Tevhit ya da tevhid (Arapça: التوحيد), teizm tarifinin İslâm terminolojisindeki karşılığıdır.
Tevhit Allah'ın isim ve sıfatları konusunda şirki reddetmektir. Araf suresi 180. ayetinde "En güzel isimler (esmâ-i hüsnâ) Allah'ındır" denir. Antropomorfizm veya onu mahlukata benzetmek teolojik olarak reddedilen bir davranıştır; yine tevhit ehline göre "Allah'ın kemal sıfatlara sahip olduğuna ve bütün noksan sıfatlardan ve mahlukata benzemekten uzak olduğuna mutlaka inanmak gerekir." ve "Kemal sıfatlarını yitiren tanrı, müdebbir ve rab olamaz. Bilakis eksikliği sebebiyle kendisiyle alay edilir. Hamt, ezelde ve ebedde celal ve kemal sıfatlara sahip olana aittir. Çünkü hamda layık olan sadece odur."
Tektanrıcılığın 4000 yıl kadar önce eş zamanlı olarak mısır, babil ve hint toplumlarında ortaya çıkmaya başladığı ifade edilmektedir.
Tevhid tarihsel olarak politeizm zemininde gelişir. Mevcut tarihsel verilerin sonuç çıkarmamıza izin verdiği ölçüde, Mısır kralı Akhenaton’un tek tanrıcı güneş ibadeti (Aten dini), katı ve açık monoteizmin (M.Ö. 14. yüzyılın ortası) ilk tarihsel ifadesi olarak kabul edilebilir. İsrail toplumunda ise Yehova bütün tanrıların en büyüğü olarak öne çıktı.
'e göre tek tanrılı dinlere gidiş bir dinde sadeleşme ve devrim hareketidir. Bu devrim eski dini anlayışları dümdüz ederek yıkar. Ancak başlangıçta görülen hızlı bir yıkım sonrasında devrim yavaşlar ve eski pagan inançlar yeni kimliklere bürünerek yeniden ortaya çıkarlar. Musevilik, İsevilik ve Muhammedilik, kurucuları kadar bu karşılaşmanın da ürünü olan dinlerdir. Tek tanrılı dinlerde eski ilahların bir kısmının melek, şeytan, cin gibi varlıklara, Hızır, İlyâs gibi peygamberlere ya da azizlere, velilere dönüştüğü görülebilmektedir.Allah'ın isimlerinden bir kısmı da Arap ve ortadoğu mitolojilerinde eski ilahlara verilen isimlerle ortak kök isimlerden oluşur.
Seyyid Kutub ve Mevdûdî gibi köktendinci "siyasi İslâm"ın öncüleri Allah'ın sistemi olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhid'in ön şartı olarak sundular.
Etimoloji
Kelime Arapça vahdet "bir olmak" kökünden türetilir. İslami terminolojide kelâm bu kelimeye Allah için kullanıldığında ayrıca birleştirme, birleşik, bitişik, eklenti, karışım olma anlamları yüklenmesine de karşı çıkarlar ve bunları da şirk olarak tanımlarlar.
İslamda Tarihsel gelişim
İbrahimi dinlerin kitaplarında de Tanrı kişileştirilmiş bir yaratıcıdır. Birincil kişi olarak konuşur ve gurur, öfke gibi duygular sergiler, bazen insanların karşısına "insan görüntüsü" ile çıkar. İslam'da Allah Müntakim (intikam alan, intikamcı), Mütekebbir (kibirli) ve hilecidir. Sabur (çok sabırlı), celil (çok öfkeli), rahim (çok merhametli), halim (yumuşak huylu) gibi insani duygular ifade eden isimlerle de anılır.
İslâm toplumunda Allah inancının belirli değişimler geçirdiği, Kur'an ve hadislerde gökyüzünde arş'ta oturan ve belirli insani sıfatlar taşıyan Allah inancının Kelâmcılar tarafından sorgulanarak ve farklı mezheplerin ortaya çıktığı görülür:
- Şîa: Sembolik ifadelerle Allah'ın anlatılmasını onaylar,
- Tasavvuf: Allah'ın şeklinin olmadığına, sonsuz olduğuna, şimdiki halimizin onu görmeye gücünün yetmediğine ve Allah'ın her yerde olduğuna inanır. Sufilikte Allah ile arkadaşlık ilişkisi kurulabilir.
- Mücessime, Müşebbihe, Selefiyye, Vehhâbîlik: Allah'ı teşbihlerle anlatır, ona el-yüz atfeder ve arşta oturduğunu kabul eder.
- Mâtürîdiyye-Eş'ariyye: Görme ve duyma gibi sınırlı bir insan-tanrı benzerliğini kabul eder.
- Mu'tezile-Cehmiyye: Tevhide aykırı bularak Allah'ın herhangi bir şekilde insana benzetilmesine karşı çıkar ve soyutlama yapar.
- Ortodoks İslam kelâmcıları Allah'a mekan izafe edilmesini, tanrının değişim ve antropomorfik görünümler sergilemesini (Tanrı'nın insana benzetilmesi, Hulûl) kesin bir dille reddederler. Tevrat’taki "Yakup ile güreşe tutuşan Tanrı" (Hoşea 12:3) ve Hristiyanlık üçlemesindeki "Baba Tanrı" figürü eleştirilir. Kelâmcılar Kur'ân ve kudsi hadisler gibi İslâmî kaynaklarda kullanılan Allah'a mekân (gök, arş (taht) (Taha-5 ve Araf 54)) izafe etme ve “Allah’ın eli” Allah’ın yüzü”, "insanın Rahmân suretinde yaratılması" gibi ifadelerle Allah'ın işitmesi, görmesi gibi ifadeleri mecaz veya mahiyeti bilinemeyen ifadeler olarak tanımlarlar.
Tevhit açısından Allah'ın isim ve sıfatları
İslamda Allah'ın çok sayıda ismi ve sıfatı bulunur. Kelamcılar tevhit açısından Allah'ın özü, isim ve sıfatları nedir, bu isim ve sıfatlar Allah'ın zatının aynısı mı yoksa gayrısı mı olduğu konusunda uzun fikir mücadeleleri yapmışlardır. Onlara göre tevhid açısından sorunlar şunlar idi;
- Allah'ın özü (zatı) nedir, sıfatları nelerdir, bu sıfatlar özden ayrı mıdır, aynısı mı dır? Bu sıfatlar ezeli ve ebedi midirler, yoksa hadis (sonradan olma, yaratılmış) mıdırlar. Sorun kelamcılar açısından şuydu ki örneğin yaratıcının yaratma, görme, işitme, rızık verme, merhamet etme vb. sıfatlarının ezeli olması, yaratılmışların da ezeli olmasını gerektiriyordu. Bu ise tevhide aykırı idi.
- İrfâniyye: Allah'ın özü bilinebilir mi? Bu bilgiye nasıl ulaşılır? Allah'ın özü maddesel bir şey değil ise neydi ve bu bilinebilir bir şey miydi? Allah'a şey denilebilir mi? Bu bilgiye ulaşmanın tek yolu peygamber ve din yoluyla mı olur?
- Allah'ın görülüp görülemeyeceği (ru'yetullah); Bazı hadislerde ifade edilen Muhammed'in Miraçta ve inananların cennette Allah'ı görebilmelerinin mümkün olup olmadığı konusu. Görme işlemi görülene bir mekan ve zaman izafe etmeyi gerektirdiği ve tevhid inancına göre Allah'ın zaman ve mekandan münezzeh tutulması gerektiği için tartışılmıştır.
- Kur'an mahluk (yaratık) mıdır? Kur'an Allah'ın sözü ise bu söz Allah'ın zatı ile birlikte ezelden beri var mı idi, yoksa sonradan mı konuşulmuştu? Burada tartışılan, Allah'ın sıfatları tartışmalarına benzer şekilde, Kuranda geçen hadiselerin ve konuşmaların sonradan olmasının, Allah'ın ezeli ve değişmeyen (çünkü değişme yaratıkların bir özelliğiydi ve değişen bir şey Allah olamazdı) özelliği ile nasıl bağdaştırılabileceği konusu?
- Kelâmcılar tarafından Kur'an veya hadisler gibi dini metinlerde geçen Antropomorfik ifadeler olan Allah'ın yüzü, eli, karnı, bacağı gibi ifadeler mecaz alana çekilmiş veya hadis metinleri reddedilmiştir.
İslamdaki yeri
Tevhid, Lâ ilâhe illallah cümlesi ile ifade edilen, Allah'tan başka tanrıları reddedip tanrı olarak yalnızca onu kabul etmek anlamına gelen bir ilkedir. İslam'a girişin anahtarı kabul edilir: "Artık kim sahte tanrıları reddeder de Allah’a inanırsa kopmayan sağlam bir kulpa yapışmıştır." (Bakara 256)
Tevhid Allah'ın varlığına, tekliğine, tüm yetkin niteliklerin kendisinde toplandığına, eşi ve benzeri bulunmadığına inanmaktır. Bu inancı açıklayan Lâ İlâhe İllallah cümlesine kelime-i tevhid denir ve sık sık tekrarlanır. Tevhide inanan kişi mümin ve muvahhit adını alır.
Ulûhiyetin başkaları için reddedilmesi, tanrılığı sadece ortağı olmayan Allah'a ait kılmayı ve onun yanında ikinci bir tanrı edinmemeyi gerektirir: "Allah'a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın..." (Nisa: 4/36) "... Biz her ümmete, yalnız Allah'a kulluk etmeleri ve tağuttan da sakınmaları için Resul gönderdik." (Nahl: 16/36) "Kim La İlahe İllallah der ve Allah'tan başka tapınılanları (ibadet edilenleri) reddederse malı ve kanı haram olur..." Bütün resullerin kavimlerini davet ettikleri söz şudur: "...Ey kavmim! Allah'a kulluk edin. Sizin ondan başka tanrınız yoktur..." (A'raf: 7/59)
Tağutu reddetmek, Allah’ın emir ve yasağına ters düşen hevayı ve şeytanı reddetmektir. "Lâ ilâhe illallah"ın gereği olarak kişi ibadette Allah'ı birlediğini, Allah'tan başkalarına, putlara, kabirlere, evliyalara ve salihlere ibadet etmenin batıl olduğunu ilan eder. Allah'a yaklaşmak için ölülere kurban kesen, türbelerden yardım isteyen, kabirlerin etrafını tavaf eden ve adak adayanlar, Allah'ın yaratıcı ve her şeyin sahibi olduğuna inansalar bile, Arap paganlar gibi Allah'a ortak koşmuş olurlar. Mekke paganları, kabirlere ve putlara tapmadıklarını söylüyor fakat uygulamada aksini yapıyorlardı. Onlar yaratıcı ve rızık verici olduğuna inanmadıkları halde, sırf kendilerini Allah’a daha çok yaklaştırsınlar diye salih olduğuna inandıkları bazı kişilere ibadet ediyorlardı.
Tevhidi şeriat açısından yorumlayanlara göre ibadet, ve bütün meselelerde Allah'ın hükümlerini kabul edip beşeri kanunları reddetmek, insan ve cin şeytanlarının revaca çıkardığı bütün hurafeleri ve bidatleri ortadan kaldırmak bu kelimenin ameli gereklerindendir. Allah'ın kendi indirdiği şeriatle hükmetmeyenler hakkında kâfir, zalim, fasık diye hüküm verdiğine inanılır.
Dinde haram olmayanı haram, farz olmayanı farz ilan etmek de tevhid açısından sakıncalı bulunur ve şirkle eşdeğer tutulur: "...Onlar Allah'ı bırakıp hahamlarını, rahiplerini ve Meryemoğlu Mesih'i Rabler edindiler." (Tevbe: 9/31) Nebi bu ayeti okudu. Bunun üzerine Adiyy b. Hatem dedi ki: "Muhakkak onlar, onlara ibadet etmiyorlar ki.'' Resulullah: "Onlar Allah'ın helal kıldığı bir şeyi haram, haram kıldığı bir şeyi helal kıldıkları zaman onlara itaat etmiyorlar mı?" dedi. Adiyy b. Hatim: "Evet" deyince, Resulullah: "İşte böylece onlara ibadet ediyorlar." buyurdu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "From the article on Tawhid in Oxford Islamic Studies Online". 1 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
- ^ İbn Kayyım el-Cevziyye, Medaricu's-salikin: 1/26
- ^ Muhtasar Sevaiku'l-Mürsele: 1/10
- ^ "DİNLERDE TANRI ANLAYIŞI". 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ “En Yüce Tanrı” ifadesi, Kitab-ı Mukaddes’te sıkça yer alır ve Semitik dünyada monarşik olarak düzenlenen politeist yapıda, Tek Tanrı’ya gönderme yapmak için kullanılır. Aynı şey, şu ifade için de geçerlidir: “tanrıların Tanrısı, Yahve”.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/191903
- ^ Orhan Gökdemir, Din ve Devrim s 25-32
- ^ (PDF). 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
- ^ "Dünyanın tek ve en büyük hikayesinin keşfedilişi". 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ (PDF). 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2012.
- ^ . 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.
- ^ "MODERN DÖNEMDE ANLAM GENİŞLEMESİNE UĞRAYAN KUR'AN'DAKİ SİYASÎ KAVRAMLAR (TAĞUT – ŞÛRA – MUSTAZ'AF – CAHİLİYYE)" (PDF). 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ Williams, W. Wesley, "A study of anthropomorphic theophany and Visio Dei in the Hebrew Bible, the Qur'an and early Sunni Islam", University of Michigan, March 2009
- ^ http://www.kuranmeali.org/3/ali_imran_suresi/54.ayet/kurani_kerim_mealleri.aspx 20 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . 8 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ (PDF). 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ "Hadisler". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ Buhari İstizan, 1
- ^ Müslim 1, 115
- ^ "24. Mektubun Şerh ve İzahı". 21 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ Müslim, İman: 8
- ^ Tirmizi, Tefsir: 10;
- ^ Suyuti, Durru'l-Mensur: 3/230
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tevhit ya da tevhid Arapca التوحيد teizm tarifinin Islam terminolojisindeki karsiligidir Tevhit Allah in isim ve sifatlari konusunda sirki reddetmektir Araf suresi 180 ayetinde En guzel isimler esma i husna Allah indir denir Antropomorfizm veya onu mahlukata benzetmek teolojik olarak reddedilen bir davranistir yine tevhit ehline gore Allah in kemal sifatlara sahip olduguna ve butun noksan sifatlardan ve mahlukata benzemekten uzak olduguna mutlaka inanmak gerekir ve Kemal sifatlarini yitiren tanri mudebbir ve rab olamaz Bilakis eksikligi sebebiyle kendisiyle alay edilir Hamt ezelde ve ebedde celal ve kemal sifatlara sahip olana aittir Cunku hamda layik olan sadece odur Tektanriciligin 4000 yil kadar once es zamanli olarak misir babil ve hint toplumlarinda ortaya cikmaya basladigi ifade edilmektedir Tevhid tarihsel olarak politeizm zemininde gelisir Mevcut tarihsel verilerin sonuc cikarmamiza izin verdigi olcude Misir krali Akhenaton un tek tanrici gunes ibadeti Aten dini kati ve acik monoteizmin M O 14 yuzyilin ortasi ilk tarihsel ifadesi olarak kabul edilebilir Israil toplumunda ise Yehova butun tanrilarin en buyugu olarak one cikti e gore tek tanrili dinlere gidis bir dinde sadelesme ve devrim hareketidir Bu devrim eski dini anlayislari dumduz ederek yikar Ancak baslangicta gorulen hizli bir yikim sonrasinda devrim yavaslar ve eski pagan inanclar yeni kimliklere burunerek yeniden ortaya cikarlar Musevilik Isevilik ve Muhammedilik kuruculari kadar bu karsilasmanin da urunu olan dinlerdir Tek tanrili dinlerde eski ilahlarin bir kisminin melek seytan cin gibi varliklara Hizir Ilyas gibi peygamberlere ya da azizlere velilere donustugu gorulebilmektedir Allah in isimlerinden bir kismi da Arap ve ortadogu mitolojilerinde eski ilahlara verilen isimlerle ortak kok isimlerden olusur Seyyid Kutub ve Mevdudi gibi koktendinci siyasi Islam in onculeri Allah in sistemi olarak gordukleri seriata dayanmayan guc sahipleri olarak tanimladiklari taguta isyani tevhid in on sarti olarak sundular EtimolojiKelime Arapca vahdet bir olmak kokunden turetilir Islami terminolojide kelam bu kelimeye Allah icin kullanildiginda ayrica birlestirme birlesik bitisik eklenti karisim olma anlamlari yuklenmesine de karsi cikarlar ve bunlari da sirk olarak tanimlarlar Islamda Tarihsel gelisimIbrahimi dinlerin kitaplarinda de Tanri kisilestirilmis bir yaraticidir Birincil kisi olarak konusur ve gurur ofke gibi duygular sergiler bazen insanlarin karsisina insan goruntusu ile cikar Islam da Allah Muntakim intikam alan intikamci Mutekebbir kibirli ve hilecidir Sabur cok sabirli celil cok ofkeli rahim cok merhametli halim yumusak huylu gibi insani duygular ifade eden isimlerle de anilir Islam toplumunda Allah inancinin belirli degisimler gecirdigi Kur an ve hadislerde gokyuzunde ars ta oturan ve belirli insani sifatlar tasiyan Allah inancinin Kelamcilar tarafindan sorgulanarak ve farkli mezheplerin ortaya ciktigi gorulur Sia Sembolik ifadelerle Allah in anlatilmasini onaylar Tasavvuf Allah in seklinin olmadigina sonsuz olduguna simdiki halimizin onu gormeye gucunun yetmedigine ve Allah in her yerde olduguna inanir Sufilikte Allah ile arkadaslik iliskisi kurulabilir Mucessime Musebbihe Selefiyye Vehhabilik Allah i tesbihlerle anlatir ona el yuz atfeder ve arsta oturdugunu kabul eder Maturidiyye Es ariyye Gorme ve duyma gibi sinirli bir insan tanri benzerligini kabul eder Mu tezile Cehmiyye Tevhide aykiri bularak Allah in herhangi bir sekilde insana benzetilmesine karsi cikar ve soyutlama yapar Ortodoks Islam kelamcilari Allah a mekan izafe edilmesini tanrinin degisim ve antropomorfik gorunumler sergilemesini Tanri nin insana benzetilmesi Hulul kesin bir dille reddederler Tevrat taki Yakup ile gurese tutusan Tanri Hosea 12 3 ve Hristiyanlik uclemesindeki Baba Tanri figuru elestirilir Kelamcilar Kur an ve kudsi hadisler gibi Islami kaynaklarda kullanilan Allah a mekan gok ars taht Taha 5 ve Araf 54 izafe etme ve Allah in eli Allah in yuzu insanin Rahman suretinde yaratilmasi gibi ifadelerle Allah in isitmesi gormesi gibi ifadeleri mecaz veya mahiyeti bilinemeyen ifadeler olarak tanimlarlar Tevhit acisindan Allah in isim ve sifatlariIslamda Allah in cok sayida ismi ve sifati bulunur Kelamcilar tevhit acisindan Allah in ozu isim ve sifatlari nedir bu isim ve sifatlar Allah in zatinin aynisi mi yoksa gayrisi mi oldugu konusunda uzun fikir mucadeleleri yapmislardir Onlara gore tevhid acisindan sorunlar sunlar idi Allah in ozu zati nedir sifatlari nelerdir bu sifatlar ozden ayri midir aynisi mi dir Bu sifatlar ezeli ve ebedi midirler yoksa hadis sonradan olma yaratilmis midirlar Sorun kelamcilar acisindan suydu ki ornegin yaraticinin yaratma gorme isitme rizik verme merhamet etme vb sifatlarinin ezeli olmasi yaratilmislarin da ezeli olmasini gerektiriyordu Bu ise tevhide aykiri idi Irfaniyye Allah in ozu bilinebilir mi Bu bilgiye nasil ulasilir Allah in ozu maddesel bir sey degil ise neydi ve bu bilinebilir bir sey miydi Allah a sey denilebilir mi Bu bilgiye ulasmanin tek yolu peygamber ve din yoluyla mi olur Allah in gorulup gorulemeyecegi ru yetullah Bazi hadislerde ifade edilen Muhammed in Miracta ve inananlarin cennette Allah i gorebilmelerinin mumkun olup olmadigi konusu Gorme islemi gorulene bir mekan ve zaman izafe etmeyi gerektirdigi ve tevhid inancina gore Allah in zaman ve mekandan munezzeh tutulmasi gerektigi icin tartisilmistir Kur an mahluk yaratik midir Kur an Allah in sozu ise bu soz Allah in zati ile birlikte ezelden beri var mi idi yoksa sonradan mi konusulmustu Burada tartisilan Allah in sifatlari tartismalarina benzer sekilde Kuranda gecen hadiselerin ve konusmalarin sonradan olmasinin Allah in ezeli ve degismeyen cunku degisme yaratiklarin bir ozelligiydi ve degisen bir sey Allah olamazdi ozelligi ile nasil bagdastirilabilecegi konusu Kelamcilar tarafindan Kur an veya hadisler gibi dini metinlerde gecen Antropomorfik ifadeler olan Allah in yuzu eli karni bacagi gibi ifadeler mecaz alana cekilmis veya hadis metinleri reddedilmistir Islamdaki yeriTevhid La ilahe illallah cumlesi ile ifade edilen Allah tan baska tanrilari reddedip tanri olarak yalnizca onu kabul etmek anlamina gelen bir ilkedir Islam a girisin anahtari kabul edilir Artik kim sahte tanrilari reddeder de Allah a inanirsa kopmayan saglam bir kulpa yapismistir Bakara 256 Tevhid Allah in varligina tekligine tum yetkin niteliklerin kendisinde toplandigina esi ve benzeri bulunmadigina inanmaktir Bu inanci aciklayan La Ilahe Illallah cumlesine kelime i tevhid denir ve sik sik tekrarlanir Tevhide inanan kisi mumin ve muvahhit adini alir Uluhiyetin baskalari icin reddedilmesi tanriligi sadece ortagi olmayan Allah a ait kilmayi ve onun yaninda ikinci bir tanri edinmemeyi gerektirir Allah a ibadet edin ve ona hicbir seyi ortak kosmayin Nisa 4 36 Biz her ummete yalniz Allah a kulluk etmeleri ve taguttan da sakinmalari icin Resul gonderdik Nahl 16 36 Kim La Ilahe Illallah der ve Allah tan baska tapinilanlari ibadet edilenleri reddederse mali ve kani haram olur Butun resullerin kavimlerini davet ettikleri soz sudur Ey kavmim Allah a kulluk edin Sizin ondan baska tanriniz yoktur A raf 7 59 Tagutu reddetmek Allah in emir ve yasagina ters dusen hevayi ve seytani reddetmektir La ilahe illallah in geregi olarak kisi ibadette Allah i birledigini Allah tan baskalarina putlara kabirlere evliyalara ve salihlere ibadet etmenin batil oldugunu ilan eder Allah a yaklasmak icin olulere kurban kesen turbelerden yardim isteyen kabirlerin etrafini tavaf eden ve adak adayanlar Allah in yaratici ve her seyin sahibi olduguna inansalar bile Arap paganlar gibi Allah a ortak kosmus olurlar Mekke paganlari kabirlere ve putlara tapmadiklarini soyluyor fakat uygulamada aksini yapiyorlardi Onlar yaratici ve rizik verici olduguna inanmadiklari halde sirf kendilerini Allah a daha cok yaklastirsinlar diye salih olduguna inandiklari bazi kisilere ibadet ediyorlardi Tevhidi seriat acisindan yorumlayanlara gore ibadet ve butun meselelerde Allah in hukumlerini kabul edip beseri kanunlari reddetmek insan ve cin seytanlarinin revaca cikardigi butun hurafeleri ve bidatleri ortadan kaldirmak bu kelimenin ameli gereklerindendir Allah in kendi indirdigi seriatle hukmetmeyenler hakkinda kafir zalim fasik diye hukum verdigine inanilir Dinde haram olmayani haram farz olmayani farz ilan etmek de tevhid acisindan sakincali bulunur ve sirkle esdeger tutulur Onlar Allah i birakip hahamlarini rahiplerini ve Meryemoglu Mesih i Rabler edindiler Tevbe 9 31 Nebi bu ayeti okudu Bunun uzerine Adiyy b Hatem dedi ki Muhakkak onlar onlara ibadet etmiyorlar ki Resulullah Onlar Allah in helal kildigi bir seyi haram haram kildigi bir seyi helal kildiklari zaman onlara itaat etmiyorlar mi dedi Adiyy b Hatim Evet deyince Resulullah Iste boylece onlara ibadet ediyorlar buyurdu Ayrica bakinizAllah Ilah Allah in 99 ismi Antropomorfizm Kisisel tanriKaynakca From the article on Tawhid in Oxford Islamic Studies Online 1 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2013 Ibn Kayyim el Cevziyye Medaricu s salikin 1 26 Muhtasar Sevaiku l Mursele 1 10 DINLERDE TANRI ANLAYISI 13 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2021 En Yuce Tanri ifadesi Kitab i Mukaddes te sikca yer alir ve Semitik dunyada monarsik olarak duzenlenen politeist yapida Tek Tanri ya gonderme yapmak icin kullanilir Ayni sey su ifade icin de gecerlidir tanrilarin Tanrisi Yahve https dergipark org tr en download article file 191903 Orhan Gokdemir Din ve Devrim s 25 32 PDF 25 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2017 Dunyanin tek ve en buyuk hikayesinin kesfedilisi 20 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2017 PDF 5 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2012 25 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2017 MODERN DONEMDE ANLAM GENISLEMESINE UGRAYAN KUR AN DAKI SIYASI KAVRAMLAR TAGUT SURA MUSTAZ AF CAHILIYYE PDF 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Williams W Wesley A study of anthropomorphic theophany and Visio Dei in the Hebrew Bible the Qur an and early Sunni Islam University of Michigan March 2009 http www kuranmeali org 3 ali imran suresi 54 ayet kurani kerim mealleri aspx 20 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 8 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2017 PDF 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2017 Hadisler 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2017 Buhari Istizan 1 Muslim 1 115 24 Mektubun Serh ve Izahi 21 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2017 Muslim Iman 8 Tirmizi Tefsir 10 Suyuti Durru l Mensur 3 230