Aşure, tahıllar, meyveler, kuru meyveler ve kuruyemişlerden oluşan bir karışımdan yapılan bir tatlıdır.
Aşure | |
---|---|
Ülke(ler) | Türkiye, Bosna-Hersek, Arnavutluk, Bulgaristan, Ermenistan |
Bölgesi | Balkanlar, Ortadoğu, Kafkasya |
Türü | Tatlı |
Tipi | Puding |
Ana malzemeler | Buğday, nohut, toz şeker, fasulye, pirinç |
Türkiye ve Balkanlar'daki Müslümanlar, Aşure Günü'nün gerçekleştiği Muharrem ayında aşure yaparlar. Geleneksel olarak, Nuh, Büyük Tufan'dan sonra karaya ayak bastığında elinde kalan son malzemelerle bu tatlıyı yapmıştır. Aşure, bu günü anmak için büyük miktarlarda yapılır ve alıcının dinine veya inanç sistemine bakılmaksızın bir barış ve sevgi teklifi olarak arkadaşlara, akrabalara, komşulara, meslektaşlara, sınıf arkadaşlarına ve diğerlerine dağıtılır. Aşure, ağır ve kalori bakımından zengin doğası nedeniyle geleneksel olarak yılın soğuk aylarında yapılır ve yenirdi. Ermeniler, aşureyi Noel pudingi olarak Yeni yıl kutlamaları için yaparlar.
Tarihi
Nuh'un Gemisi Ağrı Dağı'nda durduğunda, Nuh'un ailesinin özel bir yemekle kutladığı iddia edilir. Erzakları neredeyse tükenmek üzere olduğundan, geriye kalanlar (özellikle tahıllar, kuru meyveler ve benzerleri) birlikte pişirilerek bir puding, yani şimdiki aşure denen şeye dönüşürdü.
Türk aileleri bu olayın anısına aşure yaparlar. Türk ve Bosnalı mutasavvıflarda (özellikle Bektaşilerde) aşure, sağlık, şifa, güvenlik, başarı ve manevi beslenme için özel dualarla hazırlanır. Aşure fakirlere, komşulara, arkadaşlara ve akrabalara dağıtılır.
Evliya Çelebi'nin Seyahatname kitabında "Aşure, Muharrem'in onuncu günü yapılması gereken bir aştır." der.
Alevi kültüründe, Kerbela Savaşı'nda Hüseyin'in öldürüldüğü günde aşure pişirilmesi ile aşurenin hiçbir hayvansal ürün içermemesi arasında bağlantı kurulur ve şiddetin genel olarak protesto edildiği ifade edilir. Aleviler, her sene aşurelerini pişirip konu komşu ile paylaştıkları Muharrem ayında 12 gün boyunca etin tüketilmediği bir oruç tutarak öldürmenin her türlüsünün (besin için kesilen hayvan dahil) şiddet olduğunu kabul ederler.
Ermeni ve Rum kültüründe de vardır. Ermeniler, 6 Ocak'ta "anuş-abur" yaparken; Rumlar, buğday, kuru üzüm ve bal ile yaptıkları "koliva"yı kilise kapısında dağıtıp ortasına bir mum diktikleri bir tabakla mezarın başına yerleştirmektedirler. Ermenistan'da aşure, nar taneleri ile süslenebilir ve gül suyu ile tatlandırılabilir. Noel'de komşularla paylaşılır. Genellikle kuru meyveler, fındık ve narlarla süslenmiş Noel Pudingi, Yeni Yıl masasının en önemli parçasıdır.
Malzemeler
Aşurenin belirli bir tarifi yoktur. Bölgeler arasında farklıklar gösterir.
Geleneksel olarak en az 7 maddeden oluşması gerektiği söylenir. Bazıları adından dolayı 10 madde ile yapılması gerektiğini söyler. Aleviler ise hep 12 madde kullanarak aşure yapar.
Bunlar arasında buğday, arpa, pirinç, fasulye, nohut, pekmez, , , , hurma, kayısı, incir kuru üzüm ve kuş üzümü gibi kuru meyveler, badem ve fıstık, fındık, ceviz, çam fıstığı ve susam gibi kuruyemişler yer alır. Bununla birlikte, aşureye derinlik katmak için portakal, limon ve limon kabuğu eklenebilir. Anason, , erik mahlebi, nar taneleri, kakule, tarçın, karanfil, hindistan cevizi ve yenibahar garnitür olarak kullanılabilir ve bazı çeşitleri , gül suyu veya ile tatlandırılır.
Tarifi hiçbir hayvansal ürün içermemesi itibarıyla vegandır ve Türk mutfağının en bilinen ve popüler vegan tatlılarından biridir.
Çeşitleri
Osmanlı mutfağındaki çeşitleri
Osmanlı sarayında aşure sütlü ve süzme olarak iki çeşit pişirilmiştir.
Süzme Aşure
Buğdayın piştikten sonra süzülerek sadece helmesinin kullanıldığı aşureye süzme aşure denir. Osmanlı mutfağında bulunan aşure çeşididir. Sarayın lezzet bakımından en ünlü aşuresi 1870 yılında Sultan Abdülaziz'in annesi Pertevniyal Sultan'ın pişirdiği "süzme saray aşuresi"dir.
Sütlü Aşure
Osmanlı mutfağında bulunan aşure çeşididir. Sütlü aşure bilinen aşure malzemelerine bir miktar sütün ilavesi ile yapılır.
Türkiye'deki yörelere göre çeşitleri
Türkiye'de birçok bölgede yöresel aşureler mevcuttur. En meşhurlarından birisi, İstanbul'da yapılan süzme saray aşuresidir. Bunun dışında, Malatya,Isparta,Muğla,Ordu ve Rize'de de yapılan aşure çeşitleri bulunmaktadır.
Etimoloji
Aşure kelimesi Arapça "onuncu" anlamına gelen Arapça: عاشوراء ʻĀshūrā’ , kelimesinden gelir. Türk geleneğinde bu yemek daha çok Muharrem ayının 10'unda veya Hicri Takvim'de Muharrem ayının 10'undan sonra yapılır. Muharrem ayı ile olan ilişki sadece İslami inançlarda değil, aynı zamanda İslam öncesi inançlarda da önemlidir, bazı Sami hikâyeleri de bu aya atıfta bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Fieldhouse, P. (2017). Food, Feasts, and Faith: An Encyclopedia of Food Culture in World Religions [2 volumes]. ABC-CLIO. s. 42. ISBN . 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2017.
- ^ Laudan, Rachel (3 Nisan 2015). Cuisine and Empire: Cooking in World History. Univ of California Press. ISBN .
- ^ Kutlu, Halis (26 Mayıs 2014). Istanbul City Guide: Best Places Of Istanbul. Halis Kutlu.
- ^ a b . www.nisanyansozluk.com. 18 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ McWilliams, Mark (1 Temmuz 2012). "Be Merry, Around a Wheat Berry!". Celebration: Proceedings of the Oxford Symposium on Food and Cookery 2011. Oxford Symposium. ISBN .
- ^ (PDF). 4 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.
- ^ a b Baş, Nejla. Mutfağımızdaki Tehlike. Erkam Yayin San. A.ş. ISBN . 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asure tahillar meyveler kuru meyveler ve kuruyemislerden olusan bir karisimdan yapilan bir tatlidir AsureUlke ler Turkiye Bosna Hersek Arnavutluk Bulgaristan ErmenistanBolgesiBalkanlar Ortadogu KafkasyaTuruTatliTipiPudingAna malzemelerBugday nohut toz seker fasulye pirinc Turkiye ve Balkanlar daki Muslumanlar Asure Gunu nun gerceklestigi Muharrem ayinda asure yaparlar Geleneksel olarak Nuh Buyuk Tufan dan sonra karaya ayak bastiginda elinde kalan son malzemelerle bu tatliyi yapmistir Asure bu gunu anmak icin buyuk miktarlarda yapilir ve alicinin dinine veya inanc sistemine bakilmaksizin bir baris ve sevgi teklifi olarak arkadaslara akrabalara komsulara meslektaslara sinif arkadaslarina ve digerlerine dagitilir Asure agir ve kalori bakimindan zengin dogasi nedeniyle geleneksel olarak yilin soguk aylarinda yapilir ve yenirdi Ermeniler asureyi Noel pudingi olarak Yeni yil kutlamalari icin yaparlar AsureTarihiNuh un Gemisi Agri Dagi nda durdugunda Nuh un ailesinin ozel bir yemekle kutladigi iddia edilir Erzaklari neredeyse tukenmek uzere oldugundan geriye kalanlar ozellikle tahillar kuru meyveler ve benzerleri birlikte pisirilerek bir puding yani simdiki asure denen seye donusurdu Turk aileleri bu olayin anisina asure yaparlar Turk ve Bosnali mutasavviflarda ozellikle Bektasilerde asure saglik sifa guvenlik basari ve manevi beslenme icin ozel dualarla hazirlanir Asure fakirlere komsulara arkadaslara ve akrabalara dagitilir Evliya Celebi nin Seyahatname kitabinda Asure Muharrem in onuncu gunu yapilmasi gereken bir astir der Alevi kulturunde Kerbela Savasi nda Huseyin in olduruldugu gunde asure pisirilmesi ile asurenin hicbir hayvansal urun icermemesi arasinda baglanti kurulur ve siddetin genel olarak protesto edildigi ifade edilir Aleviler her sene asurelerini pisirip konu komsu ile paylastiklari Muharrem ayinda 12 gun boyunca etin tuketilmedigi bir oruc tutarak oldurmenin her turlusunun besin icin kesilen hayvan dahil siddet oldugunu kabul ederler Ermeni ve Rum kulturunde de vardir Ermeniler 6 Ocak ta anus abur yaparken Rumlar bugday kuru uzum ve bal ile yaptiklari koliva yi kilise kapisinda dagitip ortasina bir mum diktikleri bir tabakla mezarin basina yerlestirmektedirler Ermenistan da asure nar taneleri ile suslenebilir ve gul suyu ile tatlandirilabilir Noel de komsularla paylasilir Genellikle kuru meyveler findik ve narlarla suslenmis Noel Pudingi Yeni Yil masasinin en onemli parcasidir MalzemelerAsurenin belirli bir tarifi yoktur Bolgeler arasinda farkliklar gosterir Geleneksel olarak en az 7 maddeden olusmasi gerektigi soylenir Bazilari adindan dolayi 10 madde ile yapilmasi gerektigini soyler Aleviler ise hep 12 madde kullanarak asure yapar Bunlar arasinda bugday arpa pirinc fasulye nohut pekmez hurma kayisi incir kuru uzum ve kus uzumu gibi kuru meyveler badem ve fistik findik ceviz cam fistigi ve susam gibi kuruyemisler yer alir Bununla birlikte asureye derinlik katmak icin portakal limon ve limon kabugu eklenebilir Anason erik mahlebi nar taneleri kakule tarcin karanfil hindistan cevizi ve yenibahar garnitur olarak kullanilabilir ve bazi cesitleri gul suyu veya ile tatlandirilir Tarifi hicbir hayvansal urun icermemesi itibariyla vegandir ve Turk mutfaginin en bilinen ve populer vegan tatlilarindan biridir CesitleriOsmanli mutfagindaki cesitleri Osmanli sarayinda asure sutlu ve suzme olarak iki cesit pisirilmistir Suzme Asure Bugdayin pistikten sonra suzulerek sadece helmesinin kullanildigi asureye suzme asure denir Osmanli mutfaginda bulunan asure cesididir Sarayin lezzet bakimindan en unlu asuresi 1870 yilinda Sultan Abdulaziz in annesi Pertevniyal Sultan in pisirdigi suzme saray asuresi dir Sutlu Asure Osmanli mutfaginda bulunan asure cesididir Sutlu asure bilinen asure malzemelerine bir miktar sutun ilavesi ile yapilir Turkiye deki yorelere gore cesitleri Turkiye de bircok bolgede yoresel asureler mevcuttur En meshurlarindan birisi Istanbul da yapilan suzme saray asuresidir Bunun disinda Malatya Isparta Mugla Ordu ve Rize de de yapilan asure cesitleri bulunmaktadir EtimolojiAsure kelimesi Arapca onuncu anlamina gelen Arapca عاشوراء ʻAshura kelimesinden gelir Turk geleneginde bu yemek daha cok Muharrem ayinin 10 unda veya Hicri Takvim de Muharrem ayinin 10 undan sonra yapilir Muharrem ayi ile olan iliski sadece Islami inanclarda degil ayni zamanda Islam oncesi inanclarda da onemlidir bazi Sami hikayeleri de bu aya atifta bulunmaktadir Kaynakca Fieldhouse P 2017 Food Feasts and Faith An Encyclopedia of Food Culture in World Religions 2 volumes ABC CLIO s 42 ISBN 978 1 61069 412 4 24 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2017 Laudan Rachel 3 Nisan 2015 Cuisine and Empire Cooking in World History Univ of California Press ISBN 978 0 520 28631 3 Kutlu Halis 26 Mayis 2014 Istanbul City Guide Best Places Of Istanbul Halis Kutlu a b www nisanyansozluk com 18 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi McWilliams Mark 1 Temmuz 2012 Be Merry Around a Wheat Berry Celebration Proceedings of the Oxford Symposium on Food and Cookery 2011 Oxford Symposium ISBN 978 1 903018 89 7 PDF 4 Mart 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2011 a b Bas Nejla Mutfagimizdaki Tehlike Erkam Yayin San A s ISBN 978 605 302 780 5 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Kultur Portali 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Kultur Portali 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Kultur Portali 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Kultur Portali 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Kultur Portali 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021 Kultur Portali 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2021