Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prunus avium, gülgiller (Rosaceae) familyasından Kuzey Akdeniz kıyıları, Güney Kafkasya, Hazar Denizi ve Kuzeydoğu Anadolu'da doğal olarak bulunan meyve ağacı. Meyvesi olgunlaşmadan önce pembe bir çiçek açar. Kiraz meyvesini veren temel ağaç türüdür ve meyvesi tatlı kiraz olarak adlandırılır. Kiraz meyvesi veren diğer ağaç türleriyle birlikte Prunus subg. Cerasus alt cinsini oluşturur ve bu cinsin en bilinen üyesidir.
| Prunus avium | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Prunus avium (L.) L., Fl. Suec., ed. 2: 165 (1755).
| |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||
Dünyadaki Üretimi
| En Çok Kiraz Üreten Ülkeler - 2007 | |
|---|---|
 Türkiye | 398.1 |
 ABD | 310.7 |
 İran | 225.0 |
 İtalya | 145.1 |
 Rusya | 100.0 |
 Suriye | 75.0 |
 İspanya | 72.6 |
 Ukrayna | 68.2 |
 Romanya | 65.2 |
 Yunanistan | 62.8 |
| Dünya Geneli | 2,083.1 |
| Kaynak: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü | |
Ekoloji
Meyveler, meyve etini sindiren ve tohumları dışkılarında dağıtan çok sayıda kuş ve memeli türü tarafından kolayca yenir. Bazı kemirgenler ve birkaç kuş (özellikle Bayağı kocabaş) içindeki çekirdeği yemek için çekirdekleri açar.
Yapraklar, kasa taşıyan güve Coleophora anatipennella gibi Lepidoptera dahil olmak üzere bazı hayvanlar için yiyecek sağlar.
Ağaç, kabuktaki yaralardan bir sakız salgılar ve bu sayede böcekleri ve mantar enfeksiyonları dışlamak için yaraları kapatır.
Prunus avium ile Prunus fruticosa (cüce kiraz) arasındaki antik çaprazlamalar (melezlemler) yoluyla Prunus cerasus (vişne)'nin iki türün örtüştüğü alanlarda ana türlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Her üç tür de birbirleriyle üreyebilir. Prunus cerasus artık kendi başına bir türdür, melez olmanın ötesinde gelişmiş ve stabilize olmuştur.
Kullanımı
Meyvesi taze olarak yenir. Hoşaf, reçel ve konservesi yapılır. Ayrıca Giresun ilinde 'kiraz tuzlusu kavurma' adıyla yemeği yapılmaktadır.
Diğer kullanımlar
Kabuk yaralarındaki sakız aromatiktir ve sakız yerine çiğnenebilir.
Kiraz meyvesinin saplarından, idrar söktürücü (diüretik), damarları büzen kan durdurucu ve öksürük ilaçları hazırlanabilir.
Bitkiden yeşil boya da hazırlanabilir.
Yabani kiraz, Avrupa'da tarım arazilerinin ağaçlandırma için çok kullanılır ve ayrıca yabani yaşam ve sağlık dikimleri için de değerlidir. Birçok Avrupa ülkesinde yabani kiraz için gen koruma ve/veya yetiştirme programları vardır.
Kültür
Yunan mitolojisinde karşılığı doğum ve yenilenme, Çin'de ise ölümsüzlüktür. Giresun ili ismini kiraz meyvesinden almıştır. Kerasus kiraz meyvesinin Roma dönemindeki adıdır. (Kerasus-Gerasus-Geresun-Giresun) Japonya'da kiraz dendiğinde insanlar duraksar. Çünkü bu onlara ölümlü dünyayı hatırlatır ve kiraz çiçekleri 7 gün ağaçta durduktan sonra solmadan düşer.
Fotoğraflar
-
![image]()
Kiraz'ın çiçek açması baharın geldiği anlamına da gelir. -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Kaynakça
- ^ "FAOSTAT: ProdSTAT: Crops". Food and Agriculture Organization. 2007. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2009.
- ^ Vedel, H., & Lange, J. (1960). Trees and Bushes in Wood and Hedgerow. Metheun & Co. Ltd., London.
- ^ Stocks, Christopher (2009). "Britain's forgotten fruits". Flora. 1: 1-200.
- ^ . 10 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;pfafisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Russell (2003), Wild cherry - Prunus avium: Technical guidelines for genetic conservation and use (PDF), , s. 6, 31 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 19 Haziran 2022
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prunus avium gulgiller Rosaceae familyasindan Kuzey Akdeniz kiyilari Guney Kafkasya Hazar Denizi ve Kuzeydogu Anadolu da dogal olarak bulunan meyve agaci Meyvesi olgunlasmadan once pembe bir cicek acar Kiraz meyvesini veren temel agac turudur ve meyvesi tatli kiraz olarak adlandirilir Kiraz meyvesi veren diger agac turleriyle birlikte Prunus subg Cerasus alt cinsini olusturur ve bu cinsin en bilinen uyesidir Prunus aviumKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya RosaceaeOymak Cins PrunusTur P aviumIkili adlandirmaPrunus avium L L Fl Suec ed 2 165 1755 Vikitur de Prunus avium ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Prunus avium ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurDagilimiCicek acmis bir kiraz agaci Beyaz Kiraz agaciDunyadaki UretimiEn Cok Kiraz Ureten Ulkeler 2007 Turkiye 398 1 ABD 310 7 Iran 225 0 Italya 145 1 Rusya 100 0 Suriye 75 0 Ispanya 72 6 Ukrayna 68 2 Romanya 65 2 Yunanistan 62 8Dunya Geneli 2 083 1Kaynak Birlesmis Milletler Gida ve Tarim OrgutuEkolojiMeyveler meyve etini sindiren ve tohumlari diskilarinda dagitan cok sayida kus ve memeli turu tarafindan kolayca yenir Bazi kemirgenler ve birkac kus ozellikle Bayagi kocabas icindeki cekirdegi yemek icin cekirdekleri acar Yapraklar kasa tasiyan guve Coleophora anatipennella gibi Lepidoptera dahil olmak uzere bazi hayvanlar icin yiyecek saglar Agac kabuktaki yaralardan bir sakiz salgilar ve bu sayede bocekleri ve mantar enfeksiyonlari dislamak icin yaralari kapatir Prunus avium ile Prunus fruticosa cuce kiraz arasindaki antik caprazlamalar melezlemler yoluyla Prunus cerasus visne nin iki turun ortustugu alanlarda ana turlerinden biri oldugu dusunulmektedir Her uc tur de birbirleriyle ureyebilir Prunus cerasus artik kendi basina bir turdur melez olmanin otesinde gelismis ve stabilize olmustur KullanimiMeyvesi taze olarak yenir Hosaf recel ve konservesi yapilir Ayrica Giresun ilinde kiraz tuzlusu kavurma adiyla yemegi yapilmaktadir Diger kullanimlar Prunus avium burlat Toulouse sehri Dogal Tarih Muzesi MHNT Kabuk yaralarindaki sakiz aromatiktir ve sakiz yerine cignenebilir Kiraz meyvesinin saplarindan idrar sokturucu diuretik damarlari buzen kan durdurucu ve oksuruk ilaclari hazirlanabilir Bitkiden yesil boya da hazirlanabilir Yabani kiraz Avrupa da tarim arazilerinin agaclandirma icin cok kullanilir ve ayrica yabani yasam ve saglik dikimleri icin de degerlidir Bircok Avrupa ulkesinde yabani kiraz icin gen koruma ve veya yetistirme programlari vardir KulturYunan mitolojisinde karsiligi dogum ve yenilenme Cin de ise olumsuzluktur Giresun ili ismini kiraz meyvesinden almistir Kerasus kiraz meyvesinin Roma donemindeki adidir Kerasus Gerasus Geresun Giresun Japonya da kiraz dendiginde insanlar duraksar Cunku bu onlara olumlu dunyayi hatirlatir ve kiraz cicekleri 7 gun agacta durduktan sonra solmadan duser FotograflarKiraz in cicek acmasi baharin geldigi anlamina da gelir Kaynakca FAOSTAT ProdSTAT Crops Food and Agriculture Organization 2007 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2009 Vedel H amp Lange J 1960 Trees and Bushes in Wood and Hedgerow Metheun amp Co Ltd London Stocks Christopher 2009 Britain s forgotten fruits Flora 1 1 200 10 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2017 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi pfaf isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Russell 2003 Wild cherry Prunus avium Technical guidelines for genetic conservation and use PDF s 6 31 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 19 Haziran 2022