Fernando Arrabal Terán d 11 Ağustos 1932 ispanyol oyun yazarı senarist film yönetmeni romancı ve şairdir Melilla d

Fernando Arrabal Terán (d. 11 Ağustos 1932), İspanyol oyun yazarı, senarist, film yönetmeni, romancı ve şairdir. Melilla'da doğdu ve 1955'te Fransa'ya yerleşti. Uyruğu ile ilgili olarak, Arrabal kendisini "desterrado" veya "yarı gurbetçi, yarı sürgün" olarak tanımlamaktadır.

Fernando Arrabal
2012'de Fernando Arrabal
Doğum	Fernando Arrabal Terán 11 Ağustos 1932 (91 yaşında) Melilla, İspanya
Meslek	Oyun yazarı, senarist, film yönetmeni, romancı ve şair
Milliyet	İspanyol
Dönem	1950'ler-günümüz

Arrabal yedi uzun metrajlı film yönetti ve 100'den fazla oyun, 14 roman, 800 şiir derlemesi, bölüm kitabı ve sanatçı kitabı, birkaç makale ve meşhur "General Franco'ya Mektup"u yazdı. Oyunlarının tamamı birden çok dilde, iki ciltlik bir toplamda iki binin üzerinde sayfa halinde yayımlandı. New York Times'ın tiyatro eleştirmeni , Arrabal'ı "modernizmin üç avatarı" arasında son kurtulan olarak nitelendirdi.

1962'de Arrabal, Tanrı Pan'dan esinlenen Alejandro Jodorowsky ve Roland Topor ile Pan Hareketi'ni kurdu. 1990'da Collège de Pataphysique'de Üstün Satrap seçildi. Marcel Duchamp, Eugène Ionesco, Man Ray, Boris Vian, Dario Fo, Umberto Eco ve Jean Baudrillard dahil olmak üzere son yarım yüzyılda kırk Üstün Satrap seçildi. Arrabal, André Breton'un sürrealist grubunun bir üyesi olarak üç yıl geçirdi ve Andy Warhol ile Tristan Tzara ile arkadaşlık yaptı.

Yazar ve eleştirmen Javier Villan Arrabal'ı şöyle tanımlar:

“

Arrabal'ın tiyatrosu vahşi, acımasız, kakofonik ve neşeli bir şekilde kışkırtıcı bir dünyadır. Bu, 'gelişmiş' medeniyetlerimizin karkasının haykırışlarımızın üzerinde mangalda pişirildiği dramatik bir karnavaldır. Kafka'nın berraklığının ve Jarry'nin mizahının sanatsal varisidir; şiddetinde Arrabal Sade ve ile ilgilidir. Yine de, alay konusu olduğu kadar ileri giden tek yazardır şüphesiz. Derinden politik ve neşeli oynak, hem devrimci hem de bohem olan eseri, yüzyılımızın dikenli tel ve Gulag sendromudur, bir erteleme bulma biçimidir.

”

Çocukluğu (1932-1946)

Arrabal (Terán ikinci soyadıdır), Carmen Terán González ve ressam Fernando Arrabal Ruiz ailesinin çocuğu olarak doğdu.

17 Temmuz 1936'da, İkinci İspanya Cumhuriyeti'nin anayasal hükûmetine karşı ordu içinde ayaklanmalar düzenlendiğinde, İspanya İç Savaşı'nı müteakiben, Arrabal'ın babası Cumhuriyet'e sadık kaldı ve isyan nedeniyle ölüm cezasına çarptırıldı. Cezası daha sonra 30 yıl hapis cezasına çevrildi. Hapishaneler arasında, Melilla'daki Santi Espiritu'dan Ceuta'daki Monte Hacho'ya, intihara teşebbüs ettiği ve Burgos'a transfer edildi. 4 Aralık 1941'de bariz ruhsal bozukluk nedeniyle Burgos Hastanesi'ne gönderildi. Daha sonra yapılan araştırmalar, daha düşük güvenlikli bir hapishaneye nakledilmek için muhtemelen zeka geriliği taklidi yaptığını ortaya çıkardı. 29 Aralık 1941'de, çevresi üç metrelik karla kaplı olmasına rağmen hastaneden pijamalarıyla kaçmayı başardı. Kapsamlı araştırmalara rağmen, bir daha asla görülmedi.

Babası hakkında Arrabal şöyle yazmıştır: “Kıyaslanamaz olanı karşılaştırmaya çalışmadan, bu alacakaranlık olaylarıyla yüzleştiğimde (ve çoğu zaman herhangi bir mantıksal bağlantı olmadan), sık sık o günah keçisi babamı düşünüyorum. İç Savaş'ın başladığı gün, 'şefkatli arkadaşları' tarafından Melilla askeri kışlasının etiketli odasında kilitlendi. Ayaklanmalarında (alzamiento) onlara katılmazsa isyana kalkıştığı için ölüm cezası alma riskini alacağı için dikkatlice düşünmesi gerekiyordu. Bir saat sonra, Teğmen Fernando Arrabal eski yoldaşlarını çağırdı - hemen! - yeterince uzun düşündüğünü onlara bildirmek için. Bugün, bu emsal nedeniyle, onun yaptığı gibi, en temel olayların tanıklığı, örneği veya sembolü olarak mı hizmet etmeliyim? Ben, sürgün olan ben. Sevgili sayılarımdan uzaklaşırsam, etrafımdaki her şey tezgah üstü kafa karışıklığına ve düzensizliğe yol açar. Babam gibi bir günah keçisi olmak istemiyorum, Pan ne zaman isterse, sadece yaşarken ölmek istiyorum."

1936'da, Arrabal'ın annesi küçük oğlu Fernando ile Ciudad Rodrigo'ya döndü ve o zamanlar Milliyetçilerin başkenti olan ve General Franco hükûmetinin karargahı olan Burgos'ta bir iş buldu. Fernando, İç Savaş'ın sona erdiği 1937'den 1940'a kadar yerel bir Katolik okuluna kaydoldu ve sonrasında annesiyle Madrid'e taşındı.

Arrabal, 1941'de üstün yetenekli çocuklar ulusal ödülüne layık görüldü. Mezunları arasında Victor Hugo ve Jacinto Benavente y Martínez'in de bulunduğu bir kilise okulu olan Las Escuelas Pías de San Antón'da çalışmalarına devam etti. Arrabal daha sonra bir başka seçkin Madrid okulu olan Colegio Padres Escolapios De Getafe'de okudu. Hevesli bir okuyucuydu ve hayatı deneyimlemeye hevesliydi.

Gençliği ve genç yetişkinliği (1946-1956)

1947'de annesi, Academia General Militar'a giriş için hazırlık sınıflarına katılmasını söylediğinde, Arrabal küstahça bu teklifi reddetti. Annesi daha sonra onu 1949'da Escuela Teórico-Práctica de la Industria y el Comercio del Papel'de iş eğitimi aldığı Tolosa'ya (Gipuzkoa) gönderdi. 1950 yılına gelindiğinde, yayınlanmamış birkaç oyun yazmaya başladı.

1951'de Arrabal, La Papelera Española'da kağıt endüstrisinde çalışmaya başladı. Valensiya'ya taşındı ve üniversiteye kabul için İspanya'daki ilk zorunlu olmayan eğitim seçeneği olan bachilleratoya başladı. Daha sonra Madrid'e taşındı ve Hukuk Çalışmalarına başladı. Bu yıllarda, kültür kurumu Ateneo de Madrid'i sık sık ziyaret etti ve Postismo okulundan şairleri dinledi. Ayrıca ilk oyunu Picnic, ardından The Soldiers adlı oyununu bitirdi ve ilk olarak Men with a Tricycle adlı El tricicloyu yazdı.

1954'te Arrabal, turne yapan Berliner Ensemble tarafından Bertolt Brecht'in Cesaret Ana ve Çocukları performansına katılmak için Paris'e gitti. O yıl Madrid'de, daha sonra eşi olacak olan Luce Moreau ile tanıştı. 1955'te Paris'te öğrenim görmesi için üç aylık bir burs kazandı ve bu süre zarfında Cité Universitaire'de Colegio de España'da yaşadı. Paris'teyken, ciddi bir tüberküloz hastalığına yakalandı. Bu hastalığı, "gerçek vatanına, Kundera ve Vives'e, Loyolalı Aziz Ignatius ve Picasso'ya: sürgüne" kalıcı olarak taşınmasına yo açan bir "talihsizlik" olarak değerlendirdi.

Siyaset

Arrabal'ın, anti-Francoist ve olduğu ve kültürel üretimdeki anarşist eğilimlerle ilgilendiği biliniyordu. Arrabal'ın Komünizm ile karmaşık bir ilişkisi vardı. Sürgünü sırasında İspanya Komünist Partisi ile bağları vardı, ancak 1977'de Mimar ve Asur İmparatoru adlı oyununun Barselona'da oynadığı ve Komünist Parti bağları olduğu söylenen sanatçılarla çatışması nedeniyle bir kopma yaşanmış gibi göründü.

Ödüller ve takdirler

Arrabal, zamanının tartışmalı yazarlarından biriydi ve çalışmaları uluslararası alanda tanındı. Aldığı ödüller arasında Académie Française Tiyatrosu Büyük Ödülü, gazetecilik dalında Premio Mariano de Cavia, romanlarları için Nabokov Ödülü, denemeleri için Espasa Ödülü ve Dünya Tiyatro Ödülü de bulunmaktadır.

2001 yılında Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Camilo José Cela ve José Hierro tarafından Premio Cervantes'e aday gösterildi. Çeşitli kurum ve kişilerin talepleri nedeniyle 2005 yılında Nobel Ödülü finalisti oldu. 14 Temmuz 2005'te Fransız Légion d'honneur'a seçildi. 2007'de, Yunanistan'daki Selanik Aristoteles Üniversitesi'nden Honoris Causa'ya Onursal Doktorası verildi.

Diğer ödülleri ve takdirleri arasında şunlar yer almaktadır:

2019: Grand Cross of the Civil Order of Alfonso X, the Wise, 1 Mart 2019
2010: Premier Prix International Théâtre du Millénaire
2008:
- Hijo adoptivo de Ciudad Rodrigo (İsoanya)
- Ciudadano de honor, Erlanger (Almanya)
- Bob Wilson, Wim Wenders, Philip Glass ve Bernard Henri Levy ile birlikte Fronteira do Pensamento (Porto Alegre, Brezilya)
2007:
- Prix Spinoza (Teranova Festivali)
- Doctorate of letters Honoris Causa (Selanik, Yunanistan)
- Max de Honor, Teatro (İspanya)
- Prix Pasolini, cinéma (París)
2006:
- Gran Prix d’Interprétation (Quend Festivali, film: Avida)
- Citoyen d’honneur de Spa (Belçika)
- Clés de la ville de Fontenay (Fransa)
2005:
- Fransız Legion of Honor, 14 Temmuz 2005
- Checa Film Yönetmenleri Derneği Ödülü, René Char Altın Madalyası, Avignon Festivali
2004
- İlk Pan Ödülü, Uluslararası Kitap Fuarı (Brüksel)
- Francisco de Vitoria Ödülü (Porto Riko)
- Wittgenstein Ödülü (Murcia Üniversitesi, İspanya)
2003
- Ulusal Edebiyat Ödülü (İspanya)
- San Fando Altın Madalyası (Buenos Aires)
2002: Avignon Şehri Altın Madalyası
2001: Ulusal Tiyatro Ödülü (İspanya)
2000: Ulusal Edebiyat Ödülü (İspanya)
1999: Alessandro Manzoni Şiir Ödülü (İtalya)
1998: Yazarlar Derneği Ödülü (Fransa)
1995: Sanat ve Edebiyat Zabiti (Fransa)
1993: Académie française Tiyatro Ödülü
1990: Collège de ’Pataphysique'den Üstün Satrap onursal unvanına seçildi; Fransız yazar Alfred Jarry'yi onore etmek üzere 1948'de kurulan grubun daha önce seçtiği Üstün satraplar arasında şunlar yer almaktadır: Camilo José Cela, René Clair, Jean Dubuffet, Marcel Duchamp, Max Ernst, M. C. Escher, Eugène Ionesco, Michel Leiris, Man Ray, The Marx Brothers, Joan Miró, Jacques Prévert, Raymond Queneau ve Boris Vian; Arrabal'ın bu statüyü elde etmesinden sonra seçilen Üstün Satraplar arasında Roland Topor, Umberto Eco ve Dario Fo da yer almaktadır.
1986: Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Altın Madalyası (İspanya)
1983: Sanat ve Edebiyat Nişanı (Fransa)
1982: La torre herida por el rayo Nadal Ödülü
1976: Tiyartoda Obie Ödülü (New York)
1965 Lugné-Poë Tiyatro Ödülü (Fransa)
1959: Italo Calvino, Hugo Claus, Charles Tomlinson, Günter Grass ve Robert Pinget ile birlikte Ford Vakfı Ödülü (New York)

Seçili çalışmaları

Uzun metrajlı filmleri

Arrabal yedi uzun metrajlı film yazıp yönetti ve sinemaya katkılarından dolayı Premio Pier Paolo Pasolini ödülüne layık görüldü.

1971: Viva la muerte ; ortak yapımcıları Isabel-Films (Paris) ve SATPEC (Tunus); filmin başrollerinde Nuria Espert, Ivan Henriques ve Anouk Ferjac oynadı.
1973: J'irai comme un cheval fou ; Société Générale de Production - Babylone Films tarafından üretildi; filmde Emmanuelle Riva, Hachemi Marzouk ve George Shannon'un oynadı.
1975: L'arbre de Guernica ; CVC Communication, Federico Mueller ve Harry N. Blum yapımcılığında; başrolde Mariangela Melato ve Ron Faber oynadı.
1982: The Emperor of Peru (aynı zamanda Odyssey of the Pacific ve Treasure Train olarak yayınlandı); Babylone Films yapımı; filmde Mickey Rooney ve Monique Leclerc oynadı.
1983: Le cimetière des voitures ; televizyon filmi; Antenne 2 ve Babylone Films ortak yapımı; filmde Alain Bashung ve Juliette Berto oynadı.
1992: Adieu, Babylone! ; Antenne 2 - Cinecim yapımı; başrolde Lélia Fischer ve Spike Lee oynadı.
1998: Jorge Luis Borges: Una vida de poesía ; Alphaville - Spirali (İtalya) yapımı; başrollerinde Lélia Fischer ve Alessandro Atti oynadı.

2005 yılında Cult Epics tarafından Viva la muerte, I Will Walk Like a Crazy Horse ve The Tree of Guernica ile birlikte Arrabal'ın 3 diskli bir film seti yayınlandı.

Arrabal'ın oyunlarından birkaçı filme uyarlandı, bunlar arasında Pierre-Alain Jolivet'in yönettiği Le grand cérémonial ; Luis Argueta'nın yönettiği El triciclo; Arroyo'nun yönettiği El ladrón de sueños; Louis Sénéchal'in yönettiği Pique- nique; Peter Lilienthal'ın yönettiği Guernica; ve Alejandro Jodorowsky'nin yönettiği Fando y Lis yer almaktadır.

Bir eleştirmen, "Viva la muerte mutlak bir şaheserdir, hayatım boyunca gördüğüm en şaşırtıcı şeylerden biridir" (André Pieyre de Mandiargues) demiştir. Rolling Stone için bir diğer eleştirmen, "Arrabal vahşice orijinaldir" (John Parrack) yazmıştır. Amos Vogel, Village Voice'de "Cüretkar, paroksist ve sanatsal açıdan başarılı bir çalışma" diyerek ifade eder. Raymond Léopold Bruckberger, Le Monde'da "Arrabal'ı Fellini'ye veya Ingmar Bergman'a tercih ederim... şiirde Rimbaud neyse sinemada o odur."

Kısa filmleri

1978: Sang et or; Antenne 2 yapımı; başrolde Edgar Rock ve Joshua Watsky yer aldı.
1990: Échecs ve Mythe; Antenne 2 yapımı; filmde Joël Lautier, Roland Topor, Julie Delpy ve Gabriel Matzneff oynadı.
1991: New York City! ; Antenne 2 yapımı; filmde Tom O'Horgan, Melvin Van Peebles ve Tom Bishop oynadı.

Operaları

Arrabal'ın Faustbal operası, Leonardo Balada'nın müzikleriyle prömiyerini 13 Şubat 2009'da Barcelona Komedanları tarafından sahnelenen Teatro Real de Madrid'de yaptı. Arrabal opera hakkında şunları yazdı: "Faustbal, üçüncü milenyumda Alfred Jarry'nin Doktor Faustroll'un reenkarnasyonu olan bir kadın, sevgi ve sadakatin birleşebilmesi için Tanrı ve Lucifer'den sözler ve dualar isteyen yeni bir doktor Faust. Bilimsel merakının kasırgasını hiçbir şey tatmin edemez, arzularının fırtınalarını dindiremez. Bir dahi, çok güzel ve seyahatleri ve biçim değiştirmeleriyle zenginleştirilmiş, Amazon'una şiddetli bir sevgi sözü veriyor. Tüm uygarlığı sona erdirme savaşı hiddetlenirken galaksiler arasında sıçrar ve süpersonik hızda uzayda ilerler. Silahlı kuvvetlerin en büyük lideri Margarito, onunla yüzleşirken, acımasız, elektronik baskının zırhını kullanıyor. Gökyüzünün kubbesinin altındaki Faustbal'a delicesine aşıktır. Mephistopheles'in hizmetlerini kullanarak, kulesinin akışıyla ona sahip olmaya çalışır. Teatro Real de Madrid'in müzik direktörü Jesús López Cobos, soprano Ana Ibarra ve María Rodríguez tarafından söylenecek olan prömiyerini yönetecek. Mezzo-soprano Cecilia Diaz, Amazon rolünü seslendirirken tenor Gerhard Siegel ve Eduardo Santamaría, iki Margarito, bas Stefano Palatchi Tanrı rolünü, bariton Tomas Tomasson ve Lauri Vasar ise Mephistopheles olacak."

Arrabal'ın librettosunun yer aldığı diğer dört opera daha sahnelendi ve yazar onları "Faustbal'ın yaptığı gibi her zaman karmaşık olmasına rağmen az sayıda kompleksten muzdarip" olarak tanımlıyor. Bu eserler:

Apokaliptica, Milko Kelemen'e ait müzik.
L'opéra de la Bastille, Marcel Landowski'ye ait müzik
Picknick im Felde, Constantinos Stylianou'ya ait müzik
Guernica, Ostfiend Busing'e ait müzik

Ekim 1985'te, Arrabal opera sahne yönetmeni olarak ilk çıkışını Opéra Royal de Belgique'de yaptı ve burada Manuel de Falla'nın La vida breve ve Enrique Granados'un <i id="mwATk">Goyescas'ını</i> yönetti. "Elbette," diye yorumladı Arrabal, "Benim talimatımla sahnedeki koro çıplaktı veya daha doğrusu panik içinde çamurla kaplıydı."

1994 yılında Chamber Made, Arrabal'ın The Two Executioners 18 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . operasının yapımcılığını üstlendi. Libretto Douglas Horton ve müzik David Chesworth tarafından yapıldı. Opera, Melbourne Malthouse Tiyatrosu'nda, 1994 ve 1996'da iki sezon oynadı. Avustralya The Independent Monthly gazetesi, "1994'teki en etkileyici ve unutulmaz müzik tiyatrosu eseri." olarak nitelendirdi.

Romanları

Baal Babylone, 1959 (New York: Grove Press, 1960; Berlin: Luchterhand Literaturverlag, 1960; Milan: Lerici, 1960; Amsterdam: De Bezige Bij, 1972)
L'enterrement de la sardine (Julliard, 1961; The Burial of the Sardine, Londra: Calder ve Boyars, 1966; El entierro de la sardina, Barselona: Destino, 1984)
Fêtes et rites de la confusion (Madrid, Barselona: Alfaguara, 1966; Riten und Feste der Konfusion, Stuttgart : Joseph Melzer, 1969)
La Tour garde prends (Paris: Grasset, 1983; La torre herida por el rayo, Barcelona: Destino, 1983; Destino libro, 1984; Círculo de Lectores, 1984; A Torre ferida pelo Raio, Lisboa : Inquirito, 1982; Hohe Türme trifft der Blitz, Colonia: Kiepenheuer & Witsch, 1986; The Tower Struck by Lightning, New York: Viking, 1988)
La Reverdie (Paris: Christian Bourgois, 1985)
La vierge rouge (Paris: Acropole, 1986; La virgen roja, Barcelona: Seix Barral, 1987; A Virgen Vermelha, Lisboa: Dom Quixote, 1987; A Virgen Vermelha, Botafogo : Nova Frontera, 1988; Die rote Jungfrau, Göttingen: Steidl, 1990; The Red Virgin, New York, Londra: Penguin Books, 1993)
La fille de King-Kong (Paris: Acropole, 1988; La hija de King Kong, Barselona: Seix Barral, 1988)
L 'extravagante croisade d'un castrat amoureux (Paris: Ramsay, 1989; La extravagante cruzada de un castrado enamorado, Barselona: Seix Barral, 1990)
La tueuse du jardin d'hiver (Paris: Écriture, 1994)
Le funambule de Dieu (Paris: Écriture, 1998)
Porté disparu (Paris: Plon, 2000)
Champagne pour tous (Paris: Stok, 2002)
Como un paraíso de locos (2008)

Sanatçı kitapları

Arrabal, Salvador Dalí, René Magritte, Roland Topor, Julius Baltazar, Antonio Saura, Olivier O. Olivier, Maxime Godard, Jean Cortot, Jorge Camacho, Ralph Gibson, Enrico Baj, Gustavo Charif, Milan, Kundera, Michel Houellebecq ve diğerleri ile birlikte 700'den fazla sanatçının kitabını yazdı. Kitaplar arasında şunlar da yer almaktadır:

L'odeur de Sainteté (Paris: Yves Rivière, 1975; Antonio Saura ile; 2 kopya)
Cinq soneler, cincq eaux-fortes (Paris: André Biren, 1980; Balthazar ile; 80 kopya)
Sous le flux libertin (Paris: Robert ve Lydie Dutrou, 1991; Jean Cortot ile)
Triptyque (Cuenca : Menú, 2004; Catherine Millet ve Michel Houellebecq ile; 36 kopya)
Klitoris (Milan Kundera tarafından Çekçe dahil 56 çeviri ile 2008 şiiri)

Şiirleri

La pierre de la folie (Paris: Julliard, 1963)
Cent soneler (Saragossa: El Ultimo Parnaso, 1965)
Humbles paradis (Paris: Christian Bourgois, 1985)
Liberté couleur de femme ou Adieu Babylone, Poèmes cinématographiques (Mortemart : Rougerie, 1993)
- Arrabalesques - Lettres à Julius Baltazar (Mortemart: Rougerie)
Diez poemas pánicos y un cuento (Córdoba: Caja Sur y Rute, 1997)

2015 yılında, Arrabal'ın şiirlerinden bazıları Seagoat Bones grubu tarafından etüd albümleri Phonèmes'e uyarlandı.

Oyunları

Arrabal, 19 ciltte 100'ün üzerinde oyun yayımladı. Oyunlarının çevirileri arasında şunlar yer almaktadır:

1952
- Le toit (yayımlanmadı)
- Le char de foin (yayımlanmadı)
- La blessure incurable (yayımlanmadı)
1958
- Oraison (Paris: Julliard) (Oyunlar, Cilt. 1: Orison, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1962; Orazione, vd., Milan: Lerici, 1962)
- Les deux bourreaux (Paris: Julliard) (The two executioners Richard Howard tarafından çevrildi, New York: Grove Press, 1960; Oyunlar, Cilt. 1: The Two Executioners, vd., Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1962; I due Carnefici, etc., Milan: Lerici, 1962)
- Fando et Lis (Paris: Julliard) (Oyunlar, Cilt. 1: Fando and Lis, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1962)
- Le cimetière des voitures (Paris: Julliard) (The Automobile Graveyard Richard Howard tarafından çevrildi, New York: Grove Press, 1960; Oyunlar, Cilt. 1: The Car Cemetery, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1962; Automobil Kirkegaarden, Copenhagen: Arena, 1964)
1961
- Guernica (Paris: Julliard) (Oyunlar, Cilt. 2: Guernica, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London, Calder ve Boyars: 1967)
- Le labyrinthe (Paris: Julliard) (Oyunlar, Cilt. 2: The Labyrinth, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London, Calder ve Boyars: 1967)
- Le tricycle (Paris: Julliard) (Oyunlar, Cilt. 2: The Tricycle, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1967; The Tricycle David Herzberger tarafından çevrildi, Modern International Drama 9.2, 1976, p. 65-91)
- Pique-nique en campagne (Paris: Julliard). (Picnic on the Battlefield James Hewitt tarafından çevrildi, Evergreen Review 4.15, 1960, p. 76-90; Pic-nic, etc., Milan: Lerici, 1962; Oyunlar, Cilt Picnic on the Battlefield, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1967)
- La bicyclette du condamné (Paris: Julliard) (Oyunlar, Cilt. 2: The Condemned Man's Bicycle, vd. Barbara Wright tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1967)
1965
- Le grand cérémonial (Paris: Christian Bourgois) (Oyunlar, Cilt. 3: The Grand Ceremonial, vd. Jean Benedetti tarafından çevrildi; London: Calder ve Boyars, 1970)
- Cérémonie pour un noir assassiné (Paris: Christian Bourgois)
- Cérémonie pour une chèvre et un nuage (Daily Bul)
1966
- Le couronnement (Paris: Christian Bourgois)
- Concert dans un oeuf (Paris: Christian Bourgois)
1967
- L'architecte et l'empereur d'Assyrie (Paris: Christian Bourgois) (De Architekt en de Keiser van Assyrië, Amsterdam: Uitgeverij de Bezige Bij, 1969; Oyunlar, Cilt. 3: The Architect and the Emperor of Assyria Jean Benedetti tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1970; The Architect and the Emperor of Assyria Everard d'Harnoncourt ve Adele Shank tarafından çevrildi, New York: Grove Press, 1969; Der Architekt und der Kaiser von Assyrien, Berlin: Kiepenheuer & Witsch, 1971; O Arquitecto e o Imperador da Assiria, São Paulo: Desta, 1976)
- Les amours impossibles (Paris: Christian Bourgois) (Impossible Lovers, vd. Bettina Knapp tarafından çevrildi, The Drama Review 13, 1968, p. 71-86)
- Les quatre cubes (Paris: Christian Bourgois)
- La communion solennelle (Paris: Christian Bourgois) (First Communion Modern İspanyol Tiyatrosuna Michel Benedikt tarafından çevrildi, New York: E. P. Dutton, 1968, p. 309–317; Solemn Communion, vd. Bettina Knapp tarafından çevrildi, The Drama Review 13, 1968, p. 71-86; Oyunlar, Cilt. 3: The Solemn Communion, vd. John Calder tarafından çevrildi, London: Calder ve Boyars, 1970)
- Streap-tease de la jalousie (Paris: Christian Bourgois) (Striptease of Jealousy, vd. Bettina Knapp tarafından çevrildi, The Drama Review 13, 1968, p. 71-86)
- La jeunesse illustrée (Paris: Christian Bourgois)
- Dieu est-il devenu fou? (Paris: Christian Bourgois)
1968
- Le jardin des délices (Paris: Christian Bourgois) (Garden of Delights Helen Gary Bishop ve Tom Bishop tarafından çevrildi, New York: Grove Press, 1974)
- Bestialité érotique (Paris: Christian Bourgois)
- Une tortue nommée Dostoïevski (Paris: Christian Bourgois)
- Théâtre choisi (4 volumes en japonais) (Tokyo: Shichosha)
1969
- ...Et ils passèrent des menottes aux fleurs (Paris: Christian Bourgois) (And They Put Handcuffs on the Flowers Charles Marowitz tarafından çevrildi, New York: Grove Press, 1973)
- L'aurore rouge et noire (Groupuscule de mon coeur; Tous les parfums d'Arabie; Sous les pavés la plage; Les fillettes) (Paris: Christian Bourgois)
- Le lai de Barrabas (Le couronnement) (Paris: Christian Bourgois)
1970
- Happening at the Théâtre Plaisance in Paris in February (Grand-Guignol)
1972
- Ars Amandi (opéra "Panique") (Paris: Christian Bourgois)
- Dieu tenté par les mathématiques (opéra "Panique") (Paris: Christian Bourgois)
- Le ciel et la merde (Paris: Christian Bourgois)
- La grande revue du XXe siècle (Paris: Christian Bourgois)
1975
- Jeunes barbares d'aujourd'hui (Paris: Christian Bourgois)
1976
- La guerre de mille ans (Bella Ciao) (Paris: Christian Bourgois)
- Sur le fil ou la ballade du train fantôme (Paris: Christian Bourgois)
1978
- La tour de Babel (Oyez Patria mi affliccion) (Paris: Christian Bourgois)
- La marche royale (Paris: Christian Bourgois)
- Une orange sur le mont de Vénus (Paris: Christian Bourgois)
- La gloire en images (Paris: Christian Bourgois)
- Vole-moi un petit milliard (Théâtre Bouffe) (Paris: Christian Bourgois)
- Le pastaga des loufs ou Ouverture Orang-outan (Théâtre Bouffe) (Paris: Christian Bourgois)
- Punk et punk et colégram (Théâtre Bouffe) (Paris: Christian Bourgois)
1979
- Inquisición (Granada: Don Quijote)
1980
- Mon doux royaume saccagé (Paris: Christian Bourgois)
- Le roi de Sodome (Paris: Christian Bourgois)
- Le ciel et la merde II (Paris: Christian Bourgois)
1982
- L'extravagante réussite de Jésus-Christ, Karl Marx et William Shakespeare (Paris: Christian Bourgois)
- Lève-toi et rêve (Paris: Christian Bourgois)
1983
- Le cheval-jument ou hommage à John Kennedy T.
1984
- Les délices de la chair (Paris: Christian Bourgois)
- La ville dont le prince était une princesse (Paris: Christian Bourgois)
1985
- Bréviaire d'amour d'un haltérophile (Paris: Christian Bourgois)
- Apokalyptica (Paris: Christian Bourgois)
- La charge des centaures (Paris: Christian Bourgois)
1988
- Les "cucarachas" de Yale (Paris: Christian Bourgois)
- Une pucelle pour un gorille (Paris: Christian Bourgois)
- La madonne rouge (Paris: Christian Bourgois)
- La traversée de l'Empire (Paris: Christian Bourgois)
1989
- L'extravagante croisade d'un révolutionnaire obese (Lüksemburg: Phi)
1990
- La nuit est aussi un soleil (Actes Sud)
- Roues d'infortune (Actes Sud)
- L'opéra de la Bastille (opéra écrit pour le bicentenaire de la Révolution française)
1992
- Oeuvres Tome I (théâtre, poésie, roman) (Milan: Spirali – Vel)
1994
- Lully (Actes Sud)
- Entends la nuit douce qui marche (Actes Sud)
- Le fou rire des liliputiens (Actes Sud)
1996
- Comme un lis entre les épines (Actes Sud)
1997
- Théâtre complet (7 volumes en langue coréenne) (Seul: Coréenne)
1999
- Lettre d'amour (Actes Sud)
- Comme un supplice chinois (Actes Sud)
- Théâtre complet (2 volumes en langue espagnole) (Madrid: Espasa)

Arrabal'ın oyunları 1970'ler boyunca New York, Manhattan'daki East Village'daki La MaMa Experimental Theatre Club'da sık sık oynandı. La MaMa'daki yapımlar şunları içerir:

Andy Milligan'ın yönettiği The Two Executioners (1962); Arrabal, Martine Barrat ile birlikte sahne aldı.
Fando ve Lis (1971), Franz Marijnen
Dos Obras de Arrabal (1972), yönetmen: Delfor Peralta
Tom O'Horgan'ın yönettiği Mimar ve Asur İmparatoru (1976)
Tom O'Horgan tarafından yönetilen Asur Mimar ve İmparatoru (1977)
Dans / Tiyatro Richard S. Bach (1984), koreografisini Richard S. Bach

La MaMa'dan bir seyahat şirketi, 1977-1979'da The Architect ve Asur İmparatorunu Philadelphia, Amsterdam, Venezuela, ve Taormina turlarına götürdü.

Arrabal oyunlarının daha geniş bir prodüksiyon listesi resmi web sitesinde listelendi.

Resimleri

Arrabal kendisini "hayal kırıklığına uğramış bir ressam" olarak tanımladı. Paris Sanat Merkezi, Musée de Bayeux ve Milano'daki Villa San Carlo Borromeo Sanat Müzesi gibi müzelerde sergilenen yaklaşık 50 tuval ve 100 çizim ve kolaj üretti.
Resme yaklaşımı, sağladığı ayrıntılı eskizlere dayanarak geniş formatlı yağlı boya tablolar üreten sanatçılarla yakın işbirliğini içerir.
1962'de ilk resmi, kurucu editörü André Breton tarafından La Brèche: Action Surréaliste Revue adlı sanat yayınında reprodüksiyon için seçildi.
Arrabal, Henri Rousseau'nun 1909 tarihli bir sanat eserinden esinlenerek Les artilleurs des échecs et de la littérature (Satranç ve edebiyatın topçu birlikleri) dahil olmak üzere bir düzine video ve fotomontaj serisi oluşturduğu heykeltıraş ve video sanatçısı Christèle Jacob ile işbirliği yaptı.

Denemeler ve kurgusal olmayan düz yazıları

Carta al General Franco (iki dilli İspanyolca-Fransızca baskısı, Paris: Bourgois, 1972, s. 10-18; Paris: Anonyme Anarchiste Pop, 1971; Buenos Aires: Granica, 1973; Noce : Babilonia, 1976; Barselona: Actuales, 1978) .
Le Panique (Paris: Union Générale d'Edition, 1973).
Sur Fischer: Initiation aux échecs (Monako : du Rocher, 1974; Fischer, le roi maudit [gözden geçirilmiş baskı], Lüksemburg: Phi, 1988).
Carta a los militantes comunistas españoles (Sueño y mentira del eurocomunismo) (iki dilli İspanyolca-Fransızca baskısı, Paris: Bourgois, 1978; Barselona: Actuales, 1978; Acción directa, 1980).
Les échecs féeriques et libertaires (L'Express'ten makaleler) (Monaco: du Rocher, 1980).
Carta a los comunistas españoles y otras cartas (Franco'ya, Kral'a mektuplar vb.) (Murcia : Godoy, 1981).
Carta a Fidel Castro (Madrid: Playor, 1983; Meksika: Diana, 1984; Avrupa, Amerika, Portekiz, 1984).
Echecs et mythe (Paris: Payot, 1984; Mitos em Xeque, Río de Janeiro: Globo, 1988).
Giriş bir Feliciano de Silva (Cátedra, sütun. Letras Hispánicas, 1986).
El Greco (Steidl, Kiepenheuer & Witsch, 1991; El Greco, Barselona: Destino, 1991; El Greco, Londra: Calder ve Boyars ; New York: Grove Press - Viking, 1991; El Greco, Milano: Spirali, 1991; El Greco : Le frénétique du spasme, Paris: Flohic, 1991).
Goya / Dalí (Milano: Spirali - Vel; Roma: Studio di Val Cervo, 1992).
Fêtes et défaites sur l'échiquier (Paris: L'Archipel, 1992).
Cartas a Baltazar (versión de F. Torres Monreal, 1993).
Genios y figuras (A. Berenguer tarafından önsöz, Espasa Calpe, 1993).
Las manazas del Samaritano. Conversaciones con Ionesco (La Vuelta, n = 210, mayo, 1994).
La dudosa luz del día (F. Torres Monreal, Espasa Calpe, 1994'ün notlarıyla orijinal Fransızcadan İspanyolcaya çevrilmiştir).
Carta al Rey de España (Madrid: Espasa Calpe, 1995).
Un esclave nommé Cervantès (Paris: Plon, 1996; Un esclavo llamado Cervantes, Madrid Espasa Calpe, 1996).
Diccionario pánico (Bruxelles: Escritos, 1998).
Lettre à Staline (Paris: Flammarion, 2004).
Houellebecq! (Paris: Le cherche midi, 2005).
El Pánico, Manifyto para el tercer milenio, 2007.
Diccionario pánico, 2008.
Universos arrabalescos, 2009.
Defensa de Kundera, 2009.

Satranca ilgisi

Arrabal'ın satranca büyük bir ilgisi var ve birçok satranç turnuvasına katıldı. Amerikan satranç ustası Gata Kamsky'ye yakındı ve Kamsky'nin FIDE ile bir Dünya Satranç Şampiyonası maçı için yaptığı görüşmeler sırasında satranç blogunda Kamsky'yi savundu.

Otuz yılı aşkın süredir Arrabal, haftalık Fransız haber dergisi L'Express için satranç üzerine bir köşe yazısı yazmaktadır. Yazıları, diğerlerinin yanı sıra şunları da içermektedir:

Echecs et mitleri
Fêtes et défaites sur l'échiquier
Les échecs féériques ve libertaires
Bobby Fischer : el rey maldito

Kaynakça

^ The Dictionary of Literatures in the French Language (Dictionnaire des littératures de langue française, Éditions Bordas).
^ Javier Villán, El Mundo May 18, 2010, Lo de Arrabal es algo muy serio 14 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
^ . ABC (İspanyolca). İspanya. 11 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
^ . 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015.
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Two Executioners (1962)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Fando and Lis (1971)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Dos Obras de Arrabal (1972)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Architect and the Emperor of Assyria, The (1976)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Architect and the Emperor of Assyria, The (1977)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Dance/Theater of Richard S. Bach (1984)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Philadelphia (1977)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Amsterdam (1977)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Venezuela (1978)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Taormina (1979)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Second Ruy Lopez Chess Festival, 13 Nisan 2008, 3 Şubat 2009 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 5 Aralık 2020 .

Konuyla ilgili yayınlar

AA. VV. Cahiers du silence Paris, Kesselring, 1977.
AA.VV. Arrabal en el banquillo, Paris: Ediciones Frente Libertario, 1977.
AA.VV. Barcarola, n° 40 "Especial Arrabal", September 1992.
AA.VV. Abil, n° 4 "Arrabal en abril", Luxembourg, July 1992.
AA.VV. Visiones de Arrabal (coordinada por Vicente Martín), Museo de la Ciudad, Valencia.
AA.VV. Poésie 1, n° 42 "Fernando Arrabal", Paris, June 2005.
AA.VV. El extramundi, Los Papeles de Iria Flavia, "ARRABAL", Primavera MMV.
AA.VV. La Ratonera "F.A. 50 años de exilio decisivo", n° 16, Enero 2006.
AA.VV. L’arbre, n° 8–9 "Hommage à F.A", Mars, 2006.
AA.VV. Almunia,°n° 6–7: primavera 2003: "Fernando Arrabal".
AA.VV. Ánfora Nova, n° 67–68 "Festival Arrabal", 2006.
AA.VV. TROU, n° XVII, 2007. "F.A. j’irai comme un cheval fou".
Aranzueque-Arrieta, Frédéric, Panique, Arrabal, Jodorowsky, Topor (L'Harmattan, 2008). ()
Aranzueque-Arrieta, Arrabal. La perversion et le sacré: L’architecte et l’empereur d’Assyrie (1967), La charge des centaures (1984) (L’Harmattan, 2006). ISBN
Aranzueque-Arrieta, Frédéric, Arrabal, une oeuvre-vie panique (Les éditions Moires, 2019)
Arata, Luis Oscar, The festive play of Fernando Arrabal (Lexington: University Press of Kentucky, 1982). ISBN
Berenguer, Ángel. Crono-biografía de Fernando Arrabal (Cátedra: 1977). ISBN
Berenguer, Joan P., Bibliographie d’Arrabal: entretiens avec Arrabal : plaidoyer pour une différence (Presses universitaires de Grenoble, 1979).
Bishop, Tom, The Architect and the Emperoro of Asiría (New York: Grove Press, 1974).
Bishop, Helen, Gary Garden of Delights (New York: Grove Press, 1974).
Cantalapiedra Erostarbe y F. Torres Monreal, “El teatro de vanguardia de F.A.” (Kassel: Reicheberg, 1977).
Celli, Renata, "I’Il romanzo di F.A." (Milano: Ligue).
Chesneau A. y Berenguer A., “Plaidoyer pour une différence” (Presses universitaires de Grenoble, 1978).
Chesneau, "Decor et Decorum" (Quebec: Naaman).
Coêlho, Wilson, O observador e a coisa observada. http://www.casadacultura.org/Literatura/Artigos/g01/observador_ea_coisa_observada.html 24 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . [archived]
Coêlho, Wilson, Fernando Arrabal: o sonho é somente um detalhe. http://arcagulharevistadecultura.blogspot.com.br/2015/09/wilson-coelho-fernando-arrabal-o-sonho.html 10 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . [archived]
Coêlho, Wilson, Arrabal: o homem sem raízes. http://papocultura.com.br/arrebal/ 29 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . [archived]
Coêlho, Wilson, Fernando Arrabal: caminhos da crueldade, do absurdo e do pânico, Tese de doutorado (Niterói: UFF, 2014).
Coêlho, Wilson, Fernando Arrabal: dos entornos às circunstâncias. http://www.cult.ufba.br/wordpress/24608.pdf 10 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . [archived]
Daetwyler, Jean Jacques, "Arrabal" (Lausanne: L’âge de l’Homme, 1975).
Donahue, Thomas John, The theater of Fernando Arrabal: A garden of earthly delights (New York: New York University Press, 1980). ISBN
Emili Ennio, Teatro di Arrabal Tristre (Umana, 1973).
Gille, Bernard, Arrabal (Paris: Seghers, 1970).
Glbota, Ante, “Arrabal Espace” (Paris).
Golden, Laura P., “The French and Spanish Aspects in the Prose of Fernando Arrabal” (Rutgers: unpublished ).
Hirsch, Erik, Arrabal narrador. Die neueren Romane Fernando Arrabals (Frankfurt: M. Lang, 2007). ISBN
Kreis, Karl-Wilhelm, Zur Ästhetik des Obszönen: Arrabals Theater und die Repressive Sexualpolitik des Franco-Regimes (Hamburg: Krämer, 1989). ISBN
Humberto López y Guerra, Arrabal [documentary] (TV1 Swedish television, 1978).
Podol, Peter L., Fernando Arrabal (Boston: Twayne Publishers, 1978). ISBN
Premer-Kayser, Bertie, Das dramatische Werk des Spaniers Fernando Arrabal: Untersuchung der inhaltlichen und formalen Entwicklung, der psychischen und politischen Tendenzen (Frankfurt: Puppen & Masken, 1984). ISBN
Rabassó, Carlos A., Teatrilogía del vanguardismo dramático : aproximaciones hermenéutico-fenomenológicas al teatro español contemporáneo (Barcelona: Editorial Vosgos, 1993). ISBN
Raymond-Mundshau, Françoise, Arrabal (col. Classiques du XXème siècle, 1972).
Regio Capello, Il Teatro di F.A. (Roma: Umana, 1967).
Schiffres, Alain, “Entretiens avec Arrabal” (Paris: Pierre Belfond, 1969).
Steen, Maris, “El humor en la obra de F.A.” (Madrid: Playor, 1968).
Tallgren, Viveca, El temor al dios Pan: reflexiones sobre la recepción de algunas obras de Fernando Arrabal (Zaragoza: Libros del Innombrable, 2005). ISBN
Torres Monreal, Francisco, "El cine de Arrabal" (Murcia, 1999).
Torres Moreal, Francisco, "Teatro completo de Fernando Arrabal" (dos volúmenes, 2380 páginas y un cuaderno de fotografias) (Espasa-Calpe, col. Clásicos Castellanos, 1997 y Everest 2009).
Trecca, Simone, La parola, il sogno, la memoria: El laberinto (1956) di Fernando Arrabal (Pisa: ETS, 2005). ISBN
Zigrino, Damiano Augusto, Il teatro di Fernando Arrabal (Città di Castello: Edimond, 2008). ISBN

Centenares de académicos y universitarios (y entre ellos el catedràtico Francisco Torres Monreal) han analizado tambien los últimos ve daha çok prodüktivos años de la creatividad arrabaliana.

Dış bağlantılar

Arrabal'ın web sitesi 2 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
, Prag Yazarlar Festivali web sitesindeki alıntılar, makaleler, röportajlar ve videolar
Fernando Arrabal Cinématon: Gérard Courant'ın 4 dakikalık çevrimiçi portresi 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Chess Express Arrabal 8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Arrabal'ın satranç blogu)
IMDb'de Fernando Arrabal
La MaMa Arşivleri Dijital Koleksiyonlarla ilgili Arrabal'ın sayfası 13 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[1] The Dictionary of Literatures in the French Language (Dictionnaire des littératures de langue française, Éditions Bordas).

[JVillan2010-2] Javier Villán, El Mundo May 18, 2010, Lo de Arrabal es algo muy serio 14 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..

[3] . ABC (İspanyolca). İspanya. 11 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.

[4] . 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015.

[5] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Two Executioners (1962)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[6] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Fando and Lis (1971)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[7] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Dos Obras de Arrabal (1972)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[8] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Architect and the Emperor of Assyria, The (1976)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[9] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Architect and the Emperor of Assyria, The (1977)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[10] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Dance/Theater of Richard S. Bach (1984)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[11] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Philadelphia (1977)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[12] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Amsterdam (1977)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[13] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Venezuela (1978)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[14] La MaMa Archives Digital Collections. "Production: The Architect and the Emperor of Assyria in Taormina (1979)". Accessed July 3, 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[15] Second Ruy Lopez Chess Festival, 13 Nisan 2008, 3 Şubat 2009 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 5 Aralık 2020 .