Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus (15 Aralık 37 – 9 Haziran 68), esas adı Lucius Domitius Ahenobarbus olan ve aynı zamanda Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus olarak da bilinen, Julio-Claudian Hanedanı'nın beşinci ve son Roma İmparatoru. Nero, büyük amcası Claudius tarafından tahtın vârisi olarak evlatlık edinilmiştir. Nero Claudius Caesar Drusus olarak, İmparator Claudius'un ölümünün ardından, 13 Ekim 54'te Roma tahtına oturmuştur.
Nero | |||||
---|---|---|---|---|---|
Augustus | |||||
Nero Büstü | |||||
5. Roma İmparatoru | |||||
Hüküm süresi | 13 Ekim 54-9 Haziran 68 (51'den itibaren Prokonsül) | ||||
Önce gelen | Claudius | ||||
Sonra gelen | Galba | ||||
Doğum | 15 Aralık 37 Antium | ||||
Ölüm | 9 Haziran 68 (30 yaşında) Roma | ||||
Eş(ler)i | Claudia Octavia Poppea Sabina Statilia Messalina | ||||
Çocuk(lar)ı | Claudia Augusta | ||||
| |||||
Hanedan | Julio-Claudian Hanedanı | ||||
Babası | Gnaeus Domitius Ahenobarbus (Konsül 32) | ||||
Annesi | Genç Agrippina |
54 - 68 yılları arasında İmparatorluğu yöneten Nero, saltanatı boyunca dikkatini daha çok diplomasi, ticaret ve imparatorluğun kültürel sermayesinin arttırılması üzerine yöneltmiştir. Tiyatrolar yapılmasını emretmiş ve atletizm yarışmaları düzenlemiştir. Saltanatı sırasında, Part İmparatorluğu ile başarılı bir savaş yapılmış ve ardından barış müzakereleri yürütülmüş (58–63), 60–61 arasındaki Britinya İsyanı bastırılmış ve Yunanistan'la diplomatik bağlar güçlendirilmiştir. 68 yılında bir askerî darbe ile devrilen Nero, Roma Senatosu'nun idam tehdidi altında, katibi Epaphroditos'un yardımıyla kendini öldürmek zorunda kalmıştır.
Popüler tarih Nero'yu çapkın ve zorba olarak hatırlar; imparator ve Hristiyanlara ilk zulmedenlerden biri olarak bilinir. Bu hikâyeler, bazı erken dönem Hristiyan yazarlarla birlikte tarihçiler Tacitus, Suetonius ve Cassius Dio'un anlattıklarına dayanır. Öte yandan bazı eski kaynaklara göre Nero, halkın gözünde hükümdarlığı sırasında ve sonrasında oldukça popülerdi. Nero, güzel sanatlar, müzik ve spor etkinliklerinin coşkulu bir hamisiydi. Kendisini eleştirenler bunun imparatorluğun zararına olduğunu iddia etmişlerdir. Nero'nun saltanatını gerçekle kurguyu birbirinden tamamen ayırarak ele almak mümkün değildir. Fakat Nero'nun Roma yanarken lir çaldığı bilgisi yanlıştır. Yangın sırasında Nero, yangından 56 kilometre uzakta deniz kenarındaki yazlık evindeydi. Nero, haberi aldığında hemen Roma'ya gitti ve yangın söndürme çalışmalarına başladı.
Hayatı
Ailesi
Nero, 15 Aralık 37'de Lucius Domitius Ahenobarbus adıyla, Başkent Roma yakınlarındaki liman kenti Antium'da doğmuştur. Nero, Gnaeus Domitius Ahenobarbus ve İmparator Caligula'nın kız kardeşi Genç Agrippina'nın tek oğludur. Nero sözcüğü, Hint-Avrupa dil ailesine mensup Osco-Umbrian dil grubundan Sabelik dilinde: güçlü, yiğit ve mutlu anlamlarına gelir.
Lucius'un babası Lucius Domitius Ahenobarbus, aynı ismi taşıyan Konsül Gnaeus Domitius Ahenobarbus ve Aemilia Lepida'nın oğullarıdır. Gnaeus, aynı zamanda Marcus Antonius ve Küçük Octavia'nın kızları Yaşlı Antonia tarafından torunudur. Yine Octavia'dan dolayı İmparator Augustus'un 2. kuşak yeğenidir. Nero'un babası praetor olarak görev yapmıştır ve geleceğin imparatoru Caligula'ya doğu seyahatinde eşlik eden görevlilerinin arasından bulunmuştur. Nero'un babası, tarihçi Suetonius tarafından bir katil olarak tasvir edilmiş ve İmparator Tiberius tarafından vatana ihanet, zina ve ensest ile suçlanmıştır. Tiberius'un ölümü bu suçlamalardan kurtulmasını sağlamıştır. Gnaeus, Lucius henüz üç yaşındayken ödem (ya da "su toplanması") sonucu 39 yılında ölmüştür.
Lucius'un annesi Genç Agrippina, Augustus ve karısı Scribonia'nın kızları Yaşlı Julia ve kocası Marcus Vipsanius Agrippa tarafından torununun kızıdır. Agrippina'nın babası Germanicus, Augustus'un karısı Livia'nın ve öte yandan Marcus Antonius ve karısı Octavia'nın torunudur. Germanicus'un annesi Küçük Antonia, Genç Octavia ve Mark Antony'nin kızıdır. Octavia ise Augustus'un ikinci büyük kız kardeşidir. Germanicus aynı zamanda Tiberius'un evlatlık oğludur. Birçok antik tarihçi Agrippina'yı üçüncü kocası İmparator Claudius'u öldürmekle itham ederler.
İktidara gelişi
Lucius'un imparator olması öngörülen bir şey değildi. Dayısı Caligula saltanatına başladığında yirmi dört yaşındaydı ve kendine bir vâris yapmak için yeterince zamanı vardı. Lucius'un annesi Agrippina, Caligula'nın gözünden düşmüş ve kocasının ölümünün ardından 39 yılında sürgüne gönderilmişti. Caligula, Lucius'un verasetini üstüne aldı ve yetişmesi için onu daha az varlıklı olan teyzesi Domitia Lepida'nın yanına gönderdi.
Caligula'nın hiçbir vârisi olmadı. Karısı Caesonia, küçük kızları Julia Drusilla ile birlikte 41 yılında öldürüldü. Bunun ardından Caligula'nın amcası Claudius imparator oldu. Claudius, Agrippina'nın sürgünden dönmesine izin verdi.
Claudius, Messalina ile evlenmeden önce iki evlilik yapmıştı. Önceki evliliklerinden aralarında genç yaşta ölen Drusus da olmak üzere üç çocuk sahibi olmuştu. Messalina ile olan evliliğinden Claudia Octavia (d. 40) ve Britannicus (d. 41) adlarından iki çocuğu daha olmuştu. Messalina, 48 yılında Claudius tarafından idam ettirildi. 49 yılında Claudius Agrippina ile dördüncü evliliğini yaptı. Claudius, politik olarak yardımı olacağını düşündüğü için Lucius'u resmi olarak 50 yılında evlatlık edindi ve adını Nero Claudius Caesar Drusus olarak değiştirdi. Nero, üvey kardeşi Britannicus'dan daha büyüktü ve böylece tahtın vârisi haline geldi.
Nero, 51 yılında henüz on dört yaşındayken yetişkin ilan edildi.Senatoya girmenin ilk basamağı olan prokonsül olarak atandı, Claudius'la birlikte halk önünde görünmeye başladı ve sikkeler üzerinde tasvir edilmeye başladı. 53 yılında üvey kardeşi, Claudia Octavia ile evlendi.
İmparator
Erken dönem saltanatı
Claudius 54 yılında öldü ve Nero imparator ilan edildi. Rivayetler oldukça fazla olmakla birlikte birçok eski tarihçi Claudius'un Genç Agrippina tarafından zehirlendiğini iddia eder. Nero'nun Cladius'un ölümü konusunda ne kadar bilgi sahibi olduğu ya da işin içinde ne ölçüde yer aldığı bilinmemektedir. Ancak Suetonius:
- ...[Nero] imparatorun öldürülmesini teşvik eden kişi değilse bile, en azından Cladius'un öldürülmesinde kullanılan mantarları "Yunan atasözünün dediği gibi tanrıların yiyeceği" diyerek övmesi ile açıkça kabul ettiği gibi onun sır ortağıdır
Nero, on altı yaşında o güne kadarki en genç imparator olarak başa geçti. Eski tarihçiler Nero'nun saltanatının ilk dönemlerinde, özellikle de ilk yılında, annesi Genç Agrippina'nın, hocası Lucius Annaeus Seneca ve Praetorian Prefect'i Sextus Afranius Burrus'un fazlasıyla etkisi altında kaldığını aktarırlar. Nero'nun yönetiminin ilk birkaç yılı "iyi bir yönetim" örneği olarak bilinir. İmparatorlukta olan bitenler etkin bir şekilde yürütüldü ve Roma Senatosu devlet işleyişinde elde ettiği etkinin keyfini çıkardı.
Nero'un saltanatının hemen başlarında Agrippina ve Nero'nun iki akıl hocası Seneca ve Burrus arasındaki nüfuz mücadelesi nedeniyle sorunlar baş gösterdi. 54 yılında Agrippina, Nero'nun Ermeni heyetini kabul ettiği sırada hemen yanına oturmayı denedi ancak Seneca onu durdurarak olası bir diplomatik skandalı büyümeden engelledi. Nero'nun arkadaşları da Agrippina'ya güvenmiyorlardı ve Nero'yu annesine karşı dikkatli olması konusunda uyarıyorlardı. Nero'nun Octavia ile olan evliliğinde mutsuz olduğu bu sebeple de eski bir köle olan Claudia Acte ile bir ilişkiye girdiği aktarılır. 55 yılında, Agrippina Octavia'dan yana olaya müdahil oldu ve oğlunun Acte'den ayrılmasını talep etti. Nero, Seneca'nın da desteği ile annesinin kişisel ilişkilerine karışmasına engel oldu.
Anlatılana göre Agrippina oğlu üzerindeki etkisinin azalmasıyla tahta çıkması için daha genç bir adaya yöneldi. O sırada henüz on beş yaşında olan Britannicus yasal olarak hâlen bir çocuktu ancak yetişkinliğe ulaşmasına az kalmıştı. Tacitus'un anlattığına göre, Agrippina kendisinin desteğiyle Claudius'un öz oğlu Britannicus'un devlet nezdinde Nero'nun yerine tahtın gerçek vârisi olarak görüleceğini umut ediyordu. Ancak genç adam yetişkinliğe adım atmasından bir gün önce aniden ve şüpheli bir şekilde öldü. Nero, Britannicus'un bir sara nöbeti sonunda öldüğünü ilan etti ancak eski tarihçilerin hemen hepsi Britannicus'un Nero tarafından zehirlettirildiğini iddia ederler. Tarihçi Suetonius olaydan şöyle bahseder;
- [Nero], Britannicus'u zehirlemeye sadece sesini kıskandığından değil (kendi sesinden daha hoş olduğu için) halkın gözünde babasının hatırasından dolayı kendisinden daha fazla saygı görebileceği korkusu ile teşebbüs etmişti.
Britannicus'un ölümünü ardından Agrippina, Octavia'ya iftira atmakla suçlandı ve Nero tarafından imparatorluk sarayından gönderildi.
Annesini öldürmesi ve gücünü sağlamlaştırması
Nero zaman içerisinde yavaş yavaş gücünü artırdı. 55 yılında, Agrippina'nın müttefiklerinden Marcus Antonius Pallas'ı hazinedeki görevinden uzaklaştırdı. Pallas, Burrus'la birlikte imparatorluk tahtına Faustus Cornelius Sulla Felix'i geçirmeye çalışmakla suçlandı.Genç Seneca ise Agrippina ile ilişki kurmak ve zimmetine para geçirmekle itham edildi. Seneca, kendini, Pallas ve Burrus'u temize çıkarmayı başardı.
58 yılında, Nero arkadaşı ve aynı zamanda geleceğin imparatorlarından Otho'nun karısı Poppea Sabina ile romantik bir ilişkiye girdi. Anlatılanlara göre Octavia'dan boşanarak Poppaea ile evlenmesi Agrippina hayatta olduğu sürece siyasi açıdan mümkün olmadığından 59 yılında Nero annesinin öldürülmesini emretti. Bazı modern tarihçilere göre ise Nero'yu annesini öldürtmeye iten şey Agrippina'nın Nero'nun yerine tahta Rubellius Plautus'u geçirmeyi planlamasıydı.Suetonius'a göre, Nero annesini önceden planlanmış bir deniz kazasında öldürtmeyi planlamıştı ancak Agrippina kurtulunca, idam ettirdi ve intihar süsü verdi.
62 yılında Nero'nun akıl hocası Burrus öldü. Buna ilaveten, Seneca bir kere zimmetine para geçirmekle suçlandı. Seneca Nero'dan kamu işlerinden emekli olmak için izin istedi. Nero Claudia Octavia'dan kısır olduğu gerekçesi ile boşandı ve Poppaea ile evlenebilmek için onu sürgüne gönderdi. Halkın tepkisi üzerine, Nero Octavia'nın sürgünden geri dönmesini kabul etmek zorunda kaldı, ancak dönüşünden kısa bir süre sonra Octavia idam edildi.
Nero ve Senato'ya karşı ilk vatana ihanet suçlaması 62 yılında yapıldı. Senato, bir şölen sırasında Nero hakkında olumsuz konuşan praetor Antistius'u ölüme mahkûm etti. Daha sonra Nero bir kitabında Senato'ya iftira atan Fabricius Veiento'nun idam edilmesini emretti. Tacitus Gaius Calpurnius Piso önderliğindeki suikast komplosunun o yıl başladığını yazar. Gücünü sağlamlaştırmak için, Nero 62 ve 63 yılları boyunca aralarında Pallas, Rubellius Plautus, Faustus Cornelius Sulla Felix ve Doryphorus'un da bulunduğu birçok kişiyi öldürttü. Suetonius'a göre bu süreçte Nero, "herhangi bir ayrım ya da ılımlılık göstermeden canının çektiği herkesi öldürttü."
Nero gücünü sağlamlaştırmak için ufak ufak Senato'nun gücünü de el koyuyordu. 54 yılında, Nero Senato'ya Cumhuriyet döneminde sahip olduğuna eşdeğer güçler vadetti. 65 yılına gelindiğinde, senatörler ellerinde hiç güç kalmadığından şikayet ediyorlardı ve bu Pisonia Tertibi'ne yol açtı.
Partlarla Savaşı ve Barış
Nero'un 55 yılında tahta geçmesinin hemen ardından, Roma'ya tabi Ermenistan krallığı kendi prensi Rhadamistus'u devirdi ve yerine Part prensi Tiridates'i getirdi. Bu hareket, Romalılarca topraklarının Partlar tarafında işgali olarak algılandı. Roma, genç imparatorun bu durumla nasıl başa çıkacağı konusunda kaygılıydı. Nero vakit kaybetmeden Gnaeus Domitius Corbulo komutasındaki orduyu bölgeye gönderdi. Partlar geçici olarak Ermenistan'ın kontrolünü Roma'ya bıraktılar.
Barış çok uzun sürmedi ve 58 yılında savaş tam anlamıyla başladı. Part Kralı I. Vologases kardeşi Tiridates'in Ermenistan'ı terk etmesine karşı çıktı. Persler Ermenistan topraklarının tamamını işgale başladılar. Komutan Corbulo, Part ordusunun büyük bölümünü aynı yıl içerisinde ortadan kaldırdı. Tiridates geri çekildi ve Roma, Ermenistan'ın büyük bölümünün kontrolünü ele geçirdi.
Nero'nun bu ilk zaferi halk tarafından coşkuyla karşılandı.Tigranes adında, Roma'da yetişmiş bir Kapadokya soylusu Nero tarafından Ermenistan'ın yeni yöneticisi olarak atandı. Corbulo, başarılarından dolayı Suriye valiliği ile ödüllendirildi.
62 yılında, Tigranes Part şehri Adiabene'ye saldırdı. Roma ve Part İmparatorluğu bir kere daha savaştaydılar ve bu durum 63 yılına kadar devam etti. Partlar, Roma eyaleti Suriye'ye yönelik bir saldırı hazırlığına başladılar. Her ne kadar Corbulo Nero'yu savaşı sürdürmeye ikna etmeye çalıştıysa da Nero barış anlaşması yapmayı tercih etti. Roma'da, doğudan yapılan gıda tedariki ve bütçe açıkları konusunda bir endişe vardı.
Barış anlaşmasının sonucunda Tiridates yeniden Ermenistan kralı oldu ancak tacını Roma'da İmparator Nero'nun elinden giydi. Gelecekte, Ermenistan kralı bir Part prensi olacaktı ancak ataması Romalıların onayına tabi olacaktı. Tiridates, Roma'ya gelmeye merasimlerde bulunmaya zorlanması Roma'nın hâkimiyetini sembolize ediyordu. Roma halkının, bu anlaşma sayesinde kurtulan hayatlardan dolayı oldukça mutlu olduğu anlatılır.
63 yılında yapılan bu barış antlaşması, siyasi açıdan Nero için çok önemli bir zaferdi. Nero, İmparatorluğun Doğu eyaletlerinde ve doğal olarak Part İmparatorluğunda da oldukça popüler hale geldi. Partlar ve Romalılar arasındaki barış, Roma İmparatoru Trajan'ın Ermenistan'ı işgal ettiği 114 yılına kadar yaklaşık 50 yıl boyunca sürdü.
Hatta, Nero'dan son derece olumsuz bahseden Suetonius bile, Nero ve Partlarla ilgili olarak şöyle der:
- Partların kralı Vologaesus, Senato'ya ciddi bir talep olarak müttefikliğin yenilenmesi için son sözünü gönderdiğinde, bunun onuru Nero'nun hatırasına yazıldı. Aslında, yirmi yıl sonra, ben genç bir adamken, karanlık kökene sahip biri olarak görünürken bile, Nero adı onu gayretle destekleyen ve düşmesini hiç istemeyen Partlar arasında hâlâ bir teveccühtü.
Yönetimle ilgili politikaları
Saltanatı boyunca, Nero sık sık toplumun alt sınıflarını koruyan ve memnun eden politikalar yürüttü. Bu sebeple Nero popülerlik takıntısı olmakla eleştirilmiştir.
Nero, 54 yılında Senato'ya daha fazla otonomi sözü vererek hükümdarlığına başladı. İlk yılında, Senato'nun övgüleri arasında yasama konusunda başkalarının onu dikkate almasını yasakladı. Nero'nun başlangıçta yönetimden uzak durduğu ve bu süre içerisinde zamanının çoğunu genelevleri ya da tavernaları ziyaret ederek geçirdiği bilinir.
55 yılıyla birlikte, Nero yönetimde daha faza etkin bir rol almaya başladı. 55 ve 60 yılları arasında dört kez Konsül olarak görev yaptı. Bu dönemle ilgili eski tarihçiler kendisinden olumlu bahseder ve sonraki yıllardaki yönetimiyle olan farklılığına dikkat çekerler.
Nero, alt sınıfların haklarını korumak için çalışmıştır. Bu sınıfın muhatap olduğu kefalet ve cezalar için sınırlamalar getirilmiştir. Aynı zamanda, kanun adamlarının alacağı ücretler de sınırlıydı. Senato'da azat edilmiş köle sınıfının kötü davranışları üzerine tartışmalar vardı ve efendilerin gerekli durumlarda özgürlüğü geri alabilmesi talep ediliyordu. Nero azatlı köleleri destekledi ve patronların bu tip haklar elde etmesini engelledi. Senato'nun, bir kölenin işlediği suçtan ait olduğu evdeki tüm kölelerin sorumlu tutulmasına yönelik bir kanun geçirme denemesi Nero tarafından veto edildi.
Yolsuzlukları azaltmak Nero’nun saltanatında önemli bir yer tutmuştur. Yüksek dereceden memurların fakirlerden çok fazla vergi topladığı suçlamaları üzerine, Nero vergi toplama ayrıcalığını daha düşük seviyeden yetenekli komisyonculara verdi. Nero, magistra ya da vekillerin, rüşvet almak için bir toplanma yeri olabileceği korkusuyla, halka açık eğlencelere gitmesini yasakladı. Buna ilaveten, haraç ve rüşvet suçundan tutuklanan birçok devlet görevlisi görevden uzaklaştırıldı.
Nero’un eylemleri fakirlerin ekonomik durumlarına yardım etmeyi amaçlıyordu. Fakirlerin haddinden fazla vergilendirildiği yönünde yeni şikayetler gelmeye başlayınca Nero tüm dolaylı vergileri yürürlükten kaldırmaya teşebbüs etti. Senato bu eyleminin fazla aşırı olacağı konusunda onu ikna etti. Bir uzlaşma göstergesi olarak, vergiler % 4,5'dan % 2,5'a düşürüldü. Buna ilaveten, gizli devlet vergi kayıtları halka açık hale getirildi. Yiyecek ithalindeki giderleri düşürmek için, ticaret gemilerinin vergiden muaf olduğu ilan edildi.
Nero candan bir sanat ve gösteri aşığıydı. Bir dizi gymnasium ve tiyatro inşa ettirdi ve oyunculara Yunan tarzı elbiseler giydirdi. Çok büyük gladyatör oyunları düzenlendi. Ayrıca quinquennial Neronia festivalini başlattı. Festival, oyunlar, şiirler ve tiyatro gösterileri içeriyordu. Tarihçiler, o dönemde tiyatronun aşağı tabaka için olduğu şeklinde bir inanış olduğuna ve onları ahlaksızlık ve tembelliğe ittiğine inanıldığına işaret eder. Kimileri Yunan etkisini küçümsemişlerdir. Bazıları ise gösteriler için yapılan devasa harcamaları sorgulamışlardır.
63 yılında bütçe krizinin ilk göstergeleri ortaya çıkmaya başladı. Part savaşı ve gıda nakliyesi sırasında kaybolan kargolar Roma'daki yiyecek fiyatlarını tehdit etmeye başladı. Nero, kamu fonlarının yönetimine yeniden atamalar yaptı, bütçe sorumluluklarını sıkılaştırdı ve hazineye özel bir bağışta bulundu. Ardından Partlarla barış seçeneğini tercih etti. 64 yılında, Roma yandı. Nero, yeniden yapılanma için bir kamu yardım çabasını harekete geçirdi. Varsıl çiftlik sahiplerinin yaşadığı eyaletler yangının ardından ağır biçimde vergilendirildiler.
Nero'nun saltanatının sonlarına doğru bir seri büyük imar projeleri hayata geçirildi. Sıtmayı önlemek için, Nero Ostia bataklıklarını Roma yangınından çıkan molozlarla doldurttu. Yangının ardından büyük Domus Aurea sarayını yaptırttı. 67 yılında, Nero Korint Boğazı'na bir kanal kazdırmaya teşebbüs etti. Bu ve diğer projeler devlet bütçesinin yapısını daha kötü hale gelmesine yol açtı.
Büyük ayaklanmalar ve güç mücadeleleri
Selefleriyle karşılaştırıldığında, Nero'nun saltanatı sırasında Roma'ya görece bir barışın hakim olduğu söylenebilir. Part savaşı, iktidarda bulunduğu süre içinde meydana gelen hemen hemen tek büyük savaştır. Savaştan nefret etmesi nedeniyle hem eleştirilmiş hem de övülmüştür. Birçok Roma imparatoru gibi Nero da saltanatı boyunca çok sayıda isyan ve iktidar mücadelesiyle yüzleşmek zorunda kalmıştır.
Britanya Ayaklanması (Boudica'nın yükselişi)
60 yılında, Vali Gaius Suetonius Paulinus ve birliklerinin Druidlere ait Mona Adası (Anglesey Adası) kuşatmasıyla meşgul olduğu bir sırada, Büyük Britanya eyaletinin güneydoğu bölgesindeki kabilelerden Iceniler, kraliçeleri Boudica'nın önderliğinde ayaklandılar. Boudica ve birlikleri, Suetonius Paulinus'un 61 yılında geri dönerek kontrolü ele alıp isyanı bastırana kadar geçen süre içinde üç şehri yerle bir etti. Nero, Suetonius Paulinus'un başka isyanlara yol açabileceği kaygısıyla onun yerine daha pasif olan Publius Petronius Turpilianus'u atadı.
Pisonia Komplosu
65 yılında, Gaius Calpurnius Piso adında bir devlet görevlisi, Nero'ya karşı aralarında praetorian tribün Subrius Flavus ve bir centurion olan Sulpicius Asper'in de olduğu kişilerin yardımıyla bir komplo düzenledi. Tacitus'a göre, komplocuların çoğunun arzusu "devleti imparatordan kurtarmak" ve Cumhuriyet'i yeniden tesis etmekti. Azat edilmiş bir köle olan Milichus bu tertibi öğrendi ve Nero'nun sekreteri Epaphroditos'a haber verdi. Bunun sonucunda tertip başarısız oldu ve aralarında Nero'nun eski arkadaşlarından şair Lucan'ın da bulunduğu komploya adı karışan kişiler idam edildi. Nero'un eski akıl hocası Genç Seneca komplocularla planı konuştuğunu kabul etmesi üzerine intihara zorlandı.
Yahudi İsyanı (Birinci Yahudi-Roma Savaşı)
66 yılında, Yunanlar ve Yahudiler arasında dinî gerilimlerden kaynaklanan Yahudi İsyanı baş gösterdi. 67 yılında Nero, Vespasianus'u düzeni sağlaması için Yahudiye eyaletine gönderdi. Sonunda isyan 70 yılında Nero'nun ölümünden sonra bastırılabildi. Bu isyan Romalıların Kudüs duvarlarını yıkmaları ve Kudüs Tapınağı'nı tahrip etmeleri nedeniyle ünlüdür.
Vindex'in İsyanı
67 yılı sonları ya da 68 yılı başlarında, Galya'daki Gallia Lugdunensis eyaleti valisi Vindex Nero'nun vergi politikalarına karşı ayaklandı. Yukarı Germania valisi Virginius Rufus isyanı bastırması için bölgeye gönderildi. Vindex, destek elde etmek amacıyla Hispanya'daki Hispania Citerior eyaleti valisi Galba'yı imparator olması için çağırdı. Virginius Rufus, Vindex'in birliklerini bozguna uğrattı ve Vindex intihar etti. Galba, bir devlet düşmanı ilan edildi ve lejyonu Clunia şehrinde kuşatıldı.
Galba'nın yükselişi
Nero, imparatorluğun kontrolünü askeri olarak sağlamayı denedi ancak Roma'daki düşmanları eldeki fırsatı hemen kullanıldı. 68 yılı Haziran ayıyla birlikte senato Galba'yı imparator seçti ve Nero halk düşmanı ilan edildi. Praetorian muhafızlara, kendisi de imparator olma hayalleri kuran praetorian prefect Nymphidius Sabinus tarafından Nero'ya ihanet etmeleri için rüşvet verildi. Praetorian muhafızlar Nero'yu tutukladılar ve sonradan aktarıldığına göre intihar etmeye zorladılar.
Nero'nun ölümünün ardından, Roma Dört İmparator Yılı olarak da bilinen bir iç savaş dönemine girdi. Nero'nun ardılları iktidar mücadelesine girdiler. Galba, Otho ve Vitellius, Nero'un generali Vespasianus'un Yahudiye eyaletinden dönerek Roma'da düzeni sağlamasına kadar geçen sürede bir birleri ardınca kısa süreler için imparator oldular.
Büyük Roma Yangını
Büyük Roma Yangını, 64 yılının 18 Haziran'ını 19 Haziran'a bağlayan gece patlak verdi. Yangın, Circus Maximus'un güneydoğu köşesinde çabuk tutuşan mallar satan dükkânlarda başladı.
Halk etkinlikleri
Nero, dört atın çektiği yarış arabaları kullanmaktan, arp çalmaktan ve şiir okumaktan hoşlanırdı. Hatta imparatorluğun her tarafında diğer sanatçılar tarafından seslendirilen şarkılar düzenlemişti. Başlangıçta, Nero sadece özel dinleyiciler için şarkı söylerdi.
64 yılıyla birlikte, Nero popülaritesini arttırmak için Neapolis'te halk önünde söylemeye başladı. Yine 65 yılında quinquennial Neronia festivalinin ikincisinde de şarkı söyledi. Söylendiğine göre Nero ilgi arzuluyordu ancak tarihçilerin, aynı zamanda yazdığına göre Nero halk içinde şarkı söylemesi için Senato, yakın çevresi ve diğer insanlar tarafından cesaretlendirilmişti. Antik tarihçiler ısrarla şarkı söyleme konusundaki tercihini utanç verici bularak eleştirirler.
Bu eleştiriler, günümüzün meşhur "Roma yanarken keman çalıp şarkı söylüyordu" söylencesine de kaynaklık eder. Her ne kadar Nero lir çalabiliyor idi ise de keman çalamazdı; çünkü kemanın icat edilmesine daha çok vardı (Keman 13. yüzyılda icat edilmişti). 13. Yüzyılda ortaya çıkan "İtalyan Lir'i" (lira de braccio) modern keman'ın erken bir formudur ve bu karışıklık günümüz söylencesine yol açmıştır.
Nero, 67 yılında düzenlenen Olimpiyat Oyunları'na Yunanistan ile olan ilişkileri geliştirmek ve Roma hakimiyetini göstermek için katılmaya ikna edildi. Nero bir yarışmacı olarak on atlı araba yarışına katıldı ve arabadan düşmesi sonucu ölümün kıyısından döndü. Aynı etkinliklerde aktör ve şarkıcı olarak da boy gösterdi. Nero tüm bu yarış ve rekabet sırasında her ne kadar sendelemiş olsa da, zafer taçları kazandı ve Roma'ya döndüğünde bunlar için bir geçit resmi düzenledi. Bu zaferler imparator olması nedeniyle hakemler tarafından Nero'ya rüşvet olarak verilmiştir.
Ölümü
67 yılı sonları ya da 68 yılı başlarında, Gallia Lugdunensis eyaleti valisi Vindex Nero'nun vergi politikalarına karşı ayaklandı. Germanya superior valisi Virginius Rufus isyanı bastırması için bölgeye gönderildi. Vindex, destek elde etmek amacıyla Hispanya'daki Hispania Citerior eyaleti valisi Galba'yı imparator olması için çağırdı. Virginius Rufus, Vindex'in birliklerini bozguna uğrattı ve Vindex bir suikaste kurban gitti. Galba, devlet düşmanı ilan edildi ve lejyonu Clunia şehrinde kuşatıldı.
Nero, imparatorluğun kontrolünü askeri olarak sağlamayı denedi ancak bu fırsat Roma'daki politik düşmanları tarafından hemen aleyhinde kullanıldı. 68 yılı Haziran ayıyla birlikte Senato, artık Galba'nın imparator olmasını onaylamış ve Nero "halk düşmanı" ilan edilmişti. Praetorian muhafızlara, kendisi de imparator olma hayalleri kuran praetorian prefect Nymphidius Sabinus tarafından Nero'ya ihanet etmeleri için rüşvet verildi.
Tarihçi Suetonius'a göre, Nero geride kalan arkadaşlarıyla beraber Roma'nın varoşlarında bulunan Via Salaria'ya kaçtı. Her ne kadar kaçması konusunda uyarıldıysa da, Nero kalarak intihara hazırlandı. Anlatılanlara göre, praetorian muhafızlar onu tutuklamak için odaya girdiklerinde o çoktan sekreteri Epaphroditos'un yardımıyla kendini hançerlemişti. Bir Roma askeri figürü görmesi üzerine "sadakat budur" dediği anlatılır. Cassius Dio'nun anlattığına göre, son sözleri "Ey Jüpiter, içimde nasıl bir sanatçı yok oluyor!" olmuştur
Ölümüyle birlikte, Julio-Claudian Hanedanı sona ermiştir. Bunu Dört İmparator Yılı olarak da bilinen bir kaos dönemi takip etmiştir.
Matem
Tarihçi Tacitus'a göre, Nero'un ölümü Senatörler, soylular ve üst sınıftan kişilerce memnuniyetle karşılanmıştı. Diğer taraftan alt tabakadakiler, köleler, arena ve tiyatronun müdavimleri ve "Nero'nun meşhur aşırılıklarıyla desteklenenler" bu haberle adeta yıkılmıştı. Nero'ya sadık; ancak onu devirmek için rüşvet almış olan ordu mensupları ise karışık duygular içinde olduklarını söylüyorlardı.
Dört İmparator Yılındaki iç savaş tarihçiler tarafından sıkıntılı bir dönem olarak tanımlanır. Tacitus'a göre bu istikrarsızlığa, Nero ve öncüllerinde hemen fark edilen "imparatorluk kanının" yeni adaylarda olmayışından kaynaklanan itimatsızlık neden olmuştur.Galba kısa saltanatına Nero'nun birçok müttefikini ve gelecekteki olası düşmanlarını idam ettirerek başlamıştı. Bunların arasında imparator Caligula'nın oğlu olduğu iddia edilen Nymphidius Sabinus'ta vardı.
Otho, Galba'yı devirdi. Anlatılanlara göre Otho birçok asker tarafından Nero'ya benzediği için seviliyordu. Yine anlatılanlara göre, birçok Romalı onu Nero gibi selamlamıştı. Otho, "Nero" adını bir soyadı gibi kullandı, çok sayıda heykelini yeniden diktirdi.Vitellius, Otho'yu devirdi. Vitellius saltanatına, Nero adına düzenlenen ve neredeyse tüm şarkıları Nero tarafından yazılmış büyük bir cenaze töreni ile başladı.
İç savaş ve Flavius Hanedanlığı sırasında halkın Nero'ya karşı olan aşırı hassasiyeti devam etti. Bu durum, özellikle en popüler olduğu doğu eyaletlerinde özellikle hâkimdi. Philostratus şöyle yazar:
- Gerçek şu ki, Nero her ne kadar karakterine biraz yabancı bile olsa Hellas'ın (antik Yunanistan'ın) özgürlüklerini bilgelik ve ılımlılık ile yeniden onarmıştı; şehirler dorik ve attik yapı karakterlerini yeniden elde etmişler, Hellas'ın bile tadına varamadığı oranda bir çeşit barış ve uyum içinde genel bir gençleşme yerleşmiş geleneklere eşlik etmişti. Vespasian, her nedense, bu özgürlükleri söküp atmış, başka bahanelerle fesatçılıklarını delil göstererek aşırı şiddetini temize çıkartmaya çalışmıştır.
Nero'nun 68 yılındaki intiharından sonra özellikle de doğu eyaletlerinde Nero'nun aslında ölmediği ve bir şekilde geri geleceği şeklinde yaygın bir inanış ortaya çıkmıştı.
En az üç "sahte" Nero'nun liderliğinde isyanlar çıktı. Yüzü Nero'ya çok benzeyen ve onun gibi kithara ve lir çalan ilki, 69 yılında Vitellius zamanında ortaya çıktı. Onun gerçekte kim olduğunu bilen birkaç kişi bulunduktan sonra, yakalandı ve idam edildi. Yine İmparator Titus (79-81) zamanında Nero'ya benzeyen ve yine lir eşliğinde şarkı söyleyen bir başkası da Asya'da ortaya çıkmış ancak o da ilkiyle aynı akıbeti paylaşmıştır. Nero'un ölümünde yaklaşık 20 yıl sonra İmparator Domitianus zamanında üçüncü bir taklitçisi ortaya çıkmıştır. Partlar tarafından desteklenen bu üçüncüsünü bu işten vazgeçmeye ikna etmek çok zor olmuştu ve neredeyse bir savaşa neden oluyordu.
Tarih yazımı
Nero’nun çağdaşı herhangi bir tarihsel kaynağın günümüze kadar ulaşmamış olduğundan dönemiyle ilgili tarih yazımı sorunludur. Taraflı ve hayali olduğu söylenen günümüze kalmamış anlatımlar Nero'yu ya aşırı derecede eleştiriyor ya da göklere çıkartıyordu. Orijinal kaynakların bazı olaylarla çeliştiği de söylenir. Bununla birlikte, adı geçen kayıp birincil kaynaklar, gelecek kuşak tarihçiler tarafından Nero hakkında yazılmış ve günümüze kalmış ikincil ve üçüncül derecede kaynakların temelidir. Çağdaşı olan tarihçilerden birkaçının ismi bilinir; Fabius Rusticus, Cluvius Rufus ve Yaşlı Pliny adındaki bu yazarlar Nero'yu kınayan ve şimdi hepsi kayıp olan eserler yazmışlardır. Yine bazı Nero yanlısı anlatımlar da vardı; ancak kimin tarafından yazıldıkları ya da neden Nero'yu övdükleri belli değildir.
Nero hakkında bilinenlerin büyük bölümünün kaynağı üçü de patrici sınıfından olan tarihçiler Tacitus, Suetonius ve Cassius Dio'dur. Tacitus ve Suetonius, Nero hakkındaki anlatımlarını ölümünden yaklaşık elli yıl sonra, Cassius Dio ise yaklaşık yüzelli yıl sonra kaleme almışlardır. Bu kaynaklar, Nero'nun döneminde gerçekleşen Claudius'un ölümü, Genç Agrippina'nın ölümü ve 64 yılındaki Büyük Roma Yangını gibi bazı konuları inkâr eder; ancak Nero'yu kınamak konusunda uyumludurlar.
Az miktardaki diğer kaynakların Nero hakkındaki bilgileri sınırlı ve değişik bakış açılarına sahiptir. Günümüze ulaşmış birkaç yapıt Nero'yu oldukça olumlu olarak resmeder. Bazı kaynaklar ise, Nero'yu yetenekli ve özellikle doğu eyaletlerinde olmak üzere oldukça popüler birisi olarak tasvir ederler.
I. Konstantin, 4. yüzyılda Hristiyanlığın hamisi haline geldi ve tahta çıktığında kendisini aynı zamanda Hristiyan Kilisesinin Yüksek Rahibi ilan etti. Bu tarihten sonra Roma üzerinde Hristiyan etkisi başlar. Bu şartlar altında Nero'nun Hristiyanları cezalandırdığı yolundaki kayıtlar, zaten olumsuz olan Nero algısını daha da kötüleştirmiştir.
Cassius Dio Cocceianus
Cassius Dio (155 civarı-229) Romalı bir senatör olan Cassius Apronianus'un oğludur. Hayatının büyük bir kısmını kamu hizmetinde geçirmiştir. İmparator Commodus zamanında senatör ve Septimius Severus'un ölümünden sonra Smyrna valisi olarak görev yapmıştır; hemen ardından 205 yılı civarında Suffect Konsül ve daha sonra Afrika ve Pannonia prokonsül'lüğü yapmıştır.
Dio Roma Tarihi adlı eserinin 61 ile 63. kitapları arasında Nero'nun saltanatını tasvir eder. Bu kitaptan kalan parçalar 11. yüzyıl keşişi olan İoannis Xiphilinus tarafından özetlenmiş ve değiştirilmiştir.
Dio Chrysostom
Yunan tarihçi ve filozof olan Dio Chrysostom (40 civarı-120), Roma halkının Nero'dan çok memnun olduğunu ve ellerinde olsa ilelebet hüküm sürmesine razı olacaklarını yazar.
Epiktetos
Epiktetos (55 civarı-135), Nero'un katibi Epaphroditos'un kölesidir. Nero'nun karakteri hakkında birkaç olumsuz yorumda bulunur ancak saltanatı hakkında herhangi bir gözlem aktarmaz. Nero'yu şımarık, öfkeli ve mutsuz bir adam olarak tasvir eder:
[refah ve mutluluk] imparatora ait bir güç mü? Değil. Eğer öyle olsaydı Nero mutlu olurdu.
Sadece onun Nero'nun damgası olmadığını gör. Hiddetli mi, sinirden kudurmuş mu, kusur mu arıyor? eğer kapris onu ele geçirirse, önüne gelen herkesin kafasını kırar mı?
Josephus
Tarihçi Josephus (37 civarı-100), Nero'yu bir tiran olarak adlandırsa da, Nero'ya karşı bir önyargı olunduğunu ilk ima eden kişidir.
Marcus Annaeus Lucanus
Bir tarihçiden ziyade şair olan Lucanus (39 civarı-65), Nero'nun saltanatına iltifat eder. Önceki dönemlerdeki savaş ve çekişmelerden farklı olarak Nero'nun saltanatı sırasındaki barış ve refah hakkında yazmıştır. İronik bir şekilde sonradan Nero'yu devirmeye yönelik bir komplo içinde yer almış ve idam edilmiştir.
Philostratus
"Atinalı" Philostratus II (172 civarı-250) "Tyana'lı Apollonius'un Hayatı" adlı eserinde Nero'dan bahseder (Kitaplar 4–5). Nero hakkında genellikle olumsuz bir bakış açısına sahip olsa da, Nero'nun doğuda sevildiğinden bahseder.
Yaşlı Pliny
Yaşlı Pliny 'nin (24 civarı-79) Nero Tarihi günümüze ulaşmamıştır. Ancak Pliny'nin Doğal Tarihler (Naturalis Historia) adlı eserinde de Nero'dan birkaç yerde bahseder. Pliny Nero hakkında en olumsuz düşünen tarihçilerden birisidir ve onu "insanlığın düşmanı" olarak adlandırır.
Plutarch
Plutarch (46 civarı-127) Galba ve Otho'nun hayatlarını aktarırken dolaylı olarak Nero'dan bahseder. Eserlerinde Nero bir tiran olarak tasvir edilmiştir.
Genç Seneca
Nero'nun öğretmeni ve akıl hocası olan Genç Seneca (MÖ 4 civarı-65), bekleneceği üzere Nero hakkında olumlu yazmıştır.
Suetonius Tranquillus
Suetonius (69 civarı-130) equestrian sınıfına mensuptur ve İmparatorluk yazışmalarından sorumlu birimin başıdır. 121 yılında Hadrianus tarafından işten çıkartılınca, anekdotlara dayanarak ve sansasyonel bakış açısıyla imparatorların biyografilerini yazmaya başlamıştır.
Kitabının Nero'nun hayat hikâyesiyle ilgili olan bölümünde, ona olan düşmanlığı açık olarak anlaşılır ve bu durum bazı modern tarihçilerin, Suetonius'un verdiği bilgilerin doğruluğunu sorgulamasına neden olmuştur. Örneğin Nero'nun deliliğinin kanıtı olarak gösterilen aşağıdaki paragraf tamamen propaganda amaçlı yazılmış olabilir: Sporus adındaki delikanlıyı hadım ettirdi ve onu bir kadın haline dönüştürmeyi denedi ve ardından çeyiz ve gelin duvağının da dahil olduğu neredeyse geleneksel bir törenle büyük bir kalabalığın bakışları arasında onu evine aldı ve ona karısı gibi davrandı. Kalabalıktan birisinin yapmış olduğu, "eğer Nero'nun babası Domitius'un da böyle bir eşi olsa dünya için çok iyi olurdu" esprisi hâlâ dillerdedir. Süslü imparatoriçe elbisesi giyen ve tahtırevana binen Sporus'u mahkemelere ve Yunan çarşılarına götürür ve Roma sokaklarında dolaşırlarken zaman zaman sevgiyle öperdi.
Tacitus Publius Cornelius
Tacitus'un (56 civarı-117) Yıllıklar adlı kitabı, 66 yılından sonrası eksik olsa da, Nero hakkında yazılmış olanlar arasında en detaylı ve kapsamlı olanıdır. Nero'ya karşı hoşgörülü değildir ancak diğer tarihçilere nazaran sansasyonel hikâyeleri daha az kullanmayı tercih etmiştir. Tacitus, Julio-Claudian hanedanı imparatorlarını genellikle adaletsiz olarak tanımlar. Ayrıca bu hanedan hakkında yazılmış olanların tutarsız olduğunu söyler.
Nero ve Din
Yahudi Söylenceleri
66 yılı sonlarında, Kudüs ve Caesarea'da Yahudiler ve Yunanlar arasında çatışmalar patlak verdi. Talmud'daki bir Yahudi efsanesine göre, Nero Kudüs'e gelmiş, adamlarına her dört yöne de birer ok atmalarını emretmiş ve sonra atılan tüm oklar şehre düşmüştü. Ardından, oradan geçmekte olan bir çocuğa o gün öğrendiği bir dizeyi tekrar ettirmiş, çocuk bu dizenin anlamının "Edom üzerine intikamımı İsrailoğulları eliyle getireceğim." olduğunu söylemişti. Nero, bu dizelerden Tanrının Kudüs Tapınağı'nın yıkılmasını istediğini ancak eğer bu gerçekleşirse onu cezalandıracağı sonucunu çıkararak dehşete düştü. Nero, "Tapınağının viran olmasını istiyor; ancak suçu benim üzerime yıkmak istiyor" dedi. Bunun üzerine Roma'ya kaçtı ve olası bir cezalandırmadan kurtulmak için Yahudiliği kabul etti. Vespasian'ı karışıklığı bastırması için görevlendirdi. Talmud, Simon bar Kokhba'nın Roma'ya karşı olan isyanının önemli destekçilerinden bilge Reb Meir Baal HaNess'in Nero'nun soyundan olduğunu söyler.
Hristiyan Söylenceleri
Erken dönem Hristiyan söylenceleri, Nero'yu genellikle Hristiyanları ilk cezalandıran ve aynı zamanda Petrus ve Pavlus'un katili olarak kabul eder. Yine erken dönem Hristiyanları arasındaki yaygın bir inanışa göre Nero Sahte Mesih olarak kabul edilirdi.
İlk Zalim
Hristiyan olmayan tarihçilerden Tacitus, Nero'nun 64 yılındaki yangından sonra Hristiyanları yaygın olarak cezalandırdığını ve idam ettirdiğini yazar.Suetonius ise Nero'nun Hristiyanları yangınla ilişkili olduklarından dolayı değil, tanrıya şükretmek için cezalandırdığını aktarır.
Hristiyan yazar Tertullianus (155 civarı - 230), Nero'nun Hristiyanlara ilk zulmeden olduğunu söyleyen ilk kişidir. Şöyle yazar; Kayıtlarını kontrol et. Orada, bu öğretiyi cezalandıran ilk kişinin Nero olduğunu göreceksin. Yine tarihçi Lactantius da (240 civarı - 320) Sulpicius Severus gibi Nero'dan Tanrının hizmetçilerini ilk cezalandıran diye bahseder. Ancak bazı kaynaklar Hristiyan ilk cezalandıran kişi olarak, onları Roma'dan kovan Claudius'u gösterirler.
Petrus ve Pavlus'un Katili
Nero'nun bir havarinin katili olduğunu iddia eden ilk metin, yazarı belirsiz İşaya’nın Yükselişi adında 2. yüzyıla ait bir eserdir. Bu metin, annesinin katili ve kendisi bir kral olan (bu kişi), İsa'nın on iki havarisine işkence edendir. On ikiden biri, onun ellerine teslim edilmişti. şeklindedir
Caesarea Maritima Piskopos'u Eusebius (275 civarı - 339), Aziz Pavlus'un Nero'nun saltanatı sırasında Roma'da başının kesildiğini yazan ilk kişidir. Piskopos, her ne kadar Nero'nun işkencelerinin Petrus ve Pavlus'un ölümüne yol açtığını söylese de, Nero'nun onların öldürülmesi için özel bir emir vermediğini de ekler. Diğer birkaç kaynak Pavlus'un Roma'da iki yıl kaldığını ve daha sonra İspanya'ya geçtiğini yazar.
Apokrif "Petrus'un İşleri" adlı eser (200 yılı civarı), Petrus'un ilk olarak Nero'nun saltanatı sırasında (Nero tarafından değil) Roma'da baş aşağı çarmıha gerildiğini yazar. Kitap, Pavlus'un hala hayatta olduğunu ve Nero'nun tanrının emriyle Hristiyanları daha fazla cezalandırmaması için ebedi kılındığını yazarak biter.
4. yüzyılla birlikte, birçok yazar Nero'nun Petrus ve Pavlus'un katili olduğunu yazmaya başlar.
Sahte Mesih (Deccal)
İşaya’nın Yükselişi adlı eserin ilk metni, Nero'nun bir Sahte Mesih olduğunu iddia eder. Metnin çevirisi şöyledir; Annesinin katili kanunsuz bir kral...gelecek ve dünyanın tüm gücü onunla birlikte olacak ve ona, o ne kadar arzu ederse o kadar kulak verecekler.
2. yüzyılda yazılmış Sibylline Oracles, Kitap 5 ve 8, Nero'nun geri geleceğinden ve yıkım getireceğinden bahseder. Hristiyan toplumu içinde bu bahsedilenlerden ayrı olarak var olan bir inanışa göre Nero sahte mesih olarak geri gelecektir.
Post-Antik Kültürde Nero
Ortaçağ ve Rönesans Yazınında Nero
Genellikle ahlaksızlığın ya da kötü yöneticiliğin bir örneği olarak değerlendirilmiştir;
- Golden Legend (Altın Efsane) ve onun apoktif hikâyesi Genç Seneca'yı intihar etmek zorunda bırakması nedeniyle yüz yüze yaptıkları bir görüşmeyi aktarır.
- Geoffrey Chaucer'ın Canterbury Hikayeleri, Keşiş'in öndeyiş'i ve Hikaye'de
- Giovanni Boccaccio'un Concerning the Falls of Illustrious Men adlı eseri
- Matthew Gwinn, 1603 yılında yazılmış Nero adlı oyun
Ataları
Nero | Babası: Gnaeus Domitius Ahenobarbus | Baba tarafından dedesi: Lucius Domitius Ahenobarbus | Baba tarafından büyük dedesi: Gnaeus Domitius Ahenobarbus |
Baba tarafından büyük babaannesi: (Aemilia Lepida) | |||
Baba tarafından babaannesi: Yaşlı Antonia | Baba tarafından büyük dedesi: Mark Antony | ||
Baba tarafından büyük babaannesi: Küçük Octavia | |||
Annesi: Genç Agrippina | Anne tarafından dedesi: Germanicus | Anne tarafından büyük dedesi: Nero Claudius Drusus | |
Anne tarafından büyük anneannesi: Küçük Antonia | |||
Anne tarafından anneannesi: Yaşlı Agrippina | Anne tarafından büyük dedesi: Marcus Vipsanius Agrippa | ||
Anne tarafından büyük anneannesi: Yaşlı Julia |
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Nero'un doğum günü Suetonius'un On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun Hayatı 6'da listelenmiştir. Ölüm günü, bir ihtimale göre Galba'nın imparatorluğunu Nero'nun ölümünden önce açıkladığı için kesin değildir. 9 Haziran olarak bilinen doğum tarihi, Nero'nun saltanatını yıllıklarında 13 yıl, 7 ay ve 28 gün olarak belirten tarihçi Jerome'den gelir. Cassius Dio, Roma Tarihi LXII.3 ve Josephus'un Yahudilerin Savaşı IV, adlı eseri Nero'nun saltanatını 13 Yıl, 8 Ay olarak aktarır ki bu durumda ölüm tarihi 11 Haziran olacaktır.
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun hayatı 1 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun hayatı 6 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun hayatı 5 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XII.66; Cassius Dio, Roma Tarihi LXI.34 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Claudius'un hayatı 44 30 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi; Josephus ise daha az emindir, Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XX.8.1
- ^ Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Caligula'nın Hayatı 29 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XIX.1.14, XIX.2.4
- ^ Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XIX.3.2
- ^ a b Suetonius, On İki Sezarın Hayataları, Claudius'un Hayatı 26 30 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- ^ a b c Suetonius, On İki Sezarın Hayataları, Claudius'un Hayatı 27 30 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- ^ Tacitus, Yıllıklar XII.25
- ^ Tacitus, Yıllıklar XII.26
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XII.41
- ^ Tacitus, Yıllıklar XII.58
- ^ Cassius Dio ve Suetonius'un anlatımları, Nero'nun katili bildiğini iddia eder., Cassius Dio, Roma Tarihi LXI.35 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun hayatı 33 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Tacitus ve Josephus'un anlatımları sadece Agrippina'yı ima eder, Tacitus, Yıllıklar XII.65, Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XX.8.1
- ^ a b c Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun hayatı 33 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Augustus 35, Tiberius 56, Caligula 25 ve Cladius 50 yaşında imparator oldu.
- ^ Cassius Dio, "ilk olarak Agrippina onun adına imparatorluğun tüm işlerini idare etti", sonra Seneca ve Burrus "saltanatı tamamen kontrolleri altına aldılar", ancak "Britannicus'un 55 yılında ölümünün ardından Seneca ve Burrus dikkatlerini daha fazla kamu işlerine vermediler.", Cassius Dio, Roma Tarihi LXI.3-7 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.5
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.13
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.12
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.14
- ^ a b c Tacitus, Yıllıklar XIII.15
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.16
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.16; Jospehus, Yahudilerin Eski Eserleri, XX.8.2; Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun hayatı 33 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Cassius Dio, Roma Tarihi LXI.7 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.18-21
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.23
- ^ a b Cassius Dio, Roma Tarihi LXI.10 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.46
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.1
- ^ Robert Rogers, Nero'nun Varis ve Rakipleri, Transactions and Proceedings of the American Philological Association, Cilt. 86. (1955), s. 202. Silana, Agrippina'yı 55 yılında Plautus'u plan için yetiştirmekle itham eder, Tacitus, Yıllıklar XIII.19; Silana, Agrippina'ın gücünün sona ermesi üzerine idam edilmekten kurtuldu, Tacitus, Yıllıklar XIV.12; Plautus 60 yılında idam edildi, Tacitus, Yıllıklar XIV.22
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 34 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.51
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.52
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.53
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIV.60
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.64
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.48
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.49
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.65
- ^ Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun Hayatı 37 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.4
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.51
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.7
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.8
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.9
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.10
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.42
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.55
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.56
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIV.36
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.1
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XV.4
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.19
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.21
- ^ a b c d e Tacitus, Yıllıklar XV.38
- ^ a b Cassius Dio, Roma Tarihi LXII.23 10 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Nero'un öldürülmesinden çok sonra, 80'lerde,
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun hayatı 56 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 53 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.25
- ^ , İmparator Trajan'ın Onun ilk beş yılından övgüyle bahsettiğini iddia eder. Aurelius Victor İmparatorların Hayat tarzları ve tavırları 5 8 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Epitome de Caesaribus adlı eserin bilinmeyen yazarı da; aynı zamanda İmparator Trajan'ın Onun ilk beş yılından övgüyle bahsettiğini iddia eder. Auctor incertus Epitome De Caesarbius 5 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yılıklar XIII.28
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 17 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.26
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.27
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.45
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.31
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.30, XIV.18, XIV.40, XIV.46
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIII.50
- ^ a b c Tacitus, Yıllıklar XIII.51
- ^ a b c Tacitus, Yıllıklar XIV.20
- ^ a b Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun Hayatı 12 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XIV.21
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XV.18
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.29
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XV.43
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.45
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.42
- ^ Josephus, Yahudilerin Savaşı III.10.10
- ^ Tacitus, Yıllıklar XVI.3
- ^ Suetonius On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun Hayatı 18 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Marcus Annaeus Lucanus Pharsalia (İç Savaş) (c. 65) http://www.gutenberg.org/dirs/etext96/pcwar10.txt 26 Temmuz 2007 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.29
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.31
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.31-38
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.39
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.49
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.50
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.55
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.70
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.60-62
- ^ Josephus, Yahudilerin Savaşı II.13.7
- ^ Josephus, Yahudilerin Savaşı III.1.3
- ^ Josephus, Yahudilerin Savaşı VI.10.1
- ^ Josephus, Yahudilerin Savaşı VII.1.1
- ^ a b Cassius Dio, Roma Tarihi LXIII.22 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d Cassius Dio, Roma Tarihi LXIII.24 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d Plutarch, Paralel Hayatlar, Galba'nın Hayatı 5 26 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Cassius Dio, Roma Tarihi LXIII.49 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d e Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 49 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Tacitus, Histories I.5
- ^ a b c d Tacitus, Tarihler I.2
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.14, XIV.16
- ^ Philostratus II, Apollonius'un Hayatı 4.39 21 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Vitellius'un Hayatı 11 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XV.33
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları Nero'nun Hayatı 21 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tacitus, Yıllıklar XVI.4; Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Vitellius'un Hayatı 11; Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 10 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 21 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIV.15; Cassius Dio, Roma Tarihi LXI.19 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Philostratus II, Apollonius'un Hayatı 5.7 21 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 24 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 25 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 23 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 24 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 48 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 49 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Cassius Dio, Roma Tarihi LXIII.29 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Tacitus, Tarihler I.4
- ^ Tacitus, Tarihler I.6
- ^ Plutarch, Paralel Hayatlar, Galba'nın Hayatı 9 26 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tacitus, Tarihler I.13
- ^ a b Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Otho'nun Hayatı 7 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Vitellius'un Hayatı 11 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Philostratus II, Apollonius'un Hayatı 5.41 29 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 57 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Tacitus, Tarihler II.8; Cassius Dio, Roma Tarihi LXVI.19 24 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tacitus, Tarihler II.8
- ^ Cassius Dio, Roma Tarihi LXVI.19 24 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Suetonius, On İki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun Hayatı 57 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Tacitus, Yıllıklar I.1; Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XX.8.3; Tacitus, Gnaeus Julius Agricola'nın Hayatı 10 13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Tacitus, Yıllıklar XIII.20
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.20; Tacitus, Yıllıklar XIV.2
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.20; Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XIX.1.13
- ^ Tacitus, Yıllıklar XIII.20
- ^ Tacitus, Yıllıklar I.1; Josephus, Yahudilerin Eski Eserleri XX.8.3
- ^ Epictetus, About Cynicism 7 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Epictetus,Huysuz ve vahşiye karşı 7 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Yaşlı Pliny, Doğal Tarihler VII.8.46
- ^ Suetonius, On iki Sezar'ın haytaları, Nero'nun Hayatı 28 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Sefaria: Gittin 56a". 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2019.
- ^ "Ezekiel 25,14". 24 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.44
- ^ Suetonius On İki Sezar'ın Hayatları, Life of Nero, chapter 16 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tertullian Apologeticum, Kayıp metin buradan alınmıştır, Eusebius, Hristiyan Kilisesi Tarihi II.25.4 18 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 7 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ "Sulpicius Severus, Chronica II.28". 1 Ocak 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Suetonius On İki Sezar'ın Hayatları, Claudius'un Hayatı 25 30 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- ^ a b . 7 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Eusebius, Dinsel Tarih II.25.5 18 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Apokrif Peter'in İşleri 20 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., apocryphal Apokrif Peter'in İşleri 8 Ocak 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Clement'in ilk mektubu 5:6 20 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Muratorian Fragment 18 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Apokrif Petrus'un İşleri". 8 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Lactantius, Nero'nun Petrus'un çarmıha gerdirdiğini ve Pavlus'un kılıçtan geçirdiğini. yazar. Lactantius, Of the Manner in Which the Persecutors Died II 7 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; , Nero'nun Paul'ü kişisel olarak tanıdığını ve onu öldürdüğünü yazar. John Chrysostom, Concerning Lowliness of Mind 4 7 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Sulpicius Severus ise Nero'nun Petrus ve Pavlus'un öldürttüğünü yazar, Sulpicius Severus, Chronica II.28-29 1 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Sibylline Oracles 5.361-376, 8.68-72, 8.531-157". 3 Nisan 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Sulpicius Severus ve Pettau'lu Victorinus'da Nero'nun sahte mesih olduğunu söyler, Sulpicius Severus, Chronica II.28-29 1 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Victorinus of Pettau, Commentary on the Apocalypse 17 7 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Neron ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Birincil kaynaklar
- Cassius Dio, Roma Tarihi, 61–63. Kitaplar (229 civarı)
- [1] 8 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [2] 13 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Philostratus II, Apollonius Tyana'nın hayatı, Kitaplar 4–5, (220 civarı) 21 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Plutarch, The Paralel Hayatlar, Galba'nın Hayatı (110 civarı) 26 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Suetonius, On İki Sezarın Hayatları, Nero'nun Hayatı (121 civarı) 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
İkincil malzemeler
- Nero 13 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Romans On Line 29 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . tarafından gönderilen Basit bilgi & seçilmiş bilgiler, (İngilizce)
- Nero 12 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., De Imperatoribus Romanis 13 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sitesinde Herbert W. Benario tarafından aktarılan biyografisi, (İngilizce)
- Nero Caesar 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Bible History Online 4 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sitesinde arşivlenmiş biyografik skeç, (İngilizce)
- Nero Claudius Drusus Germanicus 2 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İmparatorluğunun Resimli Tarihi Empire 12 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sitesinde ilgili madde, (İngilizce)
- Nero 11 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Mahlon H. Smith'e ait tarihi kaynak maddesi (İngilizce)
- Nero 12 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Nero: Aktör-İmparator, (İngilizce)
- Michael Grant. Nero. New York: Dorset Press, 1989 (). (İngilizce)
- Griffin, Miriam T. Nero: Hanedanın sonu. Yeni Cennet, CT; London: Yale University Press, 1985 (hardcover, ); London; New York: Routledge, 1987 (paperback, ).(İngilizce)
- Brian Herbert Warmington. Nero: Gerçek ve Efsane (Antik Kültür ve Toplum). London, Chatto & Windus, 1969 (hardcover, ); New York: W. W Norton & Company, 1970 (paperback, ); New York: Vintage, 1981 (paperback, )(İngilizce)
- John Lloyd-John Mitchinson. Cahillikler Kitabı (orijinal isim: The Book Of General Ignorance) .
Neron Doğumu: 15 Aralık 37 Ölümü: 9 Haziran 68 | ||
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Claudius | Roma İmparatoru 54 - 68 | Sonra gelen: Galba |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus 15 Aralik 37 9 Haziran 68 esas adi Lucius Domitius Ahenobarbus olan ve ayni zamanda Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus olarak da bilinen Julio Claudian Hanedani nin besinci ve son Roma Imparatoru Nero buyuk amcasi Claudius tarafindan tahtin varisi olarak evlatlik edinilmistir Nero Claudius Caesar Drusus olarak Imparator Claudius un olumunun ardindan 13 Ekim 54 te Roma tahtina oturmustur NeroAugustusNero Bustu5 Roma ImparatoruHukum suresi13 Ekim 54 9 Haziran 68 51 den itibaren Prokonsul Once gelenClaudiusSonra gelenGalbaDogum15 Aralik 37 AntiumOlum9 Haziran 68 30 yasinda RomaEs ler iClaudia Octavia Poppea Sabina Statilia MessalinaCocuk lar iClaudia AugustaTam adiNero Claudius Caesar Augustus GermanicusHanedanJulio Claudian HanedaniBabasiGnaeus Domitius Ahenobarbus Konsul 32 AnnesiGenc Agrippina 54 68 yillari arasinda Imparatorlugu yoneten Nero saltanati boyunca dikkatini daha cok diplomasi ticaret ve imparatorlugun kulturel sermayesinin arttirilmasi uzerine yoneltmistir Tiyatrolar yapilmasini emretmis ve atletizm yarismalari duzenlemistir Saltanati sirasinda Part Imparatorlugu ile basarili bir savas yapilmis ve ardindan baris muzakereleri yurutulmus 58 63 60 61 arasindaki Britinya Isyani bastirilmis ve Yunanistan la diplomatik baglar guclendirilmistir 68 yilinda bir askeri darbe ile devrilen Nero Roma Senatosu nun idam tehdidi altinda katibi Epaphroditos un yardimiyla kendini oldurmek zorunda kalmistir Populer tarih Nero yu capkin ve zorba olarak hatirlar imparator ve Hristiyanlara ilk zulmedenlerden biri olarak bilinir Bu hikayeler bazi erken donem Hristiyan yazarlarla birlikte tarihciler Tacitus Suetonius ve Cassius Dio un anlattiklarina dayanir Ote yandan bazi eski kaynaklara gore Nero halkin gozunde hukumdarligi sirasinda ve sonrasinda oldukca populerdi Nero guzel sanatlar muzik ve spor etkinliklerinin coskulu bir hamisiydi Kendisini elestirenler bunun imparatorlugun zararina oldugunu iddia etmislerdir Nero nun saltanatini gercekle kurguyu birbirinden tamamen ayirarak ele almak mumkun degildir Fakat Nero nun Roma yanarken lir caldigi bilgisi yanlistir Yangin sirasinda Nero yangindan 56 kilometre uzakta deniz kenarindaki yazlik evindeydi Nero haberi aldiginda hemen Roma ya gitti ve yangin sondurme calismalarina basladi HayatiAilesi Nero 15 Aralik 37 de Lucius Domitius Ahenobarbus adiyla Baskent Roma yakinlarindaki liman kenti Antium da dogmustur Nero Gnaeus Domitius Ahenobarbus ve Imparator Caligula nin kiz kardesi Genc Agrippina nin tek ogludur Nero sozcugu Hint Avrupa dil ailesine mensup Osco Umbrian dil grubundan Sabelik dilinde guclu yigit ve mutlu anlamlarina gelir Lucius un babasi Lucius Domitius Ahenobarbus ayni ismi tasiyan Konsul Gnaeus Domitius Ahenobarbus ve Aemilia Lepida nin ogullaridir Gnaeus ayni zamanda Marcus Antonius ve Kucuk Octavia nin kizlari Yasli Antonia tarafindan torunudur Yine Octavia dan dolayi Imparator Augustus un 2 kusak yegenidir Nero un babasi praetor olarak gorev yapmistir ve gelecegin imparatoru Caligula ya dogu seyahatinde eslik eden gorevlilerinin arasindan bulunmustur Nero un babasi tarihci Suetonius tarafindan bir katil olarak tasvir edilmis ve Imparator Tiberius tarafindan vatana ihanet zina ve ensest ile suclanmistir Tiberius un olumu bu suclamalardan kurtulmasini saglamistir Gnaeus Lucius henuz uc yasindayken odem ya da su toplanmasi sonucu 39 yilinda olmustur Lucius un annesi Genc Agrippina Augustus ve karisi Scribonia nin kizlari Yasli Julia ve kocasi Marcus Vipsanius Agrippa tarafindan torununun kizidir Agrippina nin babasi Germanicus Augustus un karisi Livia nin ve ote yandan Marcus Antonius ve karisi Octavia nin torunudur Germanicus un annesi Kucuk Antonia Genc Octavia ve Mark Antony nin kizidir Octavia ise Augustus un ikinci buyuk kiz kardesidir Germanicus ayni zamanda Tiberius un evlatlik ogludur Bircok antik tarihci Agrippina yi ucuncu kocasi Imparator Claudius u oldurmekle itham ederler Julio Claudian soy agaci Iktidara gelisi Lucius un imparator olmasi ongorulen bir sey degildi Dayisi Caligula saltanatina basladiginda yirmi dort yasindaydi ve kendine bir varis yapmak icin yeterince zamani vardi Lucius un annesi Agrippina Caligula nin gozunden dusmus ve kocasinin olumunun ardindan 39 yilinda surgune gonderilmisti Caligula Lucius un verasetini ustune aldi ve yetismesi icin onu daha az varlikli olan teyzesi Domitia Lepida nin yanina gonderdi Caligula nin hicbir varisi olmadi Karisi Caesonia kucuk kizlari Julia Drusilla ile birlikte 41 yilinda olduruldu Bunun ardindan Caligula nin amcasi Claudius imparator oldu Claudius Agrippina nin surgunden donmesine izin verdi Claudius Messalina ile evlenmeden once iki evlilik yapmisti Onceki evliliklerinden aralarinda genc yasta olen Drusus da olmak uzere uc cocuk sahibi olmustu Messalina ile olan evliliginden Claudia Octavia d 40 ve Britannicus d 41 adlarindan iki cocugu daha olmustu Messalina 48 yilinda Claudius tarafindan idam ettirildi 49 yilinda Claudius Agrippina ile dorduncu evliligini yapti Claudius politik olarak yardimi olacagini dusundugu icin Lucius u resmi olarak 50 yilinda evlatlik edindi ve adini Nero Claudius Caesar Drusus olarak degistirdi Nero uvey kardesi Britannicus dan daha buyuktu ve boylece tahtin varisi haline geldi Nero 51 yilinda henuz on dort yasindayken yetiskin ilan edildi Senatoya girmenin ilk basamagi olan prokonsul olarak atandi Claudius la birlikte halk onunde gorunmeye basladi ve sikkeler uzerinde tasvir edilmeye basladi 53 yilinda uvey kardesi Claudia Octavia ile evlendi ImparatorErken donem saltanati Claudius 54 yilinda oldu ve Nero imparator ilan edildi Rivayetler oldukca fazla olmakla birlikte bircok eski tarihci Claudius un Genc Agrippina tarafindan zehirlendigini iddia eder Nero nun Cladius un olumu konusunda ne kadar bilgi sahibi oldugu ya da isin icinde ne olcude yer aldigi bilinmemektedir Ancak Suetonius Nero imparatorun oldurulmesini tesvik eden kisi degilse bile en azindan Cladius un oldurulmesinde kullanilan mantarlari Yunan atasozunun dedigi gibi tanrilarin yiyecegi diyerek ovmesi ile acikca kabul ettigi gibi onun sir ortagidir Nero on alti yasinda o gune kadarki en genc imparator olarak basa gecti Eski tarihciler Nero nun saltanatinin ilk donemlerinde ozellikle de ilk yilinda annesi Genc Agrippina nin hocasi Lucius Annaeus Seneca ve Praetorian Prefect i Sextus Afranius Burrus un fazlasiyla etkisi altinda kaldigini aktarirlar Nero nun yonetiminin ilk birkac yili iyi bir yonetim ornegi olarak bilinir Imparatorlukta olan bitenler etkin bir sekilde yurutuldu ve Roma Senatosu devlet isleyisinde elde ettigi etkinin keyfini cikardi Nero un saltanatinin hemen baslarinda Agrippina ve Nero nun iki akil hocasi Seneca ve Burrus arasindaki nufuz mucadelesi nedeniyle sorunlar bas gosterdi 54 yilinda Agrippina Nero nun Ermeni heyetini kabul ettigi sirada hemen yanina oturmayi denedi ancak Seneca onu durdurarak olasi bir diplomatik skandali buyumeden engelledi Nero nun arkadaslari da Agrippina ya guvenmiyorlardi ve Nero yu annesine karsi dikkatli olmasi konusunda uyariyorlardi Nero nun Octavia ile olan evliliginde mutsuz oldugu bu sebeple de eski bir kole olan Claudia Acte ile bir iliskiye girdigi aktarilir 55 yilinda Agrippina Octavia dan yana olaya mudahil oldu ve oglunun Acte den ayrilmasini talep etti Nero Seneca nin da destegi ile annesinin kisisel iliskilerine karismasina engel oldu Anlatilana gore Agrippina oglu uzerindeki etkisinin azalmasiyla tahta cikmasi icin daha genc bir adaya yoneldi O sirada henuz on bes yasinda olan Britannicus yasal olarak halen bir cocuktu ancak yetiskinlige ulasmasina az kalmisti Tacitus un anlattigina gore Agrippina kendisinin destegiyle Claudius un oz oglu Britannicus un devlet nezdinde Nero nun yerine tahtin gercek varisi olarak gorulecegini umut ediyordu Ancak genc adam yetiskinlige adim atmasindan bir gun once aniden ve supheli bir sekilde oldu Nero Britannicus un bir sara nobeti sonunda oldugunu ilan etti ancak eski tarihcilerin hemen hepsi Britannicus un Nero tarafindan zehirlettirildigini iddia ederler Tarihci Suetonius olaydan soyle bahseder Nero Britannicus u zehirlemeye sadece sesini kiskandigindan degil kendi sesinden daha hos oldugu icin halkin gozunde babasinin hatirasindan dolayi kendisinden daha fazla saygi gorebilecegi korkusu ile tesebbus etmisti Britannicus un olumunu ardindan Agrippina Octavia ya iftira atmakla suclandi ve Nero tarafindan imparatorluk sarayindan gonderildi Annesini oldurmesi ve gucunu saglamlastirmasi Nero ve Poppea Sabina Sikkesi Nero zaman icerisinde yavas yavas gucunu artirdi 55 yilinda Agrippina nin muttefiklerinden Marcus Antonius Pallas i hazinedeki gorevinden uzaklastirdi Pallas Burrus la birlikte imparatorluk tahtina Faustus Cornelius Sulla Felix i gecirmeye calismakla suclandi Genc Seneca ise Agrippina ile iliski kurmak ve zimmetine para gecirmekle itham edildi Seneca kendini Pallas ve Burrus u temize cikarmayi basardi 58 yilinda Nero arkadasi ve ayni zamanda gelecegin imparatorlarindan Otho nun karisi Poppea Sabina ile romantik bir iliskiye girdi Anlatilanlara gore Octavia dan bosanarak Poppaea ile evlenmesi Agrippina hayatta oldugu surece siyasi acidan mumkun olmadigindan 59 yilinda Nero annesinin oldurulmesini emretti Bazi modern tarihcilere gore ise Nero yu annesini oldurtmeye iten sey Agrippina nin Nero nun yerine tahta Rubellius Plautus u gecirmeyi planlamasiydi Suetonius a gore Nero annesini onceden planlanmis bir deniz kazasinda oldurtmeyi planlamisti ancak Agrippina kurtulunca idam ettirdi ve intihar susu verdi Annesini oldurten Nero nun pismanligi John William Waterhouse 1878 62 yilinda Nero nun akil hocasi Burrus oldu Buna ilaveten Seneca bir kere zimmetine para gecirmekle suclandi Seneca Nero dan kamu islerinden emekli olmak icin izin istedi Nero Claudia Octavia dan kisir oldugu gerekcesi ile bosandi ve Poppaea ile evlenebilmek icin onu surgune gonderdi Halkin tepkisi uzerine Nero Octavia nin surgunden geri donmesini kabul etmek zorunda kaldi ancak donusunden kisa bir sure sonra Octavia idam edildi Nero ve Senato ya karsi ilk vatana ihanet suclamasi 62 yilinda yapildi Senato bir solen sirasinda Nero hakkinda olumsuz konusan praetor Antistius u olume mahkum etti Daha sonra Nero bir kitabinda Senato ya iftira atan Fabricius Veiento nun idam edilmesini emretti Tacitus Gaius Calpurnius Piso onderligindeki suikast komplosunun o yil basladigini yazar Gucunu saglamlastirmak icin Nero 62 ve 63 yillari boyunca aralarinda Pallas Rubellius Plautus Faustus Cornelius Sulla Felix ve Doryphorus un da bulundugu bircok kisiyi oldurttu Suetonius a gore bu surecte Nero herhangi bir ayrim ya da ilimlilik gostermeden caninin cektigi herkesi oldurttu Nero gucunu saglamlastirmak icin ufak ufak Senato nun gucunu de el koyuyordu 54 yilinda Nero Senato ya Cumhuriyet doneminde sahip olduguna esdeger gucler vadetti 65 yilina gelindiginde senatorler ellerinde hic guc kalmadigindan sikayet ediyorlardi ve bu Pisonia Tertibi ne yol acti Partlarla Savasi ve Baris Nero un 55 yilinda tahta gecmesinin hemen ardindan Roma ya tabi Ermenistan kralligi kendi prensi Rhadamistus u devirdi ve yerine Part prensi Tiridates i getirdi Bu hareket Romalilarca topraklarinin Partlar tarafinda isgali olarak algilandi Roma genc imparatorun bu durumla nasil basa cikacagi konusunda kaygiliydi Nero vakit kaybetmeden Gnaeus Domitius Corbulo komutasindaki orduyu bolgeye gonderdi Partlar gecici olarak Ermenistan in kontrolunu Roma ya biraktilar Baris cok uzun surmedi ve 58 yilinda savas tam anlamiyla basladi Part Krali I Vologases kardesi Tiridates in Ermenistan i terk etmesine karsi cikti Persler Ermenistan topraklarinin tamamini isgale basladilar Komutan Corbulo Part ordusunun buyuk bolumunu ayni yil icerisinde ortadan kaldirdi Tiridates geri cekildi ve Roma Ermenistan in buyuk bolumunun kontrolunu ele gecirdi Nero nun bu ilk zaferi halk tarafindan coskuyla karsilandi Tigranes adinda Roma da yetismis bir Kapadokya soylusu Nero tarafindan Ermenistan in yeni yoneticisi olarak atandi Corbulo basarilarindan dolayi Suriye valiligi ile odullendirildi Part Imparatorlugu 60 yili civari Nero nun Part Imparatorlugu ile yapmis oldugu baris antlasmasi iceride tam bir politik zaferdi ve bu sebeple Doguda cok sevilmisti 62 yilinda Tigranes Part sehri Adiabene ye saldirdi Roma ve Part Imparatorlugu bir kere daha savastaydilar ve bu durum 63 yilina kadar devam etti Partlar Roma eyaleti Suriye ye yonelik bir saldiri hazirligina basladilar Her ne kadar Corbulo Nero yu savasi surdurmeye ikna etmeye calistiysa da Nero baris anlasmasi yapmayi tercih etti Roma da dogudan yapilan gida tedariki ve butce aciklari konusunda bir endise vardi Baris anlasmasinin sonucunda Tiridates yeniden Ermenistan krali oldu ancak tacini Roma da Imparator Nero nun elinden giydi Gelecekte Ermenistan krali bir Part prensi olacakti ancak atamasi Romalilarin onayina tabi olacakti Tiridates Roma ya gelmeye merasimlerde bulunmaya zorlanmasi Roma nin hakimiyetini sembolize ediyordu Roma halkinin bu anlasma sayesinde kurtulan hayatlardan dolayi oldukca mutlu oldugu anlatilir 63 yilinda yapilan bu baris antlasmasi siyasi acidan Nero icin cok onemli bir zaferdi Nero Imparatorlugun Dogu eyaletlerinde ve dogal olarak Part Imparatorlugunda da oldukca populer hale geldi Partlar ve Romalilar arasindaki baris Roma Imparatoru Trajan in Ermenistan i isgal ettigi 114 yilina kadar yaklasik 50 yil boyunca surdu Hatta Nero dan son derece olumsuz bahseden Suetonius bile Nero ve Partlarla ilgili olarak soyle der Partlarin krali Vologaesus Senato ya ciddi bir talep olarak muttefikligin yenilenmesi icin son sozunu gonderdiginde bunun onuru Nero nun hatirasina yazildi Aslinda yirmi yil sonra ben genc bir adamken karanlik kokene sahip biri olarak gorunurken bile Nero adi onu gayretle destekleyen ve dusmesini hic istemeyen Partlar arasinda hala bir teveccuhtu Yonetimle ilgili politikalari Mermer Nero bustu Saltanati boyunca Nero sik sik toplumun alt siniflarini koruyan ve memnun eden politikalar yuruttu Bu sebeple Nero populerlik takintisi olmakla elestirilmistir Nero 54 yilinda Senato ya daha fazla otonomi sozu vererek hukumdarligina basladi Ilk yilinda Senato nun ovguleri arasinda yasama konusunda baskalarinin onu dikkate almasini yasakladi Nero nun baslangicta yonetimden uzak durdugu ve bu sure icerisinde zamaninin cogunu genelevleri ya da tavernalari ziyaret ederek gecirdigi bilinir 55 yiliyla birlikte Nero yonetimde daha faza etkin bir rol almaya basladi 55 ve 60 yillari arasinda dort kez Konsul olarak gorev yapti Bu donemle ilgili eski tarihciler kendisinden olumlu bahseder ve sonraki yillardaki yonetimiyle olan farkliligina dikkat cekerler Nero alt siniflarin haklarini korumak icin calismistir Bu sinifin muhatap oldugu kefalet ve cezalar icin sinirlamalar getirilmistir Ayni zamanda kanun adamlarinin alacagi ucretler de sinirliydi Senato da azat edilmis kole sinifinin kotu davranislari uzerine tartismalar vardi ve efendilerin gerekli durumlarda ozgurlugu geri alabilmesi talep ediliyordu Nero azatli koleleri destekledi ve patronlarin bu tip haklar elde etmesini engelledi Senato nun bir kolenin isledigi suctan ait oldugu evdeki tum kolelerin sorumlu tutulmasina yonelik bir kanun gecirme denemesi Nero tarafindan veto edildi Yolsuzluklari azaltmak Nero nun saltanatinda onemli bir yer tutmustur Yuksek dereceden memurlarin fakirlerden cok fazla vergi topladigi suclamalari uzerine Nero vergi toplama ayricaligini daha dusuk seviyeden yetenekli komisyonculara verdi Nero magistra ya da vekillerin rusvet almak icin bir toplanma yeri olabilecegi korkusuyla halka acik eglencelere gitmesini yasakladi Buna ilaveten harac ve rusvet sucundan tutuklanan bircok devlet gorevlisi gorevden uzaklastirildi Nero un eylemleri fakirlerin ekonomik durumlarina yardim etmeyi amacliyordu Fakirlerin haddinden fazla vergilendirildigi yonunde yeni sikayetler gelmeye baslayinca Nero tum dolayli vergileri yururlukten kaldirmaya tesebbus etti Senato bu eyleminin fazla asiri olacagi konusunda onu ikna etti Bir uzlasma gostergesi olarak vergiler 4 5 dan 2 5 a dusuruldu Buna ilaveten gizli devlet vergi kayitlari halka acik hale getirildi Yiyecek ithalindeki giderleri dusurmek icin ticaret gemilerinin vergiden muaf oldugu ilan edildi Nero candan bir sanat ve gosteri asigiydi Bir dizi gymnasium ve tiyatro insa ettirdi ve oyunculara Yunan tarzi elbiseler giydirdi Cok buyuk gladyator oyunlari duzenlendi Ayrica quinquennial Neronia festivalini baslatti Festival oyunlar siirler ve tiyatro gosterileri iceriyordu Tarihciler o donemde tiyatronun asagi tabaka icin oldugu seklinde bir inanis olduguna ve onlari ahlaksizlik ve tembellige ittigine inanildigina isaret eder Kimileri Yunan etkisini kucumsemislerdir Bazilari ise gosteriler icin yapilan devasa harcamalari sorgulamislardir 63 yilinda butce krizinin ilk gostergeleri ortaya cikmaya basladi Part savasi ve gida nakliyesi sirasinda kaybolan kargolar Roma daki yiyecek fiyatlarini tehdit etmeye basladi Nero kamu fonlarinin yonetimine yeniden atamalar yapti butce sorumluluklarini sikilastirdi ve hazineye ozel bir bagista bulundu Ardindan Partlarla baris secenegini tercih etti 64 yilinda Roma yandi Nero yeniden yapilanma icin bir kamu yardim cabasini harekete gecirdi Varsil ciftlik sahiplerinin yasadigi eyaletler yanginin ardindan agir bicimde vergilendirildiler Nero nun saltanatinin sonlarina dogru bir seri buyuk imar projeleri hayata gecirildi Sitmayi onlemek icin Nero Ostia batakliklarini Roma yanginindan cikan molozlarla doldurttu Yanginin ardindan buyuk Domus Aurea sarayini yaptirtti 67 yilinda Nero Korint Bogazi na bir kanal kazdirmaya tesebbus etti Bu ve diger projeler devlet butcesinin yapisini daha kotu hale gelmesine yol acti Buyuk ayaklanmalar ve guc mucadeleleri Selefleriyle karsilastirildiginda Nero nun saltanati sirasinda Roma ya gorece bir barisin hakim oldugu soylenebilir Part savasi iktidarda bulundugu sure icinde meydana gelen hemen hemen tek buyuk savastir Savastan nefret etmesi nedeniyle hem elestirilmis hem de ovulmustur Bircok Roma imparatoru gibi Nero da saltanati boyunca cok sayida isyan ve iktidar mucadelesiyle yuzlesmek zorunda kalmistir Britanya Ayaklanmasi Boudica nin yukselisi 60 yilinda Vali Gaius Suetonius Paulinus ve birliklerinin Druidlere ait Mona Adasi Anglesey Adasi kusatmasiyla mesgul oldugu bir sirada Buyuk Britanya eyaletinin guneydogu bolgesindeki kabilelerden Iceniler kraliceleri Boudica nin onderliginde ayaklandilar Boudica ve birlikleri Suetonius Paulinus un 61 yilinda geri donerek kontrolu ele alip isyani bastirana kadar gecen sure icinde uc sehri yerle bir etti Nero Suetonius Paulinus un baska isyanlara yol acabilecegi kaygisiyla onun yerine daha pasif olan Publius Petronius Turpilianus u atadi Pisonia Komplosu 65 yilinda Gaius Calpurnius Piso adinda bir devlet gorevlisi Nero ya karsi aralarinda praetorian tribun Subrius Flavus ve bir centurion olan Sulpicius Asper in de oldugu kisilerin yardimiyla bir komplo duzenledi Tacitus a gore komplocularin cogunun arzusu devleti imparatordan kurtarmak ve Cumhuriyet i yeniden tesis etmekti Azat edilmis bir kole olan Milichus bu tertibi ogrendi ve Nero nun sekreteri Epaphroditos a haber verdi Bunun sonucunda tertip basarisiz oldu ve aralarinda Nero nun eski arkadaslarindan sair Lucan in da bulundugu komploya adi karisan kisiler idam edildi Nero un eski akil hocasi Genc Seneca komplocularla plani konustugunu kabul etmesi uzerine intihara zorlandi Yahudi Isyani Birinci Yahudi Roma Savasi 66 yilinda Yunanlar ve Yahudiler arasinda dini gerilimlerden kaynaklanan Yahudi Isyani bas gosterdi 67 yilinda Nero Vespasianus u duzeni saglamasi icin Yahudiye eyaletine gonderdi Sonunda isyan 70 yilinda Nero nun olumunden sonra bastirilabildi Bu isyan Romalilarin Kudus duvarlarini yikmalari ve Kudus Tapinagi ni tahrip etmeleri nedeniyle unludur Vindex in Isyani 67 yili sonlari ya da 68 yili baslarinda Galya daki Gallia Lugdunensis eyaleti valisi Vindex Nero nun vergi politikalarina karsi ayaklandi Yukari Germania valisi Virginius Rufus isyani bastirmasi icin bolgeye gonderildi Vindex destek elde etmek amaciyla Hispanya daki Hispania Citerior eyaleti valisi Galba yi imparator olmasi icin cagirdi Virginius Rufus Vindex in birliklerini bozguna ugratti ve Vindex intihar etti Galba bir devlet dusmani ilan edildi ve lejyonu Clunia sehrinde kusatildi Galba nin yukselisi Nero imparatorlugun kontrolunu askeri olarak saglamayi denedi ancak Roma daki dusmanlari eldeki firsati hemen kullanildi 68 yili Haziran ayiyla birlikte senato Galba yi imparator secti ve Nero halk dusmani ilan edildi Praetorian muhafizlara kendisi de imparator olma hayalleri kuran praetorian prefect Nymphidius Sabinus tarafindan Nero ya ihanet etmeleri icin rusvet verildi Praetorian muhafizlar Nero yu tutukladilar ve sonradan aktarildigina gore intihar etmeye zorladilar Nero nun olumunun ardindan Roma Dort Imparator Yili olarak da bilinen bir ic savas donemine girdi Nero nun ardillari iktidar mucadelesine girdiler Galba Otho ve Vitellius Nero un generali Vespasianus un Yahudiye eyaletinden donerek Roma da duzeni saglamasina kadar gecen surede bir birleri ardinca kisa sureler icin imparator oldular Buyuk Roma Yangini Buyuk Roma Yangini 64 yilinin 18 Haziran ini 19 Haziran a baglayan gece patlak verdi Yangin Circus Maximus un guneydogu kosesinde cabuk tutusan mallar satan dukkanlarda basladi Halk etkinlikleri Nero Sikkesi c 66 Arka yuzde Ara Pacis Nero dort atin cektigi yaris arabalari kullanmaktan arp calmaktan ve siir okumaktan hoslanirdi Hatta imparatorlugun her tarafinda diger sanatcilar tarafindan seslendirilen sarkilar duzenlemisti Baslangicta Nero sadece ozel dinleyiciler icin sarki soylerdi 64 yiliyla birlikte Nero popularitesini arttirmak icin Neapolis te halk onunde soylemeye basladi Yine 65 yilinda quinquennial Neronia festivalinin ikincisinde de sarki soyledi Soylendigine gore Nero ilgi arzuluyordu ancak tarihcilerin ayni zamanda yazdigina gore Nero halk icinde sarki soylemesi icin Senato yakin cevresi ve diger insanlar tarafindan cesaretlendirilmisti Antik tarihciler israrla sarki soyleme konusundaki tercihini utanc verici bularak elestirirler Bu elestiriler gunumuzun meshur Roma yanarken keman calip sarki soyluyordu soylencesine de kaynaklik eder Her ne kadar Nero lir calabiliyor idi ise de keman calamazdi cunku kemanin icat edilmesine daha cok vardi Keman 13 yuzyilda icat edilmisti 13 Yuzyilda ortaya cikan Italyan Lir i lira de braccio modern keman in erken bir formudur ve bu karisiklik gunumuz soylencesine yol acmistir Nero 67 yilinda duzenlenen Olimpiyat Oyunlari na Yunanistan ile olan iliskileri gelistirmek ve Roma hakimiyetini gostermek icin katilmaya ikna edildi Nero bir yarismaci olarak on atli araba yarisina katildi ve arabadan dusmesi sonucu olumun kiyisindan dondu Ayni etkinliklerde aktor ve sarkici olarak da boy gosterdi Nero tum bu yaris ve rekabet sirasinda her ne kadar sendelemis olsa da zafer taclari kazandi ve Roma ya dondugunde bunlar icin bir gecit resmi duzenledi Bu zaferler imparator olmasi nedeniyle hakemler tarafindan Nero ya rusvet olarak verilmistir Olumu 67 yili sonlari ya da 68 yili baslarinda Gallia Lugdunensis eyaleti valisi Vindex Nero nun vergi politikalarina karsi ayaklandi Germanya superior valisi Virginius Rufus isyani bastirmasi icin bolgeye gonderildi Vindex destek elde etmek amaciyla Hispanya daki Hispania Citerior eyaleti valisi Galba yi imparator olmasi icin cagirdi Virginius Rufus Vindex in birliklerini bozguna ugratti ve Vindex bir suikaste kurban gitti Galba devlet dusmani ilan edildi ve lejyonu Clunia sehrinde kusatildi Nero imparatorlugun kontrolunu askeri olarak saglamayi denedi ancak bu firsat Roma daki politik dusmanlari tarafindan hemen aleyhinde kullanildi 68 yili Haziran ayiyla birlikte Senato artik Galba nin imparator olmasini onaylamis ve Nero halk dusmani ilan edilmisti Praetorian muhafizlara kendisi de imparator olma hayalleri kuran praetorian prefect Nymphidius Sabinus tarafindan Nero ya ihanet etmeleri icin rusvet verildi Tarihci Suetonius a gore Nero geride kalan arkadaslariyla beraber Roma nin varoslarinda bulunan Via Salaria ya kacti Her ne kadar kacmasi konusunda uyarildiysa da Nero kalarak intihara hazirlandi Anlatilanlara gore praetorian muhafizlar onu tutuklamak icin odaya girdiklerinde o coktan sekreteri Epaphroditos un yardimiyla kendini hancerlemisti Bir Roma askeri figuru gormesi uzerine sadakat budur dedigi anlatilir Cassius Dio nun anlattigina gore son sozleri Ey Jupiter icimde nasil bir sanatci yok oluyor olmustur Olumuyle birlikte Julio Claudian Hanedani sona ermistir Bunu Dort Imparator Yili olarak da bilinen bir kaos donemi takip etmistir Matem Tarihci Tacitus a gore Nero un olumu Senatorler soylular ve ust siniftan kisilerce memnuniyetle karsilanmisti Diger taraftan alt tabakadakiler koleler arena ve tiyatronun mudavimleri ve Nero nun meshur asiriliklariyla desteklenenler bu haberle adeta yikilmisti Nero ya sadik ancak onu devirmek icin rusvet almis olan ordu mensuplari ise karisik duygular icinde olduklarini soyluyorlardi Dort Imparator Yilindaki ic savas tarihciler tarafindan sikintili bir donem olarak tanimlanir Tacitus a gore bu istikrarsizliga Nero ve oncullerinde hemen fark edilen imparatorluk kaninin yeni adaylarda olmayisindan kaynaklanan itimatsizlik neden olmustur Galba kisa saltanatina Nero nun bircok muttefikini ve gelecekteki olasi dusmanlarini idam ettirerek baslamisti Bunlarin arasinda imparator Caligula nin oglu oldugu iddia edilen Nymphidius Sabinus ta vardi Nero nun tanrilastirilmasi 68 sonrasi Eser Nero yu olumunun ardindan tanrisal statuye yukselirken betimler Otho Galba yi devirdi Anlatilanlara gore Otho bircok asker tarafindan Nero ya benzedigi icin seviliyordu Yine anlatilanlara gore bircok Romali onu Nero gibi selamlamisti Otho Nero adini bir soyadi gibi kullandi cok sayida heykelini yeniden diktirdi Vitellius Otho yu devirdi Vitellius saltanatina Nero adina duzenlenen ve neredeyse tum sarkilari Nero tarafindan yazilmis buyuk bir cenaze toreni ile basladi Ic savas ve Flavius Hanedanligi sirasinda halkin Nero ya karsi olan asiri hassasiyeti devam etti Bu durum ozellikle en populer oldugu dogu eyaletlerinde ozellikle hakimdi Philostratus soyle yazar Gercek su ki Nero her ne kadar karakterine biraz yabanci bile olsa Hellas in antik Yunanistan in ozgurluklerini bilgelik ve ilimlilik ile yeniden onarmisti sehirler dorik ve attik yapi karakterlerini yeniden elde etmisler Hellas in bile tadina varamadigi oranda bir cesit baris ve uyum icinde genel bir genclesme yerlesmis geleneklere eslik etmisti Vespasian her nedense bu ozgurlukleri sokup atmis baska bahanelerle fesatciliklarini delil gostererek asiri siddetini temize cikartmaya calismistir Nero nun 68 yilindaki intiharindan sonra ozellikle de dogu eyaletlerinde Nero nun aslinda olmedigi ve bir sekilde geri gelecegi seklinde yaygin bir inanis ortaya cikmisti En az uc sahte Nero nun liderliginde isyanlar cikti Yuzu Nero ya cok benzeyen ve onun gibi kithara ve lir calan ilki 69 yilinda Vitellius zamaninda ortaya cikti Onun gercekte kim oldugunu bilen birkac kisi bulunduktan sonra yakalandi ve idam edildi Yine Imparator Titus 79 81 zamaninda Nero ya benzeyen ve yine lir esliginde sarki soyleyen bir baskasi da Asya da ortaya cikmis ancak o da ilkiyle ayni akibeti paylasmistir Nero un olumunde yaklasik 20 yil sonra Imparator Domitianus zamaninda ucuncu bir taklitcisi ortaya cikmistir Partlar tarafindan desteklenen bu ucuncusunu bu isten vazgecmeye ikna etmek cok zor olmustu ve neredeyse bir savasa neden oluyordu Tarih yazimiNero nun cagdasi herhangi bir tarihsel kaynagin gunumuze kadar ulasmamis oldugundan donemiyle ilgili tarih yazimi sorunludur Tarafli ve hayali oldugu soylenen gunumuze kalmamis anlatimlar Nero yu ya asiri derecede elestiriyor ya da goklere cikartiyordu Orijinal kaynaklarin bazi olaylarla celistigi de soylenir Bununla birlikte adi gecen kayip birincil kaynaklar gelecek kusak tarihciler tarafindan Nero hakkinda yazilmis ve gunumuze kalmis ikincil ve ucuncul derecede kaynaklarin temelidir Cagdasi olan tarihcilerden birkacinin ismi bilinir Fabius Rusticus Cluvius Rufus ve Yasli Pliny adindaki bu yazarlar Nero yu kinayan ve simdi hepsi kayip olan eserler yazmislardir Yine bazi Nero yanlisi anlatimlar da vardi ancak kimin tarafindan yazildiklari ya da neden Nero yu ovdukleri belli degildir Nero hakkinda bilinenlerin buyuk bolumunun kaynagi ucu de patrici sinifindan olan tarihciler Tacitus Suetonius ve Cassius Dio dur Tacitus ve Suetonius Nero hakkindaki anlatimlarini olumunden yaklasik elli yil sonra Cassius Dio ise yaklasik yuzelli yil sonra kaleme almislardir Bu kaynaklar Nero nun doneminde gerceklesen Claudius un olumu Genc Agrippina nin olumu ve 64 yilindaki Buyuk Roma Yangini gibi bazi konulari inkar eder ancak Nero yu kinamak konusunda uyumludurlar Az miktardaki diger kaynaklarin Nero hakkindaki bilgileri sinirli ve degisik bakis acilarina sahiptir Gunumuze ulasmis birkac yapit Nero yu oldukca olumlu olarak resmeder Bazi kaynaklar ise Nero yu yetenekli ve ozellikle dogu eyaletlerinde olmak uzere oldukca populer birisi olarak tasvir ederler I Konstantin 4 yuzyilda Hristiyanligin hamisi haline geldi ve tahta ciktiginda kendisini ayni zamanda Hristiyan Kilisesinin Yuksek Rahibi ilan etti Bu tarihten sonra Roma uzerinde Hristiyan etkisi baslar Bu sartlar altinda Nero nun Hristiyanlari cezalandirdigi yolundaki kayitlar zaten olumsuz olan Nero algisini daha da kotulestirmistir Cassius Dio Cocceianus Cassius Dio 155 civari 229 Romali bir senator olan Cassius Apronianus un ogludur Hayatinin buyuk bir kismini kamu hizmetinde gecirmistir Imparator Commodus zamaninda senator ve Septimius Severus un olumunden sonra Smyrna valisi olarak gorev yapmistir hemen ardindan 205 yili civarinda Suffect Konsul ve daha sonra Afrika ve Pannonia prokonsul lugu yapmistir Dio Roma Tarihi adli eserinin 61 ile 63 kitaplari arasinda Nero nun saltanatini tasvir eder Bu kitaptan kalan parcalar 11 yuzyil kesisi olan Ioannis Xiphilinus tarafindan ozetlenmis ve degistirilmistir Dio Chrysostom Yunan tarihci ve filozof olan Dio Chrysostom 40 civari 120 Roma halkinin Nero dan cok memnun oldugunu ve ellerinde olsa ilelebet hukum surmesine razi olacaklarini yazar Epiktetos Epiktetos 55 civari 135 Nero un katibi Epaphroditos un kolesidir Nero nun karakteri hakkinda birkac olumsuz yorumda bulunur ancak saltanati hakkinda herhangi bir gozlem aktarmaz Nero yu simarik ofkeli ve mutsuz bir adam olarak tasvir eder refah ve mutluluk imparatora ait bir guc mu Degil Eger oyle olsaydi Nero mutlu olurdu Sadece onun Nero nun damgasi olmadigini gor Hiddetli mi sinirden kudurmus mu kusur mu ariyor eger kapris onu ele gecirirse onune gelen herkesin kafasini kirar mi Josephus Tarihci Josephus 37 100 civari diger tarihcileri Nero ya iftira atmakla suclamistir Tarihci Josephus 37 civari 100 Nero yu bir tiran olarak adlandirsa da Nero ya karsi bir onyargi olundugunu ilk ima eden kisidir Marcus Annaeus Lucanus Bir tarihciden ziyade sair olan Lucanus 39 civari 65 Nero nun saltanatina iltifat eder Onceki donemlerdeki savas ve cekismelerden farkli olarak Nero nun saltanati sirasindaki baris ve refah hakkinda yazmistir Ironik bir sekilde sonradan Nero yu devirmeye yonelik bir komplo icinde yer almis ve idam edilmistir Philostratus Atinali Philostratus II 172 civari 250 Tyana li Apollonius un Hayati adli eserinde Nero dan bahseder Kitaplar 4 5 Nero hakkinda genellikle olumsuz bir bakis acisina sahip olsa da Nero nun doguda sevildiginden bahseder Yasli Pliny Yasli Pliny nin 24 civari 79 Nero Tarihi gunumuze ulasmamistir Ancak Pliny nin Dogal Tarihler Naturalis Historia adli eserinde de Nero dan birkac yerde bahseder Pliny Nero hakkinda en olumsuz dusunen tarihcilerden birisidir ve onu insanligin dusmani olarak adlandirir Plutarch Plutarch 46 civari 127 Galba ve Otho nun hayatlarini aktarirken dolayli olarak Nero dan bahseder Eserlerinde Nero bir tiran olarak tasvir edilmistir Genc Seneca Nero nun ogretmeni ve akil hocasi olan Genc Seneca MO 4 civari 65 beklenecegi uzere Nero hakkinda olumlu yazmistir Suetonius Tranquillus Suetonius 69 civari 130 equestrian sinifina mensuptur ve Imparatorluk yazismalarindan sorumlu birimin basidir 121 yilinda Hadrianus tarafindan isten cikartilinca anekdotlara dayanarak ve sansasyonel bakis acisiyla imparatorlarin biyografilerini yazmaya baslamistir Kitabinin Nero nun hayat hikayesiyle ilgili olan bolumunde ona olan dusmanligi acik olarak anlasilir ve bu durum bazi modern tarihcilerin Suetonius un verdigi bilgilerin dogrulugunu sorgulamasina neden olmustur Ornegin Nero nun deliliginin kaniti olarak gosterilen asagidaki paragraf tamamen propaganda amacli yazilmis olabilir Sporus adindaki delikanliyi hadim ettirdi ve onu bir kadin haline donusturmeyi denedi ve ardindan ceyiz ve gelin duvaginin da dahil oldugu neredeyse geleneksel bir torenle buyuk bir kalabaligin bakislari arasinda onu evine aldi ve ona karisi gibi davrandi Kalabaliktan birisinin yapmis oldugu eger Nero nun babasi Domitius un da boyle bir esi olsa dunya icin cok iyi olurdu esprisi hala dillerdedir Suslu imparatorice elbisesi giyen ve tahtirevana binen Sporus u mahkemelere ve Yunan carsilarina goturur ve Roma sokaklarinda dolasirlarken zaman zaman sevgiyle operdi Tacitus Publius Cornelius Tacitus un 56 civari 117 Yilliklar adli kitabi 66 yilindan sonrasi eksik olsa da Nero hakkinda yazilmis olanlar arasinda en detayli ve kapsamli olanidir Nero ya karsi hosgorulu degildir ancak diger tarihcilere nazaran sansasyonel hikayeleri daha az kullanmayi tercih etmistir Tacitus Julio Claudian hanedani imparatorlarini genellikle adaletsiz olarak tanimlar Ayrica bu hanedan hakkinda yazilmis olanlarin tutarsiz oldugunu soyler Nero ve DinYahudi Soylenceleri 66 yili sonlarinda Kudus ve Caesarea da Yahudiler ve Yunanlar arasinda catismalar patlak verdi Talmud daki bir Yahudi efsanesine gore Nero Kudus e gelmis adamlarina her dort yone de birer ok atmalarini emretmis ve sonra atilan tum oklar sehre dusmustu Ardindan oradan gecmekte olan bir cocuga o gun ogrendigi bir dizeyi tekrar ettirmis cocuk bu dizenin anlaminin Edom uzerine intikamimi Israilogullari eliyle getirecegim oldugunu soylemisti Nero bu dizelerden Tanrinin Kudus Tapinagi nin yikilmasini istedigini ancak eger bu gerceklesirse onu cezalandiracagi sonucunu cikararak dehsete dustu Nero Tapinaginin viran olmasini istiyor ancak sucu benim uzerime yikmak istiyor dedi Bunun uzerine Roma ya kacti ve olasi bir cezalandirmadan kurtulmak icin Yahudiligi kabul etti Vespasian i karisikligi bastirmasi icin gorevlendirdi Talmud Simon bar Kokhba nin Roma ya karsi olan isyaninin onemli destekcilerinden bilge Reb Meir Baal HaNess in Nero nun soyundan oldugunu soyler Hristiyan Soylenceleri Hristiyan Dirce Henryk Siemiradzki Hristiyan bir kadin Dirce efsanesinin bu yeniden canlandirilmasi denemesinde olduruluyor Erken donem Hristiyan soylenceleri Nero yu genellikle Hristiyanlari ilk cezalandiran ve ayni zamanda Petrus ve Pavlus un katili olarak kabul eder Yine erken donem Hristiyanlari arasindaki yaygin bir inanisa gore Nero Sahte Mesih olarak kabul edilirdi Ilk Zalim Hristiyan olmayan tarihcilerden Tacitus Nero nun 64 yilindaki yangindan sonra Hristiyanlari yaygin olarak cezalandirdigini ve idam ettirdigini yazar Suetonius ise Nero nun Hristiyanlari yanginla iliskili olduklarindan dolayi degil tanriya sukretmek icin cezalandirdigini aktarir Hristiyan yazar Tertullianus 155 civari 230 Nero nun Hristiyanlara ilk zulmeden oldugunu soyleyen ilk kisidir Soyle yazar Kayitlarini kontrol et Orada bu ogretiyi cezalandiran ilk kisinin Nero oldugunu goreceksin Yine tarihci Lactantius da 240 civari 320 Sulpicius Severus gibi Nero dan Tanrinin hizmetcilerini ilk cezalandiran diye bahseder Ancak bazi kaynaklar Hristiyan ilk cezalandiran kisi olarak onlari Roma dan kovan Claudius u gosterirler Petrus ve Pavlus un Katili Nero nun bir havarinin katili oldugunu iddia eden ilk metin yazari belirsiz Isaya nin Yukselisi adinda 2 yuzyila ait bir eserdir Bu metin annesinin katili ve kendisi bir kral olan bu kisi Isa nin on iki havarisine iskence edendir On ikiden biri onun ellerine teslim edilmisti seklindedir Caesarea Maritima Piskopos u Eusebius 275 civari 339 Aziz Pavlus un Nero nun saltanati sirasinda Roma da basinin kesildigini yazan ilk kisidir Piskopos her ne kadar Nero nun iskencelerinin Petrus ve Pavlus un olumune yol actigini soylese de Nero nun onlarin oldurulmesi icin ozel bir emir vermedigini de ekler Diger birkac kaynak Pavlus un Roma da iki yil kaldigini ve daha sonra Ispanya ya gectigini yazar Apokrif Petrus un Isleri adli eser 200 yili civari Petrus un ilk olarak Nero nun saltanati sirasinda Nero tarafindan degil Roma da bas asagi carmiha gerildigini yazar Kitap Pavlus un hala hayatta oldugunu ve Nero nun tanrinin emriyle Hristiyanlari daha fazla cezalandirmamasi icin ebedi kilindigini yazarak biter 4 yuzyilla birlikte bircok yazar Nero nun Petrus ve Pavlus un katili oldugunu yazmaya baslar Sahte Mesih Deccal Isaya nin Yukselisi adli eserin ilk metni Nero nun bir Sahte Mesih oldugunu iddia eder Metnin cevirisi soyledir Annesinin katili kanunsuz bir kral gelecek ve dunyanin tum gucu onunla birlikte olacak ve ona o ne kadar arzu ederse o kadar kulak verecekler 2 yuzyilda yazilmis Sibylline Oracles Kitap 5 ve 8 Nero nun geri geleceginden ve yikim getireceginden bahseder Hristiyan toplumu icinde bu bahsedilenlerden ayri olarak var olan bir inanisa gore Nero sahte mesih olarak geri gelecektir Post Antik Kulturde NeroOrtacag ve Ronesans Yazininda Nero Genellikle ahlaksizligin ya da kotu yoneticiligin bir ornegi olarak degerlendirilmistir Golden Legend Altin Efsane ve onun apoktif hikayesi Genc Seneca yi intihar etmek zorunda birakmasi nedeniyle yuz yuze yaptiklari bir gorusmeyi aktarir Geoffrey Chaucer in Canterbury Hikayeleri Kesis in ondeyis i ve Hikaye de Giovanni Boccaccio un Concerning the Falls of Illustrious Men adli eseri Matthew Gwinn 1603 yilinda yazilmis Nero adli oyunAtalariUc nesil boyunca Nero nun atalari Nero Babasi Gnaeus Domitius Ahenobarbus Baba tarafindan dedesi Lucius Domitius Ahenobarbus Baba tarafindan buyuk dedesi Gnaeus Domitius AhenobarbusBaba tarafindan buyuk babaannesi Aemilia LepidaBaba tarafindan babaannesi Yasli Antonia Baba tarafindan buyuk dedesi Mark AntonyBaba tarafindan buyuk babaannesi Kucuk OctaviaAnnesi Genc Agrippina Anne tarafindan dedesi Germanicus Anne tarafindan buyuk dedesi Nero Claudius DrususAnne tarafindan buyuk anneannesi Kucuk AntoniaAnne tarafindan anneannesi Yasli Agrippina Anne tarafindan buyuk dedesi Marcus Vipsanius AgrippaAnne tarafindan buyuk anneannesi Yasli JuliaAyrica bakinizNero RedivivusNotlar Nero un dogum gunu Suetonius un On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun Hayati 6 da listelenmistir Olum gunu bir ihtimale gore Galba nin imparatorlugunu Nero nun olumunden once acikladigi icin kesin degildir 9 Haziran olarak bilinen dogum tarihi Nero nun saltanatini yilliklarinda 13 yil 7 ay ve 28 gun olarak belirten tarihci Jerome den gelir Cassius Dio Roma Tarihi LXII 3 ve Josephus un Yahudilerin Savasi IV adli eseri Nero nun saltanatini 13 Yil 8 Ay olarak aktarir ki bu durumda olum tarihi 11 Haziran olacaktir Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun hayati 1 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun hayati 6 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun hayati 5 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XII 66 Cassius Dio Roma Tarihi LXI 34 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Claudius un hayati 44 30 Haziran 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Josephus ise daha az emindir Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XX 8 1 Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Caligula nin Hayati 29 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XIX 1 14 XIX 2 4 Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XIX 3 2 a b Suetonius On Iki Sezarin Hayatalari Claudius un Hayati 26 30 Haziran 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi a b c Suetonius On Iki Sezarin Hayatalari Claudius un Hayati 27 30 Haziran 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Tacitus Yilliklar XII 25 Tacitus Yilliklar XII 26 a b Tacitus Yilliklar XII 41 Tacitus Yilliklar XII 58 Cassius Dio ve Suetonius un anlatimlari Nero nun katili bildigini iddia eder Cassius Dio Roma Tarihi LXI 35 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun hayati 33 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus ve Josephus un anlatimlari sadece Agrippina yi ima eder Tacitus Yilliklar XII 65 Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XX 8 1 a b c Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun hayati 33 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Augustus 35 Tiberius 56 Caligula 25 ve Cladius 50 yasinda imparator oldu Cassius Dio ilk olarak Agrippina onun adina imparatorlugun tum islerini idare etti sonra Seneca ve Burrus saltanati tamamen kontrolleri altina aldilar ancak Britannicus un 55 yilinda olumunun ardindan Seneca ve Burrus dikkatlerini daha fazla kamu islerine vermediler Cassius Dio Roma Tarihi LXI 3 7 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XIII 5 Tacitus Yilliklar XIII 13 Tacitus Yilliklar XIII 12 Tacitus Yilliklar XIII 14 a b c Tacitus Yilliklar XIII 15 Tacitus Yilliklar XIII 16 Tacitus Yilliklar XIII 16 Jospehus Yahudilerin Eski Eserleri XX 8 2 Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun hayati 33 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cassius Dio Roma Tarihi LXI 7 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Yilliklar XIII 18 21 Tacitus Yilliklar XIII 23 a b Cassius Dio Roma Tarihi LXI 10 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XIII 46 Tacitus Yilliklar XIV 1 Robert Rogers Nero nun Varis ve Rakipleri Transactions and Proceedings of the American Philological Association Cilt 86 1955 s 202 Silana Agrippina yi 55 yilinda Plautus u plan icin yetistirmekle itham eder Tacitus Yilliklar XIII 19 Silana Agrippina in gucunun sona ermesi uzerine idam edilmekten kurtuldu Tacitus Yilliklar XIV 12 Plautus 60 yilinda idam edildi Tacitus Yilliklar XIV 22 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 34 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Yilliklar XIV 51 Tacitus Yilliklar XIV 52 Tacitus Yilliklar XIV 53 a b Tacitus Yilliklar XIV 60 Tacitus Yilliklar XIV 64 Tacitus Yilliklar XIV 48 Tacitus Yilliklar XIV 49 Tacitus Yilliklar XIV 65 Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun Hayati 37 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XIII 4 Tacitus Yilliklar XV 51 a b Tacitus Yilliklar XIII 7 Tacitus Yilliklar XIII 8 Tacitus Yilliklar XIII 9 Tacitus Yilliklar XIII 10 Tacitus Yilliklar XIII 42 a b Tacitus Yilliklar XIII 55 Tacitus Yilliklar XIII 56 a b Tacitus Yilliklar XIV 36 Tacitus Yilliklar XV 1 a b Tacitus Yilliklar XV 4 Tacitus Yilliklar XV 19 Tacitus Yilliklar XV 21 a b c d e Tacitus Yilliklar XV 38 a b Cassius Dio Roma Tarihi LXII 23 10 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nero un oldurulmesinden cok sonra 80 lerde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun hayati 56 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 53 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XIII 25 Imparator Trajan in Onun ilk bes yilindan ovguyle bahsettigini iddia eder Aurelius Victor Imparatorlarin Hayat tarzlari ve tavirlari 5 8 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Epitome de Caesaribus adli eserin bilinmeyen yazari da ayni zamanda Imparator Trajan in Onun ilk bes yilindan ovguyle bahsettigini iddia eder Auctor incertus Epitome De Caesarbius 5 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yiliklar XIII 28 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 17 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Yilliklar XIII 26 Tacitus Yilliklar XIII 27 Tacitus Yilliklar XIV 45 Tacitus Yilliklar XIII 31 Tacitus Yilliklar XIII 30 XIV 18 XIV 40 XIV 46 a b Tacitus Yilliklar XIII 50 a b c Tacitus Yilliklar XIII 51 a b c Tacitus Yilliklar XIV 20 a b Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun Hayati 12 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XIV 21 a b Tacitus Yilliklar XV 18 Tacitus Yilliklar XV 29 a b Tacitus Yilliklar XV 43 Tacitus Yilliklar XV 45 Tacitus Yilliklar XV 42 Josephus Yahudilerin Savasi III 10 10 Tacitus Yilliklar XVI 3 Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun Hayati 18 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marcus Annaeus Lucanus Pharsalia Ic Savas c 65 http www gutenberg org dirs etext96 pcwar10 txt 26 Temmuz 2007 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Tacitus Yilliklar XIV 29 Tacitus Yilliklar XIV 31 Tacitus Yilliklar XIV 31 38 Tacitus Yilliklar XIV 39 Tacitus Yilliklar XV 49 Tacitus Yilliklar XV 50 Tacitus Yilliklar XV 55 Tacitus Yilliklar XV 70 Tacitus Yilliklar XV 60 62 Josephus Yahudilerin Savasi II 13 7 Josephus Yahudilerin Savasi III 1 3 Josephus Yahudilerin Savasi VI 10 1 Josephus Yahudilerin Savasi VII 1 1 a b Cassius Dio Roma Tarihi LXIII 22 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Cassius Dio Roma Tarihi LXIII 24 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Plutarch Paralel Hayatlar Galba nin Hayati 5 26 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Cassius Dio Roma Tarihi LXIII 49 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 49 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Tacitus Histories I 5 a b c d Tacitus Tarihler I 2 Tacitus Yilliklar XIV 14 XIV 16 Philostratus II Apollonius un Hayati 4 39 21 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Vitellius un Hayati 11 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Yilliklar XV 33 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 21 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Yilliklar XVI 4 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Vitellius un Hayati 11 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 10 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 21 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Yilliklar XIV 15 Cassius Dio Roma Tarihi LXI 19 17 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Philostratus II Apollonius un Hayati 5 7 21 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 24 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 25 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 23 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 24 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 48 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 49 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cassius Dio Roma Tarihi LXIII 29 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Tacitus Tarihler I 4 Tacitus Tarihler I 6 Plutarch Paralel Hayatlar Galba nin Hayati 9 26 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Tarihler I 13 a b Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Otho nun Hayati 7 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Vitellius un Hayati 11 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Philostratus II Apollonius un Hayati 5 41 29 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 57 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Tarihler II 8 Cassius Dio Roma Tarihi LXVI 19 24 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tacitus Tarihler II 8 Cassius Dio Roma Tarihi LXVI 19 24 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Nero nun Hayati 57 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacitus Yilliklar I 1 Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XX 8 3 Tacitus Gnaeus Julius Agricola nin Hayati 10 13 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Tacitus Yilliklar XIII 20 Tacitus Yilliklar XIII 20 Tacitus Yilliklar XIV 2 Tacitus Yilliklar XIII 20 Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XIX 1 13 Tacitus Yilliklar XIII 20 Tacitus Yilliklar I 1 Josephus Yahudilerin Eski Eserleri XX 8 3 Epictetus About Cynicism 7 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Epictetus Huysuz ve vahsiye karsi 7 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yasli Pliny Dogal Tarihler VII 8 46 Suetonius On iki Sezar in haytalari Nero nun Hayati 28 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sefaria Gittin 56a 28 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2019 Ezekiel 25 14 24 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Tacitus Yilliklar XV 44 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Life of Nero chapter 16 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tertullian Apologeticum Kayip metin buradan alinmistir Eusebius Hristiyan Kilisesi Tarihi II 25 4 18 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 7 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Sulpicius Severus Chronica II 28 1 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Suetonius On Iki Sezar in Hayatlari Claudius un Hayati 25 30 Haziran 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi a b 7 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Eusebius Dinsel Tarih II 25 5 18 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Apokrif Peter in Isleri 20 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde apocryphal Apokrif Peter in Isleri 8 Ocak 2020 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Clement in ilk mektubu 5 6 20 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Muratorian Fragment 18 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Apokrif Petrus un Isleri 8 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Lactantius Nero nun Petrus un carmiha gerdirdigini ve Pavlus un kilictan gecirdigini yazar Lactantius Of the Manner in Which the Persecutors Died II 7 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nero nun Paul u kisisel olarak tanidigini ve onu oldurdugunu yazar John Chrysostom Concerning Lowliness of Mind 4 7 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sulpicius Severus ise Nero nun Petrus ve Pavlus un oldurttugunu yazar Sulpicius Severus Chronica II 28 29 1 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sibylline Oracles 5 361 376 8 68 72 8 531 157 3 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Sulpicius Severus ve Pettau lu Victorinus da Nero nun sahte mesih oldugunu soyler Sulpicius Severus Chronica II 28 29 1 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Victorinus of Pettau Commentary on the Apocalypse 17 7 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaWikimedia Commons ta Neron ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Birincil kaynaklar Cassius Dio Roma Tarihi 61 63 Kitaplar 229 civari 1 8 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 13 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Philostratus II Apollonius Tyana nin hayati Kitaplar 4 5 220 civari 21 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Plutarch The Paralel Hayatlar Galba nin Hayati 110 civari 26 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius On Iki Sezarin Hayatlari Nero nun Hayati 121 civari 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ikincil malzemeler Nero 13 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Romans On Line 29 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde tarafindan gonderilen Basit bilgi amp secilmis bilgiler Ingilizce Nero 12 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde De Imperatoribus Romanis 13 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde sitesinde Herbert W Benario tarafindan aktarilan biyografisi Ingilizce Nero Caesar 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bible History Online 4 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde sitesinde arsivlenmis biyografik skec Ingilizce Nero Claudius Drusus Germanicus 2 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Imparatorlugunun Resimli Tarihi Empire 12 Agustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde sitesinde ilgili madde Ingilizce Nero 11 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mahlon H Smith e ait tarihi kaynak maddesi Ingilizce Nero 12 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nero Aktor Imparator Ingilizce Michael Grant Nero New York Dorset Press 1989 ISBN 0 88029 311 X Ingilizce Griffin Miriam T Nero Hanedanin sonu Yeni Cennet CT London Yale University Press 1985 hardcover ISBN 0 300 03285 4 London New York Routledge 1987 paperback ISBN 0 7134 4465 7 Ingilizce Brian Herbert Warmington Nero Gercek ve Efsane Antik Kultur ve Toplum London Chatto amp Windus 1969 hardcover ISBN 0 7011 1438 X New York W W Norton amp Company 1970 paperback ISBN 0 393 00542 9 New York Vintage 1981 paperback ISBN 0 7011 1454 1 Ingilizce John Lloyd John Mitchinson Cahillikler Kitabi orijinal isim The Book Of General Ignorance ISBN 978 605 5813 00 0NeronJulio Claudian HanedaniDogumu 15 Aralik 37 Olumu 9 Haziran 68Siyasi goreviOnce gelen Claudius Roma Imparatoru 54 68 Sonra gelen Galba