Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Sör Benjamin Thompson, Kont Rumford, FRS (Almanca: Reichsgraf von Rumford; 26 Mart 1753 – 21 Ağustos 1814), Colonial Massachusetts'te doğmuş bir İngiliz fizikçi ve yerleşik fizik teorisine meydan okumaları termodinamikte 19. yüzyıl devriminin bir parçası olan bir mucitti. Amerikan Devrim Savaşı sırasında İngiliz kuvvetlerinin bir parçası olan yarbay olarak görev yaptı. Savaşın bitiminden sonra, albay olarak atandığında idari yeteneklerinin tanındığı Londra'ya taşındı ve 1784'te Kral George III tarafından şövalye ilan edildi. Üretken bir tasarımcı olan Thompson, savaş gemileri için de tasarımlar çizdi. Daha sonra Bavyera'ya taşındı ve orada hükûmet hizmetine girdi, Bavyera Ordu Bakanı olarak atandı ve orduyu yeniden organize etti ve 1792'de yapıldı.
Sir Benjamin Thompson | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Mart 1753 Woburn, Massachusetts |
| Ölüm | 21 Ağustos 1814 (61 yaşında) Paris, Fransa |
| Milliyet | İngiliz |
| Ödüller |
|
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Etkiledikleri | Humphry Davy |
| İmza | |
 | |
İlk yıllar
Thompson, 26 Mart 1753'te Massachusetts Körfezi Eyaletindeki Woburn kırsalında doğdu; müze olarak korunmaktadır. Harvard Koleji'nden Profesör derslerine katılmak için bazen yaşlı ile birlikte Cambridge'e yaklaşık on mil (yaklaşık 16 km) yürümesine rağmen, esas olarak köy okulunda eğitim gördü. 13 yaşında Salem yakınlarındaki bir tüccar olan John Appleton'a çıraklık yaptı. Thompson ticarette başarılı oldu ve ilk kez rafine ve iyi eğitimli insanlarla temasa geçerek, bilime ilgi de dahil olmak üzere birçok özellik edindi. Thompson, 1769'da Woburn'da bir yaralanma sonrası iyileşirken, ısının doğasıyla ilgili deneyler yaptı ve Loammi Baldwin ve diğerleriyle bunlar hakkında yazışmaya başladı. O yıl daha sonra, Boston'daki bir dükkan sahibi için birkaç ay çalıştı ve ardından Woburn'da bir doktorun yanında kısa bir süre ve başarısız bir şekilde çıraklık yaptı.
Thompson'ın 1772'ye kadar belirsiz olan beklentileri o yıl aniden değişti. Sarah Rolfe (kızlık soyadı Walker) adında zengin ve iyi bağlantıları olan bir varisle tanıştı, ondan etkilendi ve evlendi. Kadının babası bir bakandı ve rahmetli kocası, bugün modern Concord şehrinde bulunan New Hampshire Eyaleti, Rumford'daki mülkünü ona bırakmıştı. Portsmouth'a taşındılar ve Thompson karısının vali üzerindeki etkisiyle binbaşı olarak atandı. Çocukları () 1774 yılında doğdu.
Amerikan Devrim Savaşı
Amerikan Devrim Savaşı başladığında, Thompson mülk sahibi ve New England'da ayakta duran bir adamdı ve isyana karşıydı. karşı savaşmak için işe almada aktifti. Bu, ona popüler partinin düşmanlığını kazandırdı ve bir kalabalık, Thompson'ın evine saldırdı. Sonradan anlaşılacağı üzere karısını kalıcı olarak terk ederek İngiliz hatlarına kaçtı. Thompson, Amerikan kuvvetleri hakkında değerli bilgiler verdiği İngilizler tarafından memnuniyetle karşılandı ve hem General Gage'in hem de danışmanı oldu.
Amerika'daki İngiliz ordularıyla çalışırken barutun gücünü ölçmek için deneyler yaptı ve sonuçları 1781'de Philosophical Transactions of the Royal Society'de yayınlandığında büyük beğeni topladı. Bunun etkisiyle, savaşın sonunda bir bilim adamı olarak ün kazanarak Londra'ya geldi.
Bavyera olgunluğu
1785'te, Prens seçmeni yardımcısı olduğu Bavyera'ya taşındı. Orduyu yeniden düzenleyerek ve yoksullar için kurarak Bavyera'da on bir yıl geçirdi. Ayrıca fakirler için bir çorba olan icat etti ve Bavyera'da patates ekimini düzenledi. Balmumu mumlarının, donyağı mumlarının ve kandillerin nispi maliyetleri ve verimlilikleri dahil olmak üzere pişirme, ısıtma ve aydınlatma yöntemlerini inceledi. Prens Charles adına 1789'da Münih'te kurdu; bu park bugün de dünyanın en büyük şehir parklarından biri olarak bilinir. 1789'da Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin Yabancı Onursal Üyesi seçildi
Çabaları için, 1791'de Thompson yapıldı ve von Rumford (Türkçe: Rumford İmparatorluk Kontu) oldu. "Rumford" adını, evlendiği Concord'un eski adı olan New Hampshire, Rumford kasabasından almıştır.
Bilim ve Mühendislik
Isı üzerine deneyler
Topçuluk ve patlayıcılar üzerine yaptığı deneyler, ısıya ilgi duymasına yol açtı. Katı bir maddenin özgül ısısını ölçmek için bir yöntem geliştirdi, ancak paralel keşfini daha erken yayınladığında hayal kırıklığına uğradı.
Thompson daha sonra kürk, yün ve tüy gibi çeşitli malzemelerin yalıtım özelliklerini araştırdı. Bu doğal malzemelerin yalıtım özelliklerinin, havanın taşınımını engellemelerinden kaynaklandığını doğru bir şekilde tespit etti. Daha sonra, havanın ve aslında tüm gazların ısıyı mükemmel şekilde iletmediği şeklindeki biraz pervasızca ve yanlış bir çıkarım yaptı. Ayrıca bunu, hayvanların kürkünü onların rahatını garanti edecek şekilde ayarladığını iddia ederek, kanıtı olarak gördü.
1797'de iletken olmama konusundaki iddiasını sıvılara da genişletti. Bu fikir, bilimsel kuruluştan önemli itirazlar getirdi, John Dalton ve John Leslie özellikle açık sözlü saldırılar yaptılar. Thompson'ın iddiasını doğrulamak için doğruluk ve hassasiyet açısından mevcut olan her şeyi aşan enstrümantasyona ihtiyaç duyulacaktı. Yine teolojik inançlarından etkilenmiş gibi görünüyor ve suya insan yaşamının düzenlenmesinde ayrıcalıklı ve ihtiyati bir statü vermek istemesi muhtemel görünüyordu.
Koyun omzu ile yaptığı deney sayesinde sous-vide yemek hazırlama yönteminin kurucusu olarak kabul edilir. Bu yöntemi denemelerinden birinde anlattı.
Isının mekanik eşdeğeri
Rumford'un en önemli bilimsel çalışması Münih'te gerçekleşti ve "" (1798) adlı eserinde o zamanın geçerli bilimsel teorisindeki gibi olmaktan ziyade bir hareket biçimi olduğunu iddia ettiği ısının doğasına odaklandı. Rumford, Münih'teki cephanelikte delici topun ürettiği sürtünme ısısını gözlemlemişti. Rumford bir top namlusunu suya daldırdı ve özel olarak köreltilmiş bir delme aleti ayarladı. Suyun kabaca iki buçuk saat içinde kaynatılabileceğini ve sürtünme ısısı kaynağının görünüşte tükenmez olduğunu gösterdi. Rumford, işlenen ve kalan malzemenin özgül ısılarını karşılaştırarak topun malzemesinde herhangi bir fiziksel değişiklik olmadığını doğruladı.
Rumford, görünüşte belirsiz ısı üretiminin kalori teorisiyle bağdaşmadığını savundu. Namluya iletilen tek şeyin hareket olduğunu iddia etti.
Rumford, üretilen ısıyı daha fazla ölçmek veya ısının mekanik eşdeğerini ölçmek için hiçbir girişimde bulunmadı. Bu çalışma düşmanca karşılansa da, daha sonra 19. yüzyılın sonlarında enerjinin korunumu yasalarının oluşturulmasında önemli oldu.
Kalorifik ve frigorifik radyasyon
, tüm cisimlerin eterik sıvıda görünmez ışınlar, dalgalanmalar yaydığını varsayarak açıkladı. Isıl ve frigorifik radyasyon teorilerini desteklemek için deneyler yaptı ve ısı iletişiminin, kalorifik (sıcak) ışınların ve frigorifik (soğuk) ışınların ve nesne tarafından yayılan ışınların net etkisi olduğunu söyledi. Bir cisim daha sıcak bir cisimden radyasyon emdiğinde (kalorifik ışınlar) sıcaklığı yükselir ve daha soğuk bir cisimden radyasyon emdiğinde (frigorifik ışınlar) sıcaklığı düşer.
Buluşlar ve tasarım iyileştirmeleri
Thompson aktif ve üretken bir mucitti; bacalar, şömineler ve endüstriyel fırınlar için iyileştirmeler geliştirmenin yanı sıra çift kazanı, bir mutfak ocağını ve bir kahve demliğini icat etti. Bavyera Ordusu'nda askerlerin beslenmesini ve kıyafetlerini iyileştirdiği öncü çalışmasının ardından bir süzmeli cezve icat etti.
bir odayı ısıtmanın önceki şöminelere göre çok daha verimli bir yolu olan yukarı hava akımını artırmak için baca açıklığını kısıtlama fikrini ortaya attığında Londra'da bir sansasyon yarattı. O ve çalışanları, yan duvarları açılı hale getirmek için ocağa tuğlalar yerleştirerek şömineleri değiştirdiler ve bacadan yukarı çıkan havanın hızını artırmak için bacaya bir tıkaç eklediler. Tıkacın etkisi, aerodinamik bir hava akışı üretmekti, böylece tüm duman dolanıp odaya girmek yerine bacaya gidecekti. Aynı zamanda ateşin verimini artırma etkisine sahipti ve ister odun ister kömür olsun, yakıtın yanma hızı üzerinde ekstra kontrol sağladı. Pek çok şık Londra evi, onun talimatlarına göre değiştirildi ve dumansız hale geldi.
Thompson, başarısının haberi yayıldığında ünlü oldu. Çalışmaları da çok karlıydı ve bacaların çalışma şekline ilişkin analizini yayınladığında çokça taklit edildi. Birçok yönden, yeni bir soba türü icat eden Benjamin Franklin'e benziyordu.
Termal icadıyla da anıldığı için, ısının tutulması çalışmalarında tekrar eden bir temaydı.
Endüstriyel fırınlar
Thompson ayrıca sönmemiş kireç üretmek için kullanılan fırınların tasarımını da önemli ölçüde geliştirdi ve kısa süre sonra Avrupa çapında inşa edilmeye başlandı. Kilit yenilik, yanan yakıtı kireç taşından ayırmayı içeriyordu, böylece fırının ısısıyla üretilen kirecin ateşten çıkan külle kirlenmemesi sağlandı.
Işık ve fotometri
Rumford, ışığın ölçümü olan fotometri alanında çalıştı. Bir fotometre yaptı ve bir ışık şiddeti birimi olarak kandelanın atası olan standart mumunu tanıttı. Standart mumu, bir ispermeçet balinasının yağından, katı spesifikasyonlara göre yapılmıştır. Ayrıca biri beyaz diğeri renkli iki ışığın yarattığı gölgelerin neden olduğu "yanıltıcı" veya öznel tamamlayıcı renkler üzerine çalışmalar yayınladı; bu gözlemler,Michel-Eugène Chevreul tarafından "eşzamanlı renk kontrastı yasası" olarak alıntılandı ve genelleştirildi.
İlerleyen yıllar
1799'dan sonra zamanını Fransa ve İngiltere arasında paylaştırdı. Sör Joseph Banks ile birlikte 1799'da Büyük Britanya Kraliyet Enstitüsü'nü kurdu. İkili, ilk öğretim görevlisi olarak Sör Humphry Davy'yi seçti. Kurum, Davy'nin öncü araştırmalarının bir sonucu olarak gelişti ve dünyaca ünlü oldu. Asistanı Michael Faraday, Enstitü'yü önde gelen bir araştırma laboratuvarı olarak kurdu ve aynı zamanda bilimi popülerleştiren halka açık konferansları ile haklı olarak ünlendi. Bu gelenek günümüze kadar devam ediyor ve Kraliyet Enstitüsü , TV yayınları aracılığıyla geniş kitlelerin ilgisini çekiyor.
Thompson, Royal Society ve American Academy of Arts and Sciences'ın Rumford madalyalarını bağışladı ve Harvard Üniversitesi'nde bağışladı. 1803'te İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'ne ve Amerikan Felsefe Topluluğu'na yabancı üye seçildi.
1804'te büyük Fransız kimyager Antoine Lavoisier'in dul eşi Marie-Anne Lavoisier ile evlendi . (Amerikan Devrimi patlak verdiğinde terk ettiği Amerikalı karısı Sarah 1792'de ölmüştü.) Thompson, üç yıl sonra ikinci eşinden ayrılmış ancak Paris'e yerleşmiş ve 21 Ağustos 1814'teki ölümüne kadar bilimsel çalışmalarını sürdürmüştür. Thompson , Adrien-Marie Legendre'nin hemen karşısında, Paris'teki küçük mezarlığına gömüldü. Ölümü üzerine, ilk evliliğinden olan kızı , Kontes Rumford unvanını miras aldı.
Başarılar
- Albay, .
- Şövalye, 1784.
- , 1791.
- Ay'daki kraterine onun adı verilmiştir.
- Rumford kabartma tozu (patentli 1859), Harvard Üniversitesi'nde eski bir Rumford profesörü olan (1818–1893), Rumford Chemical Works of East Providence, RI'nin kurucu ortağı tarafından icat edildiğinden onun adını almıştır.
- Rumford Kitchen, Chicago'daki Dünya Fuarı'nda, 1893.
- Münih şehir merkezindeki bir sokağa onun adı verilmiştir.
- İngiltere, Liverpool'daki Rumford Caddesi (ve yakındaki Rumford Place), daha önce Rumford Caddesi'nin bitişiğindeki arazide bulunan Kont Rumford'un planına göre kurulan bir aşevi nedeniyle bu adı almıştır.
- Polonya-Litvanya: Beyaz Kartal Nişanı (1789).
Bibliyografya
- Baca Şömineleri Üzerine Bir Deneme; Bunların İyileştirilmesi, Yakıt Tasarrufu, Konutların Daha Konforlu ve Sağlıklı Hale Getirilmesi ve Bacaların Sigara İçilmemesi İçin Etkili Önerilerle. 1 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Gravürlerle Resimlendirilmiş 1 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1796).
- Count Rumford'un Toplu Eserleri, Cilt I, Isının Doğası 17 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1968).
- Count Rumford'un Toplu Eserleri, Cilt II, Isının Pratik Uygulamaları 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1969).
- Count Rumford'un Toplu Eserleri, Cilt III, Cihazlar ve Teknikler 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1969).
- Count Rumford'un Toplu Eserleri, Cilt IV, Işık ve Silahlanma 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1970).
- Count Rumford'un Toplu Eserleri, Cilt V, Kamu Kurumları 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (1970).
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Sir Benjamin Thompson, count von Rumford". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2014. Web. 01 Jul. 2014 <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/592945/Sir-Benjamin-Thompson-count-von-Rumford 18 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .>.
- ^ Gribbin, John. The Scientists: A History of Science Told Through the Lives of Its Greatest Inventors. New York, Random House, 2002. p. 301.
- ^ Benjamin Thompson (1781). "New Experiments upon Gun-Powder, with Occasional Observations and Practical Inferences". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 71: 229-328. doi:10.1098/rstl.1781.0039.
- ^ The Encyclopædia Britannica: New American supplement. A-ZUY. The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature. Original 9th Ed. in 25 Vols. Werner. 1903. s. 673. Erişim tarihi: 24 Ocak 2015.
- ^ "Lamp". The Encyclopedia Americana. 16. Encyclopedia Americana Corp. 1919. s. 681.
- ^ (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2011.
- ^ Bouton, Nathaniel (1857). The History of Concord: From Its First Grant in 1725 to the Organization of the City Government in 1853. Concord: Benning W. Sanford.
- ^ Rumford (1786) "New experiments upon heat" p.273
- ^ Rumford (1792) "Experiments upon heat" 1 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Philosophical Transactions of the Royal Society p.48-80
- ^ Rumford (1797) "On the propagation of heat in fluids" 1 pp298-341
- ^ Cardwell (1971) p.99
- ^ Leslie, J. (1804). An Experimental Enquiry into the Nature and Propagation of Heat. London.
- ^ Rumford (1804) "An enquiry concerning the nature of heat and the mode of its communication" Philosophical Transactions of the Royal Society p.77
- ^ Cardwell (1971) p.102
- ^ Benjamin Count of Rumford, "Essay X: On the construction of kitchen fire-places and kitchen utensils together with remarks and observations relating to the various processes of cookery; and proposals for improving that most useful art", Essays, Political, Economical, and Philosophical, vol. 3 (London, England: T. Cadell jun. and W. Davies, 1802), pp. 18-20.
- ^ The most powerful idea in the world : a story of steam, industry, and invention. New York: Random House. 2010. s. 274. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ James Evans and Brian Popp (1985). (PDF). Am. J. Phys. 53 (8). ss. 737-753. 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b Kleppner (1 Eylül 1992). "About Benjamin Thompson". Physics Today. 45 (9): 9-11. doi:10.1063/1.2809791. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
- ^ Prof. Michael Fowler of the University of Virginia, lecture notes 27 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., and , first transmitted December 16, 2005, BBC1.
- ^ Waldemar Karwowski (2006). International Encyclopedia of Ergonomics and Human Factors. CRC Press. s. 1478. ISBN .
- ^ Benjamin Thompson, Count Rumford (1876). The Complete Works of Count Rumford, Vol. 5. American Academy of Arts and Sciences.
- ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ George E. Ellis (1875). Memoir of Sir Benjamin Thompson, Count Rumford, with Notices of his Daughter. Londra: Macmillan and Company. s. 43.
- ^ . liverpoolpictorial.co.uk. 1 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi.
daha fazla okuma
- Brown, Sanborn C. (1962). Count Rumford: Physicist Extraordinary. Doubleday & Co.
- Bradley, D. (1967). Count Rumford. Van Nostrand.
- Brown, G.I. (2001). Count Rumford: The Extraordinary Life of a Scientific Genius - Scientist, Soldier, Statesman, Spy. Sutton Publishing. ISBN .
- Brown, S.C. (1981). Benjamin Thompson, Count Rumford. Cambridge USA: MIT Press. ISBN .
- Cardwell, D.S.L. (1971). From Watt to Clausius: The Rise of Thermodynamics in the Early Industrial Age. Londra: Heinemann. ss. 95-107. ISBN .
- Larsen, E. (1953). An American in Europe: The life of Benjamin Thompson, Count Rumford. Rider.
- Orton, V. (2000). The Forgotten Art of Building a Good Fireplace: The Story of Sir Benjamin Thompson, Count Rumford, an American Genius & His Principles of Fireplace Design Which Have Remained Unchanged for 174 Years. Alan C. Hood and Company Inc. ISBN .
- Sparrow, W.J. (1964). Knight of the White Eagle: A biography of Sir Benjamin Thompson, Count Rumford, 1753-1814. Hutchinson.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Benjamin Thompson ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- Eric Weisstein'ın Bilim Dünyası. " Rumford, Benjamin Thompson 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ". (1753–1814)
- Hugh C. Rowlinson " Jane Austen Zamanında Kont Rumford'un Ev Yaşamına Katkısı " 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yalnızca Rumford şöminesini değil, aynı zamanda Rumford'un hayatını ve diğer başarılarını da detaylandıran bir makale.
- Bilim Arması 14 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kont Rumford Şömineler web sitesi 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Vikikaynak'ta Benjamin Thompson ile ilgili metin bulabilirsiniz.
- "Sketch of Benjamin Thompson (Count Rumford)," Popular Science Monthly, Vol. 9, June 1876.
- "Thompson, Benjamin (1754-1814)". Dictionary of National Biography. 1885–1900.
- "Rumford, Benjamin Thompson, Count". New International Encyclopedia. 1905.
- "Count Rumford". The New Student's Reference Work. 1914.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Bu madde okuyucular icin kafa karistirici iceriklere veya net olmayan ifadelere sahip olabilir Lutfen ifadeleri netlestirmeye yardimci olun Maddenin tartisma sayfasinda konuyu tartisin Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ekim 2023 Sor Benjamin Thompson Kont Rumford FRS Almanca Reichsgraf von Rumford 26 Mart 1753 21 Agustos 1814 Colonial Massachusetts te dogmus bir Ingiliz fizikci ve yerlesik fizik teorisine meydan okumalari termodinamikte 19 yuzyil devriminin bir parcasi olan bir mucitti Amerikan Devrim Savasi sirasinda Ingiliz kuvvetlerinin bir parcasi olan yarbay olarak gorev yapti Savasin bitiminden sonra albay olarak atandiginda idari yeteneklerinin tanindigi Londra ya tasindi ve 1784 te Kral George III tarafindan sovalye ilan edildi Uretken bir tasarimci olan Thompson savas gemileri icin de tasarimlar cizdi Daha sonra Bavyera ya tasindi ve orada hukumet hizmetine girdi Bavyera Ordu Bakani olarak atandi ve orduyu yeniden organize etti ve 1792 de yapildi Sir Benjamin ThompsonDogum26 Mart 1753 1753 03 26 Woburn MassachusettsOlum21 Agustos 1814 61 yasinda Paris FransaMilliyetIngilizOdullerCopley Medal 1792 Rumford Medal 1800 KariyeriDaliFizikEtkiledikleriHumphry DavyImzaIlk yillarThompson 26 Mart 1753 te Massachusetts Korfezi Eyaletindeki Woburn kirsalinda dogdu muze olarak korunmaktadir Harvard Koleji nden Profesor derslerine katilmak icin bazen yasli ile birlikte Cambridge e yaklasik on mil yaklasik 16 km yurumesine ragmen esas olarak koy okulunda egitim gordu 13 yasinda Salem yakinlarindaki bir tuccar olan John Appleton a ciraklik yapti Thompson ticarette basarili oldu ve ilk kez rafine ve iyi egitimli insanlarla temasa gecerek bilime ilgi de dahil olmak uzere bircok ozellik edindi Thompson 1769 da Woburn da bir yaralanma sonrasi iyilesirken isinin dogasiyla ilgili deneyler yapti ve Loammi Baldwin ve digerleriyle bunlar hakkinda yazismaya basladi O yil daha sonra Boston daki bir dukkan sahibi icin birkac ay calisti ve ardindan Woburn da bir doktorun yaninda kisa bir sure ve basarisiz bir sekilde ciraklik yapti Thompson in 1772 ye kadar belirsiz olan beklentileri o yil aniden degisti Sarah Rolfe kizlik soyadi Walker adinda zengin ve iyi baglantilari olan bir varisle tanisti ondan etkilendi ve evlendi Kadinin babasi bir bakandi ve rahmetli kocasi bugun modern Concord sehrinde bulunan New Hampshire Eyaleti Rumford daki mulkunu ona birakmisti Portsmouth a tasindilar ve Thompson karisinin vali uzerindeki etkisiyle binbasi olarak atandi Cocuklari 1774 yilinda dogdu 1783 yilinda Thomas Gainsborough tarafindan cizilen tabloAmerikan Devrim SavasiAmerikan Devrim Savasi basladiginda Thompson mulk sahibi ve New England da ayakta duran bir adamdi ve isyana karsiydi karsi savasmak icin ise almada aktifti Bu ona populer partinin dusmanligini kazandirdi ve bir kalabalik Thompson in evine saldirdi Sonradan anlasilacagi uzere karisini kalici olarak terk ederek Ingiliz hatlarina kacti Thompson Amerikan kuvvetleri hakkinda degerli bilgiler verdigi Ingilizler tarafindan memnuniyetle karsilandi ve hem General Gage in hem de danismani oldu Amerika daki Ingiliz ordulariyla calisirken barutun gucunu olcmek icin deneyler yapti ve sonuclari 1781 de Philosophical Transactions of the Royal Society de yayinlandiginda buyuk begeni topladi Bunun etkisiyle savasin sonunda bir bilim adami olarak un kazanarak Londra ya geldi Bavyera olgunluguThompson in von Rumford olarak armasiMunih teki Am chinesischen Turm bira bahcesiBavyera da Reichsgraf von Rumford olarak da bilinen Benjamin Thompson tarafindan tasarlanan Bavyera uniformalari 1785 te Prens secmeni yardimcisi oldugu Bavyera ya tasindi Orduyu yeniden duzenleyerek ve yoksullar icin kurarak Bavyera da on bir yil gecirdi Ayrica fakirler icin bir corba olan icat etti ve Bavyera da patates ekimini duzenledi Balmumu mumlarinin donyagi mumlarinin ve kandillerin nispi maliyetleri ve verimlilikleri dahil olmak uzere pisirme isitma ve aydinlatma yontemlerini inceledi Prens Charles adina 1789 da Munih te kurdu bu park bugun de dunyanin en buyuk sehir parklarindan biri olarak bilinir 1789 da Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi nin Yabanci Onursal Uyesi secildi Cabalari icin 1791 de Thompson yapildi ve von Rumford Turkce Rumford Imparatorluk Kontu oldu Rumford adini evlendigi Concord un eski adi olan New Hampshire Rumford kasabasindan almistir Bilim ve MuhendislikIsi uzerine deneyler Topculuk ve patlayicilar uzerine yaptigi deneyler isiya ilgi duymasina yol acti Kati bir maddenin ozgul isisini olcmek icin bir yontem gelistirdi ancak paralel kesfini daha erken yayinladiginda hayal kirikligina ugradi Thompson daha sonra kurk yun ve tuy gibi cesitli malzemelerin yalitim ozelliklerini arastirdi Bu dogal malzemelerin yalitim ozelliklerinin havanin tasinimini engellemelerinden kaynaklandigini dogru bir sekilde tespit etti Daha sonra havanin ve aslinda tum gazlarin isiyi mukemmel sekilde iletmedigi seklindeki biraz pervasizca ve yanlis bir cikarim yapti Ayrica bunu hayvanlarin kurkunu onlarin rahatini garanti edecek sekilde ayarladigini iddia ederek kaniti olarak gordu 1797 de iletken olmama konusundaki iddiasini sivilara da genisletti Bu fikir bilimsel kurulustan onemli itirazlar getirdi John Dalton ve John Leslie ozellikle acik sozlu saldirilar yaptilar Thompson in iddiasini dogrulamak icin dogruluk ve hassasiyet acisindan mevcut olan her seyi asan enstrumantasyona ihtiyac duyulacakti Yine teolojik inanclarindan etkilenmis gibi gorunuyor ve suya insan yasaminin duzenlenmesinde ayricalikli ve ihtiyati bir statu vermek istemesi muhtemel gorunuyordu Koyun omzu ile yaptigi deney sayesinde sous vide yemek hazirlama yonteminin kurucusu olarak kabul edilir Bu yontemi denemelerinden birinde anlatti Isinin mekanik esdegeri Rumford un en onemli bilimsel calismasi Munih te gerceklesti ve 1798 adli eserinde o zamanin gecerli bilimsel teorisindeki gibi olmaktan ziyade bir hareket bicimi oldugunu iddia ettigi isinin dogasina odaklandi Rumford Munih teki cephanelikte delici topun urettigi surtunme isisini gozlemlemisti Rumford bir top namlusunu suya daldirdi ve ozel olarak koreltilmis bir delme aleti ayarladi Suyun kabaca iki bucuk saat icinde kaynatilabilecegini ve surtunme isisi kaynaginin gorunuste tukenmez oldugunu gosterdi Rumford islenen ve kalan malzemenin ozgul isilarini karsilastirarak topun malzemesinde herhangi bir fiziksel degisiklik olmadigini dogruladi Rumford gorunuste belirsiz isi uretiminin kalori teorisiyle bagdasmadigini savundu Namluya iletilen tek seyin hareket oldugunu iddia etti Rumford uretilen isiyi daha fazla olcmek veya isinin mekanik esdegerini olcmek icin hicbir girisimde bulunmadi Bu calisma dusmanca karsilansa da daha sonra 19 yuzyilin sonlarinda enerjinin korunumu yasalarinin olusturulmasinda onemli oldu Kalorifik ve frigorifik radyasyon tum cisimlerin eterik sivida gorunmez isinlar dalgalanmalar yaydigini varsayarak acikladi Isil ve frigorifik radyasyon teorilerini desteklemek icin deneyler yapti ve isi iletisiminin kalorifik sicak isinlarin ve frigorifik soguk isinlarin ve nesne tarafindan yayilan isinlarin net etkisi oldugunu soyledi Bir cisim daha sicak bir cisimden radyasyon emdiginde kalorifik isinlar sicakligi yukselir ve daha soguk bir cisimden radyasyon emdiginde frigorifik isinlar sicakligi duser Buluslar ve tasarim iyilestirmeleri Rumford sominesinin bolumu Thompson aktif ve uretken bir mucitti bacalar somineler ve endustriyel firinlar icin iyilestirmeler gelistirmenin yani sira cift kazani bir mutfak ocagini ve bir kahve demligini icat etti Bavyera Ordusu nda askerlerin beslenmesini ve kiyafetlerini iyilestirdigi oncu calismasinin ardindan bir suzmeli cezve icat etti bir odayi isitmanin onceki sominelere gore cok daha verimli bir yolu olan yukari hava akimini artirmak icin baca acikligini kisitlama fikrini ortaya attiginda Londra da bir sansasyon yaratti O ve calisanlari yan duvarlari acili hale getirmek icin ocaga tuglalar yerlestirerek somineleri degistirdiler ve bacadan yukari cikan havanin hizini artirmak icin bacaya bir tikac eklediler Tikacin etkisi aerodinamik bir hava akisi uretmekti boylece tum duman dolanip odaya girmek yerine bacaya gidecekti Ayni zamanda atesin verimini artirma etkisine sahipti ve ister odun ister komur olsun yakitin yanma hizi uzerinde ekstra kontrol sagladi Pek cok sik Londra evi onun talimatlarina gore degistirildi ve dumansiz hale geldi Thompson basarisinin haberi yayildiginda unlu oldu Calismalari da cok karliydi ve bacalarin calisma sekline iliskin analizini yayinladiginda cokca taklit edildi Bircok yonden yeni bir soba turu icat eden Benjamin Franklin e benziyordu Termal icadiyla da anildigi icin isinin tutulmasi calismalarinda tekrar eden bir temaydi Endustriyel firinlar Solda yakit odasi bulunan bir kesiti Thompson ayrica sonmemis kirec uretmek icin kullanilan firinlarin tasarimini da onemli olcude gelistirdi ve kisa sure sonra Avrupa capinda insa edilmeye baslandi Kilit yenilik yanan yakiti kirec tasindan ayirmayi iceriyordu boylece firinin isisiyla uretilen kirecin atesten cikan kulle kirlenmemesi saglandi Isik ve fotometri Rumford isigin olcumu olan fotometri alaninda calisti Bir fotometre yapti ve bir isik siddeti birimi olarak kandelanin atasi olan standart mumunu tanitti Standart mumu bir ispermecet balinasinin yagindan kati spesifikasyonlara gore yapilmistir Ayrica biri beyaz digeri renkli iki isigin yarattigi golgelerin neden oldugu yaniltici veya oznel tamamlayici renkler uzerine calismalar yayinladi bu gozlemler Michel Eugene Chevreul tarafindan eszamanli renk kontrasti yasasi olarak alintilandi ve genellestirildi Ilerleyen yillarDavy nin korugu tuttugu ve Kont Rumford un asiri sagdan baktigi bir Kraliyet Enstitusu pnomatik dersini gosteren James Gillray in hicivli karikaturu Dr Garnett kurbanin burnunu tutan ogretim gorevlisidir 1799 dan sonra zamanini Fransa ve Ingiltere arasinda paylastirdi Sor Joseph Banks ile birlikte 1799 da Buyuk Britanya Kraliyet Enstitusu nu kurdu Ikili ilk ogretim gorevlisi olarak Sor Humphry Davy yi secti Kurum Davy nin oncu arastirmalarinin bir sonucu olarak gelisti ve dunyaca unlu oldu Asistani Michael Faraday Enstitu yu onde gelen bir arastirma laboratuvari olarak kurdu ve ayni zamanda bilimi populerlestiren halka acik konferanslari ile hakli olarak unlendi Bu gelenek gunumuze kadar devam ediyor ve Kraliyet Enstitusu TV yayinlari araciligiyla genis kitlelerin ilgisini cekiyor Rumford Rhode Island da Benjamin Thompson Kont Rumford un bir bustu Thompson Royal Society ve American Academy of Arts and Sciences in Rumford madalyalarini bagisladi ve Harvard Universitesi nde bagisladi 1803 te Isvec Kraliyet Bilimler Akademisi ne ve Amerikan Felsefe Toplulugu na yabanci uye secildi 1804 te buyuk Fransiz kimyager Antoine Lavoisier in dul esi Marie Anne Lavoisier ile evlendi Amerikan Devrimi patlak verdiginde terk ettigi Amerikali karisi Sarah 1792 de olmustu Thompson uc yil sonra ikinci esinden ayrilmis ancak Paris e yerlesmis ve 21 Agustos 1814 teki olumune kadar bilimsel calismalarini surdurmustur Thompson Adrien Marie Legendre nin hemen karsisinda Paris teki kucuk mezarligina gomuldu Olumu uzerine ilk evliliginden olan kizi Kontes Rumford unvanini miras aldi BasarilarAlbay Sovalye 1784 1791 Ay daki kraterine onun adi verilmistir Rumford kabartma tozu patentli 1859 Harvard Universitesi nde eski bir Rumford profesoru olan 1818 1893 Rumford Chemical Works of East Providence RI nin kurucu ortagi tarafindan icat edildiginden onun adini almistir Rumford Kitchen Chicago daki Dunya Fuari nda 1893 Munih sehir merkezindeki bir sokaga onun adi verilmistir Ingiltere Liverpool daki Rumford Caddesi ve yakindaki Rumford Place daha once Rumford Caddesi nin bitisigindeki arazide bulunan Kont Rumford un planina gore kurulan bir asevi nedeniyle bu adi almistir Polonya Litvanya Beyaz Kartal Nisani 1789 BibliyografyaBaca Somineleri Uzerine Bir Deneme Bunlarin Iyilestirilmesi Yakit Tasarrufu Konutlarin Daha Konforlu ve Saglikli Hale Getirilmesi ve Bacalarin Sigara Icilmemesi Icin Etkili Onerilerle 1 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gravurlerle Resimlendirilmis 1 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1796 Count Rumford un Toplu Eserleri Cilt I Isinin Dogasi 17 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1968 Count Rumford un Toplu Eserleri Cilt II Isinin Pratik Uygulamalari 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1969 Count Rumford un Toplu Eserleri Cilt III Cihazlar ve Teknikler 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1969 Count Rumford un Toplu Eserleri Cilt IV Isik ve Silahlanma 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1970 Count Rumford un Toplu Eserleri Cilt V Kamu Kurumlari 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1970 Ayrica bakinizTermodinamik tarihiKaynakca Sir Benjamin Thompson count von Rumford Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc 2014 Web 01 Jul 2014 lt http www britannica com EBchecked topic 592945 Sir Benjamin Thompson count von Rumford 18 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Gribbin John The Scientists A History of Science Told Through the Lives of Its Greatest Inventors New York Random House 2002 p 301 Benjamin Thompson 1781 New Experiments upon Gun Powder with Occasional Observations and Practical Inferences Philosophical Transactions of the Royal Society of London 71 229 328 doi 10 1098 rstl 1781 0039 The Encyclopaedia Britannica New American supplement A ZUY The Encyclopaedia Britannica A Dictionary of Arts Sciences and General Literature Original 9th Ed in 25 Vols Werner 1903 s 673 Erisim tarihi 24 Ocak 2015 Lamp The Encyclopedia Americana 16 Encyclopedia Americana Corp 1919 s 681 PDF American Academy of Arts and Sciences 18 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2011 Bouton Nathaniel 1857 The History of Concord From Its First Grant in 1725 to the Organization of the City Government in 1853 Concord Benning W Sanford Rumford 1786 New experiments upon heat p 273 Rumford 1792 Experiments upon heat 1 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Philosophical Transactions of the Royal Society p 48 80 Rumford 1797 On the propagation of heat in fluids 1 pp298 341 Cardwell 1971 p 99 Leslie J 1804 An Experimental Enquiry into the Nature and Propagation of Heat London Rumford 1804 An enquiry concerning the nature of heat and the mode of its communication Philosophical Transactions of the Royal Society p 77 Cardwell 1971 p 102 Benjamin Count of Rumford Essay X On the construction of kitchen fire places and kitchen utensils together with remarks and observations relating to the various processes of cookery and proposals for improving that most useful art Essays Political Economical and Philosophical vol 3 London England T Cadell jun and W Davies 1802 pp 18 20 The most powerful idea in the world a story of steam industry and invention New York Random House 2010 s 274 ISBN 978 1400067053 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim James Evans and Brian Popp 1985 PDF Am J Phys 53 8 ss 737 753 29 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b Kleppner 1 Eylul 1992 About Benjamin Thompson Physics Today 45 9 9 11 doi 10 1063 1 2809791 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2023 Prof Michael Fowler of the University of Virginia lecture notes 27 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde and first transmitted December 16 2005 BBC1 Waldemar Karwowski 2006 International Encyclopedia of Ergonomics and Human Factors CRC Press s 1478 ISBN 978 0 415 30430 6 Benjamin Thompson Count Rumford 1876 The Complete Works of Count Rumford Vol 5 American Academy of Arts and Sciences APS Member History search amphilsoc org 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2021 George E Ellis 1875 Memoir of Sir Benjamin Thompson Count Rumford with Notices of his Daughter Londra Macmillan and Company s 43 liverpoolpictorial co uk 1 Agustos 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi daha fazla okumaBrown Sanborn C 1962 Count Rumford Physicist Extraordinary Doubleday amp Co Bradley D 1967 Count Rumford Van Nostrand Brown G I 2001 Count Rumford The Extraordinary Life of a Scientific Genius Scientist Soldier Statesman Spy Sutton Publishing ISBN 0 262 02138 2 Brown S C 1981 Benjamin Thompson Count Rumford Cambridge USA MIT Press ISBN 0 262 02138 2 Cardwell D S L 1971 From Watt to Clausius The Rise of Thermodynamics in the Early Industrial Age Londra Heinemann ss 95 107 ISBN 0 435 54150 1 Larsen E 1953 An American in Europe The life of Benjamin Thompson Count Rumford Rider Orton V 2000 The Forgotten Art of Building a Good Fireplace The Story of Sir Benjamin Thompson Count Rumford an American Genius amp His Principles of Fireplace Design Which Have Remained Unchanged for 174 Years Alan C Hood and Company Inc ISBN 0 911469 17 6 Sparrow W J 1964 Knight of the White Eagle A biography of Sir Benjamin Thompson Count Rumford 1753 1814 Hutchinson Dis baglantilarWikimedia Commons ta Benjamin Thompson ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Eric Weisstein in Bilim Dunyasi Rumford Benjamin Thompson 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1753 1814 Hugh C Rowlinson Jane Austen Zamaninda Kont Rumford un Ev Yasamina Katkisi 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yalnizca Rumford sominesini degil ayni zamanda Rumford un hayatini ve diger basarilarini da detaylandiran bir makale Bilim Armasi 14 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kont Rumford Somineler web sitesi 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vikikaynak ta Benjamin Thompson ile ilgili metin bulabilirsiniz Sketch of Benjamin Thompson Count Rumford Popular Science Monthly Vol 9 June 1876 Thompson Benjamin 1754 1814 Dictionary of National Biography 1885 1900 Rumford Benjamin Thompson Count New International Encyclopedia 1905 Count Rumford The New Student s Reference Work 1914