Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyaset biliminde gericilik veya irtica, çağdaş toplumda bulunmayan, olumlu özelliklere sahip olduğuna inandığı statüko öncesine (toplumun önceki siyasi durumuna) dönüşü destekleyen siyasi görüşlere sahip siyasi görüştür. Tanımlayıcı bir terim olarak gerici, siyasi yelpazenin ideolojik kavramlarından türemiştir. Bir sıfat olarak gerici kelimesi, statükoyu eski haline getirmeyi amaçlayan bakış açılarını ve politikaları tanımlar.
Bir ideoloji olarak gericilik, sağ siyasette bir gelenektir; gericiler, toplumun sosyal dönüşümüne yönelik politikalara karşı çıkarken, muhafazakârlar ise mevcut sosyo-ekonomik yapı ve düzeni korumaya çalışırlar. Popüler kullanımda gerici, sosyal, siyasi ve ekonomik değişime karşı çıkan bir kişinin geleneksel muhafazakâr siyasi perspektifini ifade eder.
Gerici ideolojiler, geçmiş koşulların yeniden tesis edilmesine hizmet eden siyasi aşırılık anlamında radikal olabilirler. Bazı yazarlar için gerici terimi olumsuz çağrışımlar taşımaktadır. Peter King'in gözlemine göre bu terim "bir onur nişanı olmaktan ziyade bir eziyet olarak kullanılan" bir etikettir." Buna rağmen, "siyasi gerici" tanımlaması Avusturyalı monarşist Erik von Kuehnelt-Leddihn, İskoç gazeteci Gerald Warner, Kolombiyalı siyasi teolog Nicolás Gómez Dávila ve Amerikalı tarihçi John Lukacs gibi yazarlar tarafından benimsenmiştir.
Tarihçe
Fransız Devrimi, bazı kaynaklarda ilerleme karşıtı politikaları ifade eden üç siyasi tanımlayıcı kelimeyi çağrıştırır: (i) "gerici", (ii) "muhafazakâr" ve (iii) "sağ". Ayrıca "Reaksiyonerlik" Fransızca réactionnaire kelimesinden (Fransızca réaction, "tepki") kelimesinden türemiştir ve devrime karşı çıkan monarşist parlamenterleri tanımlamaktadır.Emre Kongar gericiliği "Demokratik rejimlerin yerine insanlar tarafından dini kuralların işletildiği anti-demokratik rejimleri istemek" şeklinde tanımlamıştır
Fransız Devrimi sırasında muhafazakâr güçler (özellikle Katolik Kilisesi içinde) Devrimin getirdiği ilerici sosyopolitik ve ekonomik değişikliklere karşı muhalefet örgütlemiştir. Bu gelişmelerin sonucunda muhafazakârlar Kilise ve Kraliyetin otoritesini yeniden tesis etmek için mücadele etmiştir. 19. yüzyıl Avrupa siyasetinde gerici sınıf, Katolik Kilisesi hiyerarşisi ile aristokrasiyi, kraliyet ailelerini ve ulusal yönetimin yalnızca kiliseye ait olduğuna inanan kralcıları içeriyordu. Fransa'da Bourbon Hanedanının doğrudan varisleri tarafından geleneksel yönetimin destekçileri, meşruiyetçi olarak adlandırıldı. Üçüncü Cumhuriyet döneminde monarşistler, daha sonra muhafazakârlar olarak yeniden adlandırılan gerici gruptu.
19. yüzyılda gericiler, feodalizmi ve tarımsal ağırlıklı ekonominin olduğu, toprak sahibi bir aristokrasinin topluma hakim olduğu, kalıtsal bir kralın hüküm sürdüğü ve Katolik Kilisesi'nin toplumun ahlaki merkezi olduğu dönemi (Sanayi Devrimi'nden önce) idealize eden kişileri ifade ediyordu. "Gerici" olarak etiketlenenler orta ve işçi sınıfları yerine aristokrasiyi desteklemişlerdir. Gericiler demokrasiye ve parlamentarizme karşı çıkmışlardır.[]
Thermidor Gericiliği
Thermidor Gericiliği, Fransız Devrimi içinde Jakobenlerin aşırılıklarına karşı bir hareketti. Maximilien Robespierre'in "Terör Hükümdarlığı" dönemi 27 Temmuz 1794'te sona erdi. Robespierre'in devrilmesi, Fransız Ulusal Konvansiyonu'nun Kamu Güvenliği Komitesi'ne karşı yeniden güçlendiğinin işaretiydi. Jakobenler bastırıldı, hapishaneler boşaltıldı ve komitenin yetkileri azaltıldı. Yaklaşık 104 Robespierre destekçisinin idam edilmesinin ardından, "Thermidor Gericiliği" karşı devrimci olduğu iddia edilen kişilere karşı giyotin cezası kullanmayı bıraktı, monarşistler ve radikaller arasında bir orta yol belirlendi.
Fransız monarşisinin yeniden tesisi
Viyana Kongresi'yle birlikte, Rus Çarı I. Aleksandr, Prusya ve Avusturya hükümdarları, Bonapartizme karşı Kutsal İttifak'ı kurdular. Kutsal İttifak'ın Fransa'ya yönelik tutumu Napolyon'un ikinci kez indirilmesinden sonra Fransa'da Bourbon Restorasyonu ile gelişen bir hareket tarafından aşıldı. Anayasal monarşi kuruldu ve Temsilciler meclisi oluşturuldu.
Restorasyon'a giden yolu hazırlayan Saint-Ouen Bildirgesi olmuştur. Fransız toplumunun örgütlenmesinin pek çok yönünü kökten değiştiren Fransız Devrimi'nden önce, anayasal değişimin başlatılabilmesinin tek yolu, öneriyi kabul edildiği şeklinde yorumlanabilecek eski yasal belgelerin kabul edilmesiydi.
Ruhban sınıfındaki filozoflar
Fransız Devrimi sonrasında Fransa sürekli olarak sağcı meşruiyetçiler ile solcu devrimciler arasındaki çekişmelere sahne oldu. Joseph de Maistre, Louis de Bonald, François-René de Chateaubriand gibi ruhban sınıfından olan filozoflar ortaya çıktı. Bu filozoflar, Bourbon Hanedanını restore etmek ve Katolik Kilisesini yerleşik kilise olarak yeniden kurmak için çalıştı. 19. yüzyıl papalarının öğretileri, ruhban filozofların fikirlerini desteklemiştir.
Metternich ve sınırlandırması
1815'ten 1848'e kadar Avusturya İmparatorluğu'nun Dışişleri Bakanı olan Prens Metternich, olası bir devrimi önlemek için uluslararası ittifaklar yoluyla devrimci güçlerin kontrol altına alınmasını organize etmeyi savundu. Viyana Kongresi'nde, Napolyon'un yenilgisinden sonra yeni düzenin kuruluşunda etkili oldu.
Kongre'den sonra Prens Metternich, Restorasyon döneminin muhafazakâr rejimini güçlendirmek ve istikrara kavuşturmak çok çalıştı. Almanya, İtalya ve Fransa'daki liberal güçlere yardım eden Rus Çarı I. Aleksandr'ın Avrupa'da nüfuz kazanmasını engellemek için Katolik Kilisesi ile beraber hareket etti. Kilise içindeki milliyetçi ve liberal eğilimlere karşı çıkarken kiliseyi muhafazakar bir düzen ilkesi olarak destekledi. Temel felsefesi, eski köklere olan ihtiyacı ve toplumun düzenli gelişimini savunan Edmund Burke'nin fikirlerine dayanıyordu. Demokratik ve parlamenter kurumlara karşı çıkmış ancak mevcut yapıların kademeli reformlar yoluyla modernleştirilmesini desteklemiştir. Metternich'in çabalarına rağmen, 1848'de Avrupa'da bir dizi devrim yaşandı.
20. yüzyıl
20. yüzyılda sosyalizm ve komünizm savunucuları, Ekim Devrimi'nden sonra Bolşeviklere karşı Rus İç Savaşı'nda savaşan Beyaz Ordu gibi düşmanlarını yaftalamak için gerici terimini polemik amaçlı kullanmışlardır. Marksist terminolojide gerici, fikirleri sosyalist gibi görünen ancak kendilerine göre feodalizm, kapitalizm, milliyetçilik, faşizm veya egemen sınıfın diğer özelliklerinin unsurlarını içeren kişileri ifade eden aşağılayıcı bir sıfattır ve Marksist hareketlerin çatışan fraksiyonları arasındaki kullanımı da içerir. Sosyalist olmayanlar da gerici etiketini kullanmış, İngiliz diplomat Sir John Jordan, 1912'deki Xinhai Devrimi sırasında Qing hanedanını desteklediği ve cumhuriyetçiliğe karşı çıktığı için Çin Kraliyetçi Partisi'ne "gerici parti" lakabını takmıştır.
Gericilik, Vichy Fransası, Franco yönetimindeki İspanya ve Salazar yönetimindeki Portekiz gibi otoriter ve anti-komünist rejimlerin destekçilerini ifade etmek için de kullanılır. Bunun bir örneği Boris Pasternak'ın Nobel Edebiyat Ödülüne layık görülmesinden sonra yaşanmıştır. Nobel Komitesi'nin açıklamasının ertesi günü, 26 Ekim 1958'de Moskova'da yayınlanan Literary Gazette'de David Zaslavski tarafından kaleme alınan "Bir Edebiyat Otu Üzerine Gerici Propaganda Yaygarası" başlıklı polemikçi bir makale yayınlanmıştır.
İtalyan Faşistleri, eski feodal delegasyon ilkesine dayanan yeni bir toplumsal düzen arzuluyorlardı. Benito Mussolini "faşizm gericiliktir" ve "kendisini gerici olarak adlandırmaktan korkmayan faşizm... bugün kendisini anti-liberal ilan etmekte hiçbir engel görmemektedir" demiştir.Giovanni Gentile ve Mussolini de başta monarşizm olmak üzere bazı gerici politikalara saldırmış ve muhafazakâr katolikliğinin bazı yönlerini eleştirmiştir. Şöyle yazmışlardı: "Tarih geriye doğru gitmez. Faşist doktrin Joseph de Maistre'i peygamber olarak kabul etmemiştir. Monarşik mutlakiyetçilik geçmişte kalmıştır, kilisecilik de öyle." Siyasi doktrinlerinde faşizmin "gerici değil, devrimci" olduğunu daha da detaylandırmışlardır.[]
Ayrıca, faşizmin solda değil sağda olduğunu söylemişlerdir. Faşizm, merkezi devleti mutlak monarşilerde görülenin de ötesine taşıdığı için sadece geleneğe bir dönüş değildi. Faşist tek parti rejimleri çoğu komünist devlet kadar merkeziyetçiydi ve faşizmde bulunan aşırı milliyetçilik Fransız Devrimi'nden önce dünya siyasetinde yer almıyordu.[]
Naziler kendilerini faşist ya da gerici olarak görmemelerine ve geleneksel Alman gericililerini (Prusya monarşistleri, Junker soyluları ve Roma Katolik ruhban sınıfı mensuplarını), Kızıl Cephe'nin yanında, düşmanları arasında saymalarına rağmen, devrimci solculuğa şiddetle karşı çıktılar. Nazilerin 1933'te iktidara gelişlerini Volksgemeinschaft (ulusal devrim) olarak adlandırmaları, İtalyan Faşistleri gibi bir tür devrimi desteklediklerini gösteriyordu; ancak Almanlar ve İtalyan faşistleri, Nazi Almanya'sında Büyük Frederick'in sembolikleştirilmesiyle örneklendiği gibi, geleneği, klasik düşünce ve liderlik ilkelerini idealize ediyorlardı. Ayrıca, 1918'de monarşinin yerini alan Weimar Anayasası'na dayanan Weimar Cumhuriyeti parlamenter dönemini de reddetmişlerdir. Her ne kadar gericilikten ayrı olduklarını iddia etseler de, Nazilerin Weimar'ı reddetmesi görünüşte gerici ilkelere dayanmıştır, Naziler parlamenter sistemin Bolşevizme doğru atılan ilk adım olduğunu iddia ediyor ve bunun yerine Almanya'nın geçmişinin daha gerici kısımlarını idealize ediyorlardı. Nazi Almanyası'ndan Alman Krallığı ve gayri resmi olarak da Drittes Reich (Üçüncü Krallık) olarak bahsediyorlardı. Geçmişteki Kutsal Roma İmparatorluğu (Birinci Krallık) ve Alman İmparatorluğu'na (İkinci Krallık) bir göndermeydi.[]
Eleştirmenleri tarafından bazen ruhban faşizmi olarak adlandırılan ruhban hareketleri, faşizmin bazı unsurlarını paylaşırken aynı zamanda Kilise'nin güçlü bir rol oynadığı devrim öncesi toplumsal ilişkiler modeline dönüşü teşvik ettikleri için 19. yüzyıl açısından gerici olarak kabul edilebilir. En önemli filozofları Nicolás Gómez Dávila idi.[]
Siyaset bilimci Corey Robin, The Reactionary Mind (Gerici Akıl) adlı kitabında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki modern muhafazakârlığın temelde gerici olduğunu savunmuştur.
21. yüzyıl
Japonya'da 20. yüzyılın sonlarından itibaren hızla ortaya çıkan sağcı milliyetçi ve popülist hareketler ve ilgili örgütler, savaş sonrası barış anayasasını revize ettikleri ve Japon İmparatorluğu'nu savunan bir tutum sergiledikleri için "gerici" olarak değerlendirilmektedir.
"Neo-gerici", 2000'li yıllardan bu yana aktif olan gayri resmi bir çevrimiçi siyaset teorisyenleri grubunun bazen kendi kendini tanımladığı bir terimdir. "Neo-gerici" ifadesi 2008 yılında "Mencius Moldbug" (bir bilgisayar programcısı olan Curtis Yarvin'in takma adı) tarafından ortaya atılmıştır. Arnold Kling 2010 yılında "Moldbug "ı tanımlamak için kullandı ve popüler kültür bunu hızla benimsedi. "Neo-gerici" hareketin ("Karanlık Aydınlanma" hareketi olarak da adlandırılır) savunucuları arasında filozof Nick Land'da yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Önemli kişiler
Zaman zaman kendileri veya başkaları tarafından gerici olarak tanımlanan kişiler:
Rusya
Fransa
Almanya
Almanya 1871 yılına kadar tek bir ülke olarak birleşmemiştir.
İspanya
İtalya
Kolombiya
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Krallık
Kaynakça
- ^ a b The New Fontana Dictionary of Modern Thought Third Edition, (1999) p. 729.
- ^ Lilla, Mark (2016). "Introduction". The Shipwrecked Mind. New York Review Books. ss. xii. ISBN .
- ^ . Lexico. 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "reactionary". Merriam-Webster. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024.
- ^ King, Peter. Reaction: Against the modern world. Andrews UK Limited, 2012.
- ^ . The Daily Telegraph. 27 Temmuz 2010. 30 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Credo of a Reactionary by Erik von Kuehnelt-Leddihn – , under his alias Francis Stuart Campbell
- ^ Lukacs, John (2000). Confessions of an Original Sinner. St. Augustine's Press. ISBN .
- ^ a b The Governments of Europe, Frederic Austin OGG, Rev. Ed., The MacMillan Co., 1922, p. 485.
- ^ . 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2009.
- ^ Fawcett, Edmund (2020). Conservatism: The Fight for a Tradition. Princeton University Press. ss. 3-25. ISBN .
- ^ Kit-ching (1978), s. 51.
- ^ (1978). A Captive of Time: My Years with Pasternak. Doubleday. s. 224. ISBN .
- ^ Gerarchia, March, 1923 quoted in , Facts and Fascism, eighth edition, New York: In Fact, 1943, p. 277.
- ^ "About". Corey Robin (coreyrobin.com). 9 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015.
- ^ Sohn, Yul; Pempel, T. J., (Ed.) (2018). Japan and Asia's Contested Order: The Interplay of Security, Economics, and Identity. . s. 148. ISBN – Google Books vasıtasıyla.
the reactionary group Nippon Kaigi (Japan Conference)—has been waging war over its shared past with China and South Korea on battlegrounds ranging from Yasukuni Shrine to the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO).
- ^ a b Finley, Klint (22 Kasım 2013). "Geeks for Monarchy: The Rise of the Neoreactionaries". TechCrunch. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ "Unqualified Reservations: OL3: the Jacobite history of the world". unqualified-reservations.blogspot.co.uk. 26 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015.
- ^ "Unqualified Reservations: OLX: a simple sovereign bankruptcy procedure". unqualified-reservations.blogspot.co.uk. 26 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. (George Orwell used it in a different context in 1943 – Orwell, George (24 Aralık 1943). "As I Please". Tribune. 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024.)
- ^ Walther, Matthew (23 Ocak 2014). . . 26 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
Bilbiyografya
- Liberty or Equality, , Christendom Press, Front Royal, Virginia, 1993.
- Liberalism and the Challenge of Fascism, Social Forces in England and France 1815-1870, , McGraw-Hill Book Co., Inc., NY, 1949. (siyasi bağlamda "gerici" kelimesinden 34'ün üzerinde bahsedilmiştir)
- The Reactionary Revolution, The Catholic Revival in French Literature, 1870/1914, Richard Griffiths, Frederick Ungar Publishing Co., NY, 1965.
- Oxford English Dictionary, 20 Cilt 31 terimin kullanımına ilişkin referanslar.
- Kit-ching, Chan Lau (1978). Anglo-Chinese Diplomacy 1906-1920: In the Careers of Sir John Jordan and Yüan Shih-kai. Hong Kong: . ISBN .
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Reactionary ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siyaset biliminde gericilik veya irtica cagdas toplumda bulunmayan olumlu ozelliklere sahip olduguna inandigi statuko oncesine toplumun onceki siyasi durumuna donusu destekleyen siyasi goruslere sahip siyasi gorustur Tanimlayici bir terim olarak gerici siyasi yelpazenin ideolojik kavramlarindan turemistir Bir sifat olarak gerici kelimesi statukoyu eski haline getirmeyi amaclayan bakis acilarini ve politikalari tanimlar Bir ideoloji olarak gericilik sag siyasette bir gelenektir gericiler toplumun sosyal donusumune yonelik politikalara karsi cikarken muhafazakarlar ise mevcut sosyo ekonomik yapi ve duzeni korumaya calisirlar Populer kullanimda gerici sosyal siyasi ve ekonomik degisime karsi cikan bir kisinin geleneksel muhafazakar siyasi perspektifini ifade eder Gerici ideolojiler gecmis kosullarin yeniden tesis edilmesine hizmet eden siyasi asirilik anlaminda radikal olabilirler Bazi yazarlar icin gerici terimi olumsuz cagrisimlar tasimaktadir Peter King in gozlemine gore bu terim bir onur nisani olmaktan ziyade bir eziyet olarak kullanilan bir etikettir Buna ragmen siyasi gerici tanimlamasi Avusturyali monarsist Erik von Kuehnelt Leddihn Iskoc gazeteci Gerald Warner Kolombiyali siyasi teolog Nicolas Gomez Davila ve Amerikali tarihci John Lukacs gibi yazarlar tarafindan benimsenmistir TarihceFransiz Devrimi bazi kaynaklarda ilerleme karsiti politikalari ifade eden uc siyasi tanimlayici kelimeyi cagristirir i gerici ii muhafazakar ve iii sag Ayrica Reaksiyonerlik Fransizca reactionnaire kelimesinden Fransizca reaction tepki kelimesinden turemistir ve devrime karsi cikan monarsist parlamenterleri tanimlamaktadir Emre Kongar gericiligi Demokratik rejimlerin yerine insanlar tarafindan dini kurallarin isletildigi anti demokratik rejimleri istemek seklinde tanimlamistir Gericiler kitada kontrolu yeniden ele gecirmeden once 1848 de ve 1849 da birkac devrim meydana geldi Fransiz Devrimi sirasinda muhafazakar gucler ozellikle Katolik Kilisesi icinde Devrimin getirdigi ilerici sosyopolitik ve ekonomik degisikliklere karsi muhalefet orgutlemistir Bu gelismelerin sonucunda muhafazakarlar Kilise ve Kraliyetin otoritesini yeniden tesis etmek icin mucadele etmistir 19 yuzyil Avrupa siyasetinde gerici sinif Katolik Kilisesi hiyerarsisi ile aristokrasiyi kraliyet ailelerini ve ulusal yonetimin yalnizca kiliseye ait olduguna inanan kralcilari iceriyordu Fransa da Bourbon Hanedaninin dogrudan varisleri tarafindan geleneksel yonetimin destekcileri mesruiyetci olarak adlandirildi Ucuncu Cumhuriyet doneminde monarsistler daha sonra muhafazakarlar olarak yeniden adlandirilan gerici gruptu 19 yuzyilda gericiler feodalizmi ve tarimsal agirlikli ekonominin oldugu toprak sahibi bir aristokrasinin topluma hakim oldugu kalitsal bir kralin hukum surdugu ve Katolik Kilisesi nin toplumun ahlaki merkezi oldugu donemi Sanayi Devrimi nden once idealize eden kisileri ifade ediyordu Gerici olarak etiketlenenler orta ve isci siniflari yerine aristokrasiyi desteklemislerdir Gericiler demokrasiye ve parlamentarizme karsi cikmislardir kaynak belirtilmeli Thermidor Gericiligi Thermidor Gericiligi Fransiz Devrimi icinde Jakobenlerin asiriliklarina karsi bir hareketti Maximilien Robespierre in Teror Hukumdarligi donemi 27 Temmuz 1794 te sona erdi Robespierre in devrilmesi Fransiz Ulusal Konvansiyonu nun Kamu Guvenligi Komitesi ne karsi yeniden guclendiginin isaretiydi Jakobenler bastirildi hapishaneler bosaltildi ve komitenin yetkileri azaltildi Yaklasik 104 Robespierre destekcisinin idam edilmesinin ardindan Thermidor Gericiligi karsi devrimci oldugu iddia edilen kisilere karsi giyotin cezasi kullanmayi birakti monarsistler ve radikaller arasinda bir orta yol belirlendi Fransiz monarsisinin yeniden tesisi XVIII Louis nin Ispanyol Kraliyetcilerine yardim etmek icin mudahale etmeye hazirlanirken cizilmis karikaturu George Cruikshank Viyana Kongresi yle birlikte Rus Cari I Aleksandr Prusya ve Avusturya hukumdarlari Bonapartizme karsi Kutsal Ittifak i kurdular Kutsal Ittifak in Fransa ya yonelik tutumu Napolyon un ikinci kez indirilmesinden sonra Fransa da Bourbon Restorasyonu ile gelisen bir hareket tarafindan asildi Anayasal monarsi kuruldu ve Temsilciler meclisi olusturuldu Restorasyon a giden yolu hazirlayan Saint Ouen Bildirgesi olmustur Fransiz toplumunun orgutlenmesinin pek cok yonunu kokten degistiren Fransiz Devrimi nden once anayasal degisimin baslatilabilmesinin tek yolu oneriyi kabul edildigi seklinde yorumlanabilecek eski yasal belgelerin kabul edilmesiydi Ruhban sinifindaki filozoflar Fransiz Devrimi sonrasinda Fransa surekli olarak sagci mesruiyetciler ile solcu devrimciler arasindaki cekismelere sahne oldu Joseph de Maistre Louis de Bonald Francois Rene de Chateaubriand gibi ruhban sinifindan olan filozoflar ortaya cikti Bu filozoflar Bourbon Hanedanini restore etmek ve Katolik Kilisesini yerlesik kilise olarak yeniden kurmak icin calisti 19 yuzyil papalarinin ogretileri ruhban filozoflarin fikirlerini desteklemistir Metternich ve sinirlandirmasi 1815 ten 1848 e kadar Avusturya Imparatorlugu nun Disisleri Bakani olan Prens Metternich olasi bir devrimi onlemek icin uluslararasi ittifaklar yoluyla devrimci guclerin kontrol altina alinmasini organize etmeyi savundu Viyana Kongresi nde Napolyon un yenilgisinden sonra yeni duzenin kurulusunda etkili oldu Kongre den sonra Prens Metternich Restorasyon doneminin muhafazakar rejimini guclendirmek ve istikrara kavusturmak cok calisti Almanya Italya ve Fransa daki liberal guclere yardim eden Rus Cari I Aleksandr in Avrupa da nufuz kazanmasini engellemek icin Katolik Kilisesi ile beraber hareket etti Kilise icindeki milliyetci ve liberal egilimlere karsi cikarken kiliseyi muhafazakar bir duzen ilkesi olarak destekledi Temel felsefesi eski koklere olan ihtiyaci ve toplumun duzenli gelisimini savunan Edmund Burke nin fikirlerine dayaniyordu Demokratik ve parlamenter kurumlara karsi cikmis ancak mevcut yapilarin kademeli reformlar yoluyla modernlestirilmesini desteklemistir Metternich in cabalarina ragmen 1848 de Avrupa da bir dizi devrim yasandi 20 yuzyil 1932 Fransiz Radikal Partisi nin kurdugu Laval hukumetinin iki turlu sistemi cogulculukla degistirme girisimine karsi afisi Iki turlu oy hakki tepkinin ustesinden gelecektir 20 yuzyilda sosyalizm ve komunizm savunuculari Ekim Devrimi nden sonra Bolseviklere karsi Rus Ic Savasi nda savasan Beyaz Ordu gibi dusmanlarini yaftalamak icin gerici terimini polemik amacli kullanmislardir Marksist terminolojide gerici fikirleri sosyalist gibi gorunen ancak kendilerine gore feodalizm kapitalizm milliyetcilik fasizm veya egemen sinifin diger ozelliklerinin unsurlarini iceren kisileri ifade eden asagilayici bir sifattir ve Marksist hareketlerin catisan fraksiyonlari arasindaki kullanimi da icerir Sosyalist olmayanlar da gerici etiketini kullanmis Ingiliz diplomat Sir John Jordan 1912 deki Xinhai Devrimi sirasinda Qing hanedanini destekledigi ve cumhuriyetcilige karsi ciktigi icin Cin Kraliyetci Partisi ne gerici parti lakabini takmistir Gericilik Vichy Fransasi Franco yonetimindeki Ispanya ve Salazar yonetimindeki Portekiz gibi otoriter ve anti komunist rejimlerin destekcilerini ifade etmek icin de kullanilir Bunun bir ornegi Boris Pasternak in Nobel Edebiyat Odulune layik gorulmesinden sonra yasanmistir Nobel Komitesi nin aciklamasinin ertesi gunu 26 Ekim 1958 de Moskova da yayinlanan Literary Gazette de David Zaslavski tarafindan kaleme alinan Bir Edebiyat Otu Uzerine Gerici Propaganda Yaygarasi baslikli polemikci bir makale yayinlanmistir Italyan Fasistleri eski feodal delegasyon ilkesine dayanan yeni bir toplumsal duzen arzuluyorlardi Benito Mussolini fasizm gericiliktir ve kendisini gerici olarak adlandirmaktan korkmayan fasizm bugun kendisini anti liberal ilan etmekte hicbir engel gormemektedir demistir Giovanni Gentile ve Mussolini de basta monarsizm olmak uzere bazi gerici politikalara saldirmis ve muhafazakar katolikliginin bazi yonlerini elestirmistir Soyle yazmislardi Tarih geriye dogru gitmez Fasist doktrin Joseph de Maistre i peygamber olarak kabul etmemistir Monarsik mutlakiyetcilik gecmiste kalmistir kilisecilik de oyle Siyasi doktrinlerinde fasizmin gerici degil devrimci oldugunu daha da detaylandirmislardir kaynak belirtilmeli Ayrica fasizmin solda degil sagda oldugunu soylemislerdir Fasizm merkezi devleti mutlak monarsilerde gorulenin de otesine tasidigi icin sadece gelenege bir donus degildi Fasist tek parti rejimleri cogu komunist devlet kadar merkeziyetciydi ve fasizmde bulunan asiri milliyetcilik Fransiz Devrimi nden once dunya siyasetinde yer almiyordu kaynak belirtilmeli Naziler kendilerini fasist ya da gerici olarak gormemelerine ve geleneksel Alman gericililerini Prusya monarsistleri Junker soylulari ve Roma Katolik ruhban sinifi mensuplarini Kizil Cephe nin yaninda dusmanlari arasinda saymalarina ragmen devrimci solculuga siddetle karsi ciktilar Nazilerin 1933 te iktidara gelislerini Volksgemeinschaft ulusal devrim olarak adlandirmalari Italyan Fasistleri gibi bir tur devrimi desteklediklerini gosteriyordu ancak Almanlar ve Italyan fasistleri Nazi Almanya sinda Buyuk Frederick in semboliklestirilmesiyle orneklendigi gibi gelenegi klasik dusunce ve liderlik ilkelerini idealize ediyorlardi Ayrica 1918 de monarsinin yerini alan Weimar Anayasasi na dayanan Weimar Cumhuriyeti parlamenter donemini de reddetmislerdir Her ne kadar gericilikten ayri olduklarini iddia etseler de Nazilerin Weimar i reddetmesi gorunuste gerici ilkelere dayanmistir Naziler parlamenter sistemin Bolsevizme dogru atilan ilk adim oldugunu iddia ediyor ve bunun yerine Almanya nin gecmisinin daha gerici kisimlarini idealize ediyorlardi Nazi Almanyasi ndan Alman Kralligi ve gayri resmi olarak da Drittes Reich Ucuncu Krallik olarak bahsediyorlardi Gecmisteki Kutsal Roma Imparatorlugu Birinci Krallik ve Alman Imparatorlugu na Ikinci Krallik bir gondermeydi kaynak belirtilmeli Elestirmenleri tarafindan bazen ruhban fasizmi olarak adlandirilan ruhban hareketleri fasizmin bazi unsurlarini paylasirken ayni zamanda Kilise nin guclu bir rol oynadigi devrim oncesi toplumsal iliskiler modeline donusu tesvik ettikleri icin 19 yuzyil acisindan gerici olarak kabul edilebilir En onemli filozoflari Nicolas Gomez Davila idi kaynak belirtilmeli Vietnam da bir internet kafede gerici web sitelerini ziyaret etmeye karsi uyari Siyaset bilimci Corey Robin The Reactionary Mind Gerici Akil adli kitabinda Amerika Birlesik Devletleri ndeki modern muhafazakarligin temelde gerici oldugunu savunmustur 21 yuzyil Japonya da 20 yuzyilin sonlarindan itibaren hizla ortaya cikan sagci milliyetci ve populist hareketler ve ilgili orgutler savas sonrasi baris anayasasini revize ettikleri ve Japon Imparatorlugu nu savunan bir tutum sergiledikleri icin gerici olarak degerlendirilmektedir Neo gerici 2000 li yillardan bu yana aktif olan gayri resmi bir cevrimici siyaset teorisyenleri grubunun bazen kendi kendini tanimladigi bir terimdir Neo gerici ifadesi 2008 yilinda Mencius Moldbug bir bilgisayar programcisi olan Curtis Yarvin in takma adi tarafindan ortaya atilmistir Arnold Kling 2010 yilinda Moldbug i tanimlamak icin kullandi ve populer kultur bunu hizla benimsedi Neo gerici hareketin Karanlik Aydinlanma hareketi olarak da adlandirilir savunuculari arasinda filozof Nick Land da yer almaktadir Ayrica bakinizKoktendincilik Radikalizm RomantizmOnemli kisilerZaman zaman kendileri veya baskalari tarafindan gerici olarak tanimlanan kisiler Rusya III AleksandrFransa Joseph de Maistre X CharlesAlmanya Almanya 1871 yilina kadar tek bir ulke olarak birlesmemistir Reinhart Koselleck Klemens von Metternich Franz von PapenIspanya Francisco FrancoItalya Julius EvolaKolombiya Nicolas Gomez DavilaAmerika Birlesik Devletleri George Kennan John LukacsBirlesik Krallik Robert FilmerKaynakca a b The New Fontana Dictionary of Modern Thought Third Edition 1999 p 729 9780002558716 Lilla Mark 2016 Introduction The Shipwrecked Mind New York Review Books ss xii ISBN 9781590179024 Lexico 14 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi reactionary Merriam Webster 4 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2024 King Peter Reaction Against the modern world Andrews UK Limited 2012 The Daily Telegraph 27 Temmuz 2010 30 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Credo of a Reactionary by Erik von Kuehnelt Leddihn under his alias Francis Stuart Campbell Lukacs John 2000 Confessions of an Original Sinner St Augustine s Press ISBN 9781890318123 a b The Governments of Europe Frederic Austin OGG Rev Ed The MacMillan Co 1922 p 485 12 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Kasim 2009 Fawcett Edmund 2020 Conservatism The Fight for a Tradition Princeton University Press ss 3 25 ISBN 978 0 691 17410 5 Kit ching 1978 s 51 1978 A Captive of Time My Years with Pasternak Doubleday s 224 ISBN 978 0006353362 Gerarchia March 1923 quoted in Facts and Fascism eighth edition New York In Fact 1943 p 277 About Corey Robin coreyrobin com 9 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2015 Sohn Yul Pempel T J Ed 2018 Japan and Asia s Contested Order The Interplay of Security Economics and Identity Springer Science Business Media s 148 ISBN 9789811302565 Google Books vasitasiyla the reactionary group Nippon Kaigi Japan Conference has been waging war over its shared past with China and South Korea on battlegrounds ranging from Yasukuni Shrine to the United Nations Educational Scientific and Cultural Organization UNESCO a b Finley Klint 22 Kasim 2013 Geeks for Monarchy The Rise of the Neoreactionaries TechCrunch 26 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2023 Unqualified Reservations OL3 the Jacobite history of the world unqualified reservations blogspot co uk 26 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2015 Unqualified Reservations OLX a simple sovereign bankruptcy procedure unqualified reservations blogspot co uk 26 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2015 George Orwell used it in a different context in 1943 Orwell George 24 Aralik 1943 As I Please Tribune 7 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2024 Walther Matthew 23 Ocak 2014 26 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2014 BilbiyografyaLiberty or Equality Christendom Press Front Royal Virginia 1993 Liberalism and the Challenge of Fascism Social Forces in England and France 1815 1870 McGraw Hill Book Co Inc NY 1949 siyasi baglamda gerici kelimesinden 34 un uzerinde bahsedilmistir The Reactionary Revolution The Catholic Revival in French Literature 1870 1914 Richard Griffiths Frederick Ungar Publishing Co NY 1965 Oxford English Dictionary 20 Cilt 31 terimin kullanimina iliskin referanslar Kit ching Chan Lau 1978 Anglo Chinese Diplomacy 1906 1920 In the Careers of Sir John Jordan and Yuan Shih kai Hong Kong ISBN 962 209 010 9 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Reactionary ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur