Teleskopun tarihi, 1608'de Hollanda'da bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey tarafından bir patent sunulduğunda ortaya çıkan bilinen en eski teleskopun icadından öncesine kadar götürülebilir. Lippershey patentini almamış olsa da, buluşla ilgili haberler kısa sürede Avrupa'ya yayıldı. Bu erken tasarımı kırılmalı teleskoplar bir dışbükey objektif lens ve içbükey mercekten oluşuyordu. Galileo ertesi yıl bu tasarımı geliştirdi ve astronomiye uyguladı. 1611'de Johannes Kepler, bir dışbükey mercek ve bir dışbükey mercek merceği ile çok daha kullanışlı bir teleskopun nasıl yapılabileceğini açıkladı. 1655'e gelindiğinde, Christiaan Huygens gibi gök bilimciler, bileşik göz mercekleri olan güçlü ama hantal Kepler teleskopları inşa ediyorlardı.
Isaac Newton, ışığı teleskopun yan tarafına monte edilmiş bir göz merceğine yansıtmak için küçük bir düz diyagonal ayna içeren bir tasarımla 1668'de ilk reflektörü inşa etmekle tanınır. 1672'de Laurent Cassegrain, ışığı ana aynadaki merkezi bir delikten yansıtmak için küçük bir dışbükey ikincil aynaya sahip bir reflektör tasarımını tanımladı.Aynalı bir teleskop yaptı.
Objektif lenslerdeki renk sapmalarını büyük ölçüde azaltan ve daha kısa ve daha işlevsel teleskoplara izin veren akromatik lens, ilk olarak Chester Moore Hall tarafından yapılan ve onu tanıtılmayan 1733 yılındaki teleskopunda ortaya çıktı. John Dollond, Hall'un icadını öğrendi ve 1758'den başlayarak ticari miktarlarda kullanarak teleskoplar üretmeye başladı.
Yansıtıcı teleskoplardaki önemli gelişmeler, John Hadley'nin 1721'de daha büyük paraboloid aynalar üretmesi; 1857'de Léon Foucault tarafından tanıtılan cam aynaların gümüşlenmesi işlemesi; ve 1932'de reflektör aynalarda uzun ömürlü alüminize kaplamaların benimsenmesidir.Cassegrain reflektörünün Ritchey-Chretien çeşidi ise 1910 civarında icat edildi, ancak 1950'den sonraya kadar yaygın olarak benimsenmedi; Hubble Uzay Teleskobu dahil birçok modern teleskop, klasik bir Cassegrain'den daha geniş bir görüş alanı sağlayan bu tasarımı kullanır.
1850–1900 döneminde, reflektörler spekulum metal aynalarla ilgili sorunlardan muzdaripti ve 60 cm ila 1 metre açıklık arasında önemli sayıda "Büyük Refrakter" inşa edildi. 1897'de Yerkes Gözlemevi refraktöründe reflektörler son açıklık noktasına ulaştı; bununla birlikte, 1900'lerin başlarından başlayarak, Mount Wilson 60 inç (1,5 metre), 100 inç (2,5 metre) Hooker Teleskopu (1917) ve 200 inç (5 metre) dahil olmak üzere, cam aynalı, giderek daha büyük bir dizi reflektör inşa edildi. Hale teleskopu (1948); 1900'den beri esasen tüm büyük araştırma teleskopları yansıtıcı olmuştur. 1975-1985 döneminde Hawaii ve Şili çölü de dahil olmak üzere daha yüksek irtifa bölgelerine bir dizi 4 metrelik (160 inç) teleskop inşa edildi. 1970'lerde bilgisayar kontrollü alt-azimut yuvasının ve 1980'lerde aktif optiklerin geliştirilmesi, 1993/ 1996'da 10 metrelik (400 inç) Keck teleskoplarından başlayarak ESO Çok Büyük Teleskop, İkizler Gözlemevi ve Subaru Teleskobu dahil 8 metrelik teleskoplar gibi yeni nesil daha da büyük teleskopları mümkün kılmıştır.
Karl Guthe Jansky 'ın şans eseri 1931 yılında bir astronomik radyo kaynağının keşfi ile radyo teleskop (radyo astronomi) dönemi başladı. 20. yüzyılda radyodan gama ışınlarına kadar çok çeşitli dalga boyları için birçok teleskop türü geliştirildi. 1960'tan sonra uzay gözlemevlerinin gelişimi, X-ışınları ve daha uzun dalga boylu kızılötesi bantlar da dahil olmak üzere, yerden gözlemlenmesi imkansız olan çeşitli bantlara erişime izin verdi.
Optik teleskoplar
Optiğin temelleri
Merceklere benzeyen nesneler 4000 yıl öncesinden başlayarak tam olarak bilinmemesine karşın optik özellikleri için veya sadece dekorasyon olarak kullanılmıştır. Su dolu kürelerin optik özelliklerinin Yunan hesapları (MÖ 5. yy), ardından yansıma, kırılma ve renk dahil olmak üzere ışığın özellikleri hakkında yazan Optics'teki Ptolemy (2. yüzyıl) da dahil olmak üzere İbn Sehl (10. yüzyıl) ve İbnü'l-Heysem (11. yüzyıl) gibi bilim adamları tarafından optik üzerine yüzyıllarca yazılar yazdı. .
Lenslerin fiili kullanımı, 13. yüzyılın sonlarında Kuzey İtalya'da gözlüklerin yaygın olarak üretilmesine ve kullanılmasına kadar uzanır.Yakını görememeyi düzeltmek için içbükey merceklerin kullanılmasının icadı 1451'de Cusa'lı Nicholas'a atfedilir.
Buluş
Bir teleskopun ilk kaydı 1608'de Hollanda'dan gelir. Middelburg gözlük yapımcısı Hans Lippershey tarafından 2 Ekim 1608'de Hollanda Eyaletleri Genel Müdürlüğü'ne "uzaktaki şeyleri yakınlardaymış gibi görme " aracı için verilen bir patentte yer almaktadır. Birkaç hafta sonra başka bir Hollandalı enstrüman yapımcısı Jacob Metius da bir patent başvurusunda bulundu. Genel Devlet, cihaz bilgisi zaten her yerde mevcut göründüğü için bir patent vermedi ancak Hollanda hükümeti , tasarımının kopyaları için Lippershey'e bir sözleşme verdi.
Orijinal Hollanda teleskopları bir dışbükey ve bir içbükey mercekten oluşuyordu; bu şekilde yapılan teleskoplar görüntüyü tersine çevirmez. Lippershey'in orijinal tasarımı sadece 3x büyütmeye sahipti. Görünüşe göre bu "buluş" tarihinden kısa bir süre sonra Hollanda'da önemli sayıda teleskoplar yapılmış ve hızla tüm Avrupa'da yapım yollarını bulmuşlardır.[]
Önceki buluşun iddiaları
1655'te Hollandalı diplomat William de Boreel, teleskobu kimin icat ettiği konusundaki gizemi çözmeye çalıştı. Middelburg'da, Boreel'in çocukluğu ve teleskopun mucidi olarak hatırladığı "Hans" adlı bir gözlük yapımcısının erken yetişkin anılarını takip eden yerel bir sulh hakimi vardı. Yargıç, o zamanlar bilinmeyen bir davacı olan Middelburg gözlük yapımcısı Johannes Zachariassen temasa geçti ve babası Zacharias Janssen'in teleskopu ve mikroskobu 1590 gibi erken bir tarihte icat ettiğini söyledi. Bu tanıklık, Zacharias ve babası Hans Martens'in hatırladığı kişi olması gerektiğini şimdi hatırlayan Boreel'e inandırıcı geldi. Boreel'in Zacharias Janssen'in teleskopu başka bir gözlük yapımcısı Hans Lippershey'den biraz önce icat ettiğine dair vardığı sonuç, Pierre Borel tarafından 1656 tarihli De vero telescopii mucit kitabında benimsendi. Boreel'in soruşturmasındaki ve Zachariassen'in ifadesindeki (Zachariassen'in doğum tarihini ve buluştaki rolünü yanlış sunması dahil) çelişkiler, bazı tarihçilerin bu iddiayı şüpheli bulmasına neden oldu. "Janssen" iddiası yıllar içinde devam edecek ve 1841'de Zacharias Snijder'in içlerinde mercekli 4 demir boru sunması ile Janssen'in teleskopunun 1590 örneği olduğu iddiasıyla ve tarihçi Cornelis de Waard'ın 1906 iddiasıyla buna eklenecektir. 1608 Frankfurt Kitap Fuarı'nda astronom Simon Marius'a bozuk bir teleskop satmaya çalışan adam Janssen olmalı.
1682'de, Londra'daki Royal Society'nin tutanakları, Robert Hooke, Thomas Digges'in 1571 Pantometria isimli kitaba (kısmen de babası Leonard Digges'in notlarına ve gözlemlerine dayanan bir ölçüm kitabı) kaydetti. Roger Bacon'un bir iddiasona dayanarak, Leonard'ı 1500'lerin ortalarında bir uzak görme camına sahip olarak tanımlıyordu. Thomas, bunu " orantılı camlar tarafından uygun açılara uygun şekilde yerleştirmekle kalmayıp, sadece uzaktaki şeyleri keşfetmekle kalmayıp, mektupları okumak, sikkeleri ve bazı arkadaşları tarafından açık alanlardaki sahiplerinin üzerinden belli amaçla atılan üst yazılarıyla birlikte numaralandırılmış para parçalarını, ama aynı zamanda yedi mil ötede, o anda özel yerlerde neler yapıldığını açıkladı ." Orantılı veya "perspektif cam" kullanımına ilişkin yorumlar da John Dee (1575) ve William Bourne (1585)'in yazılarında yapılmıştır.Bourne'dan 1580'de Kraliçe I. Elizabeth'in baş danışmanı Lord Burghley tarafından Diggs aygıtını araştırması istendi. Bourne'unki bunun en iyi açıklamasıdır ve onun yazısından, büyük bir mercek tarafından üretilen görüntüyü yansıtan büyük, kavisli bir aynaya bakmaktan ibaretmiş gibi görünüyordu. Bir "Elizabeth Teleskobu" fikri, 1990'larda bu yansıtıcı/kırıcı teleskopun 1540 ve 1559 yılları arasında Leonard Digges tarafından yapıldığı sonucuna varan astronom ve tarihçi Colin Ronan da iddiaları da dahil olmak üzere yıllar içinde ortaya atıldı. Bu "geri" yansıtıcı teleskop hantal olurdu, çalışması için çok büyük aynalara ve merceğe ihtiyaç duyardı, gözlemci baş aşağı bir görüntüye bakmak için geriye doğru durmak zorundaydı ve Bourne, çok dar bir görüş alanına sahip olduğunu ve bunun için askeri amaçlar uygun olmadığını belirtti. Yedi mil ötedeki tarlalarda veya özel etkinliklerde yatan madeni paraların ayrıntılarını görmek için gereken optik performans, zamanın teknolojisinin çok ötesinde görünüyordu ve açıklanan "perspektif camı" çok daha basitti. Uzak bir görüntüyü büyütmek için gözün önünde tutulan tek bir merceğin kullanılması Bacon'dan gelen fikirdir.
Leonardo da Vinci ve Girolamo Fracastoro'nun defterlerinin çevirileri, Ay'ı büyütmek için hem su dolu kristaller hem de merceklerin bir kombinasyonunu kullandığını gösteriyor, ancak açıklamalar, bu projenin bir teleskop gibi düzenlenip düzenlenmediklerini belirlemek için çok yetersizdir.
Simon de Guilleuma'nın 1959 tarihli bir araştırma makalesi, ortaya çıkarıp gösterdiği kanıtlarla, Fransız doğumlu gözlük yapımcısı Juan Roget'i (1624'ten önce öldü) Hans Lippershey'in patent başvurusundan önce gelen erken bir teleskopun olası bir yapımcısı olduğunu iddia etti.
Buluşun yayılması
Lippershey'nin patent başvurusu, Siyam Kralı Ekathotsarot tarafından Siam Krallığı'ndan Hollanda'ya gönderilen bir büyükelçiliğe ilişkin diplomatik raporun sonunda belirtilmiştir: Ambassades du Roy de Siam envoyé à l'Excellence du Prince Maurice, arrivé à La Haye le 10 Eylül 1608 (Siyam Kralı'nın elçisi Ekselansları Prens Maurice'e gönderildi, 10 Eylül 1608'de Lahey'e geldi). Bu rapor Ekim 1608'de yayınlandı ve Avrupa'ya dağıtıldı, bu da raporu Kasım ayında alan İtalyan Paolo Sarpi ve 1609 yazında aydaki özellikleri gözlemlemek için altı güçlü bir teleskop kullanan İngiliz matematikçi ve astronom Thomas Harriot gibi diğer bilim adamlarının deneylerine yol açtıı.
İtalyan bilgin Galileo Galilei 1609 HaziranındaVenedik'teydi ve orada uzaktaki nesnelerin daha yakın ve daha büyük görünmesini sağlayan askeri bir dürbün olan "Hollanda perspektif camı"nı duymuştu. Galileo, Venedik'ten Padua'ya döndükten sonraki ilk gece bir teleskop yapım problemini çözdüğünü ve ertesi gün kurşun bir tüpün bir ucunda dışbükey bir mercek ve diğer ucuna içbükey bir merceği kullanarak ilk teleskopunu yaptığını belirtiyor. Bu düzenleme Galile teleskopu olarak adlandırıldı. Birkaç gün sonra, ilkinden daha iyi bir teleskop yapmayı başardıktan sonra, onu Venedik'e götürdü ve burada icadının ayrıntılarını halka anlattı ve aletin kendisini, tam mecliste oturan doge Leonardo Donato'ya sundu. Buna karşılık senato onu ömür boyu Padua'daki okutmanlığına yerleştirdi ve maaşını iki katına çıkardı.
Galileo zamanını teleskopu geliştirmek için harcadı, daha güçlü teleskoplar üretti. İlk teleskopunun 3x büyütme gücü vardı, ancak kısa süre sonra 8x ve son olarak, yaklaşık bir metre uzunluğunda, 37mm'lik bir objektif (16mm veya 12mm'ye kadar durduracaktı) ve 23x büyütme sağlayan aletler yaptı. Bu son enstrüman ile o bir dizi astronomik keşfe başladı, Ekim veya Kasım 1609 yılında Jüpiter uyduları a, Ay'daki tepeler ve vadiler, Venüs'ün evreleri ve doğrudan gözlemden ziyade projeksiyon yöntemi kullanılarak gözlemlenen güneş noktaları bu keşifler arasındadır. Galileo, Jüpiter'in uydularının devrimi, Venüs'ün evreleri, Güneş'in dönüşü ve noktalarının yılın bir bölümünde izlediği eğik yolun, güneş merkezli Kopernik sisteminin doğruluğu diğer Ptolemy'nin düşüncelerin aksine Dünya merkezli sistemler üzerindeki iddiaların geçersizliğine işaret ettiğini kaydetti. önerdiği gibi.
Galileo'nun aleti "teleskop" adı verilen ilk alet oldu. Adı, Galileo Galilei'yi Accademia dei Lincei'nin bir üyesi yapmak için 14 Nisan 1611'de Prens Federico Cesi tarafından düzenlenen bir ziyafette Yunan şair/teolog Giovanni Demisiani tarafından icat edildi.Kelime Yunanca tele = 'uzak' ve skopein = 'bakmak veya görmek' kelimelerinden oluşturulmuştur; teleskopos = 'uzak görüş'.
1626'da Alman Cizvit ve astronom Johann Adam Schall von Bell, Yuan jing shuo'yu (Teleskopun Açıklaması) Çince ve Latince yayınladığında, teleskop bilgisi Çin'e yayıldı.
Diğer iyileştirmeler
Kırılmalı teleskoplar
Johannes Kepler ilk olarak Catoptrics'inde (1611) iki dışbükey mercekten yapılmış bir teleskopun teorisini ve pratik avantajlarından bazılarını açıkladı. Bu biçimde bir teleskop yapan ilk kişi , Rosa Ursina (1630) adlı eserinde teleskopun bir tanımını veren Cizvit Christoph Scheiner'dir.
William Gascoigne, Kepler tarafından önerilen teleskop biçiminin başlıca avantajını gösteren ilk kişiydi: küçük bir maddi nesne, nesnenin ve göz merceğinin ortak odak düzlemine yerleştirilebilir. Bu, mikrometreyi icat etmesine ve teleskopik görüş tahmininde hassas astronomik aletlere uygulamasına yol açtı. 17. yüzyılın ortalarına kadar Kepler'in teleskobu Gascoigne'nin işaret ettiği avantajlardan dolayı değil , görüş alanı Galileo teleskobundan çok daha büyük olduğu için genel kullanıma girmedi.
Kepler teleskop yapımının ilk güçlü teleskopları, erkek kardeşinin ona yardım ettiği uzun bir çalışmanın ardından Christiaan Huygens tarafından yapıldı. Bunlardan biri olan 224 inç (5.700 mm) ve 12 fit (3,7 m) odak uzaklığı olan teleskopla, 1655'te Satürn'ün en parlak uydularını (Titan ) keşfetti; 1659'da, ilk kez aynı aletle yapılan gözlemlere dayanan Satürn'ün halkasının gerçek bir açıklamasını veren "Systema Saturnium" adlı eserini yayınladı.
Uzun odak uzunluklu refraktörler
Kepler'in teleskobundaki görüntünün keskinliği, objektif merceğin tek biçimli olmayan kırılma özelliklerinin getirdiği renk sapması ile sınırlıydı. Yüksek büyütme güçlerinde bu sınırlamayı aşmanın tek yolu, çok uzun odak uzunluklarına sahip objektifler oluşturmaktı. Giovanni Cassini, Satürn'ün beşinci uydusunu (Rhea) 'yı 1672'de 35 fit (11 m) uzun odaklı teleskopla keşfetti. Johannes Hevelius gibi gök bilimciler 150 fit (46 m) uzunluğa sahip teleskoplar inşa ediyorlardı. Gerçekten uzun tüplere sahip olmanın yanı sıra, bu teleskoplar, onları tutmak için iskele veya uzun direkler ve vinçlere ihtiyaç duyuyordu. Teleskobun çerçevesi "tüpü" en ufak bir esintide esneyip titreştiği ve bazen de tamamen çöktüğü için araştırma araçları olarak değerleri çok azdı.
Hava teleskopları
1675'ten sonra yapılan çok uzun kırılmalı teleskopların bazılarında hiç tüp kullanılmadı. Objektif, bir direğin, ağacın veya mevcut herhangi bir yüksek yapının üzerindeki döner bir rotil üzerine monte edildi ve ip veya biyel ile hedeflendi. Mercek elde tutuldu veya odaktaki bir stand üzerine monte edildi ve görüntü deneme yanılma yoluyla bulundu. Bunlar sonuç olarak hava teleskopları olarak adlandırıldı.Christiaan Huygens'e ve kardeşi Constantijn Huygens, Jr.'a bu buluş atfedilse de onların ilk icat eden olup olmadığı net değildir. Christiaan Huygens ve erkek kardeşi 85 inç (2.200 mm) çap ve 210 fit (64 m) odak uzaklığı ve Adrien Auzout 600 fit (180 m) kadar olan teleskoplar yaptı . Bu kadar uzun teleskopların kullanımı doğal olarak zordu ve gözlemcilerin beceri ve sabrını sonuna kadar zorlamış olmalıdır. Hava teleskopları diğer bazı gök bilimciler tarafından kullanıldı. Cassini, Satürn'ün üçüncü ve dördüncü uydularını 1684'te Giuseppe Campani tarafından yapılan 100 ve 136 fit (30 ve 41 m) odak uzaklığındaki teleskoplarla keşfetti.
Yansıtmalı teleskoplar
Kavisli bir aynanın bir görüntü oluşturma yeteneği, Öklid'den beri biliniyor olabilir ve 11. yüzyılda Alhazen tarafından kapsamlı bir şekilde çalışılmıştı. Galileo, Giovanni Francesco Sagredo ve diğerleri, kavisli aynaların merceklere benzer özelliklere sahip olduğu bilgisinden yola çıkarak, görüntü oluşturma amacı olarak bir ayna kullanarak bir teleskop inşa etme fikrini tartıştılar. İtalyan bir Cizvit astronom ve fizikçi olan Niccolò Zucchi , 1652 tarihli Optica philosophia adlı kitabında, 1616'da kırılmalı bir teleskopun merceğini bronz bir içbükey aynayla değiştirmeyi denediğini yazdı. Zucchi, elde tutulan bir içbükey mercekle aynaya bakmayı denedi, ancak muhtemelen aynanın kalitesiz olması, eğildiği açı veya ayna kafasının görüntüyü kısmen engellemesi nedeniyle tatmin edici bir görüntü alamadı.
1636'da Marin Mersenne, görüntüyü izleme problemini çözerek, görüntüyü birincildeki bir delikten sektiren paraboloid birincil ayna ve paraboloidal ikincil aynadan oluşan bir teleskop önerdi. James Gregory , Optica Promota (1663) adlı kitabında, konik bir bölümün parçası gibi şekillendirilmiş bir aynaya sahip bir yansıtıcı teleskopun, refraktörlerde görülen renk sapmalarının yanı sıra küresel sapmayı da düzelteceğine işaret ederek daha fazla ayrıntıya girdi. Ortaya çıkardığı tasarım kendi adını taşıyordu: " Gregoryen teleskopu "; ancak kendi itirafına göre, Gregory'nin pratik bir yeteneği yoktu ve fikirlerini gerçekleştirebilecek bir optikçi bulamayınca, bazı sonuçsuz denemelerden sonra, teleskobunu pratik kullanıma sokma umudunu bırakmak zorunda kaldı.
1666'da Isaac Newton, kırılma ve renk teorilerine dayanarak, kırılma teleskobunun kusurlarının, bir merceğin kusurlu şeklinden çok, bir merceğin farklı renklerde ışığın değişen kırılmasından kaynaklandığını algıladı. O yanlış bazı kaba deneyler neticesinde her ne kadar o ışık, renk dağılımlarıyla neden olmadan bir lens aracılığıyla kırılan edilemedi sonucunabütün kırmaları maddeler onların ortalama kırılma sabit bir oranda prizmatik renkleri sapmak söyledi. Bu deneylerden Newton, kırılma teleskopunda hiçbir iyileştirme yapılamayacağı sonucuna vardı. Aynalarla Newton'un deneyleri onlar ışık tüm renkleri için, lenslerin kromatik hataları muzdarip olmadığını gösterdi geliş açısının bir aynaya eşit olduğu yansıyan yansıma açısına Newton yapı için yola yüzden onun teorilerine bir kanıtı olarak, yansıtan bir teleskop. Newton ilk teleskopunu 1668'de tamamladı ve bilinen en eski işlevsel yansıtmalı teleskoptur. Birçok deneyden sonra, objektif aynası için en uygun malzeme olarak bir kalay ve bakır alaşımı (spekulum metali) seçti. Daha sonra onları taşlamak ve cilalamak için araçlar tasarladı, ancak yapımı basitleştirmek için aynası için bir parabol yerine küresel bir şekil seçti. Reflektörüne, görüntüyü teleskobun yan tarafına monte edilmiş bir göz merceğine 90° açıyla yansıtmak için birincil aynanın odağına yakın ikincil bir "diyagonal" ayna olan "Newton teleskobu " tasarımının ayırt edici özelliği olan şeyi ekledi. Bu benzersiz ekleme, görüntünün nesnel aynanın minimum tıkanmasıyla görülmesine izin verdi. Ayrıca tüm boruyu, montajı ve bağlantı parçalarını da yaptı. Newton'un ilk kompakt yansıtıcı teleskobu 1.3 ayna çapına sahipti. inç ve f/5 odak oranı.Bununla Jüpiter'in dört Galilean ayını ve Venüs gezegeninin hilal evresini görebildiğini buldu. Bu başarıdan cesaret alarak, Aralık 1672'de Londra Kraliyet Cemiyeti'ne sunduğu 38x büyütme gücüne sahip ikinci bir teleskop yaptı. Bu tür teleskoplara hala Newton teleskopu denir.
Yansıtıcı teleskopun üçüncü bir biçimi olan " Cassegrain reflektörü " 1672'de Laurent Cassegrain tarafından tasarlandı. Teleskop, ışığı ana aynadaki merkezi bir delikten yansıtmak için ana odağın yanına yerleştirilmiş küçük bir dışbükey hiperboloidal ikincil aynaya sahipti.
John Hadley (en çok oktantın mucidi olarak bilinir) hassas asferik ve parabolik spekulum metal aynalar yapmanın yollarını geliştirene kadar, bir 50 yıl daha yansıtıcı teleskopların tasarımında veya yapımında daha fazla pratik ilerleme kaydedilmemiş gibi görünüyor. 1721'de Royal Society'ye 6 inç (15 cm) çap,62+3⁄4 inç (159 cm) odak uzaklığı spekulum metal objektif aynası olan ilk parabolik Newton reflektörünü gösterdi. Enstrüman James Pound ve James Bradley tarafından incelenmiştir. Newton'un teleskobunun elli yıldır ihmal edildiğini belirttikten sonra, Hadley'nin buluşun çıplak teoriden oluşmadığını yeterince gösterdiğini belirttiler. 7,5 inç (190 mm) çapındaki orijinal olarak Constantijn Huygens, Jr. tarafından Kraliyet Cemiyeti'ne sunulan hava teleskobu ile karşılaştırdılar. Hadley'nin reflektörünün "gerekli yükü ile nesneyi nesneyi defa kere büyütmesini sağlayacak kadar bir yeteneğinin olduğunu" buldu ve uzaktaki nesneleri tamamen net ve parlak olmasa da gösterdiğini belirttiler.
Hadley tarafından spekulum metalini parlatma yöntemleri konusunda talimat alan Bradley ve Samuel Molyneux 8 fit (2,4 m) olan, kendilerine ait büyük yansıtıcı teleskoplar üretmeyi başardılar. . Aynaları imal etmenin bu yöntemleri, Molyneux tarafından teleskop imalatı işine başlayan iki Londralı gözlükçüye —Scarlet ve Hearn'e— aktarıldı.
İngiliz matematikçi, gözlükçü James Short, 1730'larda Gregory'nin tasarımlarına dayanan teleskoplar inşa etmeye başladı. İlk önce aynalarını Gregory'nin önerdiği gibi camdan yapmayı denedi, ancak daha sonra orijinal tasarımcıların parabolik ve eliptik şekilde Gregoryen teleskopları yaratarak spekulum metal aynalara geçti. Kısa süre sonra teleskop yapımını meslek olarak benimsedi ve ilk olarak Edinburgh'da ve daha sonra Londra'da çalıştı. Short'un tüm teleskopları Gregoryen biçimindeydi. Short, 1768'de Londra'da teleskop satarak hatırı sayılır bir servet kazanarak öldü.
Spekulum ikincil metal ayna veya çapraz aynalar göz merceğine ulaşan ışığı büyük ölçüde azalttığından, birçok yansıtıcı teleskop tasarımcısı bunları ortadan kaldırmaya çalıştı. 1762'de Mikhail Lomonosov , Rusya Bilimler Akademisi forumunda yansıtıcı bir teleskop sundu. Bu teleskobun birincil aynasını teleskop eksenine dört derece eğik tuttu, böylece görüntü, gözlemcinin kafası gelen ışığı engellemeden teleskop tüpünün önüne monte edilmiş bir göz merceği aracılığıyla görülebildi. Bu yenilik 1827'ye kadar yayınlanmadı, bu nedenle William Herschel'in benzer bir tasarımından sonra bu tip Herschelyan teleskopu olarak adlandırıldı.
Yaklaşık 1774 yılında William Herschel (o zamanlar Bath, İngiltere'de müzik öğretmeniydi) boş zamanlarını reflektörlü teleskop aynalarının yapımıyla geçirmeye başladı ve sonunda kendini tamamen bunların yapımına ve astronomik araştırmalarda kullanımına adadı. 1778 yılında bir 6+1⁄4 inç (16 cm) odak açıklığı bulunan yansıtıcı ayna yaptı (yaptığı yaklaşık 400 teleskop aynasının içinde en iyisidir) ve bu aynayı kullanıp 7 fit (2,1 m) odak uzaklığı olan teleskop imal etti. Bu teleskopu kullanarak, ilk parlak astronomik keşiflerini yaptı. 1783'te Herschel, yaklaşık 18 inç (46 cm) çapında ve 20 fit (6,1 m) odak uzaklığı olan bir teleskop imal etti. Aynayı birkaç kez değiştirerek yirmi yıl kadar bu teleskopla gökleri gözlemledi. Sonrası 49 inç (120 cm) bir aynaya sahip ve odak uzaklığı 40 fit (12 m) olan (genelde 40 feet teleskopu olarak bilinir) en büyük yansıtıcı teleskopunu inşa etmeyi bitirdi. Bu teleskop olarak bilinir)İngiltere'deki Slough daki Gözlemevi'ndedir. O günün spekulum aynalarının zayıf yansıtıcılığından kaynaklanan ışık kaybını azaltmak için Herschel, küçük diyagonal aynayı tasarımından çıkardı ve oluşan görüntüyü doğrudan görebilmesi için birincil aynayı eğimli yaptı. Bu tasarım Herschelian teleskopu olarak adlandırıldı. Satürn'ün bilinen altıncı ayı Enceladus'u, kullandığı ilk gece (28 Ağustos 1789) ve 17 Eylül'de bilinen yedinci ayı olan Mimas'ı keşfetti. Bu teleskop, 50 yılı aşkın bir süredir dünyanın en büyük teleskopu olarak kaldı. Bununla birlikte, bu büyük teleskobun kullanımı zordu ve bu nedenle en sevdiği 18.7 inçlik reflektörden daha az kullanıldı.
1845 yılında 72 inç (180 cm) Newton reflektörü inşa etti, bununla galaksilerin sarmal formunu keşfetti, teleskobunu " Parsonstown'lu Leviathan " olarak adlandırdı.
Bu sırada daha büyük reflektörlerin tümü, spekulum metal aynalarının zayıf yansıtıcılığından ve hızlı kararan doğasından muzdaripti. Bu, aynaların sık sık çıkarılması ve yeniden parlatılması gerektiğinden, teleskop başına birden fazla aynaya ihtiyaçları olduğu anlamına geliyordu. Parlatma işlemi aynanın eğrisini değiştirebileceğinden, çok zaman alıcıydı, bu nedenle genellikle aynanın doğru şekle göre "yeniden şekillendirilmesi " gerekiyordu.
Renksemez kırılma teleskopları
İlk kırıcı teleskopların icadından beri, genellikle lenslerde görülen renk hatalarının (kromatik aberasyon), yüzeylerinin küresel şeklindeki hatalarından kaynaklandığı varsayılmıştır. Optikçiler, bu hataları düzeltmek için çeşitli eğrilik biçimlerine sahip lensler oluşturmaya çalıştılar. Isaac Newton 1666'da kromatik renklerin aslında ışığın cam ortamdan geçerken eşit olmayan kırılmasından ortaya çıktığını keşfetti. Bu, optisyenleri, her bir cam türü tarafından üretilen hataları ortadan kaldırmak için birden fazla cam türünden yapılmış lenslerle deneyler yapmaya yöneltti. Bunun bir üm renkleri tek bir noktaya odaklayacak ve çok daha kısa odak uzaklığına sahip enstrümanlar üretecek bir lens " renksemez mercek " yaratacağı umuluyordu.
Pratik bir akromatik (renksemez) kırılma teleskopu yapmayı başaran ilk kişi , İngiltere, Essex'ten Chester Moore Hall oldu.[] İnsan gözünün farklı tabakalarının, retina üzerinde renksiz bir görüntü üretmek için ışık ışınlarını kırdığını ve buna göre farklı mercekleri birleştirerek kısacası farklı kırılma ortamı yaratarak benzer bir sonuç üretmenin mümkün olabileceğini makul bir şekilde savundu. Araştırmaya biraz zaman ayırdıktan sonra, farklı cam türlerinden oluşan iki merceği birleştirerek, iki rengin (kırmızı ve mavi) eşit olmayan kırılmalarının etkilerinin düzeltildiği akromatik bir mercek yapabileceğini buldu. 1733'te, çok daha az renk sapması sergileyen teleskop lensleri yapmayı başardı. Aletlerinden birinin 2+1⁄2 inç (6,4 cm) objektifi buna karşın nispeten kısa odak uzaklığı 20 inç (51 cm) odak uzaklığı vardı .
Hall, bağımsız başına buyruk bir adamdı ve görünüşe göre şöhret konusunda da çabası yoktu; en azından icadını dünyaya duyurmak için hiçbir zahmete girmedi. Westminster Hall'da John Dollond'a verilen patent haklarıyla ilgili bir davada (Watkin v. Dollond), Hall, akromatik teleskopun ilk mucidi olarak kabul edildi. Bununla birlikte, Lord Mansfield tarafından, böyle bir buluştan faydalanması gerekenin asıl mucit değil, onu insanlığın yararına ortaya çıkaran kişi olduğuna hükmedildi.
1747'de Leonhard Euler, Prusya Bilimler Akademisi'ne bir merceğin hem kromatik hem de küresel sapmalarını düzeltme olasılığını kanıtlamaya çalıştığı bir makale gönderdi. Gregory ve Hall gibi, insan gözünün çeşitli tabaklarının mükemmel bir görüntü üretecek şekilde bir araya geldiğinden, mükemmel bir teleskop objektifioluşturmak için farklı kırılma ortamlarına sahip lenslerin uygun kombinasyonları ile de bunun mümkün olması gerektiğini savundu. Farklı renkteki ışık ışınlarının dağılımının varsayımsal bir yasasını benimseyerek, analitik olarak cam ve su merceklerinden oluşan akromatik bir nesne oluşturma olasılığını kanıtladı.
Euler'in bu yapının gerçek bir objetif üretmeye yönelik tüm çabaları ne yazık ki sonuçsuz kaldı - bu başarısızlığı yalnızca gerekli eğriliğe sahip tam olarak çalışan lensleri sağlamadaki zorluğa bağladı. John Dollond, Euler'in analizinin doğruluğu ile hemfikirdi, ancak hipotezine, bunun tamamen teorik bir varsayım olduğu gerekçesiyle itiraz etti: Teori, Newton'un ışığın kırılması üzerindeki deneylerinin sonuçlarına karşıydı ve sadece analitik bir akıl yürütmeden fizik kanunlarının belirlenemeyeceği düşüncesindeydi.
1754'te Euler, Berlin Akademisi'ne, ışığın, esnek bir sıvıda ışık saçan cisimler tarafından uyarılan belirli bir zamanda titreşimlerden oluştuğu ve ışığın rengindeki farklılığın, bunların frekansının az ya da çok olmasından kaynaklandığı hipotezinden yola çıkan bir başka makale gönderdi. - önceki sonuçlarını çıkardı. Dollond tarafından alıntılanan Newton deneylerinin doğruluğundan şüphe duymuyordu.
Dollond buna cevap vermedi, ancak kısa bir süre sonra İsveçli matematikçi ve astronom Samuel Klingenstierna'nın bir makalesinin özetini aldı ve bu makale Newton'un kırılan ışığın dağılımı hakkında çıkardığı sonuçların doğruluğundan şüphe etmesine neden oldu. Klingenstierna, tamamen geometrik değerlendirmelerden Newton'un deneylerinin sonuçlarının, evrensel olarak kabul edilen diğer kırılma gerçekleriyle uyumlu hale getirilemeyeceğini gösterdi. (Dollond tarafından bu makale tam olarak takdir edildi.)
Pratik bir adam olarak Dollond, şüphelerini hemen deney testine soktu: Klingenstierna'nın sonuçlarını doğruladı, renklerin farklılığına göre farklı cam türlerinin kırılma niteliklerinde umduğunun çok ötesinde bir fark keşfetti ve böylece bu hızla ilk önce renk sapmalarının ve ardından küresel sapmaların düzeltildiği merceklerin yapımına yol açtı.
Dollond, kırılmalı teleskoplarda akromatizmanın elde edilmesi için gerekli koşulların farkındaydı, ancak Newton tarafından yapılan deneylerin doğruluğuna güveniyordu. Yazıları, cesareti dışında, zihninin tamamen hazır olduğu bir keşfe daha erken varacağını gösteriyor. Dollond'un makalesi, Hall'un önceki icadından bağımsız olarak keşfine ulaştığı ardışık adımları ve bu adımların atılmasının sağlandığı mantıksal süreçleri anlatıyor.
1765'te Peter Dollond (John Dollond'un oğlu), iki dışbükey mercek camından yapılan merceğin arkasında içbükey kristal cam merceğin birleşiminden oluşan üçlü objektifi tanıttı. Bu tür birçok teleskop yaptı.[]
Uygun saflık ve homojenliğe sahip cam diskleri (özellikle kristal camdan) temin etmenin zorluğu, akromatik teleskopta bulunan merceklerin çapını ve ışık toplama gücünü sınırladı. Fransız Bilimler Akademisi'nin optik kristal camdan yapılmış büyük mükemmel diskler için ödüller vermesi boşunaydı.
Yansıtıcı teleskopların pratik olmayan metal aynalarıyla ilgili zorluklar, büyük kırılmalı teleskoplarının yapımına yol açtı. 1866'da kırılma teleskopları 18 inç (46 cm) açıklıka ulaşmıştı. Bunlardan çok daha büyük " Büyük refrakterler " 19. yüzyılın ortalarından sonlarına kadar inşa edilmiştir. 1897'de, Yerkes Gözlemevi'nin inşası ile bir araştırma teleskopunda refrakter 40 inç (100 cm) maksimum pratik sınırına ulaştı. (her ne kadar daha büyük bir refrakter 1900 yılındaki Paris 1900 Fuarı'nda, Büyük Paris Sergi Teleskobu olarak 49,2 inç (1,25 m) çapla geçici olarak sergilense de sergi sonrası sökülmüştür). Yerçekiminin lens üzerindeki etkisi nedeniyle daha büyük refraktörler yapılması son derece zordur. Bir mercek yalnızca kenarından yerinde tutulabileceğinden, büyük bir merceğin merkezi yerçekimi nedeniyle sarkacak ve ürettiği görüntüyü bozacaktır.
Büyük yansıtıcı teleskoplar
1856-57'de Karl August von Steinheil ve Léon Foucault, cam teleskop aynaları üzerine bir gümüş tabakası yerleştirme işlemini başlattı. Gümüş tabaka, spekulum aynalarındaki ciladan çok daha fazla yansıtıcı ve daha uzun ömürlü olmakla kalmayıp, cam alt tabakanın şeklini değiştirmeden çıkarılıp yeniden yerleştirilebilme avantajına da sahipti. 19. yüzyılın sonlarına doğru çok büyük gümüş cam üzerine ayna yansıtan teleskoplar yapılmıştır.
20. yüzyılın başında, hassas fotoğrafik görüntüleme için tasarlanmış ve her ikisi de Mount Wilson Gözlemevinde bulunan 1908'deki 60 inçlik Hale teleskopu1917'de Hooker teleskopu 100 inç (2,5 m) gibi "modern" büyük araştırma reflektörlerinin ilkinin yapımına tanık olundu. Bu boyuttaki bu ve diğer teleskopların, birkaç ayda bir yeniden gümüşleme için ana aynalarının çıkarılmasına izin verecek özelliklere sahip olması gerekiyordu. California Institute of Technology'de genç bir fizikçi olan John Donavan Strong, termal vakum buharlaştırma kullanarak bir aynayı çok daha uzun ömürlü alüminyum kaplamayla kaplamak için bir teknik geliştirdi. 1932'de bir aynayı "alüminize eden" ilk kişi oldu; üç yıl sonra 60 inç (1.500 mm) ve 100 inç (2.500 mm) teleskoplar, aynaları alüminize edilen ilk büyük astronomik teleskoplar oldu.Palomar Gözlemevinde1948 de 200 inç (510 cm) lik Hale reflektörü yirmi yedi yıl sonra Rusya'da masif 605 santimetre (238 in) BTA-6 teleskobu tamamlanmasına kadar dünyadaki ı en büyük teleskop oldu . Hale reflektörü, çok düşük sürtünme için hidrostatik yataklar, tüp yerçekimi altında sarkarken iki aynanın eşit sapmaları için Serrurier kafes kirişi ve aynalar için Pyrex düşük genleşmeli cam kullanımı da dahil olmak üzere gelecekteki teleskoplarda kullanılan birçok teknik yenilik getirdi. Büyük ölçüde daha büyük teleskopların gelişi, aynanın uygun şeklini korumak için camın sertliği dışındaki yöntemlerin bulunup kullanılmasını beklemek zorunda kaldı.
Aktif ve uyarlanabilir optikler
1980'ler, daha büyük teleskoplar inşa etmek ve görüntü kalitesini iyileştirmek için aktif optik ve uyarlanabilir optik olarak bilinen iki yeni teknolojinin tanıtımını gördü. Aktif optikte, bir görüntü analizörü, bir yıldız görüntüsünün sapmalarını dakikada birkaç kez algılar ve bir bilgisayar, optiği en uygun şekil ve hizada tutmak için birincil ayna ve ikincil aynanın konumu üzerindeki birçok destek kuvvetini ayarlar. Bu, atmosferik bulanıklık efektlerini düzeltmek için çok yavaştır, ancak 8 m çapında veya daha büyük parçalı aynalar kadar 8'ye kadar ince tek aynaların kullanılmasını da sağlar. Bu yönteme 1980'lerin sonlarında ESO Yeni Teknoloji Teleskobu öncülük etti.
1990'lar 10 metre (390 in) iki teleskoptan ilkinin inşasıyla başlayarak, aktif optik kullanan yeni nesil dev teleskopların ortaya çıktığını gördü. Bunlardan ilki 1993 yılında inşa edilen Keck teleskoplarıdır. O zamandan beri inşa edilen diğer dev teleskoplar şunlardır: iki Gemini teleskopu , Çok Büyük Teleskopun dört ayrı teleskopu ve Büyük Binoküler Teleskop .
Uyarlanabilir optik (UO) benzer bir ilke kullanır, ancak Dünya atmosferindeki türbülansın hareketinden dolayı hızla değişen optik bozulmanın etkilerini telafi etmek için saniyede birkaç yüz kez düzeltmeler uygular. Uyarlamalı optikler, bir dalga cephesindeki bozulmaları ölçerek ve daha sonra küçük bir deforme olabilir aynaya veya bir sıvı kristal dizi filtresine uygulanan aktüatörlerin hızlı değişiklikleriyle bunları telafi ederek çalışır. UO ilk olarak 1953 yılında Horace W. Babcock tarafından tasavvur edildi, ancak 1990'larda bilgisayar ve dedektör teknolojisindeki gelişmeler, ihtiyaç duyulan kompanzasyonu gerçek zamanlı olarak hesaplamayı mümkün kılana kadar astronomik teleskoplarda yaygın olarak kullanılmadı. Uyarlanabilir optikte, gereken yüksek hızlı düzeltmeler, ilgilenilen hedefe çok yakın oldukça parlak bir yıldıza ihtiyaç duyulduğu anlamına gelir (veya bir lazer tarafından yapay bir yıldız oluşturulur). Ayrıca, tek bir yıldız veya lazer ile düzeltmeler yalnızca çok dar bir alanda (onlarca yay saniyesi) etkilidir ve birkaç 8-10metrelik teleskopta çalışan mevcut sistemler, tek nesne gözlemleri için esas olarak yakın kızılötesi dalga boylarında çalışır.
Uyarlanabilir optik geliştirmeler arasında, daha geniş bir düzeltilmiş alan üzerinde birden çok lazere sahip sistemler ve/veya görünür dalga boylarında iyi düzeltme için kiloHertz oranlarının üzerinde çalışan sistemler vardır; bunlar üzerinde çalışmalar devam etmekle birlikte 2015 itibarıyla henüz rutin işletimde değildir.
Diğer dalga boyları
Yirminci yüzyıl, Karl Jansky'nin astronomik nesnelerin radyo emisyonları yaydığını keşfettiği 1931'de başlayarak, görünür ışık dışındaki dalga boylarını kullanarak görüntüler üretebilen teleskopların yapımına tanık oldu; bu, II. Dünya Savaşı'ndan sonra, elektromanyetik spektrumun radyodan gama ışınlarına kadar diğer bölümleri için geliştirilen teleskoplarla yeni bir gözlemsel astronomi çağını başlattı.
Radyo teleskoplar
Radyo astronomi, 1931'de Karl Jansky'nin bir yön anteni ile karasal statiği araştırırken Samanyolu'nun bir radyo emisyon kaynağı olduğunu keşfetmesiyle başladı. Jansky'nin çalışmalarını temel alan Grote Reber 31,4 fit (9,6 m) çanak ile daha sofistike amaca yönelik bir radyo teleskopu yaptı; bunu kullanarak, gökyüzünde açıklanamayan çeşitli radyo kaynakları keşfetti. Radyo astronomiye olan ilgi, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra çok daha büyük çanaklar inşa edildiğinde arttı: 250 fit (76 m) Jodrell banka teleskobu (1957), 300 fit (91 m) Green Bank Teleskobu (1962) ve 100 metre (330 ft) Effelsberg teleskopu (1971). 1.000 fit (300 m)lik devasa Arecibo teleskobu (1963). Arecibo teleskobu o kadar büyüktü ki, yerdeki doğal bir çöküntüye sabitlenmişti; merkezi anten, teleskopun zenitten yirmi dereceye kadar olan nesneleri incelemesine izin verecek şekilde yönlendirilebilir. Ancak, her radyo teleskop çanak tipinde değildir. Örneğin, Mills Cross Teleskobu gökyüzünü araştırmak için 1.500 fit (460 m) uzunluktaki antenin iki dikey hattını kullanan bir dizinin erken bir örneğiydi.
Yüksek enerjili radyo dalgaları mikrodalgalar olarak bilinir ve bu, 1964'te kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunun keşfinden bu yana astronominin önemli bir alanı olmuştur. Yer tabanlı birçok radyo teleskopu mikrodalgaları inceleyebilir. Kısa dalga boylu mikrodalgalar en iyi şekilde uzaydan incelenir çünkü su buharı (yüksek irtifalarda bile) sinyali güçlü bir şekilde zayıflatır. Kozmik Arka Plan Gezgini (COBE) (1989), mikrodalga arka plan radyasyonu çalışmasında devrim yarattı.
Radyo teleskopları düşük çözünürlüğe sahip olduklarından, iki veya daha fazla birbirinden ayrı enstrümanın aynı kaynağı aynı anda gözlemlemesine izin veren interferometri kullanan ilk enstrümanlardı. Çok uzun taban çizgisi interferometrisi, bu tekniği binlerce kilometrenin üzerine çıkardı ve çözünürlüklerin birkaç mili-yay saniyesine kadar düşmesine izin verdi.
Büyük Milimetre Teleskop (2006'dan beri aktif) gibi bir teleskop, 085 ila 4 milimetre (85.000 ila 4.000 µm) dalga boyunda, uzak-kızılötesi/ milimetre-altı teleskoplar ise 1.000 milimetre (1,0 m) ile 1 milimetre (1.000 µm) arası mikrodalga bandı da dahil olmak üzere daha uzun dalga boylu radyo teleskopları arasında köprü kurar.
Kızılötesi teleskoplar (700 nm/ 0.7 µm – 1000 µm/1 mm)
Kızılötesi radyasyonun çoğu atmosfer tarafından absorbe edilmesine rağmen, belirli dalga boylarında kızılötesi astronomi, atmosferik su buharı tarafından çok az absorpsiyonun olduğu yüksek dağlarda yürütülebilir. Uygun dedektörler kullanıma sunulduğundan beri, yüksek irtifalardaki çoğu optik teleskop, kızılötesi dalga boylarında görüntü alabiliyor. 3,8 metre (150 in) gibi bazı teleskoplar UKIRT ve 3 metre (120 in) IRTF - her ikisi de Mauna Kea'da - özel kızılötesi teleskoplardır. IRAS uydusunun 1983'te fırlatılması, uzaydan kızılötesi astronomide devrim yarattı. 60 santimetre (24 in) bir aynaya sahip bu yansıtıcı teleskop ayna, soğutucu (sıvı helyum) kaynağı bitene kadar dokuz ay boyunca çalıştırıldı. Daha önce bilinen sayının 100 katından fazla.245.000 kızılötesi kaynağı tespit ederek tüm gökyüzünü araştırdı.
Ultraviyole teleskoplar (10 nm – 400 nm)
Optik teleskoplar yakın ultraviyoleyi görüntüleyebilse de, stratosferdeki ozon tabakası 300 nm'den daha kısa ultraviyole radyasyonu emer.Bu nedenle çoğu ultraviyole astronomi uydularla yürütülür. Ultraviyole teleskoplar optik teleskoplara benzer, ancak geleneksel alüminyum kaplı aynalar kullanılamaz bunun yerine magnezyum florür veya lityum florür gibi alternatif kaplamalar kullanılır. 1962 gibi erken bir tarihte Yörüngeli Güneş Gözlemevi uydusu, morötesi ışıkta gözlemler yaptı. Uluslararası Ultraviyole Kaşifi (1978), gökyüzünü on sekiz yıl boyunca 45 santimetre (18 in) iki spektroskoplu açıklıklı teleskopla inceledi. Aşırı ultraviyole astronomi (10–100) nm) başlı başına bir disiplindir ve X-ışını astronomisinin birçok tekniğini içerir; Extreme Ultraviolet Explorer (1992) bu dalga boylarında çalışan bir uyduydu.
X-ışını teleskopları (0.01 nm – 10 nm)
Uzaydan gelen X-ışınları Dünya yüzeyine ulaşmaz, bu nedenle X-ışını astronomisinin Dünya atmosferinin üzerinde yapılması gerekir. İlk X-ışını deneyleri , Güneş'ten gelen X-ışınlarının (1948) ve ilk galaktik X-ışını kaynaklarının ilk tespitini sağlayan yörünge altı roket uçuşlarında yapıldı: Scorpius X-1 (Haziran 1962) ve Yengeç Bulutsusu (Ekim 1962). O zamandan beri, X-ışını teleskopları (Wolter teleskopları), X-ışınlarını bir dedektöre saptıran iç içe yer aynaları kullanılarak yapılmıştır. OAO uydularından bazıları, 1960'ların sonlarında X-ışını astronomisi gerçekleştirdi, ancak ilk özel X-ışını uydusu, 300 tane ışın kaynağı keşfeden Uhuru (1970) idi. Daha yeni X-ışını kaynağı uydular arasında: EXOSAT (1983), Rosat (1990), Chandra (1999) ve Newton (1999) vardır.
Gama ışını teleskopları (0,01 nm'den az)
Gama ışınları Dünya atmosferinde yüksek oranda emilir, bu nedenle çoğu gama ışını astronomisi uydularla yapılır . Gama ışını teleskopları, parıldama sayaçları , kıvılcım odaları ve daha yakın zamanda katı hal dedektörlerini kullanır. Bu cihazların açısal çözünürlüğü tipik olarak çok zayıftır. 1960'ların başında balonla taşınan deneyler vardı, ancak gama ışını astronomisi gerçekten 1967'de OSO 3 uydusunun fırlatılmasıyla başladı; İlk özel gama ışını uyduları SAS B (1972) ve Cos B (1975) idi. Compton Gama Işını Gözlemevi (1991), önceki araştırmalara göre büyük bir gelişmeydi. Çok yüksek enerjili gama ışınları (200 GeV'in üzerinde) , Dünya atmosferindeki gama ışınlarının geçişi ile üretilen Cerenkov radyasyonu yoluyla yerden tespit edilebilir. HEGRA (1987), STACEE (2001), HESS (2003) ve MAGIC (2004) dahil olmak üzere dünya çapında birkaç Cerenkov görüntüleme teleskopu inşa edilmiştir.
İnterferometrik teleskoplar
1868'de Fizeau, geleneksel bir teleskoptaki aynaların veya cam merceklerin düzenlenmesinin amacının, teleskopa giren optik dalga alanının Fourier dönüşümüne bir yaklaşım sağlamak olduğunu belirtti. Bu matematiksel dönüşüm iyi anlaşıldığından ve matematiksel olarak kağıt üzerinde gerçekleştirilebildiğinden, bir dizi küçük alet kullanarak, bir yıldızın çapını tek bir teleskopla aynı hassasiyetle ölçmenin mümkün olacağını kaydetti. Bütün bu iddialar—daha sonra olarak bilinecek bir tekniğin önünü açtı. 1891 yılına kadar Albert A. Michelson, astronomik açısal çapların ölçümü için bu tekniği başarıyla kullandı: Jüpiter'in uydularının çapları (Michelson 1891). Otuz yıl sonra, sonunda Michelson & Francis G. Pease (1921) tarafından Wilson Dağı'ndaki 100 inçlik Hooker Teleskopu üzerine monte edilmiş 20 ft (6,1 m) lik interferometre ile bir yıldız çapının doğrudan interferometrik ölçümü gerçekleştirildi.
Bir sonraki büyük gelişme 1946'da Ryle ve Vonberg'in (Ryle ve Vonberg 1946) Michelson interferometresinin bir radyo analogunu oluşturarak bir dizi yeni kozmik radyo kaynağı bulmasıyla geldi. Parazit oluşturmak için iki radyo anteninden gelen sinyaller elektronik olarak eklendi. Ryle ve Vonberg'in teleskopu, gökyüzünü tek boyutta taramak için Dünya'nın dönüşünü kullandı. Daha büyük dizilerin ve gerekli Fourier dönüşümlerini hızla gerçekleştirebilen bilgisayarların geliştirilmesiyle birlikte, Fourier dönüşümünü gerçekleştirmek için dev bir parabolik yansıtıcıya ihtiyaç duymadan yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edebilen ilk açıklık sentezi görüntüleme araçları çok geçmeden geliştirildi. Bu teknik artık çoğu radyo astronomi gözleminde kullanılmaktadır. Radyo astronomları kısa süre sonra, genellikle birden fazla kıtaya yayılmış çok daha büyük teleskop dizilerini kullanarak Fourier açıklık sentezi ile görüntüleme gerçekleştirmek için matematiksel yöntemler geliştirdiler. 1980'lerde, açıklık sentezi tekniği, yakın yıldızların ilk çok yüksek çözünürlüklü optik ve kızılötesi görüntülerini sağlayarak kızılötesi astronominin yanı sıra görünür ışığa da genişletildi.
1995'te bu görüntüleme tekniği bir dizi ayrı optik teleskopta ilk kez gösterildi, çözünürlükte daha fazla gelişme sağlandı ve ayrıca daha da yüksek çözünürlüklü görüntülenmesine izin verildi. Aynı teknikler, şu anda, Donanma Prototipi Optik Girişimölçeri, CHARA dizisi ve IOTA dizisi dahil olmak üzere bir dizi başka astronomik teleskop dizisinde uygulanmıştır.
2008'de Max Tegmark ve Matias Zaldarriaga, bilgisayarlar gerekli tüm dönüşümleri gerçekleştirecek kadar hızlı hale geldiğinde merceklerden ve aynalardan tamamen vazgeçilebileceği bir " Hızlı Fourier Dönüşümlü Teleskop" tasarımı önerdiler.
Ayrıca bakınız
- Astronomi tarihi
- Uluslararası Astronomi Yılı, 2009 Galileo'nun teleskopunu kullanarak ilk astronomik gözlemlerinin 400. yıldönümünün kutladığı yıldır.
- Teleskop türlerinin listesi
Atıflar
- ^ The history of the telescope Henry C. King, Harold Spencer Jones Publisher Courier Dover Publications ,
- ^ Lovell, D. J.; 'Optical anecdotes 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .', pp.40-41
- ^ Wilson, Ray N.; 'Reflecting Telescope Optics: Basic design theory and its historical development 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .', p.14
- ^ . madehow.com. 11 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ (PDF). s. 3. 10 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
John Donavan Strong, a young physicist at the California Institute of Technology, was one of the first to coat a mirror with aluminum. He did it by thermal vacuum evaporation. The first mirror he aluminized, in 1932, is the earliest known example of a telescope mirror coated by this technique.
- ^ a b The history of the telescope by Henry C. King, Harold Spencer Jones Publisher Courier Dover Publications, 2003 Pgs 25-27 ,
- ^ Bardell (May 2004). "The Invention of the Microscope". BIOS. 75 (2): 78-84. doi:10.1893/0005-3155(2004)75<78:TIOTM>2.0.CO;2.
- ^ Atti Della Fondazione Giorgio Ronchi E Contributi Dell'Istituto Nazionale Di Ottica, Volume 30, La Fondazione-1975, page 554
- ^ "galileo.rice.edu The Galileo Project > Science > The Telescope by Al Van Helden". 23 Haziran 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ "The History of the Telescope By Henry C. King, page 27, "(spectacles) invention, an important step in the history of the telescope"". 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ "Osservatorio Astronomico di Bologna - TELESCOPES". 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ "Osservatorio Astronomico di Bologna - TELESCOPES "The request however was turned down, also because other spectacle-makers had made similar claims at the same time."". 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ "The Hague discussed the patent applications first of Hans Lipperhey of Middelburg, and then of Jacob Metius of Alkmaar... another citizen of Middelburg galileo.rice.edu The Galileo Project > Science > The Telescope by Al Van Helden 23 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Dutch biologist and naturalist claimed in 1858 that this shorter tube was an early microscope which he also attributed to Janssen, perpetuating the Janssen claim to both devices.
- ^ The Origins of the Telescope. Amsterdam University Press. 2010. ss. 21-2. ISBN . 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ King, Henry C. The History of the Telescope. Courier Dover Publications. 1955/2003.
- ^ The Origins of the Telescope. Amsterdam University Press. 2010. s. 25. ISBN . 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ The Origins of the Telescope. Amsterdam University Press. 2010. ss. 32-36, 43. ISBN . 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ Albert Van Helden, Sven Dupré, Rob van Gent, The Origins of the Telescope, Amsterdam University Press - 2010, pages 37-38
- ^ July 26, 1682
- ^ Peter D. Usher, Shakespeare and the Dawn of Modern Science, Cambria Press, 2010, page 28-29
- ^ Biographia Britannica: Or, The Lives of the Most Eminent Persons who Have Flourished in Great Britain and Ireland, from the Earliest Ages, Down to the Present Times, Volume 5, W. Innys - 1760, page 3130
- ^ Henry C. King, The History of the Telescope, Courier Corporation - 1955, page 28-29
- ^ a b Patrick Moore, Eyes on the Universe: The Story of the Telescope, Springer Science & Business Media - 2012, page 9
- ^ . The Digges Telescope. 2002. 29 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ Ronan (1991). "Leonard and Thomas Digges". . 101 (6). 27 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ Stargazer: The Life and Times of the Telescope. Londra: Allen & Unwin. 13 Haziran 2006. ss. 38-43. ISBN .[]
- ^ Fred Watson, (2007), Stargazer: The Life and Times of the Telescope 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., page 40. Allen & Unwin
- ^ Henry C. King, The History of the Telescope, Courier Corporation - 1955, page 28
- ^ Taylor, Pamela, (Ed.) (1971). The Notebooks of Leonardo da Vinci. New American Library. s. 129.
- ^ The Notebooks of Leonardo Da Vinci, Litres, 2019, page 856
- ^ Vincent Ilardi, Renaissance Vision from Spectacles to Telescopes American Philosophical Society, 2007, pages 207-209
- ^ "Controversy over telescope origin". BBC News. 16 Eylül 2008. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009.
- ^ . News.aol.com. 14 Ocak 2009. 19 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ Galileo at Work. 20 Şubat 2003. s. 137. ISBN . 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ On the Brink of Tomorrow: Frontiers of Science. Washington D.C.: National Geographic Society. 1982. s. 16.
- ^ a b c d e f adapted from the 1888 edition of the Encyclopædia Britannica.
- ^ Jim Quinn, Stargazing with Early Astronomer Galileo Galilei, Sky & Telescope, July 31, 2008
- ^ Palmieri (2001). "Galileo and the discovery of the phases of Venus". . 21 (2): 109-129. doi:10.1177/002182860103200202.
- ^ Rosen, Edward, The Naming of the Telescope (1947)
- ^ Schreier (4 Haziran 2013). "Head-On Intersection of East and West: The Overlooked History of Galileo in China". Intersect: The Stanford Journal of Science, Technology, and Society. 6 (2). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ a b . Stjarnhimlen.se. 17 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ a b "The First Telescopes", Cosmic Journey: A History of Scientific Cosmology, Center for History of Physics, a Division of the American Institute of Physics, 9 Nisan 2008 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 26 Kasım 2021
- ^ , History of Telescopes, Cartage, 11 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi
- ^ . Angelfire.com. 21 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ The history of the telescope, Courier Dover Publications, 2003, ISBN , 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 26 Kasım 2021
- ^ "Christian Huygens and the Development of Science in the Seventeenth Century", Nature, 162 (4117), 1948, ss. 472-473, doi:10.1038/162472a0
- ^ Reading Euclid by J. B. Calvert, 2000 Duke U. 8 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed 23 October 2007
- ^ Stargazer. 2007. s. 108. ISBN . 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ Stargazer. 2007. s. 109. ISBN . 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ [1] 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Page 88
- ^ The History of the Telescope. 1955. s. 74. ISBN . 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ Isaac Newton, Optics, bk. i. pt. ii. prop. 3
- ^ Treatise on Optics, p. 112
- ^ Isaac Newton By Michael White. 1999. s. 170. ISBN . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.[]
- ^ "Isaac Newton: adventurer in thought, by Alfred Rupert Hall, page 67". 18 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
- ^ . Telescope-optics.net. 27 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ . amazing-space.stsci.edu. 11 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ Pound reported upon it in Phil. Trans., 1723, No. 378, p. 382.
- ^ Smith, Robert, Compleat system of opticks in four books, bk, iii. ch. I. (Cambridge, 1738)
- ^ "On an optic pipe improvement" — Lomonosov M.V. Selected works in two volumes. Volume I: Natural sciences and philosophy. Moscow: Nauka (Science) publishing house, 1986 (Rusça). Name in Russian: «Об усовершенствовании зрительных труб» — М. В. Ломоносов. Избранные произведения. В двух томах. Т. 1. Естественные науки и философия. М.: Наука. 1986
- ^ Mem. Acad. Berlin, 1753.
- ^ Phil. Trans., 1753, p. 289
- ^ a b Phil. Trans., 1758, p. 733
- ^ Physics Demystified. Mcgraw-hill. 1 Ağustos 2002. s. 515. ISBN . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013 – Internet Archive vasıtasıyla.
the largest telescope lens sag.
- ^ . Mtwilson.edu. 2008 [Written in 1984]. 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ Pettit (1956). "Pettit, E., Astronomical Society of the Pacific Leaflets, Vol. 7". Astronomical Society of the Pacific Leaflets. Articles.adsabs.harvard.edu. 7: 249.
- ^ . nmt.edu. 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ . www.scientificamerican.com. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
- ^ Astronomik optik interferometri gelişiminin ayrıntılı bir açıklaması burada bulunabilir [ ]
Kaynaklar
- Bu makale, artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içermektedir: Taylor, Harold Dennis; Gill, David (1911). "Teleskop". Chisholm'da Hugh (ed.). Ansiklopedi Britannica. 26 (11. baskı). Cambridge Üniversitesi Yayınları. s. 557–573
- Crawford, David Livingstone, (Ed.) (1966), The Construction of Large Telescopes, International Astronomical Union. Symposium no. 27, London, New York: Academic Press, s. 234
- Electromagnetics, McGraw-Hill, 1966
- Fizeau, H. 1868 CR Hebd. Seanc. Acad. bilim Paris 66, 932
- King, Henry C., (Ed.) (1955), The History of the Telescope, Londra: Charles Griffin & Co. Ltd
- Lindberg, DC (1976), El Kindi'den Kepler'e Görme Teorileri, Chicago: University of Chicago Press
- Michelson, AA 1891 Yayın. Astron. Soc. Pac. 3, 274
- Michelson, AA & Pease, FG 1921 Astrofizik. 53, 249
- Encyclopedia of the History of Arabic Science, 1 & 3, Routledge, 1996, ISBN
- Ryle, M. & Vonberg, D., 1946 175Mc/s'de güneş radyasyonu, Nature 158 pp 339
- "The eye as an optical instrument: from camera obscura to Helmholtz's perspective", Perception, 30 (10), 2001, ss. 1157-1177, doi:10.1068/p3210, (PMID) 11721819
- Van Helden, Albert (1977), "Teleskopun İcadı", Amerikan Felsefe Derneği İşlemleri, Cilt. 67, No. 4 – 2008'de düzeltmelerle yeniden basıldı
- Van Helden, Albert; Dupre, Sven; van Gent, Rob & Zuidervaart, Huib, ed. (2010), The Origins of the Telescope, Amsterdam: KNAW Press [= Hollanda'da Bilim ve Burs Tarihi, cilt. 12] pdf bağlantısı 23 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Watson, Fred, (Ed.) (2004), Star Gazer: The Life and History of the Telescope, Sydney, Cambridge: Allen & Unwin, Da Capo Press
Dış bağlantılar
- Optik makalelerinin tarihi
- Teleskop makalelerinin tarihi
- Galileo Projesi - Al Van Helden'in Teleskopu 23 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Teleskobun İcadının 400. Yıldönümü 25 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Teleskop tarihi ve ilgili konularda makaleler 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Teleskobun İcadının Tarihöncesi 10 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Teleskopun Kısa Tarihi ve Lise Fizik Sınıfında Kullanım Fikirleri 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fizik 1040 – Astronomiye Başlangıç – Teleskop 27 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Teleskobun erken tarihi - MÖ 3500'den MS 1900'e kadar 5 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yansıtıcı teleskoplar Tarihsel Giriş – Erken Dönem (1608-1672)[]
- Diğer medya
- Eyes on the Skies - teleskobun tarihi ve geleceği hakkında çevrimiçi olarak mevcut olan belgesel 24 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Diğer olası teleskop mucitleri
- Leonard Digges (1520-1559) Yansıtıcı teleskobun İngilizce kökenleri var mıydı? 27 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Leonard ve Thomas Digges, Colin A Ronan, M.Sc., FRAS - orijinal olarak Journal of the British Astronomical Association, 101, 6, 1991'de yayınlandı 27 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Juan Roget (1624'ten önce öldü) – Tarihçi Nick Pelling, 1617-1624 yılları arasında ölen Burgonyalı bir gözlük yapımcısı olan Juan Roget'in erken bir teleskop icat etmiş olabileceğini söylüyor. Teleskopun kökeni üzerine tartışmalar – BBC News 16 Eylül 2008 30 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Teleskopun tarihi 1608 de Hollanda da bir gozluk ureticisi olan Hans Lippershey tarafindan bir patent sunuldugunda ortaya cikan bilinen en eski teleskopun icadindan oncesine kadar goturulebilir Lippershey patentini almamis olsa da bulusla ilgili haberler kisa surede Avrupa ya yayildi Bu erken tasarimi kirilmali teleskoplar bir disbukey objektif lens ve icbukey mercekten olusuyordu Galileo ertesi yil bu tasarimi gelistirdi ve astronomiye uyguladi 1611 de Johannes Kepler bir disbukey mercek ve bir disbukey mercek mercegi ile cok daha kullanisli bir teleskopun nasil yapilabilecegini acikladi 1655 e gelindiginde Christiaan Huygens gibi gok bilimciler bilesik goz mercekleri olan guclu ama hantal Kepler teleskoplari insa ediyorlardi 1624 ten bir Hollanda teleskopunun erken tasviri Isaac Newton isigi teleskopun yan tarafina monte edilmis bir goz mercegine yansitmak icin kucuk bir duz diyagonal ayna iceren bir tasarimla 1668 de ilk reflektoru insa etmekle taninir 1672 de Laurent Cassegrain isigi ana aynadaki merkezi bir delikten yansitmak icin kucuk bir disbukey ikincil aynaya sahip bir reflektor tasarimini tanimladi Aynali bir teleskop yapti Objektif lenslerdeki renk sapmalarini buyuk olcude azaltan ve daha kisa ve daha islevsel teleskoplara izin veren akromatik lens ilk olarak Chester Moore Hall tarafindan yapilan ve onu tanitilmayan 1733 yilindaki teleskopunda ortaya cikti John Dollond Hall un icadini ogrendi ve 1758 den baslayarak ticari miktarlarda kullanarak teleskoplar uretmeye basladi Yansitici teleskoplardaki onemli gelismeler John Hadley nin 1721 de daha buyuk paraboloid aynalar uretmesi 1857 de Leon Foucault tarafindan tanitilan cam aynalarin gumuslenmesi islemesi ve 1932 de reflektor aynalarda uzun omurlu aluminize kaplamalarin benimsenmesidir Cassegrain reflektorunun Ritchey Chretien cesidi ise 1910 civarinda icat edildi ancak 1950 den sonraya kadar yaygin olarak benimsenmedi Hubble Uzay Teleskobu dahil bircok modern teleskop klasik bir Cassegrain den daha genis bir gorus alani saglayan bu tasarimi kullanir 1850 1900 doneminde reflektorler spekulum metal aynalarla ilgili sorunlardan muzdaripti ve 60 cm ila 1 metre aciklik arasinda onemli sayida Buyuk Refrakter insa edildi 1897 de Yerkes Gozlemevi refraktorunde reflektorler son aciklik noktasina ulasti bununla birlikte 1900 lerin baslarindan baslayarak Mount Wilson 60 inc 1 5 metre 100 inc 2 5 metre Hooker Teleskopu 1917 ve 200 inc 5 metre dahil olmak uzere cam aynali giderek daha buyuk bir dizi reflektor insa edildi Hale teleskopu 1948 1900 den beri esasen tum buyuk arastirma teleskoplari yansitici olmustur 1975 1985 doneminde Hawaii ve Sili colu de dahil olmak uzere daha yuksek irtifa bolgelerine bir dizi 4 metrelik 160 inc teleskop insa edildi 1970 lerde bilgisayar kontrollu alt azimut yuvasinin ve 1980 lerde aktif optiklerin gelistirilmesi 1993 1996 da 10 metrelik 400 inc Keck teleskoplarindan baslayarak ESO Cok Buyuk Teleskop Ikizler Gozlemevi ve Subaru Teleskobu dahil 8 metrelik teleskoplar gibi yeni nesil daha da buyuk teleskoplari mumkun kilmistir Karl Guthe Jansky in sans eseri 1931 yilinda bir astronomik radyo kaynaginin kesfi ile radyo teleskop radyo astronomi donemi basladi 20 yuzyilda radyodan gama isinlarina kadar cok cesitli dalga boylari icin bircok teleskop turu gelistirildi 1960 tan sonra uzay gozlemevlerinin gelisimi X isinlari ve daha uzun dalga boylu kizilotesi bantlar da dahil olmak uzere yerden gozlemlenmesi imkansiz olan cesitli bantlara erisime izin verdi Optik teleskoplarOptigin temelleri Roger Bacon De multiplicatione specierum dan suyla dolu kuresel bir cam kap icinde isigin kirildigini gosteren optik diyagram Merceklere benzeyen nesneler 4000 yil oncesinden baslayarak tam olarak bilinmemesine karsin optik ozellikleri icin veya sadece dekorasyon olarak kullanilmistir Su dolu kurelerin optik ozelliklerinin Yunan hesaplari MO 5 yy ardindan yansima kirilma ve renk dahil olmak uzere isigin ozellikleri hakkinda yazan Optics teki Ptolemy 2 yuzyil da dahil olmak uzere Ibn Sehl 10 yuzyil ve Ibnu l Heysem 11 yuzyil gibi bilim adamlari tarafindan optik uzerine yuzyillarca yazilar yazdi Lenslerin fiili kullanimi 13 yuzyilin sonlarinda Kuzey Italya da gozluklerin yaygin olarak uretilmesine ve kullanilmasina kadar uzanir Yakini gorememeyi duzeltmek icin icbukey merceklerin kullanilmasinin icadi 1451 de Cusa li Nicholas a atfedilir Bulus Hans Lippershey nin 1608 de teleskopla ilgili basarisiz bir patent talebinde bulunmasiyla ilgili notlar Bir teleskopun ilk kaydi 1608 de Hollanda dan gelir Middelburg gozluk yapimcisi Hans Lippershey tarafindan 2 Ekim 1608 de Hollanda Eyaletleri Genel Mudurlugu ne uzaktaki seyleri yakinlardaymis gibi gorme araci icin verilen bir patentte yer almaktadir Birkac hafta sonra baska bir Hollandali enstruman yapimcisi Jacob Metius da bir patent basvurusunda bulundu Genel Devlet cihaz bilgisi zaten her yerde mevcut gorundugu icin bir patent vermedi ancak Hollanda hukumeti tasariminin kopyalari icin Lippershey e bir sozlesme verdi Orijinal Hollanda teleskoplari bir disbukey ve bir icbukey mercekten olusuyordu bu sekilde yapilan teleskoplar goruntuyu tersine cevirmez Lippershey in orijinal tasarimi sadece 3x buyutmeye sahipti Gorunuse gore bu bulus tarihinden kisa bir sure sonra Hollanda da onemli sayida teleskoplar yapilmis ve hizla tum Avrupa da yapim yollarini bulmuslardir kaynak belirtilmeli Onceki bulusun iddialari 1841 de Zacharias Snijder in iddia ettigi dort optik cihazdan birinin kopyasi Zacharias Janssen tarafindan insa edilen ilk teleskoplardi Gercek islevi ve yaraticisi yillar boyunca tartisildi 1655 te Hollandali diplomat William de Boreel teleskobu kimin icat ettigi konusundaki gizemi cozmeye calisti Middelburg da Boreel in cocuklugu ve teleskopun mucidi olarak hatirladigi Hans adli bir gozluk yapimcisinin erken yetiskin anilarini takip eden yerel bir sulh hakimi vardi Yargic o zamanlar bilinmeyen bir davaci olan Middelburg gozluk yapimcisi Johannes Zachariassen temasa gecti ve babasi Zacharias Janssen in teleskopu ve mikroskobu 1590 gibi erken bir tarihte icat ettigini soyledi Bu taniklik Zacharias ve babasi Hans Martens in hatirladigi kisi olmasi gerektigini simdi hatirlayan Boreel e inandirici geldi Boreel in Zacharias Janssen in teleskopu baska bir gozluk yapimcisi Hans Lippershey den biraz once icat ettigine dair vardigi sonuc Pierre Borel tarafindan 1656 tarihli De vero telescopii mucit kitabinda benimsendi Boreel in sorusturmasindaki ve Zachariassen in ifadesindeki Zachariassen in dogum tarihini ve bulustaki rolunu yanlis sunmasi dahil celiskiler bazi tarihcilerin bu iddiayi supheli bulmasina neden oldu Janssen iddiasi yillar icinde devam edecek ve 1841 de Zacharias Snijder in iclerinde mercekli 4 demir boru sunmasi ile Janssen in teleskopunun 1590 ornegi oldugu iddiasiyla ve tarihci Cornelis de Waard in 1906 iddiasiyla buna eklenecektir 1608 Frankfurt Kitap Fuari nda astronom Simon Marius a bozuk bir teleskop satmaya calisan adam Janssen olmali 1682 de Londra daki Royal Society nin tutanaklari Robert Hooke Thomas Digges in 1571 Pantometria isimli kitaba kismen de babasi Leonard Digges in notlarina ve gozlemlerine dayanan bir olcum kitabi kaydetti Roger Bacon un bir iddiasona dayanarak Leonard i 1500 lerin ortalarinda bir uzak gorme camina sahip olarak tanimliyordu Thomas bunu orantili camlar tarafindan uygun acilara uygun sekilde yerlestirmekle kalmayip sadece uzaktaki seyleri kesfetmekle kalmayip mektuplari okumak sikkeleri ve bazi arkadaslari tarafindan acik alanlardaki sahiplerinin uzerinden belli amacla atilan ust yazilariyla birlikte numaralandirilmis para parcalarini ama ayni zamanda yedi mil otede o anda ozel yerlerde neler yapildigini acikladi Orantili veya perspektif cam kullanimina iliskin yorumlar da John Dee 1575 ve William Bourne 1585 in yazilarinda yapilmistir Bourne dan 1580 de Kralice I Elizabeth in bas danismani Lord Burghley tarafindan Diggs aygitini arastirmasi istendi Bourne unki bunun en iyi aciklamasidir ve onun yazisindan buyuk bir mercek tarafindan uretilen goruntuyu yansitan buyuk kavisli bir aynaya bakmaktan ibaretmis gibi gorunuyordu Bir Elizabeth Teleskobu fikri 1990 larda bu yansitici kirici teleskopun 1540 ve 1559 yillari arasinda Leonard Digges tarafindan yapildigi sonucuna varan astronom ve tarihci Colin Ronan da iddialari da dahil olmak uzere yillar icinde ortaya atildi Bu geri yansitici teleskop hantal olurdu calismasi icin cok buyuk aynalara ve mercege ihtiyac duyardi gozlemci bas asagi bir goruntuye bakmak icin geriye dogru durmak zorundaydi ve Bourne cok dar bir gorus alanina sahip oldugunu ve bunun icin askeri amaclar uygun olmadigini belirtti Yedi mil otedeki tarlalarda veya ozel etkinliklerde yatan madeni paralarin ayrintilarini gormek icin gereken optik performans zamanin teknolojisinin cok otesinde gorunuyordu ve aciklanan perspektif cami cok daha basitti Uzak bir goruntuyu buyutmek icin gozun onunde tutulan tek bir mercegin kullanilmasi Bacon dan gelen fikirdir Leonardo da Vinci ve Girolamo Fracastoro nun defterlerinin cevirileri Ay i buyutmek icin hem su dolu kristaller hem de merceklerin bir kombinasyonunu kullandigini gosteriyor ancak aciklamalar bu projenin bir teleskop gibi duzenlenip duzenlenmediklerini belirlemek icin cok yetersizdir Simon de Guilleuma nin 1959 tarihli bir arastirma makalesi ortaya cikarip gosterdigi kanitlarla Fransiz dogumlu gozluk yapimcisi Juan Roget i 1624 ten once oldu Hans Lippershey in patent basvurusundan once gelen erken bir teleskopun olasi bir yapimcisi oldugunu iddia etti Bulusun yayilmasi Lippershey nin patent basvurusu Siyam Krali Ekathotsarot tarafindan Siam Kralligi ndan Hollanda ya gonderilen bir buyukelcilige iliskin diplomatik raporun sonunda belirtilmistir Ambassades du Roy de Siam envoye a l Excellence du Prince Maurice arrive a La Haye le 10 Eylul 1608 Siyam Krali nin elcisi Ekselanslari Prens Maurice e gonderildi 10 Eylul 1608 de Lahey e geldi Bu rapor Ekim 1608 de yayinlandi ve Avrupa ya dagitildi bu da raporu Kasim ayinda alan Italyan Paolo Sarpi ve 1609 yazinda aydaki ozellikleri gozlemlemek icin alti guclu bir teleskop kullanan Ingiliz matematikci ve astronom Thomas Harriot gibi diger bilim adamlarinin deneylerine yol actii Galileo Galilei nin 1609 da teleskopunu Leonardo Donato ya gosterdigini gosteren 19 yuzyil resmi Italyan bilgin Galileo Galilei 1609 HaziranindaVenedik teydi ve orada uzaktaki nesnelerin daha yakin ve daha buyuk gorunmesini saglayan askeri bir durbun olan Hollanda perspektif cami ni duymustu Galileo Venedik ten Padua ya dondukten sonraki ilk gece bir teleskop yapim problemini cozdugunu ve ertesi gun kursun bir tupun bir ucunda disbukey bir mercek ve diger ucuna icbukey bir mercegi kullanarak ilk teleskopunu yaptigini belirtiyor Bu duzenleme Galile teleskopu olarak adlandirildi Birkac gun sonra ilkinden daha iyi bir teleskop yapmayi basardiktan sonra onu Venedik e goturdu ve burada icadinin ayrintilarini halka anlatti ve aletin kendisini tam mecliste oturan doge Leonardo Donato ya sundu Buna karsilik senato onu omur boyu Padua daki okutmanligina yerlestirdi ve maasini iki katina cikardi Galileo Galilei nin Portresi Galileo zamanini teleskopu gelistirmek icin harcadi daha guclu teleskoplar uretti Ilk teleskopunun 3x buyutme gucu vardi ancak kisa sure sonra 8x ve son olarak yaklasik bir metre uzunlugunda 37mm lik bir objektif 16mm veya 12mm ye kadar durduracakti ve 23x buyutme saglayan aletler yapti Bu son enstruman ile o bir dizi astronomik kesfe basladi Ekim veya Kasim 1609 yilinda Jupiter uydulari a Ay daki tepeler ve vadiler Venus un evreleri ve dogrudan gozlemden ziyade projeksiyon yontemi kullanilarak gozlemlenen gunes noktalari bu kesifler arasindadir Galileo Jupiter in uydularinin devrimi Venus un evreleri Gunes in donusu ve noktalarinin yilin bir bolumunde izledigi egik yolun gunes merkezli Kopernik sisteminin dogrulugu diger Ptolemy nin dusuncelerin aksine Dunya merkezli sistemler uzerindeki iddialarin gecersizligine isaret ettigini kaydetti onerdigi gibi Galileo nun aleti teleskop adi verilen ilk alet oldu Adi Galileo Galilei yi Accademia dei Lincei nin bir uyesi yapmak icin 14 Nisan 1611 de Prens Federico Cesi tarafindan duzenlenen bir ziyafette Yunan sair teolog Giovanni Demisiani tarafindan icat edildi Kelime Yunanca tele uzak ve skopein bakmak veya gormek kelimelerinden olusturulmustur teleskopos uzak gorus 1626 da Alman Cizvit ve astronom Johann Adam Schall von Bell Yuan jing shuo yu Teleskopun Aciklamasi Cince ve Latince yayinladiginda teleskop bilgisi Cin e yayildi Diger iyilestirmeler Kirilmali teleskoplar Johannes Kepler ilk olarak Catoptrics inde 1611 iki disbukey mercekten yapilmis bir teleskopun teorisini ve pratik avantajlarindan bazilarini acikladi Bu bicimde bir teleskop yapan ilk kisi Rosa Ursina 1630 adli eserinde teleskopun bir tanimini veren Cizvit Christoph Scheiner dir William Gascoigne Kepler tarafindan onerilen teleskop biciminin baslica avantajini gosteren ilk kisiydi kucuk bir maddi nesne nesnenin ve goz merceginin ortak odak duzlemine yerlestirilebilir Bu mikrometreyi icat etmesine ve teleskopik gorus tahmininde hassas astronomik aletlere uygulamasina yol acti 17 yuzyilin ortalarina kadar Kepler in teleskobu Gascoigne nin isaret ettigi avantajlardan dolayi degil gorus alani Galileo teleskobundan cok daha buyuk oldugu icin genel kullanima girmedi Kepler teleskop yapiminin ilk guclu teleskoplari erkek kardesinin ona yardim ettigi uzun bir calismanin ardindan Christiaan Huygens tarafindan yapildi Bunlardan biri olan 224 inc 5 700 mm ve 12 fit 3 7 m odak uzakligi olan teleskopla 1655 te Saturn un en parlak uydularini Titan kesfetti 1659 da ilk kez ayni aletle yapilan gozlemlere dayanan Saturn un halkasinin gercek bir aciklamasini veren Systema Saturnium adli eserini yayinladi Uzun odak uzunluklu refraktorler 1673 te yayinlanan Machina coelestis birinci bolum adli kitabindan bir cizim Johannes Hevelius tarafindan insa edilen odak uzakligi 45 m 148 ft olan Kepler astronomik kirilma teleskopu Kepler in teleskobundaki goruntunun keskinligi objektif mercegin tek bicimli olmayan kirilma ozelliklerinin getirdigi renk sapmasi ile sinirliydi Yuksek buyutme guclerinde bu sinirlamayi asmanin tek yolu cok uzun odak uzunluklarina sahip objektifler olusturmakti Giovanni Cassini Saturn un besinci uydusunu Rhea yi 1672 de 35 fit 11 m uzun odakli teleskopla kesfetti Johannes Hevelius gibi gok bilimciler 150 fit 46 m uzunluga sahip teleskoplar insa ediyorlardi Gercekten uzun tuplere sahip olmanin yani sira bu teleskoplar onlari tutmak icin iskele veya uzun direkler ve vinclere ihtiyac duyuyordu Teleskobun cercevesi tupu en ufak bir esintide esneyip titrestigi ve bazen de tamamen coktugu icin arastirma araclari olarak degerleri cok azdi Hava teleskoplari 1675 ten sonra yapilan cok uzun kirilmali teleskoplarin bazilarinda hic tup kullanilmadi Objektif bir diregin agacin veya mevcut herhangi bir yuksek yapinin uzerindeki doner bir rotil uzerine monte edildi ve ip veya biyel ile hedeflendi Mercek elde tutuldu veya odaktaki bir stand uzerine monte edildi ve goruntu deneme yanilma yoluyla bulundu Bunlar sonuc olarak hava teleskoplari olarak adlandirildi Christiaan Huygens e ve kardesi Constantijn Huygens Jr a bu bulus atfedilse de onlarin ilk icat eden olup olmadigi net degildir Christiaan Huygens ve erkek kardesi 85 inc 2 200 mm cap ve 210 fit 64 m odak uzakligi ve Adrien Auzout 600 fit 180 m kadar olan teleskoplar yapti Bu kadar uzun teleskoplarin kullanimi dogal olarak zordu ve gozlemcilerin beceri ve sabrini sonuna kadar zorlamis olmalidir Hava teleskoplari diger bazi gok bilimciler tarafindan kullanildi Cassini Saturn un ucuncu ve dorduncu uydularini 1684 te Giuseppe Campani tarafindan yapilan 100 ve 136 fit 30 ve 41 m odak uzakligindaki teleskoplarla kesfetti Yansitmali teleskoplar Kavisli bir aynanin bir goruntu olusturma yetenegi Oklid den beri biliniyor olabilir ve 11 yuzyilda Alhazen tarafindan kapsamli bir sekilde calisilmisti Galileo Giovanni Francesco Sagredo ve digerleri kavisli aynalarin merceklere benzer ozelliklere sahip oldugu bilgisinden yola cikarak goruntu olusturma amaci olarak bir ayna kullanarak bir teleskop insa etme fikrini tartistilar Italyan bir Cizvit astronom ve fizikci olan Niccolo Zucchi 1652 tarihli Optica philosophia adli kitabinda 1616 da kirilmali bir teleskopun mercegini bronz bir icbukey aynayla degistirmeyi denedigini yazdi Zucchi elde tutulan bir icbukey mercekle aynaya bakmayi denedi ancak muhtemelen aynanin kalitesiz olmasi egildigi aci veya ayna kafasinin goruntuyu kismen engellemesi nedeniyle tatmin edici bir goruntu alamadi Newton teleskopunda isik yolu 1636 da Marin Mersenne goruntuyu izleme problemini cozerek goruntuyu birincildeki bir delikten sektiren paraboloid birincil ayna ve paraboloidal ikincil aynadan olusan bir teleskop onerdi James Gregory Optica Promota 1663 adli kitabinda konik bir bolumun parcasi gibi sekillendirilmis bir aynaya sahip bir yansitici teleskopun refraktorlerde gorulen renk sapmalarinin yani sira kuresel sapmayi da duzeltecegine isaret ederek daha fazla ayrintiya girdi Ortaya cikardigi tasarim kendi adini tasiyordu Gregoryen teleskopu ancak kendi itirafina gore Gregory nin pratik bir yetenegi yoktu ve fikirlerini gerceklestirebilecek bir optikci bulamayinca bazi sonucsuz denemelerden sonra teleskobunu pratik kullanima sokma umudunu birakmak zorunda kaldi Cassegrain teleskopunda isik yolu 1672 de Kraliyet Cemiyeti ne sunulan Newton un ikinci yansitici teleskobunun bir kopyasi 1666 da Isaac Newton kirilma ve renk teorilerine dayanarak kirilma teleskobunun kusurlarinin bir mercegin kusurlu seklinden cok bir mercegin farkli renklerde isigin degisen kirilmasindan kaynaklandigini algiladi O yanlis bazi kaba deneyler neticesinde her ne kadar o isik renk dagilimlariyla neden olmadan bir lens araciligiyla kirilan edilemedi sonucunabutun kirmalari maddeler onlarin ortalama kirilma sabit bir oranda prizmatik renkleri sapmak soyledi Bu deneylerden Newton kirilma teleskopunda hicbir iyilestirme yapilamayacagi sonucuna vardi Aynalarla Newton un deneyleri onlar isik tum renkleri icin lenslerin kromatik hatalari muzdarip olmadigini gosterdi gelis acisinin bir aynaya esit oldugu yansiyan yansima acisina Newton yapi icin yola yuzden onun teorilerine bir kaniti olarak yansitan bir teleskop Newton ilk teleskopunu 1668 de tamamladi ve bilinen en eski islevsel yansitmali teleskoptur Bircok deneyden sonra objektif aynasi icin en uygun malzeme olarak bir kalay ve bakir alasimi spekulum metali secti Daha sonra onlari taslamak ve cilalamak icin araclar tasarladi ancak yapimi basitlestirmek icin aynasi icin bir parabol yerine kuresel bir sekil secti Reflektorune goruntuyu teleskobun yan tarafina monte edilmis bir goz mercegine 90 aciyla yansitmak icin birincil aynanin odagina yakin ikincil bir diyagonal ayna olan Newton teleskobu tasariminin ayirt edici ozelligi olan seyi ekledi Bu benzersiz ekleme goruntunun nesnel aynanin minimum tikanmasiyla gorulmesine izin verdi Ayrica tum boruyu montaji ve baglanti parcalarini da yapti Newton un ilk kompakt yansitici teleskobu 1 3 ayna capina sahipti inc ve f 5 odak orani Bununla Jupiter in dort Galilean ayini ve Venus gezegeninin hilal evresini gorebildigini buldu Bu basaridan cesaret alarak Aralik 1672 de Londra Kraliyet Cemiyeti ne sundugu 38x buyutme gucune sahip ikinci bir teleskop yapti Bu tur teleskoplara hala Newton teleskopu denir Yansitici teleskopun ucuncu bir bicimi olan Cassegrain reflektoru 1672 de Laurent Cassegrain tarafindan tasarlandi Teleskop isigi ana aynadaki merkezi bir delikten yansitmak icin ana odagin yanina yerlestirilmis kucuk bir disbukey hiperboloidal ikincil aynaya sahipti John Hadley en cok oktantin mucidi olarak bilinir hassas asferik ve parabolik spekulum metal aynalar yapmanin yollarini gelistirene kadar bir 50 yil daha yansitici teleskoplarin tasariminda veya yapiminda daha fazla pratik ilerleme kaydedilmemis gibi gorunuyor 1721 de Royal Society ye 6 inc 15 cm cap 62 3 4 inc 159 cm odak uzakligi spekulum metal objektif aynasi olan ilk parabolik Newton reflektorunu gosterdi Enstruman James Pound ve James Bradley tarafindan incelenmistir Newton un teleskobunun elli yildir ihmal edildigini belirttikten sonra Hadley nin bulusun ciplak teoriden olusmadigini yeterince gosterdigini belirttiler 7 5 inc 190 mm capindaki orijinal olarak Constantijn Huygens Jr tarafindan Kraliyet Cemiyeti ne sunulan hava teleskobu ile karsilastirdilar Hadley nin reflektorunun gerekli yuku ile nesneyi nesneyi defa kere buyutmesini saglayacak kadar bir yeteneginin oldugunu buldu ve uzaktaki nesneleri tamamen net ve parlak olmasa da gosterdigini belirttiler Hadley tarafindan spekulum metalini parlatma yontemleri konusunda talimat alan Bradley ve Samuel Molyneux 8 fit 2 4 m olan kendilerine ait buyuk yansitici teleskoplar uretmeyi basardilar Aynalari imal etmenin bu yontemleri Molyneux tarafindan teleskop imalati isine baslayan iki Londrali gozlukcuye Scarlet ve Hearn e aktarildi Ingiliz matematikci gozlukcu James Short 1730 larda Gregory nin tasarimlarina dayanan teleskoplar insa etmeye basladi Ilk once aynalarini Gregory nin onerdigi gibi camdan yapmayi denedi ancak daha sonra orijinal tasarimcilarin parabolik ve eliptik sekilde Gregoryen teleskoplari yaratarak spekulum metal aynalara gecti Kisa sure sonra teleskop yapimini meslek olarak benimsedi ve ilk olarak Edinburgh da ve daha sonra Londra da calisti Short un tum teleskoplari Gregoryen bicimindeydi Short 1768 de Londra da teleskop satarak hatiri sayilir bir servet kazanarak oldu Spekulum ikincil metal ayna veya capraz aynalar goz mercegine ulasan isigi buyuk olcude azalttigindan bircok yansitici teleskop tasarimcisi bunlari ortadan kaldirmaya calisti 1762 de Mikhail Lomonosov Rusya Bilimler Akademisi forumunda yansitici bir teleskop sundu Bu teleskobun birincil aynasini teleskop eksenine dort derece egik tuttu boylece goruntu gozlemcinin kafasi gelen isigi engellemeden teleskop tupunun onune monte edilmis bir goz mercegi araciligiyla gorulebildi Bu yenilik 1827 ye kadar yayinlanmadi bu nedenle William Herschel in benzer bir tasarimindan sonra bu tip Herschelyan teleskopu olarak adlandirildi 1789 da William Herschel in 49 inc 1 200 mm 40 fit boyutundaki teleskopu 1797 de yayinlanan Encyclopaedia Britannica Ucuncu Baskidan cizim Yaklasik 1774 yilinda William Herschel o zamanlar Bath Ingiltere de muzik ogretmeniydi bos zamanlarini reflektorlu teleskop aynalarinin yapimiyla gecirmeye basladi ve sonunda kendini tamamen bunlarin yapimina ve astronomik arastirmalarda kullanimina adadi 1778 yilinda bir 6 1 4 inc 16 cm odak acikligi bulunan yansitici ayna yapti yaptigi yaklasik 400 teleskop aynasinin icinde en iyisidir ve bu aynayi kullanip 7 fit 2 1 m odak uzakligi olan teleskop imal etti Bu teleskopu kullanarak ilk parlak astronomik kesiflerini yapti 1783 te Herschel yaklasik 18 inc 46 cm capinda ve 20 fit 6 1 m odak uzakligi olan bir teleskop imal etti Aynayi birkac kez degistirerek yirmi yil kadar bu teleskopla gokleri gozlemledi Sonrasi 49 inc 120 cm bir aynaya sahip ve odak uzakligi 40 fit 12 m olan genelde 40 feet teleskopu olarak bilinir en buyuk yansitici teleskopunu insa etmeyi bitirdi Bu teleskop olarak bilinir Ingiltere deki Slough daki Gozlemevi ndedir O gunun spekulum aynalarinin zayif yansiticiligindan kaynaklanan isik kaybini azaltmak icin Herschel kucuk diyagonal aynayi tasarimindan cikardi ve olusan goruntuyu dogrudan gorebilmesi icin birincil aynayi egimli yapti Bu tasarim Herschelian teleskopu olarak adlandirildi Saturn un bilinen altinci ayi Enceladus u kullandigi ilk gece 28 Agustos 1789 ve 17 Eylul de bilinen yedinci ayi olan Mimas i kesfetti Bu teleskop 50 yili askin bir suredir dunyanin en buyuk teleskopu olarak kaldi Bununla birlikte bu buyuk teleskobun kullanimi zordu ve bu nedenle en sevdigi 18 7 inclik reflektorden daha az kullanildi 1845 yilinda 72 inc 180 cm Newton reflektoru insa etti bununla galaksilerin sarmal formunu kesfetti teleskobunu Parsonstown lu Leviathan olarak adlandirdi Bu sirada daha buyuk reflektorlerin tumu spekulum metal aynalarinin zayif yansiticiligindan ve hizli kararan dogasindan muzdaripti Bu aynalarin sik sik cikarilmasi ve yeniden parlatilmasi gerektiginden teleskop basina birden fazla aynaya ihtiyaclari oldugu anlamina geliyordu Parlatma islemi aynanin egrisini degistirebileceginden cok zaman aliciydi bu nedenle genellikle aynanin dogru sekle gore yeniden sekillendirilmesi gerekiyordu Renksemez kirilma teleskoplari Bir renksemez mercekten gecen isik yolu Ilk kirici teleskoplarin icadindan beri genellikle lenslerde gorulen renk hatalarinin kromatik aberasyon yuzeylerinin kuresel seklindeki hatalarindan kaynaklandigi varsayilmistir Optikciler bu hatalari duzeltmek icin cesitli egrilik bicimlerine sahip lensler olusturmaya calistilar Isaac Newton 1666 da kromatik renklerin aslinda isigin cam ortamdan gecerken esit olmayan kirilmasindan ortaya ciktigini kesfetti Bu optisyenleri her bir cam turu tarafindan uretilen hatalari ortadan kaldirmak icin birden fazla cam turunden yapilmis lenslerle deneyler yapmaya yoneltti Bunun bir um renkleri tek bir noktaya odaklayacak ve cok daha kisa odak uzakligina sahip enstrumanlar uretecek bir lens renksemez mercek yaratacagi umuluyordu Pratik bir akromatik renksemez kirilma teleskopu yapmayi basaran ilk kisi Ingiltere Essex ten Chester Moore Hall oldu kaynak belirtilmeli Insan gozunun farkli tabakalarinin retina uzerinde renksiz bir goruntu uretmek icin isik isinlarini kirdigini ve buna gore farkli mercekleri birlestirerek kisacasi farkli kirilma ortami yaratarak benzer bir sonuc uretmenin mumkun olabilecegini makul bir sekilde savundu Arastirmaya biraz zaman ayirdiktan sonra farkli cam turlerinden olusan iki mercegi birlestirerek iki rengin kirmizi ve mavi esit olmayan kirilmalarinin etkilerinin duzeltildigi akromatik bir mercek yapabilecegini buldu 1733 te cok daha az renk sapmasi sergileyen teleskop lensleri yapmayi basardi Aletlerinden birinin 2 1 2 inc 6 4 cm objektifi buna karsin nispeten kisa odak uzakligi 20 inc 51 cm odak uzakligi vardi Hall bagimsiz basina buyruk bir adamdi ve gorunuse gore sohret konusunda da cabasi yoktu en azindan icadini dunyaya duyurmak icin hicbir zahmete girmedi Westminster Hall da John Dollond a verilen patent haklariyla ilgili bir davada Watkin v Dollond Hall akromatik teleskopun ilk mucidi olarak kabul edildi Bununla birlikte Lord Mansfield tarafindan boyle bir bulustan faydalanmasi gerekenin asil mucit degil onu insanligin yararina ortaya cikaran kisi olduguna hukmedildi 1747 de Leonhard Euler Prusya Bilimler Akademisi ne bir mercegin hem kromatik hem de kuresel sapmalarini duzeltme olasiligini kanitlamaya calistigi bir makale gonderdi Gregory ve Hall gibi insan gozunun cesitli tabaklarinin mukemmel bir goruntu uretecek sekilde bir araya geldiginden mukemmel bir teleskop objektifiolusturmak icin farkli kirilma ortamlarina sahip lenslerin uygun kombinasyonlari ile de bunun mumkun olmasi gerektigini savundu Farkli renkteki isik isinlarinin dagiliminin varsayimsal bir yasasini benimseyerek analitik olarak cam ve su merceklerinden olusan akromatik bir nesne olusturma olasiligini kanitladi Euler in bu yapinin gercek bir objetif uretmeye yonelik tum cabalari ne yazik ki sonucsuz kaldi bu basarisizligi yalnizca gerekli egrilige sahip tam olarak calisan lensleri saglamadaki zorluga bagladi John Dollond Euler in analizinin dogrulugu ile hemfikirdi ancak hipotezine bunun tamamen teorik bir varsayim oldugu gerekcesiyle itiraz etti Teori Newton un isigin kirilmasi uzerindeki deneylerinin sonuclarina karsiydi ve sadece analitik bir akil yurutmeden fizik kanunlarinin belirlenemeyecegi dusuncesindeydi 1754 te Euler Berlin Akademisi ne isigin esnek bir sivida isik sacan cisimler tarafindan uyarilan belirli bir zamanda titresimlerden olustugu ve isigin rengindeki farkliligin bunlarin frekansinin az ya da cok olmasindan kaynaklandigi hipotezinden yola cikan bir baska makale gonderdi onceki sonuclarini cikardi Dollond tarafindan alintilanan Newton deneylerinin dogrulugundan suphe duymuyordu Dollond buna cevap vermedi ancak kisa bir sure sonra Isvecli matematikci ve astronom Samuel Klingenstierna nin bir makalesinin ozetini aldi ve bu makale Newton un kirilan isigin dagilimi hakkinda cikardigi sonuclarin dogrulugundan suphe etmesine neden oldu Klingenstierna tamamen geometrik degerlendirmelerden Newton un deneylerinin sonuclarinin evrensel olarak kabul edilen diger kirilma gercekleriyle uyumlu hale getirilemeyecegini gosterdi Dollond tarafindan bu makale tam olarak takdir edildi Dollond teleskopu Pratik bir adam olarak Dollond suphelerini hemen deney testine soktu Klingenstierna nin sonuclarini dogruladi renklerin farkliligina gore farkli cam turlerinin kirilma niteliklerinde umdugunun cok otesinde bir fark kesfetti ve boylece bu hizla ilk once renk sapmalarinin ve ardindan kuresel sapmalarin duzeltildigi merceklerin yapimina yol acti Dollond kirilmali teleskoplarda akromatizmanin elde edilmesi icin gerekli kosullarin farkindaydi ancak Newton tarafindan yapilan deneylerin dogruluguna guveniyordu Yazilari cesareti disinda zihninin tamamen hazir oldugu bir kesfe daha erken varacagini gosteriyor Dollond un makalesi Hall un onceki icadindan bagimsiz olarak kesfine ulastigi ardisik adimlari ve bu adimlarin atilmasinin saglandigi mantiksal surecleri anlatiyor 1765 te Peter Dollond John Dollond un oglu iki disbukey mercek camindan yapilan mercegin arkasinda icbukey kristal cam mercegin birlesiminden olusan uclu objektifi tanitti Bu tur bircok teleskop yapti kaynak belirtilmeli Uygun saflik ve homojenlige sahip cam diskleri ozellikle kristal camdan temin etmenin zorlugu akromatik teleskopta bulunan merceklerin capini ve isik toplama gucunu sinirladi Fransiz Bilimler Akademisi nin optik kristal camdan yapilmis buyuk mukemmel diskler icin oduller vermesi bosunaydi Yansitici teleskoplarin pratik olmayan metal aynalariyla ilgili zorluklar buyuk kirilmali teleskoplarinin yapimina yol acti 1866 da kirilma teleskoplari 18 inc 46 cm aciklika ulasmisti Bunlardan cok daha buyuk Buyuk refrakterler 19 yuzyilin ortalarindan sonlarina kadar insa edilmistir 1897 de Yerkes Gozlemevi nin insasi ile bir arastirma teleskopunda refrakter 40 inc 100 cm maksimum pratik sinirina ulasti her ne kadar daha buyuk bir refrakter 1900 yilindaki Paris 1900 Fuari nda Buyuk Paris Sergi Teleskobu olarak 49 2 inc 1 25 m capla gecici olarak sergilense de sergi sonrasi sokulmustur Yercekiminin lens uzerindeki etkisi nedeniyle daha buyuk refraktorler yapilmasi son derece zordur Bir mercek yalnizca kenarindan yerinde tutulabileceginden buyuk bir mercegin merkezi yercekimi nedeniyle sarkacak ve urettigi goruntuyu bozacaktir Buyuk yansitici teleskoplar 200 inc 5 1 m Palomar Dagi ndaki Hale teleskopu 1856 57 de Karl August von Steinheil ve Leon Foucault cam teleskop aynalari uzerine bir gumus tabakasi yerlestirme islemini baslatti Gumus tabaka spekulum aynalarindaki ciladan cok daha fazla yansitici ve daha uzun omurlu olmakla kalmayip cam alt tabakanin seklini degistirmeden cikarilip yeniden yerlestirilebilme avantajina da sahipti 19 yuzyilin sonlarina dogru cok buyuk gumus cam uzerine ayna yansitan teleskoplar yapilmistir 20 yuzyilin basinda hassas fotografik goruntuleme icin tasarlanmis ve her ikisi de Mount Wilson Gozlemevinde bulunan 1908 deki 60 inclik Hale teleskopu1917 de Hooker teleskopu 100 inc 2 5 m gibi modern buyuk arastirma reflektorlerinin ilkinin yapimina tanik olundu Bu boyuttaki bu ve diger teleskoplarin birkac ayda bir yeniden gumusleme icin ana aynalarinin cikarilmasina izin verecek ozelliklere sahip olmasi gerekiyordu California Institute of Technology de genc bir fizikci olan John Donavan Strong termal vakum buharlastirma kullanarak bir aynayi cok daha uzun omurlu aluminyum kaplamayla kaplamak icin bir teknik gelistirdi 1932 de bir aynayi aluminize eden ilk kisi oldu uc yil sonra 60 inc 1 500 mm ve 100 inc 2 500 mm teleskoplar aynalari aluminize edilen ilk buyuk astronomik teleskoplar oldu Palomar Gozlemevinde1948 de 200 inc 510 cm lik Hale reflektoru yirmi yedi yil sonra Rusya da masif 605 santimetre 238 in BTA 6 teleskobu tamamlanmasina kadar dunyadaki i en buyuk teleskop oldu Hale reflektoru cok dusuk surtunme icin hidrostatik yataklar tup yercekimi altinda sarkarken iki aynanin esit sapmalari icin Serrurier kafes kirisi ve aynalar icin Pyrex dusuk genlesmeli cam kullanimi da dahil olmak uzere gelecekteki teleskoplarda kullanilan bircok teknik yenilik getirdi Buyuk olcude daha buyuk teleskoplarin gelisi aynanin uygun seklini korumak icin camin sertligi disindaki yontemlerin bulunup kullanilmasini beklemek zorunda kaldi Aktif ve uyarlanabilir optikler 1980 ler daha buyuk teleskoplar insa etmek ve goruntu kalitesini iyilestirmek icin aktif optik ve uyarlanabilir optik olarak bilinen iki yeni teknolojinin tanitimini gordu Aktif optikte bir goruntu analizoru bir yildiz goruntusunun sapmalarini dakikada birkac kez algilar ve bir bilgisayar optigi en uygun sekil ve hizada tutmak icin birincil ayna ve ikincil aynanin konumu uzerindeki bircok destek kuvvetini ayarlar Bu atmosferik bulaniklik efektlerini duzeltmek icin cok yavastir ancak 8 m capinda veya daha buyuk parcali aynalar kadar 8 ye kadar ince tek aynalarin kullanilmasini da saglar Bu yonteme 1980 lerin sonlarinda ESO Yeni Teknoloji Teleskobu onculuk etti 1990 lar 10 metre 390 in iki teleskoptan ilkinin insasiyla baslayarak aktif optik kullanan yeni nesil dev teleskoplarin ortaya ciktigini gordu Bunlardan ilki 1993 yilinda insa edilen Keck teleskoplaridir O zamandan beri insa edilen diger dev teleskoplar sunlardir iki Gemini teleskopu Cok Buyuk Teleskopun dort ayri teleskopu ve Buyuk Binokuler Teleskop ESO nun VLT si Dunya atmosferinin bulanik etkilerini ortadan kaldiran gelismis uyarlanabilir optik sistemlere sahiptir Uyarlanabilir optik UO benzer bir ilke kullanir ancak Dunya atmosferindeki turbulansin hareketinden dolayi hizla degisen optik bozulmanin etkilerini telafi etmek icin saniyede birkac yuz kez duzeltmeler uygular Uyarlamali optikler bir dalga cephesindeki bozulmalari olcerek ve daha sonra kucuk bir deforme olabilir aynaya veya bir sivi kristal dizi filtresine uygulanan aktuatorlerin hizli degisiklikleriyle bunlari telafi ederek calisir UO ilk olarak 1953 yilinda Horace W Babcock tarafindan tasavvur edildi ancak 1990 larda bilgisayar ve dedektor teknolojisindeki gelismeler ihtiyac duyulan kompanzasyonu gercek zamanli olarak hesaplamayi mumkun kilana kadar astronomik teleskoplarda yaygin olarak kullanilmadi Uyarlanabilir optikte gereken yuksek hizli duzeltmeler ilgilenilen hedefe cok yakin oldukca parlak bir yildiza ihtiyac duyuldugu anlamina gelir veya bir lazer tarafindan yapay bir yildiz olusturulur Ayrica tek bir yildiz veya lazer ile duzeltmeler yalnizca cok dar bir alanda onlarca yay saniyesi etkilidir ve birkac 8 10metrelik teleskopta calisan mevcut sistemler tek nesne gozlemleri icin esas olarak yakin kizilotesi dalga boylarinda calisir Uyarlanabilir optik gelistirmeler arasinda daha genis bir duzeltilmis alan uzerinde birden cok lazere sahip sistemler ve veya gorunur dalga boylarinda iyi duzeltme icin kiloHertz oranlarinin uzerinde calisan sistemler vardir bunlar uzerinde calismalar devam etmekle birlikte 2015 itibariyla henuz rutin isletimde degildir Diger dalga boylariYirminci yuzyil Karl Jansky nin astronomik nesnelerin radyo emisyonlari yaydigini kesfettigi 1931 de baslayarak gorunur isik disindaki dalga boylarini kullanarak goruntuler uretebilen teleskoplarin yapimina tanik oldu bu II Dunya Savasi ndan sonra elektromanyetik spektrumun radyodan gama isinlarina kadar diger bolumleri icin gelistirilen teleskoplarla yeni bir gozlemsel astronomi cagini baslatti Radyo teleskoplar 250 fit 76 m Jodrell Bank Gozlemevi ndeki Lovell radyo teleskopu Radyo astronomi 1931 de Karl Jansky nin bir yon anteni ile karasal statigi arastirirken Samanyolu nun bir radyo emisyon kaynagi oldugunu kesfetmesiyle basladi Jansky nin calismalarini temel alan Grote Reber 31 4 fit 9 6 m canak ile daha sofistike amaca yonelik bir radyo teleskopu yapti bunu kullanarak gokyuzunde aciklanamayan cesitli radyo kaynaklari kesfetti Radyo astronomiye olan ilgi Ikinci Dunya Savasi ndan sonra cok daha buyuk canaklar insa edildiginde artti 250 fit 76 m Jodrell banka teleskobu 1957 300 fit 91 m Green Bank Teleskobu 1962 ve 100 metre 330 ft Effelsberg teleskopu 1971 1 000 fit 300 m lik devasa Arecibo teleskobu 1963 Arecibo teleskobu o kadar buyuktu ki yerdeki dogal bir cokuntuye sabitlenmisti merkezi anten teleskopun zenitten yirmi dereceye kadar olan nesneleri incelemesine izin verecek sekilde yonlendirilebilir Ancak her radyo teleskop canak tipinde degildir Ornegin Mills Cross Teleskobu gokyuzunu arastirmak icin 1 500 fit 460 m uzunluktaki antenin iki dikey hattini kullanan bir dizinin erken bir ornegiydi Yuksek enerjili radyo dalgalari mikrodalgalar olarak bilinir ve bu 1964 te kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunun kesfinden bu yana astronominin onemli bir alani olmustur Yer tabanli bircok radyo teleskopu mikrodalgalari inceleyebilir Kisa dalga boylu mikrodalgalar en iyi sekilde uzaydan incelenir cunku su buhari yuksek irtifalarda bile sinyali guclu bir sekilde zayiflatir Kozmik Arka Plan Gezgini COBE 1989 mikrodalga arka plan radyasyonu calismasinda devrim yaratti Radyo teleskoplari dusuk cozunurluge sahip olduklarindan iki veya daha fazla birbirinden ayri enstrumanin ayni kaynagi ayni anda gozlemlemesine izin veren interferometri kullanan ilk enstrumanlardi Cok uzun taban cizgisi interferometrisi bu teknigi binlerce kilometrenin uzerine cikardi ve cozunurluklerin birkac mili yay saniyesine kadar dusmesine izin verdi Buyuk Milimetre Teleskop 2006 dan beri aktif gibi bir teleskop 085 ila 4 milimetre 85 000 ila 4 000 µm dalga boyunda uzak kizilotesi milimetre alti teleskoplar ise 1 000 milimetre 1 0 m ile 1 milimetre 1 000 µm arasi mikrodalga bandi da dahil olmak uzere daha uzun dalga boylu radyo teleskoplari arasinda kopru kurar Kizilotesi teleskoplar 700 nm 0 7 µm 1000 µm 1 mm Kizilotesi radyasyonun cogu atmosfer tarafindan absorbe edilmesine ragmen belirli dalga boylarinda kizilotesi astronomi atmosferik su buhari tarafindan cok az absorpsiyonun oldugu yuksek daglarda yurutulebilir Uygun dedektorler kullanima sunuldugundan beri yuksek irtifalardaki cogu optik teleskop kizilotesi dalga boylarinda goruntu alabiliyor 3 8 metre 150 in gibi bazi teleskoplar UKIRT ve 3 metre 120 in IRTF her ikisi de Mauna Kea da ozel kizilotesi teleskoplardir IRAS uydusunun 1983 te firlatilmasi uzaydan kizilotesi astronomide devrim yaratti 60 santimetre 24 in bir aynaya sahip bu yansitici teleskop ayna sogutucu sivi helyum kaynagi bitene kadar dokuz ay boyunca calistirildi Daha once bilinen sayinin 100 katindan fazla 245 000 kizilotesi kaynagi tespit ederek tum gokyuzunu arastirdi Ultraviyole teleskoplar 10 nm 400 nm Optik teleskoplar yakin ultraviyoleyi goruntuleyebilse de stratosferdeki ozon tabakasi 300 nm den daha kisa ultraviyole radyasyonu emer Bu nedenle cogu ultraviyole astronomi uydularla yurutulur Ultraviyole teleskoplar optik teleskoplara benzer ancak geleneksel aluminyum kapli aynalar kullanilamaz bunun yerine magnezyum florur veya lityum florur gibi alternatif kaplamalar kullanilir 1962 gibi erken bir tarihte Yorungeli Gunes Gozlemevi uydusu morotesi isikta gozlemler yapti Uluslararasi Ultraviyole Kasifi 1978 gokyuzunu on sekiz yil boyunca 45 santimetre 18 in iki spektroskoplu aciklikli teleskopla inceledi Asiri ultraviyole astronomi 10 100 nm basli basina bir disiplindir ve X isini astronomisinin bircok teknigini icerir Extreme Ultraviolet Explorer 1992 bu dalga boylarinda calisan bir uyduydu X isini teleskoplari 0 01 nm 10 nm Uzaydan gelen X isinlari Dunya yuzeyine ulasmaz bu nedenle X isini astronomisinin Dunya atmosferinin uzerinde yapilmasi gerekir Ilk X isini deneyleri Gunes ten gelen X isinlarinin 1948 ve ilk galaktik X isini kaynaklarinin ilk tespitini saglayan yorunge alti roket ucuslarinda yapildi Scorpius X 1 Haziran 1962 ve Yengec Bulutsusu Ekim 1962 O zamandan beri X isini teleskoplari Wolter teleskoplari X isinlarini bir dedektore saptiran ic ice yer aynalari kullanilarak yapilmistir OAO uydularindan bazilari 1960 larin sonlarinda X isini astronomisi gerceklestirdi ancak ilk ozel X isini uydusu 300 tane isin kaynagi kesfeden Uhuru 1970 idi Daha yeni X isini kaynagi uydular arasinda EXOSAT 1983 Rosat 1990 Chandra 1999 ve Newton 1999 vardir Gama isini teleskoplari 0 01 nm den az Gama isinlari Dunya atmosferinde yuksek oranda emilir bu nedenle cogu gama isini astronomisi uydularla yapilir Gama isini teleskoplari parildama sayaclari kivilcim odalari ve daha yakin zamanda kati hal dedektorlerini kullanir Bu cihazlarin acisal cozunurlugu tipik olarak cok zayiftir 1960 larin basinda balonla tasinan deneyler vardi ancak gama isini astronomisi gercekten 1967 de OSO 3 uydusunun firlatilmasiyla basladi Ilk ozel gama isini uydulari SAS B 1972 ve Cos B 1975 idi Compton Gama Isini Gozlemevi 1991 onceki arastirmalara gore buyuk bir gelismeydi Cok yuksek enerjili gama isinlari 200 GeV in uzerinde Dunya atmosferindeki gama isinlarinin gecisi ile uretilen Cerenkov radyasyonu yoluyla yerden tespit edilebilir HEGRA 1987 STACEE 2001 HESS 2003 ve MAGIC 2004 dahil olmak uzere dunya capinda birkac Cerenkov goruntuleme teleskopu insa edilmistir Interferometrik teleskoplar1868 de Fizeau geleneksel bir teleskoptaki aynalarin veya cam merceklerin duzenlenmesinin amacinin teleskopa giren optik dalga alaninin Fourier donusumune bir yaklasim saglamak oldugunu belirtti Bu matematiksel donusum iyi anlasildigindan ve matematiksel olarak kagit uzerinde gerceklestirilebildiginden bir dizi kucuk alet kullanarak bir yildizin capini tek bir teleskopla ayni hassasiyetle olcmenin mumkun olacagini kaydetti Butun bu iddialar daha sonra olarak bilinecek bir teknigin onunu acti 1891 yilina kadar Albert A Michelson astronomik acisal caplarin olcumu icin bu teknigi basariyla kullandi Jupiter in uydularinin caplari Michelson 1891 Otuz yil sonra sonunda Michelson amp amp Francis G Pease 1921 tarafindan Wilson Dagi ndaki 100 inclik Hooker Teleskopu uzerine monte edilmis 20 ft 6 1 m lik interferometre ile bir yildiz capinin dogrudan interferometrik olcumu gerceklestirildi Bir sonraki buyuk gelisme 1946 da Ryle ve Vonberg in Ryle ve Vonberg 1946 Michelson interferometresinin bir radyo analogunu olusturarak bir dizi yeni kozmik radyo kaynagi bulmasiyla geldi Parazit olusturmak icin iki radyo anteninden gelen sinyaller elektronik olarak eklendi Ryle ve Vonberg in teleskopu gokyuzunu tek boyutta taramak icin Dunya nin donusunu kullandi Daha buyuk dizilerin ve gerekli Fourier donusumlerini hizla gerceklestirebilen bilgisayarlarin gelistirilmesiyle birlikte Fourier donusumunu gerceklestirmek icin dev bir parabolik yansiticiya ihtiyac duymadan yuksek cozunurluklu goruntuler elde edebilen ilk aciklik sentezi goruntuleme araclari cok gecmeden gelistirildi Bu teknik artik cogu radyo astronomi gozleminde kullanilmaktadir Radyo astronomlari kisa sure sonra genellikle birden fazla kitaya yayilmis cok daha buyuk teleskop dizilerini kullanarak Fourier aciklik sentezi ile goruntuleme gerceklestirmek icin matematiksel yontemler gelistirdiler 1980 lerde aciklik sentezi teknigi yakin yildizlarin ilk cok yuksek cozunurluklu optik ve kizilotesi goruntulerini saglayarak kizilotesi astronominin yani sira gorunur isiga da genisletildi 1995 te bu goruntuleme teknigi bir dizi ayri optik teleskopta ilk kez gosterildi cozunurlukte daha fazla gelisme saglandi ve ayrica daha da yuksek cozunurluklu goruntulenmesine izin verildi Ayni teknikler su anda Donanma Prototipi Optik Girisimolceri CHARA dizisi ve IOTA dizisi dahil olmak uzere bir dizi baska astronomik teleskop dizisinde uygulanmistir 2008 de Max Tegmark ve Matias Zaldarriaga bilgisayarlar gerekli tum donusumleri gerceklestirecek kadar hizli hale geldiginde merceklerden ve aynalardan tamamen vazgecilebilecegi bir Hizli Fourier Donusumlu Teleskop tasarimi onerdiler Ayrica bakiniz belgeseli Astronomi tarihi Uluslararasi Astronomi Yili 2009 Galileo nun teleskopunu kullanarak ilk astronomik gozlemlerinin 400 yildonumunun kutladigi yildir Teleskop turlerinin listesiAtiflar The history of the telescope Henry C King Harold Spencer Jones Publisher Courier Dover Publications 0 486 43265 3 978 0 486 43265 6 Lovell D J Optical anecdotes 26 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde pp 40 41 Wilson Ray N Reflecting Telescope Optics Basic design theory and its historical development 26 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 14 madehow com 11 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 PDF s 3 10 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 John Donavan Strong a young physicist at the California Institute of Technology was one of the first to coat a mirror with aluminum He did it by thermal vacuum evaporation The first mirror he aluminized in 1932 is the earliest known example of a telescope mirror coated by this technique a b The history of the telescope by Henry C King Harold Spencer Jones Publisher Courier Dover Publications 2003 Pgs 25 27 0 486 43265 3 978 0 486 43265 6 Bardell May 2004 The Invention of the Microscope BIOS 75 2 78 84 doi 10 1893 0005 3155 2004 75 lt 78 TIOTM gt 2 0 CO 2 Atti Della Fondazione Giorgio Ronchi E Contributi Dell Istituto Nazionale Di Ottica Volume 30 La Fondazione 1975 page 554 galileo rice edu The Galileo Project gt Science gt The Telescope by Al Van Helden 23 Haziran 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 The History of the Telescope By Henry C King page 27 spectacles invention an important step in the history of the telescope 10 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 Osservatorio Astronomico di Bologna TELESCOPES 13 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 Osservatorio Astronomico di Bologna TELESCOPES The request however was turned down also because other spectacle makers had made similar claims at the same time 13 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 The Hague discussed the patent applications first of Hans Lipperhey of Middelburg and then of Jacob Metius of Alkmaar another citizen of Middelburg galileo rice edu The Galileo Project gt Science gt The Telescope by Al Van Helden 23 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dutch biologist and naturalist claimed in 1858 that this shorter tube was an early microscope which he also attributed to Janssen perpetuating the Janssen claim to both devices The Origins of the Telescope Amsterdam University Press 2010 ss 21 2 ISBN 978 90 6984 615 6 11 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 King Henry C The History of the Telescope Courier Dover Publications 1955 2003 The Origins of the Telescope Amsterdam University Press 2010 s 25 ISBN 978 90 6984 615 6 9 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 The Origins of the Telescope Amsterdam University Press 2010 ss 32 36 43 ISBN 978 90 6984 615 6 14 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 Albert Van Helden Sven Dupre Rob van Gent The Origins of the Telescope Amsterdam University Press 2010 pages 37 38 July 26 1682 Peter D Usher Shakespeare and the Dawn of Modern Science Cambria Press 2010 page 28 29 Biographia Britannica Or The Lives of the Most Eminent Persons who Have Flourished in Great Britain and Ireland from the Earliest Ages Down to the Present Times Volume 5 W Innys 1760 page 3130 Henry C King The History of the Telescope Courier Corporation 1955 page 28 29 a b Patrick Moore Eyes on the Universe The Story of the Telescope Springer Science amp Business Media 2012 page 9 The Digges Telescope 2002 29 Ekim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2012 Ronan 1991 Leonard and Thomas Digges 101 6 27 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2012 Stargazer The Life and Times of the Telescope Londra Allen amp Unwin 13 Haziran 2006 ss 38 43 ISBN 9780306814839 olu kirik baglanti Fred Watson 2007 Stargazer The Life and Times of the Telescope 26 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde page 40 Allen amp Unwin Henry C King The History of the Telescope Courier Corporation 1955 page 28 Taylor Pamela Ed 1971 The Notebooks of Leonardo da Vinci New American Library s 129 The Notebooks of Leonardo Da Vinci Litres 2019 page 856 Vincent Ilardi Renaissance Vision from Spectacles to Telescopes American Philosophical Society 2007 pages 207 209 Controversy over telescope origin BBC News 16 Eylul 2008 30 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2009 News aol com 14 Ocak 2009 19 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 Galileo at Work 20 Subat 2003 s 137 ISBN 978 0 486 49542 2 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2013 On the Brink of Tomorrow Frontiers of Science Washington D C National Geographic Society 1982 s 16 a b c d e f adapted from the 1888 edition of the Encyclopaedia Britannica Jim Quinn Stargazing with Early Astronomer Galileo Galilei Sky amp Telescope July 31 2008 Palmieri 2001 Galileo and the discovery of the phases of Venus 21 2 109 129 doi 10 1177 002182860103200202 Rosen Edward The Naming of the Telescope 1947 Schreier 4 Haziran 2013 Head On Intersection of East and West The Overlooked History of Galileo in China Intersect The Stanford Journal of Science Technology and Society 6 2 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2021 a b Stjarnhimlen se 17 Kasim 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 a b The First Telescopes Cosmic Journey A History of Scientific Cosmology Center for History of Physics a Division of the American Institute of Physics 9 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 26 Kasim 2021 History of Telescopes Cartage 11 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Angelfire com 21 Mart 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 The history of the telescope Courier Dover Publications 2003 ISBN 978 0 486 43265 6 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 26 Kasim 2021 Christian Huygens and the Development of Science in the Seventeenth Century Nature 162 4117 1948 ss 472 473 doi 10 1038 162472a0 Reading Euclid by J B Calvert 2000 Duke U 8 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed 23 October 2007 Stargazer 2007 s 108 ISBN 978 1 74176 392 8 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2013 Stargazer 2007 s 109 ISBN 978 1 74176 392 8 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2013 1 26 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Page 88 The History of the Telescope 1955 s 74 ISBN 978 0 486 43265 6 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2013 Isaac Newton Optics bk i pt ii prop 3 Treatise on Optics p 112 Isaac Newton By Michael White 1999 s 170 ISBN 978 0 7382 0143 6 Erisim tarihi 1 Agustos 2013 olu kirik baglanti Isaac Newton adventurer in thought by Alfred Rupert Hall page 67 18 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2021 Telescope optics net 27 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 amazing space stsci edu 11 Subat 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 Pound reported upon it in Phil Trans 1723 No 378 p 382 Smith Robert Compleat system of opticks in four books bk iii ch I Cambridge 1738 On an optic pipe improvement Lomonosov M V Selected works in two volumes Volume I Natural sciences and philosophy Moscow Nauka Science publishing house 1986 Rusca Name in Russian Ob usovershenstvovanii zritelnyh trub M V Lomonosov Izbrannye proizvedeniya V dvuh tomah T 1 Estestvennye nauki i filosofiya M Nauka 1986 Mem Acad Berlin 1753 Phil Trans 1753 p 289 a b Phil Trans 1758 p 733 Physics Demystified Mcgraw hill 1 Agustos 2002 s 515 ISBN 0 07 138201 1 Erisim tarihi 1 Agustos 2013 Internet Archive vasitasiyla the largest telescope lens sag Mtwilson edu 2008 Written in 1984 5 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 Pettit 1956 Pettit E Astronomical Society of the Pacific Leaflets Vol 7 Astronomical Society of the Pacific Leaflets Articles adsabs harvard edu 7 249 nmt edu 13 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2013 www scientificamerican com 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2015 Astronomik optik interferometri gelisiminin ayrintili bir aciklamasi burada bulunabilir Kaynaklar Bu makale artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni icermektedir Taylor Harold Dennis Gill David 1911 Teleskop Chisholm da Hugh ed Ansiklopedi Britannica 26 11 baski Cambridge Universitesi Yayinlari s 557 573 Crawford David Livingstone Ed 1966 The Construction of Large Telescopes International Astronomical Union Symposium no 27 London New York Academic Press s 234 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Electromagnetics McGraw Hill 1966 Fizeau H 1868 CR Hebd Seanc Acad bilim Paris 66 932 King Henry C Ed 1955 The History of the Telescope Londra Charles Griffin amp Co Ltd KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Lindberg DC 1976 El Kindi den Kepler e Gorme Teorileri Chicago University of Chicago Press Michelson AA 1891 Yayin Astron Soc Pac 3 274 Michelson AA amp Pease FG 1921 Astrofizik 53 249 Encyclopedia of the History of Arabic Science 1 amp 3 Routledge 1996 ISBN 0 415 12410 7 0 415 12410 7 Ryle M amp Vonberg D 1946 175Mc s de gunes radyasyonu Nature 158 pp 339 The eye as an optical instrument from camera obscura to Helmholtz s perspective Perception 30 10 2001 ss 1157 1177 doi 10 1068 p3210 PMID 11721819 Van Helden Albert 1977 Teleskopun Icadi Amerikan Felsefe Dernegi Islemleri Cilt 67 No 4 2008 de duzeltmelerle yeniden basildi Van Helden Albert Dupre Sven van Gent Rob amp Zuidervaart Huib ed 2010 The Origins of the Telescope Amsterdam KNAW Press Hollanda da Bilim ve Burs Tarihi cilt 12 pdf baglantisi 23 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Watson Fred Ed 2004 Star Gazer The Life and History of the Telescope Sydney Cambridge Allen amp Unwin Da Capo Press KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Dis baglantilarOptik makalelerinin tarihiTeleskop makalelerinin tarihiGalileo Projesi Al Van Helden in Teleskopu 23 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teleskobun Icadinin 400 Yildonumu 25 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teleskop tarihi ve ilgili konularda makaleler 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teleskobun Icadinin Tarihoncesi 10 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teleskopun Kisa Tarihi ve Lise Fizik Sinifinda Kullanim Fikirleri 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fizik 1040 Astronomiye Baslangic Teleskop 27 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teleskobun erken tarihi MO 3500 den MS 1900 e kadar 5 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yansitici teleskoplar Tarihsel Giris Erken Donem 1608 1672 olu kirik baglanti Diger medyaEyes on the Skies teleskobun tarihi ve gelecegi hakkinda cevrimici olarak mevcut olan belgesel 24 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Diger olasi teleskop mucitleriLeonard Digges 1520 1559 Yansitici teleskobun Ingilizce kokenleri var miydi 27 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Leonard ve Thomas Digges Colin A Ronan M Sc FRAS orijinal olarak Journal of the British Astronomical Association 101 6 1991 de yayinlandi 27 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Juan Roget 1624 ten once oldu Tarihci Nick Pelling 1617 1624 yillari arasinda olen Burgonyali bir gozluk yapimcisi olan Juan Roget in erken bir teleskop icat etmis olabilecegini soyluyor Teleskopun kokeni uzerine tartismalar BBC News 16 Eylul 2008 30 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde