Hocalı Katliamı (Azerice: Xocalı soyqırımı), Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.
Karabağ Savaşı'nın parçası | |
Hocalı'da kaçan Azerbaycan Türkleri | |
Bölge | Hocalı, Azerbaycan |
---|---|
Tarih | 25-26 Şubat 1992 |
Saldırı türü | Katliam, etnik temizlik |
Ölü | 161+ (İnsan Hakları İzleme Örgütü, 1993 raporu) 200+ (İHİÖ, 1994 raporu) 485 (Azerbaycan parlamentosu) 613 (Azerbaycan hükûmeti) |
İşleyenler | Ermenistan Silahlı Kuvvetleri (Rus 366. Motorize Piyade Alayı) |
"Memorial" İnsan Hakları Savunma Merkezi,İnsan Hakları İzleme Örgütü,The New York Times gazetesi ve Time dergisine göre katliam, Ermenistan'ın ve (366. Motorize Piyade Alayı)'nın desteğindeki Ermeni güçleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Karabağ Savaşında Ermeni kuvvetlere komutanlık yapmış eski Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ve 'ın aktardığına göre kardeşi Monte Melkonyan, katliamın Ermeni güçler tarafından yapılan bir intikam olduğunu açıklamıştır.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Hocalı Katliamı'nı Dağlık Karabağ'ın işgalinden bu yana gerçekleşen en kapsamlı sivil katliamı olarak nitelendirmiştir.
Azerbaycan'ın resmî açıklamasına göre saldırıda 106'sı kadın, 83'ü çocuk olmak üzere toplam 613 Azeri ölmüştür.
Arka plan
Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisinde olan Hocalı kasabası Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliği taşımaktaydı. Kasaba Hankendi'yle Ağdam'ı bağlayan yolun üzerinde bulunup bölgenin tek havalimanı için üs konumundaydı. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün raporuna göre Hocalı kasabası Hankendi'yi top ateşine tutan Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından üs olarak kullanıldığı için Ermeni kuvvetler tarafından top ateşine tutulmaktaydı.
Aralık 1991'de Hankendi çevresinde yerleşen ve Azerilerin yaşadığı kasabasının alınmasından sonra, Hocalı kasabası tamamen Ermeni ablukasında kaldı. 30 Ekim'den itibaren karayoluyla ulaşım kapanmış ve tek ulaşım vasıtası olarak helikopter kalmıştı. 20 Kasım 1991'de Hocavend semalarında Mi-8 helikopterin Ermeni kuvvetler tarafından vurulması ve sonuçta birkaç Azerbaycan devlet resmileri, Rus ve Kazak gözlemciler dahil 20 kişinin ölümünden sonra, hava ulaşımı da kesilmişti. İşgalden önce 1991-1992 kış aylarında Hocalı sürekli olarak bombalanmıştır. Hocalıdan çıkmış mültecilerin İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne söylediklerine göre, bazı durumlarda bombardımanlar açıkça sivil hedeflere karşı yönlendirilmiştir. Saldırı öncesi, birkaç aydır kasaba elektrik ve gazdan yoksundu.
936 km2'lik alana sahip, savaştan önce 2.605 aileden ibaret 11.356 kişinin yaşadığı Hocalı kasabası 26 Şubat 1992 tarihinde yağmaya[] maruz kalmış ve kasaba tamamen yok edilmiştir. Uzun süre cesetlerin alınması bile mümkün olmadı. Kasaba komutasındaki yaklaşık 160 hafif silahlı kişiden oluşan Özel Polis Gücü (OMON) birlikleri tarafından savunulmaktaydı. İlaveten 200 kişilik savunma kuvveti mevcuttu.
Katliam
Ermeni güçleri 1992 yılının 25 Şubat'ı 26 Şubat'a bağlayan gecede bölgedeki 366. Alayın da desteği ile önce giriş ve çıkışını kapadığı Hocalı kasabasında, Azeri resmî kaynaklarına göre, 83 çocuk, 106 kadın ve 70'ten fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 sakin öldürülmüş, toplam 487 kişi ağır yaralanmıştır. 1275 kişi ise rehin alınmış ve 150 kişi ise kaybolmuştur. Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde cesetlerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başları kesildiği görülmüştür. Hamile kadınlar ve çocukların da maruz kaldığı tespit edilmiştir.
Eski ASALA eylemcilerinden Monte Melkonyan, Hocalı'ya yakın bölgede Ermeni askerî birliklere komutanlık yapmış ve katliamdan bir gün sonra Hocalı çevresinde gördüklerini günlüğünde anlatmıştır. Melkonyan'ın ölümünden sonra, Markar Melkonyan kardeşinin günlüğünü Benim Kardeşimin Yolu (My Brother's Road) başlığıyla ABD'de çıkardığı kitapta Hocalı Katliamı'nı şöyle tasvir ediyor:
Bir gece önce akşam 11 civarında, 2.000 Ermeni savaşçısı, Hocalı'nın üç tarafındaki yüksekliklerden ilerleyerek, kasaba sakinlerini doğudaki açılışa doğru sıkıştırmışlar. 26 Şubat sabahına kadar mülteciler Dağlık Karabağ'ın doğu yüksekliklerine ulaşmış ve aşağıdaki Azeri kenti olan Ağdam'a doğru inmeye başlamışlar. Buradaki tepeciklerde yerleşen sivilleri güvenli arazide takip eden Dağlık Karabağ askerleri onlara ulaşmışlar. Mülteci kadın Reise Aslanova İnsan Hakları İzleme Örgütüne verdiği açıklamada "Onlar sürekli ateş ediyorlardı" diye konuşmuştu. Arabo'nun savaşçıları daha sonra uzun zaman kalçalarında taşıdıkları bıçakları kınlarından çıkartarak bıçaklamaya başlamışlar. Şu anda yalnız kuru çimenden esen rüzgârın sesi ıslık çalıyordu, ve ceset kokusunu uçurması için bu rüzgâr henüz erkendi. Monte üzerinde kadınların ve çocukların kırılmış kuklalar gibi saçıldığı çimene eğilerek "Disiplin yok" diye fısıldadı. O bu günün önemini anlıyordu: bu gün Sumgayıt Pogromunun dördüncü yıldönümüne yaklaşıyordu. Hocalı stratejik bir amaç olmasından başka aynı zamanda bir öç alma eylemiydi. |
Bugünkü Ermenistan cumhurbaşkanı ve savaş süresinde Karabağ'da Ermeni güçlerine kumandanlık yapmış Serj Sarkisyan'ın İngiliz araştırmacısı ve yazarı Thomas De Waal'a söylediklerine göre:
Hocalıdan önce, Azerbaycanlılar bizim şaka yaptığımızı sanıyordu, Ermenilerin sivil topluma karşı el kaldırmayacaklarını sanıyorlardı. Biz bunu (stereotipi) kırmayı başardık. Ve olay işte bu. Ayni zamanda o delikanlıların arasında Bakü'den ve Sumgayıt'tan kaçanlarında olmasını anlamalıyız. |
Ermenistan Maslahatgüzar'ı Movses Abelyan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na Ermenistan Dış İşleri Bakanlığı tarafından takdim ettiği mektupta, Azerbaycan'ın olayı "utanmazcasına kullandığını" söylemiştir. Abelyan, eski Azerbaycan cumhurbaşkanı Ayaz Mutallibov'un Çek gazeteci Dana Mazalova ile yaptığı ve 2 Nisan 1992'de Rusya'nın Nezavisimaya Gazeta gazetesinde yayımlanan röportaja dayanarak, sivillerin kaçışını kolaylaştırmak amacıyla Karabağ'daki Ermenilerin açmış olduğu dağ geçidinden yerli halkın kaçışının Azerbaycan Halk Cephesi militanları tarafından önlendiğini savunmuştur. Ayrıca Abelyan, Ermenilerin Azeri sivillere beyaz bayrak ile kasabayı terk etme çağrısında bulunduğunu söyleyen bir Azeri kadınının sözünden alıntı yapan İnsan Hakları İzleme Örgütü Helsinki Watch bölümünün Eylül 1992 raporuna dayanarak, gerçekten Azeri militanlarının kaçmaya çalışanları vurduğunu yazmıştır.
Daha sonraki röportajlarda Mutallibov, Ermenileri kendi sözlerini bariz şekilde yanlış yorumlaması gerekçesiyle suçlamış ve sadece, "Azerbaycan Halk Cephesi Hocalı katliamının sonuçlarını kendi siyasi çıkarlarına kullandı" diye söylediğini vurgulamıştır.
İlaveten, İnsan Hakları İzleme Örgütü İcra Direktörü, sivil ölümlere Karabağ Ermeni güçlerinin doğrudan sorumlu olduğunu, hem kendi raporu hem de Memorial'ın raporunun Azeri güçlerin sivillerin kaçışını engellediğine ve sivillere ateş açtığına dair argümanı destekleyen herhangi delilin içermediğini ifade etmiştir.
Uluslararası tepki
İnsan Hakları İzleme Örgütü olayı Dağlık Karabağ Savaşı içerisinde yapılan en büyük katliam olarak nitelemiştir. Azerbaycan Parlamentosu 1994'te Hocalı'da yaşanan katliamı "soykırım" olduğunu ilan etti.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 31 üyesi (12 Türkiye, 8 Azerbaycan, 3 Birleşik Krallık, 2 Arnavutluk, 1 Bulgaristan, 1 Lüksemburg, 1 Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, 1 Kuzey Makedonya, 1 Norveç, 1 Polonya) tarafından imzalanan, Ermeniler tüm Hocalıları öldürdüler ve tüm şehri harap ettiler ifadesinin de yer alan ve 19. yüzyılın başlarından beri Ermenistan tarafından Azerilere karşı işlenen soykırım olarak tanınmaya adım atılması gerektiğini bütün parlamento üyelere söyleyen 324 nolu bildiri yayımladı.
2009 Şubat'ında Kaliforniya Eyalet Alt Senatosu'nun üyesi Felipe Fuentes, Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e yazdığı mektupda Hocalı olaylarını Azeri katliamı şeklinde nitelendirerek, kurbanların ailelerine başsağlığını sunmuştur.
Cumhuriyet Senatosu (Meksika), 2011'de Hocalı olaylarını soykırım olarak tanımıştır.
Soykırım ve Katliam olarak tanımlayan ülkeler
Soykırım ve Katliam olarak tanımlayan kuruluşlar
Katliam olarak tanımlayan ABD eyaletleri
Katliam olarak tanımlayan ABD eyaletleri
İsim
Olay Azerbaycan tarafından "Xocalı soyqırımı" (Hocalı soykırımı), "Xocalı faciəsi" (Hocalı faciası) şeklinde adlandırılırken Ermenistan tarafından Hocalı hadisesi gibi terimlerle ifade edilir. Dünyanın çeşitli dillerinde ve ülkelerinde de Hocalı katliamı benzeri ifadeler kullanılır.
Anıtlar
Yurt dışında Hocalı Katliamı anısına anıtlar inşa edilmeye başlandı.
Bu anıtların ilki Hollanda'nın başkenti Lahey (Den Haag), kentinde dikildi.
Türkiye'de ilk Hocalı Katliamı anısına anıt başkent Ankara'nın Keçiören belediyesi tarafından 2005 yılında dikildi.
2008 yılında Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de Hocalı Katliamı anısına anıt inşa edildi.
2009 yılında Ankara ilinin Beypazarı ilçe merkezinde Hocalı Katliamı anısına anıt inşa edildi.
2011 yılında 26 Şubat Hocalı katliamı yıldönümünde Isparta Belediye Başkanı Yusuf Ziya Günaydın, Dağlık Karabağ ve Hocalı’daki katliamı unutturmamak için Isparta’da Hocalı Katliamı anısına anıt inşa etme kararı aldı.
2011 yılında 26 Şubat Hocalı Katliamı yıldönümünde Ankara ilinin Kızılcahamam ilçe merkezinde, Kızılcahamam Belediyesi tarafından Hocalı Katliamı anısına anıt inşa edilme kararı alındı.
2012 yılında 26 Şubat Hocalı Katliamı yıldönümünde Ankara'da Keçiören belediyesi, Hocalı şehitleri anısına Azerbaycan Parkı içerisinde yapılacak Soykırım Anıtı'nın temelini attı.
2012 yılında 24 Şubat'ta Bosna-Hersek'ın başkenti Saraybosna'da Hocalı Katliamı anısına anıtın açılışı Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kızı Haydar Aliyev Vakfı Başkan Yardımcısı Leyla Aliyeva tarafından yapıldı.
2012 Ağustos'unda Meksika başkentinde "Hocalı Soykırımı Anıtı"nın açılışı yapıldı.
2012 Kasım'ında Türkiye'nin Kocaeli ilinde "Hocalı Soykırımı Müzesi"nin açılışı yapıldı. Türkiye Azerbaycan Dernekleri Federasyonu tarafından yapılan müze İzmit'te Azerbaycan Kültür Evinde bulunur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Human Rights Watch World Report 1993 – The Former Soviet Union" (İngilizce). Hrw.org. 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2014.
- ^ Human Rights Watch/Helsinki (1994). Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh (PDF) (İngilizce). New York: İnsan Hakları İzleme Örgütü. s. 6. ISBN . 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Mart 2014.
- ^ de Waal, Thomas (2004). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war (İngilizce). ABC-CLIO. ss. 172-173. ISBN . 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ (Rusça). Moskova: Memorial İnsan Hakları Savunma Merkezi. 1992. 22 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Panico, Christopher (1994). Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh (İngilizce). Human Rights Watch/Helsinki. s. 6. , . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2009.
...the largest massacre to date in the conflict...
- ^ "Massacre by Armenians Being Reported" (İngilizce). New York: New York Times. 3 Mart 1992. 11 Mart 2007 tarihinde kaynağından .
- ^ Smolowe, Jill (16 Mart 1992). "Tragedy Massacre in Khojaly" (İngilizce). Moskova: Times. 28 Şubat 2005 tarihinde kaynağından .
- ^ Ambrosio, Thomas (2001). Irredentism: Ethnic Conflict and International Politics (İngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 150. , . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2009.
Convincing evidence points also to the direct engagement of Armenian (from the Republic of Armenia) armed forces in the fighting, and to their continued regular stationing in Karabagh
- ^ . 15 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
- ^ Cohen, Roberta (1998). The forsaken people (İngilizce). Brookings Institution Press. s. 260. , . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009.
Following the independence of Armenia and Azerbaijan, the Armenians of Nagorno-Karabakh proclaimed the "Republic of Nagorno-Karabakh" on January 6, 1992. Although Armenia continued to support Nagorno-Karabakh economically and militarily, it did not recognize it as a separate republic, and neither did anyone else. Nevertheless, Armenia has continued to provide massive support for Nagorno-Karabakh. The was has become a content between Azerbaijan and "Armenian forces". The latter is deliberately ambiguous term, including as it does Armenians and supplies from Nagorno-Karabakh, from other parts of Azerbaijan, from Armenia proper, and from the Armenian diaspora.
- ^ Cornell, Svante (2001). Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus (İngilizce). Routledge. s. 95. , . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.
- ^ a b c d De Waal, Thomas (2004). Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War (İngilizce). New York University Press. .
- ^ a b c d Melkonian, Markar (2005). My Brother's Road: An American's Fateful Journey to Armenia (İngilizce). New York: I. B. Tauris. s. 213. . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.
- ^ United States Congress, House Committee on International Relations (2006). Multiple resolutions: markup before the Committee on International Relations, House of Representatives, 109th Congress (İngilizce). Washington, DC: U.S. Government Printing Office. s. 89. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2009.
Human Rights Watch called the tragedy at the time the largest massacre to date in the conflict
- ^ "Letter from the Chargé d'affaires a.i. of the Permanent Mission of Azerbaijan to the UN Office at Geneva to the UNHCR" (İngilizce). United Nations High Commissioner on Human Rights (UNHCR). 23 Nisan 2002. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından .
- ^ a b c d e Denber, Rachel (1992). Bloodshed in the Caucasus: Escalation of the Armed Conflict in Nagorno Karabakh (İngilizce). Human Rights Watch/Helsinki. ss. 20-21, 27, 32. , . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2009.
- ^ Croissant, Michael (1998). The Armenia-Azerbaijan conflict (İngilizce). Greenwood Publishing. s. 45. , . 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.
- ^ Pope, Hugh (2006). Sons of the conquerors: the rise of the Turkic world (İngilizce). New York: The Overlook Press. s. 59. .
- ^ "Letter from the Executive Director of Human Rights Watch to the Minister of Foreign Affairs of Armenia" (İngilizce). Human Rights Watch. 23 Mart 1997. 6 Eylül 2008 tarihinde kaynağından .
- ^ "Hocalı Katliamının 13. Yıldönümü". Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi. 25 Şubat 2005.[]
- ^ a b c "Letter from the Charge' d'affaires a.i. of the Permanent Mission of Armenia to the United Nations to the Secretary-General" (İngilizce). United Nations General Assembly. 3 Mart 1997. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ "Только армянская подлость может позволить обвинить самих азербайджанцев в организации геноцида в Ходжалы: Экс-президент Азербайджана" (Rusça). Turan Haber Ajansı / Regnum. 26 Şubat 2004. 27 Nisan 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ "Response to Armenian Government Letter on the town of Khojaly, Nagorno-Karabakh March 23, 1997 (Human Rights Watch)". 17 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
- ^ a b (Azerice). Azerbaycan Milli Meclisi. 3 Mart 1997. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Recognition of the genocide perpetrated against the Azeri population by the Armenians, Written Declaration No. 324, Doc. 9066, 2nd edition" (İngilizce). Parliamentary Assembly of the Council of Europe. 14 Mayıs 2001. 14 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından .
Demecin başında This written declaration commits only the members who have signed it. yazısı yer almaktadır>;
- ^ "California State Assembly member offers condolence to Azerbaijan on Khojali Genocide" (İngilizce). Trend Haber Ajansı. 24 Şubat 2009.[]
- ^ a b . Sabah. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ a b "Mexican Senate recognizes Azeris' massacre as genocide". Azernews.Az (İngilizce). 21 Aralık 2011. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ . 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . kktcb.org. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ . 22 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2012.
- ^ . 22 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2012.
- ^ Studio, Balans Web. "Index - ANS - Xəbərlər". ANS Press (Azerice). 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ . 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
- ^ . 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ a b c . justiceforkhojaly.org. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ . 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2013.
- ^ . 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2014.
- ^ . 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
- ^ "Azerbaijan thanks Slovenia for its decision on Khojaly genocide | Report.az". report.az. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ "Jordanian parliament to pass resolution on Khojaly Genocide". Azernews.Az (İngilizce). 10 Şubat 2016. 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ Diputados se solidarizan con la República de Azerbaiyán por genocidio 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "BİR ÜLKE DAHA HOCALI SOYKIRIMI'NI TANIDI". avim.org.tr. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ Shirinov, Radhid (21 Aralık 2017). . . 25 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2020.
- ^ "Azerbaijanis Remember Khojaly Genocide 28 Years Later". caspiannews.com (İngilizce). 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ a b . AzerNews.az (İngilizce). 26 Şubat 2022. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ ""Hocalı Soykırımı" Macar Parlomentosunda". 17 Haziran 2009. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ "Hocalı katliamı Budapeşte düzenlenecek bir panel ile Macarlara anlatılacak – Türk Macar Dostluk Derneği". 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ Avustralya parlementosunda Hocalı katliamı Parl Info, Erişim tarihi: 14.02.2017
- ^ . 15 Şubat 2017. 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ "Kanada Hocalı katliamını tanıdı". 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ "Kanada parlementosu Hocalı katliamını trajedi olarak tanımladı". 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ [weburl=https://azertag.az/en/xeber/German_Bundestag_adopts_new_document_on_Khojaly_genocide_and_Nagorno_Karabakh_conflict-220825/ Karabağ sorunu ve Hocalı soykırımı Almanya Federal Meclisinde]
- ^ . 4 Şubat 2022. 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ . www.azerbaycan24.com (İngilizce). 11 Mart 2022. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ Azvision, Xəbərlər, Son xəbərlər, Xeberler, Son xeberler (2022). (İngilizce). 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.
- ^ Haber7. . Haber7. 21 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ "Hocalı Katliamının yıldönümü münasebetiyle Türk Keneşi Genel Sekreteri Halil Akıncı'nın mesajı | Haberler". Türk Devletleri Teşkilatı. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ . 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ (PDF). 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ . 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ (PDF). 5 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 13 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ a b . 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ a b . 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ . 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2013.
- ^ . 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015.
- ^ . 8 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015.
- ^ Babanlı, Yusif (11 Şubat 2016). "ABŞ-da Xocalı soyqırımını tanıyan ştatların sayı 18-ə çatdı". Azerbaycan Devlet Haber Ajansı. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ [weburl=https://www.azernews.az/nation/93349.html/ 19 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kentuck Hocalı'yı andı.]
- ^ "ABD Hawaii eyaleti Hocalı katliamını kötüledi". Trend.Az. 15 Şubat 2016. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ . apa.az. 28 Şubat 2017. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2021.
- ^ Minnesota Hocalı'yı Tanıdı https://azertag.az/en/xeber/Minnesota_House_of_Representatives_recognizes_Khojaly_Massacre-940593 19 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 19 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
- ^ . 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ Macarıstanda Xocalı faciesi qurbanlarının xatiresine abide ucaldılacaq[](Azerice)
- ^ Monument in memory of Khojaly victims to be erected in Ankara city municipality - Today.az 27 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ "Hocalı Katliamı'na Isparta'da anıt - Hürriyet". 28 Şubat 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ . 9 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ "Hocalı Katliamı Kurbanları İçin Büyük Anma. Katliamı dünyaya hatırlatmak için Taksim'de büyük bir anma töreni yapıldı. - TRT Haber". 25 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.
- ^ "Sarayevo'da Hocalı Soykırımı anıtı - Türk Haber Ajansı / THA". 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.
- ^ . 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ Gazetevatan.com, Meksika'da Hocalı Anıtı![]
- ^ . 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Hocalı Katliamı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- (İngilizce) http://www.un.org/documents/ga/docs/51/c3/ac351-9.htm22 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Azeri tezi)
- (İngilizce) http://www.un.org/documents/ga/docs/52/plenary/a52-85.htm5 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ermeni tezi)
- International Civil Awareness Campaign3 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hocali Katliami Azerice Xocali soyqirimi Karabag Savasi sirasinda 26 Subat 1992 tarihinde Azerbaycan in Daglik Karabag bolgesindeki Hocali kasabasinda yasanan ve Azeri sivillerin Ermenistan a bagli kuvvetler tarafindan toplu sekilde oldurulmesi olayidir Hocali KatliamiKarabag Savasi nin parcasiHocali da kacan Azerbaycan TurkleriBolgeHocali AzerbaycanTarih25 26 Subat 1992Saldiri turuKatliam etnik temizlikOlu161 Insan Haklari Izleme Orgutu 1993 raporu 200 IHIO 1994 raporu 485 Azerbaycan parlamentosu 613 Azerbaycan hukumeti IsleyenlerErmenistan Silahli Kuvvetleri Rus 366 Motorize Piyade Alayi Memorial Insan Haklari Savunma Merkezi Insan Haklari Izleme Orgutu The New York Times gazetesi ve Time dergisine gore katliam Ermenistan in ve 366 Motorize Piyade Alayi nin destegindeki Ermeni gucleri tarafindan gerceklestirilmistir Ayrica Karabag Savasinda Ermeni kuvvetlere komutanlik yapmis eski Ermenistan Cumhurbaskani Serj Sarkisyan ve in aktardigina gore kardesi Monte Melkonyan katliamin Ermeni gucler tarafindan yapilan bir intikam oldugunu aciklamistir Insan Haklari Izleme Orgutu Hocali Katliami ni Daglik Karabag in isgalinden bu yana gerceklesen en kapsamli sivil katliami olarak nitelendirmistir Azerbaycan in resmi aciklamasina gore saldirida 106 si kadin 83 u cocuk olmak uzere toplam 613 Azeri olmustur Arka planDaglik Karabag bolgesinin en onemli tepelerinden birisinde olan Hocali kasabasi Ermeni gucleri icin onemli bir askeri hedef niteligi tasimaktaydi Kasaba Hankendi yle Agdam i baglayan yolun uzerinde bulunup bolgenin tek havalimani icin us konumundaydi Insan Haklari Izleme Orgutu nun raporuna gore Hocali kasabasi Hankendi yi top atesine tutan Azerbaycan Silahli Kuvvetleri tarafindan us olarak kullanildigi icin Ermeni kuvvetler tarafindan top atesine tutulmaktaydi Aralik 1991 de Hankendi cevresinde yerlesen ve Azerilerin yasadigi kasabasinin alinmasindan sonra Hocali kasabasi tamamen Ermeni ablukasinda kaldi 30 Ekim den itibaren karayoluyla ulasim kapanmis ve tek ulasim vasitasi olarak helikopter kalmisti 20 Kasim 1991 de Hocavend semalarinda Mi 8 helikopterin Ermeni kuvvetler tarafindan vurulmasi ve sonucta birkac Azerbaycan devlet resmileri Rus ve Kazak gozlemciler dahil 20 kisinin olumunden sonra hava ulasimi da kesilmisti Isgalden once 1991 1992 kis aylarinda Hocali surekli olarak bombalanmistir Hocalidan cikmis multecilerin Insan Haklari Izleme Orgutu ne soylediklerine gore bazi durumlarda bombardimanlar acikca sivil hedeflere karsi yonlendirilmistir Saldiri oncesi birkac aydir kasaba elektrik ve gazdan yoksundu 936 km2 lik alana sahip savastan once 2 605 aileden ibaret 11 356 kisinin yasadigi Hocali kasabasi 26 Subat 1992 tarihinde yagmaya kaynak belirtilmeli maruz kalmis ve kasaba tamamen yok edilmistir Uzun sure cesetlerin alinmasi bile mumkun olmadi Kasaba komutasindaki yaklasik 160 hafif silahli kisiden olusan Ozel Polis Gucu OMON birlikleri tarafindan savunulmaktaydi Ilaveten 200 kisilik savunma kuvveti mevcuttu KatliamHocali Katliami nda hayatini kaybeden uc yasindaki Gulmire Mehdiyeva ile bes yasindaki baska bir kiz cocugunun Baku deki mezarlari Ermeni gucleri 1992 yilinin 25 Subat i 26 Subat a baglayan gecede bolgedeki 366 Alayin da destegi ile once giris ve cikisini kapadigi Hocali kasabasinda Azeri resmi kaynaklarina gore 83 cocuk 106 kadin ve 70 ten fazla yasli dahil olmak uzere toplam 613 sakin oldurulmus toplam 487 kisi agir yaralanmistir 1275 kisi ise rehin alinmis ve 150 kisi ise kaybolmustur Cesetler uzerinde yapilan incelemelerde cesetlerin bircogunun yakildigi gozlerinin oyuldugu baslari kesildigi gorulmustur Hamile kadinlar ve cocuklarin da maruz kaldigi tespit edilmistir Eski ASALA eylemcilerinden Monte Melkonyan Hocali ya yakin bolgede Ermeni askeri birliklere komutanlik yapmis ve katliamdan bir gun sonra Hocali cevresinde gorduklerini gunlugunde anlatmistir Melkonyan in olumunden sonra Markar Melkonyan kardesinin gunlugunu Benim Kardesimin Yolu My Brother s Road basligiyla ABD de cikardigi kitapta Hocali Katliami ni soyle tasvir ediyor Bir gece once aksam 11 civarinda 2 000 Ermeni savascisi Hocali nin uc tarafindaki yuksekliklerden ilerleyerek kasaba sakinlerini dogudaki acilisa dogru sikistirmislar 26 Subat sabahina kadar multeciler Daglik Karabag in dogu yuksekliklerine ulasmis ve asagidaki Azeri kenti olan Agdam a dogru inmeye baslamislar Buradaki tepeciklerde yerlesen sivilleri guvenli arazide takip eden Daglik Karabag askerleri onlara ulasmislar Multeci kadin Reise Aslanova Insan Haklari Izleme Orgutune verdigi aciklamada Onlar surekli ates ediyorlardi diye konusmustu Arabo nun savascilari daha sonra uzun zaman kalcalarinda tasidiklari bicaklari kinlarindan cikartarak bicaklamaya baslamislar Su anda yalniz kuru cimenden esen ruzgarin sesi islik caliyordu ve ceset kokusunu ucurmasi icin bu ruzgar henuz erkendi Monte uzerinde kadinlarin ve cocuklarin kirilmis kuklalar gibi sacildigi cimene egilerek Disiplin yok diye fisildadi O bu gunun onemini anliyordu bu gun Sumgayit Pogromunun dorduncu yildonumune yaklasiyordu Hocali stratejik bir amac olmasindan baska ayni zamanda bir oc alma eylemiydi Bugunku Ermenistan cumhurbaskani ve savas suresinde Karabag da Ermeni guclerine kumandanlik yapmis Serj Sarkisyan in Ingiliz arastirmacisi ve yazari Thomas De Waal a soylediklerine gore Hocalidan once Azerbaycanlilar bizim saka yaptigimizi saniyordu Ermenilerin sivil topluma karsi el kaldirmayacaklarini saniyorlardi Biz bunu stereotipi kirmayi basardik Ve olay iste bu Ayni zamanda o delikanlilarin arasinda Baku den ve Sumgayit tan kacanlarinda olmasini anlamaliyiz Ermenistan Maslahatguzar i Movses Abelyan Birlesmis Milletler Genel Kurulu na Ermenistan Dis Isleri Bakanligi tarafindan takdim ettigi mektupta Azerbaycan in olayi utanmazcasina kullandigini soylemistir Abelyan eski Azerbaycan cumhurbaskani Ayaz Mutallibov un Cek gazeteci Dana Mazalova ile yaptigi ve 2 Nisan 1992 de Rusya nin Nezavisimaya Gazeta gazetesinde yayimlanan roportaja dayanarak sivillerin kacisini kolaylastirmak amaciyla Karabag daki Ermenilerin acmis oldugu dag gecidinden yerli halkin kacisinin Azerbaycan Halk Cephesi militanlari tarafindan onlendigini savunmustur Ayrica Abelyan Ermenilerin Azeri sivillere beyaz bayrak ile kasabayi terk etme cagrisinda bulundugunu soyleyen bir Azeri kadininin sozunden alinti yapan Insan Haklari Izleme Orgutu Helsinki Watch bolumunun Eylul 1992 raporuna dayanarak gercekten Azeri militanlarinin kacmaya calisanlari vurdugunu yazmistir Daha sonraki roportajlarda Mutallibov Ermenileri kendi sozlerini bariz sekilde yanlis yorumlamasi gerekcesiyle suclamis ve sadece Azerbaycan Halk Cephesi Hocali katliaminin sonuclarini kendi siyasi cikarlarina kullandi diye soyledigini vurgulamistir Ilaveten Insan Haklari Izleme Orgutu Icra Direktoru sivil olumlere Karabag Ermeni guclerinin dogrudan sorumlu oldugunu hem kendi raporu hem de Memorial in raporunun Azeri guclerin sivillerin kacisini engelledigine ve sivillere ates actigina dair argumani destekleyen herhangi delilin icermedigini ifade etmistir Uluslararasi tepkiInsan Haklari Izleme Orgutu olayi Daglik Karabag Savasi icerisinde yapilan en buyuk katliam olarak nitelemistir Azerbaycan Parlamentosu 1994 te Hocali da yasanan katliami soykirim oldugunu ilan etti Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi nin 31 uyesi 12 Turkiye 8 Azerbaycan 3 Birlesik Krallik 2 Arnavutluk 1 Bulgaristan 1 Luksemburg 1 Yugoslavya Federal Cumhuriyeti 1 Kuzey Makedonya 1 Norvec 1 Polonya tarafindan imzalanan Ermeniler tum Hocalilari oldurduler ve tum sehri harap ettiler ifadesinin de yer alan ve 19 yuzyilin baslarindan beri Ermenistan tarafindan Azerilere karsi islenen soykirim olarak taninmaya adim atilmasi gerektigini butun parlamento uyelere soyleyen 324 nolu bildiri yayimladi 2009 Subat inda Kaliforniya Eyalet Alt Senatosu nun uyesi Felipe Fuentes Azerbaycan cumhurbaskani Ilham Aliyev e yazdigi mektupda Hocali olaylarini Azeri katliami seklinde nitelendirerek kurbanlarin ailelerine bassagligini sunmustur Cumhuriyet Senatosu Meksika 2011 de Hocali olaylarini soykirim olarak tanimistir Soykirim ve Katliam olarak tanimlayan ulkelerHocali Katliamini Taniyan UlkelerAzerbaycan Turkiye Kuzey Kibris Meksika Pakistan Kolombiya Cekya Bosna Hersek Endonezya Peru Iskocya Honduras Sudan Afganistan Slovenya Urdun Guatemala Cibuti Paraguay Panama Romanya Sirbistan Macaristan Avustralya Kanada Almanya Ukrayna Litvanya Estonya Bulgaristan MaltaSoykirim ve Katliam olarak tanimlayan kuruluslar Islam Isbirligi Teskilati Turk Devletleri TeskilatiKatliam olarak tanimlayan ABD eyaletleriKatliam olarak tanimlayan ABD eyaletleri Yesil Katliam olarak tanimlayan ABD eyaletleri Massachusetts Teksas New Jersey Georgia Maine New Mexico Arkansas Oklahoma Tennessee Pensilvanya Bati Virginia Connecticut Florida Arizona Utah Nebraska Kentucky Hawaii Nevada MinnesotaHocali yi anma etkinligi Ondokuz Mayis Universitesi Samsun Turkiye IsimHocali yi anma flashmobu Hamburg 2015 Olay Azerbaycan tarafindan Xocali soyqirimi Hocali soykirimi Xocali faciesi Hocali faciasi seklinde adlandirilirken Ermenistan tarafindan Hocali hadisesi gibi terimlerle ifade edilir Dunyanin cesitli dillerinde ve ulkelerinde de Hocali katliami benzeri ifadeler kullanilir Anitlar Yurt disinda Hocali Katliami anisina anitlar insa edilmeye baslandi Bu anitlarin ilki Hollanda nin baskenti Lahey Den Haag kentinde dikildi Turkiye de ilk Hocali Katliami anisina anit baskent Ankara nin Kecioren belediyesi tarafindan 2005 yilinda dikildi 2008 yilinda Macaristan in baskenti Budapeste de Hocali Katliami anisina anit insa edildi 2009 yilinda Ankara ilinin Beypazari ilce merkezinde Hocali Katliami anisina anit insa edildi 2011 yilinda 26 Subat Hocali katliami yildonumunde Isparta Belediye Baskani Yusuf Ziya Gunaydin Daglik Karabag ve Hocali daki katliami unutturmamak icin Isparta da Hocali Katliami anisina anit insa etme karari aldi 2011 yilinda 26 Subat Hocali Katliami yildonumunde Ankara ilinin Kizilcahamam ilce merkezinde Kizilcahamam Belediyesi tarafindan Hocali Katliami anisina anit insa edilme karari alindi 2012 yilinda 26 Subat Hocali Katliami yildonumunde Ankara da Kecioren belediyesi Hocali sehitleri anisina Azerbaycan Parki icerisinde yapilacak Soykirim Aniti nin temelini atti 2012 yilinda 24 Subat ta Bosna Hersek in baskenti Saraybosna da Hocali Katliami anisina anitin acilisi Azerbaycan Cumhurbaskani Ilham Aliyev in kizi Haydar Aliyev Vakfi Baskan Yardimcisi Leyla Aliyeva tarafindan yapildi 2012 Agustos unda Meksika baskentinde Hocali Soykirimi Aniti nin acilisi yapildi 2012 Kasim inda Turkiye nin Kocaeli ilinde Hocali Soykirimi Muzesi nin acilisi yapildi Turkiye Azerbaycan Dernekleri Federasyonu tarafindan yapilan muze Izmit te Azerbaycan Kultur Evinde bulunur Ayrica bakinizHocali Katliami nin taninmasi Azerilere yapilan katliamlarin listesi Karabag Savasi Sumgayit Pogromu 2012 Istanbul Hocali Katliamini Anma Toreni Azerbaycan Ermenistan iliskileri Hocali requiemi Hocali soykirimi anitlari ve eserleriKaynakca Human Rights Watch World Report 1993 The Former Soviet Union Ingilizce Hrw org 22 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2014 Human Rights Watch Helsinki 1994 Azerbaijan Seven Years of Conflict in Nagorno Karabakh PDF Ingilizce New York Insan Haklari Izleme Orgutu s 6 ISBN 1 56432 142 8 13 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Mart 2014 de Waal Thomas 2004 Black garden Armenia and Azerbaijan through peace and war Ingilizce ABC CLIO ss 172 173 ISBN 0 8147 1945 7 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Rusca Moskova Memorial Insan Haklari Savunma Merkezi 1992 22 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Panico Christopher 1994 Azerbaijan Seven years of conflict in Nagorno Karabakh Ingilizce Human Rights Watch Helsinki s 6 ISBN 1 56432 142 8 ISBN 978 1 56432 142 8 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2009 the largest massacre to date in the conflict Massacre by Armenians Being Reported Ingilizce New York New York Times 3 Mart 1992 11 Mart 2007 tarihinde kaynagindan Smolowe Jill 16 Mart 1992 Tragedy Massacre in Khojaly Ingilizce Moskova Times 28 Subat 2005 tarihinde kaynagindan Ambrosio Thomas 2001 Irredentism Ethnic Conflict and International Politics Ingilizce Greenwood Publishing Group s 150 ISBN 0 275 97260 7 ISBN 978 0 275 97260 8 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2009 Convincing evidence points also to the direct engagement of Armenian from the Republic of Armenia armed forces in the fighting and to their continued regular stationing in Karabagh 15 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2009 Cohen Roberta 1998 The forsaken people Ingilizce Brookings Institution Press s 260 ISBN 0 8157 1514 5 ISBN 978 0 8157 1514 6 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2009 Following the independence of Armenia and Azerbaijan the Armenians of Nagorno Karabakh proclaimed the Republic of Nagorno Karabakh on January 6 1992 Although Armenia continued to support Nagorno Karabakh economically and militarily it did not recognize it as a separate republic and neither did anyone else Nevertheless Armenia has continued to provide massive support for Nagorno Karabakh The was has become a content between Azerbaijan and Armenian forces The latter is deliberately ambiguous term including as it does Armenians and supplies from Nagorno Karabakh from other parts of Azerbaijan from Armenia proper and from the Armenian diaspora Cornell Svante 2001 Small Nations and Great Powers A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus Ingilizce Routledge s 95 ISBN 0 7007 1162 7 ISBN 978 0 7007 1162 8 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2009 a b c d De Waal Thomas 2004 Black Garden Armenia and Azerbaijan through Peace and War Ingilizce New York University Press ISBN 0 8147 1945 7 a b c d Melkonian Markar 2005 My Brother s Road An American s Fateful Journey to Armenia Ingilizce New York I B Tauris s 213 ISBN 1 85043 635 5 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2009 United States Congress House Committee on International Relations 2006 Multiple resolutions markup before the Committee on International Relations House of Representatives 109th Congress Ingilizce Washington DC U S Government Printing Office s 89 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2009 Human Rights Watch called the tragedy at the time the largest massacre to date in the conflict Letter from the Charge d affaires a i of the Permanent Mission of Azerbaijan to the UN Office at Geneva to the UNHCR Ingilizce United Nations High Commissioner on Human Rights UNHCR 23 Nisan 2002 28 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan a b c d e Denber Rachel 1992 Bloodshed in the Caucasus Escalation of the Armed Conflict in Nagorno Karabakh Ingilizce Human Rights Watch Helsinki ss 20 21 27 32 ISBN 1 56432 081 2 ISBN 978 1 56432 081 0 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2009 Croissant Michael 1998 The Armenia Azerbaijan conflict Ingilizce Greenwood Publishing s 45 ISBN 0 275 96241 5 ISBN 978 0 275 96241 8 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2009 Pope Hugh 2006 Sons of the conquerors the rise of the Turkic world Ingilizce New York The Overlook Press s 59 ISBN 1 58567 804 X Letter from the Executive Director of Human Rights Watch to the Minister of Foreign Affairs of Armenia Ingilizce Human Rights Watch 23 Mart 1997 6 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Hocali Katliaminin 13 Yildonumu Avrasya Stratejik Arastirmalar Merkezi 25 Subat 2005 olu kirik baglanti a b c Letter from the Charge d affaires a i of the Permanent Mission of Armenia to the United Nations to the Secretary General Ingilizce United Nations General Assembly 3 Mart 1997 5 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Tolko armyanskaya podlost mozhet pozvolit obvinit samih azerbajdzhancev v organizacii genocida v Hodzhaly Eks prezident Azerbajdzhana Rusca Turan Haber Ajansi Regnum 26 Subat 2004 27 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Response to Armenian Government Letter on the town of Khojaly Nagorno Karabakh March 23 1997 Human Rights Watch 17 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2009 a b Azerice Azerbaycan Milli Meclisi 3 Mart 1997 15 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Recognition of the genocide perpetrated against the Azeri population by the Armenians Written Declaration No 324 Doc 9066 2nd edition Ingilizce Parliamentary Assembly of the Council of Europe 14 Mayis 2001 14 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Demecin basinda This written declaration commits only the members who have signed it yazisi yer almaktadir gt California State Assembly member offers condolence to Azerbaijan on Khojali Genocide Ingilizce Trend Haber Ajansi 24 Subat 2009 olu kirik baglanti a b Sabah 28 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2023 a b Mexican Senate recognizes Azeris massacre as genocide Azernews Az Ingilizce 21 Aralik 2011 27 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 2012 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi kktcb org 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2022 22 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2012 22 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2012 Studio Balans Web Index ANS Xeberler ANS Press Azerice 27 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 23 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2013 15 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 a b c justiceforkhojaly org 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2022 25 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Haziran 2013 3 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2014 27 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2014 Azerbaijan thanks Slovenia for its decision on Khojaly genocide Report az report az 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Jordanian parliament to pass resolution on Khojaly Genocide Azernews Az Ingilizce 10 Subat 2016 13 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Diputados se solidarizan con la Republica de Azerbaiyan por genocidio 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BIR ULKE DAHA HOCALI SOYKIRIMI NI TANIDI avim org tr 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Shirinov Radhid 21 Aralik 2017 25 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2020 Azerbaijanis Remember Khojaly Genocide 28 Years Later caspiannews com Ingilizce 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 a b AzerNews az Ingilizce 26 Subat 2022 26 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2022 Hocali Soykirimi Macar Parlomentosunda 17 Haziran 2009 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Hocali katliami Budapeste duzenlenecek bir panel ile Macarlara anlatilacak Turk Macar Dostluk Dernegi 28 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Avustralya parlementosunda Hocali katliami Parl Info Erisim tarihi 14 02 2017 15 Subat 2017 17 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2017 Kanada Hocali katliamini tanidi 3 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2022 Kanada parlementosu Hocali katliamini trajedi olarak tanimladi 5 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2022 weburl https azertag az en xeber German Bundestag adopts new document on Khojaly genocide and Nagorno Karabakh conflict 220825 Karabag sorunu ve Hocali soykirimi Almanya Federal Meclisinde 4 Subat 2022 4 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 19 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 17 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 5 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 7 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 4 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 6 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 www azerbaycan24 com Ingilizce 11 Mart 2022 28 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Arsivlenmis kopya 25 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Azvision Xeberler Son xeberler Xeberler Son xeberler 2022 Ingilizce 28 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2023 Arsivlenmis kopya 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2022 Haber7 Haber7 21 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2022 Hocali Katliaminin yildonumu munasebetiyle Turk Kenesi Genel Sekreteri Halil Akinci nin mesaji Haberler Turk Devletleri Teskilati 9 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2022 25 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 Arsivlenmis kopya 11 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2013 12 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 PDF 19 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 Arsivlenmis kopya 19 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2020 28 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 Arsivlenmis kopya PDF 25 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Haziran 2013 29 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 PDF 5 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 13 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 Arsivlenmis kopya 20 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2013 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 29 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 15 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 a b Arsivlenmis kopya PDF 10 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Haziran 2013 27 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 a b 21 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 a b 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 1 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 3 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 21 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 29 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2013 2 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2015 8 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2015 Babanli Yusif 11 Subat 2016 ABS da Xocali soyqirimini taniyan statlarin sayi 18 e catdi Azerbaycan Devlet Haber Ajansi 24 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2021 weburl https www azernews az nation 93349 html 19 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kentuck Hocali yi andi ABD Hawaii eyaleti Hocali katliamini kotuledi Trend Az 15 Subat 2016 14 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2023 apa az 28 Subat 2017 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2021 Minnesota Hocali yi Tanidi https azertag az en xeber Minnesota House of Representatives recognizes Khojaly Massacre 940593 19 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 19 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mart 2010 22 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2011 Macaristanda Xocali faciesi qurbanlarinin xatiresine abide ucaldilacaq olu kirik baglanti Azerice Monument in memory of Khojaly victims to be erected in Ankara city municipality Today az 27 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Hocali Katliami na Isparta da anit Hurriyet 28 Subat 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2011 9 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2011 Hocali Katliami Kurbanlari Icin Buyuk Anma Katliami dunyaya hatirlatmak icin Taksim de buyuk bir anma toreni yapildi TRT Haber 25 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2012 Sarayevo da Hocali Soykirimi aniti Turk Haber Ajansi THA 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2012 26 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Gazetevatan com Meksika da Hocali Aniti olu kirik baglanti 5 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2013 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Hocali Katliami ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ingilizce http www un org documents ga docs 51 c3 ac351 9 htm22 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azeri tezi Ingilizce http www un org documents ga docs 52 plenary a52 85 htm5 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ermeni tezi International Civil Awareness Campaign3 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde