Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
İlhanlılar veya İlhanlı Devleti (Farsça: ایلخانیان, romanize: Īlkhāniyān veya Farsça: سلسله یلخانی, romanize: Silsilaye Īlḫānīi,Moğolca: Хүлэгийн улс, romanize: Hülegiyn Uls), Cengiz Han'ın torunu Hülagû Han tarafından, merkezi Tebriz olmak üzere Orta Doğu'da kurulan Moğol devletidir.
İlhanlılar ایل خانان | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Bayrak | |||||
 İran Tarih Atlası | |||||
| Tür |
| ||||
| Başkent | Meraga (1256-1265) Tebriz (1265-1306) Sultaniye (1306-1335) | ||||
| Resmî dil(ler) | Farsça | ||||
| Yaygın dil(ler) |
| ||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||
| Han | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
| 1310 | 3.750.000 km2 | ||||
Siyasi Tarihi
Hûlâgü Han ve Ordusu
1243 yılında gerçekleşen Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Selçuklu Devleti'ni yenilgiye uğratan Moğollar, Karakurum merkezine bağlı olarak İran'a geçerek, 1256 yılında başkenti Tebriz olan İlhanlı yönetimini kurdular (İlhanlı: Han'a bağlı topraklar). Devletin başında da Hülagû Han bulunmaktaydı. 1256 yılında Alamut Kalesi'ni ele geçirerek Bâtınîlerin çalışmalarına son verdiler. 1258 yılında ise Bağdat'ı işgal ederek halifeliğe son verdiler. Bu orduyu Memlûk komutanı Baybars mağlup etmeyi başarmıştır. İkinci Humus Savaşı, Moğol baskısını sona erdirmiştir. Bu yenilgiden sonra Moğol İlhanlı Devleti gerileme dönemine girmiştir ve bir süre sonra yıkılmıştır.
Azerbaycan'ı ele geçiren Hülagû Han, 1258'de Bağdat'ı alarak Abbasî Devleti'ne son vermiş, Anadolu Selçuklu Devleti'ni egemenliği altına almıştır. Moğollar, Anadolu'nun bilim, kültür ve ticaret merkezleri olan kentlerini yağmalamıştır. Yağmalama nedeniyle bu dönemde Anadolu'da ticaret gerilemiştir. Türkler, Doğu ve Orta Anadolu'dan batı bölgelerine doğru göç etmek zorunda kalmıştır. Moğollar, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında önemli rol oynarken, İlhanlılar döneminde Anadolu'nun büyük kısmı İlhanlılar'a ait olduğu için Orta Asya'dan Anadolu'ya yoğun Türkmen göçleri olmuştur.
İlhanlılar, Suriye ve Filistin'i işgalden sonra Mısır'a doğru ilerlemeye başladılar. Ancak Memlûkler, Ayn-ı Câlut Savaşı'nda İlhanlıları yenilgiye uğratarak Filistin ve Suriye'den çıkardılar (1260). Memlûk Sultanı Baybars, İlhanlıları ikinci kez Elbistan'da yenilgiye uğrattı (1277). Memlûkler tarafından uğradıkları yenilgiler dışında savaş kaybetmediler.
İlhanlılar, Gazan Mahmud Han (1295-1304) zamanında Müslümanlığı kabul ettiler. Aslında bu bölgede (İran'da) İslam zaten yaygındı. Bununla anlatılmak istenen idarecilerin görüş değişikliğidir. İlhanlı yöneticilerin tam anlamıyla İslam'ı seçtikleri söylenemez ancak bölgedeki halkın Müslüman olması fikir değişikliğini kısmen de olsa sağlamıştır. Yine de İlhanlıların İran topraklarındaki Müslüman çoğunluğu baskı altında yaşıyordu. Çünkü İlhanlı yöneticiler gelişmekte olan Tibet Budizmi'ni ve Diofizit'i () teşvik ediyorlardı.
Gazan 1295'te Nevruz'un desteğiyle kuzeni Baydu'yu devirdi. Yardımının karşılığı olarak Nevruz, Gazan'ı Müslümanlığı kabul etmeye razı etti. İslam'a girmesiyle beraber Gazan, adını Mahmud olarak değiştirdi. Ancak çeşitli kaynaklar Müslüman olmasına rağmen Moğol Şamanizmi'ni sürdürdüğünü ve Tengri'ye taptığını belirtirler. Moğol şamanların İlhanlı İmparatorluğu'nda kalmalarına izin verilmiş ve nüfuzları hem Gazan hem de onun halefi Olcaytu saltanatında devam etmiş ama daha sonra gerilemeye yüz tutmuşlardır. Bundan önce Budizm'i benimsemişlerdi ve Müslümanlara karşı Hristiyanlarla ittifak kurmak istiyorlardı. 14. yüzyılın başlarında çıkan iç karışıklıklar sonucu İlhanlılar parçalandı (1336). İlhanlı topraklarının Azerbaycan bölümünde Çobanoğulları, geriye kalan büyük bölümü üzerinde ise Celâyirliler Devleti kuruldu.
Son İlhanlar
İlhan Ebu Said Bahadır'in 1335'te ölümünden sonra İlhanlılar Devleti çözülmeye başlamıştır. İlhan unvanı, 1335-1336 döneminde Arık Böke soyundan Arpa Han'ın eline geçtikten sonra, 1336-1357 döneminde yine Hülagû Hanedanı mensupları tarafından taşınmıştır. Fakat bunlar İlhan unvanını bölgesel devletlere bağlı olarak devam ettirmişlerdir. Bunlardan (1336–1337) Bağdat'ta bulunan Ali Padişah'ın etkisinde; Muhammed ile Cihan Timur (1339–1340) Celâyir Sultanlığı'nın etkisinde; Satıbey Hatun (1338–1339), Süleyman (1339–1343) ve Anuşirvan (1343–1356) Çobanoğullarının etkisinde kalarak İlhan unvanı taşımışlardır. Son olarak Tagay Timur 14. yüzyıl ortasında soyunun Cengiz Han ve İlhanlılardan geldiğini iddia ederek Horasan ve Doğu İran'da İlhan unvanını taşımıştır. Tagay Timur'un Serbedârîler tarafından öldürülmesi ile İlhanlılar sona ermiştir.
Hukuk
İlhanlıların kurucusu ve aynı zamanda Cengiz Han'ın torunu olan Hulagü Han devrinde tüm Müslümanların şer'i ve hukuki meselelerinde, müderris (günümüz öğretim üyesi) ve kadıların nakli ile ilgilenmek için kadi-l kudat görevi ile Şemsüddin Muhammed Kazvini görev yapardı. Kadi-l kudat sözcüğü Türkçede "Kadıların Kadısı" anlamına gelmektedir. Bu kadının günümüz eşdeğeri içişleri bakanı olarak düşünülebilir.[]
İlhanlılarda, Irak bölgesinde ayrı bir bulunmaktaydı. Kadi-l kudat yönetimi hem ders verme, hem de hukuk işleriyle ilgilenirdi. Yargı ile ilgili görevleri içinde iki düşmanın mahkemesini görmek, mahkeme sicil ve zabıtlarını tutmak, dava ile ilgili hukuki anlamda yeterli ve tutarlı delilleri toplamak, iki tarafça kabul görmüş sözleşmeler ile ilgili tasarrufta bulunmak, evlenme, boşanma, nafaka gibi konularla ilgilenmek, miras, zekat ve yetim mallarını korumak gibi şer'i işler vardı. Kadi-l kudatın yerine bu işlere bakmak üzere merkez bölgesi ve merkez dışında kalan tüm yerlerde yeteri kadar vekaleten kadı da bulunurdu.[]
Bir kısım Moğolların İslam'ı seçmesi ile birlikte, İslam hukukunu ve aynı zamanda gelenek, görenek, adet bilen din alimlerinden görevliler görülmektedir. Bu görevli kişi her kim olursa olsun bütün davaların kararını şeriata göre verirdi. Verilen bu kararlar kesin olarak uygulanması zorunlu olan kararlardı ve itiraz etmek mümkün değildi.
İlhanlı hükümdarları listesi
| İlhanlılar (1221–1256) | ||||||||||
| # | Resim | Taht ismi | Asıl isim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Saltanat Süresi | Aile bağlantıları | Not |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Hülâgû Han | Han, İlhan | yak. 1217 – 8 Şubat 1265 | 1256 | 8 Şubat 1265 | 11 Yıl | Tuluy'un oğlu | ||
| 2 |  | Abaka Han | Han, İlhan | 1234 – 1282 | 1265 | 1 Nisan 1282 | 17 Yıl | Hülagû Han'ın oğlu | ||
| 3 |  | Teküder Han | Ahmet | Han, İlhan, Sultan | ? – 1284 | 1282 | 1284 | 2 Yıl | Hülagû Han'ın oğlu | Öldürüldü |
| 4 | | Argun Han | Han, İlhan, Sultan | yak. 1258 – 7 Mart 1291 | 1284 | 7 Mart 1291 | 7 Yıl | Abaka Han'ın oğlu | ||
| 5 | Geyhatu | Han, İlhan, Sultan | ? – 1295 | 1291 | 1295 | 4 Yıl | Abaka Han'ın oğlu | Öldürüldü | ||
| 6 | Baydu | Han, İlhan, Sultan | ? – 1295 | 1295 | 1295 | 7 Ay | Hülagû Han'ın torunu ve Toğay'ın oğlu | Öldürüldü | ||
| 7 |  | Gazan Han | Mahmud | Han, İlhan, Sultan | 1271 – 1304 | 1295 | 1304 | 9 Yıl | Argun Han'ın oğlu | |
| 8 |  | Olcaytu | Muhammed Hüdabende | Han, İlhan, Sultan, Hüdabende | 1280 – 16 Aralık 1316 | 1304 | 16 Aralık 1316 | 12 Yıl | Argun Han'ın oğlu | |
| 9 | Ebû Said Bahadır | Han, İlhan, Sultan, Alaaddin, Bahadır | 2 Haziran 1305 – 1 Aralık 1335 | 1316 | 1 Aralık 1335 | 19 Yıl | Olcaytu'nun oğlu | |||
| 10 | Arpa Han | Mahmud | Han, İlhan, Sultan, Kauen, Muezzeddin | ? – 1336 | 1335 | 10 Aralık 1336 | 1 Yıl | Tuluy'un oğlu Erikbüke'nin oğlu Malik Timur'un oğlu Munk Han'un oğlunun oğlu Suse'nin oğlu | Öldürüldü | |
| 11 | Musa Han | Han, İlhan, Sultan, Nasereddin | ? – 1337 | 12 Nisan 1336 | 1337 | 1 Yıl | Baydu'nun oğlu Ali'nin oğlu | Kuklası | ||
| 12 | Muhammed Han | Han, İlhan, Sultan, Muzafferiddin | ? – 1338 | 1336 | 1338 | 2 Yıl | Hülagû Han'ın oğlu Mengü Timur'un oğlu Ambarcı'nın oğlu Il Timur'un oğlu Yul Kotlok'un oğlu | Celâyir Sultanlığı Kuklası | ||
| 13 | Satıbey Hatun | Hatun | yak. 1300 – 1345'ten sonra | 1338 | 1339 | 1 Yıl | Olcaytu'nun kızı | ÇobanoğullarıKuklası | ||
| 14 | Cihan Timur | Han, İlhan, Sultan, İzzeddin | ? – ? | 1339 | 1340 | 1 Yıl | Geyhatu Han'ın oğlu Ala-Fireng'un oğlu | Celâyir Sultanlığı Kuklası | ||
| Süleyman Han | Han, İlhan, Sultan | ? – ? | Mayıs 1339 | 1345 | 1 Yıl | Satıbey Hatun'un kocası. Hülagû Han'ın oğlu Yesmut'un oğlu Soga'nın oğlu Yusuf Şah'ın oğlu | Serbedârîler Kuklası | |||
| Han, İlhan, Sultan | ? – 1353 | 1335 | 1353 | 18 Yıl | Yesugey Bahadir'in oğlu Cucukisar Tur'un oğlu Amakan'ın oğlu Abaka Han'ın oğlu Bababadir'in oğlu Sudi | Kart 1338–1349 Celâyir Sultanlığı 1338–1339 Serbedârîler1338–1341 Serbedârîler 1344, 1353) | ||||
| Anuşirvan | Han, İlhan, Sultan, Adil | ? – ? | 1344 | 1357 | 13 Yıl | ? | ||||
İlhanlı Hükümdarları Soyağacı
| Temüçin | Börte Ujin (d. 1162–ö. 1230) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tuluy (d. 1193–ö. 1232) | (d. 1198–ö. 1252) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 Hülagû Han (b. 1217–d. 1265) İlhanlı 1256–1265 | Dokuz Hatun (ö. 1265) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3 Teküder Han (d. 1233–ö. 1284) İlhanlı 1282–1284 | 2 Abaka Han (d. 1234–ö. 1282) İlhanlı 1262–1282 | Trqay | Mengü Timur | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4 Argun (d. 1258–ö. 1292) İlhanlı 1284–1291 | 5 Geyhatu Han (ö. 1295) İlhanlı 1291–1295 | 6 Baydu Han (ö. 1295) İlhanlı 1295 | Ambarcı | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 7 Gazan Han (d. 1272–ö. 1304) İlhanlı 1295–1304 | 8 Olcaytu (d. 1280–ö. 1316) İlhanlı 1304–1316 | Alafireng | Ali | Timur | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 15 Satıbey Hatun (yak. 1300–1345) İlhanlı 1338–1339 | 9 Ebu Said Bahadır (d. 1305–ö. 1335) İlhanlı 1316–1335 | 14 Cihan Timur İlhanlı 1339–1340 | 10 Musa Han (ö. 1336) İlhanlı 1336–1337 | Yul Kotlok | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 12 Muhammed (ö. 1338) İlhanlı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Moğol askerleri (Reşidüddin'in Câmiu't-Tevârîh kitabından) -
![image]()
Argun ve Abaka, Argun'un kolunda küçük Gazan -
![image]()
Argun'un eşi Bulukan Hatun -
![image]()
-
![image]()
İkinci Humus Muharebesi (1281), Araplar (sağda) Moğolları (solda) yenmişti -
![image]()
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ <references></references>
- ^ Corci Zeydan. Medeniyet-i İslamiye Tarihi. İkdam Matbaası.
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı. Osmanlı Devleti Teşkilatına Medhal. Türk Tarih Kurumu.
- ^ İ. Hasen & A.İ Hasen. İslam Ansiklopedisi, Mahkeme Maddesi.
- ^ "Kukla". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Encyclopædia Iranica, TOḠA TIMUR". 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta İlhanlılar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Aṭā Malek Covayni, Tārih-r jahāngošā,
- ed. Moḥammad Qazvini, 3 cilt., London and Leiden, 1912-37;
- (Ing. Çev. John A. Boyle) (1958) The History of the World Conqueror, 2 cilt., Manchester, (İngilizce)
- Encyclopedia Iranica'da Ilhanlilar 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Nisan 2012 Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin alakali konuda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Nisan 2012 Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Ilhanlilar veya Ilhanli Devleti Farsca ایلخانیان romanize ilkhaniyan veya Farsca سلسله یلخانی romanize Silsilaye ilḫanii Mogolca Hүlegijn uls romanize Hulegiyn Uls Cengiz Han in torunu Hulagu Han tarafindan merkezi Tebriz olmak uzere Orta Dogu da kurulan Mogol devletidir Ilhanlilarایل خانانBayrakIran Tarih AtlasiTurMogol Imparatorlugu nun bir parcasi 1243 1259 Bagimsiz Kaganlik 1260 1335 BaskentMeraga 1256 1265 Tebriz 1265 1306 Sultaniye 1306 1335 Resmi dil ler FarscaYaygin dil ler Orta Mogol dilleri yonetici hanedan belgeler Arapca Turk dilleriHukumetMonarsiHan 1256 1265Hulagu 1316 1335Ebu Said BahadirYuzolcumu13103 750 000 km2Onculler ArdillarMogol ImparatorluguAbbasilerNizari Ismaili DevletiAnadolu Selcuklu DevletiGurcistan KralligiEyyubilerSalgurlularAnadolu beylikleri Celayir SultanligiCobanogullariSerbedarilerInculularEretna BeyligiGurcistan KralligiAnadolu beylikleriMemluk DevletiSutaylarSiyasi TarihiHulagu Han ve Ordusu 1243 yilinda gerceklesen Kosedag Savasi nda Anadolu Selcuklu Devleti ni yenilgiye ugratan Mogollar Karakurum merkezine bagli olarak Iran a gecerek 1256 yilinda baskenti Tebriz olan Ilhanli yonetimini kurdular Ilhanli Han a bagli topraklar Devletin basinda da Hulagu Han bulunmaktaydi 1256 yilinda Alamut Kalesi ni ele gecirerek Batinilerin calismalarina son verdiler 1258 yilinda ise Bagdat i isgal ederek halifelige son verdiler Bu orduyu Memluk komutani Baybars maglup etmeyi basarmistir Ikinci Humus Savasi Mogol baskisini sona erdirmistir Bu yenilgiden sonra Mogol Ilhanli Devleti gerileme donemine girmistir ve bir sure sonra yikilmistir Azerbaycan i ele geciren Hulagu Han 1258 de Bagdat i alarak Abbasi Devleti ne son vermis Anadolu Selcuklu Devleti ni egemenligi altina almistir Mogollar Anadolu nun bilim kultur ve ticaret merkezleri olan kentlerini yagmalamistir Yagmalama nedeniyle bu donemde Anadolu da ticaret gerilemistir Turkler Dogu ve Orta Anadolu dan bati bolgelerine dogru goc etmek zorunda kalmistir Mogollar Anadolu Selcuklu Devleti nin yikilmasinda onemli rol oynarken Ilhanlilar doneminde Anadolu nun buyuk kismi Ilhanlilar a ait oldugu icin Orta Asya dan Anadolu ya yogun Turkmen gocleri olmustur Ilhanlilar Suriye ve Filistin i isgalden sonra Misir a dogru ilerlemeye basladilar Ancak Memlukler Ayn i Calut Savasi nda Ilhanlilari yenilgiye ugratarak Filistin ve Suriye den cikardilar 1260 Memluk Sultani Baybars Ilhanlilari ikinci kez Elbistan da yenilgiye ugratti 1277 Memlukler tarafindan ugradiklari yenilgiler disinda savas kaybetmediler Ilhanlilar Gazan Mahmud Han 1295 1304 zamaninda Muslumanligi kabul ettiler Aslinda bu bolgede Iran da Islam zaten yaygindi Bununla anlatilmak istenen idarecilerin gorus degisikligidir Ilhanli yoneticilerin tam anlamiyla Islam i sectikleri soylenemez ancak bolgedeki halkin Musluman olmasi fikir degisikligini kismen de olsa saglamistir Yine de Ilhanlilarin Iran topraklarindaki Musluman cogunlugu baski altinda yasiyordu Cunku Ilhanli yoneticiler gelismekte olan Tibet Budizmi ni ve Diofizit i tesvik ediyorlardi Gazan 1295 te Nevruz un destegiyle kuzeni Baydu yu devirdi Yardiminin karsiligi olarak Nevruz Gazan i Muslumanligi kabul etmeye razi etti Islam a girmesiyle beraber Gazan adini Mahmud olarak degistirdi Ancak cesitli kaynaklar Musluman olmasina ragmen Mogol Samanizmi ni surdurdugunu ve Tengri ye taptigini belirtirler Mogol samanlarin Ilhanli Imparatorlugu nda kalmalarina izin verilmis ve nufuzlari hem Gazan hem de onun halefi Olcaytu saltanatinda devam etmis ama daha sonra gerilemeye yuz tutmuslardir Bundan once Budizm i benimsemislerdi ve Muslumanlara karsi Hristiyanlarla ittifak kurmak istiyorlardi 14 yuzyilin baslarinda cikan ic karisikliklar sonucu Ilhanlilar parcalandi 1336 Ilhanli topraklarinin Azerbaycan bolumunde Cobanogullari geriye kalan buyuk bolumu uzerinde ise Celayirliler Devleti kuruldu Son Ilhanlar Ilhanlilar 1345 Ilhan Ebu Said Bahadir in 1335 te olumunden sonra Ilhanlilar Devleti cozulmeye baslamistir Ilhan unvani 1335 1336 doneminde Arik Boke soyundan Arpa Han in eline gectikten sonra 1336 1357 doneminde yine Hulagu Hanedani mensuplari tarafindan tasinmistir Fakat bunlar Ilhan unvanini bolgesel devletlere bagli olarak devam ettirmislerdir Bunlardan 1336 1337 Bagdat ta bulunan Ali Padisah in etkisinde Muhammed ile Cihan Timur 1339 1340 Celayir Sultanligi nin etkisinde Satibey Hatun 1338 1339 Suleyman 1339 1343 ve Anusirvan 1343 1356 Cobanogullarinin etkisinde kalarak Ilhan unvani tasimislardir Son olarak Tagay Timur 14 yuzyil ortasinda soyunun Cengiz Han ve Ilhanlilardan geldigini iddia ederek Horasan ve Dogu Iran da Ilhan unvanini tasimistir Tagay Timur un Serbedariler tarafindan oldurulmesi ile Ilhanlilar sona ermistir HukukIlhanlilarin kurucusu ve ayni zamanda Cengiz Han in torunu olan Hulagu Han devrinde tum Muslumanlarin ser i ve hukuki meselelerinde muderris gunumuz ogretim uyesi ve kadilarin nakli ile ilgilenmek icin kadi l kudat gorevi ile Semsuddin Muhammed Kazvini gorev yapardi Kadi l kudat sozcugu Turkcede Kadilarin Kadisi anlamina gelmektedir Bu kadinin gunumuz esdegeri icisleri bakani olarak dusunulebilir kaynak belirtilmeli Ilhanlilarda Irak bolgesinde ayri bir bulunmaktaydi Kadi l kudat yonetimi hem ders verme hem de hukuk isleriyle ilgilenirdi Yargi ile ilgili gorevleri icinde iki dusmanin mahkemesini gormek mahkeme sicil ve zabitlarini tutmak dava ile ilgili hukuki anlamda yeterli ve tutarli delilleri toplamak iki tarafca kabul gormus sozlesmeler ile ilgili tasarrufta bulunmak evlenme bosanma nafaka gibi konularla ilgilenmek miras zekat ve yetim mallarini korumak gibi ser i isler vardi Kadi l kudatin yerine bu islere bakmak uzere merkez bolgesi ve merkez disinda kalan tum yerlerde yeteri kadar vekaleten kadi da bulunurdu kaynak belirtilmeli Bir kisim Mogollarin Islam i secmesi ile birlikte Islam hukukunu ve ayni zamanda gelenek gorenek adet bilen din alimlerinden gorevliler gorulmektedir Bu gorevli kisi her kim olursa olsun butun davalarin kararini seriata gore verirdi Verilen bu kararlar kesin olarak uygulanmasi zorunlu olan kararlardi ve itiraz etmek mumkun degildi Ilhanli hukumdarlari listesiIlhanlilar 1221 1256 Resim Taht ismi Asil isim Unvan Dogum Olum Hukumdarlik baslangici Hukumdarlik sonu Saltanat Suresi Aile baglantilari Not1 Hulagu Han Han Ilhan yak 1217 8 Subat 1265 1256 8 Subat 1265 11 Yil Tuluy un oglu2 Abaka Han Han Ilhan 1234 1282 1265 1 Nisan 1282 17 Yil Hulagu Han in oglu3 Tekuder Han Ahmet Han Ilhan Sultan 1284 1282 1284 2 Yil Hulagu Han in oglu Olduruldu4 Argun Han Han Ilhan Sultan yak 1258 7 Mart 1291 1284 7 Mart 1291 7 Yil Abaka Han in oglu5 Geyhatu Han Ilhan Sultan 1295 1291 1295 4 Yil Abaka Han in oglu Olduruldu6 Baydu Han Ilhan Sultan 1295 1295 1295 7 Ay Hulagu Han in torunu ve Togay in oglu Olduruldu7 Gazan Han Mahmud Han Ilhan Sultan 1271 1304 1295 1304 9 Yil Argun Han in oglu8 Olcaytu Muhammed Hudabende Han Ilhan Sultan Hudabende 1280 16 Aralik 1316 1304 16 Aralik 1316 12 Yil Argun Han in oglu9 Ebu Said Bahadir Han Ilhan Sultan Alaaddin Bahadir 2 Haziran 1305 1 Aralik 1335 1316 1 Aralik 1335 19 Yil Olcaytu nun oglu10 Arpa Han Mahmud Han Ilhan Sultan Kauen Muezzeddin 1336 1335 10 Aralik 1336 1 Yil Tuluy un oglu Erikbuke nin oglu Malik Timur un oglu Munk Han un oglunun oglu Suse nin oglu Olduruldu11 Musa Han Han Ilhan Sultan Nasereddin 1337 12 Nisan 1336 1337 1 Yil Baydu nun oglu Ali nin oglu Kuklasi12 Muhammed Han Han Ilhan Sultan Muzafferiddin 1338 1336 1338 2 Yil Hulagu Han in oglu Mengu Timur un oglu Ambarci nin oglu Il Timur un oglu Yul Kotlok un oglu Celayir Sultanligi Kuklasi13 Satibey Hatun Hatun yak 1300 1345 ten sonra 1338 1339 1 Yil Olcaytu nun kizi CobanogullariKuklasi14 Cihan Timur Han Ilhan Sultan Izzeddin 1339 1340 1 Yil Geyhatu Han in oglu Ala Fireng un oglu Celayir Sultanligi KuklasiSuleyman Han Han Ilhan Sultan Mayis 1339 1345 1 Yil Satibey Hatun un kocasi Hulagu Han in oglu Yesmut un oglu Soga nin oglu Yusuf Sah in oglu Serbedariler KuklasiHan Ilhan Sultan 1353 1335 1353 18 Yil Yesugey Bahadir in oglu Cucukisar Tur un oglu Amakan in oglu Abaka Han in oglu Bababadir in oglu Sudi Kart 1338 1349 Celayir Sultanligi 1338 1339 Serbedariler1338 1341 Serbedariler 1344 1353 Anusirvan Han Ilhan Sultan Adil 1344 1357 13 Yil Ilhanli Hukumdarlari Soyagaci Temucin Borte Ujin d 1162 o 1230 Tuluy d 1193 o 1232 d 1198 o 1252 1 Hulagu Han b 1217 d 1265 Ilhanli 1256 1265 Dokuz Hatun o 1265 3 Tekuder Han d 1233 o 1284 Ilhanli 1282 1284 2 Abaka Han d 1234 o 1282 Ilhanli 1262 1282 Trqay Mengu Timur 4 Argun d 1258 o 1292 Ilhanli 1284 1291 5 Geyhatu Han o 1295 Ilhanli 1291 1295 6 Baydu Han o 1295 Ilhanli 1295 Ambarci 7 Gazan Han d 1272 o 1304 Ilhanli 1295 1304 8 Olcaytu d 1280 o 1316 Ilhanli 1304 1316 Alafireng Ali Timur 15 Satibey Hatun yak 1300 1345 Ilhanli 1338 1339 9 Ebu Said Bahadir d 1305 o 1335 Ilhanli 1316 1335 14 Cihan Timur Ilhanli 1339 1340 10 Musa Han o 1336 Ilhanli 1336 1337 Yul Kotlok 12 Muhammed o 1338 Ilhanli Galeri Ilhan Hulagu ve esi Dokuz Hatun Residuddin in Camiu t Tevarih kitabindan Hulagu un Bagdat kusatmasi Residuddin in Camiu t Tevarih kitabindan Mogol askerleri Residuddin in Camiu t Tevarih kitabindan Argun ve Abaka Argun un kolunda kucuk Gazan Argun un esi Bulukan Hatun Hulagu nun son Abbasi halifesi Mustasim Billah once hapis sonra da idam edilmisti 15 y y Ikinci Humus Muharebesi 1281 Araplar sagda Mogollari solda yenmisti Ilhanlilardan kalma olan ipek pamuk ve altindan olusan ve bircok farkli motifle suslenmis daire seklinde bir ipek kumas Erken 14 yuzyildan kalma olan eserin kokeninin Iran veya Irak oldugu tahmin edilmektedir Ayrica bakiniz Ayn Calut Muharebesi Birinci Humus Muharebesi Vadi el Haznedar Muharebesi Yakutiye MedresesiKaynakca Arsivlenmis kopya 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2022 lt references gt lt references gt Corci Zeydan Medeniyet i Islamiye Tarihi Ikdam Matbaasi Ismail Hakki Uzuncarsili Osmanli Devleti Teskilatina Medhal Turk Tarih Kurumu I Hasen amp A I Hasen Islam Ansiklopedisi Mahkeme Maddesi Kukla 15 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Encyclopaedia Iranica TOḠA TIMUR 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ilhanlilar ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Aṭa Malek Covayni Tarih r jahangosa ed Moḥammad Qazvini 3 cilt London and Leiden 1912 37 Ing Cev John A Boyle 1958 The History of the World Conqueror 2 cilt Manchester Ingilizce Encyclopedia Iranica da Ilhanlilar 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce