Sodyum hipoklorit NaClO bir tür tuzdur Günlük hayatta beyazlatıcı çamaşır sularında kullanılmaktadır Oda koş

Sodyum hipoklorit, (NaClO) bir tür tuzdur. Günlük hayatta beyazlatıcı çamaşır sularında kullanılmaktadır. Oda koşullarındaki klor ile sabunlardaki sodyum hidroksit tepkimeye sokularak üretilmektedir.

Sodyum hipoklorit

Hipoklorit anyonunun boşluk doldurma modeli

Adlandırmalar

IUPAC adı

Sodyum hipoklorit

Diğer adlar

Sulandırılmış halde:

Çamaşır suyu
Klorak

Tanımlayıcılar

CAS numarası

7681-52-9 (susuz)
10022-70-5 (pentahidrat)

3D model (JSmol)

Etkileşimli görüntü

ChEBI

CHEBI:32146

ChemSpider

22756

DrugBank

DBSALT001517

ECHA InfoCard

100.028.790

EC Numarası

231-668-3

KEGG

D01711

PubChem CID

23665760

RTECS numarası

NH3486300

UNII

DY38VHM5OD

UN numarası

1791

CompTox Bilgi Panosu (EPA)

DTXSID8021276

InChI

InChI=1S/ClO.Na/c1-2;/q-1;+1
Key: SUKJFIGYRHOWBL-UHFFFAOYSA-N
InChI=1/ClO.Na/c1-2;/q-1;+1
Key: SUKJFIGYRHOWBL-UHFFFAOYAD

SMILES

[Na+].[O-]Cl

Özellikler

Molekül formülü

NaClO

Molekül kütlesi

74,442 gr/mol

Görünüm

yeşilimsi sarı renkli katı (pentahidrat)

Koku

klora benzer ve tatlımsı

Yoğunluk

1,11 gr/cm³

Erime noktası

18 °C (64 °F; 291 K) pentahidrat

Kaynama noktası

101 °C (214 °F; 374 K) (bozunur)

Çözünürlük (su içinde)

29,3 gr/100mL (0 °C)

Asitlik (pK_a)

7,5185

(pK_b)

6,4815

Termokimya

Standart formasyon entalpisi (Δ_fH^⦵₂₉₈)

-347,1 kJ/mol

Farmakoloji

ATC kodu

(WHO)

Tehlikeler

İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):

Ana tehlikeler

Oksitleyici, aşındırıcı

GHS etiketleme sistemi:

Piktogramlar

İşaret sözcüğü

Tehlike

R-ibareleri

R31, R34, R50

G-ibareleri

S1/2, S28, S45, S50, S61

Tehlike ifadeleri

H290, H314, H410

Önlem ifadeleri

P260, P273, P280, P301+P330+P331, P303+P361+P353, P305+P351+P338, P310, P501

NFPA 704
(yangın karosu)

2)

(0)

(1)

(OX)

Aşındırıcı (C)
Çevre için tehlikeli (N)

Güvenlik bilgi formu (SDS)

ICSC 1119 ( >%10 aktif klor çözeltisi)
ICSC 0482 (<%10 aktif klor çözeltisi)

Benzeyen bileşikler

Diğer anyonlar

Sodyum klorür
Sodyum klorit
Sodyum klorat
Sodyum perklorat

Diğer katyonlar

Lityum hipoklorit
Kalsiyum hipoklorit

Benzeyen bileşikler

Hipokloröz asit

Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Sodyum hipokloritin elde edilme formülü aşağıdaki gibidir:

2Na O H + Cl₂ → Na Cl + Na Cl O + H₂O

Sodyum hipoklorit, kimyasal formülü NaOCl (veya NaClO) olan, sodyum katyonu (Na⁺) ve hipoklorit anyonundan (OCl^- veya ClO^-) oluşan kimyasal bileşiktir. Ayrıca hipokloröz asitin sodyum tuzu olarak da bilinmektedir. susuz bileşiği oldukça kararsızdır ve patlayarak yapısı bozulmaktadır. Patlayıcı olmayan ve bünyesinde daha yüksek miktarda NaOCl barındırabilen, pentahidrat formunda kristalleri şeklinde NaOCl.5H₂O şeklinde elde edilebilirler. Elde edilen bu bileşik mat sarı-yeşil rengindedir ve soğuk ortamda kararlı olarak saklanabilmektedir.

Sodyum hipoklorit en sık kullanılan ağartıcılardan biridir. 18. Yy’dan itibaren, yüzey temizlik kimyasalı olarak evlerde çamaşır sularının en temel katkı malzemesi olarak aktif rol almaktadır. Ayrıca dezenfektan ve ağartma ajanı olarak da geniş kullanım bulmaktadır. Çözelti fazında, bileşik oldukça kararsızdır ve kolaylıkla bozunabilmektedir. Bozunma ürünü, bu tür bileşikler için hemen hemen aynı olan klor gazı çıkışı şeklindedir. Sodyum hipoklorit en eski ve hâlâ en önemli klor-bazlı ağartıcıdır.

Korozif özellikleri, ortak kullanım alanları ve tepkime ürünleri, bu kimyasal için risk faktörlerini belirlemektedir Özellikle, sodyum hipokloritin, asitler veya amonyak gibi diğer temizlik ürünleri ile karıştırılması sonucu zehirli gazların oluştuğu bilinmektedir.

Nötrleştirme

Sodyum tiyosülfat, etkili bir klor nötrleştiricisidir. 5 mg/L bir tiyosülfat çözeltisiyle duruladıktan sonra sabun ve suyla yıkamak ellerdeki klor kokusunu kısa sürede uzaklaştırır.

Analiz

Hipoklorit anyonu, iyon kromatografik yöntemlerle, yüksek ayırma gücünde analiz edilebilmektedir. Çözelti içindeki ClO^- ve moleküler Cl₂ konsantrasyonu (hipokloritin suda çözündüğünde kısmen oluşan yan ürün) iyodometrik titrasyon ile belirlenebilir:

1- Ölçümü yapılmak istenen miktarda sodyum hipoklorit çözeltisi, az miktarda potasyum iyodürün fazlasının olduğu asitlendirilmiş çözelti içine ilave edilir.

${\ce {NaOCl(aq) + HCl(aq) -> HOCl(aq) + NaCl(aq)}}$

${\ce {HOCl(aq) + HCl(aq) + 3I^- -> I3^{-}(aq) + 2Cl^{-}(aq) + H2O}}$

2- Açığa çıkan iyot, önceden hazırlanmış standart sodyum tiyosülfat (Na₂S₂O₃) veya fenil arsenik oksit (C₆H₅AsO) çözeltilerinin nişasta indikatörü olarak kullanılmasıyla sonlandırılır.

${\ce {I3^{-}+ Nisasta -> [I3^{-}Nisasta]}}$ (Nişasta-İyot Kompleksi - Mavi Renkli)

${\ce {[I3^{-}Nisasta] + 2S2O3^2- -> 3I^- + S4O6^2- + Nisasta}}$ (Tepkime sonunda mavi renk kaybolur.)

3- Nişastanın bu çözeltideki mavi renginin kaybolduğu nokta dönüm noktası olarak kaydedilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Sodyum hipoklorit: kimyasal aktivite
^ Hamano, A., The formation and decomposition of sodium hypochlorite anhydrous salt and its pentahydrate. Kayaku Gakkaishi, 1997. 58(4): p. 152-156.
^ ^a ^b Urben, P., Bretherick's handbook of reactive chemical hazards. 2017: Elsevier.
^ ^a ^b Kirihara, M., et al., Sodium Hypochlorite Pentahydrate Crystals (NaOCl· 5H2O): A Convenient and Environmentally Benign Oxidant for Organic Synthesis. 2017. 21(12): p. 1925-1937.
^ Vargel, C., Chapter E.6 - Inorganic Salts, in Corrosion of Aluminium, C. Vargel, Editor. 2004, Elsevier: Amsterdam. p. 417-441.
^ OxyChem, Sodium Hypochlorite Handbook. December 2014: p. 25.
^ SLAC National Accelerator Laboratory Environment, S., Health, and Quality Division, Sodium Hypochlorite Safe Handling Guideline. National Accelerator Laboratory (SLAC), 20 May 2013(53): p. 3.

Dış bağlantılar

International Chemical Safety Card 048224 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (<%10 aktif Cl çözeltileri)
International Chemical Safety Card 111924 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (>10% aktif Cl çözeltileri)

[1] Sodyum hipoklorit: kimyasal aktivite

[2] Hamano, A., The formation and decomposition of sodium hypochlorite anhydrous salt and its pentahydrate. Kayaku Gakkaishi, 1997. 58(4): p. 152-156.

[:0-3] Urben, P., Bretherick's handbook of reactive chemical hazards. 2017: Elsevier.

[:1-4] Kirihara, M., et al., Sodium Hypochlorite Pentahydrate Crystals (NaOCl· 5H2O): A Convenient and Environmentally Benign Oxidant for Organic Synthesis. 2017. 21(12): p. 1925-1937.

[5] Vargel, C., Chapter E.6 - Inorganic Salts, in Corrosion of Aluminium, C. Vargel, Editor. 2004, Elsevier: Amsterdam. p. 417-441.

[6] OxyChem, Sodium Hypochlorite Handbook. December 2014: p. 25.

[7] SLAC National Accelerator Laboratory Environment, S., Health, and Quality Division, Sodium Hypochlorite Safe Handling Guideline. National Accelerator Laboratory (SLAC), 20 May 2013(53): p. 3.