Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstanbul Tramvayı, İstanbul'da hizmet veren modern tramvay ağıdır. Sistem, Avrupa Yakası'nda hizmet veren T1 (Kabataş – Bağcılar) Tramvay Hattı, T4 (Topkapı – Mescid-i Selam) Tramvay Hattı ve T5 (Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı) Tramvay Hattı'ndan oluşmaktadır.
1992'de Aksaray – Beyazıt arasında hizmete giren T1 hattı, sırasıyla Beyazıt – Sirkeci, Aksaray – Topkapı, Topkapı – Zeytinburnu, Sirkeci – Eminönü, Eminönü – Fındıklı ve Fındıklı – Kabataş uzatmalarının hizmete girmesiyle birlikte Kabataş – Zeytinburnu arasında hizmet vermeye başlamıştır. T1 hattı, 2006'da Zeytinburnu – Bağcılar arasında hizmete giren (T2 hattı) ile 2011'de birleştirilmiş ve Kabataş – Bağcılar arasında hizmet vermeye başlamıştır. 2007'de Şehitlik – Mescid-i Selam arasında hizmete giren T4 hattı, 2009'da Şehitlik – Topkapı uzatmasının hizmete girmesiyle birlikte Topkapı – Mescid-i Selam arasında hizmet vermeye başlamıştır. 2021'de Cibali – Alibeyköy Cep Otogarı arasında hizmete giren Türkiye'nin ilk katenersiz tramvay hattı olan T5 hattı, 2023'te Cibali – Eminönü uzatmasının hizmete girmesiyle birlikte Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı arasında hizmet vermeye başlamıştır. En son uzatmalarla birlikte mevcut hat uzunluğu 44,7 kilometre (27,8 mi)'dir.
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu döneminde başkent İstanbul'un Anadolu ve Avrupa yakalarına yayılmış bulunuyordu. Bu hatlar başlangıçta atlı tramvaydı, ancak zamanla elektrikli hâle getirildiler. Tramvay ağı birçok güzergâhta adım adım inşa edildi ve sistemin en geniş hizmet alanına kavuştuğu 1956'da 56 tramvay hattı ve 270 tramvay aracı ile 108 milyon yolcu taşındı. Ancak dünyanın pek çok şehrinde olduğu gibi İstanbul'daki tramvay hatları da 1956'dan sonra kapanmaya başladı ve 1966'da ise tamamen sona erdi.
1966'da İstanbul'daki tramvay hatları kapatıldıktan sonra, İstanbul halkı bu eski moda -ancak sorunsuz işleyen- şehir içi ulaşım yönteminin kaldırılması ile ulaşımın eskisinden daha hızlı olacağını düşündüler, ancak bu düşüncenin yanlış olduğu birkaç yıl sonra kanıtlandı. Otobüs, taksi, özel araç gibi benzinli araçların kontrolsüz artışı İstanbul caddelerini trafikle boğmaya başladı. Türkiye, kirlilik, trafik sıkışıklığı, yasadışı göç, düşük okuryazarlık ve hızlı nüfus artışı gibi gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda yaşanan sorunları yaşamaya başladı. Artan nüfus, İstanbul'un kentleşmesini ve bununla birlikte hava ve ses kirliliğini, trafik sıkışıklığını ve dumanı artıran motorlu taşıt da artırdı. Şehir içi ulaşım, tramvay döneminden bile daha yavaş hale geldi. 1970'lerin başından itibaren bu sorunlar giderek arttı ve 1980'lerin ortalarında İstanbullular motorlu taşıtların kontrolünün olmaması ve tramvay ağının kapatılmasının çok büyük hata olduğunu fark etti. Sürekli artan trafik sıkışıklığı ve hava kirliliği nedeniyle İstanbul, 1980'lerin ortalarında en kirli Avrasya şehirlerinden biri haline geldi, bu da sadece vatandaşların hastalıklarının artmasına değil, turist kaybına da neden oldu. Tunus, Sidney, Buenos Aires gibi dünyanın pek çok şehri de bu hatayı anladı ve onlar gibi İstanbul da tramvayların dönüşünü planladı.
Tramvay hatlarının kapatılmasının büyük bir hata olduğunu anlayan idare, kirliliği bir an önce azaltmayı ve turistler arasındaki İstanbul imajını yeniden kazanmayı planladı. Dünyanın dört bir yanındaki birçok şehri (örneğin Lima ve Buenos Aires) inceleyen yetkililer, tramvayın İstanbul'a geri getirilmesine karar verdi. Bu karar kapsamında ilk olarak 1992'de hizmete giren T1 hattı kademeli olarak genişletilmiş ve en son halini 2011'de almıştır. Daha sonra 2007'de hizmete giren T4 hattı, en son halini 2009'da almıştır. Son olarak 2021'de hizmete giren T5 hattı, en son halini 2023'te almıştır.
Zaman çizelgesi
- 1961 – Avrupa Yakası'ndaki son tramvay 12 Ocak'ta işletildi. 27 Mayıs'ta Topkapı – Eminönü hattının yerini troleybüsler aldı. Anadolu Yakası'na altı adet tramvay aracı aktarıldı.
- 1966 – Anadolu Yakası'ndaki son tramvay 3 Ekim'de işletildi. Tramvay araçları ulaşım müzesine transfer edildi.
- 1984 – Troleybüs servisi 16 Temmuz'da sona erdi. Böylece İstanbul'da hizmet veren -Tünel hariç- tüm elektrikli şehir içi ulaşım sistemleri tamamen ortadan kalktı.
- 1990 – İstiklal Caddesi yayalaştırıldı ve yeni inşa edilen ve 1966 öncesiyle aynı tasarımda üretilen tramvay araçlarıyla hizmet veren T2 (Taksim – Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı, İstanbul'a tramvayın dönüşünü simgeledi.
- 1992 – Tamamen ayrı bir tramvay sistemi açılarak tramvaylar modern bir sistem olarak İstanbul'a döndü. En son 1956'da tramvayların çalıştığı aynı hatta başladı. İlk seferler T1 hattı olarak Beyazıt – Aksaray arasında başladı. İlk zamanlarda bu hat yüksek tabanlı hafif raylı araçlar ile hizmet veriyordu.
- 2003 – T1 hattının tramvay araçlarının yerini alçak tabanlı Bombardier Flexity Swift tramvayları aldı.
- 2006 – Tramvay sistemi daha da batıya doğru uzandı, hattın adı adı T2 oldu. Her iki hattın da ölçüleri aynı olmasına rağmen, T2 yüksek zeminli hafif raylı araçlar (LRV'ler) vagonları kullandı.
- 2007 – Yüksek tabanlı hafif raylı araçları (LRV'ler) kullanan T4 adlı yeni bir tramvay hattı açıldı.
- 2009 – T1 ve T2 birbirine bağlanırken tüm yüksek tabanlı ABB, Duewag ve Rotem tramvayları Alstom Citadis alçak tabanlı tramvaylarla değiştirme planları uygulandı. T4 hattı Topkapı'ya kadar uzandı.
- 2011 – İlk Alstom Citadis alçak tabanlı tramvaylar hizmete girdi. T1 ve T2 hatlarının yeni bir tek hat olan T1 aldı.
- 2016 – Haliç boyunca yapılacak yeni Eminönü-Alibeyköy hattının ihaleleri 29 Haziran'da alındı.
- 2021 – T5 Hattının Cibali - Alibeyköy Cep Otogarı arasındaki ilk etabı 1 Ocak 2021'de devreye alındı.
- 2023 – T5 Hattının Eminönü - Cibali arasındaki ikinci etabı 30 Ağustos 2023'te devreye alındı.
Tramvay hatları
T1 hattı Kabataş – Bağcılar arasında, T4 hattı Topkapı – Mescid-i Selam arasında, T5 hattı Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı arasında faaliyet göstermektedir. Tramvay güzergâhları çoğunlukla ayrılmış yollarda çalışır. Ağın bir kısmı yükseltilmiştir ve bazı küçük kısımları, ayrılmamış yollarda caddelerde ilerler (örn. Ayasoyfa önünde). Sistem çoğunlukla şehrin eski bölgelerine hizmet ediyor.
| Hat | Güzergâh | İstasyon sayısı | Uzunluk | Süre | Durum | Açılış | Son genişletme |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Kabataş – Bağcılar | 31 | 19,3 km | 62 dk | aktif | 13 Haziran 1992 | 3 Şubat 2011 |
 | Topkapı – Mescidi-Selam | 22 | 15,3 km | 32 dk | 17 Eylül 2007 | 18 Mart 2009 | |
 | Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı | 14 | 10,1 km | 25 dk | 1 Ocak 2021 | 30 Ağustos 2023 | |
| Kadıköy – Maltepe – Cevizli | 25 | 21,3 km | plan aşamasında | belirsiz | |||
| Esenler – Davutpaşa | 9 | 2,2 km | belirsiz |
T1 Hattı
Özellikler
- Toplam uzunluk: 19,3 kilometre (12,0 mi)
- İstasyon sayısı: 31
- Açılış: 13 Haziran 1992
- Son genişletme: 3 Şubat 2011
- Çalışma saatleri: 06.00 – 00:10
- Sefer sıklığı: Pik saatlerde 2 dakikada, diğer saatlerde 5 dakikada 1 sefer
- Günlük yolcu: 600.000
Güzergâh
T4 Hattı
Özellikler
- Toplam uzunluk: 15,3 kilometre (9,5 mi)
- İstasyon sayısı: 22
- Açılış: 17 Eylül 2007
- Son genişletme: 18 Mart 2009
- Çalışma saatleri: 06.00 – 00.00
- Sefer sıklığı: Pik saatlerde 3 dakikada, diğer saatlerde 5 dakikada 1 sefer
- Günlük yolcu: 95.000
Güzergâh
T4 tramvay hattı Mescid-i Selam ile Topkapı arasında ağırlıklı olarak kuzey-güney güzergâhını takip ediyor. T4 hattının 22 istasyonundan yedisi yeraltında - bunlar Edirnekapı, Topçular, Rami, Uluyol - Bereç, Ali Fuat Başgil, Taşköprü ve Karadeniz istasyonları. Diğer tüm istasyonlar aynı hizada istasyonlardır. T4 hattı, T1 hattından bile daha fazlası, bir "hafif raylı" hattıdır, çünkü eş düzeydeki istasyonları, yolun orta refüjünde düz çalıştırmaya izin veren güçlendirilmiş platformlardan oluşur. Bu istasyonlara yaya köprüleri, alt geçitler veya sinyal ışığı kontrollü geçitlerle erişilebilir. T4, cadde koşusu bölümlerini içermez, ancak kendi ayrı geçiş hakkı ile çalışır. Bununla birlikte, T4 hattı, trafik sinyalleri tarafından kontrol edilen hemzemin yol ve kavşak geçişlerini içerir . Yine de işletmecisi İstanbul Ulaşım A.Ş. tarafından "tramvay" olarak sınıflandırılmıştır.
T5 Hattı
Özellikler
- Toplam uzunluk: 10,1 kilometre (6,3 mi)
- İstasyon sayısı: 14
- Açılış: 1 Ocak 2021
- Son genişletme: 30 Ağustos 2023
- Çalışma saatleri: 06.00 – 00.00
- Sefer sıklığı: Pik saatlerde 10 dakikada, diğer saatlerde 20 dakikada 1 sefer
- Günlük yolcu: 114.000
Güzergâh
T5 tramvay hattı Eminönü - Alibeyköy arasında Haliç'e paralel olarak kuzey-güney güzergâhına sahiptir. Türkiye'de ilk defa uygulanan katenersiz sürekli cer gücü iletim sistemi ile yerden aldığı enerji sayesinde işletilmektedir. Bu sayede görüntü kirliğinin önüne geçilmiş olunmaktadır.
Araç stoğu
1992'de açıldıktan sonra, 2004'e kadar, T1 tramvay hattı başlangıçta yüksek tabanlı ABB hafif raylı araçlar (LRV'ler) kullanılarak işletiliyordu. 2004'ten başlayarak, T1 hattındaki orijinal LRV'lerin yerini önce Bombardier'den ve daha sonra Alstom'dan alçak tabanlı tramvaylar aldı. Daha sonrasında ise yüksek tabanlı ABB LRV araçları T4 hattında çalıştı. T4 hattına araç alımı yapıldıktan sonra araçlar M1 hattına verildi. Halen de ABB LRV'leri M1 hattında kullanılmaktadır.
2001 yazında T1 tramvay hattı için 55 Bombardier Flexity Swift alçak tabanlı tramvay aracı sipariş edildi. T1 duraklarındaki platformların alçak tabanlı tramvayların kullanımına izin verecek şekilde baştan yapılmasının ardından 2004 yılında hizmete girmişlerdir. Tüm bu tramvaylar alçak tabanlı ve klimalıdır ve ayrılmış yollarda yüksek hızlarda çalışabilir. Her tramvay aracı iki vagonlu bir tren setinden oluşur. Yoğun saatlerde, bu tür iki vagonlu tramvaylar, dört vagon uzunluğunda bir tramvay seti yapmak için birbirine bağlanabilir.
Alstom Citadis X-04
2007 yılında 37 yeni Alstom Citadis X-04 tramvay siparişi verildi. İlk Alstom Citadis tramvayı 2011 yılında T1 hattında hizmete girdi.
Duewag KTA (Köln Tramvay Aracı)
Bunlar, Köln Stadtbahn'da kullanılan ve 2007'de satın alınan eski B80S ve B100S setleridir. Her iki hatta (aynı zamanda eski T2 hattında) kullanıldılar ve Alstom Citadis tramvaylarının gelişiyle birlikte sadece T4 hattında hizmet vermeye başladılar.
Hyundai Rotem LRV34
2008'den itibaren 63 birim.
Panorama
T5 hattında kullanılması için ilk etapta 10 birim sipariş edildi. Bu araçlar diğer tramvaylardan farklı olarak enerjisini 3. raydan almaktadır. Sadece bulunduğu bölgeden enerji aldıkları için, araç olmayan bölgede güvenli bir şekilde yaya ve araç geçişleri sağlanmaktadır.
Depolar ve terminaller
T1 hattında Kabataş ile Bağcılar istasyonları ana terminaller, Cevizlibağ A.Ö.Y. ile Eminönü durakları ara terminallerdir. Bu şekilde iki farklı işletme yapılabilmektedir. Ayrıca T4 hattında Topkapı ve Mescid-i Selam, T5 hattında ise Cibali ve Alibeyköy Cep Otogarı ana terminallerdir. Bu iki hattın ara terminali yoktur. T1 hattının depoları Zeytinburnu ve Pazartekke mevkiinde, T4 hattının deposu Habipler mevkiinde, T5 hattının deposu ise Alibeyköy mevkiindedir. Ayrıca T1 ve T4 hattı araçları, M1 hattı araçları ile aynı sinyal ve elektrik gücüne sahip olduğu için belirli noktalardaki makaslar ile M1 hattının Esenler deposuna gidebilmektedir.
Gelecek planları
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2029 vizyonu planlarında T5 hattının Feshane - Bayrampaşa arasındaki uzatma hattı ve Üsküdar - Harem arasında yeni bir nostaljik tramvay hattı projesi vardır. 2029 sonrası vizyon planlarında ise, T4 hattının uzatması olarak Habipler - Pirinççi hattı, Esenler - Davutpaşa ve Kadıköy - Bostancı - Maltepe arasında projeler vardır.
Ağ haritası
- Not: Modern ve nostaljik hatlar birlikte gösterilmektedir.
Ayrıca bakınız
- İstanbul Metrosu
- İstanbul nostaljik tramvayı - İstanbul'un nostaljik tramvayları (T2 ve T3)
- İstanbul Füniküleri
- İstanbul Teleferiği
- Marmaray - TCDD Taşımacılık tarafından Halkalı – Gebze arasında işletilen banliyö trenleridir.
- İstanbul'da toplu taşıma
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "T1 Kabataş – Bağcılar Tramvay Hattı". Metro İstanbul. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "T4 Topkapı – Mescid-i Selam Tramvay Hattı". Metro İstanbul. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ "2023 Yılında İstanbul'un Raylarında 831.409.209 Kişi Yolculuk Yaptı". Metro İstanbul. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 29 Aralık 2023. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ a b c d e f "T5 Cibali – Alibeyköy Cep Otogarı Tramvay Hattı". Metro İstanbul. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- ^ "Archived copy". 17 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ a b "Railway Gazette: Low-floor trams in service as Istanbul extension testing begins". Railway Gazette. 10 Şubat 2011. 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2011.
- ^ "Eminönü-Alibeyköy Tramvay Hattı ihale sonucu (Özel Haber)". Ray Haber. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.
- ^ "İstanbul, Alstom Citadis tramvaylarını işletmeye alıyor!" [Istanbul, getting trams from Alstom Citadis!]. emlakkulisi.com. 13 Şubat 2011. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istanbul Tramvayi Istanbul da hizmet veren modern tramvay agidir Sistem Avrupa Yakasi nda hizmet veren T1 Kabatas Bagcilar Tramvay Hatti T4 Topkapi Mescid i Selam Tramvay Hatti ve T5 Eminonu Alibeykoy Cep Otogari Tramvay Hatti ndan olusmaktadir Istanbul TramvayiT1 Kabatas Bagcilar Tramvay Hatti nda calisan tramvay araci T4 Topkapi Mescid i Selam Tramvay Hatti nda calisan tramvay araci T5 Eminonu Alibeykoy Cep Otogari Tramvay Hatti nda calisan tramvay araci GenelSahibiIstanbul Buyuksehir BelediyesiBolgeIstanbul TurkiyeTasima turuTramvayHat sayisi4Istasyon sayisi31 T1 22 T4 14 T5 Gunluk yolcu sayisi0 57 milyonYillik yolcu sayisi210 milyon 2023 Web sitesiT1 T4 T5HizmetHizmete giris13 Haziran 1992 T1 17 Eylul 2007 T4 1 Ocak 2021 T5 Isletmeci ler Metro Istanbul TCDD TasimacilikTeknikSistem uzunlugu19 3 kilometre 12 0 mi T1 15 3 kilometre 9 5 mi T4 10 1 kilometre 6 3 mi T5 Hat acikligiStandart 1 435 mm Elektriklendirme750 V DA katener T1 amp T4 750 V DA ucuncu ray T5 Ortalama hiz35 kilometre saat 22 mph En yuksek hiz80 kilometre saat 50 mph Sistem haritasiSembol aciklamalariDepoAlibeykoy Cep OtogariAlibeykoy MetroAlibeykoy MerkezUniversiteSilahtaraga MahallesiEyupsultan Devlet HastanesiEyupsultan TeleferikFeshaneAyvansarayDepo BalatMescid i Selam FenerCebeci CibaliSultanciftligiYenimahalle KabatasHaci Sukru Findikli Mimar Sinan Universitesi50 Yil Bastabya TophaneCumhuriyet Mahallesi KarakoyKiptas Venezia KucukpazarKaradeniz EminonuTaskopru SirkeciAli Fuat Basgil GulhaneBosna Cukurcesme SultanahmetSagmalcilar CemberlitasUluyol Berec Beyazit KapalicarsiRami Laleli Istanbul UniversitesiTopcular AksarayDemirkapi YusufpasaSehitlik HasekiEdirnekapi FindikzadeVatan Capa SehreminiFetihkapi DepoPazartekkeTopkapi TopkapiCevizlibag Ataturk Ogrenci YurduMerkez EfendiSeyitnizam AksemsettinMithatpasaDepoZeytinburnuMehmet AkifMerter Tekstil MerkeziGungorenAkincilarSoganliYavuz SelimGunestepeBagcilarBu diyagrami goruntuletartisdegistir 1992 de Aksaray Beyazit arasinda hizmete giren T1 hatti sirasiyla Beyazit Sirkeci Aksaray Topkapi Topkapi Zeytinburnu Sirkeci Eminonu Eminonu Findikli ve Findikli Kabatas uzatmalarinin hizmete girmesiyle birlikte Kabatas Zeytinburnu arasinda hizmet vermeye baslamistir T1 hatti 2006 da Zeytinburnu Bagcilar arasinda hizmete giren T2 hatti ile 2011 de birlestirilmis ve Kabatas Bagcilar arasinda hizmet vermeye baslamistir 2007 de Sehitlik Mescid i Selam arasinda hizmete giren T4 hatti 2009 da Sehitlik Topkapi uzatmasinin hizmete girmesiyle birlikte Topkapi Mescid i Selam arasinda hizmet vermeye baslamistir 2021 de Cibali Alibeykoy Cep Otogari arasinda hizmete giren Turkiye nin ilk katenersiz tramvay hatti olan T5 hatti 2023 te Cibali Eminonu uzatmasinin hizmete girmesiyle birlikte Eminonu Alibeykoy Cep Otogari arasinda hizmet vermeye baslamistir En son uzatmalarla birlikte mevcut hat uzunlugu 44 7 kilometre 27 8 mi dir TarihceOsmanli Imparatorlugu doneminde baskent Istanbul un Anadolu ve Avrupa yakalarina yayilmis bulunuyordu Bu hatlar baslangicta atli tramvaydi ancak zamanla elektrikli hale getirildiler Tramvay agi bircok guzergahta adim adim insa edildi ve sistemin en genis hizmet alanina kavustugu 1956 da 56 tramvay hatti ve 270 tramvay araci ile 108 milyon yolcu tasindi Ancak dunyanin pek cok sehrinde oldugu gibi Istanbul daki tramvay hatlari da 1956 dan sonra kapanmaya basladi ve 1966 da ise tamamen sona erdi 1966 da Istanbul daki tramvay hatlari kapatildiktan sonra Istanbul halki bu eski moda ancak sorunsuz isleyen sehir ici ulasim yonteminin kaldirilmasi ile ulasimin eskisinden daha hizli olacagini dusunduler ancak bu dusuncenin yanlis oldugu birkac yil sonra kanitlandi Otobus taksi ozel arac gibi benzinli araclarin kontrolsuz artisi Istanbul caddelerini trafikle bogmaya basladi Turkiye kirlilik trafik sikisikligi yasadisi goc dusuk okuryazarlik ve hizli nufus artisi gibi gelismekte olan ulkelerin pek cogunda yasanan sorunlari yasamaya basladi Artan nufus Istanbul un kentlesmesini ve bununla birlikte hava ve ses kirliligini trafik sikisikligini ve dumani artiran motorlu tasit da artirdi Sehir ici ulasim tramvay doneminden bile daha yavas hale geldi 1970 lerin basindan itibaren bu sorunlar giderek artti ve 1980 lerin ortalarinda Istanbullular motorlu tasitlarin kontrolunun olmamasi ve tramvay aginin kapatilmasinin cok buyuk hata oldugunu fark etti Surekli artan trafik sikisikligi ve hava kirliligi nedeniyle Istanbul 1980 lerin ortalarinda en kirli Avrasya sehirlerinden biri haline geldi bu da sadece vatandaslarin hastaliklarinin artmasina degil turist kaybina da neden oldu Tunus Sidney Buenos Aires gibi dunyanin pek cok sehri de bu hatayi anladi ve onlar gibi Istanbul da tramvaylarin donusunu planladi Tramvay hatlarinin kapatilmasinin buyuk bir hata oldugunu anlayan idare kirliligi bir an once azaltmayi ve turistler arasindaki Istanbul imajini yeniden kazanmayi planladi Dunyanin dort bir yanindaki bircok sehri ornegin Lima ve Buenos Aires inceleyen yetkililer tramvayin Istanbul a geri getirilmesine karar verdi Bu karar kapsaminda ilk olarak 1992 de hizmete giren T1 hatti kademeli olarak genisletilmis ve en son halini 2011 de almistir Daha sonra 2007 de hizmete giren T4 hatti en son halini 2009 da almistir Son olarak 2021 de hizmete giren T5 hatti en son halini 2023 te almistir Zaman cizelgesi 1961 Avrupa Yakasi ndaki son tramvay 12 Ocak ta isletildi 27 Mayis ta Topkapi Eminonu hattinin yerini troleybusler aldi Anadolu Yakasi na alti adet tramvay araci aktarildi 1966 Anadolu Yakasi ndaki son tramvay 3 Ekim de isletildi Tramvay araclari ulasim muzesine transfer edildi 1984 Troleybus servisi 16 Temmuz da sona erdi Boylece Istanbul da hizmet veren Tunel haric tum elektrikli sehir ici ulasim sistemleri tamamen ortadan kalkti 1990 Istiklal Caddesi yayalastirildi ve yeni insa edilen ve 1966 oncesiyle ayni tasarimda uretilen tramvay araclariyla hizmet veren T2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti Istanbul a tramvayin donusunu simgeledi 1992 Tamamen ayri bir tramvay sistemi acilarak tramvaylar modern bir sistem olarak Istanbul a dondu En son 1956 da tramvaylarin calistigi ayni hatta basladi Ilk seferler T1 hatti olarak Beyazit Aksaray arasinda basladi Ilk zamanlarda bu hat yuksek tabanli hafif rayli araclar ile hizmet veriyordu 2003 T1 hattinin tramvay araclarinin yerini alcak tabanli Bombardier Flexity Swift tramvaylari aldi 2006 Tramvay sistemi daha da batiya dogru uzandi hattin adi adi T2 oldu Her iki hattin da olculeri ayni olmasina ragmen T2 yuksek zeminli hafif rayli araclar LRV ler vagonlari kullandi 2007 Yuksek tabanli hafif rayli araclari LRV ler kullanan T4 adli yeni bir tramvay hatti acildi 2009 T1 ve T2 birbirine baglanirken tum yuksek tabanli ABB Duewag ve Rotem tramvaylari Alstom Citadis alcak tabanli tramvaylarla degistirme planlari uygulandi T4 hatti Topkapi ya kadar uzandi 2011 Ilk Alstom Citadis alcak tabanli tramvaylar hizmete girdi T1 ve T2 hatlarinin yeni bir tek hat olan T1 aldi 2016 Halic boyunca yapilacak yeni Eminonu Alibeykoy hattinin ihaleleri 29 Haziran da alindi 2021 T5 Hattinin Cibali Alibeykoy Cep Otogari arasindaki ilk etabi 1 Ocak 2021 de devreye alindi 2023 T5 Hattinin Eminonu Cibali arasindaki ikinci etabi 30 Agustos 2023 te devreye alindi Tramvay hatlariT1 hatti Kabatas Bagcilar arasinda T4 hatti Topkapi Mescid i Selam arasinda T5 hatti Eminonu Alibeykoy Cep Otogari arasinda faaliyet gostermektedir Tramvay guzergahlari cogunlukla ayrilmis yollarda calisir Agin bir kismi yukseltilmistir ve bazi kucuk kisimlari ayrilmamis yollarda caddelerde ilerler orn Ayasoyfa onunde Sistem cogunlukla sehrin eski bolgelerine hizmet ediyor Hat Guzergah Istasyon sayisi Uzunluk Sure Durum Acilis Son genisletmeKabatas Bagcilar 31 19 3 km 62 dk aktif 13 Haziran 1992 3 Subat 2011Topkapi Mescidi Selam 22 15 3 km 32 dk 17 Eylul 2007 18 Mart 2009Eminonu Alibeykoy Cep Otogari 14 10 1 km 25 dk 1 Ocak 2021 30 Agustos 2023Kadikoy Maltepe Cevizli 25 21 3 km plan asamasinda belirsizEsenler Davutpasa 9 2 2 km belirsizT1 Hatti Ozellikler Toplam uzunluk 19 3 kilometre 12 0 mi Istasyon sayisi 31 Acilis 13 Haziran 1992 Son genisletme 3 Subat 2011 Calisma saatleri 06 00 00 10 Sefer sikligi Pik saatlerde 2 dakikada diger saatlerde 5 dakikada 1 sefer Gunluk yolcu 600 000Guzergah Aktarma noktalari ile T1 istasyon listesiT4 Hatti Ozellikler Toplam uzunluk 15 3 kilometre 9 5 mi Istasyon sayisi 22 Acilis 17 Eylul 2007 Son genisletme 18 Mart 2009 Calisma saatleri 06 00 00 00 Sefer sikligi Pik saatlerde 3 dakikada diger saatlerde 5 dakikada 1 sefer Gunluk yolcu 95 000Guzergah T4 istasyon listesi T4 tramvay hatti Mescid i Selam ile Topkapi arasinda agirlikli olarak kuzey guney guzergahini takip ediyor T4 hattinin 22 istasyonundan yedisi yeraltinda bunlar Edirnekapi Topcular Rami Uluyol Berec Ali Fuat Basgil Taskopru ve Karadeniz istasyonlari Diger tum istasyonlar ayni hizada istasyonlardir T4 hatti T1 hattindan bile daha fazlasi bir hafif rayli hattidir cunku es duzeydeki istasyonlari yolun orta refujunde duz calistirmaya izin veren guclendirilmis platformlardan olusur Bu istasyonlara yaya kopruleri alt gecitler veya sinyal isigi kontrollu gecitlerle erisilebilir T4 cadde kosusu bolumlerini icermez ancak kendi ayri gecis hakki ile calisir Bununla birlikte T4 hatti trafik sinyalleri tarafindan kontrol edilen hemzemin yol ve kavsak gecislerini icerir Yine de isletmecisi Istanbul Ulasim A S tarafindan tramvay olarak siniflandirilmistir T5 Hatti Ozellikler Toplam uzunluk 10 1 kilometre 6 3 mi Istasyon sayisi 14 Acilis 1 Ocak 2021 Son genisletme 30 Agustos 2023 Calisma saatleri 06 00 00 00 Sefer sikligi Pik saatlerde 10 dakikada diger saatlerde 20 dakikada 1 sefer Gunluk yolcu 114 000Guzergah T5 istasyon listesi T5 tramvay hatti Eminonu Alibeykoy arasinda Halic e paralel olarak kuzey guney guzergahina sahiptir Turkiye de ilk defa uygulanan katenersiz surekli cer gucu iletim sistemi ile yerden aldigi enerji sayesinde isletilmektedir Bu sayede goruntu kirliginin onune gecilmis olunmaktadir Arac stogu1992 de acildiktan sonra 2004 e kadar T1 tramvay hatti baslangicta yuksek tabanli ABB hafif rayli araclar LRV ler kullanilarak isletiliyordu 2004 ten baslayarak T1 hattindaki orijinal LRV lerin yerini once Bombardier den ve daha sonra Alstom dan alcak tabanli tramvaylar aldi Daha sonrasinda ise yuksek tabanli ABB LRV araclari T4 hattinda calisti T4 hattina arac alimi yapildiktan sonra araclar M1 hattina verildi Halen de ABB LRV leri M1 hattinda kullanilmaktadir Bombardier Flexity Tramvaylari 2001 yazinda T1 tramvay hatti icin 55 Bombardier Flexity Swift alcak tabanli tramvay araci siparis edildi T1 duraklarindaki platformlarin alcak tabanli tramvaylarin kullanimina izin verecek sekilde bastan yapilmasinin ardindan 2004 yilinda hizmete girmislerdir Tum bu tramvaylar alcak tabanli ve klimalidir ve ayrilmis yollarda yuksek hizlarda calisabilir Her tramvay araci iki vagonlu bir tren setinden olusur Yogun saatlerde bu tur iki vagonlu tramvaylar dort vagon uzunlugunda bir tramvay seti yapmak icin birbirine baglanabilir Alstom Citadis TramvayiAlstom Citadis X 04 2007 yilinda 37 yeni Alstom Citadis X 04 tramvay siparisi verildi Ilk Alstom Citadis tramvayi 2011 yilinda T1 hattinda hizmete girdi Duewag KTA TramvayiDuewag KTA Koln Tramvay Araci Bunlar Koln Stadtbahn da kullanilan ve 2007 de satin alinan eski B80S ve B100S setleridir Her iki hatta ayni zamanda eski T2 hattinda kullanildilar ve Alstom Citadis tramvaylarinin gelisiyle birlikte sadece T4 hattinda hizmet vermeye basladilar Hyundai Rotem LRV34 2008 den itibaren 63 birim Panorama T5 hattinda kullanilmasi icin ilk etapta 10 birim siparis edildi Bu araclar diger tramvaylardan farkli olarak enerjisini 3 raydan almaktadir Sadece bulundugu bolgeden enerji aldiklari icin arac olmayan bolgede guvenli bir sekilde yaya ve arac gecisleri saglanmaktadir Durmazlar Panorama TramvayiDepolar ve terminallerT1 hattinda Kabatas ile Bagcilar istasyonlari ana terminaller Cevizlibag A O Y ile Eminonu duraklari ara terminallerdir Bu sekilde iki farkli isletme yapilabilmektedir Ayrica T4 hattinda Topkapi ve Mescid i Selam T5 hattinda ise Cibali ve Alibeykoy Cep Otogari ana terminallerdir Bu iki hattin ara terminali yoktur T1 hattinin depolari Zeytinburnu ve Pazartekke mevkiinde T4 hattinin deposu Habipler mevkiinde T5 hattinin deposu ise Alibeykoy mevkiindedir Ayrica T1 ve T4 hatti araclari M1 hatti araclari ile ayni sinyal ve elektrik gucune sahip oldugu icin belirli noktalardaki makaslar ile M1 hattinin Esenler deposuna gidebilmektedir Gelecek planlariIstanbul Buyuksehir Belediyesi nin 2029 vizyonu planlarinda T5 hattinin Feshane Bayrampasa arasindaki uzatma hatti ve Uskudar Harem arasinda yeni bir nostaljik tramvay hatti projesi vardir 2029 sonrasi vizyon planlarinda ise T4 hattinin uzatmasi olarak Habipler Pirincci hatti Esenler Davutpasa ve Kadikoy Bostanci Maltepe arasinda projeler vardir Ag haritasiNot Modern ve nostaljik hatlar birlikte gosterilmektedir Ayrica bakinizIstanbul Metrosu Istanbul nostaljik tramvayi Istanbul un nostaljik tramvaylari T2 ve T3 Istanbul Funikuleri Istanbul Teleferigi Marmaray TCDD Tasimacilik tarafindan Halkali Gebze arasinda isletilen banliyo trenleridir Istanbul da toplu tasimaKaynakca a b c d e f g T1 Kabatas Bagcilar Tramvay Hatti Metro Istanbul 10 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2023 a b c d e f g h T4 Topkapi Mescid i Selam Tramvay Hatti Metro Istanbul 10 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2023 2023 Yilinda Istanbul un Raylarinda 831 409 209 Kisi Yolculuk Yapti Metro Istanbul Istanbul Buyuksehir Belediyesi 29 Aralik 2023 8 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2024 a b c d e f T5 Cibali Alibeykoy Cep Otogari Tramvay Hatti Metro Istanbul 10 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2023 Arsivlenmis kopya 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2020 Archived copy 17 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Temmuz 2012 a b Railway Gazette Low floor trams in service as Istanbul extension testing begins Railway Gazette 10 Subat 2011 13 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2011 Eminonu Alibeykoy Tramvay Hatti ihale sonucu Ozel Haber Ray Haber 2 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2016 Istanbul Alstom Citadis tramvaylarini isletmeye aliyor Istanbul getting trams from Alstom Citadis emlakkulisi com 13 Subat 2011 16 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2014