Nüfus: | 744 milyon (2018) |
GSYİH: | $22.9 trilyon (Nominal; 2018) $26.7 trilyon (SAGP; 2017) |
GSYİH artışı: | %2.4 (2017) |
GSYİH/kişi başı: | $27,330 (2017; 3ncü) |
%10 üst gelirli | %27.5 |
Milyonerler | 3.17 milyon (%0,3) (2011) |
İşsizlik | %10.0 (Kasım 2009) |
En iyi %10 gelir | %27.6 |
Bilgiler aksi belirtilmedikçe, 2003 yılı süresini kapsamaktadır. Çoğu rakam 2002 UNDP'den alınmıştır. Bazı rakamlar bazı ülkelerin noksan bilgilerini hesaba katmaz. Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü Amerikan doları ile ifade edilmiştir. |
Avrupa ekonomisi, 50 farklı ülkede 740 milyondan fazla kişi kapsayan bir ekonomik alanı tanımlamaktadır. Avrupa Birliği'nin oluşumu ve 1999 yılında, ortak bir para biriminin kullanıma girmesi - euro, katılımcı Avrupa ülkelerini ortak bir para birimi aracılığıyla ekonomik olarak yaklaştırır - daha güçlü bir Avrupa nakit para akışına yol açmıştır. Avrupa'daki zenginlik farkı, eski Soğuk Savaş dönemi bölünmesinde kabaca görülebilirdi; bazı ülkeler bu bölünmeyi ihlâl eder (Yunanistan, Polonya, Romanya, Slovenya ve Çek Cumhuriyeti). Çoğu Avrupa ülkesi kişi başına düşen GSYİH'da dünya ortalamasından daha yüksek ve çok gelişmiş olsa da (Lihtenştayn, Lüksemburg, Monako, Andorra, Norveç, İsveç, Hollanda, İsviçre, Birleşik Krallık), bazı Avrupa ekonomileri, İnsani Gelişme Endeksinde dünya ortalamasının üzerindeki konumlarına rağmen, daha yoksul durumdadır.
Bu makale boyunca "Avrupa" ve sözcüğün türevleri, toprakları kısmen Avrupa'da bulunan - Türkiye (bir tanıma bağlı olarak bütün ülke veya sadece Trakya), Azerbaycan (Kafkaslar) ve Rusya (Ural Dağları'nın batısında kalan bölümü) gibi - ve coğrafi olarak Asya'da olan, Avrupa'yı sınırlayan ve kıtaya kültürel olarak bağlı olan ülkeleri (Ermenistan, Gürcistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti gibi) içerecek şekilde alınmıştır.
2010 yılında Avrupa, 19.920 trilyon dolar (dünyanın %30.2'si) nominal GSYİH'ya sahipti. GSYİH'ya (nominal) göre 1 trilyon ABD doları üzerinde büyüklüğe sahip Avrupa'nın en büyük ulusal ekonomileri:
- Almanya (yaklaşık 4.7 trilyon dolar),
- İngiltere (yaklaşık 3 trilyon dolar),
- Fransa (yaklaşık 3 trilyon dolar),
- İtalya (yaklaşık 2.2 trilyon dolar),
- Rusya (yaklaşık 2 trilyon dolar),
- İspanya (yaklaşık 1.8 trilyon dolar),
- Hollanda (yaklaşık 1 trilyon dolar),
Diğer büyük Avrupa ekonomileri ise Türkiye, İsveç, Polonya, Belçika, İsviçre, Norveç ve Avusturya'dır. Avrupa Birliği (yaklaşık 20 trilyon ABD doları GSYİH), Avrupa GSYİH'sının yaklaşık %75-80'ini oluşturmaktadır.
Bir bütün olarak AB, dünyanın en zengin ve en büyük ekonomisidir ve ABD'yi anında 2 trilyondan daha yüksek bir değerle geride bırakmıştır. 2009 yılında Avrupa dünyanın en zengin bölgesi olarak kaldı. Yönetimi altındaki 33 trilyon dolarlık varlık, dünya servetinin üçte birinden fazlasını temsil ediyordu. Kuzey Amerika'nın aksine ($29,3 trilyon ABD doları) servetin kriz öncesi yıl sonu zirvesini aştığı birkaç bölgeden biriydi.
Gelirlerine göre ölçümlenen en büyük 500 şirketten (2010 yılında Fortune Global 500), 184'ünün merkezi Avrupa'da bulunmaktadır. Bu kuruluşların 161'i AB sınırları içinde, 15'i İsviçre'de, 6'sı Rusya'da, 1'i Türkiye'de, 1'i de Norveç'te yer almaktadır.
İspanyol sosyolog Manuel Castells tarafından 2010 yılında belirtildiği gibi, Batı Avrupa'da ortalama yaşam standardı çok yüksektir: "Batı Avrupa'daki nüfusun büyük kısmı hala dünyadaki ve dünya tarihindeki en yüksek yaşam standartlarına sahiptir."
Ekonomik gelişme
1945 öncesi: Endüstriyel büyüme
II. Dünya Savaşı öncesi büyük finans ve endüstri devletleri Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve İtalya idi. Endüstri devrimi Büyük Britanya'da başladı ve hızla Avrupa'ya yayıldı. İngiltere'de başlayan Sanayi Devrimi, Avrupa'ya hızla yayılmıştı ve çok geçmeden tüm kıta yüksek bir endüstri seviyesine ulaşmıştı. I. Dünya Savaşı kısaca bazı Avrupa devletlerinin sanayilerinin durmasına neden olmuş ancak II. Dünya Savaşı sırasında Avrupa kısa sürede toparlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nin gittikçe artan ekonomik gücüyle rekabet edebilir hale gelmişti.
Bununla birlikte, II. Dünya Savaşı, Avrupa'nın sanayi merkezlerinin çoğunun tahrip olmasına neden olmuş ve kıtanın altyapısının çoğunu boşa çıkarmıştı.
1945-1991: Soğuk Savaş dönemi
II. Dünya Savaşı'nı takiben Avrupa'nın hükûmetleri perişan haldeydi. Pek çok sosyalist olmayan Avrupa hükûmeti, ekonomilerini birbirine bağlayarak, Avrupa Birliği haline gelecek olgunun temelini attı. Bu, ortak altyapı ve sınır ötesi ticarette büyük bir artış anlamına geliyordu. Bu Avrupa ülkeleri ekonomilerini hızla geliştirirken, 1980'lerde, COMECON ekonomisi, esas olarak Soğuk Savaş'ın büyük maliyetleri nedeniyle mücadele ediyordu. Orta ve Doğu Avrupa devletlerinin GSYİH ve yaşam standartları, Avrupa'nın diğer bölgelerinden daha düşüktü.
Avrupa Topluluğu, II. Dünya Savaşı sonrasında 6 asıl üyeden bu dönemde 12 üyeye yükseldi.
Avrupa'da ortalama yaşam standartları, bu bulgularla nitelendirildiği gibi, savaş sonrası dönemde önemli ölçüde artmıştır:
1980'de kişi başına özel tüketim (PPS, Pay per sale, Satış başına ödeme)
- Lüksemburg: 5495
- Fransa: 5395
- Almanya Federal Cumhuriyeti: 5319
- Belçika: 5143
- Danimarka: 4802
- Hollanda: 4792
- Birleşik Krallık: 4343
- İtalya: 4288
- İrlanda: 3029
1980 yılında kişi başına düşen kişisel harcanabilir gelir (PPS)
- Belçika: 6202
- Fransa: 6044
- Almanya, Federal Cumhuriyeti: 5661
- Hollanda: 5490
- İtalya: 5378
- Danimarka: 4878
- Birleşik Krallık (İngiltere): 4698
Avrupa Birliği'nin yükselişi
Doğu Bloku 1991 civarında çözüldüğünde, bu devletler serbest piyasa sistemine uyum sağlamak için mücadele içine girdi. Orta Avrupa ülkelerinden olan Macaristan, Slovenya, Romanya ve Polonya kabul edilebilir çabuklukta adapte olurken; Sovyet Devletleri'nden Rusya ve Ukrayna kolayca ufalanabilen alt yapılarını reforme etmek için uğraşıyorlardı.
Birçok gelişmiş Avrupa ülkesi, demokrasinin yeniden gündeme getirildiği diğer Avrupa devletleriyle ekonomik bağlar geliştirmekte hızlıydı. 1989'daki devrimlerden sonra, Orta Avrupa ve Baltık devletleri değişimle uğraşmış, eski Yugoslav Cumhuriyetleri savaşa girmiş ve Rusya, Ukrayna ve Belarus hala eski sistemleriyle mücadele etmekteydi.
Avrupa'nın en büyük ekonomisi olan Almanya, 1991'de Sovyetler Birliği'nden etkilenen eski komünist Alman Demokratik Cumhuriyeti veya Doğu Almanya ile birleşmek için mücadele etti. DAC, Soğuk Savaş sırasında endüstriyel altyapısının çoğunu kaldırmıştı ve bu yüzden uzun yıllar Birleşik Almanya, eski Doğu Almanya'daki altyapıyı eski Batı Almanya seviyesine çıkarmak için mücadele etti.
Barış on yıl boyunca Yugoslavya'ya gelmemiş ve 2003 yılına kadar Bosna-Hersek, Makedonya ve Kosova'da hala birçok NATO ve Avrupa Birliği barış gücü bulunmaktaydı. Savaş, ekonomik büyümeyi ciddi şekilde engellemiş ve sadece Slovenya 1990'larda gerçek bir ilerleme kaydetmişti.
Avrupa ekonomisi, 2001'de Amerika Birleşik Devletleri'ndeki 11 Eylül saldırılarından etkilenmiş ve Almanya, İsviçre, Fransa ve Birleşik Krallık en kötü etkilenen ülkeler olmuştu. Ancak, 2002-2003'te ekonomi ABD'deki saldırıların etkisinden kurtulmaya başladı.
Avrupa ekonomisi, bu güne kadar tam üye olan 15'i büyük Avrupa devletinin bir ekonomik ve politik örgütü olarak Avrupa Birliği tarafından yönetildi. istenilen bir şey olarak görülüyordu ve AB, giriş kriterlerini karşılayan ekonomilere ulaşmak için çalışmaya istekli olan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine önemli destek ve yardım sağladı. Bu süre içinde, AB'nin 15 üyesinden 12'si, 1999'da yürürlüğe giren bir para birimini tanımlayan Euro bölgesinin bir parçası haline geldi ve bu sayede her üye, eski ulusal para birimlerinin yerini alan ortak bir para birimi olan Avro'yu kullanmaya başladı. Üç ülke Euro bölgesi (Eurozone) dışında kalmayı ve kendi para birimleriyle (Danimarka, İsveç ve Birleşik Krallık) devam etmeyi seçmişti.
2004-2007: AB genişlemesi
2004 yılının başlarında, çoğunlukla eski komünist 10 ülke, şimdiye kadarki en büyük genişlemesinde AB'ye katılmış ve Birliği 25 üyeye genişletmiş ve sekiz tane de ilişkili ticaret anlaşması yapmıştı. Birliğe katılan ülkeler Euro bölgesine de katılmak ve gelecekte ortak para birimi Euro'yu benimsemek zorundadır. Süreç, bu ülkelerin bazılarının zaten bir parçası olduğu da içermektedir.
Çoğu Avrupa ekonomisi çok iyi durumdadır ve kıta ekonomisi de bunu yansıtıyor. Bununla birlikte, bazı eski Yugoslavya eyaletlerinden olan devletlerde ve Kafkasya devletlerinde çatışma ve huzursuzluk, bu devletlerdeki ekonomik büyümeyi engellemektedir.
Büyük AB genişlemesine karşıt olarak, 2005'te Rusya'nın egemen olduğu Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), önceki herhangi bir SSCB devletine (hem Avrupa hem de Asya Devletleri dahil) açık olan Avrupa Birliği'ne rakip bir ticaret bloğu oluşturmuştur. 15'in 12'si ile üç Baltık ülkesi AB'ye uyum sağlamaya karar verdi. Buna rağmen, üç Kafkasya devleti, bir gün başta Gürcistan olmak üzere AB üyeliğine başvurmayı düşüneceklerini söylediler. Bu, Turuncu Devrim'den beri Ukrayna için de geçerlidir.
2008-günümüz: Euro bölgesinde genişleme ve Avrupa borç krizi
Slovenya, 2007 yılında AB para birimi olan avroyu benimseyen ilk komünist ülke olmuş ve bunu 2008'de Malta ve Kıbrıs Cumhuriyeti ve 2009'da da Slovakya izlemiştir. 2011 yılında Estonya, eski Sovyetler Birliği'nden ayrılmış Euro'yu benimseyen ilk Cumhuriyet oldu, ardından 2014'te Letonya ve 2015'te Litvanya onu takip etti. Hırvatistan, Temmuz 2013'ün 1. gününde Avrupa Birliği'ne katılan 28. üye ülke oldu.
2008'de, ABD'deki konut fiyatları balonunun tetiklediği Küresel Mali Kriz, Avrupa ekonomilerinin çoğunluğunun GSYİH'sinde ciddi bir düşüşe neden olmuş; Güneydeki ekonomilerin çöküşünü tehdit eden, özellikle Yunanistan, İtalya son zamanlarında devam etmekte olan siyasi krizden, Portekiz ve İspanya'dan etkilenmiştir. Ayrıca sert bir şekilde etkilenen İrlanda, 2013 ortalarında krizden çıkmıştır. Bu arada, Uluslararası Para Fonu ve Avrupa Merkez Bankası'nın artan kurtarmaları, Almanya'nın liderliğindeki Orta ve Doğu Avrupa ekonomilerinin 2010'ların borç krizinin en kötüsünden kurtulmasını sağlamış, borç sıkıntısı çeken ülkelerde durumun bir şekilde hafiflemesine neden olmuştur.
2010'ların ortalarında, 2014-2015'te, İrlanda, kurtarma programından başarıyla çıkarken istikrârlı bir hızda iyileşiyordu. Euro Bölgesi bir bütün olarak daha dengeli hale gelmiş, ancak Yunanistan'daki sorunlar ve İtalya ve İberya'daki (İspanya ve Portekiz) yavaş toparlanma, Euro bölgesindeki büyümeyi en aza indirmeye devam etmekteydi. Almanya istikrâr ve büyümede Avrupa'yı yönetmeye devam ederken, hem İngiltere hem de İrlanda %3-4'lük güçlü büyüme göstermiştir. İrlanda'daki işsizlik, Avrupa'daki en hızlı seviyelerde azalırken, 2016'da %8'e ulaşması bekleniyordu; 2011'de iki katına çıkmıştır. Çekya ve Almanya sürekli Avrupa Birliği'ndeki en düşük işsizlik oranlarına sahipti. Genel olarak büyüme görünümü, gelecekte Avrupa için iyimser olmaya devam ediyor. Euro bölgesinde pozitif büyüme bekleniyor. Her ne kadar belirsizlik hala Yunanistan’ı çevrelese de, Yunanistan’daki borç ödemeleri şu anda kararlı görünmektedir.
Avrupalı işletmeler krizden bu yana dünya çapındaki rakiplerine karşı düşüşe geçti. En değerli 50 küresel kuruluştan sadece yedisi, 2006'daki 17'ye kıyasla, 2015’ten itibaren Avrupalı kökenliydi. Avrupa, 24 ekonomik iş kesiminden yalnızca birinde -İsviçre’den Nestlé liderliğindeki yiyecek-içecek sektörü ile öncü konumdadır. HSBC, Vodafone, ve BNP Paribas gibi şirketler de kendi endüstrilerinde Amerikalı ve Asyalı rakiplere karşı iyi durumdadırlar. Buna ek olarak, Nokia, Ericsson ve Alcatel gibi teknolojinin eski ağır topları da Silikon Vadisi'nde gelişen Amerikan şirketlerine karşı düşüş gösterdi.
Bölgesel değişim
Uzun bir ticaret geçmişi, serbest piyasa sistemi ve önceki yüzyılda yüksek bir gelişim seviyesine sahip Avrupa ülkeleri arasında servet genellikle kıtanın kuzey ve batı kesimlerinde yoğunlaşmıştır. Daha yüksek büyüme oranları nedeniyle, özellikle Orta ve Doğu Avrupa'da, boşluk yakınsak olsa bile, Avrupa'nın Doğu ve Güney'inde toplanan ülkelerden daha zengin ve daha istikrârlı olma eğilimindedirler. En fakir devletler, komünizm, ve iç savaş yaşayan, yani Slovenya hariç olmak üzere eski Sovyetler Birliği ve Yugoslavya'nın dağılmasıyla ortaya çıkan devletlerdir. Eski Batı Bloğunun kendisi, İskandinavya (İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya) ile İspanya, Portekiz, İtalya ve Yunanistan arasında görülen büyük karşıtlıklar bakımından bazı yaşam standartları ve kalkınma farklılıkları sunmaktadır.
Aşağıda kişi başına gayri safi ulusal gelire göre Avrupa ülkelerini gösterir bir harita sunulmuştur. Mavi, (Dünya Bankası tarafından tanımlanan $12,616 veya daha fazla gelire sahip), yeşil üst orta gelirli ($4,086 - $12,615) ve sarı alt orta gelirli ($1,036 - $4,085) ülkeleri göstermektedir.
GSYİH'ya göre en iyi 10 şehir
Sıralama | Kent | Devlet | GSYİH (milyar ABD doları) | Nüfus (milyon kişi) | Kişi başına GSYİH (bin ABD doları) | Eurozone |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Londra | Birleşik Krallık | $731,85 | 11.9 | $61.5 | N |
2 | Paris | Fransa | $669 | 11.5 | $62.4 | Y |
3 | Moskova | Rusya | $520 | 11.5 | $45.2 | N |
4 | Madrid | İspanya | $230 | 5.80 | $39.7 | Y |
5 | Barselona | İspanya | $177 | 4.97 | $35.6 | Y |
6 | Roma | İtalya | $144 | 4.34 | $41.6 | Y |
7 | Milano | İtalya | $136 | 3.2 | $44.2 | Y |
8 | Viyana | Avusturya | $122 | 2.18 | $56.0 | Y |
9 | Lizbon | Portekiz | $98 | 2.44 | $40.2 | Y |
10 | Atina | Yunanistan | $96 | 4.01 | $23.9 | Y |
Avrupa Birliği
Avrupa Birliği dünyadaki en büyük ekonomiye sahiptir. Birlik içinde gerçekleşen ticaret, dünya toplamının üçte birinden fazlasını oluşturmaktadır.
Avrupa Birliği veya AB, en son 1 Temmuz 2013'te tam üye olarak katılan Hırvatistan ile birlikte 28 Avrupa ülkesinin uluslarüstü bir birliğidir. Bir gümrük birliği, ortak para birimi (28 üye devletin 18'i tarafından kabul edilen), ortak bir tarım politikası ve ortak bir balıkçılık politikasından ve ortak bir tek pazarın kurulması ve bakımı olmak üzere birçok işlevi bulunmaktadır. Avrupa Birliği ayrıca üye devletlerin etkinliklerini eşgüdümlemek için çeşitli girişimler üstlenir.
Birlik, zamanla öncelikle ekonomik bir birlikten giderek politik bir birliğe dönüşmüştür. Bu eğilim, AB yetkinliğine giren artan sayıda politika alanı ile vurgulanmaktadır: siyasi güç, üye devletlerden AB'ye yukarı doğru kayma eğilimindedir.
Avrupa Serbest Ticaret Birliği
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA), 3 Mayıs 1960'ta Avrupa Birliği'ne katılmak istemeyen Avrupa devletleri için başka bir yapı olarak kurulmuş ve daha az merkezi güce sahip bir ticaret bloğu yaratmıştır. EFTA üyesi ülkeler 1992'den beri Avusturya, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç, İsveç ve İsviçre'dir. 2014 yılında sadece dört ülke, İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn, EFTA üyesi olarak kaldı, diğer üyeler yavaş yavaş AB'ye katılmak için üyelikten ayrıldı.
Avrupa Ekonomik Alanı
Avrupa Ekonomik Alanı (AEA, EEA - European Economic Area), Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ile Avrupa Birliği (AB) arasında yapılan bir anlaşmanın ardından 1 Ocak 1994'te ortaya çıkmıştır. EFTA ülkelerinin AB'ye katılmak zorunda kalmadan Avrupa Ortak Pazarına katılmalarını sağlamak için tasarlanmıştır. Bir referandumda, İsviçre (tarafsızlık konusundan dolayı istekli değildi) AEA'ya katılmamayı seçti (Avrupa Birliği ile AEA anlaşmasına benzer ikili anlaşmalarla bağlantılı olmasına rağmen), bu nedenle mevcut üyeler AB üyeleri artı Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn'dır.
AB üyesi olmayan üyelerden ve Avrupa Komisyonu'ndan (AB'yi temsil eden) oluşan ortak bir komite, ilgili AB yasasını AB üyesi olmayan üyelere genişletme işlevine sahiptir.
Bağımsız Devletler Topluluğu
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), eski Sovyetler Birliği'nin 15 devletinin 9'undan oluşan bir konfederasyondur (istisnalar, üç Baltık ülkesi, Gürcistan, Türkmenistan ve Ukrayna'dır (Türkmenistan ve Ukrayna BDT'ye üye ülkelerdir)). BDT'nin uluslarüstü yetkileri az olmasına rağmen, tamamen simgesel bir örgütlenmeden daha fazlasıdır ve ticaret, finans, kanun koyma ve güvenlik alanlarında eşgüdümleyici yetkilere sahiptir. BDT için en önemli konu, üye devletler arasında 2005 yılında başlatılacak tam teşekküllü bir serbest ticaret bölgesi/ekonomik birlik kurulmasıdır. Aynı zamanda demokratikleşme ve sınır ötesi suçları önleme konusunda işbirliğini teşvik etmiştir.
Orta Avrupa Serbest Ticaret Antlaşması
(CEFTA) şu ülkelerin ticaret bloğudur: Arnavutluk, Bosna Hersek, Makedonya, Moldova, Karadağ, Sırbistan ve Kosova adına Birleşmiş Milletler Kosova Geçici İdare Misyonu (UNMIK).
Para birimi ve Merkez Bankaları
Avrupa içindeki çoğu ülkelerin para birimi, Avrupa Birliği'nin para birimi olan Euro'dur (€). Euro kullanmak için her yeni AB üyesinin belirli kriterleri karşılaması gerekmektedir; bunlar karşılandığında kendi para birimleri Avro ile değiştirilir. AB üyesi olmak, Avro bölgesi üyeliğine yönelik çalışma sözünü içermektedir. Avrupa Birliği üyesi olup kendi para birimini kullanan ülkeler Birleşik Krallık, Danimarka'dır. Üye olmadığı halde Euro kullanan ülkeler ise Monako, San Marino ve Vatikan'dır. Şu anda, 28 AB üye ülkesinden 19'u avro kullanmaktadır. Her AB üyesinin merkez bankası, Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin bir parçasıdır ve ek olarak, euro'yu kullananlar, Avrupa Birliği'nin merkez bankası olan Avrupa Merkez Bankası'nın bir parçasıdır.
Avro'yu, ya AB ile özel anlaşmalar yapmış olsun ya da olmasın, Kosova ve Karadağ gibi ulusal para birimi olarak kullanmayı seçen bazı AB üyesi olmayan üyeler de bulunmaktadır, (AB ile anlaşma yapanlar kendi avrolarını kullanabilirler). Hint Okyanusu'ndaki Mayotte ve Réunion gibi Fransız denizaşırı bölgeleri ve bölümleri, Karayipler'deki Guadeloupe ve Martinik ve Güney Amerika'daki Fransız Guyanası, diğer Pasifik adaları, Karayipler'deki diğer birçok ada ve Avrupa ülkeleri tarafından doğrudan yönetilen yerler dünya çapında Euro'yu kullanmaktadır.
Bazı ülkeler kendi ulusal para birimini korurken değerini Euro'ya sabitledi. Bu ülkelerin bazılarında, ulusal para birimi ile euro arasında sabit bir döviz kuru vardır ve bu durumda para birimi aslında Euro'nun bir askatıdır. Diğer ülkelerde, ulusal para biriminin değeri belirli bir oran etrafında bir grup içinde (genellikle %15) dalgalanır. Avro'ya bağlı para birimleri Bulgaristan, Bosna Hersek ve Yeşil Burun Adaları para birimleridir. Danimarka'nın Euro'ya bağlı bir döviz kuru vardır.
BDT, üyeleri arasında kullanılacak tek bir para birimini kullanmayı planlamaktadır.
Aşağıda, 1 Mayıs 2010 tarihinden itibaren her bir para birimi ile hem Euro hem de ABD doları arasındaki döviz kurlarıyla, Avrupa'nın merkez bankaları ve para birimleri listesi bulunmaktadır.
- 21 Kasım 2010 itibarıyla
Menkul kıymet borsaları
1 Mayıs 2010 itibarıyla, beş (5) Avrupa kenti, dünyanın en büyük 10 finans merkezi arasında yer almaktadır: Londra (1.), Paris (5.), Frankfurt (6.), Zürih (7.) ve Cenevre (8.).
Avrupa'da birçok büyük menkul kıymetler borsası bulunmaktadır.
- Pan-Avrupa:
- Arnavutluk:
- Tiran Borsası (TSE)
- Avusturya:
- (ATX)
- Ermenistan:
- Belarus:
- Belçika:
- Bosna Hersek
- Bulgaristan:
- Hırvatistan:
- Kıbrıs Cumhuriyeti:
- (CSE)
- Çek Cumhuriyeti:
- (PSE)
- Danimarka:
- (KFX) (part of OMX)
- Estonya:
- (part of OMX)
- Faroe Adaları:
- , in cooperation with
- Finlandiya:
- Helsinki Borsası (part of OMX)
- Fransa:
- Euronext Paris ("La Bourse de Paris") ()
-
- (GSE)
- Almanya:
- Frankfurt Borsası (part of Deutsche Börse) (DAX)
- Yunanistan:
- (General)
- Macaristan:
- (BSE)
- İzlanda:
- (Kauphöll Íslands)
- İrlanda:
- ()
- İtalya:
- ()
- Letonya:
- (part of OMX)
- Litvanya:
- (part of OMX)
- Lüksemburg:
- Kuzey Makedonya:
- Malta:
- Karadağ
- Hollanda:
- Norveç:
- Polonya:
- (WSE)
- Portekiz:
- ()
- Romanya:
- (BSE)
- (SIBEX)
- Rusya:
- Sırbistan:
- Belgrad Borsası (BELEX)
- Slovakya:
- (BSSE)
- Slovenya:
- (LJSE)
- İspanya:
- Madrid Borsası (IBEX 35)
- İsveç:
- (part of OMX)
- İsviçre:
- Türkiye:
- Borsa İstanbul (BİST)
- Ukrayna:
- Birleşik Krallık:
- (AIM)
- Londra Borsası (LSE) ()
Ekonomik işkolları
Tarım ve balıkçılık
Avrupa'nın tarım işkolu genel olarak oldukça gelişmiştir. Orta Avrupa'nın tarımını iyileştirme süreci devam etmekte ve Orta Avrupa ülkelerinin AB'ye katılımına yardımcı olmaktadır. Avrupa'daki tarım işkoluna, çiftçilere ürünleri için en düşük fiyat sağlayan ve ürünleri için rekabet gücünü artıran ihracatlarını destekleyen Ortak Tarım Politikası (CAP, Common Agricultural Policy) yardımcı olmaktadır. Bu politika, dünya çapında adil ticareti engellediği için oldukça tartışmalıdır (korumacılık, diğer ülkelerde ve ticaret bloklarında ağır vergilendirmelere yol açar: kavramına bakınız.).
Bu, OTP'nin korumacı doğası nedeniyle, gelişmekte olan ülkelerden gelen tarım ürünlerinin hem Avrupa'da (gelişmekte olan ülkeler için önemli bir ihracat pazarı) hem de kendi iç pazarlarında (Avrupa tarım ürünleri, Avrupa tarım desteklerinin yardımı ile gelişmekte olan ülkelerin pazarlarına aktığı için) rekabetsiz hale geldiği anlamına gelir. Bu tartışma tüm tarım sübvansiyon sistemini çevrelemektedir (ABD'nin çiftçileri destekleme politikası da tartışmalıdır). Ortak Tarım Politikası da tartışmalıdır, çünkü bunun neden olduğu aşırı üretim yüzünden AB bütçesinin %40'ı harcanmaktadır.
Ortak Balıkçılık Politikası, çevreyi aşırı avlanmaya karşı korumak için geniş bir kurallar sistemi (çoğunlukla kotalardan oluşan) ile çevrilidir. Bu kurallara rağmen, morina balığı, Kanada ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde ciddi sıkıntı ile sonuçlanan Kuzey Denizi'nde giderek daha nadir hale gelmektedir. Sıkı balıkçılık kuralları, Norveç ve İzlanda'nın Avrupa Birliği'nden (ve Ortak Balıkçılık Politikası'nın dışında kalması) ayrı durmasının temel nedenidir. Balıkçılara verilen fiyat garantisi ve destekler, tarım destekleri ile aynı şekilde uygulanmaktadır. da ayrı bir sorundur. Türlerin küresel stokları, yakın gelecekte vahşi bir nesillerinin tükenmesi olasılığıyla doludur. Bu aynı zamanda geleneksel, doğal avcılarını tehdit etmenin olumsuz etkisine de sahiptir.
Üretim
Avrupa, dünyadaki sanayi üretiminin büyük bir bölümünü barındıran Avrupa'da gerçekleştiren gelişen bir üretim işkoluna sahiptir. Kıtanın endüstrilerinin çoğu 'Mavi Muz' alanı (Güney İngiltere, Benelüks, batı Almanya, doğu Fransa, İsviçre ve kuzey İtalya'yı kapsar) içinde yoğunlaşmıştır. Bununla birlikte, daha yüksek ücret seviyeleri ve dolayısıyla üretim maliyetleri nedeniyle, Avrupa emek yoğun imalat işkollarında sanayileşme ve dış kaynak kullanımından muzdariptir. Bu, üretimin daha az önemli olduğu ve işlerin daha ucuz işgücü maliyeti olan bölgelere taşındığı anlamına gelir (özellikle Çin ve Orta ve Doğu Avrupa).
Orta Avrupa (Berlin, Saksonya, Çek Cumhuriyeti ve Küçük Polonya) 1850 yılına kadar büyük ölçüde sanayileşmişti ancak Doğu Avrupa (ve Avrupa Rusyası) 1890-1900 arasında sanayileşmeye başlamış ve bu komünist rejim sırasında (SSCB olarak) yoğunlaşmıştı, ama kasılma ile gelen verimsiz ağır sanayi, komünizmin çöküşü ve piyasa ekonomisine geçişten sonra sakat imalat işkolu tabanlı olarak 1990'larda geçiş yaşadı.
21. yüzyılda Orta ve Doğu Avrupa'daki imalat işkolu, eskiden komünist olan 10 Avrupa ülkesinin Avrupa Birliği'ne ve Avrupa Ortak Pazarı'na katılımı nedeniyle toparlandı. Bu, Avrupa Birliği içindeki kuruluşların, imalat işlerini Polonya gibi Orta Avrupa ülkelerine taşımalarına (yukarıya bakınız) neden oldu ve bu da hem Orta hem de Doğu Avrupa endüstriyel büyüme ve istihdamına yol açtı.
Fortune Global 500'e göre, dünyadan ilk 500 şirketin 195'i Avrupa'da yerleşiktir. Avrupa endüstrisindeki ana ürünler bisiklet, demiryolu taşıtları, makineler, deniz taşıtları, havacılık taşıt ve ekipmanları, gıda, kimya ve ilaç ürünleri, yazılım ve elektronik ürünlerdir.
Yatırım ve bankacılık
Avrupa iyi gelişmiş bir finans işkoluna sahiptir. Birçok Avrupa kenti, aralarında Londra'nın en büyük olduğu önemli finans merkezleridir. Avrupa finans işkoluna, Avro'nun ortak para birimi olarak sunulmasıyla destek verilmektedir. Bu, Avrupalı hane halklarının ve şirketlerin kuruluşlara yatırım yapmalarını ve diğer Avrupa ülkelerindeki bankalara para yatırmalarını kolaylaştırmıştır. Euro bölgesinde döviz kuru dalgalanmaları artık mevcut değildir. Orta ve Doğu Avrupa'daki finans işkoluna, bölgedeki ekonomik büyüme, ve Orta ve Doğu Avrupa hükûmetlerinin yüksek standartlara ulaşma taahhüdü yardımcı olmaktadır.
Avrupa bankaları dünyanın en büyük ve en kârlıları arasındadır (Barclays, BNP Paribas, , Société Générale, Royal Bank of Scotland, Deutsche Bank, UBS, HSBC, Grupo Santander, , , UniCredit).
Taşımacılık
Avrupa'da ulaştırma 700 milyondan fazla kişi ve ilişkili yükün hareket ihtiyaçlarını açıklar. Avrupa'nın siyasi coğrafyası kıtayı 50'den fazla egemen devlet ve bölgeye ayırır. Bu parçalanma, sanayi devriminden bu yana insanların artan hareketi ile birlikte, Avrupa ülkeleri arasında ulaşım ağlarının geliştirilmesi ve sürdürülmesi konusunda yüksek düzeyde bir işbirliğine yol açmıştır. Avrupa Birliği (AB), Avrupa Konseyi ve Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı gibi uluslarüstü ve hükûmetler arası kuruluşlar, insanların ve yükün Avrupa sınırlarını aşmasına izin veren uluslararası standartların ve anlaşmaların geliştirilmesine yol açmıştır.
Demiryolu taşımacılığı
Batı ve Orta Avrupa'daki demiryolu ağları genellikle iyi durumda ve geliştirilirken, Doğu, Kuzey ve Güney Avrupa genellikle daha az yoğun ve/veya altyapı sorunlarına sahiptir. Elektrikli demiryolu ağları, 750 ila 25.000 volt arasında değişen AC ve DC farklı voltajlarda çalışır ve sinyalizasyon sistemleri ülkeden ülkeye değişir ve sınır ötesi trafiği engeller. Avrupa Birliği demiryolu sübvansiyonları 2005 yılında €73 milyar olarak gerçekleşti.
Hava taşımacılığı
Gelişmiş bir kara ve demiryolu ağına rağmen, Avrupa içinde en uzun mesafeli seyahatler hava yoluyla yapılır. Büyük bir turizm endüstrisi, birçoğu Avrupa'nın birçok büyük uluslararası havaalanından birine gelen, pek çok ziyaretçiyi Avrupa'ya çekmektedir. Londra, sadece Dubai'nin ardından uluslararası yolcu sayısına göre dünyanın en işlek ikinci havaalanıdır. Son yıllarda düşük maliyetli taşıyıcıların ortaya çıkışı, Avrupa içinde hava yolculuğunda büyük bir artışa yol açmıştır. Hava taşımacılığı artık şehirler arasında seyahat etmenin en ucuz yoludur. Hava yolculuğundaki bu artış, hava sahası aşırı kalabalıklığı ve çevresel kaygı sorunlarına yol açmıştır. Avrupa Ortak Hava Sahası, bu sorunları çözmeyi amaçlayan bir girişimdir.
Küresel ticarî ilişkiler
Avrupa Birliği'nin dış ticaretinin büyük bir kısmı Çin, MERCOSUR ve Amerika Birleşik Devletleri,Japonya, Rusya, Türkiye ve üye olmayan Avrupa devletleri ile yapılmaktadır.
Avrupa Birliği üyeleri Dünya Ticaret Örgütü'nde tek bir yetkili tarafından temsil edilmektedir.
Avrupa Birliği birkaç küçük ticaret anlaşmazlığında yer almaktadır. ABD hükûmetinin, Boeing gibi çeşitli şirketlere verdiği haksız destekler olduğu iddiasıyla ABD ile uzun süredir devam eden bir anlaşmazlık bulunmaktaydı. Avrupa Birliği, Çin ile silah ticaretini durduran uzun süredir devam eden bir yasağa sahiptir. Avrupa Birliği, Microsoft'u yağmacı ve tekelci uygulamalarla suçlayan bir açıklama yayınlamıştır.
Ayrıca bakınız
- Genel
- Avrupa Birliği ekonomisi
- Euro
- Avrupa
- EFTA
- Avrupa Birliği
- Bağımsız Devletler Topluluğu
- Milli gelire göre avrupa ülkeleri
- Avrupa kültürü
- İstatistik
- Avrupa istatistiklerinde Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı
Notlar
- ^ Kosova, Kosova ile Sırbistan arasında bir toprak anlaşmazlığı konusudur. Kosova Cumhuriyeti tek taraflı olarak 17 Şubat 2008'de bağımsızlık ilan etmesine karşın, Sırbistan onu kendi egemen topraklarının bir parçası olarak iddia etmeye devam ediyor. İki hükûmet 2013 Brüksel Anlaşması kapsamında (İlişkilerin Normalleşmesine Yönelik İlk İlkeler Anlaşması) 2013 yılında ilişkileri normalleştirmeye başladı. Kosova, 193 Birleşmiş Milletler üye devletinden 112'si tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınırken, 12 ülke Kosova'yı ancak sonradan tanımalarından geri çekilmek için tanıdı.
- ^ Pek çok Sırp dinar kullanırken, Otonom bölge olan Kosova'da euro resmî paradır. Öncelikle kullanılır; ancak oranın yerli Sırp halkı da dinarı benimsemiştir.
Kaynakça
- ^ "5. Report for Selected Countries and Subjects" [5. Seçili Ülkeler ve Konular İçin Rapor] (İngilizce). 2010. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2010.
- ^ "GDP and its breakdown at current prices in US Dollars" [GSYİH ve cari fiyatlarla ABD doları cinsinden dağılımı] (İngilizce). Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü. Aralık 2016.
- ^ [Küresel Servet Güçlü Bir Geri Dönüş Yapıyor]. pr-inside.com (İngilizce). Market Wire. 10 Haziran 2010. 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2011.
- ^ "5. Report for Selected Countries and Subjects" [5. Seçili Ülkeler ve Konular İçin Rapor]. imf.org (İngilizce). Uluslararası Para Fonu. 3 Aralık 2010. 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2019.
- ^ "Global 500 2010: Countries" [2010 Global 500: Ülkeler]. money.cnn.com (İngilizce). Cable News Network, Fortune. 26 Temmuz 2010. 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2010.
- ^ Castells, Manuel (26 Ocak 2010). End of Millennium [Milenyumun Sonu]. google.co.uk (İngilizce). ISBN . 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2019.
- ^ Yoksulluğa verilen yanıtlar: Avrupa'dan alınan dersler, Robert Walker, Roger Lawson ve Peter Townsend
- ^ Nuriyev, Elkhan (2015). "Russia, the EU and the South Caucasus: Forging an Efficient Over-Arching Cooperative Regional Security Scheme" [Rusya, AB ve Güney Kafkasya: Verimli Bir Kapsayıcı İşbirlikli Bölgesel Güvenlik Planı Oluşturmak]. Connections. 14 (2). ss. 51-64. doi:10.11610/Connections.14.2.04. ISSN 1812-1098. JSTOR 26326397.
- ^ Oddo, Paola Lo Bue (28 Mart 2019). "The EU or Russia? Interests and ties in the South Caucasus" [AB mi, Rusya mı? Güney Kafkasya'daki İlgi Alanları ve Bağlar]. thenewfederalist.eu (İngilizce). The New Federalist. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Unemployment Statistics" [İşsizlik İstatistikleri]. ec.europa.eu (İngilizce). Eurostat. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- ^ "From clout to rout" [Nüfuzdan bozguna]. The Economist (İngilizce). 30 Haziran 2016. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.
On yıl süren durgunluktan sonra, kıtadaki şirketler küresel güçlerinde endişe verici bir düşüş yaşadı. Avrupa'nın şirketler sıralamasında düşüş göstermesi Brexit'in ardından piyasaya sürülmeden önce bile acımasız olmuştur. (After a decade of stagnation the continent’s firms have suffered an alarming decline in their global clout. Europe’s slide down the corporate rankings has been brutal, even before the market rout in the wake of Brexit.)
- ^ "GNI (nominal) per capita 2012, World Development Indicators database, Atlas method" [Kişi başına GSMH (nominal) 2012, Dünya Kalkınma Göstergeleri veri tabanı, Atlas yöntemi] (İngilizce). Dünya Bankası. 12 Ağustos 2013. 9 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2019.
- ^ "EUROPA – The euro" [AVRUPA - Euro]. europa.eu (İngilizce). 5 Temmuz 2016. 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2019.
- ^ [PDF - İnsan Hakları Politikaları ve Yönetim Uygulamaları: Hükümetlerin ve Fortune Global 500 şirketlerinin araştırma anketlerinden elde edilen sonuçlar] (PDF) (İngilizce). 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2008.
- ^ [Avrupa'nın uluslararası finans merkezlerinin AB ekonomisinde olan değeri]. cityoflondon.gov.uk (İngilizce). Londra Şehri ve TheCityUK, Europe Economics. 6 Temmuz 2011. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (ASPX) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ Magnus, M.; Margeritand, A.; Mesnard, B. (9 Aralık 2016). "Brexit: the United-Kingdom and EU financial services" [Brexit: İngiltere ve AB finansal hizmetleri] (PDF). europarl.europa.eu (İngilizce). Avrupa Parlamentosu Ekonomik Yönetişim Destek Birimi. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Eylül 2019.
- ^ "The Bank of England's approach to the authorisation and supervision of international banks, insurers and central counterparties" [İngiltere Merkez Bankası'nın uluslararası bankalar, sigortacılar ve merkezi tarafların yetkilendirilmesi ve denetlenmesi konusundaki yaklaşımı] (İngilizce). Bank of England. 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2018.
İngiltere'nin finans işkolu, AB hanelerine ve kuruluşlarına önemli yararlar sunarak, geniş bir hizmet yelpazesine verimli ve güvenilir bir şekilde erişmelerini sağlar. İngiltere'de bulunan bankalar, AB şirketleri tarafından verilen borç ve özkaynakların yaklaşık yarısını kapsar. İngiltere'de bulunan bankalar, AB şirketleri ve bankalar tarafından işlem gören tezgâh üstü (OTC) faiz oranı türevlerinin yarısından fazlasına karşı taraftır. 30 milyon kadar EEA poliçe İngiltere merkezli bir sigortacı aracılığıyla sigortalıdır. Birleşik Krallık'ta bulunan merkezi karşı taraflar (CCPs), çeşitli pazarlarda AB'den müşterilerine hizmet vermektedir. İngiltere'de bulunan varlık yöneticileri, Avrupa'da yönetilen tüm varlıkların %37'sini oluşturmaktadır. (The UK’s financial sector also brings substantial benefits to EU households and firms, allowing them to access a broad range of services efficiently and reliably. UK-located banks underwrite around half of the debt and equity issued by EU companies. UK-located banks are counterparty to over half of the over-the-counter (OTC) interest rate derivatives traded by EU companies and banks. As many as 30 million EEA policyholders are insured through a UK-based insurer. Central counterparties (CCPs) located in the United Kingdom provide services to EU clients in a range of markets. UK-located asset managers account for 37% of all assets managed in Europe.)
- ^ "Bank List – Top Banks in the World" [Banka Listesi - Dünyadaki En İyi Bankalar] (İngilizce). Bankersalmanac.com. 16 Şubat 2011. 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2011.
- ^ [Dünya Nüfus Beklentileri: 2008 Düzeltmesi] (İngilizce). . 11 Mart 2009. 12 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010.
- ^ [Avrupa demiryolu çalışması] (PDF) (İngilizce). ss. 6, 44, 45. 3 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2019.
2008 verileri İtalya için sağlanmamıştır, bu nedenle 2007 verileri bunun yerine kullanılır (2008 data is not provided for Italy, so 2007 data is used instead)
- ^ "EU Technical Report 2007" [AB 2007 Teknik Raporu] (İngilizce). 23 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2019.
- ^ Cripps, Karla (4 Nisan 2016). "World's busiest airports announced" [Dünyanın en işlek havaalanları açıklandı]. edition.cnn.com (İngilizce). Cable News Network, CNN Travel. 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.
- ^ "The Single European Sky" [Tek Avrupa Gökyüzü] (İngilizce). Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü. 13 Ocak 2009. 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010.
- ^ AB-Çin ticaret ilişkilerine gelince, bkz. Paolo Farah 1 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2006) Çin'in DTÖ Üyeliğinin Beş Yılı. AB ve ABD'nin Çin'in Şeffaflık Taahhütlerine ve Geçiş Gözden Geçirme Mekanizması Uyumuna Bakış Açıları 31 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ekonomik Bütünleşmenin Yasal Sorunları, Kluwer Law International, Cilt 33, Sayı 3, s. 263-304.
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Economy of Europe ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avrupa ekonomisi Nufus 744 milyon 2018 GSYIH 22 9 trilyon Nominal 2018 26 7 trilyon SAGP 2017 GSYIH artisi 2 4 2017 GSYIH kisi basi 27 330 2017 3ncu 10 ust gelirli 27 5Milyonerler 3 17 milyon 0 3 2011 Issizlik 10 0 Kasim 2009 En iyi 10 gelir 27 6Bilgiler aksi belirtilmedikce 2003 yili suresini kapsamaktadir Cogu rakam 2002 UNDP den alinmistir Bazi rakamlar bazi ulkelerin noksan bilgilerini hesaba katmaz Diger bir bilgi verilmemis degerlerin tumu Amerikan dolari ile ifade edilmistir Avrupa ekonomisi 50 farkli ulkede 740 milyondan fazla kisi kapsayan bir ekonomik alani tanimlamaktadir Avrupa Birligi nin olusumu ve 1999 yilinda ortak bir para biriminin kullanima girmesi euro katilimci Avrupa ulkelerini ortak bir para birimi araciligiyla ekonomik olarak yaklastirir daha guclu bir Avrupa nakit para akisina yol acmistir Avrupa daki zenginlik farki eski Soguk Savas donemi bolunmesinde kabaca gorulebilirdi bazi ulkeler bu bolunmeyi ihlal eder Yunanistan Polonya Romanya Slovenya ve Cek Cumhuriyeti Cogu Avrupa ulkesi kisi basina dusen GSYIH da dunya ortalamasindan daha yuksek ve cok gelismis olsa da Lihtenstayn Luksemburg Monako Andorra Norvec Isvec Hollanda Isvicre Birlesik Krallik bazi Avrupa ekonomileri Insani Gelisme Endeksinde dunya ortalamasinin uzerindeki konumlarina ragmen daha yoksul durumdadir Bu makale boyunca Avrupa ve sozcugun turevleri topraklari kismen Avrupa da bulunan Turkiye bir tanima bagli olarak butun ulke veya sadece Trakya Azerbaycan Kafkaslar ve Rusya Ural Daglari nin batisinda kalan bolumu gibi ve cografi olarak Asya da olan Avrupa yi sinirlayan ve kitaya kulturel olarak bagli olan ulkeleri Ermenistan Gurcistan ve Kibris Cumhuriyeti gibi icerecek sekilde alinmistir 2010 yilinda Avrupa 19 920 trilyon dolar dunyanin 30 2 si nominal GSYIH ya sahipti GSYIH ya nominal gore 1 trilyon ABD dolari uzerinde buyukluge sahip Avrupa nin en buyuk ulusal ekonomileri Almanya yaklasik 4 7 trilyon dolar Ingiltere yaklasik 3 trilyon dolar Fransa yaklasik 3 trilyon dolar Italya yaklasik 2 2 trilyon dolar Rusya yaklasik 2 trilyon dolar Ispanya yaklasik 1 8 trilyon dolar Hollanda yaklasik 1 trilyon dolar Diger buyuk Avrupa ekonomileri ise Turkiye Isvec Polonya Belcika Isvicre Norvec ve Avusturya dir Avrupa Birligi yaklasik 20 trilyon ABD dolari GSYIH Avrupa GSYIH sinin yaklasik 75 80 ini olusturmaktadir Bir butun olarak AB dunyanin en zengin ve en buyuk ekonomisidir ve ABD yi aninda 2 trilyondan daha yuksek bir degerle geride birakmistir 2009 yilinda Avrupa dunyanin en zengin bolgesi olarak kaldi Yonetimi altindaki 33 trilyon dolarlik varlik dunya servetinin ucte birinden fazlasini temsil ediyordu Kuzey Amerika nin aksine 29 3 trilyon ABD dolari servetin kriz oncesi yil sonu zirvesini astigi birkac bolgeden biriydi Gelirlerine gore olcumlenen en buyuk 500 sirketten 2010 yilinda Fortune Global 500 184 unun merkezi Avrupa da bulunmaktadir Bu kuruluslarin 161 i AB sinirlari icinde 15 i Isvicre de 6 si Rusya da 1 i Turkiye de 1 i de Norvec te yer almaktadir Ispanyol sosyolog Manuel Castells tarafindan 2010 yilinda belirtildigi gibi Bati Avrupa da ortalama yasam standardi cok yuksektir Bati Avrupa daki nufusun buyuk kismi hala dunyadaki ve dunya tarihindeki en yuksek yasam standartlarina sahiptir Ekonomik gelisme1945 oncesi Endustriyel buyume II Dunya Savasi oncesi buyuk finans ve endustri devletleri Birlesik Krallik Fransa Almanya ve Italya idi Endustri devrimi Buyuk Britanya da basladi ve hizla Avrupa ya yayildi Ingiltere de baslayan Sanayi Devrimi Avrupa ya hizla yayilmisti ve cok gecmeden tum kita yuksek bir endustri seviyesine ulasmisti I Dunya Savasi kisaca bazi Avrupa devletlerinin sanayilerinin durmasina neden olmus ancak II Dunya Savasi sirasinda Avrupa kisa surede toparlanmis ve Amerika Birlesik Devletleri nin gittikce artan ekonomik gucuyle rekabet edebilir hale gelmisti Bununla birlikte II Dunya Savasi Avrupa nin sanayi merkezlerinin cogunun tahrip olmasina neden olmus ve kitanin altyapisinin cogunu bosa cikarmisti 1945 1991 Soguk Savas donemi II Dunya Savasi ni takiben Avrupa nin hukumetleri perisan haldeydi Pek cok sosyalist olmayan Avrupa hukumeti ekonomilerini birbirine baglayarak Avrupa Birligi haline gelecek olgunun temelini atti Bu ortak altyapi ve sinir otesi ticarette buyuk bir artis anlamina geliyordu Bu Avrupa ulkeleri ekonomilerini hizla gelistirirken 1980 lerde COMECON ekonomisi esas olarak Soguk Savas in buyuk maliyetleri nedeniyle mucadele ediyordu Orta ve Dogu Avrupa devletlerinin GSYIH ve yasam standartlari Avrupa nin diger bolgelerinden daha dusuktu Avrupa Toplulugu II Dunya Savasi sonrasinda 6 asil uyeden bu donemde 12 uyeye yukseldi Avrupa da ortalama yasam standartlari bu bulgularla nitelendirildigi gibi savas sonrasi donemde onemli olcude artmistir 1980 de kisi basina ozel tuketim PPS Pay per sale Satis basina odeme Luksemburg 5495 Fransa 5395 Almanya Federal Cumhuriyeti 5319 Belcika 5143 Danimarka 4802 Hollanda 4792 Birlesik Krallik 4343 Italya 4288 Irlanda 3029 1980 yilinda kisi basina dusen kisisel harcanabilir gelir PPS Belcika 6202 Fransa 6044 Almanya Federal Cumhuriyeti 5661 Hollanda 5490 Italya 5378 Danimarka 4878 Birlesik Krallik Ingiltere 4698Avrupa Birligi nin yukselisi Dogu Bloku 1991 civarinda cozuldugunde bu devletler serbest piyasa sistemine uyum saglamak icin mucadele icine girdi Orta Avrupa ulkelerinden olan Macaristan Slovenya Romanya ve Polonya kabul edilebilir cabuklukta adapte olurken Sovyet Devletleri nden Rusya ve Ukrayna kolayca ufalanabilen alt yapilarini reforme etmek icin ugrasiyorlardi Bircok gelismis Avrupa ulkesi demokrasinin yeniden gundeme getirildigi diger Avrupa devletleriyle ekonomik baglar gelistirmekte hizliydi 1989 daki devrimlerden sonra Orta Avrupa ve Baltik devletleri degisimle ugrasmis eski Yugoslav Cumhuriyetleri savasa girmis ve Rusya Ukrayna ve Belarus hala eski sistemleriyle mucadele etmekteydi Avrupa nin en buyuk ekonomisi olan Almanya 1991 de Sovyetler Birligi nden etkilenen eski komunist Alman Demokratik Cumhuriyeti veya Dogu Almanya ile birlesmek icin mucadele etti DAC Soguk Savas sirasinda endustriyel altyapisinin cogunu kaldirmisti ve bu yuzden uzun yillar Birlesik Almanya eski Dogu Almanya daki altyapiyi eski Bati Almanya seviyesine cikarmak icin mucadele etti Baris on yil boyunca Yugoslavya ya gelmemis ve 2003 yilina kadar Bosna Hersek Makedonya ve Kosova da hala bircok NATO ve Avrupa Birligi baris gucu bulunmaktaydi Savas ekonomik buyumeyi ciddi sekilde engellemis ve sadece Slovenya 1990 larda gercek bir ilerleme kaydetmisti Avrupa ekonomisi 2001 de Amerika Birlesik Devletleri ndeki 11 Eylul saldirilarindan etkilenmis ve Almanya Isvicre Fransa ve Birlesik Krallik en kotu etkilenen ulkeler olmustu Ancak 2002 2003 te ekonomi ABD deki saldirilarin etkisinden kurtulmaya basladi Avrupa ekonomisi bu gune kadar tam uye olan 15 i buyuk Avrupa devletinin bir ekonomik ve politik orgutu olarak Avrupa Birligi tarafindan yonetildi istenilen bir sey olarak goruluyordu ve AB giris kriterlerini karsilayan ekonomilere ulasmak icin calismaya istekli olan Orta ve Dogu Avrupa ulkelerine onemli destek ve yardim sagladi Bu sure icinde AB nin 15 uyesinden 12 si 1999 da yururluge giren bir para birimini tanimlayan Euro bolgesinin bir parcasi haline geldi ve bu sayede her uye eski ulusal para birimlerinin yerini alan ortak bir para birimi olan Avro yu kullanmaya basladi Uc ulke Euro bolgesi Eurozone disinda kalmayi ve kendi para birimleriyle Danimarka Isvec ve Birlesik Krallik devam etmeyi secmisti 2004 2007 AB genislemesi 2004 yilinin baslarinda cogunlukla eski komunist 10 ulke simdiye kadarki en buyuk genislemesinde AB ye katilmis ve Birligi 25 uyeye genisletmis ve sekiz tane de iliskili ticaret anlasmasi yapmisti Birlige katilan ulkeler Euro bolgesine de katilmak ve gelecekte ortak para birimi Euro yu benimsemek zorundadir Surec bu ulkelerin bazilarinin zaten bir parcasi oldugu da icermektedir Cogu Avrupa ekonomisi cok iyi durumdadir ve kita ekonomisi de bunu yansitiyor Bununla birlikte bazi eski Yugoslavya eyaletlerinden olan devletlerde ve Kafkasya devletlerinde catisma ve huzursuzluk bu devletlerdeki ekonomik buyumeyi engellemektedir Buyuk AB genislemesine karsit olarak 2005 te Rusya nin egemen oldugu Bagimsiz Devletler Toplulugu BDT onceki herhangi bir SSCB devletine hem Avrupa hem de Asya Devletleri dahil acik olan Avrupa Birligi ne rakip bir ticaret blogu olusturmustur 15 in 12 si ile uc Baltik ulkesi AB ye uyum saglamaya karar verdi Buna ragmen uc Kafkasya devleti bir gun basta Gurcistan olmak uzere AB uyeligine basvurmayi dusuneceklerini soylediler Bu Turuncu Devrim den beri Ukrayna icin de gecerlidir 2008 gunumuz Euro bolgesinde genisleme ve Avrupa borc krizi Avrupa da kisi basina dusen GSYIH SAGP Slovenya 2007 yilinda AB para birimi olan avroyu benimseyen ilk komunist ulke olmus ve bunu 2008 de Malta ve Kibris Cumhuriyeti ve 2009 da da Slovakya izlemistir 2011 yilinda Estonya eski Sovyetler Birligi nden ayrilmis Euro yu benimseyen ilk Cumhuriyet oldu ardindan 2014 te Letonya ve 2015 te Litvanya onu takip etti Hirvatistan Temmuz 2013 un 1 gununde Avrupa Birligi ne katilan 28 uye ulke oldu 2008 de ABD deki konut fiyatlari balonunun tetikledigi Kuresel Mali Kriz Avrupa ekonomilerinin cogunlugunun GSYIH sinde ciddi bir dususe neden olmus Guneydeki ekonomilerin cokusunu tehdit eden ozellikle Yunanistan Italya son zamanlarinda devam etmekte olan siyasi krizden Portekiz ve Ispanya dan etkilenmistir Ayrica sert bir sekilde etkilenen Irlanda 2013 ortalarinda krizden cikmistir Bu arada Uluslararasi Para Fonu ve Avrupa Merkez Bankasi nin artan kurtarmalari Almanya nin liderligindeki Orta ve Dogu Avrupa ekonomilerinin 2010 larin borc krizinin en kotusunden kurtulmasini saglamis borc sikintisi ceken ulkelerde durumun bir sekilde hafiflemesine neden olmustur 2010 larin ortalarinda 2014 2015 te Irlanda kurtarma programindan basariyla cikarken istikrarli bir hizda iyilesiyordu Euro Bolgesi bir butun olarak daha dengeli hale gelmis ancak Yunanistan daki sorunlar ve Italya ve Iberya daki Ispanya ve Portekiz yavas toparlanma Euro bolgesindeki buyumeyi en aza indirmeye devam etmekteydi Almanya istikrar ve buyumede Avrupa yi yonetmeye devam ederken hem Ingiltere hem de Irlanda 3 4 luk guclu buyume gostermistir Irlanda daki issizlik Avrupa daki en hizli seviyelerde azalirken 2016 da 8 e ulasmasi bekleniyordu 2011 de iki katina cikmistir Cekya ve Almanya surekli Avrupa Birligi ndeki en dusuk issizlik oranlarina sahipti Genel olarak buyume gorunumu gelecekte Avrupa icin iyimser olmaya devam ediyor Euro bolgesinde pozitif buyume bekleniyor Her ne kadar belirsizlik hala Yunanistan i cevrelese de Yunanistan daki borc odemeleri su anda kararli gorunmektedir Avrupali isletmeler krizden bu yana dunya capindaki rakiplerine karsi dususe gecti En degerli 50 kuresel kurulustan sadece yedisi 2006 daki 17 ye kiyasla 2015 ten itibaren Avrupali kokenliydi Avrupa 24 ekonomik is kesiminden yalnizca birinde Isvicre den Nestle liderligindeki yiyecek icecek sektoru ile oncu konumdadir HSBC Vodafone ve BNP Paribas gibi sirketler de kendi endustrilerinde Amerikali ve Asyali rakiplere karsi iyi durumdadirlar Buna ek olarak Nokia Ericsson ve Alcatel gibi teknolojinin eski agir toplari da Silikon Vadisi nde gelisen Amerikan sirketlerine karsi dusus gosterdi Bolgesel degisimToplam zenginlige gore Avrupa ulkeleri milyar ABD dolari Credit Suisse 2018 Uzun bir ticaret gecmisi serbest piyasa sistemi ve onceki yuzyilda yuksek bir gelisim seviyesine sahip Avrupa ulkeleri arasinda servet genellikle kitanin kuzey ve bati kesimlerinde yogunlasmistir Daha yuksek buyume oranlari nedeniyle ozellikle Orta ve Dogu Avrupa da bosluk yakinsak olsa bile Avrupa nin Dogu ve Guney inde toplanan ulkelerden daha zengin ve daha istikrarli olma egilimindedirler En fakir devletler komunizm ve ic savas yasayan yani Slovenya haric olmak uzere eski Sovyetler Birligi ve Yugoslavya nin dagilmasiyla ortaya cikan devletlerdir Eski Bati Blogunun kendisi Iskandinavya Isvec Norvec Danimarka Finlandiya ile Ispanya Portekiz Italya ve Yunanistan arasinda gorulen buyuk karsitliklar bakimindan bazi yasam standartlari ve kalkinma farkliliklari sunmaktadir Asagida kisi basina gayri safi ulusal gelire gore Avrupa ulkelerini gosterir bir harita sunulmustur Mavi Dunya Bankasi tarafindan tanimlanan 12 616 veya daha fazla gelire sahip yesil ust orta gelirli 4 086 12 615 ve sari alt orta gelirli 1 036 4 085 ulkeleri gostermektedir 4 090 41 130 48 160 6 050 6 530 44 990 4 650 6 870 13 290 26 000 18 130 59 770 15 830 56 940 41 750 44 010 3 280 21 956 12 390 38 710 38 970 33 840 9 730 3 640 14 180 113 210 14 340 76 960 4 690 19 760 2 070 203 900 6 940 48 250 98 860 12 670 20 580 12 808 12 700 50 670 5 280 17 170 22 710 30 110 56 210 82 730 10 830 3 500 38 250 Faroe Adalari Dk n d 3 720 Adriyatik Denizi Kuzey Buz Denizi Barents Denizi Biscay Korfezi Karadeniz Azak Denizi Hazar Denizi Kelt Denizi Gronland Denizi Baffin Korfezi Ligurya Denizi Akdeniz Kuzey Atlantik Okyanusu Kuzey Denizi Norvec Denizi Cebelitarik Bogazi GSYIH ya gore en iyi 10 sehir Siralama Kent Devlet GSYIH milyar ABD dolari Nufus milyon kisi Kisi basina GSYIH bin ABD dolari Eurozone1 Londra Birlesik Krallik 731 85 11 9 61 5 N2 Paris Fransa 669 11 5 62 4 Y3 Moskova Rusya 520 11 5 45 2 N4 Madrid Ispanya 230 5 80 39 7 Y5 Barselona Ispanya 177 4 97 35 6 Y6 Roma Italya 144 4 34 41 6 Y7 Milano Italya 136 3 2 44 2 Y8 Viyana Avusturya 122 2 18 56 0 Y9 Lizbon Portekiz 98 2 44 40 2 Y10 Atina Yunanistan 96 4 01 23 9 YAvrupa Birligi Kisi basina GSYIH ya gore Avrupa Birligi ulkeleri Avrupa Birligi dunyadaki en buyuk ekonomiye sahiptir Birlik icinde gerceklesen ticaret dunya toplaminin ucte birinden fazlasini olusturmaktadir Avrupa Birligi veya AB en son 1 Temmuz 2013 te tam uye olarak katilan Hirvatistan ile birlikte 28 Avrupa ulkesinin uluslarustu bir birligidir Bir gumruk birligi ortak para birimi 28 uye devletin 18 i tarafindan kabul edilen ortak bir tarim politikasi ve ortak bir balikcilik politikasindan ve ortak bir tek pazarin kurulmasi ve bakimi olmak uzere bircok islevi bulunmaktadir Avrupa Birligi ayrica uye devletlerin etkinliklerini esgudumlemek icin cesitli girisimler ustlenir Birlik zamanla oncelikle ekonomik bir birlikten giderek politik bir birlige donusmustur Bu egilim AB yetkinligine giren artan sayida politika alani ile vurgulanmaktadir siyasi guc uye devletlerden AB ye yukari dogru kayma egilimindedir Avrupa Serbest Ticaret Birligi Avrupa Serbest Ticaret Birligi EFTA 3 Mayis 1960 ta Avrupa Birligi ne katilmak istemeyen Avrupa devletleri icin baska bir yapi olarak kurulmus ve daha az merkezi guce sahip bir ticaret blogu yaratmistir EFTA uyesi ulkeler 1992 den beri Avusturya Danimarka Finlandiya Izlanda Lihtenstayn Norvec Isvec ve Isvicre dir 2014 yilinda sadece dort ulke Izlanda Norvec Isvicre ve Lihtenstayn EFTA uyesi olarak kaldi diger uyeler yavas yavas AB ye katilmak icin uyelikten ayrildi Avrupa Ekonomik Alani Avrupa Ekonomik Alani AEA EEA European Economic Area Avrupa Serbest Ticaret Birligi EFTA ile Avrupa Birligi AB arasinda yapilan bir anlasmanin ardindan 1 Ocak 1994 te ortaya cikmistir EFTA ulkelerinin AB ye katilmak zorunda kalmadan Avrupa Ortak Pazarina katilmalarini saglamak icin tasarlanmistir Bir referandumda Isvicre tarafsizlik konusundan dolayi istekli degildi AEA ya katilmamayi secti Avrupa Birligi ile AEA anlasmasina benzer ikili anlasmalarla baglantili olmasina ragmen bu nedenle mevcut uyeler AB uyeleri arti Norvec Izlanda ve Lihtenstayn dir AB uyesi olmayan uyelerden ve Avrupa Komisyonu ndan AB yi temsil eden olusan ortak bir komite ilgili AB yasasini AB uyesi olmayan uyelere genisletme islevine sahiptir Bagimsiz Devletler Toplulugu Bagimsiz Devletler Toplulugu BDT eski Sovyetler Birligi nin 15 devletinin 9 undan olusan bir konfederasyondur istisnalar uc Baltik ulkesi Gurcistan Turkmenistan ve Ukrayna dir Turkmenistan ve Ukrayna BDT ye uye ulkelerdir BDT nin uluslarustu yetkileri az olmasina ragmen tamamen simgesel bir orgutlenmeden daha fazlasidir ve ticaret finans kanun koyma ve guvenlik alanlarinda esgudumleyici yetkilere sahiptir BDT icin en onemli konu uye devletler arasinda 2005 yilinda baslatilacak tam tesekkullu bir serbest ticaret bolgesi ekonomik birlik kurulmasidir Ayni zamanda demokratiklesme ve sinir otesi suclari onleme konusunda isbirligini tesvik etmistir Orta Avrupa Serbest Ticaret Antlasmasi CEFTA su ulkelerin ticaret blogudur Arnavutluk Bosna Hersek Makedonya Moldova Karadag Sirbistan ve Kosova adina Birlesmis Milletler Kosova Gecici Idare Misyonu UNMIK Para birimi ve Merkez BankalariAvrupa icindeki cogu ulkelerin para birimi Avrupa Birligi nin para birimi olan Euro dur Euro kullanmak icin her yeni AB uyesinin belirli kriterleri karsilamasi gerekmektedir bunlar karsilandiginda kendi para birimleri Avro ile degistirilir AB uyesi olmak Avro bolgesi uyeligine yonelik calisma sozunu icermektedir Avrupa Birligi uyesi olup kendi para birimini kullanan ulkeler Birlesik Krallik Danimarka dir Uye olmadigi halde Euro kullanan ulkeler ise Monako San Marino ve Vatikan dir Su anda 28 AB uye ulkesinden 19 u avro kullanmaktadir Her AB uyesinin merkez bankasi Avrupa Merkez Bankalari Sisteminin bir parcasidir ve ek olarak euro yu kullananlar Avrupa Birligi nin merkez bankasi olan Avrupa Merkez Bankasi nin bir parcasidir Avro yu ya AB ile ozel anlasmalar yapmis olsun ya da olmasin Kosova ve Karadag gibi ulusal para birimi olarak kullanmayi secen bazi AB uyesi olmayan uyeler de bulunmaktadir AB ile anlasma yapanlar kendi avrolarini kullanabilirler Hint Okyanusu ndaki Mayotte ve Reunion gibi Fransiz denizasiri bolgeleri ve bolumleri Karayipler deki Guadeloupe ve Martinik ve Guney Amerika daki Fransiz Guyanasi diger Pasifik adalari Karayipler deki diger bircok ada ve Avrupa ulkeleri tarafindan dogrudan yonetilen yerler dunya capinda Euro yu kullanmaktadir Bazi ulkeler kendi ulusal para birimini korurken degerini Euro ya sabitledi Bu ulkelerin bazilarinda ulusal para birimi ile euro arasinda sabit bir doviz kuru vardir ve bu durumda para birimi aslinda Euro nun bir askatidir Diger ulkelerde ulusal para biriminin degeri belirli bir oran etrafinda bir grup icinde genellikle 15 dalgalanir Avro ya bagli para birimleri Bulgaristan Bosna Hersek ve Yesil Burun Adalari para birimleridir Danimarka nin Euro ya bagli bir doviz kuru vardir BDT uyeleri arasinda kullanilacak tek bir para birimini kullanmayi planlamaktadir Asagida 1 Mayis 2010 tarihinden itibaren her bir para birimi ile hem Euro hem de ABD dolari arasindaki doviz kurlariyla Avrupa nin merkez bankalari ve para birimleri listesi bulunmaktadir 21 Kasim 2010 itibariylaUlke Para birimi Euro cinsinden deger ABD dolari cinsinden deger Merkez Bankasi Arnavutluk Lek 0 007 0 009 Arnavutluk Bankasi Andorra Euro 1 33 yasal olarak yok ECB fiili Ermenistan Dram 0 002 0 003 Ermenistan Merkez Bankasi Avusturya Euro 1 33 ECB Azerbaycan Manat 0 94 1 25 Azerbaycan Merkez Bankasi Belarus Belarus rublesi 0 0003 0 0003 Belcika Euro 1 33 ECB Bosna Hersek 0 51 0 68 Bulgaristan Lev 0 51 0 68 Bulgaristan Ulusal Bankasi Hirvatistan Kuna 0 14 0 18 Kibris Cumhuriyeti Euro 1 33 Kibris Merkez Bankasi ECB Cekya Koruna 0 04 0 05 Danimarka Danimarka kronu 0 1 0 2 Estonya Euro 1 33 ECB Finlandiya Euro 1 33 ECB Fransa Euro 1 33 ECB Gurcistan Lari 0 4 0 5 Gurcistan Ulusal Bankasi Almanya Euro 1 33 Deutsche Bundesbank ECB Yunanistan Euro 1 33 ECB Macaristan Forint 0 004 0 005 Izlanda 0 01 0 02 Irlanda Euro 1 33 Irlanda Merkez Bankasi ECB Italya Euro 1 33 Banca d Italia ECB Letonya Euro 1 33 ECB Lihtenstayn Isvicre frangi 0 7 0 9 yasal olarak yok Isvicre Ulusal Bankasi fiili Litvanya Euro 1 33 Luksemburg Euro 1 33 ECB Kuzey Makedonya Dinar 0 02 0 02 Makedonya Cumhuriyeti Ulusal Bankasi Malta Euro 1 33 ECB Moldova Moldova leyi 0 06 0 08 Monako Euro 1 33 yasal olarak yok ECB fiili Karadag Euro 1 33 yasal ECB fiili Hollanda Euro 1 33 ECB Norvec Norvec kronu 0 1 0 2 Polonya Zloty 0 26 0 35 Portekiz Euro 1 33 ECB Romanya Rumen leyi 0 29 0 35 Rusya Rus rublesi 0 03 0 03 San Marino Euro 1 33 yasal ECB fiili Sirbistan Dinar 0 01 0 02 Sirbistan Ulusal Bankasi Slovakya Euro 1 33 ECB Slovenya Euro 1 33 ECB Ispanya Euro 1 33 Ispanya Bankasi ECB Isvec Isvec kronu 0 1 0 2 Sveriges Riksbank Isvicre Isvicre frangi 0 7 0 9 Isvicre Ulusal Bankasi Turkiye Lira 0 5 0 7 Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi Ukrayna Grivna 0 2 0 2 Birlesik Krallik Ingiliz sterlini 1 37 1 55 Vatikan Euro 1 33 yasal olarak yok ECB fiili Menkul kiymet borsalari1 Mayis 2010 itibariyla bes 5 Avrupa kenti dunyanin en buyuk 10 finans merkezi arasinda yer almaktadir Londra 1 Paris 5 Frankfurt 6 Zurih 7 ve Cenevre 8 Avrupa da bircok buyuk menkul kiymetler borsasi bulunmaktadir Pan Avrupa Euronext OMX Arnavutluk Tiran Borsasi TSE Avusturya ATX Ermenistan Belarus Belcika Bosna Hersek Bulgaristan Hirvatistan Kibris Cumhuriyeti CSE Cek Cumhuriyeti PSE Danimarka KFX part of OMX Estonya part of OMX Faroe Adalari in cooperation with Finlandiya Helsinki Borsasi part of OMX Fransa Euronext Paris La Bourse de Paris GSE Almanya Frankfurt Borsasi part of Deutsche Borse DAX Yunanistan General Macaristan BSE Izlanda Kaupholl Islands Irlanda Italya Letonya part of OMX Litvanya part of OMX Luksemburg Kuzey Makedonya Malta Karadag Hollanda Euronext Amsterdam Norvec Oslo Borsasi Polonya WSE Portekiz Romanya BSE SIBEX Rusya Moskova Bankalararasi Doviz Borsasi MICEX Sirbistan Belgrad Borsasi BELEX Slovakya BSSE Slovenya LJSE Ispanya Madrid Borsasi IBEX 35 Isvec part of OMX Isvicre Turkiye Borsa Istanbul BIST Ukrayna Birlesik Krallik AIM Londra Borsasi LSE Ekonomik iskollariTarim ve balikcilik Avrupa nin tarim iskolu genel olarak oldukca gelismistir Orta Avrupa nin tarimini iyilestirme sureci devam etmekte ve Orta Avrupa ulkelerinin AB ye katilimina yardimci olmaktadir Avrupa daki tarim iskoluna ciftcilere urunleri icin en dusuk fiyat saglayan ve urunleri icin rekabet gucunu artiran ihracatlarini destekleyen Ortak Tarim Politikasi CAP Common Agricultural Policy yardimci olmaktadir Bu politika dunya capinda adil ticareti engelledigi icin oldukca tartismalidir korumacilik diger ulkelerde ve ticaret bloklarinda agir vergilendirmelere yol acar kavramina bakiniz Bu OTP nin korumaci dogasi nedeniyle gelismekte olan ulkelerden gelen tarim urunlerinin hem Avrupa da gelismekte olan ulkeler icin onemli bir ihracat pazari hem de kendi ic pazarlarinda Avrupa tarim urunleri Avrupa tarim desteklerinin yardimi ile gelismekte olan ulkelerin pazarlarina aktigi icin rekabetsiz hale geldigi anlamina gelir Bu tartisma tum tarim subvansiyon sistemini cevrelemektedir ABD nin ciftcileri destekleme politikasi da tartismalidir Ortak Tarim Politikasi da tartismalidir cunku bunun neden oldugu asiri uretim yuzunden AB butcesinin 40 i harcanmaktadir Ortak Balikcilik Politikasi cevreyi asiri avlanmaya karsi korumak icin genis bir kurallar sistemi cogunlukla kotalardan olusan ile cevrilidir Bu kurallara ragmen morina baligi Kanada ve Birlesik Krallik gibi ulkelerde ciddi sikinti ile sonuclanan Kuzey Denizi nde giderek daha nadir hale gelmektedir Siki balikcilik kurallari Norvec ve Izlanda nin Avrupa Birligi nden ve Ortak Balikcilik Politikasi nin disinda kalmasi ayri durmasinin temel nedenidir Balikcilara verilen fiyat garantisi ve destekler tarim destekleri ile ayni sekilde uygulanmaktadir da ayri bir sorundur Turlerin kuresel stoklari yakin gelecekte vahsi bir nesillerinin tukenmesi olasiligiyla doludur Bu ayni zamanda geleneksel dogal avcilarini tehdit etmenin olumsuz etkisine de sahiptir Uretim Avrupa dunyadaki sanayi uretiminin buyuk bir bolumunu barindiran Avrupa da gerceklestiren gelisen bir uretim iskoluna sahiptir Kitanin endustrilerinin cogu Mavi Muz alani Guney Ingiltere Beneluks bati Almanya dogu Fransa Isvicre ve kuzey Italya yi kapsar icinde yogunlasmistir Bununla birlikte daha yuksek ucret seviyeleri ve dolayisiyla uretim maliyetleri nedeniyle Avrupa emek yogun imalat iskollarinda sanayilesme ve dis kaynak kullanimindan muzdariptir Bu uretimin daha az onemli oldugu ve islerin daha ucuz isgucu maliyeti olan bolgelere tasindigi anlamina gelir ozellikle Cin ve Orta ve Dogu Avrupa Orta Avrupa Berlin Saksonya Cek Cumhuriyeti ve Kucuk Polonya 1850 yilina kadar buyuk olcude sanayilesmisti ancak Dogu Avrupa ve Avrupa Rusyasi 1890 1900 arasinda sanayilesmeye baslamis ve bu komunist rejim sirasinda SSCB olarak yogunlasmisti ama kasilma ile gelen verimsiz agir sanayi komunizmin cokusu ve piyasa ekonomisine gecisten sonra sakat imalat iskolu tabanli olarak 1990 larda gecis yasadi 21 yuzyilda Orta ve Dogu Avrupa daki imalat iskolu eskiden komunist olan 10 Avrupa ulkesinin Avrupa Birligi ne ve Avrupa Ortak Pazari na katilimi nedeniyle toparlandi Bu Avrupa Birligi icindeki kuruluslarin imalat islerini Polonya gibi Orta Avrupa ulkelerine tasimalarina yukariya bakiniz neden oldu ve bu da hem Orta hem de Dogu Avrupa endustriyel buyume ve istihdamina yol acti Fortune Global 500 e gore dunyadan ilk 500 sirketin 195 i Avrupa da yerlesiktir Avrupa endustrisindeki ana urunler bisiklet demiryolu tasitlari makineler deniz tasitlari havacilik tasit ve ekipmanlari gida kimya ve ilac urunleri yazilim ve elektronik urunlerdir Yatirim ve bankacilik Avrupa iyi gelismis bir finans iskoluna sahiptir Bircok Avrupa kenti aralarinda Londra nin en buyuk oldugu onemli finans merkezleridir Avrupa finans iskoluna Avro nun ortak para birimi olarak sunulmasiyla destek verilmektedir Bu Avrupali hane halklarinin ve sirketlerin kuruluslara yatirim yapmalarini ve diger Avrupa ulkelerindeki bankalara para yatirmalarini kolaylastirmistir Euro bolgesinde doviz kuru dalgalanmalari artik mevcut degildir Orta ve Dogu Avrupa daki finans iskoluna bolgedeki ekonomik buyume ve Orta ve Dogu Avrupa hukumetlerinin yuksek standartlara ulasma taahhudu yardimci olmaktadir Avrupa bankalari dunyanin en buyuk ve en karlilari arasindadir Barclays BNP Paribas Societe Generale Royal Bank of Scotland Deutsche Bank UBS HSBC Grupo Santander UniCredit Tasimacilik Avrupa da ulastirma 700 milyondan fazla kisi ve iliskili yukun hareket ihtiyaclarini aciklar Avrupa nin siyasi cografyasi kitayi 50 den fazla egemen devlet ve bolgeye ayirir Bu parcalanma sanayi devriminden bu yana insanlarin artan hareketi ile birlikte Avrupa ulkeleri arasinda ulasim aglarinin gelistirilmesi ve surdurulmesi konusunda yuksek duzeyde bir isbirligine yol acmistir Avrupa Birligi AB Avrupa Konseyi ve Guvenlik ve Isbirligi Teskilati gibi uluslarustu ve hukumetler arasi kuruluslar insanlarin ve yukun Avrupa sinirlarini asmasina izin veren uluslararasi standartlarin ve anlasmalarin gelistirilmesine yol acmistir Demiryolu tasimaciligi 2008 yili icin Avrupa demiryollari km basina yolcu sayisi Bati ve Orta Avrupa daki demiryolu aglari genellikle iyi durumda ve gelistirilirken Dogu Kuzey ve Guney Avrupa genellikle daha az yogun ve veya altyapi sorunlarina sahiptir Elektrikli demiryolu aglari 750 ila 25 000 volt arasinda degisen AC ve DC farkli voltajlarda calisir ve sinyalizasyon sistemleri ulkeden ulkeye degisir ve sinir otesi trafigi engeller Avrupa Birligi demiryolu subvansiyonlari 2005 yilinda 73 milyar olarak gerceklesti Hava tasimaciligi Gelismis bir kara ve demiryolu agina ragmen Avrupa icinde en uzun mesafeli seyahatler hava yoluyla yapilir Buyuk bir turizm endustrisi bircogu Avrupa nin bircok buyuk uluslararasi havaalanindan birine gelen pek cok ziyaretciyi Avrupa ya cekmektedir Londra sadece Dubai nin ardindan uluslararasi yolcu sayisina gore dunyanin en islek ikinci havaalanidir Son yillarda dusuk maliyetli tasiyicilarin ortaya cikisi Avrupa icinde hava yolculugunda buyuk bir artisa yol acmistir Hava tasimaciligi artik sehirler arasinda seyahat etmenin en ucuz yoludur Hava yolculugundaki bu artis hava sahasi asiri kalabalikligi ve cevresel kaygi sorunlarina yol acmistir Avrupa Ortak Hava Sahasi bu sorunlari cozmeyi amaclayan bir girisimdir Kuresel ticari iliskiler Avrupa Birligi nin dis ticaretinin buyuk bir kismi Cin MERCOSUR ve Amerika Birlesik Devletleri Japonya Rusya Turkiye ve uye olmayan Avrupa devletleri ile yapilmaktadir Avrupa Birligi uyeleri Dunya Ticaret Orgutu nde tek bir yetkili tarafindan temsil edilmektedir Avrupa Birligi birkac kucuk ticaret anlasmazliginda yer almaktadir ABD hukumetinin Boeing gibi cesitli sirketlere verdigi haksiz destekler oldugu iddiasiyla ABD ile uzun suredir devam eden bir anlasmazlik bulunmaktaydi Avrupa Birligi Cin ile silah ticaretini durduran uzun suredir devam eden bir yasaga sahiptir Avrupa Birligi Microsoft u yagmaci ve tekelci uygulamalarla suclayan bir aciklama yayinlamistir Ayrica bakinizGenelAvrupa Birligi ekonomisi Euro Avrupa EFTA Avrupa Birligi Bagimsiz Devletler Toplulugu Milli gelire gore avrupa ulkeleri Avrupa kulturuIstatistikAvrupa istatistiklerinde Guvenlik ve Isbirligi TeskilatiNotlar Kosova Kosova ile Sirbistan arasinda bir toprak anlasmazligi konusudur Kosova Cumhuriyeti tek tarafli olarak 17 Subat 2008 de bagimsizlik ilan etmesine karsin Sirbistan onu kendi egemen topraklarinin bir parcasi olarak iddia etmeye devam ediyor Iki hukumet 2013 Bruksel Anlasmasi kapsaminda Iliskilerin Normallesmesine Yonelik Ilk Ilkeler Anlasmasi 2013 yilinda iliskileri normallestirmeye basladi Kosova 193 Birlesmis Milletler uye devletinden 112 si tarafindan bagimsiz bir devlet olarak taninirken 12 ulke Kosova yi ancak sonradan tanimalarindan geri cekilmek icin tanidi Pek cok Sirp dinar kullanirken Otonom bolge olan Kosova da euro resmi paradir Oncelikle kullanilir ancak oranin yerli Sirp halki da dinari benimsemistir Kaynakca 5 Report for Selected Countries and Subjects 5 Secili Ulkeler ve Konular Icin Rapor Ingilizce 2010 27 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2010 GDP and its breakdown at current prices in US Dollars GSYIH ve cari fiyatlarla ABD dolari cinsinden dagilimi Ingilizce Birlesmis Milletler Istatistik Bolumu Aralik 2016 Kuresel Servet Guclu Bir Geri Donus Yapiyor pr inside com Ingilizce Market Wire 10 Haziran 2010 20 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2011 5 Report for Selected Countries and Subjects 5 Secili Ulkeler ve Konular Icin Rapor imf org Ingilizce Uluslararasi Para Fonu 3 Aralik 2010 16 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2019 Global 500 2010 Countries 2010 Global 500 Ulkeler money cnn com Ingilizce Cable News Network Fortune 26 Temmuz 2010 21 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2010 Castells Manuel 26 Ocak 2010 End of Millennium Milenyumun Sonu google co uk Ingilizce ISBN 9781444323443 28 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2019 Yoksulluga verilen yanitlar Avrupa dan alinan dersler Robert Walker Roger Lawson ve Peter Townsend Nuriyev Elkhan 2015 Russia the EU and the South Caucasus Forging an Efficient Over Arching Cooperative Regional Security Scheme Rusya AB ve Guney Kafkasya Verimli Bir Kapsayici Isbirlikli Bolgesel Guvenlik Plani Olusturmak Connections 14 2 ss 51 64 doi 10 11610 Connections 14 2 04 ISSN 1812 1098 JSTOR 26326397 Oddo Paola Lo Bue 28 Mart 2019 The EU or Russia Interests and ties in the South Caucasus AB mi Rusya mi Guney Kafkasya daki Ilgi Alanlari ve Baglar thenewfederalist eu Ingilizce The New Federalist 1 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2019 Unemployment Statistics Issizlik Istatistikleri ec europa eu Ingilizce Eurostat 20 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2016 From clout to rout Nufuzdan bozguna The Economist Ingilizce 30 Haziran 2016 13 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2018 On yil suren durgunluktan sonra kitadaki sirketler kuresel guclerinde endise verici bir dusus yasadi Avrupa nin sirketler siralamasinda dusus gostermesi Brexit in ardindan piyasaya surulmeden once bile acimasiz olmustur After a decade of stagnation the continent s firms have suffered an alarming decline in their global clout Europe s slide down the corporate rankings has been brutal even before the market rout in the wake of Brexit GNI nominal per capita 2012 World Development Indicators database Atlas method Kisi basina GSMH nominal 2012 Dunya Kalkinma Gostergeleri veri tabani Atlas yontemi Ingilizce Dunya Bankasi 12 Agustos 2013 9 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2019 EUROPA The euro AVRUPA Euro europa eu Ingilizce 5 Temmuz 2016 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2019 PDF Insan Haklari Politikalari ve Yonetim Uygulamalari Hukumetlerin ve Fortune Global 500 sirketlerinin arastirma anketlerinden elde edilen sonuclar PDF Ingilizce 16 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2008 Avrupa nin uluslararasi finans merkezlerinin AB ekonomisinde olan degeri cityoflondon gov uk Ingilizce Londra Sehri ve TheCityUK Europe Economics 6 Temmuz 2011 25 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan ASPX arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2015 Magnus M Margeritand A Mesnard B 9 Aralik 2016 Brexit the United Kingdom and EU financial services Brexit Ingiltere ve AB finansal hizmetleri PDF europarl europa eu Ingilizce Avrupa Parlamentosu Ekonomik Yonetisim Destek Birimi 20 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Eylul 2019 The Bank of England s approach to the authorisation and supervision of international banks insurers and central counterparties Ingiltere Merkez Bankasi nin uluslararasi bankalar sigortacilar ve merkezi taraflarin yetkilendirilmesi ve denetlenmesi konusundaki yaklasimi Ingilizce Bank of England 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2018 Ingiltere nin finans iskolu AB hanelerine ve kuruluslarina onemli yararlar sunarak genis bir hizmet yelpazesine verimli ve guvenilir bir sekilde erismelerini saglar Ingiltere de bulunan bankalar AB sirketleri tarafindan verilen borc ve ozkaynaklarin yaklasik yarisini kapsar Ingiltere de bulunan bankalar AB sirketleri ve bankalar tarafindan islem goren tezgah ustu OTC faiz orani turevlerinin yarisindan fazlasina karsi taraftir 30 milyon kadar EEA police Ingiltere merkezli bir sigortaci araciligiyla sigortalidir Birlesik Krallik ta bulunan merkezi karsi taraflar CCPs cesitli pazarlarda AB den musterilerine hizmet vermektedir Ingiltere de bulunan varlik yoneticileri Avrupa da yonetilen tum varliklarin 37 sini olusturmaktadir The UK s financial sector also brings substantial benefits to EU households and firms allowing them to access a broad range of services efficiently and reliably UK located banks underwrite around half of the debt and equity issued by EU companies UK located banks are counterparty to over half of the over the counter OTC interest rate derivatives traded by EU companies and banks As many as 30 million EEA policyholders are insured through a UK based insurer Central counterparties CCPs located in the United Kingdom provide services to EU clients in a range of markets UK located asset managers account for 37 of all assets managed in Europe Bank List Top Banks in the World Banka Listesi Dunyadaki En Iyi Bankalar Ingilizce Bankersalmanac com 16 Subat 2011 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2011 Dunya Nufus Beklentileri 2008 Duzeltmesi Ingilizce 11 Mart 2009 12 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2010 Avrupa demiryolu calismasi PDF Ingilizce ss 6 44 45 3 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2019 2008 verileri Italya icin saglanmamistir bu nedenle 2007 verileri bunun yerine kullanilir 2008 data is not provided for Italy so 2007 data is used instead EU Technical Report 2007 AB 2007 Teknik Raporu Ingilizce 23 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2019 Cripps Karla 4 Nisan 2016 World s busiest airports announced Dunyanin en islek havaalanlari aciklandi edition cnn com Ingilizce Cable News Network CNN Travel 3 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2018 The Single European Sky Tek Avrupa Gokyuzu Ingilizce Avrupa Hava Seyrusefer Guvenligi Orgutu 13 Ocak 2009 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2010 AB Cin ticaret iliskilerine gelince bkz Paolo Farah 1 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2006 Cin in DTO Uyeliginin Bes Yili AB ve ABD nin Cin in Seffaflik Taahhutlerine ve Gecis Gozden Gecirme Mekanizmasi Uyumuna Bakis Acilari 31 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ekonomik Butunlesmenin Yasal Sorunlari Kluwer Law International Cilt 33 Sayi 3 s 263 304 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Economy of Europe ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur