Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Diyorit, (/ˈdaɪ.əˌraɪt/)esas olarak silikat mineralleri plajiyoklaz feldispat (tipik olarak andezin), biyotit, hornblend ve / veya piroksenden oluşan müdahaleci bir magmatik kayadır.Diyoritin kimyasal bileşimi, mafik gabro ve felsik granit arasında ara maddedir.Diorit genellikle griden koyu griye renktedir, ancak siyah veya mavimsi gri de olabilir ve sıklıkla yeşilimsi bir döküme sahiptir.Plajiyoklaz türlerinin bileşimi temelinde gabro'dan ayırt edilir; dioritteki plajiyoklaz oranı sodyum bakımından daha zengin ve kalsiyumdan daha fakirdir.Diorit az miktarda kuvars, mikroklin ve olivin içerebilir. Zirkon, apatit, titanit, manyetit, ilmenit ve sülfitler aksesuar mineraller olarak ortaya çıkar. Az miktarda muskovit de mevcut olabilir.Hornblend ve diğer koyu minerallerde eksik olan çeşitlere lökodiyorit denir.Olivin ve daha fazla demir bakımından zengin augit mevcut olduğunda, Kaya, gabro'ya geçiş olan ferrodiorite dönüşür.Önemli kuvars varlığı kaya tipi kuvars-diorit (>%5 kuvars) veya tonalit (>%20 kuvars) yapar ve ortoklaz (potasyum feldispat) yüzde 10'dan daha büyük bir oranda mevcutsa, Kaya tipi monzodiyorit veya granodiyorit haline gelir.Feldispatımsı mineral/ler ve kuvars içeren bir dioritik kayadır, içeriğe göre foyid taşıyan diyorit veya foyid diyorit olarak adlandırılır.
Diyorit, genellikle benekli, kaba tane boyutunda bir faneritik dokuya sahiptir ve bazen porfiritiktir.
Orbiküler diyorit, bir diyorit porfir matrisi içinde bir çekirdeği çevreleyen plajiyoklaz ve amfibolün eşmerkezli büyüme bantlarını gösterir
Dioritler, içine ince bir şekilde birleşebilecekleri granit veya gabro sokulumlarıyla ilişkilendirilebilir.Diorite, bir majör kayacının bir yitim zonu üzerindeki kısmi erimesinden kaynaklanmaktadır.Genellikle volkanik yaylarda ve And Dağları'nda olduğu gibi kordilleran dağ binasında büyük batolitler olarak oluşur. Ekstrüzyonlu volkanik eşdeğer kaya tipi andezittir.
Oluşumu ve özellikleri
Mağmanın yukarı doğru yükselmesi sonra yerin iç kısmında milyonlarca yıl yavaşça soğuyarak meydana gelmektedir. Fanaritik dokuya sahiptir. Birbirinden gözle kolayca ayrılabilen açık ve koyu renkli minerallerden oluşur. Diyoritler, granitlerden kuvars içermemesi ve çokça koyu renkli silikat mineralleri içermesiyle ayırt edilebilir. Diyoritlerde açık renkli plajioklas ve koyu renkli amfibol kristalleri neredeyse eşit miktarda olduğu için kaya karabiber ve tuz karışımı gibi bir görünüşe sahiptirler. Ana mineral ögeleri feldispat plajiyoklaz, biyotit ve hornblenddir. Diğer mineraller ise zirkon, apatit, sfen, manyetit, ilmenit ve sülfürlerdir. Feldispat oranı %75 dir. Silis oranı %60 a yakındır yani intermediate (ortaç) kayaçtır. Mafik kayaçlara göre daha açık renktedir. Gri, koyu gri ya da yeşilimsi renktedir. Hornblend ve diğer koyu mineral eksikliği olduğu zaman leuco diorite (beyaz diyorit) denir. Olivin ve demir açısından zengin olanlara ise ferro diorite (demirli diyorit) denir. Diyoritler, granit ve gabro ile etkileşimde bulunabilmektedir ve birleşebilmektedir. Bazen granite çok benzer olabilirler ama granite göre daha açık renktedirler.
Bulunduğu bölgeler
Diyoritler genelde bir yitim zonu üzerinde mafik kayanın kısmı olarak ergimesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Genellikle volkanik yayların içinde ve And dağları gibi büyük batolitlerin bulunduğu alanlarda oluşmaktadırlar. Dünya üzerinde; Kuzey Avrupa'da yeryüzüne çıkmış olarak, güneyde ise sapkın kaya olarak görülür. İngiltere’de Markfield ve Leicestershıre, Almanya’da Thüringen ve Saksonya, İtalya’da Sondria, Türkiye'nin Kuzeydoğu bölgesinde, Yeni Zelanda Darrans aralığı, And Dağları, Guernsey Adası, ABD'de Minnesota ve Mısır’da Idahet, Finlandiya, İsveç, İskoçya ve Romanya'da nadir olarak bulunmaktadır.
Korsika'da bulunan bir küresel çeşidine corsite denir.
Tarihte kullanımı
Minerallerin karışımı olan Diyorit, özelliklerine göre değişim göstermektedir. Sert bir yapıya sahip olması bölmeyi ve çalışmayı zorlaştırır, ama aynı zamanda ince bir biçimde işlenmesini, yüksek bir cila almasını ve dayanıklı şekilde biten bir iş olmasına yol açar. Diyoritin nispeten sık kullanımı üç boyutlu heykelcikten ziyade daha rahat bir şekilde oyulduğu ve daha kolay olduğu için yazıt olarak kullanılmaktaydı. Eski Taş Çağı'nda insanlar alet yapımına elverişli başka kayaların olmadığı zamanda diyoriti kullanmışlardır. Neolitik Çağ'da ise sert oluşu nedeniyle balta, keser vb. malzemelerin yapımında kullanılmıştır. Diyorit daha sonraki dönemlerde sertliği ve sağlamlığı bakımından yapısal bir taşı ve kaldırım taşı olarak kullanılmaya başlandı. Diyorit, İnka ve Maya Uygarlıkları tarafından kale duvarları, korunaklar, silahların yapımında kullanıldı.Diyoritin sanatta kullanımı, Eski Mısır, Babil, Asur ve Sümer gibi çok önceki Orta Doğu Medeniyetleri arasında çok önemliydi. İlerleyen zamanlarda İngiltere, Guernsey, İskoçya ve Çin de parke taşı olarak kullanılmıştır. Sanat alanında ise sert yapısı nedeniyle yazıt olarak kullanılmıştır. Bilinen en ünlü diyorit çalışması, siyah bir diyorit üzerine yazılmış olan Hammurabi Kanunu'dur fakat Pallavas mamallapuram da diyorit kabartma heykelinin başarılı örneklerindendir. Daha sonraki dönemlerde de sanat için kullanımını bulabilirsiniz, yapı bakımından çok daha popüler hale gelmiştir. Başta Orta Çağ'ın İslami inşaat işçileri arasında popülerdi. Daha sonraki zamanlarda ise sert ve sağlam olduğu için yaygın biçimde parke taşı olarak kullanıldı. Diyorit, kaba dokulu olmasına karşın, cila alma kabiliyeti, asırlar süren ayak trafiğinin adımlarının parlaması için cilaladığı Londra'daki St. Paul Katedrali'nin basamaklarında görülmektedir. Diyorit, Antik Mısır, Babil, Asur ve Sümer gibi medeniyetler tarafından sanat alanında kullanılmıştır. Bazı savaşlarda diyorit ele geçirmek önemliydi. Antik Çağlarda değerli bir taştı.
Kaynakça
- ^ "Diorite". Oxford Dictionaries UK Dictionary. Oxford University Press. Alındı 2016-01-21.
- ^ "Diorite". Merriam-Webster Divtionary.Alındı 2016-01-21.
- ^ Blatt, Harvey and Robert J. Tracy (1996) Petrology, W. H. Freeman, 2nd edition, p. 53
- ^ a b Genel Jeoloji Temel Kavramlar / Essentials Of Geology-Frederick K. LUTGENS, Edward J. TARBUCK, Resimlendiren: Dennis TASA- Çeviri Editörü: Cahit HELVACI. 11.BASIMDAN ÇEVİRİ.
- ^ Wandres, A. M.; Weaver, S. D.; Shelley, D.; Bradshaw, J. D. (1998), "Change from calc‐alkaline to adakitic magmatism recorded in the Early Cretaceous Darran Complex, Fiordland, New Zealand", New Zealand Journal of Geology and Geophysics, 41 (1), ss. 1-14, doi:10.1080/00288306.1998.9514786, ISSN 0028-8306
- ^ Harmon, RS ve Rapela, CW (editörler) (1991). And Magmatizması ve Tektonik Ortamı (Jeoloji Derneği Amerika Özel Makalesi 265) . Boulder, Colorado: Amerika Jeoloji Topluluğu. s. 7, 35, 101, 180, 182, 186, 268. ISBN 0-8137-2265-9.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Diyorit ˈdaɪ eˌraɪt esas olarak silikat mineralleri plajiyoklaz feldispat tipik olarak andezin biyotit hornblend ve veya piroksenden olusan mudahaleci bir magmatik kayadir Diyoritin kimyasal bilesimi mafik gabro ve felsik granit arasinda ara maddedir Diorit genellikle griden koyu griye renktedir ancak siyah veya mavimsi gri de olabilir ve siklikla yesilimsi bir dokume sahiptir Plajiyoklaz turlerinin bilesimi temelinde gabro dan ayirt edilir dioritteki plajiyoklaz orani sodyum bakimindan daha zengin ve kalsiyumdan daha fakirdir Diorit az miktarda kuvars mikroklin ve olivin icerebilir Zirkon apatit titanit manyetit ilmenit ve sulfitler aksesuar mineraller olarak ortaya cikar Az miktarda muskovit de mevcut olabilir Hornblend ve diger koyu minerallerde eksik olan cesitlere lokodiyorit denir Olivin ve daha fazla demir bakimindan zengin augit mevcut oldugunda Kaya gabro ya gecis olan ferrodiorite donusur Onemli kuvars varligi kaya tipi kuvars diorit gt 5 kuvars veya tonalit gt 20 kuvars yapar ve ortoklaz potasyum feldispat yuzde 10 dan daha buyuk bir oranda mevcutsa Kaya tipi monzodiyorit veya granodiyorit haline gelir Feldispatimsi mineral ler ve kuvars iceren bir dioritik kayadir icerige gore foyid tasiyan diyorit veya foyid diyorit olarak adlandirilir Diyorit genellikle benekli kaba tane boyutunda bir faneritik dokuya sahiptir ve bazen porfiritiktir Orbikuler diyorit bir diyorit porfir matrisi icinde bir cekirdegi cevreleyen plajiyoklaz ve amfibolun esmerkezli buyume bantlarini gosterir DiyoritOrbikuler diyorit Dioritler icine ince bir sekilde birlesebilecekleri granit veya gabro sokulumlariyla iliskilendirilebilir Diorite bir major kayacinin bir yitim zonu uzerindeki kismi erimesinden kaynaklanmaktadir Genellikle volkanik yaylarda ve And Daglari nda oldugu gibi kordilleran dag binasinda buyuk batolitler olarak olusur Ekstruzyonlu volkanik esdeger kaya tipi andezittir Olusumu ve ozellikleriMagmanin yukari dogru yukselmesi sonra yerin ic kisminda milyonlarca yil yavasca soguyarak meydana gelmektedir Fanaritik dokuya sahiptir Birbirinden gozle kolayca ayrilabilen acik ve koyu renkli minerallerden olusur Diyoritler granitlerden kuvars icermemesi ve cokca koyu renkli silikat mineralleri icermesiyle ayirt edilebilir Diyoritlerde acik renkli plajioklas ve koyu renkli amfibol kristalleri neredeyse esit miktarda oldugu icin kaya karabiber ve tuz karisimi gibi bir gorunuse sahiptirler Ana mineral ogeleri feldispat plajiyoklaz biyotit ve hornblenddir Diger mineraller ise zirkon apatit sfen manyetit ilmenit ve sulfurlerdir Feldispat orani 75 dir Silis orani 60 a yakindir yani intermediate ortac kayactir Mafik kayaclara gore daha acik renktedir Gri koyu gri ya da yesilimsi renktedir Hornblend ve diger koyu mineral eksikligi oldugu zaman leuco diorite beyaz diyorit denir Olivin ve demir acisindan zengin olanlara ise ferro diorite demirli diyorit denir Diyoritler granit ve gabro ile etkilesimde bulunabilmektedir ve birlesebilmektedir Bazen granite cok benzer olabilirler ama granite gore daha acik renktedirler DiyoritDiyorit siniflandirilmasiBulundugu bolgelerDiyoritler genelde bir yitim zonu uzerinde mafik kayanin kismi olarak ergimesi sonucu ortaya cikmaktadir Genellikle volkanik yaylarin icinde ve And daglari gibi buyuk batolitlerin bulundugu alanlarda olusmaktadirlar Dunya uzerinde Kuzey Avrupa da yeryuzune cikmis olarak guneyde ise sapkin kaya olarak gorulur Ingiltere de Markfield ve Leicestershire Almanya da Thuringen ve Saksonya Italya da Sondria Turkiye nin Kuzeydogu bolgesinde Yeni Zelanda Darrans araligi And Daglari Guernsey Adasi ABD de Minnesota ve Misir da Idahet Finlandiya Isvec Iskocya ve Romanya da nadir olarak bulunmaktadir Korsika da bulunan bir kuresel cesidine corsite denir DiyoritTarihte kullanimiLagash Girsu GudeaDiyorit Minerallerin karisimi olan Diyorit ozelliklerine gore degisim gostermektedir Sert bir yapiya sahip olmasi bolmeyi ve calismayi zorlastirir ama ayni zamanda ince bir bicimde islenmesini yuksek bir cila almasini ve dayanikli sekilde biten bir is olmasina yol acar Diyoritin nispeten sik kullanimi uc boyutlu heykelcikten ziyade daha rahat bir sekilde oyuldugu ve daha kolay oldugu icin yazit olarak kullanilmaktaydi Eski Tas Cagi nda insanlar alet yapimina elverisli baska kayalarin olmadigi zamanda diyoriti kullanmislardir Neolitik Cag da ise sert olusu nedeniyle balta keser vb malzemelerin yapiminda kullanilmistir Diyorit daha sonraki donemlerde sertligi ve saglamligi bakimindan yapisal bir tasi ve kaldirim tasi olarak kullanilmaya baslandi Diyorit Inka ve Maya Uygarliklari tarafindan kale duvarlari korunaklar silahlarin yapiminda kullanildi Diyoritin sanatta kullanimi Eski Misir Babil Asur ve Sumer gibi cok onceki Orta Dogu Medeniyetleri arasinda cok onemliydi Ilerleyen zamanlarda Ingiltere Guernsey Iskocya ve Cin de parke tasi olarak kullanilmistir Sanat alaninda ise sert yapisi nedeniyle yazit olarak kullanilmistir Bilinen en unlu diyorit calismasi siyah bir diyorit uzerine yazilmis olan Hammurabi Kanunu dur fakat Pallavas mamallapuram da diyorit kabartma heykelinin basarili orneklerindendir Daha sonraki donemlerde de sanat icin kullanimini bulabilirsiniz yapi bakimindan cok daha populer hale gelmistir Basta Orta Cag in Islami insaat iscileri arasinda populerdi Daha sonraki zamanlarda ise sert ve saglam oldugu icin yaygin bicimde parke tasi olarak kullanildi Diyorit kaba dokulu olmasina karsin cila alma kabiliyeti asirlar suren ayak trafiginin adimlarinin parlamasi icin cilaladigi Londra daki St Paul Katedrali nin basamaklarinda gorulmektedir Diyorit Antik Misir Babil Asur ve Sumer gibi medeniyetler tarafindan sanat alaninda kullanilmistir Bazi savaslarda diyorit ele gecirmek onemliydi Antik Caglarda degerli bir tasti Kaynakca Diorite Oxford Dictionaries UK Dictionary Oxford University Press Alindi 2016 01 21 Diorite Merriam Webster Divtionary Alindi 2016 01 21 Blatt Harvey and Robert J Tracy 1996 Petrology W H Freeman 2nd edition p 53 ISBN 0 7167 2438 3 a b Genel Jeoloji Temel Kavramlar Essentials Of Geology Frederick K LUTGENS Edward J TARBUCK Resimlendiren Dennis TASA Ceviri Editoru Cahit HELVACI 11 BASIMDAN CEVIRI Wandres A M Weaver S D Shelley D Bradshaw J D 1998 Change from calc alkaline to adakitic magmatism recorded in the Early Cretaceous Darran Complex Fiordland New Zealand New Zealand Journal of Geology and Geophysics 41 1 ss 1 14 doi 10 1080 00288306 1998 9514786 ISSN 0028 8306 Harmon RS ve Rapela CW editorler 1991 And Magmatizmasi ve Tektonik Ortami Jeoloji Dernegi Amerika Ozel Makalesi 265 Boulder Colorado Amerika Jeoloji Toplulugu s 7 35 101 180 182 186 268 ISBN 0 8137 2265 9