Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fransız-Habsburg rekabeti terimi (Fransızca: Rivalité franco-habsbourgeoise; Almanca: Habsburgisch-französischer Gegensatz), Fransa ile Habsburg hanedanı arasındaki rekabeti tanılamaktadır. Habsburglar Yüksek Orta Çağ’da Yakın çağda I. Dünya Savaşı’nın ardından monarşinin lağvedilmesine kadar çeşitli zamanlarda Kutsal Roma İmparatorluğu, İspanya İmparatorluğu, Avusturya, Bohemya ve Macaristan’ı içeren genişleyen ve gelişen bir imparatorluğu yönettiler.
Habsburg hanedanı, Avusturya’daki kalıtsal topraklarının yanında, V. Karl döneminde şahsi birliktelikler ile birlikte Felemenk (1482-1794), İspanya (1504-1700) ve Kutsal Roma İmparatorluğu’nu (1438-1806) da yönetiyordu. Habsburgların Batı Avrupa’daki genişlemesi, kendisini Habsburg toprakları tarafından kuşatılmış bulan Fransa Krallığı ile sınır gerilimlerine yol açtı. İki güç arasındaki rekabet daha sonra çeşitli savaşlara sebep oldu. Bunlar arasında İngiliz-Fransız Savaşları (1066-1815), (1477-1482), İtalya Savaşları (1494-1559), Otuz Yıl Savaşı (1618-1648), Dokuz Yıl Savaşı (1688-1697) ve İspanya Veraset Savaşı (1700-1713), Polonya (1733-1736) ve Avusturya’nın (1740-1748) veraseti için yapılan savaşlar bunlara örnek gösterilebilir.
Orta Çağda
Orta Çağ’ın sonlarında, Habsburgların egemenlikleri esas olarak Avusturya ve daha sonra İspanya ile oluşuyordu, evlilik yoluyla ittifak aradılar. Bu politikanın evlilik mirası yoluyla toprak kazanma gibi ek bir faydası da vardı. Bu şekilde Habsburglar Avrupa’da, Burgonya, Milano ve Felemenk gibi topraklar üzerinde egemenlik kazandı. Bu politikayı Macar kralı Matyas Corvinus, “Bella gerant alii, tu felix Austria, nube!” (Bırak başkaları savaşsın. Sen, neşeli Avusturyalı, evlen!” şeklinde tanımlamıştır. Bu geleneği takip eden Arşidük Maximilian, 1477’de Burgonya ve Hollanda’nın son Valois hükümdarı ile evlendi. On dokuz yıl sonra, oğulları Yakışıklı Felipe, İspanya tahtının varisi olan Kastilyalı Juana ile evlendi. Juana ve Felipe’nin oğlu Karl, 1519’da tüm bu toprakları birleştirdi. Fransa’nın artık üç tarafı Habsburg toprakları ile çevrilmişti: güneyinde İspanya, kuzeyinde Hollanda ve doğusunda Franche-Comté.
Erken Modern Çağda
İtalya Savaşları
İtalya Savaşları, Rönesans döneminde İtalya’da 1494-1559 yılları arasında yaşanan uzun bir savaşlar dizisidir. Ekonomik olarak gelişmiş ancak siyasi olarak çok devletli olarak bölünmüş olan İtalyan yarımadası, Avrupa üstünlüğü için bir savaş alanı haline geldi. Çatışmalar, 1454 yılında bir kurulmasıyla kabul edilen 40 yıllık Lodi Barışı’nın sona ermesiyle takip eden olaylarda İtalya ve Avrupa’nın büyük güçlerini içeriyordu.
İtalik Birliği’nin 1490’lardar çökmesi, İtalya’yı 1494’te hanedanlık iddiasıyla Napoli Krallığı’nı işgal eden Fransa kralı VIII. Charles’in hırslarına açık bıraktı. Ancak Fransızlar, Venedik Cumhuriyeti’nin Habsburg Avusturya’sı ve İspanya ile ittifak kurmasının ardından Napoli’yi terk etmek zorunda kaldı.
Venedik Birliği’nin önemli bir sonucu da Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian’ın olan oğlu için ayarladığı siyasi evlilikti: Yakışıklı Felipe, Avusturya ve İspanya arasındaki Fransız karşıtı ittifakı güçlendirmek için Deli Juana (Aragonlu II. Fernando ve Kastilyalı Isabel’in kızı) ile evlendi. Felipe ve Juana’nın oğlu, 1519’da Maximilian’ın yerine Kutsal Roma İmparatoru V. Karl olacak ve Kastilya, Aragon, Avusturya ve kapsayan ve böyleye Fransa’yı çevreleyen bir Habsburg imparatorluğunu kontrol edecekti.
İtalya Savaşları’na son veren birtakım karışık sonuçlar doğurdu: Fransa İtalya’daki toprak iddialarından vazgeçmiş ancak Calais ve da dahil olmak üzere bazı başka topraklar kazanmıştır.
Otuz Yıl Savaşı
V. Karl’ın krallığı 1556’da hanedanın Alman ve İspanyol kolları arasında bölünmüş olsa da Flandre dahil olmak üzere Burgonya topraklarının çoğu İspanyol tacında kalırken Alman ve Kuzey İtalya bölgeleri Kutsal Roma İmparatorluğu içinde hanedanın Avusturya kolunda kaldı. Fransa, Habsburg güçleri tarafından kuşatılmayı kalıcı bir tehdit olarak gördü ve Avrupa’da bir Avusturya-İspanya hakimiyetini önlemek için birkaç yıl içinde müdahalede bulundu.
Otuz Yıl Savaşı, 1618’de Avusturya’ya ait bir bölge olan Bohemya’da Roma Katolikleri ve Protestanlar arasındaki çatışmaların bir sonucu olarak başladı. II. Ferdinand, Bohemya kralı olarak tahttan indirilmiş ve yerine Pfalz Elektörü V. Frederick getirilmişti. Sonunda çatışma devlet için bir isyandan iki dini grup arasında tam ölçekli bir savaşa dönüştü. Protestan Kuzey Alman devletleri (daha sonra Danimarka ve de içerecek şekilde) karşısında Avusturya, İspanya ve Papalık devletlerinden oluşan Kutsal İttifak’ı buldular. Fransa daha sonra savaşa katıldı. Ulusal dini Katoliklik olmasına rağmen Habsburgların Alman toprakları üzerinde tam bir hegemonya kurmasını engellemeye çalışmak gibi siyasi bir nedenle Protestan tarafında savaştı.
1648’den sonra Fransa, Orta Avrupa’da baskın hale geldi. 1648’deki ve özellikle de 1659’daki ardından İspanya’nın gücü, yozlaşan Habsburg hanedanının son on yıllarında yavaş yavaş azalmaya başladı. Avusturya Habsburgları, 1683’te Osmanlıların ikinci Viyana kuşatmasında Türklere karşı kazandıkları zaferden sonra Balkanlar’da Osmanlı İmparatorluğu ile olan çatışmalarına giderek daha az odaklandılar. Son İspanyol Habsburg II. Carlos’un 1700’deki ölümünden sonra Fransa kralı XIV. Louis, torunu Felipe için İspanya tahtında hak iddia etti. Bu durum İspanya Veraset Savaşı’na sebep olmuştur. Utrecht Antlaşması ile Louis, artık ikinci dereceden bir güç olan İspanya’da Bourbon hanedanını kurmayı ve Habsburgların Fransa’yı çevresel kuşatmasını sona erdirmeyi başardı.
Dokuz Yıl Savaşı
Dokuz Yıl Savaşı, 1688-1697 yıllarını kapsar ve genellikle Büyük İttifak Savaşı veya Augsburg Ligi Savaşı olarak da adlandırılır. Fransa kralı XIV. Louis ile Avusturya, Kutsal Roma İmparatorluğu, Hollanda Cumhuriyeti, İspanya, İngiltere ve Savoy’dan oluşan bir Avrupa koalisyonu arasındaki bir savaştır. Avrupa’da ve çevre denizlerde, Kuzey Amerika’da ve Hindistan’da savaşılmıştır. Bazen ilk küresel savaş olarak kabul edilir. Savaş, III. William ve II. James’in İngiltere ve İrlanda’nın kontrolü için mücadele ettiği ve İskoçya’daki Jakobite isyanlarını ve sömürge Kuzey Amerika’da Fransız ve İngiliz yerleşimciler ile onların yerli müttefikleri arasında bugün Amerikalılar tarafından olarak adlandırılan bir harekâtı kapsıyordu.
Louis, 1678’deki Fransa-Hollanda Savaşı’ndan Avrupa’nın en güçlü hükümdarı, sayısız askeri zafer kazanmış mutlak bir hükümdar olarak çıkmıştı. Saldırı, ilhak ve yarı yasal yolların bir kombinasyonunu kullanan Louis, Fransa’nın sınırlarını istikrara kavuşturmak ve güçlendirmek için kazanımlarını genişletmeye başladı ve kısa süren (1683-84) ile doruğa ulaştı. , Fransa’nın yeni sınırlarını yirmi yıllığına garanti altına aldı ancak Louis’in sonraki eylemleri -özellikle de 1685’teki Fontainebleau Buyruğu (Nantes Fermanı’nın iptali)- askeri ve siyasi hakimiyetinin kötüleşmesine yol açtı. Louis’in Eylül 1688’de Ren Nehri’ni geçme kararı, nüfuzunu genişletmek ve Kutsal Roma İmparatorluğu’na toprak ve hanedanlık iddialarını kabul etmesi için baskı yapmak üzerine tasarlanmıştı. I. Leopold ve Alman prensleri direnmeye kararlıydı ve Hollanda Meclisi ve III. William, Hollandalıları ve İngilizleri Fransa’ya karşı savaşa soktuğunda Fransız kralı hırslarını kısıtlamayı amaçlayan güçlü bir koalisyonla karşı karşıya kaldı.
Asıl çatışmalar Fransa’nın İspanya Hollandası, Renanya, Savoy Dükalığı ve Katalonya sınırları çevresinde meydana geldi. Çatışmalar genel olarak Fransa ordularının lehineydi ancak 1696’da Fransa ekonomik bir krizin eşiğindeydi. Denizci güçler (İngiltere ve Hollanda Cumhuriyeti) de mali açıdan tükenmiş durumdaydı ve Savoy ittifaktan ayrıldığında tüm taraflar bir çözüm için müzakere yapmaya istekliydi. Ryswick Antlaşması’nın (1697) şartlarına göre Fransa Alsas’ın tamamını elinde tuttu ancak hükümdarına geri vermek ve Ren’in doğu kıyısındaki kazanımlarından vazgeçmek zorunda kaldı. Louis, III. William’ı İngiltere’nin meşru kralı kabul ederken Hollandalılar sınırlarını güvence altına almak için İspanya Hollandası’nda bir sistemi elde ettiler. İspanya’nın hasta ve çocuksuz kralı II. Carlos’un ölümüyle beraber İspanya İmparatorluğu’nun mirası üzerine yeni bir çatışma Louis ve Büyük İttifak’ı İspanya Veraset Savaşı’na soktu.
İki yüzyıl sonra rekabet asıl nedenini kaybetmişti. İspanya’nın güçlü bir şekilde güç kaybetmesinin ardından 18. yüzyıl Avrupa siyasetinde büyük bir yeniden yapılanma yaşandı. Orta Avrupa’da egemen güç olan Avusturya, şimdi kuzeyde yükselen Prusya’nın gücüyle yüzleşmek zorundaydı. Rusya, İsveç’e karşı kazandığı başarının arından nihayet tanınan büyük bir güç haline geldi. Son olarak, İngiltere’nin Avrupa ve Amerika’daki giderek artan gücü, Fransa’nın yıllardır sürdürdüğü hegemonyaya nihayet karşı geldi. Yine de iki güç 40 yıl daha düşmanca bir tutum sergiledi.
Diplomatik Devrim
Fransa-Avusturya İttifakı
Diplomatik Devrim olarak da bilinen Fransız-Habsburg ilişkilerindeki önemli değişim 1756 yılında gerçekleşti. Avusturyalı diplomat planıyla, Fransa ve Avusturya iki yüz yılı aşkın bir süredir ilk kez . İttifak, Avusturyalı prenses Marie Antoinette’nin daha sonra kral olacak Fransa veliahtı XVI. Louis ile evlenmesiyle mühürlendi. İttifak, 1756 yılında Birinci Versay Antlaşması ile resmiyet kazandı.
Yedi Yıl Savaşı
Antlaşmanın imzalanmasından birkaç ay sonra Prusya, Büyük Britanya, Rusya, Fransa ve Avusturya’nın dahil olduğu Yedi Yıl Savaşı patlak verdi. Fransa ve Avusturya, 1757’de imzalanan Birinci Versay Antlaşması’nı genişletti ve Rusya ile birlikte, 1756 Westminster Konvansiyonu üzerine kurulan karşı savaştı.
Diplomatik devrim, Avusturya ve İngiltere arasındaki çıkar ayrılığı ile tetiklendi. Avusturya Veraset Savaşı’nı sonlandıran 1748’deki , Avusturyalı Maria Theresa’yı hakkında memnuniyetsiz hissettirmişti. Habsburg tahtı üzerindeki hak iddiasını başarıyla savunmasına ve kocası Franz Stephen’in 1745’te İmparator olarak taç giymesini sağlamasına rağmen bu süreçte değerli topraklarından feragat etmek zorunda kalmıştı. İngiliz diplomatik baskısı altında, Maria Theresa Lombardiya’nın çoğundan vazgeçmiş, Bavyera’yı işgal etmiş ve Parma’yı İspanya’ya ve Bourbon hanedanına bırakmıştı. Son olarak Bohemya’nın değerli bir kraliyet toprağı olan Silezya, savaş sırasında burayı işgal eden Büyük Fredrich’e bırakılmıştı. Fredrich’in bu hamlesi, Prusya’yı büyük bir Avrupa gücü olarak daha da ileriye götürdü ve artık Avusturya’nın Orda Avrupa’daki konumu için giderek artan bir tehdit oluşturmaya başlamıştı. Prusya’nın büyümesi, Fransız gücünü dengelemenin ve Avusturya’nın zayıflığına karşılık olarak büyüyebilecek olan Almanya’daki Fransız etkisini azaltmanın bir yolu olarak gören İngilizler tarafından memnuniyetle karşılandı. Buna karşılık Prusya’nın daha fazla ilerlemesini engellemeye kararlı olan Fransızlar artık gücü daha az korkutucu hale gelen Avusturya’yı desteklemeye istekliydi.
Savaşın başlarında elde edilen başarılara rağmen Fransa-Avusturya ittifakı galip gelemedi. Savaş, ve İngiltere’nin denizlerdeki kontrolü sayesinde İngiltere ve Prusya’nın zaferiyle sonuçlandı ve hem Fransa hem de Avusturya zayıf bir konumda kaldı. Savaşı 1763 yılında sonra erdiren Paris Antlaşması, Fransa’nın Amerika kıtasından çekilmesini sağlamış ve Prusya’nın Avrupa’daki kazanımlarını Avusturya’nın aleyhine pekiştirmiştir.
Geç Modern Çağda
Fransız Devrim Savaşları ve Napolyon Savaşları
Fransız Devrimi’ne Avusturya Habsburgları karşı çıkmış, İngiltere ve Kutsal Roma İmparatorluğu’ndaki bazı devletler de dahil olmak üzere monarşi ile yönetilen çeşitli ülkeler koalisyon oluşturmuş ve devrimci cumhuriyeti yok etmeye çalışmıştır. Chris McNab “Avusturya İmparatorunun karşılaştığı sorunlar büyük ölçüde geçmişteki Habsburg başarılarından kaynaklanıyordu. Öncelikle evlilikler yoluyla, farklı etnik ve ırksal nüfusa sahip birçok bölge elde etmişlerdi ve bu nedenle orduda geçerli tek bir dil yoktu.” diyerek Avusturya’nın problemini özetliyordu. Bu gibi zorluklar nedeniyle Avusturya ordusu, Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları sırasında ağır yenilgiler aldı. Üçüncü Koalisyon Savaşı sırasında 2 Aralık 1805’te gerçekleşen Austerlitz Savaşı’ndan sonra Habsburgların Kutsal Roma İmparatorluğu’nu yönetme kabiliyeti önemli ölçüde zayıfladı. Bu durum ve Fransa’nın yardımıyla Ren Konfederasyonu’nun kurulmasına yol açtı. Konfederasyon, Napolyon’un Avusturya’nın da dahil olduğu Altıncı Koalisyon karşısında aldığı yenilginin ardından dağıldı. İki imparatorluk arasındaki çatışmalar, yedinci ve son koalisyonun Fransızlara karşı zafer kazandığı ve Koalisyon Savaşları’nın sona erdiği Yüz Gün sırasında yeniden başladı.
Fransa-Avusturya Savaşı
Bourbon Restorasyonu’nun ardından, iki monarşinin 1818’de katılmasıyla sonuçlandı ve iki ülke arasında bir barış dönemi başladı. Ancak bu ittifak, 1825 yılında Rusya İmparatoru I. Aleksandr’ın ölümü ve sonrasında Fransa’da Bourbon monarşisinin devrildiği 1830 Temmuz Devrimi’nin ardından feshedildi. İki ülke arasındaki düşmanlık 1859’da Fransa-Avusturya Savaşı sırasında yeniden başladı. Savaşta, Fransa Savoy ve Nice’i kazandı ve Avusturya Lombardiya’yı kaybetti. Sonuç bir Fransa-Sardinya zaferiydi.
Birinci Dünya Savaşı
1866 Prusya-Avusturya Savaşı’ndan sonra 1867 Uzlaşması ile Habsburg imparatorunun yönetiminde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kuruldu. Avusturya-Macaristan 1879’da Alman İmparatorluğu ile İkili İttifak’a girdi. Buna karşılık Fransa, 1894’te Rusya ve 1904’te Birleşik Krallık ile ittifak kurdu. 12 Ağustos 1914’te Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, Avusturya’nın Sırbistan ve Rusya’ya karşı ilan ettiği savaşlara karşılık Avusturya-Macaristan’a savaş ilan etti. Eski müttefiki İtalya Krallığı’nın 1915’te savaşa girmesiyle Avusturya-Macaristan’a karşı bir batı cephesi açıldı. Avusturya-Macaristan’ın yenilmesiyle, 3 Kasım 1918’de imzalanan Villa Guisti Mütakeresi ile (Güney Tirol’ü) İtalya’ya bırakmasıyla sonuçlandı. Avusturya kralı I. Karl, 11 Kasım 1918 tarihli ateşkesle birlikte devlet işlerine katılmaktan vazgeçmiş ve Habsburg Monarşisi, 3 Nisan 1919’da Avusturya Anayasa Meclisi’nin kabul etmesiyle resmen sona ermiştir. Fransa, Versay ve Saint-Germain Antlaşmalarında Anschluss’u (Weimar Cumhuriyeti ile birleşmeyi) yasaklamayı ısrar ederek savaş sonrası bağımsız Birinci Avusturya Cumhuriyeti’nin kurulmasında önemli bir rol oynayacaktı.
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
- ^ 1. R. J. W. Evans, The Making of the Habsburg Monarchy, 1550–1700: An Interpretation (Oxford: Clarendon Press, 1979), p. 93.
- ^ The World of The Hapsburgs. (2011). "Tu felix Austria nube 1430–1570". Retrieved from: http://www.habsburger.net/en/stories/tu-felix-austria-nube 23 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Britannica, The Editors of Encyclopaedia. . Britannica. Encyclopedia Britannica. 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ . (2010). The Thirty Years' War: 1618 – 1648. (London, Britain: Osprey Publishing). p. 7.
- ^ Eski metinlerde savaştan “Pfalz Veraset Savaşı”, “İngiliz Veraset Savaşı” ya da Kuzey Amerika tarih yazımında “Kral William’ın Savaşı” olarak bahsedilir. Bu farklı adlandırmalar, çağdaş tarihçilerin yanı sıra daha sonraki tarihçilerin de genel çatışmaya belirli ulusal veya hanedan bakış açılarından baktığı gerçeğini yansıtmaktadır.
- ^ Franz A.J. Szabo, "Prince Kaunitz and the Balance of Power." International History Review 1#3 (1979): 399–408. in JSTOR 31 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Chris McNab. (2011). Armies of the Napoleonic Wars. (London, Great Britain: Oxford Publishing). p. 168.
- ^ Steiner, Zara (2005). The lights that failed : European international history, 1919–1933. Oxford: Oxford University Press. ISBN . OCLC 86068902. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fransiz Habsburg rekabeti terimi Fransizca Rivalite franco habsbourgeoise Almanca Habsburgisch franzosischer Gegensatz Fransa ile Habsburg hanedani arasindaki rekabeti tanilamaktadir Habsburglar Yuksek Orta Cag da Yakin cagda I Dunya Savasi nin ardindan monarsinin lagvedilmesine kadar cesitli zamanlarda Kutsal Roma Imparatorlugu Ispanya Imparatorlugu Avusturya Bohemya ve Macaristan i iceren genisleyen ve gelisen bir imparatorlugu yonettiler Verdun Antlasmasi Sarlman in imparatorlugunu Fransa icin Bati ve Almanya icin Dogu olmak uzere uce bolerek rekabetin temellerini atmistir Kutsal Roma Imparatoru V Karl baris yanlisi olmasina ragmen Fransa yi Imparatorlugu ile cevreleyerek kusatti ve baski altina aldi I Francois nin V Karl ile olan yakin ve olumcul rekabeti Avrupa yi dunya disi bir tehdide benzer bir Osmanli fetih dalgasina maruz birakti Gunes Kral XIV Louis Ispanya Veraset Savasi nin ardindan torunu V Felipe ye daha once Habsburglarin elinde bulunan Ispanya tahtini verdi ve cevrelenerek kusatmayi kaldirdi Kanuni Sultan Suleyman V Karl in imparatorlugunu yikma niyetiyle ortustugu icin Italya nin yakilip yikilmasini neden olan Habsburg Valois catismasina bizzat katilmistir Kral zaferinden sonra Fransa ya yonelik Alman tehditini ortadan kaldirdi Napolyon un hukumdarligi zaten hizla gerilemekte olan Kutsal Roma Imparatorlugu nun sonunu getirdi VIII Charles ve halefleri Italya Savaslari ni baslatan Habsburglara karsi Italya daki zengin ve varlikli topraklar icin mucadele ettiler Habsburg hanedani Avusturya daki kalitsal topraklarinin yaninda V Karl doneminde sahsi birliktelikler ile birlikte Felemenk 1482 1794 Ispanya 1504 1700 ve Kutsal Roma Imparatorlugu nu 1438 1806 da yonetiyordu Habsburglarin Bati Avrupa daki genislemesi kendisini Habsburg topraklari tarafindan kusatilmis bulan Fransa Kralligi ile sinir gerilimlerine yol acti Iki guc arasindaki rekabet daha sonra cesitli savaslara sebep oldu Bunlar arasinda Ingiliz Fransiz Savaslari 1066 1815 1477 1482 Italya Savaslari 1494 1559 Otuz Yil Savasi 1618 1648 Dokuz Yil Savasi 1688 1697 ve Ispanya Veraset Savasi 1700 1713 Polonya 1733 1736 ve Avusturya nin 1740 1748 veraseti icin yapilan savaslar bunlara ornek gosterilebilir Orta CagdaKutsal Roma Imparatoru I Maximilian in stratejik evlilik yoluyla Kutsal Roma Imparatorlugu nu genisletmesi Fransa Habsburg gerilimini artirdi Orta Cag in sonlarinda Habsburglarin egemenlikleri esas olarak Avusturya ve daha sonra Ispanya ile olusuyordu evlilik yoluyla ittifak aradilar Bu politikanin evlilik mirasi yoluyla toprak kazanma gibi ek bir faydasi da vardi Bu sekilde Habsburglar Avrupa da Burgonya Milano ve Felemenk gibi topraklar uzerinde egemenlik kazandi Bu politikayi Macar krali Matyas Corvinus Bella gerant alii tu felix Austria nube Birak baskalari savassin Sen neseli Avusturyali evlen seklinde tanimlamistir Bu gelenegi takip eden Arsiduk Maximilian 1477 de Burgonya ve Hollanda nin son Valois hukumdari ile evlendi On dokuz yil sonra ogullari Yakisikli Felipe Ispanya tahtinin varisi olan Kastilyali Juana ile evlendi Juana ve Felipe nin oglu Karl 1519 da tum bu topraklari birlestirdi Fransa nin artik uc tarafi Habsburg topraklari ile cevrilmisti guneyinde Ispanya kuzeyinde Hollanda ve dogusunda Franche Comte Erken Modern Cagda1580 1640 yillari arasinda Ispanya ve Portekiz in Iber BirligiItalya Savaslari Italya Savaslari Ronesans doneminde Italya da 1494 1559 yillari arasinda yasanan uzun bir savaslar dizisidir Ekonomik olarak gelismis ancak siyasi olarak cok devletli olarak bolunmus olan Italyan yarimadasi Avrupa ustunlugu icin bir savas alani haline geldi Catismalar 1454 yilinda bir kurulmasiyla kabul edilen 40 yillik Lodi Barisi nin sona ermesiyle takip eden olaylarda Italya ve Avrupa nin buyuk guclerini iceriyordu Italik Birligi nin 1490 lardar cokmesi Italya yi 1494 te hanedanlik iddiasiyla Napoli Kralligi ni isgal eden Fransa krali VIII Charles in hirslarina acik birakti Ancak Fransizlar Venedik Cumhuriyeti nin Habsburg Avusturya si ve Ispanya ile ittifak kurmasinin ardindan Napoli yi terk etmek zorunda kaldi Venedik Birligi nin onemli bir sonucu da Kutsal Roma Imparatoru I Maximilian in olan oglu icin ayarladigi siyasi evlilikti Yakisikli Felipe Avusturya ve Ispanya arasindaki Fransiz karsiti ittifaki guclendirmek icin Deli Juana Aragonlu II Fernando ve Kastilyali Isabel in kizi ile evlendi Felipe ve Juana nin oglu 1519 da Maximilian in yerine Kutsal Roma Imparatoru V Karl olacak ve Kastilya Aragon Avusturya ve kapsayan ve boyleye Fransa yi cevreleyen bir Habsburg imparatorlugunu kontrol edecekti Italya Savaslari na son veren birtakim karisik sonuclar dogurdu Fransa Italya daki toprak iddialarindan vazgecmis ancak Calais ve da dahil olmak uzere bazi baska topraklar kazanmistir Otuz Yil Savasi Vestfalya Antlasmasi ndan sonra Avrupa 1648 V Karl in kralligi 1556 da hanedanin Alman ve Ispanyol kollari arasinda bolunmus olsa da Flandre dahil olmak uzere Burgonya topraklarinin cogu Ispanyol tacinda kalirken Alman ve Kuzey Italya bolgeleri Kutsal Roma Imparatorlugu icinde hanedanin Avusturya kolunda kaldi Fransa Habsburg gucleri tarafindan kusatilmayi kalici bir tehdit olarak gordu ve Avrupa da bir Avusturya Ispanya hakimiyetini onlemek icin birkac yil icinde mudahalede bulundu Otuz Yil Savasi 1618 de Avusturya ya ait bir bolge olan Bohemya da Roma Katolikleri ve Protestanlar arasindaki catismalarin bir sonucu olarak basladi II Ferdinand Bohemya krali olarak tahttan indirilmis ve yerine Pfalz Elektoru V Frederick getirilmisti Sonunda catisma devlet icin bir isyandan iki dini grup arasinda tam olcekli bir savasa donustu Protestan Kuzey Alman devletleri daha sonra Danimarka ve de icerecek sekilde karsisinda Avusturya Ispanya ve Papalik devletlerinden olusan Kutsal Ittifak i buldular Fransa daha sonra savasa katildi Ulusal dini Katoliklik olmasina ragmen Habsburglarin Alman topraklari uzerinde tam bir hegemonya kurmasini engellemeye calismak gibi siyasi bir nedenle Protestan tarafinda savasti 1648 den sonra Fransa Orta Avrupa da baskin hale geldi 1648 deki ve ozellikle de 1659 daki ardindan Ispanya nin gucu yozlasan Habsburg hanedaninin son on yillarinda yavas yavas azalmaya basladi Avusturya Habsburglari 1683 te Osmanlilarin ikinci Viyana kusatmasinda Turklere karsi kazandiklari zaferden sonra Balkanlar da Osmanli Imparatorlugu ile olan catismalarina giderek daha az odaklandilar Son Ispanyol Habsburg II Carlos un 1700 deki olumunden sonra Fransa krali XIV Louis torunu Felipe icin Ispanya tahtinda hak iddia etti Bu durum Ispanya Veraset Savasi na sebep olmustur Utrecht Antlasmasi ile Louis artik ikinci dereceden bir guc olan Ispanya da Bourbon hanedanini kurmayi ve Habsburglarin Fransa yi cevresel kusatmasini sona erdirmeyi basardi Dokuz Yil Savasi Dokuz Yil Savasi 1688 1697 yillarini kapsar ve genellikle Buyuk Ittifak Savasi veya Augsburg Ligi Savasi olarak da adlandirilir Fransa krali XIV Louis ile Avusturya Kutsal Roma Imparatorlugu Hollanda Cumhuriyeti Ispanya Ingiltere ve Savoy dan olusan bir Avrupa koalisyonu arasindaki bir savastir Avrupa da ve cevre denizlerde Kuzey Amerika da ve Hindistan da savasilmistir Bazen ilk kuresel savas olarak kabul edilir Savas III William ve II James in Ingiltere ve Irlanda nin kontrolu icin mucadele ettigi ve Iskocya daki Jakobite isyanlarini ve somurge Kuzey Amerika da Fransiz ve Ingiliz yerlesimciler ile onlarin yerli muttefikleri arasinda bugun Amerikalilar tarafindan olarak adlandirilan bir harekati kapsiyordu Avrupa sinirlarinin Ryswick Antlasmasi sonrasinda ve 14 Louis nin son buyuk savasi olan Ispanya Veraset Savasi ndan hemen onceki hali Louis 1678 deki Fransa Hollanda Savasi ndan Avrupa nin en guclu hukumdari sayisiz askeri zafer kazanmis mutlak bir hukumdar olarak cikmisti Saldiri ilhak ve yari yasal yollarin bir kombinasyonunu kullanan Louis Fransa nin sinirlarini istikrara kavusturmak ve guclendirmek icin kazanimlarini genisletmeye basladi ve kisa suren 1683 84 ile doruga ulasti Fransa nin yeni sinirlarini yirmi yilligina garanti altina aldi ancak Louis in sonraki eylemleri ozellikle de 1685 teki Fontainebleau Buyrugu Nantes Fermani nin iptali askeri ve siyasi hakimiyetinin kotulesmesine yol acti Louis in Eylul 1688 de Ren Nehri ni gecme karari nufuzunu genisletmek ve Kutsal Roma Imparatorlugu na toprak ve hanedanlik iddialarini kabul etmesi icin baski yapmak uzerine tasarlanmisti I Leopold ve Alman prensleri direnmeye kararliydi ve Hollanda Meclisi ve III William Hollandalilari ve Ingilizleri Fransa ya karsi savasa soktugunda Fransiz krali hirslarini kisitlamayi amaclayan guclu bir koalisyonla karsi karsiya kaldi Asil catismalar Fransa nin Ispanya Hollandasi Renanya Savoy Dukaligi ve Katalonya sinirlari cevresinde meydana geldi Catismalar genel olarak Fransa ordularinin lehineydi ancak 1696 da Fransa ekonomik bir krizin esigindeydi Denizci gucler Ingiltere ve Hollanda Cumhuriyeti de mali acidan tukenmis durumdaydi ve Savoy ittifaktan ayrildiginda tum taraflar bir cozum icin muzakere yapmaya istekliydi Ryswick Antlasmasi nin 1697 sartlarina gore Fransa Alsas in tamamini elinde tuttu ancak hukumdarina geri vermek ve Ren in dogu kiyisindaki kazanimlarindan vazgecmek zorunda kaldi Louis III William i Ingiltere nin mesru krali kabul ederken Hollandalilar sinirlarini guvence altina almak icin Ispanya Hollandasi nda bir sistemi elde ettiler Ispanya nin hasta ve cocuksuz krali II Carlos un olumuyle beraber Ispanya Imparatorlugu nun mirasi uzerine yeni bir catisma Louis ve Buyuk Ittifak i Ispanya Veraset Savasi na soktu Iki yuzyil sonra rekabet asil nedenini kaybetmisti Ispanya nin guclu bir sekilde guc kaybetmesinin ardindan 18 yuzyil Avrupa siyasetinde buyuk bir yeniden yapilanma yasandi Orta Avrupa da egemen guc olan Avusturya simdi kuzeyde yukselen Prusya nin gucuyle yuzlesmek zorundaydi Rusya Isvec e karsi kazandigi basarinin arindan nihayet taninan buyuk bir guc haline geldi Son olarak Ingiltere nin Avrupa ve Amerika daki giderek artan gucu Fransa nin yillardir surdurdugu hegemonyaya nihayet karsi geldi Yine de iki guc 40 yil daha dusmanca bir tutum sergiledi Diplomatik DevrimFransa Avusturya Ittifaki Diplomatik Devrim olarak da bilinen Fransiz Habsburg iliskilerindeki onemli degisim 1756 yilinda gerceklesti Avusturyali diplomat planiyla Fransa ve Avusturya iki yuz yili askin bir suredir ilk kez Ittifak Avusturyali prenses Marie Antoinette nin daha sonra kral olacak Fransa veliahti XVI Louis ile evlenmesiyle muhurlendi Ittifak 1756 yilinda Birinci Versay Antlasmasi ile resmiyet kazandi Yedi Yil Savasi Antlasmanin imzalanmasindan birkac ay sonra Prusya Buyuk Britanya Rusya Fransa ve Avusturya nin dahil oldugu Yedi Yil Savasi patlak verdi Fransa ve Avusturya 1757 de imzalanan Birinci Versay Antlasmasi ni genisletti ve Rusya ile birlikte 1756 Westminster Konvansiyonu uzerine kurulan karsi savasti Diplomatik devrim Avusturya ve Ingiltere arasindaki cikar ayriligi ile tetiklendi Avusturya Veraset Savasi ni sonlandiran 1748 deki Avusturyali Maria Theresa yi hakkinda memnuniyetsiz hissettirmisti Habsburg tahti uzerindeki hak iddiasini basariyla savunmasina ve kocasi Franz Stephen in 1745 te Imparator olarak tac giymesini saglamasina ragmen bu surecte degerli topraklarindan feragat etmek zorunda kalmisti Ingiliz diplomatik baskisi altinda Maria Theresa Lombardiya nin cogundan vazgecmis Bavyera yi isgal etmis ve Parma yi Ispanya ya ve Bourbon hanedanina birakmisti Son olarak Bohemya nin degerli bir kraliyet topragi olan Silezya savas sirasinda burayi isgal eden Buyuk Fredrich e birakilmisti Fredrich in bu hamlesi Prusya yi buyuk bir Avrupa gucu olarak daha da ileriye goturdu ve artik Avusturya nin Orda Avrupa daki konumu icin giderek artan bir tehdit olusturmaya baslamisti Prusya nin buyumesi Fransiz gucunu dengelemenin ve Avusturya nin zayifligina karsilik olarak buyuyebilecek olan Almanya daki Fransiz etkisini azaltmanin bir yolu olarak goren Ingilizler tarafindan memnuniyetle karsilandi Buna karsilik Prusya nin daha fazla ilerlemesini engellemeye kararli olan Fransizlar artik gucu daha az korkutucu hale gelen Avusturya yi desteklemeye istekliydi Savasin baslarinda elde edilen basarilara ragmen Fransa Avusturya ittifaki galip gelemedi Savas ve Ingiltere nin denizlerdeki kontrolu sayesinde Ingiltere ve Prusya nin zaferiyle sonuclandi ve hem Fransa hem de Avusturya zayif bir konumda kaldi Savasi 1763 yilinda sonra erdiren Paris Antlasmasi Fransa nin Amerika kitasindan cekilmesini saglamis ve Prusya nin Avrupa daki kazanimlarini Avusturya nin aleyhine pekistirmistir Gec Modern CagdaFransiz Devrim Savaslari ve Napolyon Savaslari Habsburg gucunun Napolyon komutasindaki Fransiz kuvvetleri tarafindan ezildigi Austerlitz Muharebesi Fransiz Devrimi ne Avusturya Habsburglari karsi cikmis Ingiltere ve Kutsal Roma Imparatorlugu ndaki bazi devletler de dahil olmak uzere monarsi ile yonetilen cesitli ulkeler koalisyon olusturmus ve devrimci cumhuriyeti yok etmeye calismistir Chris McNab Avusturya Imparatorunun karsilastigi sorunlar buyuk olcude gecmisteki Habsburg basarilarindan kaynaklaniyordu Oncelikle evlilikler yoluyla farkli etnik ve irksal nufusa sahip bircok bolge elde etmislerdi ve bu nedenle orduda gecerli tek bir dil yoktu diyerek Avusturya nin problemini ozetliyordu Bu gibi zorluklar nedeniyle Avusturya ordusu Fransiz Devrimi ve Napolyon Savaslari sirasinda agir yenilgiler aldi Ucuncu Koalisyon Savasi sirasinda 2 Aralik 1805 te gerceklesen Austerlitz Savasi ndan sonra Habsburglarin Kutsal Roma Imparatorlugu nu yonetme kabiliyeti onemli olcude zayifladi Bu durum ve Fransa nin yardimiyla Ren Konfederasyonu nun kurulmasina yol acti Konfederasyon Napolyon un Avusturya nin da dahil oldugu Altinci Koalisyon karsisinda aldigi yenilginin ardindan dagildi Iki imparatorluk arasindaki catismalar yedinci ve son koalisyonun Fransizlara karsi zafer kazandigi ve Koalisyon Savaslari nin sona erdigi Yuz Gun sirasinda yeniden basladi Fransa Avusturya Savasi Avusturya nin Italya dan cekilmesini saglayan Solferino Muharebesi nde Fransiz kuvvetleriyle birlikte III Napolyon Bourbon Restorasyonu nun ardindan iki monarsinin 1818 de katilmasiyla sonuclandi ve iki ulke arasinda bir baris donemi basladi Ancak bu ittifak 1825 yilinda Rusya Imparatoru I Aleksandr in olumu ve sonrasinda Fransa da Bourbon monarsisinin devrildigi 1830 Temmuz Devrimi nin ardindan feshedildi Iki ulke arasindaki dusmanlik 1859 da Fransa Avusturya Savasi sirasinda yeniden basladi Savasta Fransa Savoy ve Nice i kazandi ve Avusturya Lombardiya yi kaybetti Sonuc bir Fransa Sardinya zaferiydi Birinci Dunya Savasi 1866 Prusya Avusturya Savasi ndan sonra 1867 Uzlasmasi ile Habsburg imparatorunun yonetiminde Avusturya Macaristan Imparatorlugu kuruldu Avusturya Macaristan 1879 da Alman Imparatorlugu ile Ikili Ittifak a girdi Buna karsilik Fransa 1894 te Rusya ve 1904 te Birlesik Krallik ile ittifak kurdu 12 Agustos 1914 te Ucuncu Fransiz Cumhuriyeti Avusturya nin Sirbistan ve Rusya ya karsi ilan ettigi savaslara karsilik Avusturya Macaristan a savas ilan etti Eski muttefiki Italya Kralligi nin 1915 te savasa girmesiyle Avusturya Macaristan a karsi bir bati cephesi acildi Avusturya Macaristan in yenilmesiyle 3 Kasim 1918 de imzalanan Villa Guisti Mutakeresi ile Guney Tirol u Italya ya birakmasiyla sonuclandi Avusturya krali I Karl 11 Kasim 1918 tarihli ateskesle birlikte devlet islerine katilmaktan vazgecmis ve Habsburg Monarsisi 3 Nisan 1919 da Avusturya Anayasa Meclisi nin kabul etmesiyle resmen sona ermistir Fransa Versay ve Saint Germain Antlasmalarinda Anschluss u Weimar Cumhuriyeti ile birlesmeyi yasaklamayi israr ederek savas sonrasi bagimsiz Birinci Avusturya Cumhuriyeti nin kurulmasinda onemli bir rol oynayacakti Ayrica bakinizOsmanli Habsburg SavaslariKaynaklar 1 R J W Evans The Making of the Habsburg Monarchy 1550 1700 An Interpretation Oxford Clarendon Press 1979 p 93 The World of The Hapsburgs 2011 Tu felix Austria nube 1430 1570 Retrieved from http www habsburger net en stories tu felix austria nube 23 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica The Editors of Encyclopaedia Britannica Encyclopedia Britannica 23 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2023 2010 The Thirty Years War 1618 1648 London Britain Osprey Publishing p 7 Eski metinlerde savastan Pfalz Veraset Savasi Ingiliz Veraset Savasi ya da Kuzey Amerika tarih yaziminda Kral William in Savasi olarak bahsedilir Bu farkli adlandirmalar cagdas tarihcilerin yani sira daha sonraki tarihcilerin de genel catismaya belirli ulusal veya hanedan bakis acilarindan baktigi gercegini yansitmaktadir Franz A J Szabo Prince Kaunitz and the Balance of Power International History Review 1 3 1979 399 408 in JSTOR 31 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chris McNab 2011 Armies of the Napoleonic Wars London Great Britain Oxford Publishing p 168 Steiner Zara 2005 The lights that failed European international history 1919 1933 Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 151881 2 OCLC 86068902 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2023