Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elagabalus ya da Heliogabalus (ElaGABalus ya da HelioGABalus şeklinde telaffuz edilir) d. 204 civarı–ö. 11 Mart 222, Varius Avitus Bassus ve aynı zamanda Varius Avitus Bassianus Marcus Aurelius Antoninus olarak da bilinen, Severus hanedanına mensup, 218 - 222 arası Roma İmparatoru.
| Elagabalus | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 İmparator Elagabalus'un büstü, | |||||
| 25. Roma İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 218 - 222 | ||||
| Önce gelen | Macrinus | ||||
| Sonra gelen | Alexander Severus | ||||
| Doğum | 204 Roma | ||||
| Ölüm | 11 Mart 222 Roma | ||||
| Eş(ler)i | Hierocles Julia Cornelia Paula Aquilia Severa Annia Faustina | ||||
| |||||
| Hanedan | Severuslar Hanedanı | ||||
| Babası | |||||
| Annesi | Julia Soaemias | ||||
Elagabalus en tartışmalı Roma İmparatorlarından biridir. Saltanatı sırasında Roma dinsel geleneklerine ve cinsel tabulara büyük bir aldırmazlık örneği gösterdi. Elagabalus adı, Semitik tanrı Ēl'in bir tezahürü olan El-Gabal'ın Latinleştirilmiş formudur. 'nun baş tanrısı 'i Deus Sol Invictus yani "mağlup edilemeyen tanrı, Güneş" anlamına gelen yeni tanrı ile yer değiştirdi. Elagabalus, Roma yönetiminin üyelerini kendi yaptığı gibi "Sol Invictus" dinsel ayinlerinin kutlamalarına katılmaya zorladı.
Elagabalus, çağdaşları arasında, ardılları tarafından "abartılmaktan" hoşlanması, tuhaflıkları, çürüme ve bağnazlığıyla çok ünlü olmuştur. Bu propaganda işe yaramış ve böylece erken dönem Hristiyan tarihçiler tarafından en çok sövülen Roma imparatoru ve 19. yüzyıl sonlarında da kahramanı haline gelmiştir.
Ailesi
Elagabalus, ve Julia Soaemias Bassiana'nın oğludur. Önceleri equites sınıfı üyesi olan babası sonradan Senatör derecesine yükselmiştir. Büyükannesi Julia Maesa, Konsül 'un dul karısı, İmparatoriçe Julia Domna'nın kız kardeşi ve İmparator Septimius Severus'un baldızıdır. Julia Soaemias aynı zamanda Roma İmparatoru Caracalla'nın kuzenidir. Diğer akrabaları, Julia Avita Mamaea ve amcası ve onların oğlu Alexander Severus'tur. Elagabalus'un ailesi, Elagabalus'un Emesa (şimdiki Humus), Suriye yüksek rahibi olduğu güneş tanrısı El-Gabal'ın rahiplik hakları mirasçısıydılar.
Elagabalus adı, Semitik tanrı El-Gabal'ın adının Latince formudur. İsim kökeninde imparatorun doğum yeri Emesa'nın baş tanrısına aittir. El, baş Semitik tanrı olan ve dağ anlamına gelen "Gabal"ı (İbranice gevul ve Arapça jebel) işaret eder ve onun Emesa ağzında söyleniş biçimidir. Tanrı, Roma zamanında orijinal semitik adı ve Yunanca helios (güneş) kelimesinin karışması sonucunda bir isim varyantı olarak Heliogabalus'a dönüşmüştür. İlk çağlarda yüksek rahipler hizmet ettikleri tanrının adı ile tanımlanmışlardır ve böylece Elagabalus adı ortaya çıkmıştır.
Gücünün yükselişi
İmparator Macrinus iktidara geldiğinde, yönetimine karşı tehdit olacağını düşündüğü, öldürülen selefi Caracalla'nın ailesini - Julia Maesa ve onun iki kızı ve en büyük oğlu Elagabalus'u — Suriye Emesa'daki mülklerine sürgüne gönderdi. Maesa, (bir çeşit hadım yardımcı) akıl hocası ve Elagabalus'a ders veren ihtiyarlarla birlikte neredeyse Suriye'ye ulaşmış Macrinus'u devirmek için bir plan hazırladı. On dört yaşındaki Elagabalus'u imparator seçtirmeye karar verdi. Elagabalus ve annesi kolayca kabul gördü ve hemen Caracalla'ya bağlılık için yemin etmiş olan asker ve senatörlerin sadakatleri yüzünden Elegabalus'un Caracalla'nın gayri meşru çocuğu olduğunu ilan edildi. Julia Maesa'nın zenginliğini 'daki 'ya göstermesinden sonra bu lejyon Elagabalus'a bağlılık yemini etti. 16 Mayıs 218 sabahı güneş doğarken lejyonun komutanı onu İmparator ilan etti. Meşruiyetini güçlendirerek daha fazla propaganda yapmak için Caracalla'nın adı olan Marcus Aurelius Antoninus adını aldı.
Macrinus, Roma Senatosu'na bir mektup göndererek Elagabalus'un sahte bir as Antoninus ve aynı zamanda deli olduğunu iddia etti. Hem konsüller hem de Roma yönetimin üst kademelerindeki diğer yöneticiler 'larda dahil onu suçlu buldular ve ardından Senato Elagabalus ve Julia Maesa'sanın her ikisine birden savaş ilan etti. Macrinus ve oğlu, Julia Maesa tarafından söz verilen terfiler ve rüşvetler nedeniyle 'da meydana gelen firarlarla zayıfladılar ve 8 Haziran 218 günü Antakya yakınlarındaki savaşta bozguna uğradılar. Macrinus bir haberci kılığında gizlenerek İtalya ya kaçtı. Chalcedon (bugünkü İstanbul'un Kadıköy ilçesi) yakınlarında yakalandı ve Kapadokya'da idam edildi. Güvenliği için Pers topraklarına gönderilen Diadumenianus, Zeugma'da yakalandı ve ölüme mahkûm edildi.
Elagabalus Antakyadaki zaferin tarihini saltanatının başlangıcı olarak ilan etti. Senatörler hakkını teslim ederek İmparatorluğunu ve Caracalla'nın oğlu olduğu iddialarını kabul ettiler. Caracalla ve Julia Domna senato tarafından tanrılaştırıldılar, ardından hem Julia Maesa hem de Julia Soaemias olarak seçildiler ve son olarak da Macrinus ve Diadumenianus senato tarafından kınandı.
Emperyal gücü
Elagabalus ve maiyeti 218 yılı kışını Bithynia eyaletinin baş kenti İzmit de geçirdi. İzmit, Elagabalus'un dinsel inançlarının bir problem olarak ilk ortaya çıktığı yerdir. Yerel Roma vatandaşları uygulamalarından rahatsız oldu ve "Gannys" takip eden isyanı örtbas etmeye çalışırken öldürüldüler. Historia Augusta'nın iddia ettiğine göre "Gannys" aslında yeni imparator tarafından öldürtüldüler çünkü onu 'ılımlı ve ihtiyatlı' yaşamaya zorluyorlardı. İmparator olarak doğulu bir rahip alma fikrine Romalıların çabuk uyum sağlaması için annesi Julia Maesa, üzerinde Elagabalus'un resmi bulunan bir rahiplik cüppesini Roma'ya göndertti ve Senato binası'ndaki Victoria heykeline astırttı.
Elagabalus, Küçük Asya'daki, senatör komutası altındaki ve komutası altındaki Lejyon IV Scythica'nın kısa isyanları yüzünden gecikti. 219 sonbaharında maiyeti Roma'ya ulaştığı zaman Julia Maesa ve Elagabalus, birçok senatörün saygı göstermeyip kötü davrandığı Comazon ve müttefiklerine güçlü ve kârlı pozisyonlar verdi. Comazon, üç defa Roma şehir prefect'i ve iki defa da Konsül olarak görev yaptı. Elagabalus aşığı olduğu farz edile 'i, bir diğer aşığı olduğu iddia edilen 'u yönetimsel olmayan ama etkili pozisyonuna atadığı için, Sezar ilan etti. Roma liderliği için teklif ettiği genel af her ne kadar hakim sürgüne gönderilmiş olsa da büyük ölçüde onurlandırıldı.
Julia Maesa, Julia Soaemias ve Elagabalus arasındaki ilişki başlangıçta güçlüydü. Annesi ve büyükannesi senato'ya girmelerine izin verilen ilk kadınlar olarak her ikisi de Senatoryal unvan aldılar: Soaemias Clarissima ve Maesa geleneklere daha bir uymayan Mater Castrorum et Senatus unvanlarıyla kendilerini senatoya kabul ettirdiler. Julia Maesa kendini tacın arkasındaki dünyanın en en güçlü kadını yapmak istediğinde, Elagabalus kendi yolunu çizmekte ki geniş özgürlüğünü ve kontrol edilmesinin imkânsız olduğunu ispat edecekti.
Dinsel tartışmalar
Septimius Severus'un saltanatından beri, güneş tapınımı tüm imparatorluğun her yerinde artmıştı. Elagabalus, bunun kendi tanrısı "El-Gabal"ı 'nun baş tanrısı (Jüpiter) ile yer değiştirmek için bir fırsat olduğunu gördü. El-Gabal, Deus Sol Invictus ya da mağlup edilemez tanrı, Güneş olarak yeniden adlandırıldı ve ile yer değiştirildi. İki din arasındaki birlikteğe bir işaret olarak Elagabalus, Astarte, Minerva, Urania ya da bu üçünün bazı bileşenlerini El-Gabal'a eş olarak verdi. Bundan başka, büyük bir nefret kışkırtması olarak kendisi bir olan Aquilia Severa ile evlendi ve bu evlilikten "tanrı gibi çocuklar" olacağını söyledi. Roma'da Palatine Tepesi'nin batı yüzünde kalıntıları bu güne kadar ulaşan siyak konik bir meteorit'ten olarak bilinen ve El-Gabal'ın evi olan bir tapınak inşa edildi. Bahsedilen bu taş hakkında ; "bu taşa cennetten geldiği düşünüldüğü için tapınıldı; üzerinde anlamlı bazı çıkıntılı küçük parçalar ve işaretlerle yapılmış insanların inanmak isteyeceği türden güneşin kaba bir resmi vardı çünkü bu insanların onu nasıl gördüğünün resmiydi". El-Gabal'ın yüce rahibi olan Elagabalus kendini sünnet etti. , Elagabalus'un senatörleri davul ve zillerin sesiyle El-Gabal'ın sunağının etrafında dans ederken kendisini izlemeye zorladığını ve her yaz Gün dönümü'nün kitleler arasında bolca dağıtılan yiyecekler nedeniyle El-Gabal'a adanmış büyük bir festivale dönüştüğünü yazar. Bu festival sırasında Elagabalus, El-Gabal'la yer değiştiriyordu:
- …Araba altın ve mücevherlerle süslenmişti ve onu şehrin dışına varoşlara getirirdi. Altı atlı bir araba tanrıyı taşırdı, pahalı altın takımlar ve aksesuarlara sahip büyük ve kusursuz beyaz atları vardı. Hiç kimse dizginleri tutmaz ve hiç kimse arabayı kullanmazdı; arabaya sanki tanrının kendisi araba sürücüsüymüş gibi eşlik ederdi. Elagabalus, geri geri arabanın önüne koşar, tanrıyı karşılar ve dizginleri tutardı. Bütün seyahati tanrısının yüzüne bakarmış gibi ters tarafa bakarak yapardı.
Cinsiyet tartışması
Elagabalus'un cinsel yönelimi ve cinsel kimliği birçok tartışma ve ihtilafın kaynağı olmuştur. Elagabalus üç tanesi bilinen toplam beş kadınla evlenmiş ve boşanmıştır. İlk karısı Julia Cornelia Paula; ikincisi ise Julia Aquilia Severa'dır. Bu evlilik, herhangi bir Vesta rahibesinin cinsel ilişkiyi kabul etmesi durumunda canlı canlı toprağa gömülmesini içeren Roma yasa ve geleneklerine göre büyük bir skandal olarak gelişmiştir. Bir yıl içinde, onu terk etti ve Marcus Aurelius'un torunu ve Elagabalus'un idam ettirdiği bir adamın dul eşi olan Annia Faustina'yla evlendi. Aynı yılın sonlarında Elagabalus Severa'ya tekrar geri döndü. Diğer taraftan çağdaşı senatör ve tarihçi Cassius Dio'ya göre Elagabalus'unen istikrarlı ilişkisi, kocası olduğu ima edilen Hierocles adında sarışın bir köle olan Karya'lı bir araba sürücüsü ile idi. Cassius Dio'nun yazdığına göre Elagabalus alışkanlık olarak:
saraydaki odasının kapısında fahişelerin yaptığı gibi çıplak dikelir ve yumuşak bir sesle geçenlere asılırken altın halkalardan yapılmış perdeyi sallardı.
Herodian'ın yorumuna göre Elagabalus, doğal olarak sahip olduğu bir erkek güzeli görünüşünü çok fazla makyaj yaparak daha da çekici yapmayı adet edinmişti. Elagabalus, modern yazarlar tarafından sık sık cinsiyet değiştirmiş ya da transseksüel olarak karakterize edilmiştir.
Elagabalus "Hierocles'in metresi, karısı ve kraliçesi olarak çağrılmaktan zevk alan" birisi olarak tanımlanmış ve söylendiğine göre Roma imparatorluğundaki doktorların en az yarısına kimin onu bir kadın cinsel organı ile donatabileceğini sormuştu.
Gücünün zayıflaması
Elagabalus'un ekzantiriklikleri, özellikle de başkalarını onun dinsel adetlerine katılma konusunda zorlama alışkanlığı, Julia Maesa'nın aklını kurcalamaya başladı ve Elegabalus ve onun dinsel adetlerini cesaretlendiren annesi Julia Soaemias'ın değiştirilmesine karar verdi. Alternatif olarak yönünü öteki kızı Julia Avita Mamaea ve onun on üç yaşındaki oğlu 'a çevirdi. Maesa ve Mamaea, Elagabalus'u Alexander'ı halefi olarak seçmeye ikna ettiler. Fikrini değiştirip Alexander'ın öldürülmesini emredince, Maesa ve Mamaea öldürme emri dışarı sızmadan Praetorian muhafızlar'ı rüşvetle ikna ettiler. Elagabalus ve Julia Soaemias 11 Mart 222'de öldürüldüler (Historia Augustaya göre, İmparatorun 'sinde (tuvaletinde); cesetleri Roma caddeleri ve Cloaca Maxima boyunca sürüklendi ve en sonunda Tiber Nehri'ne atıldı.
Ölümünün ardından
Önyargılı tarihi kaynaklar
Ölümünün ardından, Elagabalus'un dinsel emirleri geri alındı ve El-Gabal Emesa'ya geri döndü. Kadınlar senato toplantılarında hazır bulunmaktan men edildiler ve Damnatio Memoriae politikası tesis edildi.
Elagabalus'a karşı yapılan kampanyası, geleneksel olarak Julia Avitus Mamaea'ya yüklenir. Onun hakkında birçok iftira ve uydurma hikâye ortalıkta dolaşmış ve tuhaflıkları belki de fazla abartılmıştır. Bunlar arasında en meşhuru olan ve onu ölümsüzleştiren 19. yüzyıl resmi nde, misafirlerini akşam yemeğinde öldürmek için tavandan düşen çok miktarda güzel kokulu gül yapraklarıyla boğmuştur. Söylendiğine göre Elagabalus bazen Pirinç boğa (bir işkence aleti) içerisine bir köle yerleştirirdi böylece yemekteki misafirler onun ölüm çığlıklarıyla eğlendirilirdi.
Elagabalus'un sefahatıyla ilgili birçok hikâyenin kaynağı olan Historia Augustanın, detaylarının güvenilmezliği artık bilimsel bir uzlaşmadır. Gerçeğin özünü temel aldığı halde cinsiyet değiştirmesi ya da transseksüelliğiyle ilgili açıklamalar yüksek oranda şüphelidir. Pek çok çağdaşı onun sadece erkekleri arzuladığını düşünmüştür; bu etken geleneksel olarak onun çöküş nedeni olarak belirtilir. Kaynak olarak Historia Augusta,dan daha güvenilir olan Dio ve Herodian gibi tarihçiler, en azından pasif bir eşcinsel olduğu iddia ederler ancak ne ölçüde olursa olsun, eğer öyleyse bile bu gün bilebilmek imkânsızdır. Onun gayretli dinsel şevki geniş ölçüde kabul edilmiş görünür ve günümüzde önemli bir tartışma konusu değildir.
Zalimlik eylemleri olarak, bazı bilim adamları Elagabalus'un, doğduğu kent olan 'u bir ihsan olarak (Nicopolis) yeniden imarı için ricacı olan Hristiyan tarihçi Sextus Julius Africanus'u işaret ederler. Aynı zamanda düşmanı ve selefi olan Macrinus Pater Patriae unvanını almış ve halefi Severus Alexander uzun süre görevde kalmış olsa da, Senato bir değer göstergesi olarak çok nadir verilen bir unvan olan Pater Patriae ("anavatanın babası") unvanı ile onure etmiştir ve birçok selefinden daha uzun görev yapmıştır.
Kültürel etkileri
Bu hikâyelere bağlı olarak Elagabalus, 19. yüzyıl sonlarında için bir çeşit kahraman haline geldi. Birçok resim ve şiire ahlak dışı estetiğinin somut bir örneği olarak konu oldu. Hayatı ve karakteri, aşağıdakiler de dahil, birçok ünlü sanat yapıtına ilham verdi ya da en azından birçoğunu şekillendirdi;
- Gilbert ve Sullivan'nın ndaki Büyük generalin "mersiye alıntısı" olan ve Heliogabalus'un tüm suçlarını işleyebilmesi ile övündüğü çabuk şarkısı (1879)
- Anglo-felemenk akademisyen Sir Lawrence Alma-Tadema tarafından yapılan adlı resim (1888),
- adını kullanan Alman şair 'a ait şiir koleksiyonu. (1892-1919);
- Bir zamanlar 'un yakın arkadaşı olan İngiliz decadent 'a tarafından yapılan adlı resim (1886)
- Fransız yazar 'a ait roman: (Agony) (1889);
- İngiliz yazar 'a ait roman: (1904);
- Felemenk yazar 'a ait roman: (Işık dağı) (1905);
- Fransız yönetmen André Calmettes tarafından çekilen sessiz film: (1909);
- Oxford üniversitesi öğretim üyesi tarafından yazılan biyografi: (1911);
- Fransız yönetmen Louis Feuillade tarafından çekilen kısa sessiz film: (1911) ;
- Fransız gerçeküstücü Antonin Artaud'a ait deneme: (Heliogabalus ya da Taçlandırılmış Anarşist ) (1934);
- Anglo-Arjantinli yazar 'a ait roman: (1960) ;
- Mandingo filminden sonra yazılan romanla daha ünlü hale gelen ve 'a ait roman: (1966) ;
- Alman kompozitör Hans Werner Henze'ye (1926–) ait orkestral çalışma: (İmparator Heliogabalus) (1972) ;
- Kurt Vonnegut'un Şampiyonların Kahvaltısı (1973) adlı kitabında bir anma ;
- Danimarkalı yazar 'in romanı Guds ord fra landet (Ülkelerden tanrı sözcükleri) (1974) ;
- grubunun CD'si: Eliogabalus (1990) ;
- Neil Gaiman'a ait 24-saatlik çizgifilm (1991) ;
- Fransız deneysel rock grubu (ilk albüm, Yolk, 1995'te piyasaya çıktı) ;
- Momus (yani )'nin 2001 albümü 'ten bir şarkı. ;
- İtalyan yazar Alberto Arbasino'ya ait roman: Süper-Eliogabalo (1969);
- Amerikalı şair Edgar Allan Poe'ya ait kısa hikâye:William Wilson (1840) ;
- Kompozitör ve saksofoncu John Zorn'air CD: "Six Litanies for Heliogabalus" (Heliogabalus için altı münacat) (2007)
Kaynakça
- Harry Benjamin - "Transseksüel fenomen 24 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." The Julain Press, inc. New York 1966, link doğrulama 2005-04-27, İngilizce
- Michael Grant, Roma İmparatorları, Barnes & Noble, 1997, hardback, sayfa 126-130, , İngilizce
- newadvent.org 14 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinde katolik ansiklopedi, İngilizce
- Jerry Fielden, Antoninus Elagabalus ve Senato ile ilişkileri, İngilizce jerryfielden.com 16 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 2000,
- Historia Augusta Çeviri. Anthony Birley, Oniki Sezar'ın Hayatı. Harmondsworth: Penguin, 1976. , İngilizce
- , Roma Tarihi, Kitap 79, İngilizce
- , Kitap 5, İngilizce
- S. Gualerzi, Né uomo, né donna, né dio, né dea: ruolo sessuale e ruolo religioso dell'imperatore Elagabalo. Bologna, Pàtron, 2005. , İtalyanca
Notlar
- ^ Benjamin, Appendix C: "Transseksüelizm: Mitolojik, tarihi ve kültürler arası bakış açıları ", Richard Green, M.D., İngilizce 17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Elagabalus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- De Imperatoribus Romanis, Elagabalus maddesi 15 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce
- Antoninus Elagabalus ve Senato ile ilişkileri 16 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce
- Appendix C of The Transsexual Phenomenon by H. Benjamin 17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Elagabalus'tan transseksüel olarak bahsetme, İngilizce
- , İngilizce
- Elagabalus'un hayatı 9 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Historia Augusta, LacusCurtius: Latince metin ve İngilizce çevirisi)
Elagabalus Doğumu: 203 Ölümü: 11 Mart 222 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Macrinus |  Roma İmparatoru 218 – 222 | Sonra gelen: Alexander Severus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elagabalus ya da Heliogabalus ElaGABalus ya da HelioGABalus seklinde telaffuz edilir d 204 civari o 11 Mart 222 Varius Avitus Bassus ve ayni zamanda Varius Avitus Bassianus Marcus Aurelius Antoninus olarak da bilinen Severus hanedanina mensup 218 222 arasi Roma Imparatoru ElagabalusImparator Elagabalus un bustu 25 Roma ImparatoruHukum suresi218 222Once gelenMacrinusSonra gelenAlexander SeverusDogum204 RomaOlum11 Mart 222 RomaEs ler iHierocles Julia Cornelia Paula Aquilia Severa Annia FaustinaTam adiVarius Avitus Bassianus Marcus Aurelius AntoninusHanedanSeveruslar HanedaniBabasiAnnesiJulia Soaemias Elagabalus en tartismali Roma Imparatorlarindan biridir Saltanati sirasinda Roma dinsel geleneklerine ve cinsel tabulara buyuk bir aldirmazlik ornegi gosterdi Elagabalus adi Semitik tanri El in bir tezahuru olan El Gabal in Latinlestirilmis formudur nun bas tanrisi i Deus Sol Invictus yani maglup edilemeyen tanri Gunes anlamina gelen yeni tanri ile yer degistirdi Elagabalus Roma yonetiminin uyelerini kendi yaptigi gibi Sol Invictus dinsel ayinlerinin kutlamalarina katilmaya zorladi Elagabalus cagdaslari arasinda ardillari tarafindan abartilmaktan hoslanmasi tuhafliklari curume ve bagnazligiyla cok unlu olmustur Bu propaganda ise yaramis ve boylece erken donem Hristiyan tarihciler tarafindan en cok sovulen Roma imparatoru ve 19 yuzyil sonlarinda da kahramani haline gelmistir AilesiElagabalus ve Julia Soaemias Bassiana nin ogludur Onceleri equites sinifi uyesi olan babasi sonradan Senator derecesine yukselmistir Buyukannesi Julia Maesa Konsul un dul karisi Imparatorice Julia Domna nin kiz kardesi ve Imparator Septimius Severus un baldizidir Julia Soaemias ayni zamanda Roma Imparatoru Caracalla nin kuzenidir Diger akrabalari Julia Avita Mamaea ve amcasi ve onlarin oglu Alexander Severus tur Elagabalus un ailesi Elagabalus un Emesa simdiki Humus Suriye yuksek rahibi oldugu gunes tanrisi El Gabal in rahiplik haklari mirascisiydilar Elagabalus adi Semitik tanri El Gabal in adinin Latince formudur Isim kokeninde imparatorun dogum yeri Emesa nin bas tanrisina aittir El bas Semitik tanri olan ve dag anlamina gelen Gabal i Ibranice gevul ve Arapca jebel isaret eder ve onun Emesa agzinda soylenis bicimidir Tanri Roma zamaninda orijinal semitik adi ve Yunanca helios gunes kelimesinin karismasi sonucunda bir isim varyanti olarak Heliogabalus a donusmustur Ilk caglarda yuksek rahipler hizmet ettikleri tanrinin adi ile tanimlanmislardir ve boylece Elagabalus adi ortaya cikmistir Gucunun yukselisiElegabalus tarafindan III Gallica Lejyonu nun kendisini desteklemesini kutlamak icin bastirilmis sikke Imparator Macrinus iktidara geldiginde yonetimine karsi tehdit olacagini dusundugu oldurulen selefi Caracalla nin ailesini Julia Maesa ve onun iki kizi ve en buyuk oglu Elagabalus u Suriye Emesa daki mulklerine surgune gonderdi Maesa bir cesit hadim yardimci akil hocasi ve Elagabalus a ders veren ihtiyarlarla birlikte neredeyse Suriye ye ulasmis Macrinus u devirmek icin bir plan hazirladi On dort yasindaki Elagabalus u imparator sectirmeye karar verdi Elagabalus ve annesi kolayca kabul gordu ve hemen Caracalla ya baglilik icin yemin etmis olan asker ve senatorlerin sadakatleri yuzunden Elegabalus un Caracalla nin gayri mesru cocugu oldugunu ilan edildi Julia Maesa nin zenginligini daki ya gostermesinden sonra bu lejyon Elagabalus a baglilik yemini etti 16 Mayis 218 sabahi gunes dogarken lejyonun komutani onu Imparator ilan etti Mesruiyetini guclendirerek daha fazla propaganda yapmak icin Caracalla nin adi olan Marcus Aurelius Antoninus adini aldi Macrinus Roma Senatosu na bir mektup gondererek Elagabalus un sahte bir as Antoninus ve ayni zamanda deli oldugunu iddia etti Hem konsuller hem de Roma yonetimin ust kademelerindeki diger yoneticiler larda dahil onu suclu buldular ve ardindan Senato Elagabalus ve Julia Maesa sanin her ikisine birden savas ilan etti Macrinus ve oglu Julia Maesa tarafindan soz verilen terfiler ve rusvetler nedeniyle da meydana gelen firarlarla zayifladilar ve 8 Haziran 218 gunu Antakya yakinlarindaki savasta bozguna ugradilar Macrinus bir haberci kiliginda gizlenerek Italya ya kacti Chalcedon bugunku Istanbul un Kadikoy ilcesi yakinlarinda yakalandi ve Kapadokya da idam edildi Guvenligi icin Pers topraklarina gonderilen Diadumenianus Zeugma da yakalandi ve olume mahkum edildi Elagabalus Antakyadaki zaferin tarihini saltanatinin baslangici olarak ilan etti Senatorler hakkini teslim ederek Imparatorlugunu ve Caracalla nin oglu oldugu iddialarini kabul ettiler Caracalla ve Julia Domna senato tarafindan tanrilastirildilar ardindan hem Julia Maesa hem de Julia Soaemias olarak secildiler ve son olarak da Macrinus ve Diadumenianus senato tarafindan kinandi Emperyal gucuElagabalus ve maiyeti 218 yili kisini Bithynia eyaletinin bas kenti Izmit de gecirdi Izmit Elagabalus un dinsel inanclarinin bir problem olarak ilk ortaya ciktigi yerdir Yerel Roma vatandaslari uygulamalarindan rahatsiz oldu ve Gannys takip eden isyani ortbas etmeye calisirken oldurulduler Historia Augusta nin iddia ettigine gore Gannys aslinda yeni imparator tarafindan oldurtulduler cunku onu ilimli ve ihtiyatli yasamaya zorluyorlardi Imparator olarak dogulu bir rahip alma fikrine Romalilarin cabuk uyum saglamasi icin annesi Julia Maesa uzerinde Elagabalus un resmi bulunan bir rahiplik cuppesini Roma ya gondertti ve Senato binasi ndaki Victoria heykeline astirtti Elagabalus Kucuk Asya daki senator komutasi altindaki ve komutasi altindaki Lejyon IV Scythica nin kisa isyanlari yuzunden gecikti 219 sonbaharinda maiyeti Roma ya ulastigi zaman Julia Maesa ve Elagabalus bircok senatorun saygi gostermeyip kotu davrandigi Comazon ve muttefiklerine guclu ve karli pozisyonlar verdi Comazon uc defa Roma sehir prefect i ve iki defa da Konsul olarak gorev yapti Elagabalus asigi oldugu farz edile i bir diger asigi oldugu iddia edilen u yonetimsel olmayan ama etkili pozisyonuna atadigi icin Sezar ilan etti Roma liderligi icin teklif ettigi genel af her ne kadar hakim surgune gonderilmis olsa da buyuk olcude onurlandirildi Julia Maesa Julia Soaemias ve Elagabalus arasindaki iliski baslangicta gucluydu Annesi ve buyukannesi senato ya girmelerine izin verilen ilk kadinlar olarak her ikisi de Senatoryal unvan aldilar Soaemias Clarissima ve Maesa geleneklere daha bir uymayan Mater Castrorum et Senatus unvanlariyla kendilerini senatoya kabul ettirdiler Julia Maesa kendini tacin arkasindaki dunyanin en en guclu kadini yapmak istediginde Elagabalus kendi yolunu cizmekte ki genis ozgurlugunu ve kontrol edilmesinin imkansiz oldugunu ispat edecekti Dinsel tartismalar Emesa gunes tanrisi El Gabal tapinagi ve kutsal tasi Bronz sikkenin arka yuzunde Romali zorba Septimius Severus un saltanatindan beri gunes tapinimi tum imparatorlugun her yerinde artmisti Elagabalus bunun kendi tanrisi El Gabal i nun bas tanrisi Jupiter ile yer degistirmek icin bir firsat oldugunu gordu El Gabal Deus Sol Invictus ya da maglup edilemez tanri Gunes olarak yeniden adlandirildi ve ile yer degistirildi Iki din arasindaki birliktege bir isaret olarak Elagabalus Astarte Minerva Urania ya da bu ucunun bazi bilesenlerini El Gabal a es olarak verdi Bundan baska buyuk bir nefret kiskirtmasi olarak kendisi bir olan Aquilia Severa ile evlendi ve bu evlilikten tanri gibi cocuklar olacagini soyledi Roma da Palatine Tepesi nin bati yuzunde kalintilari bu gune kadar ulasan siyak konik bir meteorit ten olarak bilinen ve El Gabal in evi olan bir tapinak insa edildi Bahsedilen bu tas hakkinda bu tasa cennetten geldigi dusunuldugu icin tapinildi uzerinde anlamli bazi cikintili kucuk parcalar ve isaretlerle yapilmis insanlarin inanmak isteyecegi turden gunesin kaba bir resmi vardi cunku bu insanlarin onu nasil gordugunun resmiydi El Gabal in yuce rahibi olan Elagabalus kendini sunnet etti Elagabalus un senatorleri davul ve zillerin sesiyle El Gabal in sunaginin etrafinda dans ederken kendisini izlemeye zorladigini ve her yaz Gun donumu nun kitleler arasinda bolca dagitilan yiyecekler nedeniyle El Gabal a adanmis buyuk bir festivale donustugunu yazar Bu festival sirasinda Elagabalus El Gabal la yer degistiriyordu Araba altin ve mucevherlerle suslenmisti ve onu sehrin disina varoslara getirirdi Alti atli bir araba tanriyi tasirdi pahali altin takimlar ve aksesuarlara sahip buyuk ve kusursuz beyaz atlari vardi Hic kimse dizginleri tutmaz ve hic kimse arabayi kullanmazdi arabaya sanki tanrinin kendisi araba surucusuymus gibi eslik ederdi Elagabalus geri geri arabanin onune kosar tanriyi karsilar ve dizginleri tutardi Butun seyahati tanrisinin yuzune bakarmis gibi ters tarafa bakarak yapardi Cinsiyet tartismasi Elagabalus un cinsel yonelimi ve cinsel kimligi bircok tartisma ve ihtilafin kaynagi olmustur Elagabalus uc tanesi bilinen toplam bes kadinla evlenmis ve bosanmistir Ilk karisi Julia Cornelia Paula ikincisi ise Julia Aquilia Severa dir Bu evlilik herhangi bir Vesta rahibesinin cinsel iliskiyi kabul etmesi durumunda canli canli topraga gomulmesini iceren Roma yasa ve geleneklerine gore buyuk bir skandal olarak gelismistir Bir yil icinde onu terk etti ve Marcus Aurelius un torunu ve Elagabalus un idam ettirdigi bir adamin dul esi olan Annia Faustina yla evlendi Ayni yilin sonlarinda Elagabalus Severa ya tekrar geri dondu Diger taraftan cagdasi senator ve tarihci Cassius Dio ya gore Elagabalus unen istikrarli iliskisi kocasi oldugu ima edilen Hierocles adinda sarisin bir kole olan Karya li bir araba surucusu ile idi Cassius Dio nun yazdigina gore Elagabalus aliskanlik olarak saraydaki odasinin kapisinda fahiselerin yaptigi gibi ciplak dikelir ve yumusak bir sesle gecenlere asilirken altin halkalardan yapilmis perdeyi sallardi Herodian in yorumuna gore Elagabalus dogal olarak sahip oldugu bir erkek guzeli gorunusunu cok fazla makyaj yaparak daha da cekici yapmayi adet edinmisti Elagabalus modern yazarlar tarafindan sik sik cinsiyet degistirmis ya da transseksuel olarak karakterize edilmistir Elagabalus Hierocles in metresi karisi ve kralicesi olarak cagrilmaktan zevk alan birisi olarak tanimlanmis ve soylendigine gore Roma imparatorlugundaki doktorlarin en az yarisina kimin onu bir kadin cinsel organi ile donatabilecegini sormustu Gucunun zayiflamasi Elagabalus un ekzantiriklikleri ozellikle de baskalarini onun dinsel adetlerine katilma konusunda zorlama aliskanligi Julia Maesa nin aklini kurcalamaya basladi ve Elegabalus ve onun dinsel adetlerini cesaretlendiren annesi Julia Soaemias in degistirilmesine karar verdi Alternatif olarak yonunu oteki kizi Julia Avita Mamaea ve onun on uc yasindaki oglu a cevirdi Maesa ve Mamaea Elagabalus u Alexander i halefi olarak secmeye ikna ettiler Fikrini degistirip Alexander in oldurulmesini emredince Maesa ve Mamaea oldurme emri disari sizmadan Praetorian muhafizlar i rusvetle ikna ettiler Elagabalus ve Julia Soaemias 11 Mart 222 de oldurulduler Historia Augustaya gore Imparatorun sinde tuvaletinde cesetleri Roma caddeleri ve Cloaca Maxima boyunca suruklendi ve en sonunda Tiber Nehri ne atildi Olumunun ardindanOnyargili tarihi kaynaklar Heliogabalus un gulleri Lawrence Alma Tadema 1888 Olumunun ardindan Elagabalus un dinsel emirleri geri alindi ve El Gabal Emesa ya geri dondu Kadinlar senato toplantilarinda hazir bulunmaktan men edildiler ve Damnatio Memoriae politikasi tesis edildi Elagabalus a karsi yapilan kampanyasi geleneksel olarak Julia Avitus Mamaea ya yuklenir Onun hakkinda bircok iftira ve uydurma hikaye ortalikta dolasmis ve tuhafliklari belki de fazla abartilmistir Bunlar arasinda en meshuru olan ve onu olumsuzlestiren 19 yuzyil resmi nde misafirlerini aksam yemeginde oldurmek icin tavandan dusen cok miktarda guzel kokulu gul yapraklariyla bogmustur Soylendigine gore Elagabalus bazen Pirinc boga bir iskence aleti icerisine bir kole yerlestirirdi boylece yemekteki misafirler onun olum cigliklariyla eglendirilirdi Elagabalus un sefahatiyla ilgili bircok hikayenin kaynagi olan Historia Augustanin detaylarinin guvenilmezligi artik bilimsel bir uzlasmadir Gercegin ozunu temel aldigi halde cinsiyet degistirmesi ya da transseksuelligiyle ilgili aciklamalar yuksek oranda suphelidir Pek cok cagdasi onun sadece erkekleri arzuladigini dusunmustur bu etken geleneksel olarak onun cokus nedeni olarak belirtilir Kaynak olarak Historia Augusta dan daha guvenilir olan Dio ve Herodian gibi tarihciler en azindan pasif bir escinsel oldugu iddia ederler ancak ne olcude olursa olsun eger oyleyse bile bu gun bilebilmek imkansizdir Onun gayretli dinsel sevki genis olcude kabul edilmis gorunur ve gunumuzde onemli bir tartisma konusu degildir Zalimlik eylemleri olarak bazi bilim adamlari Elagabalus un dogdugu kent olan u bir ihsan olarak Nicopolis yeniden imari icin ricaci olan Hristiyan tarihci Sextus Julius Africanus u isaret ederler Ayni zamanda dusmani ve selefi olan Macrinus Pater Patriae unvanini almis ve halefi Severus Alexander uzun sure gorevde kalmis olsa da Senato bir deger gostergesi olarak cok nadir verilen bir unvan olan Pater Patriae anavatanin babasi unvani ile onure etmistir ve bircok selefinden daha uzun gorev yapmistir Kulturel etkileri Bu hikayelere bagli olarak Elagabalus 19 yuzyil sonlarinda icin bir cesit kahraman haline geldi Bircok resim ve siire ahlak disi estetiginin somut bir ornegi olarak konu oldu Hayati ve karakteri asagidakiler de dahil bircok unlu sanat yapitina ilham verdi ya da en azindan bircogunu sekillendirdi Gilbert ve Sullivan nin ndaki Buyuk generalin mersiye alintisi olan ve Heliogabalus un tum suclarini isleyebilmesi ile ovundugu cabuk sarkisi 1879 Anglo felemenk akademisyen Sir Lawrence Alma Tadema tarafindan yapilan adli resim 1888 adini kullanan Alman sair a ait siir koleksiyonu 1892 1919 Bir zamanlar un yakin arkadasi olan Ingiliz decadent a tarafindan yapilan adli resim 1886 Fransiz yazar a ait roman Agony 1889 Ingiliz yazar a ait roman 1904 Felemenk yazar a ait roman Isik dagi 1905 Fransiz yonetmen Andre Calmettes tarafindan cekilen sessiz film 1909 Oxford universitesi ogretim uyesi tarafindan yazilan biyografi 1911 Fransiz yonetmen Louis Feuillade tarafindan cekilen kisa sessiz film 1911 Fransiz gercekustucu Antonin Artaud a ait deneme Heliogabalus ya da Taclandirilmis Anarsist 1934 Anglo Arjantinli yazar a ait roman 1960 Mandingo filminden sonra yazilan romanla daha unlu hale gelen ve a ait roman 1966 Alman kompozitor Hans Werner Henze ye 1926 ait orkestral calisma Imparator Heliogabalus 1972 Kurt Vonnegut un Sampiyonlarin Kahvaltisi 1973 adli kitabinda bir anma Danimarkali yazar in romani Guds ord fra landet Ulkelerden tanri sozcukleri 1974 grubunun CD si Eliogabalus 1990 Neil Gaiman a ait 24 saatlik cizgifilm 1991 Fransiz deneysel rock grubu ilk album Yolk 1995 te piyasaya cikti Momus yani nin 2001 albumu ten bir sarki Italyan yazar Alberto Arbasino ya ait roman Super Eliogabalo 1969 Amerikali sair Edgar Allan Poe ya ait kisa hikaye William Wilson 1840 Kompozitor ve saksofoncu John Zorn air CD Six Litanies for Heliogabalus Heliogabalus icin alti munacat 2007 KaynakcaHarry Benjamin Transseksuel fenomen 24 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Julain Press inc New York 1966 link dogrulama 2005 04 27 Ingilizce Michael Grant Roma Imparatorlari Barnes amp Noble 1997 hardback sayfa 126 130 ISBN 0 7607 0091 5 Ingilizce newadvent org 14 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinde katolik ansiklopedi Ingilizce Jerry Fielden Antoninus Elagabalus ve Senato ile iliskileri Ingilizce jerryfielden com 16 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2000 Historia Augusta Ceviri Anthony Birley Oniki Sezar in Hayati Harmondsworth Penguin 1976 ISBN 0 14 044308 8 Ingilizce Roma Tarihi Kitap 79 Ingilizce Kitap 5 Ingilizce S Gualerzi Ne uomo ne donna ne dio ne dea ruolo sessuale e ruolo religioso dell imperatore Elagabalo Bologna Patron 2005 ISBN 88 555 2842 4 ItalyancaNotlar Benjamin Appendix C Transseksuelizm Mitolojik tarihi ve kulturler arasi bakis acilari Richard Green M D Ingilizce 17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Elagabalus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir De Imperatoribus Romanis Elagabalus maddesi 15 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Antoninus Elagabalus ve Senato ile iliskileri 16 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Appendix C of The Transsexual Phenomenon by H Benjamin 17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Elagabalus tan transseksuel olarak bahsetme Ingilizce Ingilizce Elagabalus un hayati 9 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Historia Augusta LacusCurtius Latince metin ve Ingilizce cevirisi ElagabalusSeveruslar HanedaniDogumu 203 Olumu 11 Mart 222Resmi unvanlarOnce gelen Macrinus Roma Imparatoru 218 222 Sonra gelen Alexander Severus