Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tilly Kontu Johann Tserclaes, Otuz Yıl Savaşı’nda Katolik Ligi güçlerini yöneten mareşaldi. 1620-31 yılları arasında , , , ve de dahil olmak üzere Protestanlara karşı eşsiz ve büyük zaferler kazandı. bir Danimarka ordusunu yok etti ve Protestan şehri Magdeburg’u yağmaladı, bu yağma esnasında siviller dahil 25.000 kişilik şehir sakinlerinin yaklaşık 20.000’inin ölmesine sebep oldu.
| Johann Tserclaes | |
|---|---|
 Anthony van Dyck'in bir portresinde Kont Tilly. | |
| Lakabı | Zırhlı Keşiş |
| Doğum | Şubat 1559 Kutsal Roma İmparatorluğu'ndaki , Brabant Dükalığı, İspanya Hollandası (günümüzde Belçika) |
| Ölüm | 30 Nisan 1632 (73 yaşında) Ingolstadt, Bavyera Elektörlüğü, Kutsal Roma İmparatorluğu |
| Defin yeri | Altötting |
| Bağlılığı |  İspanya  Kutsal Roma İmparatorluğu  Bavyera |
| Branşı | Flanders Ordusu Katolik Ligi |
| Hizmet yılları | 1574-1632 |
| Rütbesi | Generalfeldmarschall |
| Çatışma/savaşları | Seksen Yıl Savaşı 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı Otuz Yıl Savaşı |
Kont Tilly daha sonra 1631’de Breitenfeld’de İsveç kralı Gustaf Adolf’un ordusu tarafından mağlup edildi. Rain Muharebesi’nde bir İsveç arkebüzü mermisi onu ağır şekilde yaraladı ve iki hafta sonra Ingolstadt’ta öldü. ve Mecklenburg dükü Albrecht von Wallenstein ile birlikte savaşın ilk yarısında Kutsal Roma İmparatorluğu kuvvetlerinin iki başkomutanından biriydi.
Erken dönemleri
Johann Tserclaes, Şubat 1559’da Valonya bölgesinin Brabant şehrinde, günümüzde Belçika’da, İspanya Hollandası’nda bulunan Tilly Kalesi’nde doğdu. Johann Tserclaes dindar bir Roma Katolik ailede doğdu ve Köln’de Cizvit eğitimi aldıktan sonra on beş yaşında İspanyol ordusuna katıldı ve Seksen Yıl Savaşı’nda isyan eden Hollanda kuvvetlerine karşı Parma ve Piacenza Dükü komutasındaki sefere katıldı ve 1585’deki başarılı olan katıldı. Bundan sonra Kutsal Roma İmparatorluğu’nun Macaristan ve Erdel’deki Osmanlı Türklerine karşı 1600’de paralı asker olarak katıldığı bir sefere katıldı ve hızla terfi kazanarak sadece beş yıl içinde mareşal oldu. Türk Savaşı 1606’da sona erdi ve 1610’da Bavyera Dükü I. Maximilian’ın komutasındaki Bavyera’nın Katolik Ligi kuvvetlerinin komutanlığına atanana kadar Prag’da II. Rudolf’un hizmetinde kaldı.
Bohemya seferi
Katolik Ligi kuvvetlerinin komutanı olarak Prag Defenestrasyonunun ardından Bohemyalı isyancılara karşı savaştı ve bu sırada askerlerini misketli piyadeleri, derin saflar oluşturan kargılı askerler ile destekleyen İspanyol sisteminde eğitti. Hem Katolik Ligi hem de İmparatorluk orduları da dahil olmak üzere 25.000 kişilik bir kuvvet, 8 Kasım 1620’de Prag’ın batısında Anhaltlı Christian ve Kont Thurn’e karşı önemli bir zafer kazandı. Katolik Ligi sadece 700 adam kaybederken düşman kuvvetlerinin yarısı öldürüldü veya esir alındı. Bu zafer, Prag’ın birkaç gün sonra ele geçirilmesini sağladığı için Bohemya’daki İmparator’a karşı olan isyanı ezmek için hayati bir önem taşıyordu.
Almanya'daki seferleri
Daha sonra batıya döndü ve Almanya içlerine girdi ancak 27 Nisan 1622’de mağlup oldu. Daha sonra İspanyol General Dük (15. yüzyılın sonlarında İtalya Savaşları’na katılan aynı ismi taşıyan ünlü İspanyol general ile karıştırılmamalıdır) katıldı ve 6 Mayıs’ta karşı galip geldi, zafer düşmanın mühimmat kağnısının top ateşiyle vurulup patlamasından sonra geldi.
20 Haziran’da tekrar başarılı oldu ve bu zaferi karşılığında kont (Almanca Graf) ilan edildi. İki aydaki bu üç muharebe, 19 Eylül’de on bir haftalık bir kuşatmanın ardından Heidelberg şehrini ele geçirmesinin önünü açtı. Höchst’te çoktan mağlup ettiği başka bir ordu kurdu ancak Christian, elli yüksek rütbeli subayı da dahil olmak üzere 15.000 kişilik ordusundan 13.000 kişiyi kaybederek tekrar büyük bir mağlubiyet aldı. 1623’te Bohemya’nın tamamen teslim olmasıyla birlikte Almanya’daki tüm direniş neredeyse sona erdi. Bunun üzerine Danimarka kralı IV. Christian Protestanlığı korumak ve Kuzey Avrupa’nın birincil gücü olmak için 1625’te Otuz Yıl Savaşı’na girdi. Kont Tilly, 30 Mayıs 1626’da Münden’i kuşattı ve ele geçirdi, ardından da yerel ve mülteci Protestan bakanları Werra nehrine attırdı ancak Kassel’i kuşatamadı.
Tilly, 26-27 Ağustos 1626 tarihlerinde Danimarkalılarla savaştı ve burada son derece disiplinli piyadeleri, düşman hatlarına dört kez hücum ederek yarma yaptı. Bu, onun kesin bir şekilde kazanmasına ve kaçan Danimarka ordusunun yarısından fazlasını yok etmesine yol açtı, bu o zamanki savaş anlayışına uymayan bir taktikti. Danimarka, Lübeck Antlaşması ile barış talep etmek zorunda kaldı. Bu, Avrupa’daki güç dengesini bozdu ve son yıllarda Polonya ile savaşları ile Baltık’a hakim olmaya çalışan, korkusuz liderleri kral ve mareşal Gustaf Adolf önderliğinde İsveç’in Otuz Yıl Savaşı’na girmesine yol açtı.
Magdeburg'un yağmalanması
Gustaf Adolf, ordusunu Mecklenburg’a getirip Berlin’de Kuzey Almanya liderleriyle ittifaklar kurmaya çalışırken, Tilly İsveç’i destekleme sözü veren Elbe üzerindeki Magdeburg şehrini kuşattı. Kuşatma 20 Mart 1631’de başladı ve Tilly, başka bir yerde sefere giderken astı Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim’ı kuşatmaya komuta etmesi için bıraktı. İki aylık kuşatmanın ardından ve Frankfurt an der Oder’in İsveçliler’e düşmesinin ardından Pappenheim, takviye kuvvetler getiren Tilly’i 20 Mayıs’ta kişisel komutası altındaki 40.000 adamla şehre saldırmaya ikna etti. Saldırı başarılı oldu ve duvarlar aşıldı ancak komutanlar askerlerinin kontrolünü kaybetti. Ardından, şehrin 25.000 sakininden yaklaşık 20.000’inin kılıçla ve şehrin çoğunu yok eden yangında öldüğü bir halk katliamı meydana geldi. Magdeburg, Almanya’nın Köln ve Hamburg’la birlikte en büyük şehirlerinden birisiydi.
Pek çok tarihçi, şehrin yakılmasını emretmiş olmasının pek olası olmadığını düşünüyor. Magdeburg, Elbe’nin stratejik olarak hayati bir şehriydi ve İsveçlilere karşı yaklaşmakta olan savaşta bir ikmal merkezi olarak gerekliydi. Reformasyon hareketine son derece karşı olmasına rağmen Tilly, deneyimli bir komutandı ve şehrin stratejik önemini anlayabilirdi. Ek olarak Toll tabyasının ele geçirilmesinden sonra, son saldırıdan günler önce Magdeburg’a teslim olma teklifini göndermişti. Ancak şehrin belediye başkanı, bir İsveç yardım gücünün yakında gelmesini bekleyerek teklifi reddetti. Katliam başladığında ve kaçış mümkün olmadığında şehrin çocukları alay haline getirildi ve Luther’in “” ilahisini söyleyerek pazar yerine yürüdüler. İlahinin giriş kısmı “Tanrım, bizi sözünde sabit tut, kılıçla krallığı oğlunun elinden almaya çalışan ve yaptığın her şeyi boşa çıkaran Papa’yı ve Türk’ü durdur” şeklinde çevrilir. Çocuklar acımasızca öldürüldü ancak Tilly’nin emriyle olup olmadığı bazı çevrelerde tartışılıyor. Tilly daha sonra İmparator’a yazdı:
Truva’nın ya da Kudüs’ün ele geçirilmesinden bu yana hiç bu kadar büyük bir zafer olmamıştı. Siz ve saray hanımlarının, gösterinin tadını çıkarmak için orada bulunmamanıza üzüldüm.
İsveçlilere karşı seferleri ve ölümü
Magdeburg’un ardından Tilly, Gustaf Adolf’un ordusuyla 17 Eylül 1631’de Saksonya’yı yerle bir ettikten sonra ulaştığı Leipzig şehri yakınlarındaki Breitenfeld Muharebesi’nde bir savaşa girdi. Savaşta, Kral Gustaf Adolf tarafından mağlup edildi ve 27.000 kayıp verdi. İsveçlilerin manevraları ve isabetli, hızlı topçu ateşleri yüzünden birliklerinin safları bozuldu ve kaçmalarına sebep oldu. Geri çekildi ve siyasi rekabetleri dolayısıyla Wallenstein’in yardımına gelmesini engelledi, bu yüzden savunmaya döndü. İsveçlileri 9 Mart 1632’de yendi. İsveçlilerin Rain am Lech yakınlarındaki Lech üzerinden Bavyera’ya geçmesini engellemeye çalışırken 15 Nisan’da Rain Muharebesi’nin başlarında 90 gramlık bir arkebüz mermisiyle yaralandı. Sağ uyluğu parçalandı ve on beş gün sonra 30 Nisan 1632’de 73 yaşında Ingolstadt’ta osteomiyelitten (kemik enfeksiyonu) öldü. Mezarı ise Yukarı Bavyera’da Altötting’de bulunmaktadır.
Torunları
Kardeşinin soyundan, (1646-1715), bir İspanyol generali ve asilzadeydi. Antonio Octavio’nun kız kardeşi veya kızı Albertina, Temmuz 1856’da İspanya Kraliçesi II. Isabel tarafından İspanya’da Sevilla ve Jerez’de yaşayan Pérez de Guzmán ailesinin üyelerine verilen İspanyol dük unvanı Tserclaes Dükleri’nin ilk kökü olacaktı.
Kurgudaki yeri
- Bertolt Brecht’in Cesaret Ana ve Çocukları’nda Tilly’den bahsedilir: Cenazesinin olduğu sahnede Cesaret Ana’nın meşhur bir sözü vardır: “Bu cenaze tarihi bir olay olsa da umrumda değil, benim için kızımın yüzünün kesilmesi bir tarihi olay.”
- Celladın Kızı romanında Tilly'den ve Magdeburg'un yağmalanmasından bahsedilir.
- Tilly, romanında, Birinci Breitenfeld'de ve Rain Muharebesi’nde tasvir edilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b Chisholm 1911.
- ^ a b Spahn 1913.
- ^ Willigerod, Geschichte von Münden (Göttingen, 1808).
- ^ C. L. Herm Fick (1854). "Die Magdeburger Schulkinder". Die Märtyrer der Evangelisch-Lutherischen Kirche, Volume 1. s. 144.
- ^ Samuel Gardiner; Charles Horne (1919). "The "Defeenestration" at Prague, The Thirty Years War". Johnson, Rossiter (Ed.). The Great Events by Famous Historians, vol XI, A.D. 1609-1660. The National Alumni. s. 72.
| Soyluluk unvanları | ||
|---|---|---|
| Yeni makam | Tilly Kontu 1622 - 1632 | Sonra gelen |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tilly Kontu Johann Tserclaes Otuz Yil Savasi nda Katolik Ligi guclerini yoneten maresaldi 1620 31 yillari arasinda ve de dahil olmak uzere Protestanlara karsi essiz ve buyuk zaferler kazandi bir Danimarka ordusunu yok etti ve Protestan sehri Magdeburg u yagmaladi bu yagma esnasinda siviller dahil 25 000 kisilik sehir sakinlerinin yaklasik 20 000 inin olmesine sebep oldu Johann TserclaesAnthony van Dyck in bir portresinde Kont Tilly LakabiZirhli KesisDogumSubat 1559 Kutsal Roma Imparatorlugu ndaki Brabant Dukaligi Ispanya Hollandasi gunumuzde Belcika Olum30 Nisan 1632 73 yasinda Ingolstadt Bavyera Elektorlugu Kutsal Roma ImparatorluguDefin yeriAltottingBagliligiIspanya Kutsal Roma Imparatorlugu BavyeraBransiFlanders Ordusu Katolik LigiHizmet yillari1574 1632RutbesiGeneralfeldmarschallCatisma savaslariSeksen Yil Savasi 1593 1606 Osmanli Avusturya Savasi Otuz Yil Savasi Kont Tilly daha sonra 1631 de Breitenfeld de Isvec krali Gustaf Adolf un ordusu tarafindan maglup edildi Rain Muharebesi nde bir Isvec arkebuzu mermisi onu agir sekilde yaraladi ve iki hafta sonra Ingolstadt ta oldu ve Mecklenburg duku Albrecht von Wallenstein ile birlikte savasin ilk yarisinda Kutsal Roma Imparatorlugu kuvvetlerinin iki baskomutanindan biriydi Erken donemleriJohann Tserclaes Subat 1559 da Valonya bolgesinin Brabant sehrinde gunumuzde Belcika da Ispanya Hollandasi nda bulunan Tilly Kalesi nde dogdu Johann Tserclaes dindar bir Roma Katolik ailede dogdu ve Koln de Cizvit egitimi aldiktan sonra on bes yasinda Ispanyol ordusuna katildi ve Seksen Yil Savasi nda isyan eden Hollanda kuvvetlerine karsi Parma ve Piacenza Duku komutasindaki sefere katildi ve 1585 deki basarili olan katildi Bundan sonra Kutsal Roma Imparatorlugu nun Macaristan ve Erdel deki Osmanli Turklerine karsi 1600 de parali asker olarak katildigi bir sefere katildi ve hizla terfi kazanarak sadece bes yil icinde maresal oldu Turk Savasi 1606 da sona erdi ve 1610 da Bavyera Duku I Maximilian in komutasindaki Bavyera nin Katolik Ligi kuvvetlerinin komutanligina atanana kadar Prag da II Rudolf un hizmetinde kaldi Bohemya seferiKatolik Ligi kuvvetlerinin komutani olarak Prag Defenestrasyonunun ardindan Bohemyali isyancilara karsi savasti ve bu sirada askerlerini misketli piyadeleri derin saflar olusturan kargili askerler ile destekleyen Ispanyol sisteminde egitti Hem Katolik Ligi hem de Imparatorluk ordulari da dahil olmak uzere 25 000 kisilik bir kuvvet 8 Kasim 1620 de Prag in batisinda Anhaltli Christian ve Kont Thurn e karsi onemli bir zafer kazandi Katolik Ligi sadece 700 adam kaybederken dusman kuvvetlerinin yarisi olduruldu veya esir alindi Bu zafer Prag in birkac gun sonra ele gecirilmesini sagladigi icin Bohemya daki Imparator a karsi olan isyani ezmek icin hayati bir onem tasiyordu Almanya daki seferleriTserclaes in Munih Feldherrnhalle deki bronz heykeli Daha sonra batiya dondu ve Almanya iclerine girdi ancak 27 Nisan 1622 de maglup oldu Daha sonra Ispanyol General Duk 15 yuzyilin sonlarinda Italya Savaslari na katilan ayni ismi tasiyan unlu Ispanyol general ile karistirilmamalidir katildi ve 6 Mayis ta karsi galip geldi zafer dusmanin muhimmat kagnisinin top atesiyle vurulup patlamasindan sonra geldi 20 Haziran da tekrar basarili oldu ve bu zaferi karsiliginda kont Almanca Graf ilan edildi Iki aydaki bu uc muharebe 19 Eylul de on bir haftalik bir kusatmanin ardindan Heidelberg sehrini ele gecirmesinin onunu acti Hochst te coktan maglup ettigi baska bir ordu kurdu ancak Christian elli yuksek rutbeli subayi da dahil olmak uzere 15 000 kisilik ordusundan 13 000 kisiyi kaybederek tekrar buyuk bir maglubiyet aldi 1623 te Bohemya nin tamamen teslim olmasiyla birlikte Almanya daki tum direnis neredeyse sona erdi Bunun uzerine Danimarka krali IV Christian Protestanligi korumak ve Kuzey Avrupa nin birincil gucu olmak icin 1625 te Otuz Yil Savasi na girdi Kont Tilly 30 Mayis 1626 da Munden i kusatti ve ele gecirdi ardindan da yerel ve multeci Protestan bakanlari Werra nehrine attirdi ancak Kassel i kusatamadi Tilly 26 27 Agustos 1626 tarihlerinde Danimarkalilarla savasti ve burada son derece disiplinli piyadeleri dusman hatlarina dort kez hucum ederek yarma yapti Bu onun kesin bir sekilde kazanmasina ve kacan Danimarka ordusunun yarisindan fazlasini yok etmesine yol acti bu o zamanki savas anlayisina uymayan bir taktikti Danimarka Lubeck Antlasmasi ile baris talep etmek zorunda kaldi Bu Avrupa daki guc dengesini bozdu ve son yillarda Polonya ile savaslari ile Baltik a hakim olmaya calisan korkusuz liderleri kral ve maresal Gustaf Adolf onderliginde Isvec in Otuz Yil Savasi na girmesine yol acti Magdeburg un yagmalanmasiAltotting deki heykeli Gustaf Adolf ordusunu Mecklenburg a getirip Berlin de Kuzey Almanya liderleriyle ittifaklar kurmaya calisirken Tilly Isvec i destekleme sozu veren Elbe uzerindeki Magdeburg sehrini kusatti Kusatma 20 Mart 1631 de basladi ve Tilly baska bir yerde sefere giderken asti Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim i kusatmaya komuta etmesi icin birakti Iki aylik kusatmanin ardindan ve Frankfurt an der Oder in Isvecliler e dusmesinin ardindan Pappenheim takviye kuvvetler getiren Tilly i 20 Mayis ta kisisel komutasi altindaki 40 000 adamla sehre saldirmaya ikna etti Saldiri basarili oldu ve duvarlar asildi ancak komutanlar askerlerinin kontrolunu kaybetti Ardindan sehrin 25 000 sakininden yaklasik 20 000 inin kilicla ve sehrin cogunu yok eden yanginda oldugu bir halk katliami meydana geldi Magdeburg Almanya nin Koln ve Hamburg la birlikte en buyuk sehirlerinden birisiydi Pek cok tarihci sehrin yakilmasini emretmis olmasinin pek olasi olmadigini dusunuyor Magdeburg Elbe nin stratejik olarak hayati bir sehriydi ve Isveclilere karsi yaklasmakta olan savasta bir ikmal merkezi olarak gerekliydi Reformasyon hareketine son derece karsi olmasina ragmen Tilly deneyimli bir komutandi ve sehrin stratejik onemini anlayabilirdi Ek olarak Toll tabyasinin ele gecirilmesinden sonra son saldiridan gunler once Magdeburg a teslim olma teklifini gondermisti Ancak sehrin belediye baskani bir Isvec yardim gucunun yakinda gelmesini bekleyerek teklifi reddetti Katliam basladiginda ve kacis mumkun olmadiginda sehrin cocuklari alay haline getirildi ve Luther in ilahisini soyleyerek pazar yerine yuruduler Ilahinin giris kismi Tanrim bizi sozunde sabit tut kilicla kralligi oglunun elinden almaya calisan ve yaptigin her seyi bosa cikaran Papa yi ve Turk u durdur seklinde cevrilir Cocuklar acimasizca olduruldu ancak Tilly nin emriyle olup olmadigi bazi cevrelerde tartisiliyor Tilly daha sonra Imparator a yazdi Truva nin ya da Kudus un ele gecirilmesinden bu yana hic bu kadar buyuk bir zafer olmamisti Siz ve saray hanimlarinin gosterinin tadini cikarmak icin orada bulunmamaniza uzuldum Isveclilere karsi seferleri ve olumuViyana daki Askeri Tarih Muzesi ndeki heykeli Magdeburg un ardindan Tilly Gustaf Adolf un ordusuyla 17 Eylul 1631 de Saksonya yi yerle bir ettikten sonra ulastigi Leipzig sehri yakinlarindaki Breitenfeld Muharebesi nde bir savasa girdi Savasta Kral Gustaf Adolf tarafindan maglup edildi ve 27 000 kayip verdi Isveclilerin manevralari ve isabetli hizli topcu atesleri yuzunden birliklerinin saflari bozuldu ve kacmalarina sebep oldu Geri cekildi ve siyasi rekabetleri dolayisiyla Wallenstein in yardimina gelmesini engelledi bu yuzden savunmaya dondu Isveclileri 9 Mart 1632 de yendi Isveclilerin Rain am Lech yakinlarindaki Lech uzerinden Bavyera ya gecmesini engellemeye calisirken 15 Nisan da Rain Muharebesi nin baslarinda 90 gramlik bir arkebuz mermisiyle yaralandi Sag uylugu parcalandi ve on bes gun sonra 30 Nisan 1632 de 73 yasinda Ingolstadt ta osteomiyelitten kemik enfeksiyonu oldu Mezari ise Yukari Bavyera da Altotting de bulunmaktadir TorunlariKardesinin soyundan 1646 1715 bir Ispanyol generali ve asilzadeydi Antonio Octavio nun kiz kardesi veya kizi Albertina Temmuz 1856 da Ispanya Kralicesi II Isabel tarafindan Ispanya da Sevilla ve Jerez de yasayan Perez de Guzman ailesinin uyelerine verilen Ispanyol duk unvani Tserclaes Dukleri nin ilk koku olacakti Kurgudaki yeriBertolt Brecht in Cesaret Ana ve Cocuklari nda Tilly den bahsedilir Cenazesinin oldugu sahnede Cesaret Ana nin meshur bir sozu vardir Bu cenaze tarihi bir olay olsa da umrumda degil benim icin kizimin yuzunun kesilmesi bir tarihi olay Celladin Kizi romaninda Tilly den ve Magdeburg un yagmalanmasindan bahsedilir Tilly romaninda Birinci Breitenfeld de ve Rain Muharebesi nde tasvir edilmistir Kaynakca a b Chisholm 1911 a b Spahn 1913 Willigerod Geschichte von Munden Gottingen 1808 C L Herm Fick 1854 Die Magdeburger Schulkinder Die Martyrer der Evangelisch Lutherischen Kirche Volume 1 s 144 Samuel Gardiner Charles Horne 1919 The Defeenestration at Prague The Thirty Years War Johnson Rossiter Ed The Great Events by Famous Historians vol XI A D 1609 1660 The National Alumni s 72 Soyluluk unvanlariYeni makam Tilly Kontu 1622 1632 Sonra gelen