Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karanfil yaprakbükeni (Cacoecimorpha pronubana) Tortricidae familyasından pul kanatlı zararlı böcek türü.
| Karanfil yaprakbükeni | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Cacoecimorpha pronubana (Hübner, 1799) | ||||||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||||||
|
Morfoloji
Yumurta
Yumurtaları ilk bırakıldığında parlak-yeşil renkte olup, daha sonraları ise sarı renge dönüşmektedir. Ovalimsi yapıda, yuvarlak, basık ve bir pulcuk görünümündedir. Dış zarı ağımsıdır. Boyu yaklaşık 1 mm olup, eni 0.6 mm kadardır. Zararlı yumurtalarını 10-200’li gruplar halinde bırakır.
Larva
Başlangıçta sarı renkli olan larvanın (tırtılın) başı siyah olup, ikinci larva döneminden sonra kahverengiye dönüşür. Yedi larva dönemi sonunda boyu yaklaşık 14.65±0.83, eni 2.87±0.22 mm’ye kadar ulaşır. Son dönem larvanın başı kahverengimsi sarı renkli olup, üzerinde değişik koyu lekeler vardır. Protoraksın arka kısmında dört koyu leke mevcut olup, yeşilimsi sarı renktedir.
Pupa
Başlangıçta kahverengi olan pupa (pup), daha sonraları siyaha yakın bir renk alır. Abdomen segmentinin ucu 4 çengellidir ve buna ek olarak dorsalde iki sıra halinde iğne, abdomen segmentleri üzerinde de çok sayıda sarımsı dikenimsi yapılar vardır. Pupa yoğun bir ağ içerisinde bulunur ve boyu yaklaşık olarak 8.06±1.31, eni 2.40±0.41 mm kadardır.
Ergin
Erkeklerde kanat açıklığı 15–17 mm, dişilerde ise 18–24 mm’dir. Boyları yaklaşık 4.48±1.25 mm’dir. Dinlenme durumundaki bireylerin kanat açıklığı ise 8.71±1.7 mm kadardır. Ön kanatlar dikdörtgen şeklinde olup, üzerinde sarımsı-kahverenginden, morumsu-kahverengiye kadar değişen renklerde koyu, dar, eğrili enine bantlar (erkeğinde iki, dişide bir) bulunur. Arka kanatlar portakal renginde olup, kenarları koyu kahverengidir. Dişiler erkeklerden daha açık renklidir.
Biyolojisi
Kışı İngiltere’nin kuzey bölgelerinde açık alanlarda ve seradaki bitkiler üzerinde birinci ve esas olarak da ikinci dönem larva, Güney Avrupa’da (Fransa, İtalya) seralarda bitkilerin çiçek tomurcuklarında veya yaprak saplarında olgun larva ve pupa olarak geçirir. Kışı geçiren larvalar mart ayının sonundan mayıs başlarına kadar yaklaşık 10-45 günde pupa dönemlerini tamamlayıp, ergin döneme geçer. Geceleri çiftleşen dişiler, yumurtalarını yumuşak yüzeyler üzerine bırakır. Bir dişi ortalama 430 adet (en çok 700) yumurta bırakır. Doğa koşullarında zararlının yumurtaları 8-51 gün sonunda açılır. Yumurtadan çıkan larvalar uygun koşullarda yaklaşık olarak 19-70 gün içerisinde yedi larva dönemini tamamlayarak, pupa dönemine geçerler. Pupa dönemlerini bir kokon içerisinde yaprakları bir araya getirerek, gövdede açtıkları bir tünelde veya çiçek tomurcuklarında açtıkları bir oyuk içerisinde 15-17 gün içerisinde tamamlayarak ergin olurlar. Bir dölünü ortalama 15 ve 30 ˚C sıcaklık ve % 40-70 oransal nemde sırasıyla 123-147 ve 28-44 günde tamamlarlar. Güney Avrupa’da (Fransa, İtalya, İspanya) açık alanda 4 döl, serada 5 döl, Kuzey Afrika’da Turunçgillerde 5-6 döl, Tunus’da 6 döl ve İngiltere’de ise yılda 2 döl verdiği kaydedilmiştir.
Konukçuları
bir zararlı olup, bugüne kadar süs bitkilerinden Acacia, Acer, Achillea, , Berberis, Chaenomeles, Cotoneaster, Chrysanthemum, , Coronilla, Dianthus, , Euphorbia, Ilex, Jasminum, Laurus, Lavandula, Ligustrum, Lonicera, Pelargonium, Populus, Pyracantha, Rhododendron, Rosa, Syringa, Spiraea, ve cinslerine bağlı bitkilerde; meyve ağaçlarından Avokado, Citrus, Malus, Olea, Prunus, Pyrus, Rubus ve Fragaria cinslerine bağlı bitkilerde; sebzelerden Brassica, Daucus, , Solanum, Pisum, Trifolium ve Vicia cinsine bağlı bitkilerde ve diğer konukçuları olarak da, Hippophae, , , Pinus ve Robinia cinslerine bağlı bitkilerde tespit edilmiştir
Türkiye'de ise, zeytinin yanı sıra Jasminum sp., Lavandula sp., Ligustrum sp. ve Rubus sp. ile de beslendiği bilinmektedir.
Ekonomik zararı
Çoğunlukla sert yapraklı, kışın yeşil kalan bitkileri tercih eden karanfil yaprakbükeni larvaların bitkinin genç kısımlarındaki yapraklarda, çiçeklerde ve meyvelerde beslenir.
Kesme karanfillerin sürgünlerinde %90’ın üzerinde zarara neden olur.
Zeytinin taze sürgünlerinin uç kısmında bulunan körpe yaprakları birbirine ağlarla yapıştırıp bükerek içerisinde saklanır ve buradaki taze yapraklarla beslenir. Larvaların yaptığı zarar sonucu zeytinin genç sürgünlerinde gelişme yavaşlar ve özellikle 1-5 yaşındaki yoğun bulaşık ağaçlarda çalımsı bir görünüm ortaya çıkar. Ayrıca larvaları zeytin meyvesinde, sapa yakın kısımda ve iki meyvenin birleştiği yerden meyveye girerek beslenmektedir. İtalya, Tunus ve Cezayir’de zeytinlerde zararının önemli olduğu biliniyor. Türkiye'de de ileriki yıllarda zeytin zararlıları arasında yer alması kaçınılmaz gözüküyor.
Yayılımı
Asya’da, İsrail, Suriye, İran ve Japonya’da; Avrupa’da, Arnavutluk, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Malta, Kanal Adaları, Romanya ve İspanya’da geniş bir alanda yayılış gösterirken, Sırbistan ve Karadağ, İngiltere ve Galler, Hırvatistan, Portekiz, Almanya ve İsviçre’de sınırlı yayılış gösterdiği, Belçika ve Litvanya’da birkaç kaydın bulunduğu, Danimarka’da eradike edilmiş olduğu, Polonya’da güvenilir olmayan kayda göre var olmadığı, Slovenya’da eskiden varlığı bilinmekle birlikte günümüzde olmadığı; Afrika’da, Libya ve Güney Afrika’da yayılış gösterdiği, Cezayir, Fas ve Tunus’da sınırlı yayılışının olduğu; Kuzey Amerika’da, ABD (Oregon)’de yayılım gösterdiği kaydedilmiştir.
Türkiye’de bu zararlı ilk defa 1932 yılında İzmir’de Malta eriğinde, daha sonraki yıllarda Bursa, İstanbul, İzmir (Bornova), Balıkesir (Bandırma), Aydın (Söke)’da gül, pamuk, karanfil, yasemin, Hint elması ve zeytinde görüldüğü kaydedilmiştir. Türkiye için en yeni kayıt 2007 yılında zeytin zararlısı olarak, Mersin, Adana, Osmaniye, Hatay, Gaziantep ve Kahramanmaraş'ta kaydedilmiştir. Ancak, Kilis ili zeytin bahçelerinde henüz bulunmuyor.
Mücadele
Doğal düşmanları
Karanfil yaprakbükeni üzerinde beslenen Hymenoptera takımının Braconidae familyasından Apanteles sp., Choeras sp., , Microgaster sp.; Eulophidae familyasından , ; Chalcididae familyasından , ; Ichneumonidae familyasından sp., , , ; Proctotrupidae familyasından sp.; Trichogrammatidae familyasından spp. ile Diptera takımının Tachinidae familyasına ait , , , , ve türleri tespit edilmiştir.
Zirai mücadele
Zararlının çok sayıda doğal düşmanı bulunmasına rağmen, biyolojik mücadelesine yönelik çalışmaların yeterli olmadığı biliniyor. Zararlının popülasyonunu izlemede feromon tuzakları başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Ancak, biyoteknik mücadele yöntemlerinden olan çiftleşmeyi engelleme ve kitlesel yakalama tekniklerinin mücadelede bazı sorunlar çıkmaktadır. Birtakım kimyasal maddelerle yapılan mücadelelerden memnun edici sonuç çıkmamıştır.
Karantina
Türkiye’de sınırlı olarak yayılış göstermekte ve Zirai Karantina Yönetmeliği’nin A2 listesinde yani ithal edilen ürünler üzerinde bulunması istenmeyen organizmalar arasında yer almaktadır. Ayrıca "iç karantinaya tabi hastalık ve zararlılar listesi" arasında yer almaktadır.
Dipnotlar
- ^ İstanbul İl Tarım Müdürlüğü[]
Kaynakça
- , Doğu Akdeniz Bölgesi’nde yeni bir zeytin zararlısı Karanfil yaprakbükeni, Cacoecimorpha pronubana (Hübner), 1796-1799 (Lepidoptera: Tortricidae), Türk. entomol. derg., 2008, 32 (3): 211-223
- VäxtEko / Data Sheets on Quarantine Pests[]
- Semiochemicals of Cacoecimorpha pronubana 1 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Distribution Maps of Quarantine Pests for Europe[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karanfil yaprakbukeni Cacoecimorpha pronubana Tortricidae familyasindan pul kanatli zararli bocek turu Karanfil yaprakbukeniBiyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaAlt alem EumetazoaSube ArthropodaAlt sube HexapodaSinif InsectaTakim LepidopteraFamilya TortricidaeAlt familya Oymak Cins Tur C pronubanaIkili adlandirmaCacoecimorpha pronubana Hubner 1799 SinonimlerT pronubana Hubner 1796 1799 T ambustana Frolich in Geyer amp Hubner 1830 T hermineana Duponchel in Godart 1834 T herminiana Duponchel in Godart 1834 T insolatana Lucas 1848 T musculana obsoletana Strand 1901 T perochreana Herrich Schffer 1856MorfolojiYumurta Yumurtalari ilk birakildiginda parlak yesil renkte olup daha sonralari ise sari renge donusmektedir Ovalimsi yapida yuvarlak basik ve bir pulcuk gorunumundedir Dis zari agimsidir Boyu yaklasik 1 mm olup eni 0 6 mm kadardir Zararli yumurtalarini 10 200 li gruplar halinde birakir Larva Baslangicta sari renkli olan larvanin tirtilin basi siyah olup ikinci larva doneminden sonra kahverengiye donusur Yedi larva donemi sonunda boyu yaklasik 14 65 0 83 eni 2 87 0 22 mm ye kadar ulasir Son donem larvanin basi kahverengimsi sari renkli olup uzerinde degisik koyu lekeler vardir Protoraksin arka kisminda dort koyu leke mevcut olup yesilimsi sari renktedir Pupa Baslangicta kahverengi olan pupa pup daha sonralari siyaha yakin bir renk alir Abdomen segmentinin ucu 4 cengellidir ve buna ek olarak dorsalde iki sira halinde igne abdomen segmentleri uzerinde de cok sayida sarimsi dikenimsi yapilar vardir Pupa yogun bir ag icerisinde bulunur ve boyu yaklasik olarak 8 06 1 31 eni 2 40 0 41 mm kadardir Ergin Erkeklerde kanat acikligi 15 17 mm disilerde ise 18 24 mm dir Boylari yaklasik 4 48 1 25 mm dir Dinlenme durumundaki bireylerin kanat acikligi ise 8 71 1 7 mm kadardir On kanatlar dikdortgen seklinde olup uzerinde sarimsi kahverenginden morumsu kahverengiye kadar degisen renklerde koyu dar egrili enine bantlar erkeginde iki diside bir bulunur Arka kanatlar portakal renginde olup kenarlari koyu kahverengidir Disiler erkeklerden daha acik renklidir BiyolojisiKisi Ingiltere nin kuzey bolgelerinde acik alanlarda ve seradaki bitkiler uzerinde birinci ve esas olarak da ikinci donem larva Guney Avrupa da Fransa Italya seralarda bitkilerin cicek tomurcuklarinda veya yaprak saplarinda olgun larva ve pupa olarak gecirir Kisi geciren larvalar mart ayinin sonundan mayis baslarina kadar yaklasik 10 45 gunde pupa donemlerini tamamlayip ergin doneme gecer Geceleri ciftlesen disiler yumurtalarini yumusak yuzeyler uzerine birakir Bir disi ortalama 430 adet en cok 700 yumurta birakir Doga kosullarinda zararlinin yumurtalari 8 51 gun sonunda acilir Yumurtadan cikan larvalar uygun kosullarda yaklasik olarak 19 70 gun icerisinde yedi larva donemini tamamlayarak pupa donemine gecerler Pupa donemlerini bir kokon icerisinde yapraklari bir araya getirerek govdede actiklari bir tunelde veya cicek tomurcuklarinda actiklari bir oyuk icerisinde 15 17 gun icerisinde tamamlayarak ergin olurlar Bir dolunu ortalama 15 ve 30 C sicaklik ve 40 70 oransal nemde sirasiyla 123 147 ve 28 44 gunde tamamlarlar Guney Avrupa da Fransa Italya Ispanya acik alanda 4 dol serada 5 dol Kuzey Afrika da Turuncgillerde 5 6 dol Tunus da 6 dol ve Ingiltere de ise yilda 2 dol verdigi kaydedilmistir Konukcularibir zararli olup bugune kadar sus bitkilerinden Acacia Acer Achillea Berberis Chaenomeles Cotoneaster Chrysanthemum Coronilla Dianthus Euphorbia Ilex Jasminum Laurus Lavandula Ligustrum Lonicera Pelargonium Populus Pyracantha Rhododendron Rosa Syringa Spiraea ve cinslerine bagli bitkilerde meyve agaclarindan Avokado Citrus Malus Olea Prunus Pyrus Rubus ve Fragaria cinslerine bagli bitkilerde sebzelerden Brassica Daucus Solanum Pisum Trifolium ve Vicia cinsine bagli bitkilerde ve diger konukculari olarak da Hippophae Pinus ve Robinia cinslerine bagli bitkilerde tespit edilmistir Turkiye de ise zeytinin yani sira Jasminum sp Lavandula sp Ligustrum sp ve Rubus sp ile de beslendigi bilinmektedir Ekonomik zarariCogunlukla sert yaprakli kisin yesil kalan bitkileri tercih eden karanfil yaprakbukeni larvalarin bitkinin genc kisimlarindaki yapraklarda ciceklerde ve meyvelerde beslenir Kesme karanfillerin surgunlerinde 90 in uzerinde zarara neden olur Zeytinin taze surgunlerinin uc kisminda bulunan korpe yapraklari birbirine aglarla yapistirip bukerek icerisinde saklanir ve buradaki taze yapraklarla beslenir Larvalarin yaptigi zarar sonucu zeytinin genc surgunlerinde gelisme yavaslar ve ozellikle 1 5 yasindaki yogun bulasik agaclarda calimsi bir gorunum ortaya cikar Ayrica larvalari zeytin meyvesinde sapa yakin kisimda ve iki meyvenin birlestigi yerden meyveye girerek beslenmektedir Italya Tunus ve Cezayir de zeytinlerde zararinin onemli oldugu biliniyor Turkiye de de ileriki yillarda zeytin zararlilari arasinda yer almasi kacinilmaz gozukuyor YayilimiAsya da Israil Suriye Iran ve Japonya da Avrupa da Arnavutluk Fransa Yunanistan Irlanda Italya Luksemburg Malta Kanal Adalari Romanya ve Ispanya da genis bir alanda yayilis gosterirken Sirbistan ve Karadag Ingiltere ve Galler Hirvatistan Portekiz Almanya ve Isvicre de sinirli yayilis gosterdigi Belcika ve Litvanya da birkac kaydin bulundugu Danimarka da eradike edilmis oldugu Polonya da guvenilir olmayan kayda gore var olmadigi Slovenya da eskiden varligi bilinmekle birlikte gunumuzde olmadigi Afrika da Libya ve Guney Afrika da yayilis gosterdigi Cezayir Fas ve Tunus da sinirli yayilisinin oldugu Kuzey Amerika da ABD Oregon de yayilim gosterdigi kaydedilmistir Turkiye de bu zararli ilk defa 1932 yilinda Izmir de Malta eriginde daha sonraki yillarda Bursa Istanbul Izmir Bornova Balikesir Bandirma Aydin Soke da gul pamuk karanfil yasemin Hint elmasi ve zeytinde goruldugu kaydedilmistir Turkiye icin en yeni kayit 2007 yilinda zeytin zararlisi olarak Mersin Adana Osmaniye Hatay Gaziantep ve Kahramanmaras ta kaydedilmistir Ancak Kilis ili zeytin bahcelerinde henuz bulunmuyor MucadeleDogal dusmanlari Karanfil yaprakbukeni uzerinde beslenen Hymenoptera takiminin Braconidae familyasindan Apanteles sp Choeras sp Microgaster sp Eulophidae familyasindan Chalcididae familyasindan Ichneumonidae familyasindan sp Proctotrupidae familyasindan sp Trichogrammatidae familyasindan spp ile Diptera takiminin Tachinidae familyasina ait ve turleri tespit edilmistir Zirai mucadele Zararlinin cok sayida dogal dusmani bulunmasina ragmen biyolojik mucadelesine yonelik calismalarin yeterli olmadigi biliniyor Zararlinin populasyonunu izlemede feromon tuzaklari basarili bir sekilde kullanilmaktadir Ancak biyoteknik mucadele yontemlerinden olan ciftlesmeyi engelleme ve kitlesel yakalama tekniklerinin mucadelede bazi sorunlar cikmaktadir Birtakim kimyasal maddelerle yapilan mucadelelerden memnun edici sonuc cikmamistir KarantinaTurkiye de sinirli olarak yayilis gostermekte ve Zirai Karantina Yonetmeligi nin A2 listesinde yani ithal edilen urunler uzerinde bulunmasi istenmeyen organizmalar arasinda yer almaktadir Ayrica ic karantinaya tabi hastalik ve zararlilar listesi arasinda yer almaktadir Dipnotlar Istanbul Il Tarim Mudurlugu olu kirik baglanti Kaynakca Dogu Akdeniz Bolgesi nde yeni bir zeytin zararlisi Karanfil yaprakbukeni Cacoecimorpha pronubana Hubner 1796 1799 Lepidoptera Tortricidae Turk entomol derg 2008 32 3 211 223 VaxtEko Data Sheets on Quarantine Pests olu kirik baglanti Semiochemicals of Cacoecimorpha pronubana 1 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Distribution Maps of Quarantine Pests for Europe olu kirik baglanti