Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Monoamonyum fosfat (MAP) olarak bilinen amonyum dihidrojen fosfat (ADP), (NH4)(H2PO4) kimyasal formülüne sahip bir kimyasal bileşiktir. MAP tarımsal gübrelerin ve bazı yangın söndürücülerin önemli bir bileşenidir. Optik ve elektronik alanlarında da önemli kullanımları vardır.
 | |
 | |
 | |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Amonyum dihidrojen fosfat | |
Diğer adlar Monoamonyum fosfat | |
| Tanımlayıcılar | |
| |
3D model (JSmol) |
|
| ChEBI |
|
| ChemSpider |
|
| ECHA InfoCard | 100.028.877 |
| EC Numarası |
|
| E numaraları | E342(i) ((antioksidanlar, ...)) |
PubChem CID |
|
| UNII |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | H6NO4P |
| Molekül kütlesi | 115,03 g mol−1 |
| Görünüm | beyaz kristaller |
| Koku | yok |
| Yoğunluk | 1.80 g/cm3 |
| Erime noktası | 190 °C |
| Çözünürlük (su içinde) | (g/dL) 28 (10 °C) 36 (20 °C) 44 (30 °C) 56 (40 °C) 66 (50 °C) 81 (60 °C) 99 (70 °C) 118 (80 °C) 173 (100 °C) |
| Çözünürlük | etanol ve asetonda çözünmez |
| Kırınım dizimi (nD) | 1.525 |
| Yapı | |
| tetragonal | |
| Termokimya | |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) | −1445.07 kJ/mol |
| Tehlikeler | |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |  |
| İşaret sözcüğü | İkaz |
| Tehlike ifadeleri | H319 |
| Önlem ifadeleri | P261, P264, P271, P280, P302+P352, P304+P340, P305+P351+P338, P312, P321, P332+P313, P337+P313, P362, P403+P233, P405, P501 |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 ((medyan doz)) | 5750 mg/kg (sıçan, oral) |
| Benzeyen bileşikler | |
Diğer anyonlar | Amonyum fosfat Diamonyum fosfat |
Diğer katyonlar | |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Kimyasal özellikleri
Monoamonyum fosfat suda çözünür ve ondan tetragonal sistemde susuz tuz olarak, uzun prizmalar veya iğnelerek olarak kristalleşir.Etanolde pratik olarak çözünmez.
Katı amonyum fosfat pratikte 200 °C'ye kadar olan sıcaklıklarda kararlı kabul edilebilir. Bu sıcaklıktan sonra, gaz halindeki amonyak NH3 ve erimiş fosforik asite H3PO4 ayrışır. 125 °C’de amonyağın kısmi basıncı 0.05 mm Hg’dir.
Stokiyometrik monoamonyum fosfat çözeltisi asidiktir (%0,1 konsantrasyonda pH 4,7, %5'te 4,2).
Üretimi
Monoamonyum fosfat, doğru miktarda ayarlanmış fosforik asit ve amonyağın ekzotermik reaksiyonuyla endüstriyel olarak üretilir:NH3 + H3PO4 → NH6PO4
Kristal MAP daha sonra çökelir.
Kullanımı
Tarım
Monoamonyum fosfatın ağırlıkça en büyük kullanımı, gübrelerin bir bileşeni olarak tarımdadır. Toprağı bitkilerin kullanabileceği formda azot ve fosfor elementleriyle besler. 12-61-0’dır (12-27-0), yani ağırlıkça %12 elementel azot ve (toplam olarak) %61 P2O5 veya %27 elementel fosfor içerir.
Yangın söndürücüler
Bileşik ayrıca bazı kuru kimyasal yangın söndürücülerdeki bir bileşenidir.
Optik
Monoamonyum fosfat, çift kırılma özelliklerinden dolayı optik alanında yaygın olarak kullanılan bir kristaldir. Tetragonal kristal yapısının bir sonucu olarak, bu malzeme, optik dalga boylarında tipik kırılma indisleri no = 1.522 ve ne = 1.478 ile negatif tek eksenli optik simetriye sahiptir.
Elektronik
Monoamonyum fosfat kristalleri, bazı aktif sonar transdüserlerde (alternatifi, kullanan transdüserlerdir) gerekli bir özellik olan piezoelektrik özelliktedir. 1950’lerde MAP kristalleri, transdüserlerde bulunan kuvars ve kristallerinin büyük ölçüde yerini aldı. Çünkü, kuvarstan daha kolay işleniyorlar ve Rochelle tuzundan farklı olarak havadan nem çekerek sulanmıyorlardı.
Oyuncaklar
Nispeten toksik olmayan MAP, çeşitli renklerde boyalarla karıştırılmış oyuncak kitleri olarak satılan, rekreasyonel kristal yetiştiriciliği için de popüler bir maddedir.
Doğal oluşumu
Bileşik, doğada ender bir mineral olan bifosfamit olarak bulunur. Bifosmamit, guano yatakları içinde oluşur. Monohidrojen muadili olan ilgili bir bileşik, daha da az bulunan fosfamittir.
Kaynakça
- ^ Lide, David R. (1998). Handbook of Chemistry and Physics (87 bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ss. 4-40. ISBN .
- ^ a b c Dejun Xu, Xing Xiong, Lin Yang, Zhiye Zhang, and Xinlong Wang (2016): "Determination of the Solubility of Ammonium Dihydrogen Phosphate in Water-Ethanol System at Different Temperatures from 283.2 to 343.2 K". Journal of Chemincal Engineering Data, cilt 61, sayı 1, sayfalar 78–82. DOI:10.1021/acs.jced.5b00224
- ^ Chemical Book: "Ammonium dihydrogen phosphate 1 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". 14-08-2018 tarihinde erişildi.
- ^ National Bureau of Standards. Selected Values of Chemical Thermodynamic Properties. Technical note 270-3. 1968 [1] 1 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (PDF). www.mosaicco.com. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ IPNI. "Monoammonium Phosphate (MAP)" (PDF). www.ipni.net. International Plant Nutrition Institute. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Haziran 2014.
- ^ a b c Amnon Yariv, Pochi Yeh (1984). Optical Waves in Crystals. Wiley, Inc.
- ^ a b Willem Hackmann (1984). Seek and Strike: Sonar, Anti-Submarine Warfare and the Royal Navy, 1914–1954. Her Majesty's Stationery Office. ISBN .
- ^ G. O. Guerrant and D. E. Brown (196): "Thermal Decomposition of High-Analysis Fertilizers Based on Ammonium Phosphate". Journal of Agricultural and Food Chemistry,cilt 13, sayı 6, sayfalar 493-497. DOI:10.1021/jf60142a002
- ^ John R Van Wazer (1958). Phosphorus And Its Compounds - Volume I: Chemistry. New York: Interscience Publishers, Inc. s. 503.
- ^ Haifa Chemicals Ltd.: "Mono-Ammonium Phosphate 12-61-0 15 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Ürün bilgi formu, 02-01-2023 tarihinde erişildi.
- ^ Martin Bäckman, Martin Gunnarsson, Linnea Kollberg, Martin Müller, and Simon Tallvod (2016): "Production of Monoammonium Phosphate at Yara AB 2017-11-18 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Technical Report, Lund University.
- ^ "Biphosphammite". 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ a b "List of Minerals". 21 Mart 2011. 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ "Phosphammite". 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Monoamonyum fosfat MAP olarak bilinen amonyum dihidrojen fosfat ADP NH4 H2PO4 kimyasal formulune sahip bir kimyasal bilesiktir MAP tarimsal gubrelerin ve bazi yangin sonduruculerin onemli bir bilesenidir Optik ve elektronik alanlarinda da onemli kullanimlari vardir Monoamonyum fosfat AdlandirmalarIUPAC adiAmonyum dihidrojen fosfatDiger adlarMonoamonyum fosfatTanimlayicilarCAS numarasi 7722 76 1 3D model JSmol Etkilesimli goruntuChEBI CHEBI 62982ChemSpider 22812 ECHA InfoCard 100 028 877EC Numarasi 231 764 5E numaralari E342 i antioksidanlar PubChem CID 24402UNII 09254QB17TCompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID5029689InChI InChI 1S H3N H3O4P c 1 5 2 3 4 h1H3 H3 1 2 3 4 Key LFVGISIMTYGQHF UHFFFAOYSA N InChI 1 H3N H3O4P c 1 5 2 3 4 h1H3 H3 1 2 3 4 Key LFVGISIMTYGQHF UHFFFAOYAXSMILES O P O O O NH4 OzelliklerKimyasal formul H6NO4PMolekul kutlesi 115 03 g mol 1Gorunum beyaz kristallerKoku yokYogunluk 1 80 g cm3Erime noktasi 190 CCozunurluk su icinde g dL 28 10 C 36 20 C 44 30 C 56 40 C 66 50 C 81 60 C 99 70 C 118 80 C 173 100 C Cozunurluk etanol ve asetonda cozunmezKirinim dizimi nD 1 525YapiKristal yapi tetragonalTermokimyaStandart formasyon entalpisi DfH 298 1445 07 kJ molTehlikelerGHS etiketleme sistemi PiktogramlarIsaret sozcugu IkazTehlike ifadeleri H319Onlem ifadeleri P261 P264 P271 P280 P302 P352 P304 P340 P305 P351 P338 P312 P321 P332 P313 P337 P313 P362 P403 P233 P405 P501NFPA 704 yangin karosu 100Oldurucu doz veya konsantrasyon LD LC LD50 medyan doz 5750 mg kg sican oral Benzeyen bilesiklerDiger anyonlar Amonyum fosfat Diamonyum fosfatDiger katyonlarAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklariKimyasal ozellikleriMonoamonyum fosfat suda cozunur ve ondan tetragonal sistemde susuz tuz olarak uzun prizmalar veya ignelerek olarak kristallesir Etanolde pratik olarak cozunmez Kati amonyum fosfat pratikte 200 C ye kadar olan sicakliklarda kararli kabul edilebilir Bu sicakliktan sonra gaz halindeki amonyak NH3 ve erimis fosforik asite H3PO4 ayrisir 125 C de amonyagin kismi basinci 0 05 mm Hg dir Stokiyometrik monoamonyum fosfat cozeltisi asidiktir 0 1 konsantrasyonda pH 4 7 5 te 4 2 UretimiMonoamonyum fosfat dogru miktarda ayarlanmis fosforik asit ve amonyagin ekzotermik reaksiyonuyla endustriyel olarak uretilir NH3 H3PO4 NH6PO4 Kristal MAP daha sonra cokelir KullanimiTarim Monoamonyum fosfatin agirlikca en buyuk kullanimi gubrelerin bir bileseni olarak tarimdadir Topragi bitkilerin kullanabilecegi formda azot ve fosfor elementleriyle besler 12 61 0 dir 12 27 0 yani agirlikca 12 elementel azot ve toplam olarak 61 P2O5 veya 27 elementel fosfor icerir Yangin sonduruculer Bilesik ayrica bazi kuru kimyasal yangin sonduruculerdeki bir bilesenidir Optik Monoamonyum fosfat cift kirilma ozelliklerinden dolayi optik alaninda yaygin olarak kullanilan bir kristaldir Tetragonal kristal yapisinin bir sonucu olarak bu malzeme optik dalga boylarinda tipik kirilma indisleri no 1 522 ve ne 1 478 ile negatif tek eksenli optik simetriye sahiptir Elektronik Monoamonyum fosfat kristalleri bazi aktif sonar transduserlerde alternatifi kullanan transduserlerdir gerekli bir ozellik olan piezoelektrik ozelliktedir 1950 lerde MAP kristalleri transduserlerde bulunan kuvars ve kristallerinin buyuk olcude yerini aldi Cunku kuvarstan daha kolay isleniyorlar ve Rochelle tuzundan farkli olarak havadan nem cekerek sulanmiyorlardi Oyuncaklar Nispeten toksik olmayan MAP cesitli renklerde boyalarla karistirilmis oyuncak kitleri olarak satilan rekreasyonel kristal yetistiriciligi icin de populer bir maddedir Dogal olusumuBilesik dogada ender bir mineral olan bifosfamit olarak bulunur Bifosmamit guano yataklari icinde olusur Monohidrojen muadili olan ilgili bir bilesik daha da az bulunan fosfamittir Kaynakca Lide David R 1998 Handbook of Chemistry and Physics 87 bas Boca Raton Florida CRC Press ss 4 40 ISBN 0 8493 0594 2 a b c Dejun Xu Xing Xiong Lin Yang Zhiye Zhang and Xinlong Wang 2016 Determination of the Solubility of Ammonium Dihydrogen Phosphate in Water Ethanol System at Different Temperatures from 283 2 to 343 2 K Journal of Chemincal Engineering Data cilt 61 sayi 1 sayfalar 78 82 DOI 10 1021 acs jced 5b00224 Chemical Book Ammonium dihydrogen phosphate 1 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 08 2018 tarihinde erisildi National Bureau of Standards Selected Values of Chemical Thermodynamic Properties Technical note 270 3 1968 1 1 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF www mosaicco com 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 IPNI Monoammonium Phosphate MAP PDF www ipni net International Plant Nutrition Institute 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Haziran 2014 a b c Amnon Yariv Pochi Yeh 1984 Optical Waves in Crystals Wiley Inc a b Willem Hackmann 1984 Seek and Strike Sonar Anti Submarine Warfare and the Royal Navy 1914 1954 Her Majesty s Stationery Office ISBN 0 11 290423 8 G O Guerrant and D E Brown 196 Thermal Decomposition of High Analysis Fertilizers Based on Ammonium Phosphate Journal of Agricultural and Food Chemistry cilt 13 sayi 6 sayfalar 493 497 DOI 10 1021 jf60142a002 John R Van Wazer 1958 Phosphorus And Its Compounds Volume I Chemistry New York Interscience Publishers Inc s 503 Haifa Chemicals Ltd Mono Ammonium Phosphate 12 61 0 15 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Urun bilgi formu 02 01 2023 tarihinde erisildi Martin Backman Martin Gunnarsson Linnea Kollberg Martin Muller and Simon Tallvod 2016 Production of Monoammonium Phosphate at Yara AB 2017 11 18 tarihinde Wayback Machine sitesinde Technical Report Lund University Biphosphammite 7 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 a b List of Minerals 21 Mart 2011 15 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 Phosphammite 7 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023