Konstantinopolis Surları, günümüzde İstanbul sınırları dahilinde olan Konstantinopolis'i çevreleyen ve Doğu Roma zamanında yapılmış şehir surlarıdır. Şehri çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.
UNESCO Dünya Mirası | |
---|---|
Konum | Türkiye |
(Kriter) | Kültürel: i, ii, iii, iv |
Referans | 356[1] |
Tescil | 1985 (9. oturum) |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Duvarlar ve burçlar
Surların uzunluğu 22 km'dir. Haliç surları 5,5 km, kara surları 7,5 km, Marmara surları 9 km'dir.
Kara surları üç bölümden oluşur: hendek, dış sur, iç sur. Hendekler bugün tarım alanı olmuştur. Sura bitişik ve 50 m aralıklarla kara surları tarafında, birçoğu yıkılmış, çatlamış durumda 96 burç bulunmaktadır. Bu burçlar, boydan boya uzanan sur duvarlarından 10 metrelik çıkıntıda, çoğunlukla kare planlı ve 25 m yüksekliğindedir. Pencereleri, tonozları, kapıları vardır. İç surlarla dış surlar arasında kapı ve merdiven bulunur. İç surlar ve burçlarda kefeki taşı ve tuğla kullanılmıştır.
Dış surlar ise sandık veya kazamat duvardır. Dış surlarda daha küçük ve büyük burçlar arasına gelmek üzere küçük burçlar vardır. Bütün bu hendek, burç, dış ve iç surların toplam eni 70 m'dir. Surların içinde dehlizler ve küçük oyuklar vardır.
Marmara ve Haliç surlarının önündeyse hendek ve dış sur yoktur. Bu surların kalınlığı 5 m, yüksekliği 15 m'dir. Burçlar 20 m'dir, Marmara tarafında 103, Haliç tarafında 94 burç vardır. 2013 yılına kadar Marmara tarafı surları boyunca B1 (Sirkeci - Halkalı) Banliyö Treni çalışmaktaydı.
Bu burçlardan bazıları tarihî ün taşır: Yedikule, Sulukule, , .
Theodosius Surları
Çift Theodosius Surları Yunanca: τεῖχος Θεοδοσιακόν, teichos Theodosiakon, yaklaşık 2 km (1,2 mil) uzunluğunda, eski Konstantin Duvarı'nın batısında, İmparator II. Theodosius (h. 402-450) döneminde inşa edilmiş ve adını almıştır. Çalışma iki aşamada gerçekleştirildi; ilk aşama Theodosius'un çocukluk döneminde Doğu'nun praetorian valisi Anthemius'un yönetiminde inşa edildi ve Codex Theodosianus yer alan bir yasaya göre 413 yılında tamamlanmıştır. Ancak 1993 yılında bulunan bir yazıt, çalışmanın dokuz yıl sürdüğünü kaydetmekte ve bu da inşaatın yaklaşık olarak M.Ö. 404/405, İmparator Arcadius'un (h. 383-408) döneminde başladığını göstermektedir. Bu ilk yapı, artık Theodosius Surları'nın iç çevresini oluşturan kuleli tek bir perde duvardan oluşuyordu.
Hem Konstantin hem de orijinal Theodosius surları, 25 Eylül 437 ve 6 Kasım 447 tarihlerinde meydana gelen iki depremde ciddi şekilde hasar görmüştür. İkincisi özellikle güçlüydü ve 57 kule de dahil olmak üzere duvarın büyük kısımlarını yok etmiştir. Ocak 448'deki bir başka büyük deprem de dahil olmak üzere daha sonraki depremler hasarı daha da artırmıştır. II. Theodosius, vali Konstantin'e onarımları denetlemesini emretti; bu, şehrin Balkanlar'daki Attila'nın varlığı nedeniyle tehdit altında olması nedeniyle daha da acil hale geldi. Bizans vakanüvislerine ve yerinde bulunan üç yazıta göre, çalışmada şehrin araba yarışı yapan ekiplerinin kullanıldığı surlar, 60 günde rekor bir sürede onarıldı. Bilim adamlarının çoğunluğu bu tarihte ikinci dış duvarın ve duvarların önüne geniş bir hendek açıldığını düşünmektedir, ancak bu yorumun geçerliliği tartışmalıdır; dış duvar muhtemelen orijinal sur konseptinin ayrılmaz bir parçasıydı.
Tarihleri boyunca surlar depremlerden ve Lycus Nehri'nin taşkınlarından zarar görmüştür. Onarımlar, imparatorları veya onları restore etmeyi üstlenen hizmetkarlarını anan çok sayıda yazıtın da gösterdiği gibi, birçok kez gerçekleştirilmiştir. Bu onarımların sorumluluğu, Duvarların Domestikosu veya Duvarların Kontu olarak bilinen bir yetkiliye aitti (Grekçe: Δομέστικος/Κόμης τῶν τειχέων, Domestikos/Komēs tōn teicheōn), bu görevde şehir halkının hizmetlerinden yararlanılmıştır. 1204'teki Latin fethinden sonra surlar giderek bakıma muhtaç hale geldi ve 1261'den sonra yeniden canlanan Bizans devleti, doğrudan tehdit zamanları dışında surları koruyacak kaynaklardan yoksundu.
Rota ve topografya
Mevcut haliyle Theodosius Surları yaklaşık 57 km (35 mi) . güneyden kuzeye, Propontis kıyısındaki Mermer Kule'den, "Basileios ve Konstantinos Kulesi" (Gk. Pyrgos Basileiou kai Kōnstantinou ) olarak da bilinir, Blakernai mahallesindeki Porphyrogenitus Sarayı (Tekfur Sarayı) bölgesine kadar uzanır. Dış duvar ve hendek, Edirne Kapısı'nın yüksekliğinde daha da erken sona ermektedir. Blakhernae ile Haliç arasındaki bölüm günümüze ulaşamamıştır, çünkü surların hattı daha sonra Blakhernae banliyösünü kapsayacak şekilde ileri çekilmiştir ve modern şehrin altında gömülü olduğundan orijinal rotasını tespit etmek imkansızdır.
Duvar, Marmara Denizi'nden kuzeydoğuya doğru keskin bir dönüş yaparak yaklaşık 14 m. deniz seviyesinden yüksekte Altın Kapı'ya ulaşır. Buradan Rhegion Kapısı'na kadar duvar kuzeye doğru aşağı yukarı düz bir çizgi izleyerek şehrin Yedinci Tepesine tırmanmaktadır. Buradan duvar keskin bir şekilde kuzeydoğuya dönerek, deniz seviyesinden yaklaşık 68 m. yüksekte Yedinci Tepe'nin zirvesi yakınında bulunan Aziz Romanus Kapısı'na kadar tırmanmaktadır. Duvar buradan Lykos nehri vadisine iner ve burada en alçak noktasına 35 m. deniz seviyesinden yükseğe ulaşır. Altıncı Tepe'nin yamacına tırmanıldığında sur, Charisius Kapısı'na veya Edirne Kapısı'na kadar yaklaşık 76 m. yüksekliğe çıkar. Edirne Kapısı'ndan Blakhernae'ye kadar surlar yaklaşık 60 m'ye kadar inmektedir. Buradan itibaren Blakhernae'nin daha sonraki duvarları keskin bir şekilde batıya doğru uzanır ve Haliç'teki sözde Anemas Hapishaneleri yakınındaki kıyı ovasına ulaşır.
Yapı
Theodosius Surları, alt dış duvardan (Grekçe: ἔξω τεῖχος) ayrılan ana iç duvardan (μέγα τεῖχος, mega teichos, "büyük duvar") oluşur, exō teichos veya μικρὸν τεῖχος, mikron teichos, "küçük duvar") bir terasın yanında, peribolos (περίβολος). Dış duvar ile hendek arasında (Grekçe: σοῦδα, souda) orada bir dış teras, parateichion (Grekçe: τὸ ἔξω παρατείχιον) uzanıyordu, alçak bir göğüs işi ise hendeklerin doğu yamaçlarını taçlandırıyordu. Her iki terasa da sur kulelerinin yanlarındaki yaya kapıları sayesinde ulaşılıyordu.
İç duvar 4,5–6 m. kalınlığında ve 12 m. yüksekliğinde sağlam bir yapıdır. Özenle kesilmiş kireçtaşı bloklarla kaplı olup çekirdeği kireç ve kırma tuğladan yapılmış harçla doldurulmuştur. Yedi ile on bir tuğla şeridi arasında, yaklaşık 40 cm kalınlığındaki yapıyı çaprazlamak, sadece bir dekorasyon biçimi olarak değil, aynı zamanda taş cepheyi harç çekirdek ile bağlayarak yapının bütünlüğünü güçlendirmek ve depreme karşı dayanıklılığı artırmak için de kullanılmaktadır. Duvar, çoğunluğu kare ama aynı zamanda birkaç sekizgen, üçü altıgen ve bir tanesi beşgen olmak üzere 96 kuleyle güçlendirilmiştir. 15–20 m. uzunluğunda ve 10–12 m genişliğinde ve arazinin yükseltisine göre düzensiz aralıklarla yerleştirilmiş: aralıklar 21 ile 77 m. arasında değişmektedir, ancak perde duvar bölümlerinin çoğu 40 ila 60 metre arasında ölçülmektedir. Her kulenin tepesinde mazgallı bir teras vardı. İç kısmı genellikle bir zeminle birbiriyle iletişim kurmayan iki odaya bölünmüştü. Ana duvardan şehre açılan alt oda depolama için kullanılırken, duvarın yürüyüş yolundan girilebilen üst odaya görüş ve mermi atmak için pencereler vardı. Duvara erişim, yanlarındaki büyük rampalarla sağlanmaktaydı. Alt kata periboloslardan da küçük posterler aracılığıyla ulaşılabilmekteydi. Genel olarak, ana surdaki ayakta kalan kulelerin çoğu Bizans ya da Osmanlı döneminde yeniden inşa edilmiştir ve yalnızca bazılarının temelleri orijinal Theodosius yapımıdır. Ayrıca, Komninos dönemine kadar rekonstrüksiyonlar büyük ölçüde orijinal modele sadık kalsa da, daha sonraki değişiklikler üst kattaki pencereleri ve mazgalları göz ardı etmiş ve tek savaş platformu olarak kule terasına odaklanmıştır.
Dış duvar, tabanı 2 m. kalınlığında ve peribolos seviyesinde kemerli odalara sahip, mazgallı bir yürüyüş yolu ile taçlandırılmış, 8,5–9 m. yüksekliğe ulaşıyor. Kentten dış surlara erişim ya ana kapılardan ya da iç sur kulelerinin tabanındaki küçük yaya kapılarından sağlanıyordu. Dış duvarda da aynı şekilde iç duvarın kulelerinin yaklaşık olarak ortasında yer alan ve onları destekleyici rol oynayan kuleler vardı. Kuleler, 48–78 m. aralıklıdırlar, ortalama mesafe 50–66 m. Dış duvarın kulelerinden sadece 62'si ayakta kalmıştır. Birkaç istisna dışında kare veya hilal şeklindedirler, 12–14 m. boyundayı ve 4 m. genişliğindedirler.Peribolos seviyesinde, mazgallı bir terasla taçlandırılmış pencereli bir odaya sahipken, alt kısımları ya sağlamdı ya da dış terasa erişime izin veren küçük posterlere sahipti. Dış duvar, başlı başına müthiş bir savunma yapısıydı: 1422 ve 1453 kuşatmalarında, Bizanslılar ve müttefikleri, duvarın her iki hattını da tutamayacak kadar az olduklarından, dış duvarın savunmasına odaklandılar.
Hendek dış duvardan yaklaşık 20 m. uzakta bulunuyordu. Hendek 20 m. üzerinde genişliğe ve 10 m. kadar derinlikte, İç tarafta ilk savunma hattı olarak hizmet veren 1,5 m uzunluğunda mazgallı duvar mevcuttu. Enine duvarlar hendeği geçerek köprü olarak kullanılmamak için yukarıya doğru sivrilmekteydi. Bazılarının, tepelik bölgeden şehrin kuzeyine ve batısına kadar şehre su taşıyan borular içerdiği gösterilmiştir. Bu nedenle rolleri, hendeği dolduran su kemerleri ve hendeği bölmelere bölen ve suyun duvarlar boyunca tutulmasına izin veren barajlar olarak yorumlanmıştır. Alexander van Millingen'e göre, şehrin kuşatmalarına ilişkin kayıtlarda hendeklerin gerçekten sular altında kaldığını gösteren çok az doğrudan kanıt vardır. Aziz Romanus Kapısı'nın kuzeyindeki kesimlerde, Lycus Vadisi yamaçlarının dikliği, hendek inşaatının bakımını sorunlu hale getirmiş; Bu nedenle hendek Aziz Romanus Kapısı'nda sona ermiş ve Edirne Kapısı sonrasına kadar devam etmemiş olması muhtemeldir.
Duvarın en zayıf bölümü Mesoteichion (Μεσοτείχιον, "Orta Duvar") olarak adlandırılan bölgeydi. Modern bilim adamları duvarın bu kısmının kapsamı konusunda hemfikir değiller. çeşitli şekillerde tanımlanmış olandır. Tanımlardan biri, Aziz Romanus Kapısı ile Beşinci Askeri Kapı (A.M. Schneider) arasındaki dar alandan, Rhegion Kapısı'ndan Beşinci Askeri Kapı'ya (B. Tsangadas) kadar geniş olan aralıktır. Diğeri ise Aziz Romanus Kapısı'ndan Edirne Kapısı'na (A. van Millingen) kadardır.
Surlar tüm Osmanlı dönemi boyunca varlığını sürdürmüş ve Konstantinopolis/İstanbul'a gelen yabancı ziyaretçilerin seyahatnamelerinde yer almıştır. Örneğin, 16. yüzyıldan kalma bir Çin coğrafya incelemesi şunu kaydetmektedir: "Şehrin iki duvarı vardır. Şehirde egemen bir prens yaşar... "
Deniz surları
Deniz duvarlar Propontis (Marmara Denizi) ve Haliç (Χρυσοῦν Κέρας) taraflarından şehrin etrafını çevirmekteydi. Her ne kadar özgün Byzantium şehrinin deniz surlarının olduğu bilinse de ayakta kalan Orta Çağ surlarının inşasının kesin tarihi tartışma konusudur. Uzun süre, deniz surlarının ana kara surlarını inşa eden I. Konstantin tarafından yaptırıldığı düşünülüyordu. Ancak, bu inşaat için ilk gerçek referans 439 yılında, şehir valisi 'in kara surlarının onarımı ve denize doğru olan tarafın tamamlanması emri oldu. Bu etkinlik kesinlikle aynı yıl, Kartaca'nın Vandalların eline geçmesi ve Akdeniz'de bir deniz tehdidinin ortaya çıkması sinyallerinden ayrı değildir. Yine de deniz surları 700 yılı civarına kadar özellikle belirtilmemiştir.
Deniz surları mimari açıdan Theodosius Surları ile benzer, ama daha basit yapıda inşa edilmişlerdi.
Kara surlarına kıyasla daha alçak olan deniz surları limanların iç kısmını da koruyan tek bir duvar halindeydiler. Haliç surları, Haliç'in girişinde İmparator III. Leon tarafından yaptırılan, yüzen variller tarafından desteklenen ağır bir zincir ile korunmaktaydı. Bu zincirin bir ucu günümüzde Sirkeci bölgesinde yer alan , diğer ucu ise Galata'da yer alan ve alt katı daha sonra Yeraltı Camii'ne dönüştürülen geniş kare kuleye bağlıydı.
Varlığın en erken yüzyıllarından beri İstanbul defalarca deniz yönünden tehditlerle karşı karşıya kalmıştır. (I. Justinianus'un savaşları)'ndan sonra, Akdeniz'in yeniden bir "Roma gölü" haline gelmesi bu tehditleri bir süre için durdursa da Avarlar ve Sasani Persleri tarafından kentin ilk kuşatması sırasında ilk defa bir deniz savaşında şehir tehdit altına girmiştir. Önce Suriye ve Mısır'ın, ardından da Girit'in Araplar tarafından ele geçirilmesi, yeni bir deniz tehdidini ortaya çıkarmış, bu durum da ardışık imparatorların deniz surlarına önem vermesine sebep olmuştur. Deniz surları III. Tiberius veya II. Anastasios tarafından erken 8. yüzyılda restore edilmiştir. Ardından II. Mihail tarafından geniş çaplı bir yenileme başlatılmış, bu yenileme surlar daha da yükseltilerek onun ardılı Theophilos tarafından tamamlanmıştır. Her şeye rağmen Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Venediklilerin deniz surlarını aşabilmesi, deniz surlarının İstanbul savunmasında hala zayıf nokta olduklarını ortaya koymuştur. Bu deneyim sonrasında, VIII. Mihail deniz surlarını yükseltip güçlendirmeye önem vermiştir. Bu faaliyetin ana sebebi, Sicilya Kralı Charles d'Anjou tarafından olası bir işgal tehdididir.
Kapılar
İstanbul surları boyunca ana kapı ve yan kapılar vardır. Kapılar, duvarda 5 m genişlikteki bir kemer altındadır. Ana caddelerin geçtiği Topkapı ve Edirnekapı dışındaki kapılar yan yana iki arabanın geçemeyeceği kadar dardır. Bu kapıların mermer kaplı içleri, ahşap kapıları vardı. Sur üstüne çıkmak için yapılmış merdivenler kapıların iç tarafında sağda ve soldadır. Kapı duvarları içindeki boşluklarda, ana kapının kapatılmasında kullanılan demir kapı yahut parmaklıklar bulunurdu. Ayrıca ana kapıların bazılarında bir dış kapı olurdu. Bunların birçoğu tarihte kaybolmuştur. Bazı kapılar üzerinde kitabeler durmaktadır ama bunlar Osmanlı'dan kalmadır. Dış kapıyla iç kapı arası 25 m'dir.
Topkapı Sarayı kapısından başlayarak Haliç'e, buradan Yedikule'ye ve tekrar Topkapı Sarayı'na dolanan duvarların kapıları şöyledir:
İstanbul surlarında 50 kapı ve 300 burç vardır ve bir kısmı kaybolmuştur. Dış kent Galata tarafındaki surların da kapıları vardı: , Karaköy, , , , Azapkapı...
İstanbul çevresini güçlendirme
Çeşitli dönemlerde pek çok güçlendirme çalışmaları İstanbul civarında yapıldı. Şehrin ana duvarları boyunca savunma sistemini tamamlayıcı unsur oldukları söylenebilir. Bunların ilki ve en büyükleri 56 km uzunluğunda olan Anastasian Duvarı'dır. 5. yüzyıl ortasında Konstantinopolis'in 65 km batıya doğru olan kısmında dış savunması için yapılmıştı. Bu duvar 3,30 metre kalınlığında ve 5 metre yüksekliğindeydi. Fakat onun geçerliliği sınırlıydı. Bir zaman sonra 7. yüzyılda terk edildi. Onun malzemeleri yerel bina yapımında kullanıldı. Fakat bazı parçaları hala mevcuttur.
Galata Surları
Galata, Bizans döneminde Sykai'nin dış mahallesi olduğu zamanlar güçlendirilmedi. Haliç'in ağzında boydan boya uzanan zinciri koruma görevi yapıyordu. Mamafih, 1204 yılında şehrin zayıflaması sonrası Galata, bir Venedik mahallesi haline geldi ve daha sonra Ceneviz Cumhuriyeti'nin kolonisi oldu. Bizanslıların itirazlarına rağmen Bizans kontrolü dışında, Cenevizliler mahallelerini kale hendeği ile çevirmeyi başardılar. Koloni etrafındaki kale tipi evlerini kendi yarattıkları ilk duvar ile birleştirdiler. Galata Kulesi ile diğer sur uzatmaları 1349 yılında kuzey kısımda yapıldı. Daha sonraki sur genişletmeleri 1387, 1397 ve 1404 yıllarını takip etti. Kabaca yamuk (trapezoid) bir şekilde yapılan bir genişleme onlara geniş bir kapalı alan sağlıyordu. Genişleme, Azapkapı'dan kuzeye Şişhane'ye oradan Tophane'ye ve daha sonra Karaköy'e doğru oldu.
Anadolu ve Rumeli Hisarları
Anadolu ve Rumeli ikiz hisarları, Boğaziçi'nin en dar noktasında olup İstanbul'un kuzeyinde uzanır. Osmanlılar tarafından hayati su yolu olan Boğaz trafiğini kontrol etmek ve İstanbul'a son nihai saldırıyı hazırlamak için inşa edildiler. Anadolu Hisarı ilk zamanlarda Akçehisar ve Güzelcehisar olarak adlandırılıyordu. 1395 yılında Sultan I. Bayezid tarafından inşa ettirildi. Başlangıçta 25 metre yüksekliğindeydi. Kabaca beşgen gözlem kulesi duvar ile kuşatıyordu. Daha geniş ve komplike olan Rumeli Hisarı, 1452 yılında dört aylık bir sürede Sultan II. Mehmed tarafından yaptırıldı. Üç tane geniş ve bir tane küçük kule içerir. 13 küçük gözlem kulesi ile güçlendirilmiş duvar ile bağlantılı olarak ana kulesinde toplar monte edilmiştir. Hisar, Osmanlılara boğazı geçen gemileri kontrol etme imkânı veriyordu. Bu rol açıkça onun orijinal ismini çağrıştırıyordu: boğaz kesen (cutter of the strait). Konstantinopolis'in zapt edilmesinden sonra hisar gümrük kontrol noktası ve özellikle İmparatorluk ile savaşta olan elçilikler için hapis yeri olarak hizmet verdi. 1509'daki geniş kapsamlı zarar veren depremden sonra tamir edildi ve 19. yüzyıl sonuna kadar sürekli olarak kullanıldı.
Altınkapı ve Yedikule Hisarı
Altınkapı ya da Yaldızlıkapı (Yunanca: Χρυσεία Πύλη, Chryseia Pylē; Latince: Porta Aurea; İngilizce: Golden Gate) İstanbul kara tarafı surlarının, Yedikule kesiminde imparatorların zafer alayı başında şehre giriş yaptıkları ana tören kapısıdır. Batıda Trakya yönünde uzanan şehirler arası Via Egnatia denilen yol bu kapı önüne kadar gelir ve kapıyı aştıktan sonra şehrin içindeki Mese adı verilen ana cadde ile Ayasofya önündeki Augustaion isimli meydana ulaşırdı. II. Theodosius döneminde, Doğu'nun Praetorian Prefect'i olan Anthemius tarafından yapılan başkentin surlarının yeniden güçlendirilmesi girişimiyle birlikte, Via Egnatia'nın genişletilmiş kent bölgesine girişinde bir kapı inşa edilmiştir. Bu kapı, arazinin yüksek bir noktasında yer almasından dolayı önemi artar ve daha sonraki yıllarda kentin ana kapısı, özellikle de imparatorun kente giriş törenlerinde kullandığı kapıdır. 425 yılında İoannes Primikerios’un zaferinin ardından yapıya adını veren altın yaldızlı kapı kanatları takılmıştır. Kapının üzerinde Theodosius'un heykelleri, Nike ve bir fil koşumlu araba yer almaktaydı. Kapı girişinin üzerindeki altın kaplamalı bronz harflerden kitabeler bulunmaktadır.
Kapının arkasındaki ilk hisarın I. İoannis'in hükümdarlığı döneminde inşasına başlandı ve I. Manuil zamanında bitirildi. Hisarın beş kulesi vardı. Bu nedenle beşgen olarak isimlendirildi. Dördüncü Haçlı seferinde şehrin düşmesi üzerine tahrip edildi. Tekrar 1350 yılında VI. İoannis döneminde yapıldı. Yeni hisar beş adet sekiz kenarlı kule ihtiva ediyordu ve altın kapının iki mermer kulesi ile birlikte toplam yedi, bilinen yedi kule oluyordu. Bununla birlikte 1391 yılında V. İoannis, Sultan I. Bayezid tarafından hisarı temelinden yıkmaya zorlandı, aksi halde Osmanlıların elinde esir olan oğlu Manuil'in gözlerinin kör edileceği tehdidi ediliyordu. İmparator VII. İoannis hisarı tekrar inşa etmeyi denedi fakat bu sefer de Sultan II. Murat tarafından engellendi. Konstantinopolis'in Osmanlı İmparatorluğu tarafından son olarak zaptından sonra, Sultan II. Mehmed 1457 yılında onu tekrar yedi kule hisarı olarak yedi kuleli inşa etti. Hisar Osmanlı döneminde hazine dairesi ve devlet büyüklerinin esir yeri olarak kullanıldı. 16. Osmanlı Padişahı, II. Osman burada Yeniçeriler tarafından 1622 yılında öldürülmüştür.
Seyyahların Gözünde Konstantinopolis Surları
Şehrin etrafını çeviren surlar, yolcu ister denizden, ister karadan gelsin, M.S. 411'den itibaren, şehre yaklaşan herkesi selamlamaktadır. II. Theodosius'un inşa ettirdiği bu surlar ve kuleler, hem kara hem de denizden şehrin etrafını çevirmektedir. günümüzde birçoğu harabe veya yıkılmaya yüz tutmuş olan surlar zamanında 20 km uzunluğu bulmaktaydı.
Marmara Denizi'nden Haliç Limanı'na uzanan kara surları, birçok seyyah tarafından şehrin en iyi tahkim edilmiş olan ama şehrin dış tehlikelere en açık olan yumuşak kalbi olarak nitelendirilmiştir. Theodosius'un 5. yüzyılda inşa ettirdiği çifte surlar, 1000'li yıllarda derin bir hendekle daha da aşılamaz duruma gelmiştir.
Başkeşiş Martin'e göre, kara tarafında üç kat halinde olan surlar şehri çepeçevre korumaktadır. Bu güçlü duvarların bitişiğinde çok sağlam kuleler vardır ve bunlar "birbirlerine o kadar yakındırlar ki yedi yaşındaki bir çocuk bile, bir kuleden öbür kuleye elindeki elmayı fırlatıp atabilir." Sur kulelerinin sayısı konusunda gerçeğe en yakın tespiti boundelmonti yapmıştır. Boundelmonti'ye göre, kara surlarında 96, Haliç boyunca Sarayburnu'na doğru uzanan 110, Marmara sahilindeki surlarda ise 198 kule bulunmaktadır. Surlardaki kapılar ise her tehlikede kapıda örtülmektedir. Sayılarına gelinceyse; kara surlarında 11, Marmara surlarında 36 tane kapı bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ 1 http://whc.unesco.org/en/list/356 5 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Asutay-Effenberger 2007, s. 2; Bardill 2004, s. 122; Philippides & Hanak 2011, s. 299
- ^ Philippides & Hanak 2011, s. 299
- ^ Bardill 2004, ss. 122–123; Meyer-Plath & Schneider 1943, s. 4
- ^ a b Bardill 2004, s. 123; Meyer-Plath & Schneider 1943, s. 4; Philippides & Hanak 2011, ss. 299–302
- ^ a b Kazhdan 1991, s. 519
- ^ cf. Meyer-Plath & Schneider 1943, ss. 3–7; Philippides & Hanak 2011, ss. 302–304; van Millingen 1899, ss. 95–108
- ^ Philippides & Hanak 2011, s. 304; For a survey of the repairs undertaken against the Ottoman threat in the last decades of Byzantium, cf. Philippides & Hanak 2011, ss. 304–306
- ^ Philippides & Hanak 2011, ss. 306–307
- ^ a b c Meyer-Plath & Schneider 1943, s. 2
- ^ van Millingen 1899, ss. 51, 53
- ^ Turnbull 2004, ss. 11–13; Philippides & Hanak 2011, s. 309
- ^ "From "opus craticium" to the "Chicago frame": Earthquake resistant traditional construction (2006)" (PDF). conservationtech.com. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Mart 2018.
- ^ Turnbull 2004, ss. 12–13, 15; Philippides & Hanak 2011, ss. 307–308; Meyer-Plath & Schneider 1943, ss. 28–31
- ^ a b Turnbull 2004, s. 12
- ^ Meyer-Plath & Schneider 1943, ss. 28–31
- ^ a b c Turnbull 2004, s. 13
- ^ Philippides & Hanak 2011, s. 309
- ^ Philippides & Hanak 2011, s. 308
- ^ Runciman 1990, s. 91
- ^ van Millingen 1899, ss. 55–56
- ^ van Millingen 1899, ss. 56–58
- ^ Philippides & Hanak 2011, ss. 309–310
- ^ Philippides & Hanak 2011, ss. 310–312
- ^ Chen, Yuan Julian (11 Ekim 2021). "Between the Islamic and Chinese Universal Empires: The Ottoman Empire, Ming Dynasty, and Global Age of Explorations". Journal of Early Modern History. 25 (5). ss. 422-456. doi:10.1163/15700658-bja10030. ISSN 1385-3783. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ Necipoğlu (2001), pp. 22–24
- ^ cf. Van Millingen (1899), p. 179
- ^ Meyer-Plath & Schneider (1943), pp. 152f.
- ^ J.B. Bury (1923) p. 72 13 Temmuz 2011 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi
- ^ Necipoğlu (2001), p. 24
- ^ Necipoğlu (2001), pp. 24-25
- ^ "Turkish Ministry of Culture and Tourism article on the Walls". 3 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2009.
- ^ Necipoğlu (2001), p.25
- ^ Norwich (1997), p. 78
- ^ Britannica, vol. VII, p. 5 5 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c Meriç (2020). Seyyahların Aynasında İstanbul. Albaraka Kültür Sanat ve Yayıncılık.
Bibliyografya
- AnaBritannica, "istanbul surları", c.12, Ana Y. İstanbul 1988.
- Eser Tutel, Haliç, Dünya Y., İstanbul 2000.
- Haldun Hürel, İstanbul'u Geziyorum Gözlerim Açık, Dharma Y., İstanbul 2005.
- Necdet Yılmaz-Coşkun Yılmaz, İstanbullu Sahabeler, Bilge Y., İstanbul 20
- Tekin Gün, İstanbulun Surlarının Sırları Belgeseli,12 Mayıs 2012
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Konstantinopolis Surları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Konstantinopolis Surlari gunumuzde Istanbul sinirlari dahilinde olan Konstantinopolis i cevreleyen ve Dogu Roma zamaninda yapilmis sehir surlaridir Sehri ceviren surlar tarihte 5 yuzyildan baslayarak insa edilmis yikilmalar ve yeniden yapmalarla dort defa elden gecmistir Son yapimi MS 408 den sonradir II Theodosius 408 450 zamaninda Istanbul surlari Sarayburnu ndan Halic kiyisi boyunca Ayvansaray a bu taraftan ve Marmara kiyisi boyunca Yedikule ye Yedikule den Topkapi ya Topkapi dan Ayvansaray a uzaniyordu Istanbul un Tarihi AlanlariUNESCO Dunya MirasiKonum TurkiyeKriterKulturel i ii iii ivReferans356 1 Tescil1985 9 oturum BolgeAvrupa ve Kuzey AmerikaKostantiniyye ve surlarII Theodosius surlariDuvarlar ve burclarSurlarin uzunlugu 22 km dir Halic surlari 5 5 km kara surlari 7 5 km Marmara surlari 9 km dir Kara surlari uc bolumden olusur hendek dis sur ic sur Hendekler bugun tarim alani olmustur Sura bitisik ve 50 m araliklarla kara surlari tarafinda bircogu yikilmis catlamis durumda 96 burc bulunmaktadir Bu burclar boydan boya uzanan sur duvarlarindan 10 metrelik cikintida cogunlukla kare planli ve 25 m yuksekligindedir Pencereleri tonozlari kapilari vardir Ic surlarla dis surlar arasinda kapi ve merdiven bulunur Ic surlar ve burclarda kefeki tasi ve tugla kullanilmistir Dis surlar ise sandik veya kazamat duvardir Dis surlarda daha kucuk ve buyuk burclar arasina gelmek uzere kucuk burclar vardir Butun bu hendek burc dis ve ic surlarin toplam eni 70 m dir Surlarin icinde dehlizler ve kucuk oyuklar vardir Marmara ve Halic surlarinin onundeyse hendek ve dis sur yoktur Bu surlarin kalinligi 5 m yuksekligi 15 m dir Burclar 20 m dir Marmara tarafinda 103 Halic tarafinda 94 burc vardir 2013 yilina kadar Marmara tarafi surlari boyunca B1 Sirkeci Halkali Banliyo Treni calismaktaydi Bu burclardan bazilari tarihi un tasir Yedikule Sulukule Theodosius Surlari Theodosius Surlari nin Selymbria Kapisi ndaki restore edilmis bolumu Arka planda Ic Duvar in kulesiyle birlikte Dis Duvar ve hendek duvari gorulebilmektedir Cift Theodosius Surlari Yunanca teῖxos 8eodosiakon teichos Theodosiakon yaklasik 2 km 1 2 mil uzunlugunda eski Konstantin Duvari nin batisinda Imparator II Theodosius h 402 450 doneminde insa edilmis ve adini almistir Calisma iki asamada gerceklestirildi ilk asama Theodosius un cocukluk doneminde Dogu nun praetorian valisi Anthemius un yonetiminde insa edildi ve Codex Theodosianus yer alan bir yasaya gore 413 yilinda tamamlanmistir Ancak 1993 yilinda bulunan bir yazit calismanin dokuz yil surdugunu kaydetmekte ve bu da insaatin yaklasik olarak M O 404 405 Imparator Arcadius un h 383 408 doneminde basladigini gostermektedir Bu ilk yapi artik Theodosius Surlari nin ic cevresini olusturan kuleli tek bir perde duvardan olusuyordu Hem Konstantin hem de orijinal Theodosius surlari 25 Eylul 437 ve 6 Kasim 447 tarihlerinde meydana gelen iki depremde ciddi sekilde hasar gormustur Ikincisi ozellikle gucluydu ve 57 kule de dahil olmak uzere duvarin buyuk kisimlarini yok etmistir Ocak 448 deki bir baska buyuk deprem de dahil olmak uzere daha sonraki depremler hasari daha da artirmistir II Theodosius vali Konstantin e onarimlari denetlemesini emretti bu sehrin Balkanlar daki Attila nin varligi nedeniyle tehdit altinda olmasi nedeniyle daha da acil hale geldi Bizans vakanuvislerine ve yerinde bulunan uc yazita gore calismada sehrin araba yarisi yapan ekiplerinin kullanildigi surlar 60 gunde rekor bir surede onarildi Bilim adamlarinin cogunlugu bu tarihte ikinci dis duvarin ve duvarlarin onune genis bir hendek acildigini dusunmektedir ancak bu yorumun gecerliligi tartismalidir dis duvar muhtemelen orijinal sur konseptinin ayrilmaz bir parcasiydi Tarihleri boyunca surlar depremlerden ve Lycus Nehri nin taskinlarindan zarar gormustur Onarimlar imparatorlari veya onlari restore etmeyi ustlenen hizmetkarlarini anan cok sayida yazitin da gosterdigi gibi bircok kez gerceklestirilmistir Bu onarimlarin sorumlulugu Duvarlarin Domestikosu veya Duvarlarin Kontu olarak bilinen bir yetkiliye aitti Grekce Domestikos Komhs tῶn teixewn Domestikos Komes tōn teicheōn bu gorevde sehir halkinin hizmetlerinden yararlanilmistir 1204 teki Latin fethinden sonra surlar giderek bakima muhtac hale geldi ve 1261 den sonra yeniden canlanan Bizans devleti dogrudan tehdit zamanlari disinda surlari koruyacak kaynaklardan yoksundu Rota ve topografya Mevcut haliyle Theodosius Surlari yaklasik 57 km 35 mi guneyden kuzeye Propontis kiyisindaki Mermer Kule den Basileios ve Konstantinos Kulesi Gk Pyrgos Basileiou kai Kōnstantinou olarak da bilinir Blakernai mahallesindeki Porphyrogenitus Sarayi Tekfur Sarayi bolgesine kadar uzanir Dis duvar ve hendek Edirne Kapisi nin yuksekliginde daha da erken sona ermektedir Blakhernae ile Halic arasindaki bolum gunumuze ulasamamistir cunku surlarin hatti daha sonra Blakhernae banliyosunu kapsayacak sekilde ileri cekilmistir ve modern sehrin altinda gomulu oldugundan orijinal rotasini tespit etmek imkansizdir Duvar Marmara Denizi nden kuzeydoguya dogru keskin bir donus yaparak yaklasik 14 m deniz seviyesinden yuksekte Altin Kapi ya ulasir Buradan Rhegion Kapisi na kadar duvar kuzeye dogru asagi yukari duz bir cizgi izleyerek sehrin Yedinci Tepesine tirmanmaktadir Buradan duvar keskin bir sekilde kuzeydoguya donerek deniz seviyesinden yaklasik 68 m yuksekte Yedinci Tepe nin zirvesi yakininda bulunan Aziz Romanus Kapisi na kadar tirmanmaktadir Duvar buradan Lykos nehri vadisine iner ve burada en alcak noktasina 35 m deniz seviyesinden yuksege ulasir Altinci Tepe nin yamacina tirmanildiginda sur Charisius Kapisi na veya Edirne Kapisi na kadar yaklasik 76 m yukseklige cikar Edirne Kapisi ndan Blakhernae ye kadar surlar yaklasik 60 m ye kadar inmektedir Buradan itibaren Blakhernae nin daha sonraki duvarlari keskin bir sekilde batiya dogru uzanir ve Halic teki sozde Anemas Hapishaneleri yakinindaki kiyi ovasina ulasir Yapi Theodosius Surlari nin Plani Theodosius Surlari alt dis duvardan Grekce ἔ3w teῖxos ayrilan ana ic duvardan mega teῖxos mega teichos buyuk duvar olusur exō teichos veya mikrὸn teῖxos mikron teichos kucuk duvar bir terasin yaninda peribolos peribolos Dis duvar ile hendek arasinda Grekce soῦda souda orada bir dis teras parateichion Grekce tὸ ἔ3w parateixion uzaniyordu alcak bir gogus isi ise hendeklerin dogu yamaclarini taclandiriyordu Her iki terasa da sur kulelerinin yanlarindaki yaya kapilari sayesinde ulasiliyordu Ic duvar 4 5 6 m kalinliginda ve 12 m yuksekliginde saglam bir yapidir Ozenle kesilmis kirectasi bloklarla kapli olup cekirdegi kirec ve kirma tugladan yapilmis harcla doldurulmustur Yedi ile on bir tugla seridi arasinda yaklasik 40 cm kalinligindaki yapiyi caprazlamak sadece bir dekorasyon bicimi olarak degil ayni zamanda tas cepheyi harc cekirdek ile baglayarak yapinin butunlugunu guclendirmek ve depreme karsi dayanikliligi artirmak icin de kullanilmaktadir Duvar cogunlugu kare ama ayni zamanda birkac sekizgen ucu altigen ve bir tanesi besgen olmak uzere 96 kuleyle guclendirilmistir 15 20 m uzunlugunda ve 10 12 m genisliginde ve arazinin yukseltisine gore duzensiz araliklarla yerlestirilmis araliklar 21 ile 77 m arasinda degismektedir ancak perde duvar bolumlerinin cogu 40 ila 60 metre arasinda olculmektedir Her kulenin tepesinde mazgalli bir teras vardi Ic kismi genellikle bir zeminle birbiriyle iletisim kurmayan iki odaya bolunmustu Ana duvardan sehre acilan alt oda depolama icin kullanilirken duvarin yuruyus yolundan girilebilen ust odaya gorus ve mermi atmak icin pencereler vardi Duvara erisim yanlarindaki buyuk rampalarla saglanmaktaydi Alt kata periboloslardan da kucuk posterler araciligiyla ulasilabilmekteydi Genel olarak ana surdaki ayakta kalan kulelerin cogu Bizans ya da Osmanli doneminde yeniden insa edilmistir ve yalnizca bazilarinin temelleri orijinal Theodosius yapimidir Ayrica Komninos donemine kadar rekonstruksiyonlar buyuk olcude orijinal modele sadik kalsa da daha sonraki degisiklikler ust kattaki pencereleri ve mazgallari goz ardi etmis ve tek savas platformu olarak kule terasina odaklanmistir Peribolos un fotografi ic ve dis duvarlar arasindaki bosluk Dis duvar tabani 2 m kalinliginda ve peribolos seviyesinde kemerli odalara sahip mazgalli bir yuruyus yolu ile taclandirilmis 8 5 9 m yukseklige ulasiyor Kentten dis surlara erisim ya ana kapilardan ya da ic sur kulelerinin tabanindaki kucuk yaya kapilarindan saglaniyordu Dis duvarda da ayni sekilde ic duvarin kulelerinin yaklasik olarak ortasinda yer alan ve onlari destekleyici rol oynayan kuleler vardi Kuleler 48 78 m araliklidirlar ortalama mesafe 50 66 m Dis duvarin kulelerinden sadece 62 si ayakta kalmistir Birkac istisna disinda kare veya hilal seklindedirler 12 14 m boyundayi ve 4 m genisligindedirler Peribolos seviyesinde mazgalli bir terasla taclandirilmis pencereli bir odaya sahipken alt kisimlari ya saglamdi ya da dis terasa erisime izin veren kucuk posterlere sahipti Dis duvar basli basina muthis bir savunma yapisiydi 1422 ve 1453 kusatmalarinda Bizanslilar ve muttefikleri duvarin her iki hattini da tutamayacak kadar az olduklarindan dis duvarin savunmasina odaklandilar Hendek dis duvardan yaklasik 20 m uzakta bulunuyordu Hendek 20 m uzerinde genislige ve 10 m kadar derinlikte Ic tarafta ilk savunma hatti olarak hizmet veren 1 5 m uzunlugunda mazgalli duvar mevcuttu Enine duvarlar hendegi gecerek kopru olarak kullanilmamak icin yukariya dogru sivrilmekteydi Bazilarinin tepelik bolgeden sehrin kuzeyine ve batisina kadar sehre su tasiyan borular icerdigi gosterilmistir Bu nedenle rolleri hendegi dolduran su kemerleri ve hendegi bolmelere bolen ve suyun duvarlar boyunca tutulmasina izin veren barajlar olarak yorumlanmistir Alexander van Millingen e gore sehrin kusatmalarina iliskin kayitlarda hendeklerin gercekten sular altinda kaldigini gosteren cok az dogrudan kanit vardir Aziz Romanus Kapisi nin kuzeyindeki kesimlerde Lycus Vadisi yamaclarinin dikligi hendek insaatinin bakimini sorunlu hale getirmis Bu nedenle hendek Aziz Romanus Kapisi nda sona ermis ve Edirne Kapisi sonrasina kadar devam etmemis olmasi muhtemeldir Duvarin en zayif bolumu Mesoteichion Mesoteixion Orta Duvar olarak adlandirilan bolgeydi Modern bilim adamlari duvarin bu kisminin kapsami konusunda hemfikir degiller cesitli sekillerde tanimlanmis olandir Tanimlardan biri Aziz Romanus Kapisi ile Besinci Askeri Kapi A M Schneider arasindaki dar alandan Rhegion Kapisi ndan Besinci Askeri Kapi ya B Tsangadas kadar genis olan araliktir Digeri ise Aziz Romanus Kapisi ndan Edirne Kapisi na A van Millingen kadardir Surlar tum Osmanli donemi boyunca varligini surdurmus ve Konstantinopolis Istanbul a gelen yabanci ziyaretcilerin seyahatnamelerinde yer almistir Ornegin 16 yuzyildan kalma bir Cin cografya incelemesi sunu kaydetmektedir Sehrin iki duvari vardir Sehirde egemen bir prens yasar Deniz surlariDeniz duvarlar Propontis Marmara Denizi ve Halic Xrysoῦn Keras taraflarindan sehrin etrafini cevirmekteydi Her ne kadar ozgun Byzantium sehrinin deniz surlarinin oldugu bilinse de ayakta kalan Orta Cag surlarinin insasinin kesin tarihi tartisma konusudur Uzun sure deniz surlarinin ana kara surlarini insa eden I Konstantin tarafindan yaptirildigi dusunuluyordu Ancak bu insaat icin ilk gercek referans 439 yilinda sehir valisi in kara surlarinin onarimi ve denize dogru olan tarafin tamamlanmasi emri oldu Bu etkinlik kesinlikle ayni yil Kartaca nin Vandallarin eline gecmesi ve Akdeniz de bir deniz tehdidinin ortaya cikmasi sinyallerinden ayri degildir Yine de deniz surlari 700 yili civarina kadar ozellikle belirtilmemistir Deniz surlari mimari acidan Theodosius Surlari ile benzer ama daha basit yapida insa edilmislerdi Kara surlarina kiyasla daha alcak olan deniz surlari limanlarin ic kismini da koruyan tek bir duvar halindeydiler Halic surlari Halic in girisinde Imparator III Leon tarafindan yaptirilan yuzen variller tarafindan desteklenen agir bir zincir ile korunmaktaydi Bu zincirin bir ucu gunumuzde Sirkeci bolgesinde yer alan diger ucu ise Galata da yer alan ve alt kati daha sonra Yeralti Camii ne donusturulen genis kare kuleye bagliydi Varligin en erken yuzyillarindan beri Istanbul defalarca deniz yonunden tehditlerle karsi karsiya kalmistir I Justinianus un savaslari ndan sonra Akdeniz in yeniden bir Roma golu haline gelmesi bu tehditleri bir sure icin durdursa da Avarlar ve Sasani Persleri tarafindan kentin ilk kusatmasi sirasinda ilk defa bir deniz savasinda sehir tehdit altina girmistir Once Suriye ve Misir in ardindan da Girit in Araplar tarafindan ele gecirilmesi yeni bir deniz tehdidini ortaya cikarmis bu durum da ardisik imparatorlarin deniz surlarina onem vermesine sebep olmustur Deniz surlari III Tiberius veya II Anastasios tarafindan erken 8 yuzyilda restore edilmistir Ardindan II Mihail tarafindan genis capli bir yenileme baslatilmis bu yenileme surlar daha da yukseltilerek onun ardili Theophilos tarafindan tamamlanmistir Her seye ragmen Dorduncu Hacli Seferi sirasinda Venediklilerin deniz surlarini asabilmesi deniz surlarinin Istanbul savunmasinda hala zayif nokta olduklarini ortaya koymustur Bu deneyim sonrasinda VIII Mihail deniz surlarini yukseltip guclendirmeye onem vermistir Bu faaliyetin ana sebebi Sicilya Krali Charles d Anjou tarafindan olasi bir isgal tehdididir KapilarBelgrad kapi ikinci buyuk askeri kapidir Istanbul surlari boyunca ana kapi ve yan kapilar vardir Kapilar duvarda 5 m genislikteki bir kemer altindadir Ana caddelerin gectigi Topkapi ve Edirnekapi disindaki kapilar yan yana iki arabanin gecemeyecegi kadar dardir Bu kapilarin mermer kapli icleri ahsap kapilari vardi Sur ustune cikmak icin yapilmis merdivenler kapilarin ic tarafinda sagda ve soldadir Kapi duvarlari icindeki bosluklarda ana kapinin kapatilmasinda kullanilan demir kapi yahut parmakliklar bulunurdu Ayrica ana kapilarin bazilarinda bir dis kapi olurdu Bunlarin bircogu tarihte kaybolmustur Bazi kapilar uzerinde kitabeler durmaktadir ama bunlar Osmanli dan kalmadir Dis kapiyla ic kapi arasi 25 m dir Topkapi Sarayi kapisindan baslayarak Halic e buradan Yedikule ye ve tekrar Topkapi Sarayi na dolanan duvarlarin kapilari soyledir Ahirkapi Kucukayasofyakapisi Gulhanekapisi Kadirgakapisi Catladikapi Kumkapi Yenikapi Samatyakapisi Narlikapisi Belgradkapi Silivrikapi Mevlanakapi Topkapi Edirnekapi Egrikapi Ayvansaraykapisi Balatkapisi Fenerkapisi Ayakapi Cibalikapisi Unkapanikapisi Ayazmakapisi Yenicamikapisi Avcilarkapisi Imparatorkapisi Zindankapisi Sirkecikapi Istanbul surlarinda 50 kapi ve 300 burc vardir ve bir kismi kaybolmustur Dis kent Galata tarafindaki surlarin da kapilari vardi Karakoy Azapkapi Istanbul cevresini guclendirmeCristoforo Buondelmonti ye ait Liber insularum Archipelagi nin Marciana Milli Kutuphanesi nde yer alan ve 1420 ler ile 1430 lar civarina tarihlenen kopyasindaki Konstantinopolis ile Galata haritasi Cesitli donemlerde pek cok guclendirme calismalari Istanbul civarinda yapildi Sehrin ana duvarlari boyunca savunma sistemini tamamlayici unsur olduklari soylenebilir Bunlarin ilki ve en buyukleri 56 km uzunlugunda olan Anastasian Duvari dir 5 yuzyil ortasinda Konstantinopolis in 65 km batiya dogru olan kisminda dis savunmasi icin yapilmisti Bu duvar 3 30 metre kalinliginda ve 5 metre yuksekligindeydi Fakat onun gecerliligi sinirliydi Bir zaman sonra 7 yuzyilda terk edildi Onun malzemeleri yerel bina yapiminda kullanildi Fakat bazi parcalari hala mevcuttur Galata Surlari Galata Surlari nin kalintisi Galata Bizans doneminde Sykai nin dis mahallesi oldugu zamanlar guclendirilmedi Halic in agzinda boydan boya uzanan zinciri koruma gorevi yapiyordu Mamafih 1204 yilinda sehrin zayiflamasi sonrasi Galata bir Venedik mahallesi haline geldi ve daha sonra Ceneviz Cumhuriyeti nin kolonisi oldu Bizanslilarin itirazlarina ragmen Bizans kontrolu disinda Cenevizliler mahallelerini kale hendegi ile cevirmeyi basardilar Koloni etrafindaki kale tipi evlerini kendi yarattiklari ilk duvar ile birlestirdiler Galata Kulesi ile diger sur uzatmalari 1349 yilinda kuzey kisimda yapildi Daha sonraki sur genisletmeleri 1387 1397 ve 1404 yillarini takip etti Kabaca yamuk trapezoid bir sekilde yapilan bir genisleme onlara genis bir kapali alan sagliyordu Genisleme Azapkapi dan kuzeye Sishane ye oradan Tophane ye ve daha sonra Karakoy e dogru oldu Anadolu ve Rumeli Hisarlari Anadolu ve Rumeli ikiz hisarlari Bogazici nin en dar noktasinda olup Istanbul un kuzeyinde uzanir Osmanlilar tarafindan hayati su yolu olan Bogaz trafigini kontrol etmek ve Istanbul a son nihai saldiriyi hazirlamak icin insa edildiler Anadolu Hisari ilk zamanlarda Akcehisar ve Guzelcehisar olarak adlandiriliyordu 1395 yilinda Sultan I Bayezid tarafindan insa ettirildi Baslangicta 25 metre yuksekligindeydi Kabaca besgen gozlem kulesi duvar ile kusatiyordu Daha genis ve komplike olan Rumeli Hisari 1452 yilinda dort aylik bir surede Sultan II Mehmed tarafindan yaptirildi Uc tane genis ve bir tane kucuk kule icerir 13 kucuk gozlem kulesi ile guclendirilmis duvar ile baglantili olarak ana kulesinde toplar monte edilmistir Hisar Osmanlilara bogazi gecen gemileri kontrol etme imkani veriyordu Bu rol acikca onun orijinal ismini cagristiriyordu bogaz kesen cutter of the strait Konstantinopolis in zapt edilmesinden sonra hisar gumruk kontrol noktasi ve ozellikle Imparatorluk ile savasta olan elcilikler icin hapis yeri olarak hizmet verdi 1509 daki genis kapsamli zarar veren depremden sonra tamir edildi ve 19 yuzyil sonuna kadar surekli olarak kullanildi Altinkapi ve Yedikule Hisari Yedikule hisari 1827Altinkapi Altinkapi ya da Yaldizlikapi Yunanca Xryseia Pylh Chryseia Pyle Latince Porta Aurea Ingilizce Golden Gate Istanbul kara tarafi surlarinin Yedikule kesiminde imparatorlarin zafer alayi basinda sehre giris yaptiklari ana toren kapisidir Batida Trakya yonunde uzanan sehirler arasi Via Egnatia denilen yol bu kapi onune kadar gelir ve kapiyi astiktan sonra sehrin icindeki Mese adi verilen ana cadde ile Ayasofya onundeki Augustaion isimli meydana ulasirdi II Theodosius doneminde Dogu nun Praetorian Prefect i olan Anthemius tarafindan yapilan baskentin surlarinin yeniden guclendirilmesi girisimiyle birlikte Via Egnatia nin genisletilmis kent bolgesine girisinde bir kapi insa edilmistir Bu kapi arazinin yuksek bir noktasinda yer almasindan dolayi onemi artar ve daha sonraki yillarda kentin ana kapisi ozellikle de imparatorun kente giris torenlerinde kullandigi kapidir 425 yilinda Ioannes Primikerios un zaferinin ardindan yapiya adini veren altin yaldizli kapi kanatlari takilmistir Kapinin uzerinde Theodosius un heykelleri Nike ve bir fil kosumlu araba yer almaktaydi Kapi girisinin uzerindeki altin kaplamali bronz harflerden kitabeler bulunmaktadir Kapinin arkasindaki ilk hisarin I Ioannis in hukumdarligi doneminde insasina baslandi ve I Manuil zamaninda bitirildi Hisarin bes kulesi vardi Bu nedenle besgen olarak isimlendirildi Dorduncu Hacli seferinde sehrin dusmesi uzerine tahrip edildi Tekrar 1350 yilinda VI Ioannis doneminde yapildi Yeni hisar bes adet sekiz kenarli kule ihtiva ediyordu ve altin kapinin iki mermer kulesi ile birlikte toplam yedi bilinen yedi kule oluyordu Bununla birlikte 1391 yilinda V Ioannis Sultan I Bayezid tarafindan hisari temelinden yikmaya zorlandi aksi halde Osmanlilarin elinde esir olan oglu Manuil in gozlerinin kor edilecegi tehdidi ediliyordu Imparator VII Ioannis hisari tekrar insa etmeyi denedi fakat bu sefer de Sultan II Murat tarafindan engellendi Konstantinopolis in Osmanli Imparatorlugu tarafindan son olarak zaptindan sonra Sultan II Mehmed 1457 yilinda onu tekrar yedi kule hisari olarak yedi kuleli insa etti Hisar Osmanli doneminde hazine dairesi ve devlet buyuklerinin esir yeri olarak kullanildi 16 Osmanli Padisahi II Osman burada Yeniceriler tarafindan 1622 yilinda oldurulmustur Seyyahlarin Gozunde Konstantinopolis SurlariSehrin etrafini ceviren surlar yolcu ister denizden ister karadan gelsin M S 411 den itibaren sehre yaklasan herkesi selamlamaktadir II Theodosius un insa ettirdigi bu surlar ve kuleler hem kara hem de denizden sehrin etrafini cevirmektedir gunumuzde bircogu harabe veya yikilmaya yuz tutmus olan surlar zamaninda 20 km uzunlugu bulmaktaydi Marmara Denizi nden Halic Limani na uzanan kara surlari bircok seyyah tarafindan sehrin en iyi tahkim edilmis olan ama sehrin dis tehlikelere en acik olan yumusak kalbi olarak nitelendirilmistir Theodosius un 5 yuzyilda insa ettirdigi cifte surlar 1000 li yillarda derin bir hendekle daha da asilamaz duruma gelmistir Baskesis Martin e gore kara tarafinda uc kat halinde olan surlar sehri cepecevre korumaktadir Bu guclu duvarlarin bitisiginde cok saglam kuleler vardir ve bunlar birbirlerine o kadar yakindirlar ki yedi yasindaki bir cocuk bile bir kuleden obur kuleye elindeki elmayi firlatip atabilir Sur kulelerinin sayisi konusunda gercege en yakin tespiti boundelmonti yapmistir Boundelmonti ye gore kara surlarinda 96 Halic boyunca Sarayburnu na dogru uzanan 110 Marmara sahilindeki surlarda ise 198 kule bulunmaktadir Surlardaki kapilar ise her tehlikede kapida ortulmektedir Sayilarina gelinceyse kara surlarinda 11 Marmara surlarinda 36 tane kapi bulunmaktadir Kaynakca 1 http whc unesco org en list 356 5 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Asutay Effenberger 2007 s 2 Bardill 2004 s 122 Philippides amp Hanak 2011 s 299 Philippides amp Hanak 2011 s 299 Bardill 2004 ss 122 123 Meyer Plath amp Schneider 1943 s 4 a b Bardill 2004 s 123 Meyer Plath amp Schneider 1943 s 4 Philippides amp Hanak 2011 ss 299 302 a b Kazhdan 1991 s 519 cf Meyer Plath amp Schneider 1943 ss 3 7 Philippides amp Hanak 2011 ss 302 304 van Millingen 1899 ss 95 108 Philippides amp Hanak 2011 s 304 For a survey of the repairs undertaken against the Ottoman threat in the last decades of Byzantium cf Philippides amp Hanak 2011 ss 304 306 Philippides amp Hanak 2011 ss 306 307 a b c Meyer Plath amp Schneider 1943 s 2 van Millingen 1899 ss 51 53 Turnbull 2004 ss 11 13 Philippides amp Hanak 2011 s 309 From opus craticium to the Chicago frame Earthquake resistant traditional construction 2006 PDF conservationtech com 7 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Mart 2018 Turnbull 2004 ss 12 13 15 Philippides amp Hanak 2011 ss 307 308 Meyer Plath amp Schneider 1943 ss 28 31 a b Turnbull 2004 s 12 Meyer Plath amp Schneider 1943 ss 28 31 a b c Turnbull 2004 s 13 Philippides amp Hanak 2011 s 309 Philippides amp Hanak 2011 s 308 Runciman 1990 s 91 van Millingen 1899 ss 55 56 van Millingen 1899 ss 56 58 Philippides amp Hanak 2011 ss 309 310 Philippides amp Hanak 2011 ss 310 312 Chen Yuan Julian 11 Ekim 2021 Between the Islamic and Chinese Universal Empires The Ottoman Empire Ming Dynasty and Global Age of Explorations Journal of Early Modern History 25 5 ss 422 456 doi 10 1163 15700658 bja10030 ISSN 1385 3783 17 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2023 Necipoglu 2001 pp 22 24 cf Van Millingen 1899 p 179 Meyer Plath amp Schneider 1943 pp 152f J B Bury 1923 p 72 13 Temmuz 2011 tarihinde WebCite sitesinde arsivlendi Necipoglu 2001 p 24 Necipoglu 2001 pp 24 25 Turkish Ministry of Culture and Tourism article on the Walls 3 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2009 Necipoglu 2001 p 25 Norwich 1997 p 78 Britannica vol VII p 5 5 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b c Meric 2020 Seyyahlarin Aynasinda Istanbul Albaraka Kultur Sanat ve Yayincilik BibliyografyaAnaBritannica istanbul surlari c 12 Ana Y Istanbul 1988 Eser Tutel Halic Dunya Y Istanbul 2000 Haldun Hurel Istanbul u Geziyorum Gozlerim Acik Dharma Y Istanbul 2005 Necdet Yilmaz Coskun Yilmaz Istanbullu Sahabeler Bilge Y Istanbul 20 Tekin Gun Istanbulun Surlarinin Sirlari Belgeseli 12 Mayis 2012Dis baglantilarWikimedia Commons ta Konstantinopolis Surlari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir