Westminster modeli, Birleşik Krallık'ın demokratik parlamenter sistemine verilen isimdir. Bu sistem ismini İngiltere Parlamentosu'nun merkezi olan Westminster Sarayı'ndan almaktadır.
Bu sistem yasama organının işleyişi ile ilgilidir. İlk olarak 1848 yılında Kanada'da uygulanan sistem daha sonra 1855-1890 yılları arasında Avustralya kolonilerinde uygulandı. Kendine has özellikleri nedeniyle Batı Avrupa parlamentolarındaki yasama sisteminden farklılık arz etmektedir.
Normatif, geleneksel ve kraliyete ait birtakım öğeler içeren bu model parlamento egemenliği üzerine inşa edilmiştir. Kabine parlamentoya karşı sorumludur. Merkezin çevre üzerinde belirgin bir üstünlüğü vardır. Westminster modelinin birbiri ile ilişkili özelliklerini sıralamak gerekirse; yürütme gücünün merkezde toplanması (güçlü iktidar-güçlü başbakan), asimetrik iki meclislilik, iki partili sistem, çoğunlukçu seçim sistemi, tekçi-merkeziyetçi yönetim, yazılı olmayan anayasa, parlamento egemenliği, temsili demokrasi söylenebilir
Genel bilgiler
İngiltere'de uygulanan bu modelde yasama erki halkın temsilcilerinin oluşturduğu yasama organında vücut bulur. Bu erk başka hiçbir kurum tarafından paylaşılamaz. Üstelik, serbest ve hakça seçimlerle temsilcilikleri tescil olunmuş bulunan milletvekilleri halk adına siyasal karar alma yetkisine meşru olarak sahip olan tek heyettir. Çünkü, egemen olan iradeyi temsil yetkisi meşru olarak tescil edilmiş olanlar onlardır. Halk (seçmenler) bu gücü onlara seçildikleri yasal süre boyunca kullanmak üzere devir ve teslim ettiğini seçim işlemiyle tescil etmiş bulunmaktadır. Dolayısıyla, halkın (seçmenin) temsilcisi konumunda bulunan parlamento (uygulamada alt-meclis konumundaki Avam Kamarası üyeleri) her türlü konuda meşru otoriteye dayalı karar alma yetkisine sahiptirler. Onlar, ancak seçim döneminde halka siyasal kararları dolayısıyla hesap verirler. Halk (seçmen) bunları onaylamıyorsa, onlara oy vermemek suretiyle tercihini belirtir. Bu kararların kaldırılması veya yerine yeni kararların alınması bir dönem sonra seçilecek olan temsilcilerin görevidir. Bu uygulamada halkın siyasal sistemin yönetimine doğrudan doğruya bir etkisi yoktur; halk kararları ancak dolaylı olarak etkiler.
Westminster Modeli'nin Genel Özellikleri
- Yasama organı iki meclisli olup alt meclis siyasal egemenliğin kullanıcısı durumundadır.
- Parti hükûmeti esastır; ve yürütme gücünü kullanan başbakan ve bakanlar kurulu, aynı zamanda yasamayla kaynaşmıştır ve onu etkisi altında tutar.
- Bu rejim iki partili bir parti sistemine dayalı olarak çalışır.
- Sağ-sol ayrımı sosyal sınıf esasına dayalı tek bir boyuttan ibaret bir yalınlık içerir.
- Seçim sistemi dar bölge ve çoğunluk esasına göre düzenlenmiştir.
- Merkezi ve üniter bir yönetim sistemi egemendir. Yazılı olmayan, hatta bazı düşünürlere göre mevcut olmayan, bir anayasaya göre, tamamen yasama egemenliğine ve münhasıran temsili olan bir demokrasi anlayışına göre yönetim Westminster sisteminin esaslarını içerir.
Teknik anlamıyla düşünecek olursak Westminster modeli bir demokrasinin birbirleriyle ilişkili bazı temel unsurlara sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Modelin analizi
Söz konusu modelin ilk önemli unsuru yürütmenin gücünün bir noktada toplanmasıdır. Bu modelde hükûmetin en güçlü organı kabinedir. Ve kabine genellikle mecliste çoğunluğu elinde tutan partinin üyelerinden oluşur. Kabine çok ezici olmayan bir çoğunluğa dayalı, onun çıkarlarını gözeten ve onun temsilciliğini yapan bir kimlik taşır. Azınlık ise iktidarın dışında kalarak muhalefet rolünü oynar.
İlk unsurla yakından ilişkili olan ikinci unsur iktidarın birleşmesi ve kabinenin üstünlüğüdür. Kabinenin üstünlüğü çoğunluk ilkesinin mantıksal bir uzantısı olarak görülebilir. Sistem her ne kadar parlamenter bir sistem olarak bilinse de kabineyi oluşturan parti parlamentonun da çoğunluğunu teşkil ettiğinden yasama ve yürütme bir anlamda birleşmiş olmaktadır. Duverger'in de belirttiği gibi gerçekte İngiliz rejimi bir güçler dengesi sisteminin bütünüyle tersidir. Parlamentoda salt çoğunluğu elinde tutan parti, dolayısıyla da hükûmet başkanı sınırsız yetkileri elinde bulundurur. Üçüncü unsur politik parti sistemiyle ilgilidir. Her ne kadar çok partili politik sistemler demokratik bir rejim açısından hayati öneme sahip olsalar da pratikte yani demokratik sistemin işleyişinde politik partilerin sahip oldukları önem derecesine göre parti sistemleri de değişebilmektedir. Westminster Demokrasi Modelinde iki partili bir sistem hakimdir. Bu sistemde birçok parti seçime katılabilme ve hatta parlamentoya girebilme imkânına sahip olsalar da politik yaşam iki parti ekseninde işler.
Westminster modeli, demokraside parti sisteminin bir başka özelliği ise tek boyutlu olmasıdır. Politik partileri birbirinden ayıran şey sağ ve sol yelpaze uyarınca sosyo-ekonomik politikaların ne olacağı hususudur. Örneğin İngiltere'de işçi partisi ortanın solundaki tercihleri Muhafazakâr Parti ise ortanın sağındaki tercihleri simgeler. Politik partilerin sosyo-ekonomik politikalarına göre farklılaşmasının temelinde etnik, dinsel ve benzeri konulardaki görüş ayrılıklarının politik bir öneme haiz olmayacak bir mahiyete sahip olmaları yatmaktadır.
Dördüncü unsur seçim sistemiyle ilgilidir. Westminster modeli bir demokrasinin tipik seçim sistemi çoğunlukçu sistemdir. Bu sistem uyarınca çoğunluk oylarını alan ya da eğer bir çoğunluk yoksa en çok oyu alan adayın seçimi kazanması söz konusudur. Çoğunlukçu seçim sistemi bir anlamda Anglo-Sakson dünyanın demokrasi anlayışının bir göstergesi olarak da değerlendirilebilir. Kıta Avrupası'nın akılcı demokrasi anlayışının tersine daha önce de belirtildiği gibi deneyci demokrasi anlayışında önemli olan sistemin istikrarlıişleyişidir. Bu anlamıyla katıksız temsil demokrasinin bir ölçütü olarak telakki edilmez. Oysa akılcı demokrasi kavramlaştırmasında hali hazırdaki demokrasi işleyişine göre değil de mantıksal tutarlılığına göre yani ideal demokrasi tanımına uygunluğuna göre değerlendirildiği için çoğunlukçu seçim sistemi demokratik sistemin meşruiyetini zayıflatan bir teknik olarak görülür.
Westminster modeli demokrasinin beşinci unsuru merkeziyetçi bir yönetim yapısına sahip olmasıdır. Örneğin İngiltere'de yerel yönetimler önemli birtakım işlevleri yerine getirmelerine karşın büyük ölçüde merkezi hükûmete bağımlıdırlar. Yerel yönetimlerin mali bakımdan özerk olmamaları ve yetkilerinin federal sistemde olduğu gibi anayasa tarafından garanti altına alınmamış olmaması bu bağımlılığın önemli göstergeleri olarak değerlendirilebilir.
Westminster modeli demokrasinin önemli unsurlarından birisi de meclis egemenliği ilkesidir. Yine İngiltere örneğine bakılacak olursa parlamentonun gücü açık bir şekilde görülebilir. İngiltere'de parlamentoyu denetleyecek bir organ yoktur. Hukuki açıdan yasama gücüne konulmuş hiçbir sınır yoktur. Parlamento anayasal nitelikli kuralları da aynı adi yasalar gibi koyar veya kaldırır. Parlamentonun dikkate aldığı tek etken kamuoyudur. Öte yandan İngiltere'de parlamentonun gücünü sınırlandırma işlevini görebilecek yazılı bir anayasanın olmaması kamuoyunun önemini daha da arttırmıştır. Bu bağlamda Westminster modeli demokrasinin temelinde özgür bir kamuoyu ve bu kamuoyuna duyarlı olmayı içerisinde barındıran bir politik kültürün olduğu söylenebilir. Bu politik kültür nedeniyledir ki İngiltere'de muhalefetin iktidarın baskı ya da zorbalığından korkmasına gerek yoktur. Herhangi bir hukuki ve kurumsal güvence olmamasına karşın İngiliz halkındaki özgürlük duygusu en büyük güvencedir. Duverger, hoşgörü ve liberalizm geleneklerinden eteri kadar payını almamış diğer ulusların Britanya kurumlarını tehlikesizce benimseyemeyeceklerini ve bu ulusların aslında Britanya kurumlarında bulunmayan ama bu kurumlardan türemiş bazı benzer rejimlerde görülen frenleri ve güçler dengesini de birlikte kabul etmeleri gerektiğini ifade ederek liberal politik kültürün çoğunlukçu demokrasi modeli açısından önemini vurgular.
Son olarak Westminster modelinin “münhasıran temsili demokrasi” düşüncesini esas aldığını söyleyebiliriz. Bu düşünce aslında parlamentonun egemenliği ilkesinin bir sonucu olarak da görülebilir. Parlamenter egemenlik demek referandum gibi doğrudan demokrasi unsurlarına yer olmaması demektir. Referandum gibi doğrudan demokrasi uygulamalarının halk egemenliği ilkesine dayandığı düşünüldüğünde, Westminster modelinde demokrasinin “halkın iktidarı” şeklinde etimolojik anlamıyla telakki edilmediği görülür. Sartori'nin de belirttiği gibi tek tek bireylerin üzerinde onları kuşatan organik bir toplum kavrayışı Anglo-Sakson dünyaya yabancıdır. Fransızca “peuple”, İtalyanca “populo”, Almanca “Volk” gibi muadilleriyle karşılaştırıldığında “people” çoğuldur.
'ın da belirttiği gibi yukarıda ifade edilen Westminster modeli demokrasinin karakteristikleri, modelin ideal tipi için söz konusudur. Uygulamada bu karakteristiklerden önemli sapmalar olduğu görülür. Örneğin, İngiltere'de koalisyon hükûmetleri üçüncü bir partinin parlamentoda etkin olabilmesi, sosyo-ekonomik faktörlerin dışında etnik ve benzeri faktörlerin de politik yaşamda rol oynaması, zaman zaman nispi temsil esasına dayalı seçim sisteminin uygulanması, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşların mevzuatının parlamento kararlarının üzerinde yer alması ve Avrupa Topluluğuna üyelik için yapılmış olan referandum bu sapmaların örnekleri olarak gösterilebilir.
Westminster modelini uygulayan ülkeler
Westminster Modelini temel alarak uygulayan ülkeler aşağıdaki gibidir:
- Antigua ve Barbuda
- Avustralya
- Bahamalar
- Bermuda
- Bangladeş
- Barbados
- Belize
- Kanada
- Dominik Cumhuriyeti
- Grenada
- Hindistan
- Irak
- İrlanda
- İsrail
- Jamaika
- Malezya
- Malta
- Mauritius
- Nauru
- Yeni Zelanda
- Pakistan
- Papua Yeni Gine
- Saint Kitts and Nevis
- Saint Lucia
- Singapur
- Saint Vincent and the Grenadines
- Solomon Adaları
- İsviçre
- Tayland
- Trinidad and Tobago
- Tuvalu
- Birleşik Krallık
- Vanuatu
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013.
- ^ (PDF). 25 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013.
- ^ ab"Arşivlenmiş kopya". 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Westminster modeli Birlesik Krallik in demokratik parlamenter sistemine verilen isimdir Bu sistem ismini Ingiltere Parlamentosu nun merkezi olan Westminster Sarayi ndan almaktadir Westminster Sarayi Bu sistem yasama organinin isleyisi ile ilgilidir Ilk olarak 1848 yilinda Kanada da uygulanan sistem daha sonra 1855 1890 yillari arasinda Avustralya kolonilerinde uygulandi Kendine has ozellikleri nedeniyle Bati Avrupa parlamentolarindaki yasama sisteminden farklilik arz etmektedir Normatif geleneksel ve kraliyete ait birtakim ogeler iceren bu model parlamento egemenligi uzerine insa edilmistir Kabine parlamentoya karsi sorumludur Merkezin cevre uzerinde belirgin bir ustunlugu vardir Westminster modelinin birbiri ile iliskili ozelliklerini siralamak gerekirse yurutme gucunun merkezde toplanmasi guclu iktidar guclu basbakan asimetrik iki meclislilik iki partili sistem cogunlukcu secim sistemi tekci merkeziyetci yonetim yazili olmayan anayasa parlamento egemenligi temsili demokrasi soylenebilirGenel bilgilerAvam Kamarasi Ingiltere de uygulanan bu modelde yasama erki halkin temsilcilerinin olusturdugu yasama organinda vucut bulur Bu erk baska hicbir kurum tarafindan paylasilamaz Ustelik serbest ve hakca secimlerle temsilcilikleri tescil olunmus bulunan milletvekilleri halk adina siyasal karar alma yetkisine mesru olarak sahip olan tek heyettir Cunku egemen olan iradeyi temsil yetkisi mesru olarak tescil edilmis olanlar onlardir Halk secmenler bu gucu onlara secildikleri yasal sure boyunca kullanmak uzere devir ve teslim ettigini secim islemiyle tescil etmis bulunmaktadir Dolayisiyla halkin secmenin temsilcisi konumunda bulunan parlamento uygulamada alt meclis konumundaki Avam Kamarasi uyeleri her turlu konuda mesru otoriteye dayali karar alma yetkisine sahiptirler Onlar ancak secim doneminde halka siyasal kararlari dolayisiyla hesap verirler Halk secmen bunlari onaylamiyorsa onlara oy vermemek suretiyle tercihini belirtir Bu kararlarin kaldirilmasi veya yerine yeni kararlarin alinmasi bir donem sonra secilecek olan temsilcilerin gorevidir Bu uygulamada halkin siyasal sistemin yonetimine dogrudan dogruya bir etkisi yoktur halk kararlari ancak dolayli olarak etkiler Westminster Modeli nin Genel OzellikleriYasama organi iki meclisli olup alt meclis siyasal egemenligin kullanicisi durumundadir Parti hukumeti esastir ve yurutme gucunu kullanan basbakan ve bakanlar kurulu ayni zamanda yasamayla kaynasmistir ve onu etkisi altinda tutar Bu rejim iki partili bir parti sistemine dayali olarak calisir Sag sol ayrimi sosyal sinif esasina dayali tek bir boyuttan ibaret bir yalinlik icerir Secim sistemi dar bolge ve cogunluk esasina gore duzenlenmistir Merkezi ve uniter bir yonetim sistemi egemendir Yazili olmayan hatta bazi dusunurlere gore mevcut olmayan bir anayasaya gore tamamen yasama egemenligine ve munhasiran temsili olan bir demokrasi anlayisina gore yonetim Westminster sisteminin esaslarini icerir Teknik anlamiyla dusunecek olursak Westminster modeli bir demokrasinin birbirleriyle iliskili bazi temel unsurlara sahip oldugunu soyleyebiliriz Modelin analiziSoz konusu modelin ilk onemli unsuru yurutmenin gucunun bir noktada toplanmasidir Bu modelde hukumetin en guclu organi kabinedir Ve kabine genellikle mecliste cogunlugu elinde tutan partinin uyelerinden olusur Kabine cok ezici olmayan bir cogunluga dayali onun cikarlarini gozeten ve onun temsilciligini yapan bir kimlik tasir Azinlik ise iktidarin disinda kalarak muhalefet rolunu oynar Ilk unsurla yakindan iliskili olan ikinci unsur iktidarin birlesmesi ve kabinenin ustunlugudur Kabinenin ustunlugu cogunluk ilkesinin mantiksal bir uzantisi olarak gorulebilir Sistem her ne kadar parlamenter bir sistem olarak bilinse de kabineyi olusturan parti parlamentonun da cogunlugunu teskil ettiginden yasama ve yurutme bir anlamda birlesmis olmaktadir Duverger in de belirttigi gibi gercekte Ingiliz rejimi bir gucler dengesi sisteminin butunuyle tersidir Parlamentoda salt cogunlugu elinde tutan parti dolayisiyla da hukumet baskani sinirsiz yetkileri elinde bulundurur Ucuncu unsur politik parti sistemiyle ilgilidir Her ne kadar cok partili politik sistemler demokratik bir rejim acisindan hayati oneme sahip olsalar da pratikte yani demokratik sistemin isleyisinde politik partilerin sahip olduklari onem derecesine gore parti sistemleri de degisebilmektedir Westminster Demokrasi Modelinde iki partili bir sistem hakimdir Bu sistemde bircok parti secime katilabilme ve hatta parlamentoya girebilme imkanina sahip olsalar da politik yasam iki parti ekseninde isler Ingiltere deki iki guclu parti Isci Partisi ve Muhafazakar Parti dir Westminster modeli demokraside parti sisteminin bir baska ozelligi ise tek boyutlu olmasidir Politik partileri birbirinden ayiran sey sag ve sol yelpaze uyarinca sosyo ekonomik politikalarin ne olacagi hususudur Ornegin Ingiltere de isci partisi ortanin solundaki tercihleri Muhafazakar Parti ise ortanin sagindaki tercihleri simgeler Politik partilerin sosyo ekonomik politikalarina gore farklilasmasinin temelinde etnik dinsel ve benzeri konulardaki gorus ayriliklarinin politik bir oneme haiz olmayacak bir mahiyete sahip olmalari yatmaktadir Dorduncu unsur secim sistemiyle ilgilidir Westminster modeli bir demokrasinin tipik secim sistemi cogunlukcu sistemdir Bu sistem uyarinca cogunluk oylarini alan ya da eger bir cogunluk yoksa en cok oyu alan adayin secimi kazanmasi soz konusudur Cogunlukcu secim sistemi bir anlamda Anglo Sakson dunyanin demokrasi anlayisinin bir gostergesi olarak da degerlendirilebilir Kita Avrupasi nin akilci demokrasi anlayisinin tersine daha once de belirtildigi gibi deneyci demokrasi anlayisinda onemli olan sistemin istikrarliisleyisidir Bu anlamiyla katiksiz temsil demokrasinin bir olcutu olarak telakki edilmez Oysa akilci demokrasi kavramlastirmasinda hali hazirdaki demokrasi isleyisine gore degil de mantiksal tutarliligina gore yani ideal demokrasi tanimina uygunluguna gore degerlendirildigi icin cogunlukcu secim sistemi demokratik sistemin mesruiyetini zayiflatan bir teknik olarak gorulur Westminster modeli demokrasinin besinci unsuru merkeziyetci bir yonetim yapisina sahip olmasidir Ornegin Ingiltere de yerel yonetimler onemli birtakim islevleri yerine getirmelerine karsin buyuk olcude merkezi hukumete bagimlidirlar Yerel yonetimlerin mali bakimdan ozerk olmamalari ve yetkilerinin federal sistemde oldugu gibi anayasa tarafindan garanti altina alinmamis olmamasi bu bagimliligin onemli gostergeleri olarak degerlendirilebilir Westminster modeli demokrasinin onemli unsurlarindan birisi de meclis egemenligi ilkesidir Yine Ingiltere ornegine bakilacak olursa parlamentonun gucu acik bir sekilde gorulebilir Ingiltere de parlamentoyu denetleyecek bir organ yoktur Hukuki acidan yasama gucune konulmus hicbir sinir yoktur Parlamento anayasal nitelikli kurallari da ayni adi yasalar gibi koyar veya kaldirir Parlamentonun dikkate aldigi tek etken kamuoyudur Ote yandan Ingiltere de parlamentonun gucunu sinirlandirma islevini gorebilecek yazili bir anayasanin olmamasi kamuoyunun onemini daha da arttirmistir Bu baglamda Westminster modeli demokrasinin temelinde ozgur bir kamuoyu ve bu kamuoyuna duyarli olmayi icerisinde barindiran bir politik kulturun oldugu soylenebilir Bu politik kultur nedeniyledir ki Ingiltere de muhalefetin iktidarin baski ya da zorbaligindan korkmasina gerek yoktur Herhangi bir hukuki ve kurumsal guvence olmamasina karsin Ingiliz halkindaki ozgurluk duygusu en buyuk guvencedir Duverger hosgoru ve liberalizm geleneklerinden eteri kadar payini almamis diger uluslarin Britanya kurumlarini tehlikesizce benimseyemeyeceklerini ve bu uluslarin aslinda Britanya kurumlarinda bulunmayan ama bu kurumlardan turemis bazi benzer rejimlerde gorulen frenleri ve gucler dengesini de birlikte kabul etmeleri gerektigini ifade ederek liberal politik kulturun cogunlukcu demokrasi modeli acisindan onemini vurgular Son olarak Westminster modelinin munhasiran temsili demokrasi dusuncesini esas aldigini soyleyebiliriz Bu dusunce aslinda parlamentonun egemenligi ilkesinin bir sonucu olarak da gorulebilir Parlamenter egemenlik demek referandum gibi dogrudan demokrasi unsurlarina yer olmamasi demektir Referandum gibi dogrudan demokrasi uygulamalarinin halk egemenligi ilkesine dayandigi dusunuldugunde Westminster modelinde demokrasinin halkin iktidari seklinde etimolojik anlamiyla telakki edilmedigi gorulur Sartori nin de belirttigi gibi tek tek bireylerin uzerinde onlari kusatan organik bir toplum kavrayisi Anglo Sakson dunyaya yabancidir Fransizca peuple Italyanca populo Almanca Volk gibi muadilleriyle karsilastirildiginda people coguldur in da belirttigi gibi yukarida ifade edilen Westminster modeli demokrasinin karakteristikleri modelin ideal tipi icin soz konusudur Uygulamada bu karakteristiklerden onemli sapmalar oldugu gorulur Ornegin Ingiltere de koalisyon hukumetleri ucuncu bir partinin parlamentoda etkin olabilmesi sosyo ekonomik faktorlerin disinda etnik ve benzeri faktorlerin de politik yasamda rol oynamasi zaman zaman nispi temsil esasina dayali secim sisteminin uygulanmasi Avrupa Birligi gibi uluslararasi kuruluslarin mevzuatinin parlamento kararlarinin uzerinde yer almasi ve Avrupa Topluluguna uyelik icin yapilmis olan referandum bu sapmalarin ornekleri olarak gosterilebilir Westminster modelini uygulayan ulkelerParlamento Binasi Canberra AvustralyaSansad Bhavan Parlamento Binasi New Delhi HindistanParlamento Binasi Kuala Lumpur MalezyaParlamento Binasi Islamabad Pakistan Westminster Modelini temel alarak uygulayan ulkeler asagidaki gibidir Antigua ve Barbuda Avustralya Bahamalar Bermuda Banglades Barbados Belize Kanada Dominik Cumhuriyeti Grenada Hindistan Irak Irlanda Israil Jamaika Malezya Malta Mauritius Nauru Yeni Zelanda Pakistan Papua Yeni Gine Saint Kitts and Nevis Saint Lucia Singapur Saint Vincent and the Grenadines Solomon Adalari Isvicre Tayland Trinidad and Tobago Tuvalu Birlesik Krallik VanuatuAyrica bakinizBirlesik Krallik Isci Partisi Muhafazakar Parti Parlamenter monarsiKaynakca Arsivlenmis kopya 13 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2013 PDF 25 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2013 a b Arsivlenmis kopya 19 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2013