Muzaffer Şerif Başoğlu (29 Temmuz 1906, Ödemiş - 16 Ekim 1988, Fairbanks, Alaska), Türk-Amerikalı sosyal psikolog. Sosyal Yargı Kuramının ve Gerçekçi Çatışma Teorisinin geliştirilmesine yardımcı olmuştur. Sosyal psikolojinin kurucu öncüleri arasında yer almış ve özellikle sosyal çatışma ve sosyal normlar gibi sosyal süreçleri anlamak için bazı benzersiz ve güçlü teknikler geliştirmiştir.
Muzaffer Şerif Başoğlu | |
---|---|
Doğum | Muzaffer Şerif 29 Temmuz 1906 İzmir, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 16 Ekim 1988 (82 yaşında) Alaska, ABD |
Milliyet | Türk |
Eğitim | |
Evlilikler | Carolyn Wood (e. 1945) |
Çocuk(lar) | 3 |
Kariyeri | |
Dalı | Psikoloji |
Çalıştığı kurumlar | |
Yaşamı ve kariyeri
Muzaffer Şerif İzmir'in Ödemiş ilçesinde doğdu. İlk olarak Kızılçullu'daki İzmir Amerikan Koleji'nde eğitim gördü. Daha sonra İstanbul'a geçerek İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünden 1926'da mezun oldu. 1928 yılında yüksek lisans eğitimini tamamladı. Bu dönemlerde Türk Ocakları'nın Ödemiş delegesiydi.
Şerif, İtalyan-Türk Savaşı, Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı esnasında büyüdü. Ayrıca İzmir Kurtuluş Savaşında Yunan askerleri tarafından işgal edilirken Şerif üniversiteye devam etmektedir. Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'nde psikoloji dersleri vermeye başladı. Katıldığı ulusal bir yarışmada birinci olarak ABD'de eğitim bursu kazandı. Büyük Buhranın zirvede olduğu bu esnada Amerika'ya gitti. Öncelikle Harvard Üniversitesinde Gordon Allport'un danışmanlığında başlamıştır. Ancak daha sonra özgür bir ortamda kendi istediği çalışmaları yapabilmek adına Harvard Üniverstesinde ayrılarak 'in danışmanlığında doktarasını tamamlamıştır. yüksek lisans eğitimini tamamladı. 1932' de Nazi Partisi'nin yükselişi sırasında Wolfgang Köhler'in Gestalt Psikolojisi üzerine derslerine katılmak için Berlin'i ziyaret etti. Bu ziyaretten sonra Şerif, yeni bir sosyal algı teorisi için Gestalt ilkelerini kullanmayı planladı. 1933 yılında doktorası için Harvard Üniversitesinde Allport ve 'in radyo psikolojisi konusundaki çalışmalarına katkıda bulundu. Sloganlar psikolojisi konusunda görüşlerini geliştirdi. Akademik ve kişisel anlaşmazlıklar nedeniyle danışmanı Allport ile çalışmaya son veren Başoğlu, Harvard'dan ayrıldı ve Gardner Murphy danışmanlığında "Algılamada Bazı Toplumsal Etmenler" konulu teziyle Columbia Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı.
Kısa periyodlarla Almanya ve Fransa'da dersler verdikten sonra 1937'de Gazi Eğitim Ensitüsü'ne geri döndü. İki yıl sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde psikoloji doçenti olarak görev almaya başladı.
Türkiye'ye döndükten sonra illegal şartlarda çalışmakta olan Türkiye Komünist Partisi ile ilişkiye giren Muzaffer Şerif, Ankara'da 1941 yılında Niyazi Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil, Pertev Naili Boratav gibi isimler ile birlikte isimli bir dergi çıkardı.
Mayıs 1943 aylık fikir ve kültür dergisi olarak Behice Boran'ın sahibi olduğu Adımlar dergisini yayınlayan ekip içinde yer aldı. Boran ve Muzaffer Şerif dışında derginin yazarları arasında Niyazi Ağırnaslı, , Bekir Sıtkı Kunt, Hilmi Ziya Ülken, Liko Amar, Yunus Kâzım Köni, Nurullah Ataç, Orhan Burian, Reşat Enis Aygen, Dr. Ziya Oykut, Rıfat Ilgaz, E. Işık, Y. Nuri Zaimoğlu, Hüsnü Baki, Kemal Bilbaşar, Burhan Arpad, Hüsamettin Bozok, Zeki Baştımar, Suat Taşer, Halil Aytekin, Münir Belen, Enise Apak, Sabahattin Ali, Yaşar Çöl, Orhan Kemal yer almıştır.
Muzaffer Şerif bu dönemde çeşitli gazetelerde ve dergilerde ırk ve ırkçılık üzerine yazılar yazdı. 1943'te kaleme aldığı adlı eserinde üstün ırk ütopyalarını ve Turancılık düşüncesini eleştirdi. Gizli TKP ile ilişkisi ve Turancılık karşıtı yazıları yüzünden tepkileri üzerine çeken Başoğlu, 16 Mart 1944'te üniversitedeki yakın arkadaşlarıyla birlikte "Komünizm propagandası ve milli menfaatlere düşmanlık" iddiasıyla gözaltına alındı. Yargılandığı sıkıyönetim mahkemesinde 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Adımlar dergisi kapatıldı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Muzaffer Şerif'in serbest bırakılması için Türkiye Hükûmeti nezdinde girişimlerde bulundu. Aynı sırada Nazilerin tüm cephelerde geri çekilme sürecine girmesi Ankara Hükûmeti'nin konum değiştirmesine yol açmıştı. Nazi Almanyası'na krom satışını durduran ve ardından Varlık vergisi uygulamasına son veren hükûmet gelen tepkiler yüzünden Başoğlu, 40 günlük tutukluluktan sonra, yurt dışına çıkma koşuluyla serbest bıraktı. Amerikan hükûmetinin verdiği bir bursu kabul eden Muzaffer Şerif Başoğlu savaş koşullarında bir askeri uçakla ABD'ye gitti. Önce Princeton Üniversitesi'ne daha sonra da Yale Üniversitesi'ne geçiş yaptı.
Muzaffer Şerif 1945 yılında Carolyn Wood ile evlendi ve uzun yıllar boyunca sonraki projelerde birlikte çalıştılar; bilimsel kitaplar (örneğin, Sherif & Sherif, 1953) ve bir ders kitabı (Sherif & Sherif, 1969) üzerinde işbirliği yaptılar. Üç kızları vardır: Ann, Sue ve Joan. Türkiye'de çok partili sisteme geçilmesini takiben 1947 yılında Ankara Üniversitesi'ndeki işine geri dönmek için başvuruda bulundu. Devlet memuru sayılan üniversite hocalarının da, "devlet memurlarının yabancılarla evliliği yasak olduğu" şeklindeki yasal düzenlemeye tabi olduğu gerekçesi ile eşi Carolyn Şerif ile evliliği bahane edilerek başvurusu reddedildi. Bu tarihten itibaren akademik çalışmalarında Muzafer Sherif imzasını kullanmayı tercih etti.
1951'de Muzaffer Şerif'in Türkiye ile ilişkisi tamamen zarar görmüştü. Türkiye'nin komünizm karşıtlığına kapanması sırasında yakın arkadaşları ve meslektaşlarıyla olan tüm temasını kaybetmiş ve ailesiyle ilişkileri azalmıştır. Kendisinin Sosyal Psikolojideki olağanüstü akademik etkisine rağmen vatansız kaldı. Artık Türkiye'de haklara sahip değildi ve kendisine ABD vatandaşlığı da verilmedi. Federal Soruşturma Bürosu'nun Komünist sempatizanları listesinde yer aldı ve FBI tarafından sorguya çekildi. Bu da onun sosyo-politik görüşleri hakkında daha ihtiyatlı davranmasına sebep oldu.
Muzaffer Şerif çoğunlukla bir psikolog olarak tanınmasına rağmen Amerikan Sosyoloji Derneği'nden Sosyal Psikolojiye katkılarından dolayı Cooley-Mead Ödülü'nü alan ilk kişi olmuştur. Akademik görev yerleri arasında Yale Üniversitesi, Oklahoma Üniversitesi ve yer almaktadır. 1980'li yılların başına değin görev yaptığı 'nden emekli oldu.
Muzaffer Şerif mental sağlığı ile ilgili problemler de yaşamıştır. Manik depresyon teşhisi almış ve intihara teşebbüs etmiştir. Mental sağlığı, karısının 1982'de ölümünden sonra da kötüleşmiştir. Şerif'in o sırada birlikte yaşadığı kızı Sue'ya göre, ölümcül bir kalp krizi geçirdiğinde Muzaffer Şerif huzurluydu. 16 Ekim 1988'de Alaska, Fairbanks'ta 82 yaşında vefat etmiştir.
Psikolojiye katkıları
Muzaffer Şerif sosyal psikoloji teorisine, alan ve laboratuvar metodolojisine ve araştırmaların sosyal konulara uygulanmasına katkılarda bulunmuştur. 60'tan fazla makale ve 24 kitap yazmıştır. Araştırmalarının çoğunu eşi Carolyn Wood Şerif ile birlikte yaptı. sosyal psikoloji çalışmalarında ego psikolojisi üzerine ağırlıklı olarak durdu ve bireyler ve gruplar arasındaki ilişkiyi ele aldı. Bu noktada sosyal psikolojiye ciddi kuramsal katkılar verdi. Özellikle "norm oluşumu" konusundaki özgün deneysel çalışmalarıyla insanın karmaşık ve belirsiz gözüken olaylara karşı başkalarının değerleriyle bakma eğiliminde olduğunu ortaya koydu. Onun bu türdeki katkıları uyum sorunları üzerine yapılan çalışmalarda ilk örnekler oldu. 1936 tarihli Psychology of Social Norm [Toplumsal Normların Psikolojisi] adlı kitabında bireylerin gruplardan nasıl ve ne şekilde etkilendikleri ve bunun değişkenliklerini saptamaya çalıştı. Eşi ile birlikte ise 1948'de An Outline of Social Psychology [Sosyal Psikolojinin Ana Hatları] adlı kitabı yayımladı. Bu eserinde kullandığı temel psikoloji kavramları sonraki dönemlerde toplumsal değişimleri inceleyenler için önemli bir eser olarak kabul görmektedir. Benzer konuları işleyen birkaç külliyâta da sahiptir. En ünlü deneyleri: Otokinetik Etki Deneyi ve Gerçekçi Çatışma Kuramı ile Robbers Cave deneyidir.
Kaynakça
- ^ Sherif, Muzafer; Sherif, Carolyn Wood (5 Temmuz 2017). "interdisciplinary relationships in the social sciences". doi:10.4324/9780203788363.
- ^ Füsun Üstel (2010). İmparatorluktan Ulus Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 247. ISBN .
- ^ a b c d e Sherif, Muzafer (Ana Yayıncılık bas.). AnaBritannica - 19. Cilt. s. 347-48.
- ^ a b c d e f g h Kayaoğlu, A., Batur, S., & Aslitürk, E. (2014). The unknown muzafer sherif. The Psychologist, 27(11), 830-833. Retrieved from ProQuest 1683364125
- ^ "TÜSTAV Yurt ve Dünya (1941) dergisi arşivi". 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020.
- ^ "TÜSTAV Adımlar (1943-1944) dergisi arşivi". 19 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e Russell, Gül (2 Temmuz 2016). "A variation on forced migration: Wilhelm Peters (Prussia via Britain to Turkey) and Muzafer Sherif (Turkey to the United States)". Journal of the History of the Neurosciences. 25 (3): 320-347. doi:10.1080/0964704x.2016.1175201. ISSN 0964-704X.
- ^ a b Harvey, O. J. (1989). "Muzafer Sherif (1906–1988)". American Psychologist. 44 (10): 1325-1326. doi:10.1037/h0091637. ISSN 1935-990X.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muzaffer Serif Basoglu 29 Temmuz 1906 Odemis 16 Ekim 1988 Fairbanks Alaska Turk Amerikali sosyal psikolog Sosyal Yargi Kuraminin ve Gercekci Catisma Teorisinin gelistirilmesine yardimci olmustur Sosyal psikolojinin kurucu onculeri arasinda yer almis ve ozellikle sosyal catisma ve sosyal normlar gibi sosyal surecleri anlamak icin bazi benzersiz ve guclu teknikler gelistirmistir Muzaffer Serif BasogluDogumMuzaffer Serif 29 Temmuz 1906 Izmir Osmanli ImparatorluguOlum16 Ekim 1988 82 yasinda Alaska ABDMilliyetTurkEgitimIstanbul UniversitesiHarvard UniversitesiColumbia UniversitesiEvliliklerCarolyn Wood e 1945 Cocuk lar 3KariyeriDaliPsikolojiCalistigi kurumlarAnkara Gazi Egitim EnstitusuAnkara Universitesi DTCFPrinceton UniversitesiYale UniversitesiYasami ve kariyeriMuzaffer Serif Izmir in Odemis ilcesinde dogdu Ilk olarak Kizilcullu daki Izmir Amerikan Koleji nde egitim gordu Daha sonra Istanbul a gecerek Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Felsefe bolumunden 1926 da mezun oldu 1928 yilinda yuksek lisans egitimini tamamladi Bu donemlerde Turk Ocaklari nin Odemis delegesiydi Serif Italyan Turk Savasi Balkan Savaslari I Dunya Savasi esnasinda buyudu Ayrica Izmir Kurtulus Savasinda Yunan askerleri tarafindan isgal edilirken Serif universiteye devam etmektedir Bir sure ogretmenlik yaptiktan sonra Ankara Gazi Egitim Enstitusu nde psikoloji dersleri vermeye basladi Katildigi ulusal bir yarismada birinci olarak ABD de egitim bursu kazandi Buyuk Buhranin zirvede oldugu bu esnada Amerika ya gitti Oncelikle Harvard Universitesinde Gordon Allport un danismanliginda baslamistir Ancak daha sonra ozgur bir ortamda kendi istedigi calismalari yapabilmek adina Harvard Universtesinde ayrilarak in danismanliginda doktarasini tamamlamistir yuksek lisans egitimini tamamladi 1932 de Nazi Partisi nin yukselisi sirasinda Wolfgang Kohler in Gestalt Psikolojisi uzerine derslerine katilmak icin Berlin i ziyaret etti Bu ziyaretten sonra Serif yeni bir sosyal algi teorisi icin Gestalt ilkelerini kullanmayi planladi 1933 yilinda doktorasi icin Harvard Universitesinde Allport ve in radyo psikolojisi konusundaki calismalarina katkida bulundu Sloganlar psikolojisi konusunda goruslerini gelistirdi Akademik ve kisisel anlasmazliklar nedeniyle danismani Allport ile calismaya son veren Basoglu Harvard dan ayrildi ve Gardner Murphy danismanliginda Algilamada Bazi Toplumsal Etmenler konulu teziyle Columbia Universitesi nde doktorasini tamamladi Kisa periyodlarla Almanya ve Fransa da dersler verdikten sonra 1937 de Gazi Egitim Ensitusu ne geri dondu Iki yil sonra Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nde psikoloji docenti olarak gorev almaya basladi Turkiye ye dondukten sonra illegal sartlarda calismakta olan Turkiye Komunist Partisi ile iliskiye giren Muzaffer Serif Ankara da 1941 yilinda Niyazi Berkes Behice Boran Adnan Cemgil Pertev Naili Boratav gibi isimler ile birlikte isimli bir dergi cikardi Mayis 1943 aylik fikir ve kultur dergisi olarak Behice Boran in sahibi oldugu Adimlar dergisini yayinlayan ekip icinde yer aldi Boran ve Muzaffer Serif disinda derginin yazarlari arasinda Niyazi Agirnasli Bekir Sitki Kunt Hilmi Ziya Ulken Liko Amar Yunus Kazim Koni Nurullah Atac Orhan Burian Resat Enis Aygen Dr Ziya Oykut Rifat Ilgaz E Isik Y Nuri Zaimoglu Husnu Baki Kemal Bilbasar Burhan Arpad Husamettin Bozok Zeki Bastimar Suat Taser Halil Aytekin Munir Belen Enise Apak Sabahattin Ali Yasar Col Orhan Kemal yer almistir Muzaffer Serif bu donemde cesitli gazetelerde ve dergilerde irk ve irkcilik uzerine yazilar yazdi 1943 te kaleme aldigi adli eserinde ustun irk utopyalarini ve Turancilik dusuncesini elestirdi Gizli TKP ile iliskisi ve Turancilik karsiti yazilari yuzunden tepkileri uzerine ceken Basoglu 16 Mart 1944 te universitedeki yakin arkadaslariyla birlikte Komunizm propagandasi ve milli menfaatlere dusmanlik iddiasiyla gozaltina alindi Yargilandigi sikiyonetim mahkemesinde 27 yil hapis cezasina carptirildi Adimlar dergisi kapatildi ABD Disisleri Bakanligi Muzaffer Serif in serbest birakilmasi icin Turkiye Hukumeti nezdinde girisimlerde bulundu Ayni sirada Nazilerin tum cephelerde geri cekilme surecine girmesi Ankara Hukumeti nin konum degistirmesine yol acmisti Nazi Almanyasi na krom satisini durduran ve ardindan Varlik vergisi uygulamasina son veren hukumet gelen tepkiler yuzunden Basoglu 40 gunluk tutukluluktan sonra yurt disina cikma kosuluyla serbest birakti Amerikan hukumetinin verdigi bir bursu kabul eden Muzaffer Serif Basoglu savas kosullarinda bir askeri ucakla ABD ye gitti Once Princeton Universitesi ne daha sonra da Yale Universitesi ne gecis yapti Muzaffer Serif 1945 yilinda Carolyn Wood ile evlendi ve uzun yillar boyunca sonraki projelerde birlikte calistilar bilimsel kitaplar ornegin Sherif amp Sherif 1953 ve bir ders kitabi Sherif amp Sherif 1969 uzerinde isbirligi yaptilar Uc kizlari vardir Ann Sue ve Joan Turkiye de cok partili sisteme gecilmesini takiben 1947 yilinda Ankara Universitesi ndeki isine geri donmek icin basvuruda bulundu Devlet memuru sayilan universite hocalarinin da devlet memurlarinin yabancilarla evliligi yasak oldugu seklindeki yasal duzenlemeye tabi oldugu gerekcesi ile esi Carolyn Serif ile evliligi bahane edilerek basvurusu reddedildi Bu tarihten itibaren akademik calismalarinda Muzafer Sherif imzasini kullanmayi tercih etti 1951 de Muzaffer Serif in Turkiye ile iliskisi tamamen zarar gormustu Turkiye nin komunizm karsitligina kapanmasi sirasinda yakin arkadaslari ve meslektaslariyla olan tum temasini kaybetmis ve ailesiyle iliskileri azalmistir Kendisinin Sosyal Psikolojideki olaganustu akademik etkisine ragmen vatansiz kaldi Artik Turkiye de haklara sahip degildi ve kendisine ABD vatandasligi da verilmedi Federal Sorusturma Burosu nun Komunist sempatizanlari listesinde yer aldi ve FBI tarafindan sorguya cekildi Bu da onun sosyo politik gorusleri hakkinda daha ihtiyatli davranmasina sebep oldu Muzaffer Serif cogunlukla bir psikolog olarak taninmasina ragmen Amerikan Sosyoloji Dernegi nden Sosyal Psikolojiye katkilarindan dolayi Cooley Mead Odulu nu alan ilk kisi olmustur Akademik gorev yerleri arasinda Yale Universitesi Oklahoma Universitesi ve yer almaktadir 1980 li yillarin basina degin gorev yaptigi nden emekli oldu Muzaffer Serif mental sagligi ile ilgili problemler de yasamistir Manik depresyon teshisi almis ve intihara tesebbus etmistir Mental sagligi karisinin 1982 de olumunden sonra da kotulesmistir Serif in o sirada birlikte yasadigi kizi Sue ya gore olumcul bir kalp krizi gecirdiginde Muzaffer Serif huzurluydu 16 Ekim 1988 de Alaska Fairbanks ta 82 yasinda vefat etmistir Psikolojiye katkilariMuzaffer Serif sosyal psikoloji teorisine alan ve laboratuvar metodolojisine ve arastirmalarin sosyal konulara uygulanmasina katkilarda bulunmustur 60 tan fazla makale ve 24 kitap yazmistir Arastirmalarinin cogunu esi Carolyn Wood Serif ile birlikte yapti sosyal psikoloji calismalarinda ego psikolojisi uzerine agirlikli olarak durdu ve bireyler ve gruplar arasindaki iliskiyi ele aldi Bu noktada sosyal psikolojiye ciddi kuramsal katkilar verdi Ozellikle norm olusumu konusundaki ozgun deneysel calismalariyla insanin karmasik ve belirsiz gozuken olaylara karsi baskalarinin degerleriyle bakma egiliminde oldugunu ortaya koydu Onun bu turdeki katkilari uyum sorunlari uzerine yapilan calismalarda ilk ornekler oldu 1936 tarihli Psychology of Social Norm Toplumsal Normlarin Psikolojisi adli kitabinda bireylerin gruplardan nasil ve ne sekilde etkilendikleri ve bunun degiskenliklerini saptamaya calisti Esi ile birlikte ise 1948 de An Outline of Social Psychology Sosyal Psikolojinin Ana Hatlari adli kitabi yayimladi Bu eserinde kullandigi temel psikoloji kavramlari sonraki donemlerde toplumsal degisimleri inceleyenler icin onemli bir eser olarak kabul gormektedir Benzer konulari isleyen birkac kulliyata da sahiptir En unlu deneyleri Otokinetik Etki Deneyi ve Gercekci Catisma Kurami ile Robbers Cave deneyidir Kaynakca Sherif Muzafer Sherif Carolyn Wood 5 Temmuz 2017 interdisciplinary relationships in the social sciences doi 10 4324 9780203788363 Fusun Ustel 2010 Imparatorluktan Ulus Devlete Turk Milliyetciligi Turk Ocaklari Istanbul Iletisim Yayinlari s 247 ISBN 9 789754706123 a b c d e Sherif Muzafer Ana Yayincilik bas AnaBritannica 19 Cilt s 347 48 a b c d e f g h Kayaoglu A Batur S amp Asliturk E 2014 The unknown muzafer sherif The Psychologist 27 11 830 833 Retrieved from ProQuest 1683364125 TUSTAV Yurt ve Dunya 1941 dergisi arsivi 24 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Temmuz 2020 TUSTAV Adimlar 1943 1944 dergisi arsivi 19 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Temmuz 2020 a b c d e Russell Gul 2 Temmuz 2016 A variation on forced migration Wilhelm Peters Prussia via Britain to Turkey and Muzafer Sherif Turkey to the United States Journal of the History of the Neurosciences 25 3 320 347 doi 10 1080 0964704x 2016 1175201 ISSN 0964 704X a b Harvey O J 1989 Muzafer Sherif 1906 1988 American Psychologist 44 10 1325 1326 doi 10 1037 h0091637 ISSN 1935 990X