Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kürt kültürü, Kürtler tarafından uygulanan farklı kültürel özellikleri ifade eder. Kürt kültürü, modern Kürtleri ve toplumlarını şekillendiren eski halkların mirası niteliğindedir.
Kürtler, Orta Doğu'nun kuzeyinde, kimi kaynaklarca "Kürdistan" olarak anılan bölgedeki Zagros Dağları ve Toros Dağları boyunca batı Asya'da yaşayan halktır. Günümüzde ise Kuzeydoğu Kürdistan Bölgesel Yönetimi olarak Irak'ın kuzeyinde, İran'ın kuzey-batısında, Suriye'nin kuzey doğusunda ve Türkiye'nin doğu br güneydoğusunda yoğun olarak yaşamaktadırlar. Bu bölgelere ek olarak, eski Sovyetler Birliği'ndeki Kürtleri temsilen güney-batı Ermenistan'da ve Azerbaycan'da, bununla birlikte Lübnan'ın bazı bölgelerinde de Kürt nüfus yaşar. Kürtler, bağımsız bir devleti veya evrensel olarak tanınan birleşik bir siyasi varlığı olmayan en büyük etnik gruplardan birisidir.
Kürtler
Klasik Antik Çağ'ın Karduya'lıları gibi, Kürtlerin öncül popülasyonlarına ilişkin çeşitli hipotezler vardır. Kürtlerin siyasi gelecekleri hakkında birçok tartışma bulunmaktadır. Bu tarihsel tartışma, özellikle İkinci Körfez Savaşı'ndan sonra Irak'taki Kürtlerin varlığındaki değişikliklerden ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile hız kazanmıştır. Kürtler arasında akrabalık ve aile bağları çok önemlidir. Bazı yerlerde berdel adı verilen ve aile üyelerinin yer değiştirdiği bir evlilik geleneği mevcuttur. Ayrıca Kürtler dini farklılığa sahip öbür Kürt grupları veya çevre milletler ile evlenmemek için "Kirvelik" adı verilen bir geleneğe sahiptir. Bu gelenek, genellikle Müslüman Kürtler ile Yezîdî Kürtler arasında geçerlidir. Müslüman Kürtler ile Yezîdî Kürtler kirvelik bağıyla bağlanarak hem ilişkilerinden olmaz hem de dinleri gereğince yabancı bir dine ait aileler ile aile bağı oluşturmamış olurlardı.
Dil
Kürtçe (کوردی, Kurdî) Hint-Avrupa dil ailesinin İran şubesinin Kuzey-Batı bölümünün bir parçasıdır. Kürdistan coğrafyasında çoğunluk itibarıyla konuşulan lehçe Sorani ve Kurmancî lehçeleridir. Bununla beraber Kuzey Kürdistan'da konşulan Zazaca ve Güney Kürdistan'da konuşulan Lurî, Kelhorî ve Goranî lehçeleri de mevcuttur. Bölgede konuşulan diğer diller ise Arapça, Türkçe, Farsçadan oluşmaktadır. Kürdistan coğrafyası dahilinde 30 milyondan fazla Kürtçe konuşan kişi bulunmaktadır. Günümüzde Kürtçe dili üç ana alfabeye ayrılmaktadır. Bunlar Latin alfabesi, Arap alfabesi ve Kiril alfabesidir. Kürtçenin üç ana lehçe vardır: Kurmancî, Soranî ve Kelhorî .
Müzik
Kürt müziği, Kürt kültürünün önemli bir parçasıdır ve geleneksel olarak Dengbêjler tarafından Kürt tarihi hakkındaki hikâyeleri aktarmak için kullanılmıştır. Thekurdishproject.org'a göre 'Deng' kelimesi ses anlamına gelir ve 'bej' şarkı söylemek 'anlamına gelir.' Hasan Zîrek ve Ahmet Kaya gibi 20. yüzyılın pek çok popüler Kürt müzisyeni Türkçe veya Farsça ve Kürtçe seslendirdi. Batı Kürt müziği, içinde konuşulduğu dilin dışında daha fazla Anadolu, Türk, Yunan veya Balkan sesine sahipken, Güney Kürt müziği Arap müzik tarzlarından, Doğu Kürt müziği ise Fars tarzlarından, Ermeni ve Kafkas tarzlarından daha çok Kuzey-Doğu'dan etkilenmektedir.
Yemek kültürü
Kürt mutfağı, Kürt kültürünün temel bir parçası olarak kabul edilir. "Pel" adı verilen (üzüm yaprakları ile içi doldurulmuş pirinç), Kutilk (ince pirinç püresi tabakasında baharatlı kıyma), Ser û pî (kelle paça), Ur û Rovî (bumbar), Parêv (kapalı bir kuyuda pişirilen kuzu eti) Kürt yemekleri arasında geleneksel ve en sevilenleridir.Kuzu ve tavuk yüzyıllardır Kürt mutfağında başlıca ürünü olmuştur. Sebzeler, pilav ve süt ürünleri de geleneksel Kürt yemeklerinin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Aynı zamanda çay, Kürtlerin günlük yaşantısının temelini oluşturmaktadır. Genellikle günde 2-3 kez, genellikle sosyal bir aktivite sırasında içilir. Ayrıca Kürtlerin uluslararası ün kazanmış ürünü de Çeqilmast veya Dêw olarak adlandırdıkları yoğurt bazlı içecek olan ayrandır.
Kurt yemek kültüründe buğday ve bulgurun önemi büyüktür. Bulgut zaten buğdayin oğütülmüş hali olup bu ikiliden birçok yemek yapılır. Bu ikili ayran ve katıkla tereyağıyla birlikte adeta enerji deposu işlevi görür. Keskek,Mastewe,Lapa,Zerfet Cawzer ve bunlardan yapilan ayran çorbaları belli başlı yemeklerdir.Mevsime gore kuru veya taze bazı bitkiler özellikle pancar türleri de bu yemeklerin bazılarına katılınca ortaya essiz bir tat ve harmoni ortaya çıkar.
Din
Kürtler yaşadıkları ülkeye bağlı olarak farklı dinlere sahipler ya da bu dine kültürel ve etnik bağları ile bağlıdırlar. Kürtler arasında en yaygın din, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yaşayan Kürtlerin % 98'i tarafından kabul edilen Sünni İslam'dır. Türkiye Kürtleri açısından yaklaşık 15-22 milyon Kürt nüfusunun %30'u Alevidir ve % 68'i Sünni İslam'ı takip ederken, kesin sayısı belli olmamakla beraber herhangi bir mezhebe bağlı olmayan Müslüman Kürtler de mevcuttur.
Galeri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Revue des études arméniennes, böl.21, 1988-1989, s.281, By Société des études armeniennes, Fundação Calouste Gulbenkian, Published by Imprimerie nationale, P. Geuthner, 1989.
- ^ N. Maxoudian, "Early Armenia as an Empire: The Career of Tigranes III, 95–55 BC", Journal of the Royal Central Asian Society, Vol. 39, Issue 2, April 1952, s. 156–63.
- ^ A.D. Lee, The Role of Hostages in Roman Diplomacy with Sasanian Persia, Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, bök. 40, No. 3 (1991), s. 366–74 (bkz.s. 371)
- ^ Rawlinson, George, The Seven Great Monarchies of the Ancient Eastern World, Böl. 7, 1871.
- ^ (1909) [1861]. Orbis latinus; oder, Verzeichnis der wichtigsten lateinischen orts- und ländernamen (Almanca) (2nd bas.). Berlin: Schmidt. OCLC 1301238.
- ^ Kurds. The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001-07
- ^ Akbayram, S., et al. "The frequency of consanguineous marriage in eastern Turkey." Genetic Counseling 20.3 (2009): 207.
- ^ "Sinane Kiriv hikayesi". 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2020.
- ^ Mehrdad R. Izady (1992). The Kurds (İngilizce). Taylor & Francis. ISBN .
- ^ Colbert C. Held; John Thomas Cummings (3 Aralık 2013). Middle East Patterns (İngilizce). Hachette UK. ISBN . 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2020.
- ^ "A Modern History of the Kurds: Third Edition" (İngilizce). I.B.Tauris. 14 Mayıs 2004. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ . thekurdishproject.org. The Kurdish Project. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
- ^ Mehrdad R. Izady (1992). The Kurds (İngilizce). Taylor & Francis. ISBN . 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2020.
- ^ . www.adventuressheart.com. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ "Learn About Kurdish Food | The Kurdish Project". The Kurdish Project (İngilizce). 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ . 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ (PDF). 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Paris Kürt Enstitüsü Başkanı Kendal Nezan tarafından kısa bir Kürt Tarihi Araştırması25 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- Gulan 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kürdistan kültürünü tanıtan, İngiltere'de kayıtlı bir yardım derneğidir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurt kulturu Kurtler tarafindan uygulanan farkli kulturel ozellikleri ifade eder Kurt kulturu modern Kurtleri ve toplumlarini sekillendiren eski halklarin mirasi niteligindedir Kurtler Orta Dogu nun kuzeyinde kimi kaynaklarca Kurdistan olarak anilan bolgedeki Zagros Daglari ve Toros Daglari boyunca bati Asya da yasayan halktir Gunumuzde ise Kuzeydogu Kurdistan Bolgesel Yonetimi olarak Irak in kuzeyinde Iran in kuzey batisinda Suriye nin kuzey dogusunda ve Turkiye nin dogu br guneydogusunda yogun olarak yasamaktadirlar Bu bolgelere ek olarak eski Sovyetler Birligi ndeki Kurtleri temsilen guney bati Ermenistan da ve Azerbaycan da bununla birlikte Lubnan in bazi bolgelerinde de Kurt nufus yasar Kurtler bagimsiz bir devleti veya evrensel olarak taninan birlesik bir siyasi varligi olmayan en buyuk etnik gruplardan birisidir KurtlerGeleneksel Kurt yemekleri Klasik Antik Cag in Karduya lilari gibi Kurtlerin oncul populasyonlarina iliskin cesitli hipotezler vardir Kurtlerin siyasi gelecekleri hakkinda bircok tartisma bulunmaktadir Bu tarihsel tartisma ozellikle Ikinci Korfez Savasi ndan sonra Irak taki Kurtlerin varligindaki degisikliklerden ve Kurdistan Bolgesel Yonetimi ile hiz kazanmistir Kurtler arasinda akrabalik ve aile baglari cok onemlidir Bazi yerlerde berdel adi verilen ve aile uyelerinin yer degistirdigi bir evlilik gelenegi mevcuttur Ayrica Kurtler dini farkliliga sahip obur Kurt gruplari veya cevre milletler ile evlenmemek icin Kirvelik adi verilen bir gelenege sahiptir Bu gelenek genellikle Musluman Kurtler ile Yezidi Kurtler arasinda gecerlidir Musluman Kurtler ile Yezidi Kurtler kirvelik bagiyla baglanarak hem iliskilerinden olmaz hem de dinleri geregince yabanci bir dine ait aileler ile aile bagi olusturmamis olurlardi DilKurtce کوردی Kurdi Hint Avrupa dil ailesinin Iran subesinin Kuzey Bati bolumunun bir parcasidir Kurdistan cografyasinda cogunluk itibariyla konusulan lehce Sorani ve Kurmanci lehceleridir Bununla beraber Kuzey Kurdistan da konsulan Zazaca ve Guney Kurdistan da konusulan Luri Kelhori ve Gorani lehceleri de mevcuttur Bolgede konusulan diger diller ise Arapca Turkce Farscadan olusmaktadir Kurdistan cografyasi dahilinde 30 milyondan fazla Kurtce konusan kisi bulunmaktadir Gunumuzde Kurtce dili uc ana alfabeye ayrilmaktadir Bunlar Latin alfabesi Arap alfabesi ve Kiril alfabesidir Kurtcenin uc ana lehce vardir Kurmanci Sorani ve Kelhori MuzikKurt muzigi Kurt kulturunun onemli bir parcasidir ve geleneksel olarak Dengbejler tarafindan Kurt tarihi hakkindaki hikayeleri aktarmak icin kullanilmistir Thekurdishproject org a gore Deng kelimesi ses anlamina gelir ve bej sarki soylemek anlamina gelir Hasan Zirek ve Ahmet Kaya gibi 20 yuzyilin pek cok populer Kurt muzisyeni Turkce veya Farsca ve Kurtce seslendirdi Bati Kurt muzigi icinde konusuldugu dilin disinda daha fazla Anadolu Turk Yunan veya Balkan sesine sahipken Guney Kurt muzigi Arap muzik tarzlarindan Dogu Kurt muzigi ise Fars tarzlarindan Ermeni ve Kafkas tarzlarindan daha cok Kuzey Dogu dan etkilenmektedir Yemek kulturuIran Nevruz kutlamalarinda Kurtler Kurt mutfagi Kurt kulturunun temel bir parcasi olarak kabul edilir Pel adi verilen uzum yapraklari ile ici doldurulmus pirinc Kutilk ince pirinc puresi tabakasinda baharatli kiyma Ser u pi kelle paca Ur u Rovi bumbar Parev kapali bir kuyuda pisirilen kuzu eti Kurt yemekleri arasinda geleneksel ve en sevilenleridir Kuzu ve tavuk yuzyillardir Kurt mutfaginda baslica urunu olmustur Sebzeler pilav ve sut urunleri de geleneksel Kurt yemeklerinin buyuk bir bolumunu olusturmaktadir Ayni zamanda cay Kurtlerin gunluk yasantisinin temelini olusturmaktadir Genellikle gunde 2 3 kez genellikle sosyal bir aktivite sirasinda icilir Ayrica Kurtlerin uluslararasi un kazanmis urunu de Ceqilmast veya Dew olarak adlandirdiklari yogurt bazli icecek olan ayrandir Kurt yemek kulturunde bugday ve bulgurun onemi buyuktur Bulgut zaten bugdayin ogutulmus hali olup bu ikiliden bircok yemek yapilir Bu ikili ayran ve katikla tereyagiyla birlikte adeta enerji deposu islevi gorur Keskek Mastewe Lapa Zerfet Cawzer ve bunlardan yapilan ayran corbalari belli basli yemeklerdir Mevsime gore kuru veya taze bazi bitkiler ozellikle pancar turleri de bu yemeklerin bazilarina katilinca ortaya essiz bir tat ve harmoni ortaya cikar DinKurtler yasadiklari ulkeye bagli olarak farkli dinlere sahipler ya da bu dine kulturel ve etnik baglari ile baglidirlar Kurtler arasinda en yaygin din Kurdistan Bolgesel Yonetimi nde yasayan Kurtlerin 98 i tarafindan kabul edilen Sunni Islam dir Turkiye Kurtleri acisindan yaklasik 15 22 milyon Kurt nufusunun 30 u Alevidir ve 68 i Sunni Islam i takip ederken kesin sayisi belli olmamakla beraber herhangi bir mezhebe bagli olmayan Musluman Kurtler de mevcuttur GaleriDiyarbakir Dengbej evi Geleneksel Nevruz Bayramlarinda Kurtler Ayrica bakinizKurt sinemasiKaynakca Revue des etudes armeniennes bol 21 1988 1989 s 281 By Societe des etudes armeniennes Fundacao Calouste Gulbenkian Published by Imprimerie nationale P Geuthner 1989 N Maxoudian Early Armenia as an Empire The Career of Tigranes III 95 55 BC Journal of the Royal Central Asian Society Vol 39 Issue 2 April 1952 s 156 63 A D Lee The Role of Hostages in Roman Diplomacy with Sasanian Persia Historia Zeitschrift fur Alte Geschichte bok 40 No 3 1991 s 366 74 bkz s 371 Rawlinson George The Seven Great Monarchies of the Ancient Eastern World Bol 7 1871 1909 1861 Orbis latinus oder Verzeichnis der wichtigsten lateinischen orts und landernamen Almanca 2nd bas Berlin Schmidt OCLC 1301238 Kurds The Columbia Encyclopedia Sixth Edition 2001 07 Akbayram S et al The frequency of consanguineous marriage in eastern Turkey Genetic Counseling 20 3 2009 207 Sinane Kiriv hikayesi 27 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2020 Mehrdad R Izady 1992 The Kurds Ingilizce Taylor amp Francis ISBN 0844817279 Colbert C Held John Thomas Cummings 3 Aralik 2013 Middle East Patterns Ingilizce Hachette UK ISBN 9780813348780 21 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2020 A Modern History of the Kurds Third Edition Ingilizce I B Tauris 14 Mayis 2004 21 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2016 thekurdishproject org The Kurdish Project 18 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2016 Mehrdad R Izady 1992 The Kurds Ingilizce Taylor amp Francis ISBN 0844817279 6 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2020 www adventuressheart com 23 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 Learn About Kurdish Food The Kurdish Project The Kurdish Project Ingilizce 18 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2016 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 PDF 9 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Dis baglantilarParis Kurt Enstitusu Baskani Kendal Nezan tarafindan kisa bir Kurt Tarihi Arastirmasi25 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gulan 11 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kurdistan kulturunu tanitan Ingiltere de kayitli bir yardim dernegidir