Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Safir (Gökyakut), demir, titanyum, kobalt, kurşun, krom, vanadyum, magnezyum, bor ve silisyum gibi eser miktarda element içeren alüminyum oksitten (α-Al2O3) oluşan, çeşitli mineral korindonlardan oluşan değerli bir değerli taştır. Safir adı Latince sapphirus kelimesinden türetilmiştir ve kendisi de lapis lazuli'ye atıfta bulunan Yunanca sappheiros σάπφειρος kelimesinden gelir.
| Safir | |
|---|---|
 423-karat (85 g) mavi Logan safir | |
| Fiziksel özellikler | |
| Renk | Genellikle mavidir ancak değişiklik gösterir |
| Mohs sertlik ölçeği | 9,0 |
| Şeffaf ila neredeyse opak | |
| Kimyasal özellikler | |
| Kimyasal formülü | Alüminyum oksit, Al2O3 |
| Molekül kütlesi | |
| Kristaller halinde, masif ve granüler | |
| Kristal yapı | Oksit minerali |
| Hem büyüme ikizleri (çeşitli yönlerde) hem de eşkenar dörtgen üzerinde polisentetik kayma ikizliği [1011 | |
| Dilinim | Zayıf |
| Konkoidal, kıymıklı | |
| Parlaklık | Camsı |
| Kırılma indisi | nω = 1,768–1,772 nε = 1,760–1,763 |
| Optik özellikler | Tek eksenli (–), Abbe sayısı 72,2 |
| {{{çift-kırılma}}} | |
| {{{flüorışı}}} | |
| Absorpsiyon spektrumu | |
| Renksiz | |
| Özağırlık | 3,98–4,06 |
| Yoğunluk | |
| Diğer özellikler | ısıl genleşme katsayısı (5,0–6,6)×10−6/K bağıl geçirgenlik at 20 °C |
Safir, genellikle mavidir ancak doğal "süslü" safirler sarı, mor, turuncu ve yeşil renklerde de bulunur; "parti safirleri" iki veya daha çok rengi gösterir. Korindonun kırmızı renkli olanları (yakut) hariç bütün diğer çeşitlerine safir denir.
Doğal olarak bulunur ya da üretilebilir. Genellikle doğal safirler kesilip cilalanarak değerli taşlara dönüştürülür ve mücevherlere takılır. Ayrıca laboratuvarlarda endüstriyel veya dekoratif amaçlarla büyük kristal toplar halinde sentetik olarak oluşturulabilirler.
Safirin sertliği Mohs sertlik ölçeğine göre 9'dur. 10 puanlık elmas ve 9,5 puanlık mozanitten sonra safir en sert üçüncü mineraldir.
Safirlerin olağanüstü sertlikleri nedeniyle ayrıca kızılötesi optik bileşenler, çok dayanıklı pencereler, kol saati kristalleri ve hareket yatakları ve özel amaçlı katı hâl elektroniklerinin yalıtım alt katmanları olarak entegre devreler ve GaN esaslı mavi LED'ler olarak kullanılan çok ince elektronik levhalar gibi süsle ilgili olmayan bazı uygulamalarda da kullanılır.
Safir, Eylül ayının doğum taşı ve 45. yıldönümü mücevheridir. 65 yıl sonra safir jübilesi yapılır.
Doğal safirler
Safir, korendonun iki değerli taş çeşidinden biridir, diğeri yakuttur (kırmızı tonunda korindon olarak tanımlanır). Her ne kadar en bilinen safir rengi mavi olsa da, gri ve siyah dahil diğer renklerde de bulunur ve renksiz de olabilir. Pembemsi turuncu bir safir çeşidine padparadscha denir.
Önemli safir yatakları Avustralya, Afganistan,Kamboçya, Kamerun, Çin (Şantung), Kolombiya, Etiyopya, Hindistan Cemmu ve Keşmir (Fular, Kishtwar), Kenya, Laos, Madagaskar, Malavi, Mozambik, Myanmar (Burma), Nijerya, Ruanda, Sri Lanka, Tanzanya, Tayland, Amerika Birleşik Devletleri (Montana) ve Vietnam'da bulunur.:431–707 Safir ve yakutlar genellikle aynı coğrafi ortamda bulunur ancak genellikle farklı jeolojik oluşumları vardır. Örneğin, Myanmar'ın Mogok Taş Yolu'nda hem yakut hem de safir bulunur, ancak yakutlar mermerden, safir ise granitik pegmatitlerden veya korundum siyenitlerden oluşur.:403–429
Her safir madeni çeşitli kalitelerde taş üretir ve menşei kalite garantisi değildir. Safir için Jammu ve Keşmir en karlı yerlerdir ancak Burma, Sri Lanka ve Madagaskar da büyük miktarlarda kaliteli mücevher üretir.
Doğal safirlerin maliyeti rengine, berraklığına, boyutuna, kesimine ve genel kalitesine göre değişir. Tamamen işlenmemiş safirler, işlem görmüş safirlerden çok daha değerlidir. Coğrafi kökenin de fiyatta önemli bir etkisi vardır. Bir karat veya daha çok değerli taşlar için, alıcılar genellikle satın alma işlemi yapmadan önce GIA, Lotus Gemology veya SSEF gibi saygın bir laboratuvardan bağımsız rapor talep eder.
Renkler
Mavi dışındaki renklerdeki safirlere "süslü" (ya da fantezi) safirler denir. "Parti safir", farklı renklerde (tonlarda) bölgelere sahip, ancak farklı tonlarda olmayan çok renkli taşlar için kullanılır.
Süslü safirler sarı, turuncu, yeşil, kahverengi, mor, mor ve hemen hemen her tonda bulunur.
Mavi safir
Değerli taş rengi renk tonu, doygunluk ve ton açısından tanımlanabilir. Ton genellikle değerli taşın "rengi" olarak anlaşılır. Doygunluk, renk tonunun canlılığını veya parlaklığını ifade eder ve ton, renk tonunun açıklığından koyuluğuna kadar olanıdır.: 333–401 Mavi safir, birincil (mavi) ve ikincil tonlarının çeşitli karışımlarında, çeşitli ton düzeylerinde (tonlar) ve çeşitli doygunluk düzeylerinde (canlılık) bulunur.
Mavi safirler mavi renk tonlarının saflığına göre değerlendirilir. Mor ve yeşil mavi safirlerde bulunan en yaygın ikincil tonlardır.:333–401 En yüksek fiyatlar saf mavi ve canlı doygunluğa sahip mücevherler için ödenir. Doygunluğu düşük olan veya tonu çok koyu veya çok açık olan taşların değeri daha az olur. Ancak renk tercihleri, tıpkı dondurmanın tadı gibi, kişisel bir zevktir.: 333–401
Washington, DC'deki Ulusal Doğa Tarihi MüzesiNational Museum of Natural History'de bulunan 423-carat (84,6 g) Logan safiri, var olan en büyük yönlü mücevher kalitesinde mavi safirlerden biridir.
Houston Doğa Bilimleri Müzesi'ndeki 422,66 ct Serendip Sireni halka açık sergilenen Sri Lanka safirinin bir başka çarpıcı örneğidir.
Renkli safirleri
Renkli safirler (veya iki renkli safirler), tek bir taş içinde iki veya daha fazla renk sergileyen taşlardır. Renkli veya iki renkli safirlerin istenip istenmediği genellikle renklerinin bölgelerine veya konumlarına, renk doygunluğuna ve renklerinin kontrastına göre değerlendirilir. Avustralya, renkli safirlerin en büyük kaynağıdır; ana akım mücevherlerde yaygın olarak kullanılmazlar ve nispeten bilinmezlet. Çok renkli safirler sentetik olarak yapılamaz ve yalnızca doğal olarak oluşur.
Pembe safirler
Pembe safirler açık pembeden koyu pembeye kadar tonlarda oluşur ve krom miktarı arttıkça rengi koyulaşır. Pembe renk ne kadar derin olursa, parasal değeri o kadar yüksek olur. Amerika Birleşik Devletleri'nde, yakut olarak adlandırılabilmesi için minimum renk doygunluğunun karşılanması gerekir, aksi takdirde taşa pembe safir denir.
Padparadscha
Padparadscha, ilk olarak Sri Lanka'da bulunan, fakat aynı zamanda Vietnam'daki ve Doğu Afrika'nın bazı bölgelerindeki yataklarda da bulunan, hassas, hafif ila orta tonlu, pembe-turuncu ila turuncu-pembe renkli bir korindondur.
Padparadscha safirleri nadirdir; en nadide olanı ise hiçbir yapay işlem belirtisi olmayan, tamamen doğal olan çeşittir.
Adı, lotus çiçeğine (Hint lotusu) benzeyen bir renk olan Sanskritçe padma ranga 'dan (padma = lotus; ranga = renk) türetilmiştir.
Süslü (mavi olmayan) safirler arasında doğal padparadscha en yüksek fiyatları çeker. 2001'den bu yana, berilyumun yapay kafes difüzyonu sonucunda bu renkte daha fazla safir piyasaya çıktı.
Dış bağlantılar
Safir hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Malzeme ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Harman, Alang Kasim; Ninomiya, Susumu; Adachi, Sadao (1994). "Optical constants of sapphire (alpha-Al2O3) single crystals". Journal of Applied Physics. 76 (12). ss. 8032-8036. Bibcode:1994JAP....76.8032H. doi:10.1063/1.357922.
- ^ "Greek Word Study Tool". www.perseus.tufts.edu. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2022.
- ^ a b "Sapphire". GIA. Gemological Institute of America Inc. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ "Queen's Sapphire Jubilee: Gun salutes mark 65 years on the throne". BBC News. 6 Şubat 2017. 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2018.
- ^ a b c d e Hughes, Richard W.; Manorotkul, Wimon; Hughes, E. Billie (2017). Ruby & Sapphire: A Gemologist's Guide. RWH Publishing/Lotus Publishing. ISBN .
- ^ "Gem Testing Labs • Tips on Choosing a Colored Gem Testing Lab". Lotus Gemology. Lotus Gemology Co. Ltd. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2019.
- ^ The Mineral Industry (İngilizce). Scientific Publishing Company. 1921. 23 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ a b "Sapphire Description". GIA. Gemological Institute of America Inc. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.
- ^ "Siren of Serendip". hmns.org. Houston Museum of Natural Science. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2019.
- ^ a b "Parti Sapphires: the Colored Gemstones for 2021". International Gem Society (İngilizce). 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.
- ^ Matlins, Antoinette Leonard (2010). Colored Gemstones. Gemstone Press. s. 203. ISBN . 23 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2016.
- ^ "Properties of Sapphire". Lazaro SoHo. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.
- ^ Hughes, Richard W. (Aralık 1997). Ruby & Sapphire. Boulder, CO: RWH Publishing. ISBN .
- ^ Crowningshield, Robert (İlkbahar 1983). . Gems & Gemology. 19 (1). ss. 30-36. doi:10.5741/GEMS.19.1.30. 28 June 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2014.
- ^ Emmett, John L.; Scarratt, Kenneth; McClure, Shane F.; Moses, Thomas; Douthit, Troy R.; Hughes, Richard; Novak, Steve; Shigley, James E.; Wang, Wuyi; Bordelon, Owen; Kane, Robert E. (İlkbahar 2003). "Beryllium diffusion of ruby and sapphire" (PDF). Gems & Gemology. 39 (2). ss. 84-135. doi:10.5741/GEMS.39.2.84. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Kasım 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Safir Gokyakut demir titanyum kobalt kursun krom vanadyum magnezyum bor ve silisyum gibi eser miktarda element iceren aluminyum oksitten a Al2O3 olusan cesitli mineral korindonlardan olusan degerli bir degerli tastir Safir adi Latince sapphirus kelimesinden turetilmistir ve kendisi de lapis lazuli ye atifta bulunan Yunanca sappheiros sapfeiros kelimesinden gelir Safir423 karat 85 g mavi Logan safirFiziksel ozelliklerRenk Genellikle mavidir ancak degisiklik gosterirMohs sertlik olcegi 9 0Seffaf ila neredeyse opakKimyasal ozelliklerKimyasal formulu Aluminyum oksit Al2O3Molekul kutlesiKristaller halinde masif ve granulerKristal yapi Oksit mineraliHem buyume ikizleri cesitli yonlerde hem de eskenar dortgen uzerinde polisentetik kayma ikizligi 101 1Dilinim ZayifKonkoidal kiymikliParlaklik CamsiKirilma indisi nw 1 768 1 772 ne 1 760 1 763Optik ozellikler Tek eksenli Abbe sayisi 72 2 cift kirilma fluorisi Absorpsiyon spektrumuRenksizOzagirlik 3 98 4 06YogunlukDiger ozellikler isil genlesme katsayisi 5 0 6 6 10 6 K bagil gecirgenlik at 20 C e 8 9 11 1 anizotropik Safir genellikle mavidir ancak dogal suslu safirler sari mor turuncu ve yesil renklerde de bulunur parti safirleri iki veya daha cok rengi gosterir Korindonun kirmizi renkli olanlari yakut haric butun diger cesitlerine safir denir Safir yuzuk Dogal olarak bulunur ya da uretilebilir Genellikle dogal safirler kesilip cilalanarak degerli taslara donusturulur ve mucevherlere takilir Ayrica laboratuvarlarda endustriyel veya dekoratif amaclarla buyuk kristal toplar halinde sentetik olarak olusturulabilirler Safirin sertligi Mohs sertlik olcegine gore 9 dur 10 puanlik elmas ve 9 5 puanlik mozanitten sonra safir en sert ucuncu mineraldir Safirlerin olaganustu sertlikleri nedeniyle ayrica kizilotesi optik bilesenler cok dayanikli pencereler kol saati kristalleri ve hareket yataklari ve ozel amacli kati hal elektroniklerinin yalitim alt katmanlari olarak entegre devreler ve GaN esasli mavi LED ler olarak kullanilan cok ince elektronik levhalar gibi susle ilgili olmayan bazi uygulamalarda da kullanilir Safir Eylul ayinin dogum tasi ve 45 yildonumu mucevheridir 65 yil sonra safir jubilesi yapilir Dogal safirlerHelena Montana yakinlarindaki Spokane Safir madeninde bulunan kesilmemis kaba sari safir Safir korendonun iki degerli tas cesidinden biridir digeri yakuttur kirmizi tonunda korindon olarak tanimlanir Her ne kadar en bilinen safir rengi mavi olsa da gri ve siyah dahil diger renklerde de bulunur ve renksiz de olabilir Pembemsi turuncu bir safir cesidine padparadscha denir Baslica safir ureten ulkeler Onemli safir yataklari Avustralya Afganistan Kambocya Kamerun Cin Santung Kolombiya Etiyopya Hindistan Cemmu ve Kesmir Fular Kishtwar Kenya Laos Madagaskar Malavi Mozambik Myanmar Burma Nijerya Ruanda Sri Lanka Tanzanya Tayland Amerika Birlesik Devletleri Montana ve Vietnam da bulunur 431 707 Safir ve yakutlar genellikle ayni cografi ortamda bulunur ancak genellikle farkli jeolojik olusumlari vardir Ornegin Myanmar in Mogok Tas Yolu nda hem yakut hem de safir bulunur ancak yakutlar mermerden safir ise granitik pegmatitlerden veya korundum siyenitlerden olusur 403 429 Her safir madeni cesitli kalitelerde tas uretir ve mensei kalite garantisi degildir Safir icin Jammu ve Kesmir en karli yerlerdir ancak Burma Sri Lanka ve Madagaskar da buyuk miktarlarda kaliteli mucevher uretir Dogal safirlerin maliyeti rengine berrakligina boyutuna kesimine ve genel kalitesine gore degisir Tamamen islenmemis safirler islem gormus safirlerden cok daha degerlidir Cografi kokenin de fiyatta onemli bir etkisi vardir Bir karat veya daha cok degerli taslar icin alicilar genellikle satin alma islemi yapmadan once GIA Lotus Gemology veya SSEF gibi saygin bir laboratuvardan bagimsiz rapor talep eder RenklerMavi disindaki renklerdeki safirlere suslu ya da fantezi safirler denir Parti safir farkli renklerde tonlarda bolgelere sahip ancak farkli tonlarda olmayan cok renkli taslar icin kullanilir Suslu safirler sari turuncu yesil kahverengi mor mor ve hemen hemen her tonda bulunur Mavi safir Gozyasi damlasi seklindeki mavi safir Degerli tas rengi renk tonu doygunluk ve ton acisindan tanimlanabilir Ton genellikle degerli tasin rengi olarak anlasilir Doygunluk renk tonunun canliligini veya parlakligini ifade eder ve ton renk tonunun acikligindan koyuluguna kadar olanidir 333 401 Mavi safir birincil mavi ve ikincil tonlarinin cesitli karisimlarinda cesitli ton duzeylerinde tonlar ve cesitli doygunluk duzeylerinde canlilik bulunur Mavi safirler mavi renk tonlarinin safligina gore degerlendirilir Mor ve yesil mavi safirlerde bulunan en yaygin ikincil tonlardir 333 401 En yuksek fiyatlar saf mavi ve canli doygunluga sahip mucevherler icin odenir Doygunlugu dusuk olan veya tonu cok koyu veya cok acik olan taslarin degeri daha az olur Ancak renk tercihleri tipki dondurmanin tadi gibi kisisel bir zevktir 333 401 Washington DC deki Ulusal Doga Tarihi MuzesiNational Museum of Natural History de bulunan 423 carat 84 6 g Logan safiri var olan en buyuk yonlu mucevher kalitesinde mavi safirlerden biridir Muhtemelen Avustralya menseli koyu mavi safir yonlu korundum degerli taslarinin tipik parlak yuzey parlakligini gosterir Houston Doga Bilimleri Muzesi ndeki 422 66 ct Serendip Sireni halka acik sergilenen Sri Lanka safirinin bir baska carpici ornegidir Renkli safirleri Renkli safirler veya iki renkli safirler tek bir tas icinde iki veya daha fazla renk sergileyen taslardir Renkli veya iki renkli safirlerin istenip istenmedigi genellikle renklerinin bolgelerine veya konumlarina renk doygunluguna ve renklerinin kontrastina gore degerlendirilir Avustralya renkli safirlerin en buyuk kaynagidir ana akim mucevherlerde yaygin olarak kullanilmazlar ve nispeten bilinmezlet Cok renkli safirler sentetik olarak yapilamaz ve yalnizca dogal olarak olusur Pembe safirler Pembe safir Pembe safirler acik pembeden koyu pembeye kadar tonlarda olusur ve krom miktari arttikca rengi koyulasir Pembe renk ne kadar derin olursa parasal degeri o kadar yuksek olur Amerika Birlesik Devletleri nde yakut olarak adlandirilabilmesi icin minimum renk doygunlugunun karsilanmasi gerekir aksi takdirde tasa pembe safir denir Padparadscha Yontulmus yuzlu padparadscha Padparadscha ilk olarak Sri Lanka da bulunan fakat ayni zamanda Vietnam daki ve Dogu Afrika nin bazi bolgelerindeki yataklarda da bulunan hassas hafif ila orta tonlu pembe turuncu ila turuncu pembe renkli bir korindondur Padparadscha safirleri nadirdir en nadide olani ise hicbir yapay islem belirtisi olmayan tamamen dogal olan cesittir Adi lotus cicegine Hint lotusu benzeyen bir renk olan Sanskritce padma ranga dan padma lotus ranga renk turetilmistir Suslu mavi olmayan safirler arasinda dogal padparadscha en yuksek fiyatlari ceker 2001 den bu yana berilyumun yapay kafes difuzyonu sonucunda bu renkte daha fazla safir piyasaya cikti Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Safir hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarMalzeme ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Harman Alang Kasim Ninomiya Susumu Adachi Sadao 1994 Optical constants of sapphire alpha Al2O3 single crystals Journal of Applied Physics 76 12 ss 8032 8036 Bibcode 1994JAP 76 8032H doi 10 1063 1 357922 Greek Word Study Tool www perseus tufts edu 5 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2022 a b Sapphire GIA Gemological Institute of America Inc 30 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2016 Queen s Sapphire Jubilee Gun salutes mark 65 years on the throne BBC News 6 Subat 2017 25 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2018 a b c d e Hughes Richard W Manorotkul Wimon Hughes E Billie 2017 Ruby amp Sapphire A Gemologist s Guide RWH Publishing Lotus Publishing ISBN 978 0 9645097 1 9 Gem Testing Labs Tips on Choosing a Colored Gem Testing Lab Lotus Gemology Lotus Gemology Co Ltd 5 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2019 The Mineral Industry Ingilizce Scientific Publishing Company 1921 23 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 a b Sapphire Description GIA Gemological Institute of America Inc 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2016 Siren of Serendip hmns org Houston Museum of Natural Science 6 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2019 a b Parti Sapphires the Colored Gemstones for 2021 International Gem Society Ingilizce 20 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2021 Matlins Antoinette Leonard 2010 Colored Gemstones Gemstone Press s 203 ISBN 978 0 943763 72 9 23 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2016 Properties of Sapphire Lazaro SoHo 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Kasim 2014 Hughes Richard W Aralik 1997 Ruby amp Sapphire Boulder CO RWH Publishing ISBN 978 0 9645097 6 4 Crowningshield Robert Ilkbahar 1983 Gems amp Gemology 19 1 ss 30 36 doi 10 5741 GEMS 19 1 30 28 June 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2014 Emmett John L Scarratt Kenneth McClure Shane F Moses Thomas Douthit Troy R Hughes Richard Novak Steve Shigley James E Wang Wuyi Bordelon Owen Kane Robert E Ilkbahar 2003 Beryllium diffusion of ruby and sapphire PDF Gems amp Gemology 39 2 ss 84 135 doi 10 5741 GEMS 39 2 84 1 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Kasim 2019