Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Panzehir, bir zehirin etkisini önleyen veya yok eden madde. Panzehirler ağız yoluyla zehirlenmelerde emilimi azaltmak amacıyla kullanılanlar (bölgesel panzehirler) ve kan dolaşımına çeşitli yollarla karışmış olan zehire karşı kullanılanlar (sistematik panzehirler) olmak üzere iki büyük grupta toplanırlar.
Bölgesel panzehirler
Mide yıkamalarında son yıkama suyuna karıştırılarak kullanılan bölgesel panzehirlerden en yaygın olanı (Carbon Vegetale)dür. Bitki kaynaklı kömürün ufaltılması ile elde edilen bu madde çok küçük parçalar halinde olduğu için zehiri tutucu sahası son derece arttırılmıştır. Bağırsakta emilme özelliği olmadığı için de vücuda zarar verme durumu yoktur. Çok yüksek dozlarda verilebilir. 20 gram aktif kömür 200 mililitre suda bulamaç haline getirilerek verilmesi en büyük faydayı sağlar. Aktif kömür birçok zehirlenmede kullanılan bir panzehirdir. Kuru ekmeğin yakılmasıyla da basit olarak aktif kömür elde edilebilir.
Potasyum permanganatın (KMnO4), 1/10.000'lik solüsyonu veya tentürdiyotlu su, alkaloidlerle olan zehirlenmelerde kullanılır. Bu iki panzehir alkaloitleri okside ederek etkisiz hale getirir.
Asit ve alkali (bazik) maddelerle olan zehirlenmelerde, zehiri hemen nötralize etmek gerekir. Çünkü bunlar çok fazla tahriş edici ve dokuyu harap edici özellikte maddelerdir. Sülfürik asit, nitrik asit, tuz ruhu gibi asit maddelerle olan zehirlenmelerde nötralizasyon için (Mg(OH)2 gibi anti asitler kullanılır. Alkali zehirlenmelerinde; sirke, sirkeli su, askorbik asit gibi asit maddeler kullanılır.
Anyon değiştirici bir reçine olan , aspirin ve asetaminofen gibi zayıf asit yapısındaki ilaçlarla olan zehirlenmelerde ağızdan verilir. Kolestiramin bunları bağlayarak emilip hızla kana geçmelerini önler. Yumurta akı, süt, yoğurt gibi proteini bol maddeler, cıva ve gümüş gibi ağır metal zehirlenmelerine karşı panzehir olarak etkilidirler.
Diğer bölgesel panzehirler arasında gümüş nitrata karşı sodyum klorür, iyota karşı nişasta, demire karşı sodyum karbonat, süt, yoğurt, nişasta sayılabilir.
Sistemik panzehirler
Kan dolaşımına geçmiş olan zehirlere karşı kullanılırlar. Kimyasal, fizyolojik ve farmakolojik panzehirler olarak üç gruptur.
Sistemik panzehirlerin kimyasal olanları genellikle şelasyon yapıcı (zehirle halkalı bileşik meydana getirici) maddelerdir. Bu yolla oluşan halkalı maddeye şelat adı verilir. Şelatlar suda kolay çözündüklerinden vücuttan atılmaları da kolaydır. Şelasyonla zehir etkisiz hale gelir, zehirlenme belirtileri giderek azalır ve kaybolur. Bu bakımdan zehir alımından sonra ne kadar erken verilirlerse o kadar iyi olur.
Şelat yapıcı maddelerden biri 'dür (British Anti Lewisite = BAL). Arsenik ve cıva bağlamak için kullanılır. Ayrıca altın, krom ve kadmiyum zehirlenmelerinde de etkilidir. Kas içine şırınga edilir. adlı bir türevi ise, ağızdan kullanılan bir panzehirdir.
Yaygın bir şelat yapıcı madde de kalsiyum disodyum etilendiamin tetra asetik asittir (CaNa2EDTA). % 5'lik dextroz solüsyonu içine katılarak damardan uygulanır. Bilhassa kurşun zehirlenmelerine, ayrıca çinko ve manganez zehirlenmelerine karşı da kullanılır.
Kurşun zehirlenmelerinde bundan sonra ikinci güçlü madde penisilin parçalanırken meydana gelen . Bu bir amino asittir. Ayrıca cıva zehirlenmelerinde bilhassa N-asetil penisilamin türevi çok başarılıdır.
Desferrioksamin, demir bağlayan şelat yapıcı bir maddedir. Hem ağızdan verilir, hem de şırınga edilir.
Fizyolojik panzehirler, zehirin etkisiyle organın bozulan faaliyetini düzelten maddelerdir. Mesela, damarı büzücü maddelerle olan zehirlenmelerde damar genişletici olan bir ilaç, fizyolojik panzehir olarak kullanılır.
Farmakolojik panzehirler daha karışık etkileri olan maddelerdir. Daha çabuk etki gösterirler. Bunlardan biri organofosfat (böcek zehiri) zehirlenmelerinde kullanılan atropindir. Zehirlenme esnasında ağız kuruyuncaya kadar atropin verilir. Atropin ayrıca (mesela Baygon) zehirlenmesinde de kullanılır. Morfin zehirlenmelerinde damardan Naloksan adlı madde veya cilt altına verilir. Bunlar verilince solunum düzelir ve morfinin diğer etkileri hızla silinmeye başlar.
Aşırı antikoagülan (kan pıhtılaşmasını önleyici) alınınca K vitamini, karbonmonoksit zehirlenmesinde oksijen, antifiriz zehirlenmesinde etil alkol, heparine karşı , sayılabilecek diğer panzehirlerdir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Panzehir bir zehirin etkisini onleyen veya yok eden madde Panzehirler agiz yoluyla zehirlenmelerde emilimi azaltmak amaciyla kullanilanlar bolgesel panzehirler ve kan dolasimina cesitli yollarla karismis olan zehire karsi kullanilanlar sistematik panzehirler olmak uzere iki buyuk grupta toplanirlar Bolgesel panzehirlerMide yikamalarinda son yikama suyuna karistirilarak kullanilan bolgesel panzehirlerden en yaygin olani Carbon Vegetale dur Bitki kaynakli komurun ufaltilmasi ile elde edilen bu madde cok kucuk parcalar halinde oldugu icin zehiri tutucu sahasi son derece arttirilmistir Bagirsakta emilme ozelligi olmadigi icin de vucuda zarar verme durumu yoktur Cok yuksek dozlarda verilebilir 20 gram aktif komur 200 mililitre suda bulamac haline getirilerek verilmesi en buyuk faydayi saglar Aktif komur bircok zehirlenmede kullanilan bir panzehirdir Kuru ekmegin yakilmasiyla da basit olarak aktif komur elde edilebilir Potasyum permanganatin KMnO4 1 10 000 lik solusyonu veya tenturdiyotlu su alkaloidlerle olan zehirlenmelerde kullanilir Bu iki panzehir alkaloitleri okside ederek etkisiz hale getirir Asit ve alkali bazik maddelerle olan zehirlenmelerde zehiri hemen notralize etmek gerekir Cunku bunlar cok fazla tahris edici ve dokuyu harap edici ozellikte maddelerdir Sulfurik asit nitrik asit tuz ruhu gibi asit maddelerle olan zehirlenmelerde notralizasyon icin Mg OH 2 gibi anti asitler kullanilir Alkali zehirlenmelerinde sirke sirkeli su askorbik asit gibi asit maddeler kullanilir Anyon degistirici bir recine olan aspirin ve asetaminofen gibi zayif asit yapisindaki ilaclarla olan zehirlenmelerde agizdan verilir Kolestiramin bunlari baglayarak emilip hizla kana gecmelerini onler Yumurta aki sut yogurt gibi proteini bol maddeler civa ve gumus gibi agir metal zehirlenmelerine karsi panzehir olarak etkilidirler Diger bolgesel panzehirler arasinda gumus nitrata karsi sodyum klorur iyota karsi nisasta demire karsi sodyum karbonat sut yogurt nisasta sayilabilir Sistemik panzehirlerKan dolasimina gecmis olan zehirlere karsi kullanilirlar Kimyasal fizyolojik ve farmakolojik panzehirler olarak uc gruptur Sistemik panzehirlerin kimyasal olanlari genellikle selasyon yapici zehirle halkali bilesik meydana getirici maddelerdir Bu yolla olusan halkali maddeye selat adi verilir Selatlar suda kolay cozunduklerinden vucuttan atilmalari da kolaydir Selasyonla zehir etkisiz hale gelir zehirlenme belirtileri giderek azalir ve kaybolur Bu bakimdan zehir alimindan sonra ne kadar erken verilirlerse o kadar iyi olur Selat yapici maddelerden biri dur British Anti Lewisite BAL Arsenik ve civa baglamak icin kullanilir Ayrica altin krom ve kadmiyum zehirlenmelerinde de etkilidir Kas icine siringa edilir adli bir turevi ise agizdan kullanilan bir panzehirdir Yaygin bir selat yapici madde de kalsiyum disodyum etilendiamin tetra asetik asittir CaNa2EDTA 5 lik dextroz solusyonu icine katilarak damardan uygulanir Bilhassa kursun zehirlenmelerine ayrica cinko ve manganez zehirlenmelerine karsi da kullanilir Kursun zehirlenmelerinde bundan sonra ikinci guclu madde penisilin parcalanirken meydana gelen Bu bir amino asittir Ayrica civa zehirlenmelerinde bilhassa N asetil penisilamin turevi cok basarilidir Desferrioksamin demir baglayan selat yapici bir maddedir Hem agizdan verilir hem de siringa edilir Fizyolojik panzehirler zehirin etkisiyle organin bozulan faaliyetini duzelten maddelerdir Mesela damari buzucu maddelerle olan zehirlenmelerde damar genisletici olan bir ilac fizyolojik panzehir olarak kullanilir Farmakolojik panzehirler daha karisik etkileri olan maddelerdir Daha cabuk etki gosterirler Bunlardan biri organofosfat bocek zehiri zehirlenmelerinde kullanilan atropindir Zehirlenme esnasinda agiz kuruyuncaya kadar atropin verilir Atropin ayrica mesela Baygon zehirlenmesinde de kullanilir Morfin zehirlenmelerinde damardan Naloksan adli madde veya cilt altina verilir Bunlar verilince solunum duzelir ve morfinin diger etkileri hizla silinmeye baslar Asiri antikoagulan kan pihtilasmasini onleyici alininca K vitamini karbonmonoksit zehirlenmesinde oksijen antifiriz zehirlenmesinde etil alkol heparine karsi sayilabilecek diger panzehirlerdir