Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güneydoğu Asya, Asya kıtasının bir parçasıdır ve Hindistan'ın doğusunda ve Çin'in güneyinde yer almaktadır. Güneydoğu Asya, Asya kıtasıyla Okyanusya arasında bulunan bölgeye verilen isimdir. Kesin sınırlarını çizmek oldukça zordur. Politik olarak batıya doğru Hint alt kıtası, kuzeye doğru Çin arasında uzanan bir kara parçası olarak görünür.
Mayıstan kasıma kadar süren rutubetli dönemde yüksek sıcak ve bol yağışlar, özellikle yüksek alanlarda zengin bir bitki örtüsünün gelişmesine neden olur. Bununla birlikte kurak sezon sırasında da belirli alçak alanlar bir kuraklığın hükmü altına girer. Özellikle Kuzeydoğu Tayland’ın gibi yağışlı bir bölgede uzanan alanlar kısmen yaprak döken bir orman örtüsünden oluşur. Yağmurlu sezonla birlikte baharda karların erimesiyle, bölgenin iki ana nehri olan Mekong ve Kızıl Nehir'in denize yakın daha alt erim alanlarında yükselen su seviyesi ağaçların büyümesine neden olur. Bu mevsimsel iklim değişmelerinden zengin denizsel gıda kaynaklarıyla sahil kısmı pek fazla etkilenmemiştir.
Güneydoğu Asya yiyecek kaynakları yönünden zengindir. Pirinç yabani bataklık otu olarak yetişir. Göller, nehirler ve sahiller bol miktarda balık sağlar ve tropikal körfez yani iki nehrin denize dökülen ağız kısımları bilinen en zengin yerleşim yerleridir. Aynı zamanda yüksek kaliteli taş hammadde kaynakları, çok sayıda bakır, kurşun ve demir cevheri yatakları ve dünyanın en zengin kalay kaynakları vardır.
Terim
Güneydoğu Asya terimi, Güney Asya ile Doğu Asya arasındaki durumu ifade eder. İkinci Dünya Savaşı sırasında, bölgenin büyük bölümlerinin Japon birlikleri tarafından işgal edildiği ve Batı Müttefikleri bu fetihleri planlarken bu ismi kullandıkları zaman, dışsal olarak son derece heterojen bölgeye atfedildi.
Coğrafya
Güneydoğu Asya bölgesi doğal sınırlarla belirlenir. Güneydoğu Asya anakarası kuzeyde Hindistan ve Çin'den gelen dağ sıralarıyla sınırlandırılırken, Doğu, Güney ve Batıda denizler ile çevrilidir.
Coğrafi konumu
Güneydoğu Asya, Malay ve Çinhindi Yarımadalarından oluşan Hint Yarımadası'na ve Güneydoğu Asya'nın Malay Takımadalarına ayrılmıştır. Malay Takımadaları Avustralya kıyılarına kadar uzanır.
Çinhindi yarımadası iki büyük nehir Iravadi Nehri ve Mekong tarafından boşaltılır.
Denizler
Güneydoğu Asya, batıda ve güneyde Hint Okyanusu (Andaman Denizi ve Bengal Körfezi) ve doğuda Pasifik Okyanusu (Polinezya ve Melanezya) ile sınır komşusudur. Malay Yarımadası'nın güney ucunda, Malakka Boğazı, Malezya ve Sumatra arasında uzanır. Dünyanın en önemli deniz ticaret yollarından biri olarak, Hint ve Pasifik okyanuslarının marjinal denizlerini birbirine bağlar. Avustralya Akdeniz'in Wallace Hattı'nın batısında yer alan bölgeler Güneydoğu Asya'nın bir parçasıdır.
Bugünkü Devletler
| Ülke | Yüzey km² | Nüfus | Nüfus yoğunluğu km² başına | GSYİH ABD Doları 2009 | Kişi başına GSYİH 2009 | Başkent |
|---|---|---|---|---|---|---|
 Brunei | 5765 | 400.000 | 70 | 10.405.000.000 | 25.386 Doları | Bandar Seri Begawan |
 Endonezya | 1904569 | 240.271.522 | 126 | 539.377.000.000 | 2,329 Dolar | Cakarta |
 Kamboçya | 181035 | 14.805.000 | 82 | 10.871.000.000 | 768 Dolar | Phnom Penh |
 Laos | 236800 | 6.320.000 | 27 | 5.598.000.000 | 886 Dolar | Vientiane |
 Malezya | 329,847 | 28.318.000 | 83 | 192.955.000.000 | 7.525 Dolar | Kuala Lumpur |
 Myanmar | 676578 | 50.020.000 | 74 | 34.262.000.000 | 571 Dolar | Nepido |
 Doğu Timor | 14874 | 1.134.000 | 76 | 556.000.000 | 499 Dolar | Dili |
 Filipinler | 299764 | 91.983.000 | 307 | 161.196.000.000 | 1.748 Dolar | Manila |
 Singapur | 710,2 | 4.987.600 | 7023 | 182.231.000.000 | 36.379 Dolar | Singapur |
 Tayland | 513,120 | 67.764.000 | 132 | 263.979.000.000 | 3.941 Dolar | Bangkok |
 Vietnam | 331,210 | 88.069.000 | 265 | 93.164.000.000 | 1.068 Dolar | Hanoi |
Güneydoğu Asya ve Pasifik bölgesinde 2013'te 13,6 milyon olan işsizlik nispeten düşüktü. Güneydoğu Asya'daki toplam doğurganlık hızı yaklaşık 2.4'tür ve ortalama yaşam süresi ortalama 71 yıldır. 2010 yılında hükümet sağlık harcamaları sadece, toplam gayri safi yurtiçi hasılanın %3,6'sı ve dolayısıyla ortalama %9,2 olan tüm dünya bölgelerinin en düşük payları olmuştur. Buna ek olarak, Güneydoğu Asya petrol rezervleri onlarca yıldır sürekli olarak azalmaktadır. 1990 yılında 6.788 milyon ton, 2000 yılında 5.931 ton büyüklüğüne sahipken, 2008 yılına kadar 4.580 milyon tona düştü. Aynı zamanda, Güney ve Güneydoğu Asya'daki orman stokları 2000 ve 2010 yılları arasında yılda 677.000 hektar azalırken, Doğu Asya'da büyük ölçüde 2.78 milyon hektar tarafından yeniden ağaçlandırılmıştır.
Tarih
Avrupalıların gelişinden önce
Vietnam, MÖ 111'den geliyordu. M.Ö. 939 Çin korumasındaydı.
Dönemin başlangıcından sonraki ilk yüzyıllarda, Hint tüccarlar kültürlerini Güneydoğu Asya'nın büyük bölgelerine yayarlardı. Mekong Deltası'ndaki Krallığı (200-550), Güneydoğu Asya'da Hinduizm ve Budizm'in ilk merkezine dönüştü. Yerini Khmer krallığı ve Sumatra'daki Srivijaya imparatorluğu aldı. 750 Borobodur, muazzam büyüklükteki teraslı bir tapınak kompleksi olan Cava'da inşa edildi. Khmer kralları Angkor Vat tapınak komplekslerinin inşasıyla aynı derecede etkileyici bir sanat eseri yarattılar.
9. Yüzyılda, kuzeyden günümüzdeki yerleşim alanlarına göç etti ve kültürünü şekillendirdikleri üst düzey Monlar ile tanıştı. 1044 yılında Bagan ile başkent olarak ilk Burma İmparatorluğu kuruldu.
Vietnam, Song hanedanı'nın bağımlılığından kurtuldu, 968'de kendi kuralına ulaştı ve 11. yüzyılın ortasında ilhak etti .
1253'ten beri Tai bir dizi küçük eyalet kurdu, 1292'den itibaren Sukotay krallığı önem kazandı. 1351'den itibaren Ayutthaya Krallığı güç kazandı, Angkor'u fethetti ve merkezi güç olarak Angkor için yapılan muazzam harcamalarla mali açıdan harap olan Khmer İmparatorluğu'nun yerini aldı.
Bölgeler üstü güç ilişkileri, ağ benzeri yapılar karakterine sahipti. Bu sözde güçlü bir derebey hakimdir. Etkisi, etki alanının merkezden kenarına doğru giderek azalır. Güç dengesi değişirse, eski bir vasal, haraç ilişkilerini gevşetebilir veya yeni bir güç merkezine dönüşebilir.
Güneydoğu Asya'da 6. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar geniş kapsamlı ticaret gelişti. Yüzyılda, Lena Shoal hurdası gibi sayısız gemi enkazı bu gelişmeye tanıklık ediyor. Bu ticaret için hurda ve balangay gemi türleri kullanıldı. Biri Çin'e, diğeri Java, Sumatra ve Malay Yarımadası'nı birbirine bağlayan iki ana ticaret yolu kurulabilir. Bir rota anakara boyunca ilerler ve ikinci rota Borneo, Palawan ve Luzon adasını birbirine bağlar.
Sömürge zamanları
Siam haricinde tüm Güneydoğu Asya ülkeleri 19. yüzyılda kolonileşti. Sömürgeciliğin arka planı, bölgenin o zamanlar özel bir değeri olan hammadde ve baharat zenginliğiydi. Ticarete uzun süre Arap tüccarlar hâkim olduktan sonra, bundan sonra Avrupalı güçler bölgedeki üstünlük için savaştı.
Portekiz, Güneydoğu Asya'ya ulaşan ilk sömürge gücü oldu ve 1511'de Malakka'nın önemli ticaret limanını fethettikten sonra deniz ticaretine egemen oldu. Hollanda daha sonra 16. yüzyılda denedi. 18. yüzyılda Güneydoğu Asya'da bir yer edindiler ve Malakka'yı 1641'de Portekizlilerden fethettiler (Doğu Timor'un küçük kolonisi dışında) Güneydoğu Asya'daki Portekiz sömürge yönetiminin sonunu müjdeledi. Öte yandan Hollandalılar, bölgenin baharat ticaretini Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) aracılığıyla kontrol etti ve hammaddelere daha iyi erişebilmek için şu anda Endonezya olan bölgede çeşitli ticaret üsleri kurdu. Karargah bugün Cakarta olan Batavia idi.
Aynı zamanda İspanyollar bölgede faaliyete geçerek İspanya Kralı II. Philip'in adını verdikleri Filipinler'i Çin'i fethetmek ve Hristiyanlığa dönüştürmek amacıyla kolonileştirdiler.
İngilizler, Güneydoğu Asya'ya üçüncü büyük sömürge gücü olarak geldiler ve kendilerini bölgede kurmaya çalıştılar. Başlangıçta Endonezya'da önemsiz bir üsse sahip olduktan sonra, yerleşik padişahlarla yapılan görüşmelerden sonra, o zamanlar hala küçük bir Malay balıkçı köyü olan Penang ve Singapur adasının kontrolünü ele geçirdiler. Liman kenti Malakka ile birlikte bu bölgeler, İngilizlerin Güneydoğu Asya'daki önemli ticari üsleri olan Boğaz Yerleşimleri adı verilen bölgeyi oluşturdu. Napolyon Savaşları sırasında İngilizler, Fransızlar tarafından ele geçirilmekten korumak için geçici olarak Hollanda kolonilerini devraldı. Hollandalıların dönüşünden ve 1816'da sömürge bölgelerinin geri dönmesinden sonra, Malay takımadaları için rekabet yeniden ortaya çıktı. 1824 nihayet bölgeyi İngiliz kontrolündeki bir bölüme (bugünün Malezya'sı) ve Hollanda yönetimindeki bir bölüme (bugünün Endonezya'sı) ayırmaya karar verdi. 1866'da İngilizler, Burma'nın fethi yoluyla uzun silahlı çatışmalardan sonra bölgedeki sömürge varlıklarını artırmayı başardılar.
Fransızlar yalnızca 19'uncu 19. yüzyılda Güneydoğu Asya'ya ayak bastı ve Vietnam, Kamboçya ve Laos'u Fransız Çinhindi olarak Fransız sömürge imparatorluğuna kattı.
Amerika Birleşik Devletleri, 1900'lerde Filipinler'i İspanya'dan aldığında Güneydoğu Asya'da da bir sömürge gücü haline geldi.
1945'ten kalma tarih
Güneydoğu Asya devletleri 1950'lerde bağımsızlığının hemen ardından milliyetçi esintiler taşıyan tek kişilik bir çaba gösterdi. Singapur haricinde, 1970'lere kadar ithal ikamesi (ithalatın ikamesi) kavramına kendilerini adadılar. Dış etkiler - Çin Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği'ne yakınlık, özellikle de 1950-1953 Kore Savaşı ve Çinhindi Savaşları - güvenlik politikası alanında batı yönelimli devletler arasında daha yakın işbirliğine yol açtı. Bölgesel işbirliğine yönelik ilk girişimler, özellikle SEATO, hızla başarısız oldu. Washington'un Güneydoğu Asya'daki geleneksel ikili yaklaşımı, bölgesel işbirliğini daha da zorlaştırdı; bu, başlangıçta tamamen bozulmadan gelişmek için ikili bölgesel çatışmaları sınırlama sloganı altındaydı.
u nedenle siyaset, piyasa güçleri, yani Japon şirketleri ve yabancı Çin şirket ağları tarafından 1970'lerde artmaya başlayan bölgeselleşmeden sonra uzun bir süre geride kaldı. Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) hükûmetleri, AFTA serbest ticaret bölgesinin oluşturulmasıyla entegrasyon sürecini aktif olarak yönlendirmeye 1990'ların başlarına kadar başlamadı. Bu noktada, tüm üyeler pazara dayalı, ihracata yönelik bir yola girmişlerdi. - ASEAN, 1990'lardan beri ekonomi ve güvenlik kurumları kurmayı ve böylelikle ABD dahil Güneydoğu ile Doğu Asya arasında köprüler kurmayı başarmıştır. Her şeyden önce, 1997'deki Asya krizinden sonra ortaya çıkan ve ASEAN'ı Çin, Japonya ve Güney Kore'ye bağlayan koordinasyon mekanizması ASEAN + 3'ün iyileştirilmesi gereken yer var gibi görünüyor. Genel olarak, Doğu Timor hariç on Güneydoğu Asya ülkesinin hepsinin ait olduğu ASEAN, AB'den sonra en başarılı bölgesel ittifaktır. 2020'ye kadar ekonomik, kültürel ve güvenlik-politik bir ayağı olan bir Asya topluluğu yaratılacaktır. Ancak hiçbir uluslarüstü işbirliği planlanmamaktadır. Singapur ve Tayland'ın entegrasyon projesi en aktif olarak takip ediliyor.
Dinler
Güneydoğu Asya, dini çeşitlilik ile karakterizedir. Bölgenin bir ticaret merkezi olarak tarihsel rolü nedeniyle bölgedeki tüm büyük dünya dinlerinin takipçileri var. Budistler ve Müslümanlar yaklaşık 600 milyon Güneydoğu Asyalı'nın çoğunluğunu oluştururken, Hinduizm, Hristiyanlık, Konfüçyüsçülük ve çok sayıda geleneksel inanç sisteminin takipçileri de var. Bununla birlikte, bir kural olarak, geleneksel inançlardan çoğunlukla güçlü bir şekilde etkilendikleri ve onlarla (senkretizm) birleştikleri için inançların hiçbiri saf doktrin olarak kabul edilemez.
Budizm
240 milyon takipçi ile Budizm, bölgedeki en büyük dinlerden biridir. Esas olarak Güneydoğu Asya anakarasında bulunur ve Tayland, Myanmar, Kamboçya, Laos ve Vietnam'da ana dindir. Güneydoğu Asya'da Theravada Budizmi esas olarak yaygındır.
Hristiyanlık
Hristiyanlık, özellikle de Katoliklik Güneydoğu Asya'da, özellikle Filipinler ve Doğu Timor'da yaygındır, ancak Hristiyan dinine intikal etmek Endonezya ve Vietnam gibi diğer ülkelerde de Hristiyan azınlıkların olduğu anlamına gelir.
Hinduizm
Hinduizm Endonezya'nın Bali adasındaki baskın dindir, ancak Güneydoğu Asya'nın diğer bölgelerinde de küçük azınlıklar tarafından temsil edilmektedir. Örneğin, tarihsel olarak Angkor Khmer Krallığı ve Champa İmparatorluğu'nda önemli bir rol oynadı.
İslâm
İslam esas olarak dünyanın en büyük Müslüman nüfusa sahip ülkesi olan Endonezya'da, Brunei ve Malezya'da bulunur, ancak Filipinler'in güneyinde, Tayland'da ve Batı Myanmar'da da Müslüman azınlıklar vardır. Bölgedeki yaklaşık 200 milyon Müslümanın yüzde 95'i Endonezya ve Malezya'da yaşıyor.
Müslüman inancının Hint tüccarları aracılığıyla İslam, 8. sırada geldi. Yüzyıldan Güneydoğu Asya'ya. Ancak, özellikle deniz ticaret kentlerinde 14'üne kadar yaygın kullanım bulamadı. Güneydoğu Asyalı yöneticiler, dini önceki güç ilişkilerinden kurtulmanın bir yolu olarak keşfettikten sonraki yüzyıl. Arap İslamının aksine, Güneydoğu Asya'daki İslam güçlü bir şekilde senkretistiktir ve aşırı derecede ılımlı olduğu düşünülmektedir. Diğer şeylerin yanı sıra, bu, İslam'ı bölgeye ilk kez getiren ve aynı zamanda yerel geleneklerle birleşen Hint yöneticilerin tasavvufi yönelimlerine kadar izlenebilir.
Siyasi olarak İslam, özellikle Endonezya'da bağımsızlık hareketi sırasında birleştirici bir milliyetçi rol oynadı. 1970'lerden bu yana Endonezya'da, Filipinler'de ve son zamanlarda Tayland'da dini olarak desteklenen ayaklanma ve çatışmaların sayısı artmaktadır. Bununla birlikte, İslam'ın küresel rönesansı ve siyasi ve sosyal baskı nedeniyle köktendinciler son zamanlarda popülerlik kazandılar. Güneydoğu Asya halifeliğinin amacına ulaşmak için terörist yöntemler kullanan ve El Kaide ile yakın temasları olduğu söylenen Jemaah Islamiyah (JI) özel olarak belirtilmelidir.
Konfüçyüsçülük
Konfüçyüsçülük, Singapurlu vatandaşlar ile aynı zamanda Malezya'da da yaygın bir şekilde Çin kökenli nüfus içinde yaygındır.[]
Spor Dalları
Güneydoğu Asya Oyunları 1958'den beri iki yılda bir düzenleniyor.
Ayrıca bakınız
- Doğu Hindistan Şirketi
- Çinhindi
- ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Derneği)
- Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı
Edebiyat
- Reginald le May: Güneydoğu Asya. Hindistan'ın mirası. Kindler, Münih 1967, DNB 574856773 .
- Hans-Dieter Kubitscheck: Güneydoğu Asya - Halklar ve Kültürler. Akademie Verlag, (olmadan Berlin (Doğu) 1984 ISBN, DNB 840498519).
- Johannes Glembek: Güneydoğu Asya'ya 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bakış. ve Araştırma Enstitüsü, Trier 1995, .
- Bernhard Dahm, Roderich Ptak: Güneydoğu Asya El Kitabı - Tarih, Toplum, Politika, Ekonomi, Kültür. Beck, Münih 1999, .
- Mary Somers Heidhues: Güneydoğu Asya - Kısa bir tarih. Thames & Hudson, Londra, 2001, .
- Karl Pilny: Atlamada Kaplan: Güneydoğu Asya'da Politika, Güç ve Piyasalar, Kampüs, Frankfurt am Main 2008, .
- Fritz Schulze, Holger Warnk (editörler.): Güneydoğu Asya'daki Müslümanlar ve Gayrimüslimler. Harrassowitz, Wiesbaden 2010 (= Güneydoğu Asya Frankfurt Araştırması, Cilt 4).
- Fritz Schulze, Holger Warnk (editörler.): Islam and State in Southeast Asia / Islam and State in Southeast Asia, Harrassowitz, Wiesbaden 2010 (= Frankfurt Research on Southeast Asia, Cilt 7, kısmen Almanca/kısmen İngilizce).
Kaynakça
- ^ . CIA World Factbook. 13 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2009.
- ^ (PDF). Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat. 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF; 780 kB) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2009.
- ^ . CIA World Factbook. 13 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010.
- ^ Singapur İstatistikleri, 2009.
- ^ "Arbeitslosenzahl in ausgewählten Weltregionen". 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Stiftung Weltbevölkerung: Länderdatenbank, abgerufen am 27. Februar 2014". 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Gesundheitsausgaben gemessen am Anteil am Bruttoinlandsprodukt". 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Erdölreserven in Südostasien, 1990-2008". 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Globale Waldbestände, 2000-2010". 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ Lost at Sea von Franck Goddio 23 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (englisch; PDF; 1,8 MB)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guneydogu Asya Asya kitasinin bir parcasidir ve Hindistan in dogusunda ve Cin in guneyinde yer almaktadir Guneydogu Asya Asya kitasiyla Okyanusya arasinda bulunan bolgeye verilen isimdir Kesin sinirlarini cizmek oldukca zordur Politik olarak batiya dogru Hint alt kitasi kuzeye dogru Cin arasinda uzanan bir kara parcasi olarak gorunur Guneydogu Asya nin haritadaki yeriHaritada Guneydogu Asya Mayistan kasima kadar suren rutubetli donemde yuksek sicak ve bol yagislar ozellikle yuksek alanlarda zengin bir bitki ortusunun gelismesine neden olur Bununla birlikte kurak sezon sirasinda da belirli alcak alanlar bir kurakligin hukmu altina girer Ozellikle Kuzeydogu Tayland in gibi yagisli bir bolgede uzanan alanlar kismen yaprak doken bir orman ortusunden olusur Yagmurlu sezonla birlikte baharda karlarin erimesiyle bolgenin iki ana nehri olan Mekong ve Kizil Nehir in denize yakin daha alt erim alanlarinda yukselen su seviyesi agaclarin buyumesine neden olur Bu mevsimsel iklim degismelerinden zengin denizsel gida kaynaklariyla sahil kismi pek fazla etkilenmemistir Guneydogu Asya yiyecek kaynaklari yonunden zengindir Pirinc yabani bataklik otu olarak yetisir Goller nehirler ve sahiller bol miktarda balik saglar ve tropikal korfez yani iki nehrin denize dokulen agiz kisimlari bilinen en zengin yerlesim yerleridir Ayni zamanda yuksek kaliteli tas hammadde kaynaklari cok sayida bakir kursun ve demir cevheri yataklari ve dunyanin en zengin kalay kaynaklari vardir TerimGuneydogu Asya terimi Guney Asya ile Dogu Asya arasindaki durumu ifade eder Ikinci Dunya Savasi sirasinda bolgenin buyuk bolumlerinin Japon birlikleri tarafindan isgal edildigi ve Bati Muttefikleri bu fetihleri planlarken bu ismi kullandiklari zaman dissal olarak son derece heterojen bolgeye atfedildi CografyaGuneydogu Asya bolgesi dogal sinirlarla belirlenir Guneydogu Asya anakarasi kuzeyde Hindistan ve Cin den gelen dag siralariyla sinirlandirilirken Dogu Guney ve Batida denizler ile cevrilidir Cografi konumu Guneydogu Asya Malay ve Cinhindi Yarimadalarindan olusan Hint Yarimadasi na ve Guneydogu Asya nin Malay Takimadalarina ayrilmistir Malay Takimadalari Avustralya kiyilarina kadar uzanir Cinhindi yarimadasi iki buyuk nehir Iravadi Nehri ve Mekong tarafindan bosaltilir Denizler Guneydogu Asya batida ve guneyde Hint Okyanusu Andaman Denizi ve Bengal Korfezi ve doguda Pasifik Okyanusu Polinezya ve Melanezya ile sinir komsusudur Malay Yarimadasi nin guney ucunda Malakka Bogazi Malezya ve Sumatra arasinda uzanir Dunyanin en onemli deniz ticaret yollarindan biri olarak Hint ve Pasifik okyanuslarinin marjinal denizlerini birbirine baglar Avustralya Akdeniz in Wallace Hatti nin batisinda yer alan bolgeler Guneydogu Asya nin bir parcasidir Bugunku DevletlerUlke Yuzey km Nufus Nufus yogunlugu km basina GSYIH ABD Dolari 2009 Kisi basina GSYIH 2009 Baskent Brunei 5765 400 000 70 10 405 000 000 25 386 Dolari Bandar Seri Begawan Endonezya 1904569 240 271 522 126 539 377 000 000 2 329 Dolar Cakarta Kambocya 181035 14 805 000 82 10 871 000 000 768 Dolar Phnom Penh Laos 236800 6 320 000 27 5 598 000 000 886 Dolar Vientiane Malezya 329 847 28 318 000 83 192 955 000 000 7 525 Dolar Kuala Lumpur Myanmar 676578 50 020 000 74 34 262 000 000 571 Dolar Nepido Dogu Timor 14874 1 134 000 76 556 000 000 499 Dolar Dili Filipinler 299764 91 983 000 307 161 196 000 000 1 748 Dolar Manila Singapur 710 2 4 987 600 7023 182 231 000 000 36 379 Dolar Singapur Tayland 513 120 67 764 000 132 263 979 000 000 3 941 Dolar Bangkok Vietnam 331 210 88 069 000 265 93 164 000 000 1 068 Dolar Hanoi Guneydogu Asya ve Pasifik bolgesinde 2013 te 13 6 milyon olan issizlik nispeten dusuktu Guneydogu Asya daki toplam dogurganlik hizi yaklasik 2 4 tur ve ortalama yasam suresi ortalama 71 yildir 2010 yilinda hukumet saglik harcamalari sadece toplam gayri safi yurtici hasilanin 3 6 si ve dolayisiyla ortalama 9 2 olan tum dunya bolgelerinin en dusuk paylari olmustur Buna ek olarak Guneydogu Asya petrol rezervleri onlarca yildir surekli olarak azalmaktadir 1990 yilinda 6 788 milyon ton 2000 yilinda 5 931 ton buyuklugune sahipken 2008 yilina kadar 4 580 milyon tona dustu Ayni zamanda Guney ve Guneydogu Asya daki orman stoklari 2000 ve 2010 yillari arasinda yilda 677 000 hektar azalirken Dogu Asya da buyuk olcude 2 78 milyon hektar tarafindan yeniden agaclandirilmistir TarihAvrupalilarin gelisinden once 5 yuzyildan beri birbiri ardina var olan onemli Guneydogu Asya mandalari Vietnam MO 111 den geliyordu M O 939 Cin korumasindaydi Donemin baslangicindan sonraki ilk yuzyillarda Hint tuccarlar kulturlerini Guneydogu Asya nin buyuk bolgelerine yayarlardi Mekong Deltasi ndaki Kralligi 200 550 Guneydogu Asya da Hinduizm ve Budizm in ilk merkezine donustu Yerini Khmer kralligi ve Sumatra daki Srivijaya imparatorlugu aldi 750 Borobodur muazzam buyuklukteki terasli bir tapinak kompleksi olan Cava da insa edildi Khmer krallari Angkor Vat tapinak komplekslerinin insasiyla ayni derecede etkileyici bir sanat eseri yarattilar 9 Yuzyilda kuzeyden gunumuzdeki yerlesim alanlarina goc etti ve kulturunu sekillendirdikleri ust duzey Monlar ile tanisti 1044 yilinda Bagan ile baskent olarak ilk Burma Imparatorlugu kuruldu Vietnam Song hanedani nin bagimliligindan kurtuldu 968 de kendi kuralina ulasti ve 11 yuzyilin ortasinda ilhak etti 1253 ten beri Tai bir dizi kucuk eyalet kurdu 1292 den itibaren Sukotay kralligi onem kazandi 1351 den itibaren Ayutthaya Kralligi guc kazandi Angkor u fethetti ve merkezi guc olarak Angkor icin yapilan muazzam harcamalarla mali acidan harap olan Khmer Imparatorlugu nun yerini aldi Bolgeler ustu guc iliskileri ag benzeri yapilar karakterine sahipti Bu sozde guclu bir derebey hakimdir Etkisi etki alaninin merkezden kenarina dogru giderek azalir Guc dengesi degisirse eski bir vasal harac iliskilerini gevsetebilir veya yeni bir guc merkezine donusebilir Guneydogu Asya da 6 yuzyildan 16 yuzyila kadar genis kapsamli ticaret gelisti Yuzyilda Lena Shoal hurdasi gibi sayisiz gemi enkazi bu gelismeye taniklik ediyor Bu ticaret icin hurda ve balangay gemi turleri kullanildi Biri Cin e digeri Java Sumatra ve Malay Yarimadasi ni birbirine baglayan iki ana ticaret yolu kurulabilir Bir rota anakara boyunca ilerler ve ikinci rota Borneo Palawan ve Luzon adasini birbirine baglar Somurge zamanlari 1713 tarihli harita1914 civarinda Dogu Asya ve Okyanusya daki koloniler Siam haricinde tum Guneydogu Asya ulkeleri 19 yuzyilda kolonilesti Somurgeciligin arka plani bolgenin o zamanlar ozel bir degeri olan hammadde ve baharat zenginligiydi Ticarete uzun sure Arap tuccarlar hakim olduktan sonra bundan sonra Avrupali gucler bolgedeki ustunluk icin savasti Portekiz Guneydogu Asya ya ulasan ilk somurge gucu oldu ve 1511 de Malakka nin onemli ticaret limanini fethettikten sonra deniz ticaretine egemen oldu Hollanda daha sonra 16 yuzyilda denedi 18 yuzyilda Guneydogu Asya da bir yer edindiler ve Malakka yi 1641 de Portekizlilerden fethettiler Dogu Timor un kucuk kolonisi disinda Guneydogu Asya daki Portekiz somurge yonetiminin sonunu mujdeledi Ote yandan Hollandalilar bolgenin baharat ticaretini Hollanda Dogu Hindistan Sirketi VOC araciligiyla kontrol etti ve hammaddelere daha iyi erisebilmek icin su anda Endonezya olan bolgede cesitli ticaret usleri kurdu Karargah bugun Cakarta olan Batavia idi Ayni zamanda Ispanyollar bolgede faaliyete gecerek Ispanya Krali II Philip in adini verdikleri Filipinler i Cin i fethetmek ve Hristiyanliga donusturmek amaciyla kolonilestirdiler Ingilizler Guneydogu Asya ya ucuncu buyuk somurge gucu olarak geldiler ve kendilerini bolgede kurmaya calistilar Baslangicta Endonezya da onemsiz bir usse sahip olduktan sonra yerlesik padisahlarla yapilan gorusmelerden sonra o zamanlar hala kucuk bir Malay balikci koyu olan Penang ve Singapur adasinin kontrolunu ele gecirdiler Liman kenti Malakka ile birlikte bu bolgeler Ingilizlerin Guneydogu Asya daki onemli ticari usleri olan Bogaz Yerlesimleri adi verilen bolgeyi olusturdu Napolyon Savaslari sirasinda Ingilizler Fransizlar tarafindan ele gecirilmekten korumak icin gecici olarak Hollanda kolonilerini devraldi Hollandalilarin donusunden ve 1816 da somurge bolgelerinin geri donmesinden sonra Malay takimadalari icin rekabet yeniden ortaya cikti 1824 nihayet bolgeyi Ingiliz kontrolundeki bir bolume bugunun Malezya si ve Hollanda yonetimindeki bir bolume bugunun Endonezya si ayirmaya karar verdi 1866 da Ingilizler Burma nin fethi yoluyla uzun silahli catismalardan sonra bolgedeki somurge varliklarini artirmayi basardilar Fransizlar yalnizca 19 uncu 19 yuzyilda Guneydogu Asya ya ayak basti ve Vietnam Kambocya ve Laos u Fransiz Cinhindi olarak Fransiz somurge imparatorluguna katti Amerika Birlesik Devletleri 1900 lerde Filipinler i Ispanya dan aldiginda Guneydogu Asya da da bir somurge gucu haline geldi 1945 ten kalma tarih Guneydogu Asya devletleri 1950 lerde bagimsizliginin hemen ardindan milliyetci esintiler tasiyan tek kisilik bir caba gosterdi Singapur haricinde 1970 lere kadar ithal ikamesi ithalatin ikamesi kavramina kendilerini adadilar Dis etkiler Cin Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birligi ne yakinlik ozellikle de 1950 1953 Kore Savasi ve Cinhindi Savaslari guvenlik politikasi alaninda bati yonelimli devletler arasinda daha yakin isbirligine yol acti Bolgesel isbirligine yonelik ilk girisimler ozellikle SEATO hizla basarisiz oldu Washington un Guneydogu Asya daki geleneksel ikili yaklasimi bolgesel isbirligini daha da zorlastirdi bu baslangicta tamamen bozulmadan gelismek icin ikili bolgesel catismalari sinirlama slogani altindaydi u nedenle siyaset piyasa gucleri yani Japon sirketleri ve yabanci Cin sirket aglari tarafindan 1970 lerde artmaya baslayan bolgesellesmeden sonra uzun bir sure geride kaldi Guneydogu Asya Ulkeleri Birligi ASEAN hukumetleri AFTA serbest ticaret bolgesinin olusturulmasiyla entegrasyon surecini aktif olarak yonlendirmeye 1990 larin baslarina kadar baslamadi Bu noktada tum uyeler pazara dayali ihracata yonelik bir yola girmislerdi ASEAN 1990 lardan beri ekonomi ve guvenlik kurumlari kurmayi ve boylelikle ABD dahil Guneydogu ile Dogu Asya arasinda kopruler kurmayi basarmistir Her seyden once 1997 deki Asya krizinden sonra ortaya cikan ve ASEAN i Cin Japonya ve Guney Kore ye baglayan koordinasyon mekanizmasi ASEAN 3 un iyilestirilmesi gereken yer var gibi gorunuyor Genel olarak Dogu Timor haric on Guneydogu Asya ulkesinin hepsinin ait oldugu ASEAN AB den sonra en basarili bolgesel ittifaktir 2020 ye kadar ekonomik kulturel ve guvenlik politik bir ayagi olan bir Asya toplulugu yaratilacaktir Ancak hicbir uluslarustu isbirligi planlanmamaktadir Singapur ve Tayland in entegrasyon projesi en aktif olarak takip ediliyor DinlerGuneydogu Asya dini cesitlilik ile karakterizedir Bolgenin bir ticaret merkezi olarak tarihsel rolu nedeniyle bolgedeki tum buyuk dunya dinlerinin takipcileri var Budistler ve Muslumanlar yaklasik 600 milyon Guneydogu Asyali nin cogunlugunu olustururken Hinduizm Hristiyanlik Konfucyusculuk ve cok sayida geleneksel inanc sisteminin takipcileri de var Bununla birlikte bir kural olarak geleneksel inanclardan cogunlukla guclu bir sekilde etkilendikleri ve onlarla senkretizm birlestikleri icin inanclarin hicbiri saf doktrin olarak kabul edilemez Budizm 240 milyon takipci ile Budizm bolgedeki en buyuk dinlerden biridir Esas olarak Guneydogu Asya anakarasinda bulunur ve Tayland Myanmar Kambocya Laos ve Vietnam da ana dindir Guneydogu Asya da Theravada Budizmi esas olarak yaygindir Hristiyanlik Hristiyanlik ozellikle de Katoliklik Guneydogu Asya da ozellikle Filipinler ve Dogu Timor da yaygindir ancak Hristiyan dinine intikal etmek Endonezya ve Vietnam gibi diger ulkelerde de Hristiyan azinliklarin oldugu anlamina gelir Hinduizm Hinduizm Endonezya nin Bali adasindaki baskin dindir ancak Guneydogu Asya nin diger bolgelerinde de kucuk azinliklar tarafindan temsil edilmektedir Ornegin tarihsel olarak Angkor Khmer Kralligi ve Champa Imparatorlugu nda onemli bir rol oynadi Islam Islam esas olarak dunyanin en buyuk Musluman nufusa sahip ulkesi olan Endonezya da Brunei ve Malezya da bulunur ancak Filipinler in guneyinde Tayland da ve Bati Myanmar da da Musluman azinliklar vardir Bolgedeki yaklasik 200 milyon Muslumanin yuzde 95 i Endonezya ve Malezya da yasiyor Musluman inancinin Hint tuccarlari araciligiyla Islam 8 sirada geldi Yuzyildan Guneydogu Asya ya Ancak ozellikle deniz ticaret kentlerinde 14 une kadar yaygin kullanim bulamadi Guneydogu Asyali yoneticiler dini onceki guc iliskilerinden kurtulmanin bir yolu olarak kesfettikten sonraki yuzyil Arap Islaminin aksine Guneydogu Asya daki Islam guclu bir sekilde senkretistiktir ve asiri derecede ilimli oldugu dusunulmektedir Diger seylerin yani sira bu Islam i bolgeye ilk kez getiren ve ayni zamanda yerel geleneklerle birlesen Hint yoneticilerin tasavvufi yonelimlerine kadar izlenebilir Siyasi olarak Islam ozellikle Endonezya da bagimsizlik hareketi sirasinda birlestirici bir milliyetci rol oynadi 1970 lerden bu yana Endonezya da Filipinler de ve son zamanlarda Tayland da dini olarak desteklenen ayaklanma ve catismalarin sayisi artmaktadir Bununla birlikte Islam in kuresel ronesansi ve siyasi ve sosyal baski nedeniyle koktendinciler son zamanlarda populerlik kazandilar Guneydogu Asya halifeliginin amacina ulasmak icin terorist yontemler kullanan ve El Kaide ile yakin temaslari oldugu soylenen Jemaah Islamiyah JI ozel olarak belirtilmelidir Konfucyusculuk Konfucyusculuk Singapurlu vatandaslar ile ayni zamanda Malezya da da yaygin bir sekilde Cin kokenli nufus icinde yaygindir kaynak belirtilmeli Spor DallariGuneydogu Asya Oyunlari 1958 den beri iki yilda bir duzenleniyor Ayrica bakinizDogu Hindistan Sirketi Cinhindi ASEAN Guneydogu Asya Ulkeleri Dernegi Guneydogu Asya Antlasmasi TeskilatiEdebiyatReginald le May Guneydogu Asya Hindistan in mirasi Kindler Munih 1967 DNB 574856773 Hans Dieter Kubitscheck Guneydogu Asya Halklar ve Kulturler Akademie Verlag olmadan Berlin Dogu 1984 ISBN DNB 840498519 Johannes Glembek Guneydogu Asya ya 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bakis Disiplinlerarasi Calisma ve Arastirma Enstitusu Trier 1995 ISBN 3 930644 00 2 Bernhard Dahm Roderich Ptak Guneydogu Asya El Kitabi Tarih Toplum Politika Ekonomi Kultur Beck Munih 1999 ISBN 3 406 45313 9 Mary Somers Heidhues Guneydogu Asya Kisa bir tarih Thames amp Hudson Londra 2001 ISBN 0 500 28303 6 Karl Pilny Atlamada Kaplan Guneydogu Asya da Politika Guc ve Piyasalar Kampus Frankfurt am Main 2008 ISBN 978 3 593 38678 2 Fritz Schulze Holger Warnk editorler Guneydogu Asya daki Muslumanlar ve Gayrimuslimler Harrassowitz Wiesbaden 2010 ISBN 978 3 447 05729 5 Guneydogu Asya Frankfurt Arastirmasi Cilt 4 Fritz Schulze Holger Warnk editorler Islam and State in Southeast Asia Islam and State in Southeast Asia Harrassowitz Wiesbaden 2010 ISBN 978 3 447 06408 8 Frankfurt Research on Southeast Asia Cilt 7 kismen Almanca kismen Ingilizce Kaynakca CIA World Factbook 13 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2009 PDF Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat 18 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF 780 kB arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2009 CIA World Factbook 13 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2010 Singapur Istatistikleri 2009 Arbeitslosenzahl in ausgewahlten Weltregionen 30 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Stiftung Weltbevolkerung Landerdatenbank abgerufen am 27 Februar 2014 26 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Gesundheitsausgaben gemessen am Anteil am Bruttoinlandsprodukt 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Erdolreserven in Sudostasien 1990 2008 28 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Globale Waldbestande 2000 2010 2 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Lost at Sea von Franck Goddio 23 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde englisch PDF 1 8 MB