Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Thomas Hobbes, (5 Nisan 1588 - 4 Aralık 1679) felsefede materyalizmi, etikte haz ahlakını, siyasette monarşiyi benimseyen bir İngiliz filozoftur. En tanınmış eseri olan 1651 tarihli Leviathan, Batı siyaset felsefesinin izleyeceği yolu çizmiş ve baş ucu eseri olmuştur. Leviathan, Tevrat'ta geçen bir canavarın adıdır ve Hobbes'ta her şeye egemen olan devletin simgesidir. Bir siyaset felsefecisi olarak tanınsa da, tarih, geometri, etik ve genel felsefe gibi pek çok alanla ilgilenmiştir.
| Thomas Hobbes | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 5 Nisan 1588 Malmesbury, Wiltshire, İngiltere |
| Ölümü | 4 Aralık 1679 (91 yaşında) Derbyshire, İngiltere |
| Çağı | 17. yüzyıl felsefesi (modern felsefe) |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | |
| İlgi alanları | Siyaset felsefesi, tarih, etik, geometri |
| Önemli fikirleri | Toplum sözleşmesi, doğa durumu |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri
| |
Yaşamı
Hobbes, 15 yaşındayken Oxford’a gitmiş ve orada ve Aristoteles felsefesi öğrenmiştir. 22 yaşındayken Lord Hardwick’in eğiticisi olmuş ve 1610 yılında onunla büyük bir gezi yapmıştır. Çok etkilendiği Galilei ve Kepler üzerinde çalışmaya başlaması da bu tarihlere rastlamaktadır.
İtalya’da, Galilei’yi ziyaret etmiş, sonra İngiltere’ye dönmüştür. Uzun parlamento 1640'ta toplandığı ve ’la ’ne hapsedildiğinde Hobbes dehşete kapılıp Fransa’ya kaçmış ve 11 yıl boyunca dönmemiştir. Bir süre için (1646-1648) Hobbes, geleceğin II. Charles'ına matematik öğretmiştir. Bununla birlikte Leviathan'ı yayımlanınca (1651), kitabın etkisi ani ve büyük olmuştur.
II. Charles'ın 1660'ta tahta geçerek monarşiyi yeniden kurması Hobbes'a bir kez daha öne çıkma olanağı sağlamıştır. Piskoposlar ve adalet bakanı saraya alınmasına tepki gösterdilerse de, Hobbes'un kıvrak zekâsından ve nüktelerinden hoşlanan kral ona yılda 100 sterlin maaş bağlamış ve portresini saraydaki galeriye astırmıştır. Avam Kamarası'nın 1666'da dine saygısızlığa ve ateizme karşı hazırladığı yasa tasarısı ise Hobbes'u güç duruma düşürmüştür. Yasa tasarısının gönderildiği komiteye Leviathan'ı da incelemeye alma talimatının verilmesi üzerine 80'ine yaklaşan Hobbes tehlikeli gördüğü yazılarını yakmıştır. Leviathan adlı yapıtın rasyonalist ve seküler ruhu mültecilerin çoğunun canını sıkmış ve hem Anglikanları hem de Fransız Katoliklerini sinirlendirmiştir. Bu yüzden başka tercihi olmayan Hobbes gizlice Londra’ya kaçmış ve korunma için İngiliz Hükümetine başvurmuştur. Orada Cromwell’e boyun eğmiş ve her türlü siyasal çalışmadan kaçınmıştır.
Boş zamanlarını doldurmak için, 84 yaşında, Latince ve nazım olarak kendi yaşam öyküsünü kaleme almıştır. 87 yaşında, Homeros çevrisini yayımlamıştır.
Ahmet Cevizci'ye göre Hobbes, "yaşadığı süre içinde, biri entelektüel, diğeri siyasi olan iki devrime tanıklık etmiştir. Bu devrimlerden siyasî olanı, yani mutlak monarşinin parlamenter demokrasinin temsili kurumlarıyla sınırlanması söz konusu olduğunda, Hobbes tam bir karşı devrimcidir. Entelektüel devrim, yani Ortaçağın tanrı merkezli ve Aristotelesçi dünya görüşünün bırakılarak, yeni doğa bilimleriyle, mekanik açıklamanın ve deneysel yöntemin benimsenmesi söz konusu olduğunda, o tam bir devrimcidir."
Düşünceleri
Thomas Hobbes, var olan her şeyin fiziksel madde olduğunu ve her şeyin maddenin hareketiyle açıklanabileceğini öne sürmüştür. Belli bir sınıfa alınması güç bir filozof olan Thomas Hobbes, Locke, Berkeley ve Hume gibi bir empiriktir ancak onların aksine matematiksel yöntemin hayranıdır. Yalnız matematikte değil, onun uygulamalarıyla da ilgilenmiştir. Genelde Bacon’dan çok, Galilei’den esinlenmiştir.
Francis Bacon'ın ampirizminden etkilenen Hobbes'a göre dünya mekanik hareket yasaları tarafından yönetilen cisimlerin bütünüdür. İnsan ve hayvan bu bütünün bir parçasıdır. Onların fiziksel ve ruhsal yaşamları da tümüyle mekanik hareket yasalarına bağlıdır. Bu bakımdan tanrı, melek, ruh diye bir şey yoktur. Bunlar imgelemin ürünüdür.
Hobbes'a göre evrende töz (cevher) olarak yalnızca "madde" vardır. Felsefenin konusunu bu madde ve maddenin biçim almış bir durumu olan cisimler oluşturur. Cisimler de ancak gözlem ve deney yoluyla incelenir. Maddenin dışında kalan Tanrı, melek, cin, şeytan, ruh gibi şeyler ise ilahiyata ait inanç konularıdır.
Hobbes'a göre devletin asıl amacı bireysel güvenliktir. Erkin, toplum sözleşmesi ile tek bir elde toplanmasını amaçlar. Çatışma ortamının, doğal olarak kazanılmış haklardan feragat ederek daha büyük bir erke devri ile sonlanabileceğini savunur. Böylece herkesin temel hakkının korunacağı görüşündedir. Hobbes'un görüşüne göre devletin ortaya çıkmasını sağlayan sözleşme ile insanlar, tüm tehlikelere karşı can ve mal güvenliklerini sağlama almış olurlar. Hobbes'a göre sözleşme ile yaratılan yapay güç yani Leviathan, onları koruyup temsil edecektir. Leviathan, sözleşmeden almış olduğu yetkiyle güç kullanma tekeline sahip durumdadır. Mutlak, sürekli ve bölünemez niteliktedir. Bu durum modern devletin, ulus devlet olgusunun kuramsal dayanak noktasını oluşturmaktadır. Hobbes, düzen olmadığı sürece kimsenin kendini güvende hissedemeyeceğini söyler. Hobbes'un sözleşme teorisi insanları otoriter bir devlete götürmüştür.
Hobbes’un ‘insan insanın kurdudur’ (homo homini lupus) ve ‘herkesin herkesle savaşı’ (bellum omnium contra omnes) sözlerinden toplum sözleşmesi öncesi doğa durumunda kargaşa ve kaosun hakim olduğu anlaşılır. Leviathan adlı eserinde insanların güven içinde yaşamalarını ve her eylemlerinin sonucunun ortak yarara yönelik olmasını sağlamak amacıyla hakların bir kişiye ya da kurula devredilmesi gerektiğini ve bu kurulun da devredilen hakları gözetmesi, haksızlıklara karşı cezalandırıcı görevi olmasını öngörmüştür. İnsanlar haklarını ve özgürlüklerini Leviathan isimli bir Ejderhaya başka bir deyişle Ölümsüz Tanrı’ya devrederler. Bunun karşılığı olarak ise Leviathan’dan düzen ve güvenlik beklerler.
Hobbes da Niccolò Machiavelli gibi kiliseyi devlete bağımlı kılar. Hobbes'un amacı, aynı Jean Bodin'inki gibi barış ve birliğin korunmasıdır. Fakat bu amaca, Bodin hoşgörüyle ulaşmayı amaçlarken Machiavelli ve Hobbes toplumu güderek ve zor kullanarak ulaşmayı amaçlar. Üç düşünürün de benimseyip savunduğu yönetim biçimi mutlak egemenliktir. Üçü de görüşlerinde objektif ve tarihsel bir yöntem kullanmıştır.
Bu dünyada en büyük mutluluk, diğer bütün şartların eşit olması koşuluyla, karamsarların mutluluğudur. Hobbes kendi durumunu tarif etmekten keyif almaktadır. Bu durumdaki insanlar, ölümden korktukları ve güvenlik istedikleri için bir hükümdara mutlak iktidar vermeye razı olurlar. Belki de kendi tarzı ile Hobbes, bu kadar bencil ve mekanik olduğu için insan doğasını eleştirmekteydi. Leviathan adlı eserinin bir bölümünde şöyle yazmıştır:
| “ | Periler, hangi dükkânda ya da tezgâhta dürdüler bu defteri, bir türlü bulamadı kocakarılar. Fakat gayet iyi bilinir ki Papazlar’ın Tezgahı, Üniversitelerdir ve buralardaki bilgi dalları da Papalık makamından kaynaklanır. Denir ki Periler bir insandan hoşnut kalmadıklarında, onu cezalandırmak için cinlerini salarlarmış üstüne. Kilise de bir sivil devletten hoşnut kalmadı mı kendi cinlerini yaratır. Hurafedir bu, meczup rahiplerdir. Fitne vaazları vererek hükümdarlarının ayağını kaydırırlar; kimi zaman da vaatlerle meczup edilmiş bir hükümdar, bir diğerinin ayağını kaydırır. | ” |
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Thomas Hobbes ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Kaynakça
- ^ Orozco-Echeverri, Sergio H. (2012). "On the Origin of Hobbes's Conception of Language: The Literary Culture of English Renaissance Humanism". Revista de Estudios Sociales. 44: 102-112.
- ^ a b "Thomas Hobbes". Thomas Hobbes (Stanford Encyclopedia of Philosophy). Metaphysics Research Lab, Stanford University. 2021.
- ^ Ahmet Cevizci, Paradigma Felsefe Sözlüğü
- ^ a b c d . 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hobbes, Thomas (2015). Leviathan. YKY Yayınları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thomas Hobbes 5 Nisan 1588 4 Aralik 1679 felsefede materyalizmi etikte haz ahlakini siyasette monarsiyi benimseyen bir Ingiliz filozoftur En taninmis eseri olan 1651 tarihli Leviathan Bati siyaset felsefesinin izleyecegi yolu cizmis ve bas ucu eseri olmustur Leviathan Tevrat ta gecen bir canavarin adidir ve Hobbes ta her seye egemen olan devletin simgesidir Bir siyaset felsefecisi olarak taninsa da tarih geometri etik ve genel felsefe gibi pek cok alanla ilgilenmistir Thomas HobbesDogumu5 Nisan 1588 1588 04 05 Malmesbury Wiltshire IngiltereOlumu4 Aralik 1679 91 yasinda Derbyshire IngiltereCagi17 yuzyil felsefesi modern felsefe BolgesiBati felsefesiOkuluIngiliz deneyciligi Tanimlayici egoizm Determinizm Ingiliz Ronesansi Materyalizm Dogal hukuk Nominalizm Toplumsal sozlesmeIlgi alanlariSiyaset felsefesi tarih etik geometriOnemli fikirleriToplum sozlesmesi doga durumuEtkilendikleri Aristoteles Eflatun Tukididis Tacitus Galileo Machiavelli Descartes Grotius Etkiledikleri Joseph Butler ardindan gelen Batili siyaset felsefesi sosyolojide Ferdinand TonniesYasamiHobbes un en unlu eseri olan Leviathan in kapagi Hobbes 15 yasindayken Oxford a gitmis ve orada ve Aristoteles felsefesi ogrenmistir 22 yasindayken Lord Hardwick in egiticisi olmus ve 1610 yilinda onunla buyuk bir gezi yapmistir Cok etkilendigi Galilei ve Kepler uzerinde calismaya baslamasi da bu tarihlere rastlamaktadir Italya da Galilei yi ziyaret etmis sonra Ingiltere ye donmustur Uzun parlamento 1640 ta toplandigi ve la ne hapsedildiginde Hobbes dehsete kapilip Fransa ya kacmis ve 11 yil boyunca donmemistir Bir sure icin 1646 1648 Hobbes gelecegin II Charles ina matematik ogretmistir Bununla birlikte Leviathan i yayimlaninca 1651 kitabin etkisi ani ve buyuk olmustur II Charles in 1660 ta tahta gecerek monarsiyi yeniden kurmasi Hobbes a bir kez daha one cikma olanagi saglamistir Piskoposlar ve adalet bakani saraya alinmasina tepki gosterdilerse de Hobbes un kivrak zekasindan ve nuktelerinden hoslanan kral ona yilda 100 sterlin maas baglamis ve portresini saraydaki galeriye astirmistir Avam Kamarasi nin 1666 da dine saygisizliga ve ateizme karsi hazirladigi yasa tasarisi ise Hobbes u guc duruma dusurmustur Yasa tasarisinin gonderildigi komiteye Leviathan i da incelemeye alma talimatinin verilmesi uzerine 80 ine yaklasan Hobbes tehlikeli gordugu yazilarini yakmistir Leviathan adli yapitin rasyonalist ve sekuler ruhu multecilerin cogunun canini sikmis ve hem Anglikanlari hem de Fransiz Katoliklerini sinirlendirmistir Bu yuzden baska tercihi olmayan Hobbes gizlice Londra ya kacmis ve korunma icin Ingiliz Hukumetine basvurmustur Orada Cromwell e boyun egmis ve her turlu siyasal calismadan kacinmistir Bos zamanlarini doldurmak icin 84 yasinda Latince ve nazim olarak kendi yasam oykusunu kaleme almistir 87 yasinda Homeros cevrisini yayimlamistir Ahmet Cevizci ye gore Hobbes yasadigi sure icinde biri entelektuel digeri siyasi olan iki devrime taniklik etmistir Bu devrimlerden siyasi olani yani mutlak monarsinin parlamenter demokrasinin temsili kurumlariyla sinirlanmasi soz konusu oldugunda Hobbes tam bir karsi devrimcidir Entelektuel devrim yani Ortacagin tanri merkezli ve Aristotelesci dunya gorusunun birakilarak yeni doga bilimleriyle mekanik aciklamanin ve deneysel yontemin benimsenmesi soz konusu oldugunda o tam bir devrimcidir DusunceleriThomas Hobbes var olan her seyin fiziksel madde oldugunu ve her seyin maddenin hareketiyle aciklanabilecegini one surmustur Belli bir sinifa alinmasi guc bir filozof olan Thomas Hobbes Locke Berkeley ve Hume gibi bir empiriktir ancak onlarin aksine matematiksel yontemin hayranidir Yalniz matematikte degil onun uygulamalariyla da ilgilenmistir Genelde Bacon dan cok Galilei den esinlenmistir Francis Bacon in ampirizminden etkilenen Hobbes a gore dunya mekanik hareket yasalari tarafindan yonetilen cisimlerin butunudur Insan ve hayvan bu butunun bir parcasidir Onlarin fiziksel ve ruhsal yasamlari da tumuyle mekanik hareket yasalarina baglidir Bu bakimdan tanri melek ruh diye bir sey yoktur Bunlar imgelemin urunudur Hobbes a gore evrende toz cevher olarak yalnizca madde vardir Felsefenin konusunu bu madde ve maddenin bicim almis bir durumu olan cisimler olusturur Cisimler de ancak gozlem ve deney yoluyla incelenir Maddenin disinda kalan Tanri melek cin seytan ruh gibi seyler ise ilahiyata ait inanc konularidir Hobbes a gore devletin asil amaci bireysel guvenliktir Erkin toplum sozlesmesi ile tek bir elde toplanmasini amaclar Catisma ortaminin dogal olarak kazanilmis haklardan feragat ederek daha buyuk bir erke devri ile sonlanabilecegini savunur Boylece herkesin temel hakkinin korunacagi gorusundedir Hobbes un gorusune gore devletin ortaya cikmasini saglayan sozlesme ile insanlar tum tehlikelere karsi can ve mal guvenliklerini saglama almis olurlar Hobbes a gore sozlesme ile yaratilan yapay guc yani Leviathan onlari koruyup temsil edecektir Leviathan sozlesmeden almis oldugu yetkiyle guc kullanma tekeline sahip durumdadir Mutlak surekli ve bolunemez niteliktedir Bu durum modern devletin ulus devlet olgusunun kuramsal dayanak noktasini olusturmaktadir Hobbes duzen olmadigi surece kimsenin kendini guvende hissedemeyecegini soyler Hobbes un sozlesme teorisi insanlari otoriter bir devlete goturmustur Hobbes un insan insanin kurdudur homo homini lupus ve herkesin herkesle savasi bellum omnium contra omnes sozlerinden toplum sozlesmesi oncesi doga durumunda kargasa ve kaosun hakim oldugu anlasilir Leviathan adli eserinde insanlarin guven icinde yasamalarini ve her eylemlerinin sonucunun ortak yarara yonelik olmasini saglamak amaciyla haklarin bir kisiye ya da kurula devredilmesi gerektigini ve bu kurulun da devredilen haklari gozetmesi haksizliklara karsi cezalandirici gorevi olmasini ongormustur Insanlar haklarini ve ozgurluklerini Leviathan isimli bir Ejderhaya baska bir deyisle Olumsuz Tanri ya devrederler Bunun karsiligi olarak ise Leviathan dan duzen ve guvenlik beklerler Hobbes da Niccolo Machiavelli gibi kiliseyi devlete bagimli kilar Hobbes un amaci ayni Jean Bodin inki gibi baris ve birligin korunmasidir Fakat bu amaca Bodin hosgoruyle ulasmayi amaclarken Machiavelli ve Hobbes toplumu guderek ve zor kullanarak ulasmayi amaclar Uc dusunurun de benimseyip savundugu yonetim bicimi mutlak egemenliktir Ucu de goruslerinde objektif ve tarihsel bir yontem kullanmistir Bu dunyada en buyuk mutluluk diger butun sartlarin esit olmasi kosuluyla karamsarlarin mutlulugudur Hobbes kendi durumunu tarif etmekten keyif almaktadir Bu durumdaki insanlar olumden korktuklari ve guvenlik istedikleri icin bir hukumdara mutlak iktidar vermeye razi olurlar Belki de kendi tarzi ile Hobbes bu kadar bencil ve mekanik oldugu icin insan dogasini elestirmekteydi Leviathan adli eserinin bir bolumunde soyle yazmistir Periler hangi dukkanda ya da tezgahta durduler bu defteri bir turlu bulamadi kocakarilar Fakat gayet iyi bilinir ki Papazlar in Tezgahi Universitelerdir ve buralardaki bilgi dallari da Papalik makamindan kaynaklanir Denir ki Periler bir insandan hosnut kalmadiklarinda onu cezalandirmak icin cinlerini salarlarmis ustune Kilise de bir sivil devletten hosnut kalmadi mi kendi cinlerini yaratir Hurafedir bu meczup rahiplerdir Fitne vaazlari vererek hukumdarlarinin ayagini kaydirirlar kimi zaman da vaatlerle meczup edilmis bir hukumdar bir digerinin ayagini kaydirir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Thomas Hobbes ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurKaynakca Orozco Echeverri Sergio H 2012 On the Origin of Hobbes s Conception of Language The Literary Culture of English Renaissance Humanism Revista de Estudios Sociales 44 102 112 a b Thomas Hobbes Thomas Hobbes Stanford Encyclopedia of Philosophy Metaphysics Research Lab Stanford University 2021 Ahmet Cevizci Paradigma Felsefe Sozlugu a b c d 12 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hobbes Thomas 2015 Leviathan YKY Yayinlari