II. Géza

II. Géza (Macarca: II. Géza; Hırvatça: Gejza II.; Slovakça: Gejza II.; 1130 - 31 Mayıs 1162), 1141'den 1162'ye kadar Macaristan ve Hırvatistan Kralıydı . Kör Béla ve eşi Sırbistanlı Helena'nın en büyük oğluydu. Babası öldüğünde Géza henüz çocuktu ve annesi ve erkek kardeşi Beloš'un vesayeti altında ülkeyi yönetmeye başladı. Tahtın taliplisi Boris Kalamanos, Kör Béla'nın hükümdarlığı sırasında Macaristan'ı ele geçirmiş ve 1146'nın başlarında Alman paralı askerlerinin yardımıyla Pressburg'u (şu anda Slovakya'da Bratislava) geçici olarak ele geçirdi. Misilleme olarak aynı yıl reşit olan Géza, Avusturya'yı işgal etti ve Fischa Muharebesi'nde Avusturya Uçbeyi Heinrich Jasomirgott'u bozguna uğratmıştır.

II. Géza
Genç Géza (Chronicon Pictum)
Macaristan ve Hırvatistan kralı
Hüküm süresi	13 Şubat 1141 – 31 Mayıs 1162
Taç giymesi	16 Şubat 1141
Önce gelen	II. Béla
Sonra gelen	III. István
Vekil
Doğum	1130 , Macaristan Krallığı
Ölüm	31 Mayıs 1162 (31-32 yaşlarında) Székesfehérvár, Macaristan Krallığı
Defin
Eş(ler)i	Eufrozina
Çocuk(lar)ı	III. István III. Béla
Hanedan	Árpád
Babası	I. Béla
Annesi
Dini	Katolik Kilisesi

Alman-Macar ilişkileri gergin kalmasına rağmen, Alman haçlıları Haziran 1147'de Macaristan'a doğru yürüdüklerinde büyük bir çatışma yaşanmadı. İki ay sonra, Fransa Kralı VII. Louis ve haçlıları, Macaristan'a dönmek için haçlı seferinden yararlanmaya çalışan Boris Kalamanos ile birlikte geldi. VII. Louis, Boris'i Géza'ya iade etmeyi reddetti, ancak sahtekarın Macaristan'daki destekçileriyle temas kurmasını engelledi ve onu diğer haçlılarla birlikte Konstantinopolis'e götürmeyi başardı. Géza, VII. Louis ve Sicilya kralı II. Rugerro'nun Almanya Kralı III. Konrad ve Bizans imparatoru I. Manuil'e karşı oluşturduğu koalisyona katıldı.

Géza, 1148 ile 1155 yılları arasında II. Iziaslav adına Kiev'in kontrolü için yapılan savaşlara ya takviye göndererek ya da birliklerini kişisel olarak Kiev Ruslarına yönlendirerek en az altı kez müdahale etti. Ayrıca Sırbistan'ı yöneten kuzenleri de dahil olmak üzere müttefikleri adına Bizans İmparatorluğu'na karşı birçok kez savaş açtı, ancak Bizanslıların hükümdarlıklarını yeniden kurmasını engelleyemedi. Sonunda Géza ile Macaristan'dan kaçan ve İmparator Manuil'in Konstantinopolis'teki sarayına yerleşen kardeşleri Stephen ve Ladislaus arasında çatışmalar çıktı. Géza, 1158 ile 1160 yılları arasında Lombard'lara karşı yardımcı birlikler sağlayarak I. Friedrich'i destekledi. İmparator I. Friedrich'i destekleyen kardinallerin Victor IV'ü papa olarak seçmesinin ardından Géza, 1160 yılında onun meşruiyetini kabul etti, ancak bir yıl içinde taraf değiştirdi ve 'un rakibi Papa III. Alexander ile bir konkordato imzaladı. Géza, ölümünden önce küçük oğlu Béla için ayrı bir bölge dükalığı kurdu.

Transilvanya Saksonları'nın ataları Géza'nın hükümdarlığı sırasında Macaristan'a gelmişlerdir. Batı Avrupalı şövalyeler ve Karadeniz-Hazar steplerinden gelen Müslüman savaşçılar da bu dönemde Macaristan'a yerleşmiştir. Géza'nın Müslüman askerlerinin cariye almasına bile izin verdiği rivayet edilir.

İlk yılları

Géza, 1130'da Macaristan Kralı II. István'ın kuzeni Kör Béla ile Sırbistanlı Helena'nın en büyük oğlu olarak dünyaya gelmiştir.Géza'nın babası, asi babası Álmos ile birlikte 1110'larda István'ın halefini garanti altına almak isteyen II. István'ın babası Macaristan Kralı Coloman'ın emriyle kör edilmişti. Géza doğduğunda ailesi, Kral István'ın Tolna'da onlara bağışladığı bir mülkte yaşıyordu. Géza'nın babası 1131 baharında Kral István'ın yerine geçti. Aynı yıl Kraliçe Helena, Géza ve küçük kardeşi Ladislaus'u Arad'da düzenlenen bir toplantıya götürdü ve Chronicon Pictum burada kraliçenin "Kral'ın tavsiyeleri doğrultusunda kör olduğu" altmış sekiz soylunun katledilmesini emretmiştir.

Hükümdarlığı

Çocuk kral (1141-1146)

Géza'nın kraliyet mührü

Kral Béla, 13 Şubat 1141'de öldü ve Géza hiçbir muhalefet ile karşılaşmadan onun yerini aldı. On bir yaşındaki Géza, 16 Şubat'ta kral olarak taç giydi.Naipliği sırasında, saltanatının ilk yıllarında annesi ve erkek kardeşi Beloš krallığı yönetti.

Géza'nın 1141'de yayınlanan ilk tüzüklerinden biri, Dalmaçya'daki Split vatandaşlarının ayrıcalıklarını onaylamıştır. Tüzükte Géza'nın adı "Tanrı'nın lütfuyla, Macaristan, Dalmaçya, Hırvatistan ve Rama'nın Kralı" olarak geçmektedir. Tarihçi Paul Stephenson'a göre, Šibenik ve Trogir dahil olmak üzere orta Dalmaçya kasabaları 1142 civarındaki Macar işgalinden sonra Géza'nın hükümdarlığını kabul etmişlerdir. Kiev Büyük Prensi II. Vsevolod, Halych'i işgal ettiğinde Macar birlikleri Géza'nın babasının sahtekar Boris'e karşı müttefiki olan Halych Prensi Volodimerko'ya yardım etmiştir.Hypatian Kodeksine göre Macar yardımcılarının "hiçbir faydası olmamasına" rağmen, büyük prens, Volodimerko'nun prensliğini işgal edemedi.

Boris, Macaristan Kralı Coloman'ın ikinci eşi Kievli Eufemia'nın oğluydu ve kral, Boris'in doğumundan önce zina suçlamasıyla sınır dışı etmişti. Tarihçi Otto von Freising'e göre Boris, 1145'in sonunda Géza'ya karşı yardım istemek için Almanya Kralı III. Konrad'a başvurmuştur. Bohemyalı II. Vladislav'ın tavsiyesi üzerine Alman hükümdarı, Boris'e Bavyera ve Avusturya'da paralı askerlerden oluşan bir ordu toplama yetkisi vermiştir. Boris, Macaristan'a saldırdı ve Pressburg kalesini (günümüzde Slovakya'daki Bratislava) ele geçirdi. Kraliyet güçleri kısa sürede kaleyi abluka altına aldı ve Boris'in paralı askerlerini tazminat karşılığında direnmeden teslim olmaya ikna ettiler.

Macarlar, Boris'in saldırısından III. Konrad'ı sorumlu tuttular ve Kutsal Roma İmparatorluğu'nu işgal etmeye karar verdiler. Macaristan'ın batı sınırını belirleyen Lajta Nehri'ni (şimdi Avusturya'da Leitha) geçmeden önce, on altı yaşındaki Géza, reşit olduğunun göstergesi olarak bir kılıç kuşanmıştı. 11 Eylül'deki 'nde Géza ve Beloš komutasındaki Macar ordusu, Avusturya Uçbeyi Henry Jasomirgott liderliğindeki Alman birliklerini bozguna uğrattı.

Haçlıların Macaristan'a yürüyüşü (1146-1147)

Almanya Kralı III. Konrad ve Alman haçlıları Macaristan'a varıyor (Chronicon Pictum)

Géza, 1146 yılının ikinci yarısında Kiev Büyük Prensi II. Iziaslav'ın kız kardeşi Eufrozina ile evlendi. Boris, III. Konrad'ın Macaristan üzerinden Kutsal Topraklar'a bir haçlı seferi düzenleme kararından yararlanmaya çalışırken Almanya-Macaristan ilişkileri gergin kaldı. Ancak tarihçi Eudes de Deuil'e göre "güç yerine altınla daha kolay fethedebileceğini bilen Géza, Almanların arasına çok para döktü ve böylece onların saldırısından kurtuldu" Alman haçlılar Haziran 1147'de büyük olay olmadan Macaristan'a doğru yürüdüler.

Chronicon Pictum, bazı Macar soylularının Boris'e "krallığa girmeyi başarabilirse, birçok kişinin onu efendileri olarak kabul edeceği ve Kralı terk ederek ona bağlanacağı" sözünü verdiğini aktarmaktadır. Boris, kendisini Kutsal Topraklara doğru Almanları takip eden Fransız haçlıların arasına saklayarak iki Fransız soylusunu yardım etmeye ikna etti. Fransa Kralı VII. Louis ve haçlıları Ağustos ayında Macaristan'a geldi. Géza, rakibinin Fransızlarla birlikte olduğunu öğrenerek iadesini talep etti. VII. Louis bu talebi reddetmesine rağmen, Eudes de Deuil'e göre Boris'i gözaltında tuttu ve "Macaristan'dan çıkardı". Macaristan'ı terk eden Boris, Bizans İmparatorluğu'na yerleşti.

Faal dış politika (1147–1155)

Avrupalı güçler arasındaki anlaşmazlıklar 1140'ların sonlarında iki koalisyonun oluşmasına yol açtı.Bizans İmparatoru I. Manuil ve III. Konrad tarafından, Bizans topraklarını işgal eden Sicilya kralı II. Rugerro'ya karşı bir ittifak kuruldu. Géza, II. Rugerro ve asi Alman prensi VI. Welf ve Sırbistan'ın II. Uroš'u da dahil olmak üzere müttefiklerinin yanında yer aldı. Géza, 1148 baharında Çernigov Prensi karşı kayınbiraderi Büyük Prens II. Iziaslav'a takviye gönderdi.Sırbistan Büyük Prensliği 1149'da isyan ederek İmparator I. Manuil'i Güney İtalya'yı işgal etme hazırlıklarını kesmeye ve 1149'da Sırbistan'ı işgal etmeye zorladı. İmparatorun methiyecisi 'a göre Macar kuvvetleri, imparatorun seferi sırasında Sırpları destekledi.Hypatian Kodeksi, Géza'nın, Suzdal Prensi Yuri Dolgoruki'nin Ağustos 1149'da Kiev'den kovduğu II. Iziaslav'a takviye göndermeyi reddettiği için kendisini mazur görürken İmparator Manuil'e karşı savaşından bahsettiğini söyler. Macar destek birlikleri, 1150 baharının başlarında Kiev'i yeniden işgal etmek için II. İziaslav'ı desteklediler, ancak çok geçmeden Yuri Dolgorukiy, İziaslav'ı kasabadan kovdu. Sonbaharda Géza, ordusunu Yuri Dolgorukiy'nin yakın müttefiki Halych'li Volodimirko'ya karşı yönetti.Sanok'u ele geçirdi, ancak Volodimirko, Géza'yı Kasım ayından önce Halych'ten ayrılmaya ikna eden Macar komutanlara rüşvet verdi.

Aynı yıl İoannis Kinnamos'a göre, "Heterodoks Chalisoi'nin yanı sıra Macar süvarilerinden oluşan sayısız müttefik kuvvet" aynı yıl Sırpları desteklemişti, ancak Bizans ordusu Eylül ayında birleşik birliklerini Tara nehrinde bozguna uğrattı. Bizans zaferi, Sırbistan Kralı II. Uroš'u imparatorun hükümdarlığını kabul etmeye zorladı. İmparator Manuil, Macaristan'a karşı bir misilleme kampanyası başlattı ve Sava ile Tuna nehirleri arasındaki toprakları kasıp kavurdu. Bizans birliklerinin yardımıyla, sahtekar Boris de Macaristan'a girdi ve Temes nehri vadisini harap etti. Halych'ten yeni dönen Géza, "kalan Macar kuvvetlerini yıkıma dahil etmek" istemedi ve barış talebinde bulundu. Barış antlaşması 1150 sonlarında veya 1151 başlarında imzalandı.

Géza, İkinci Haçlı Seferi sırasında Fransa Kralı VII. Louis ile tanışır (Iluminated Chronicle'dan)

Géza, 1151'de gergin ilişkilerinin normalleşmesine katkıda bulunan Henry Jasomirgott ile buluştu. Nisan 1151'den önce Kiev'i yeniden işgal eden II. Iziaslav'a takviye gönderdi. Üç ay sonra Halych'li Volodimirko, Kiev'e doğru yürüyen bir Macar ordusunu bozguna uğrattı.Almanya'nın yeni seçilen Kralı Friedrich Barbarossa, Haziran 1152'deki İmparatorluk Diyeti'nde Alman prenslerinin Macaristan'a karşı savaş açma iznini talep etti, ancak Otto von Freising'e göre prensler onu "belirsiz nedenlerden dolayı" reddettiler. Géza, 1152 yazında Halych'i işgal etti. Géza ve Iziaslav'ın birleşik orduları, Volodimirko'nun birliklerini San Nehri'nde mağlup ederek Volodimirko'yu Iziaslav ile barış anlaşması imzalamaya zorladı.Papa III. Eugenius, Macar kilisesinin "inanç ve disiplinini" güçlendirmek için elçilerini Macaristan'a gönderdi. Géza, papalık elçilerinin Macaristan'a girmesini yasakladı, bu da onun Vatikan ile ilişkisinin kötüleştiğini gösterir.

Géza, 1153 baharında Paristrion'u — Aşağı Tuna'da Bizans eyaleti — işgal etmeyi planladı. İoannis Kinnamos'a göre Géza, Manuil'in 1150'deki işgalinin intikamını almak istiyordu; öte yandan Selanikli Mihail, Géza'nın İmparator Manuil'in Güney İtalya'yı işgal etmesini engellediğini yazar. Ancak Géza'nın planından haberdar olan imparator Tuna'ya yürüdü. Géza, imparatora elçilerini gönderdi ve Sardica'da (şimdi Bulgaristan'da Sofya) yeni bir barış anlaşması imzalandı. 1150 ile 1153 yılları arasında Macaristan'da yaşayan Granadalı Müslüman gezgin Ebû Hâmid el-Gırnâtî'ye göre, barış anlaşması uyarınca Bizanslılar Macar savaş esirlerini serbest bıraktılar.

Ebû Hâmid, "emrindeki birçok ordu ve büyük cesareti nedeniyle" her ülkenin Géza'nın saldırısından korktuğunu yazar. Müslüman seyyah, Géza'nın Avrasya bozkırlarındaki halklardan toplanan Müslüman askerleri çalıştırdığını gözlemlemiştir. Hatta Ebû Hâmid, askerleri Géza ile "cihada devam etmek için her türlü çabayı" göstermeye çağırdı "çünkü böylece Tanrı, Kutsal Savaşın erdemini [onların] hesabına koyacaktı". Géza'nın Müslüman tebaasının cariye almasına izin vermesi Macar din adamlarını harekete geçirdi. Ayrıca Batı Avrupalı (öncelikle Alman) şövalyelerini Macaristan'a yerleşmeye davet etti. Mesela 1150'li yıllarda kendisinin daveti üzerine "vatanlarını terk eden" Gottfried ve Albert isimli iki şövalyeye toprak hibe etmişti. Birkaç yıl önce Merkstein'lı bir Hezelo, memleketine bir daha dönmediği Macaristan'a gitmeden önce Aachen bölgesindeki mirasını satmıştı.Transilvanya Saksonlarının ayrıcalıklarını açıklayan 1224 tarihli Diploma Andreanum'a göre, onların ataları Géza tarafından güney Transilvanya'ya yerleşmeye davet edilmişti.

Papa IV. Anastasius, Ekim 1154'te Géza'nın Dalmaçya'daki yönetiminin hukuka aykırı ilan etti.Belgrad, Braničevo ve Niş'i yöneten İmparator Manuil'in kuzeni Andronikos Komnenos, 1154'te Géza'ya bir mektup göndererek, Géza'nın imparatora karşı desteği karşılığında bu kasabaları Géza'ya teslim etmeyi teklif etti. Géza, yıl sonuna doğru Sicilya kralı I. Guglielmo ile yeni bir ittifak imzalamak için elçilerini Sicilya'ya gönderdi, ancak I. Guglielmo asi tebaasıyla savaşıyordu. Andronikos Komnenos'un komplosu ortaya çıkarılıp yakalanmış olsa da Géza, Bizans İmparatorluğu'nu işgal etti ve 1154'ün sonlarında Braničevo'yu kuşattı. Andronikos Komnenos'un hapsedildiğini duyan Géza, kuşatmayı bırakıp Macaristan'a döndü. Bizans generali , Macar ordusuna bir saldırı başlattı, ancak Géza, Macaristan'a dönmeden önce Bizans kuvvetlerini yok etti. 1155'in başlarında Bizans ve Macar elçileri yeni bir barış antlaşması imzaladılar. Aynı yıl bir Bizans ordusu, Géza'nın müttefiki Desa'yı Sırbistan'dan kovdu ve Macaristan ile ittifak yapmayacağına söz veren II. Uroš'u geri getirdi.

Son yılları (1155–1162)

Bizans İmparatoru I. Manuil, 1150'lerin başında Géza'nın güçlü düşmanı

Kutsal Roma İmparatoru olarak taç giyen Friedrich Barbarossa, Temmuz 1156'da I. Manuil'in elçilerini Nürnberg'de kabul etti. Bizans elçileri Macaristan'ın ortak işgalini önerdiler, ancak Barbaros bu teklifi reddetti. 16 Eylül'de Barbarossa, Avusturya'yı bir dükalığa yükselttiği tüzüğünde, Avusturya düklerinin Macaristan'a karşı bir savaş sırasında Kutsal Roma imparatorlarını desteklemelerini şart koşması, Macaristan ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasındaki ilişkinin hala gergin olduğunu göstermektedir. Barbarossa'nın yakın danışmanı Prag Piskoposu Daniel, 1157 yazında Macaristan'ı ziyaret etti. Bu vesileyle Géza, imparatorun İtalya'yı işgal etmesi halinde Barbarossa'yı yardımcı birliklerle destekleyeceğine söz verdi.

Hemen hemen aynı dönemden Rahewin'e göre, Géza'nın en küçük kardeşi István, amcaları Beloš ve diyarın diğer lordlarıyla komplo kurmaya başladı. Bir iç savaşı önlemek için Géza, önce István'ın destekçilerine zulmedilmesini emretti, ardından asi kardeşini krallıktan attırdı ve daha sonra onu ölüm cezasına çarptırdı.Nikitas Honiatis ayrıca István'ın Géza'nın "ölümcül pençelerinden kaçmak zorunda kaldığını" kaydetti. Géza'nın amcası Beloš, Mart 1157'den sonra yayınlanan kraliyet sözleşmelerinde adı geçmiyordu ve bu, onun bu tarihten sonra Macaristan'ı terk ettiğini gösteriyor. 1157 yazında István, İmparator Friedrich'in korumasını arayarak Kutsal Roma İmparatorluğu'na kaçtı. Friedrich Barbarossa, Géza'nın István ile yaşadığı anlaşmazlıkta hakem olmayı talep etti. Bu talebi kabul etti ve Ocak 1158'de Regensburg'a elçiler gönderdi. Ancak Barbarossa "anlaşmayı daha uygun bir zamana ertelemeye karar verdi" ve İtalya'daki Lombardlara karşı seferi için yola çıktı. Géza, önceki sözüne uygun olarak, imparatora seferinde eşlik etmesi için 500-600 okçudan oluşan bir birlik gönderdi. Çok geçmeden Géza'nın erkek kardeşi István, Bizans İmparatorluğu'na gitti ve Konstantinopolis'e yerleşti ve burada İmparator Manuil'in yeğeni [[Maria Komnini (Macaristan kraliçesi)[Maria Komnini]] ile evlendi. İki yıl içinde, 1160 civarında Macaristan'dan kaçan kardeşi Ladislaus ona katıldı.

Friedrich Barbarossa, Eylül 1158'de İtalyan kasabalarını teslim olmaya zorladı. Ancak, Roncaglia Diyeti'nin, imparatorun Kuzey İtalya kasabalarında vergi toplama hakkı da dahil olmak üzere imparatorluk haklarının iadesini emretmesinin ardından Milano ve Crema, imparatorun yönetimine karşı açık bir isyanla yeniden ayaklandı. Géza, elçilerini Barbarossa'nın kampına gönderdi ve isyancı kasabalara karşı daha fazla takviye göndereceği sözünü verdi.

Papa IV. Hadrianus'un 1 Eylül 1159'da ölümü, kardinaller heyetinin bölünmesi nedeniyle bölünmeye neden oldu: Kardinallerin çoğunluğu Barbarossa'nın politikasına karşıydı, ancak bir azınlık onu destekledi. İlk grup Alexander III'ü papa olarak seçti, ancak Barbarossa'nın destekçileri 'U seçti. İmparator Friedrich, bölünmeye son vermek için Pavia'ya bir sinod topladı. Géza, Şubat 1160'ta IV. Victor'un yasal papa ilan edildiği kilise konseyine elçilerini gönderdi. Ancak Estergon Başpiskoposu Lucas III. Alexander'a sadık kaldı ve Géza'yı III. Alexander'ın temsilcileriyle müzakerelere başlamaya ikna etti. Géza taraf değiştirmeye ancak Sicilya, İngiltere ve Fransa kralları da dahil olmak üzere çoğu Avrupalı hükümdarın III. Alexander'a katılmasından sonra karar verdi. Géza'nın elçileri kararını 1161'in başlarında III. Alexander'a duyurdu, ancak Géza imparatora III. Alexander'ı tanıdığını ancak aynı yılın sonbaharında bildirdi.

Géza ve III. Alexander'ın elçileri 1161 yazında bir konkordato imzalamışlardır. Bu anlaşmaya göre Géza, Vatikan'ın izni olmadan piskoposları görevden almayacağına veya devretmeyeceğine söz verdi; Öte yandan papa, kralın izni olmadan Macaristan'a hiçbir papalık elçisinin gönderilemeyeceğini ve Macar piskoposlarının yalnızca kralın rızasıyla Vatikan'a başvuruda bulunmalarına izin verildiğini kabul etmiştir. Ayrıca Bizans İmparatorluğu ile beş yıllık bir ateşkes imzalanmıştır. Ölümünden kısa bir süre önce Géza, Dalmaçya, Hırvatistan ve diğer bölgeleri küçük oğlu Béla'ya bir ek dükalık olarak vermiştir. Géza 31 Mayıs 1162'de ölmüş ve Székesfehérvár'a gömülmüştür.

Ailesi

II. Géza
8. I. Géza 4. 9. Sophia 2. I. Béla 10. 5. 16. I. Béla 1. II. Géza 17. 6. 3. 7.

Géza'nın karısı Kievli Eufrozina, Kiev Büyük Knezi I. Mstislav'ın kızıydı. Géza'dan sonra yaşadı ve 1193 civarında öldü. İlk çocukları István 1147 yazında doğdu; 1162'de Géza'nın yerine geçti. Küçük kardeşi Béla yaklaşık 1148'de doğdu; 1172'de István'ın ölümünden sonra Macaristan'ı miras aldı. Géza'nın üçüncü oğlu ve adaşı Géza 1150'lerde doğdu. Géza ve Eufrozina'nin en küçük oğlu Árpád çocukluktan sağ çıkamadı. Géza ve Eufrozina'nin en büyük kızı Elizabeth, 1157 yılında Bohemya Dükü II. Vladislaus'un varisi olan Bohemyalı Friedrich ile evlendirildi. İkinci kızı Odola, yılında Bohemya Kralı II. Vladislaus'un en küçük oğlu Sviatopluk ile evlendi. Géza ve Eufrozina'nin üçüncü kızı Helena, Avusturya Kralı V. Leopold'un karısı oldu.

Kaynakça

Özel

1. ^ Kristó 2007, s. 171.
2. ^ ^{a b c d e} Kristó & Makk 1996, s. 175.
3. ^ Makk 1994, s. 236.
4. ^ Engel 2001, s. 35.
5. ^ Engel 2001, ss. 35,50.
6. ^ Kristó & Makk 1996, s. 166.
7. ^ The Hungarian Illuminated Chronicle (ch. 160.114), p. 136.
8. ^ ^{a b c d} Engel 2001, s. 50.
9. ^ Makk 1989, s. 35.
10. ^ ^{a b c d e f g} Makk 1989, s. 36.
11. ^ Stephenson 2000, s. 226.
12. ^ Dimnik 1994, s. 401.
13. ^ Dimnik 1994, ss. 401–402.
14. ^ ^{a b} Bartl et al. 2002, s. 29.
15. ^ Kristó & Makk 1996, s. 178.
16. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 39.
17. ^ Kristó & Makk 1996, ss. 178–179.
18. ^ Makk 1989, s. 41.
19. ^ Makk 1989, ss. 39–40.
20. ^ ^{a b c d e f g} Makk 1989, s. 40.
21. ^ ^{a b} Odo of Deuil: De Profectione Ludovici VII in Orientem: The Journey of Louis VII to the East, p. 35.
22. ^ Runciman 1952, s. 260.
23. ^ The Hungarian Illuminated Chronicle (ch. 166.120), p. 138.
24. ^ Runciman 1952, ss. 262–263.
25. ^ Makk 1989, ss. 42, 44–45.
26. ^ Makk 1989, ss. 44–45.
27. ^ Fine 1991, s. 236.
28. ^ ^{a b} Fine 1991, s. 237.
29. ^ Makk 1989, ss. 45–46.
30. ^ ^{a b c} Makk 1989, s. 47.
31. ^ Stephenson 2000, s. 224.
32. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 50.
33. ^ Stephenson 2000, s. 225.
34. ^ Dimnik 2003, ss. 62–63.
35. ^ Deeds of John and Manuel Comnenus by John Kinnamos (3.8), p. 86.
36. ^ Stephenson 2000, s. 225-226, 230.
37. ^ Fine 1991, ss. 237–238.
38. ^ ^{a b c d} Stephenson 2000, s. 230.
39. ^ Makk 1989, s. 55.
40. ^ ^{a b c d} Makk 1989, s. 56.
41. ^ Deeds of John and Manuel Comnenus by John Kinnamos (3.11), p. 94.
42. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 57.
43. ^ ^{a b c d} Érszegi & Solymosi 1981, s. 110.
44. ^ The Deeds of Frederick Barbarossa (2.6), p. 119.
45. ^ Makk 1989, ss. 56–57.
46. ^ ^{a b c} Stephenson 2000, s. 232.
47. ^ ^{a b c d} Makk 1989, s. 58.
48. ^ The Travels of Abū Hāmid al-Andalusī al-Gharnātī, 1130–1155, pp. 82–83.
49. ^ ^{a b c d e} Engel 2001, s. 51.
50. ^ Engel 2001, ss. 64–65.
51. ^ The Travels of Abū Hāmid al-Andalusī al-Gharnātī, 1130–1155, p. 81.
52. ^ ^{a b c} Kristó & Makk 1996, s. 185.
53. ^ Fügedi & Bak 2012, s. 323.
54. ^ Sălăgean 2005, s. 162.
55. ^ Sălăgean 2005, s. 163.
56. ^ Stephenson 2000, s. 228.
57. ^ Makk 1989, s. 60.
58. ^ ^{a b c d} Makk 1989, s. 61.
59. ^ Stephenson 2000, s. 231.
60. ^ Makk 1989, ss. 60–62.
61. ^ Stephenson 2000, ss. 233–234.
62. ^ Fine 1991, s. 238.
63. ^ ^{a b} Érszegi & Solymosi 1981, s. 111.
64. ^ ^{a b} Makk 1989, ss. 63–64.
65. ^ ^{a b c d e} Makk 1989, s. 65.
66. ^ Kristó & Makk 1996, s. 188.
67. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 66.
68. ^ O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniates (4.126), p. 72.
69. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 68.
70. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 69.
71. ^ The Deeds of Frederick Barbarossa (3.13), p. 188.
72. ^ Érszegi & Solymosi 1981, s. 112.
73. ^ Stephenson 2000, s. 247.
74. ^ Makk 1989, s. 76.
75. ^ Fuhrmann 1986, s. 147.
76. ^ ^{a b c} Makk 1989, s. 71.
77. ^ Fuhrmann 1986, ss. 147–148.
78. ^ Fuhrmann 1986, ss. 148–149.
79. ^ ^{a b} Fuhrmann 1986, s. 149.
80. ^ Makk 1989, s. 72.
81. ^ Makk 1989, ss. 72–73.
82. ^ Makk 1989, ss. 73, 75.
83. ^ Engel 2001, s. 52.
84. ^ Makk 1989, s. 73.
85. ^ Makk 1989, ss. 73–74.
86. ^ ^{a b} Makk 1989, s. 75.
87. ^ ^{a b} Kristó & Makk 1996, s. 189.
88. ^ Makk 1989, s. 77.
89. ^ Kristó & Makk 1996, s. 175, Appendices 2–3.
90. ^ Kristó & Makk 1996, s. 182, Appendix 3.
91. ^ Kristó & Makk 1996, s. 194, Appendix 3.
92. ^ Makk 1989, s. 139.
93. ^ Kristó & Makk 1996, ss. 190–191, Appendix 3.
94. ^ Kristó & Makk 1996, s. 205, Appendix 3.
95. ^ ^{a b c d e} Kristó & Makk 1996, s. 190, Appendix 3.
96. ^ Makk 1989, s. 89.
97. ^ Makk 1989, s. 111.

Genel

Birincil kaynaklar

• Archdeacon Thomas of Split: History of the Bishops of Salona and Split (Latin text by Olga Perić, edited, translated and annotated by Damir Karbić, Mirjana Matijević Sokol and James Ross Sweeney) (2006). CEU Press. .
• O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniatēs (Translated by Harry J. Magoulias) (1984). Wayne State University Press. .
• Odo of Deuil: De Profectione Ludovici VII in Orientem: The Journey of Louis VII to the East (Edited with an English Translation by Virginia Gingerick Berry) (1948). Columbia University Press.
• Deeds of John and Manuel Comnenus by John Kinnamos (Translated by Charles M. Brand) (1976). Columbia University Press. .
• The Deeds of Frederick Barbarossa by Otto of Freising and his Continuator, Rahewin (Translated and annotated with an introduction by Charles Christopher Mierow with the collaboration of Richard Emery) (2004). Columbia University Press. .
• "The Travels of Abū Hāmid al-Andalusī al-Gharnātī, 1130–1155". In Ibn Fadlān: Ibn Fadlān and the Land of Darnkess: Arab Travellers in the Far North (Translated with an Introduction by Paul Lunde and Caroline Stone) (2012). Penguin Books. .

İkincil kaynaklar

• Bartl, Július; Čičaj, Viliam; Kohútova, Mária; Letz, Róbert; Segeš, Vladimír; Škvarna, Dušan (2002). Slovak History: Chronology & Lexicon. Bolchazy-Carducci Publishers, Slovenské Pedegogické Nakladatel'stvo. ISBN . 
• Dimnik, Martin (1994). The Dynasty of Chernigov, 1054–1146. Pontifical Institute of Mediaeval Studies. ISBN . 
• Dimnik, Martin (2003). The Dynasty of Chernigov, 1146–1246. Cambridge University Press. ISBN . 
• Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN . 
• Érszegi, Géza; Solymosi, László (1981). "Az Árpádok királysága, 1000–1301 [The Monarchy of the Árpáds, 1000–1301]". Solymosi, László (Ed.). Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig [Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526] (Macarca). Akadémiai Kiadó. ss. 79-187. ISBN . 
• Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN . 
• Fügedi, Erik; Bak, János M. (2012). "Foreign Knights and Clerks in Early Medieval Hungary". Berend, Nóra (Ed.). The Expansion of Central Europe in the Middle Ages. Ashgate Variorum. ss. 319-331. ISBN . 
• Fuhrmann, Horst (1986). Germany in the high middle ages, c. 1146–1246. Cambridge University Press. ISBN . 
• Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996). Az Árpád-ház uralkodói [Rulers of the House of Árpád] (Macarca). I.P.C. Könyvek. ISBN . 
• Kristó, Gyula (2007). Magyarország története 895-1301 [History of Hungary] (Macarca). Osiris. ISBN . 
• Makk, Ferenc (1989). The Árpáds and the Comneni: Political Relations between Hungary and Byzantium in the 12th century (Translated by György Novák). Akadémiai Kiadó. ISBN . 
• Makk, Ferenc (1994). "II. Géza". Kristó, Gyula; Engel, Pál; Makk, Ferenc (Ed.). Korai magyar történeti lexikon (9–14. század) [Encyclopedia of the Early Hungarian History (9th–14th centuries)] (Macarca). Akadémiai Kiadó. s. 236. ISBN . 
• Runciman, Steven (1952). A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . 
• Sălăgean, Tudor (2005). "Romanian Society in the Early Middle Ages (9th–14th Centuries AD)". Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (Ed.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). ss. 133-207. ISBN . 
• Stephenson, Paul (2000). Byzantium's Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900–1204. Cambridge University Press. ISBN . 

Wikimedia Commons'ta II. Géza ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.