Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sürtünme ile elektriklenme belli maddelerin başka maddeler ile sürtünme teması sonrası elektriksel olarak yüklü hale geldiği dokunma ile elektriklenmenin bir türüdür. Camın kürkle sürtünmesi ya da saçın taranması sürtünme ile elektriklenmeyi sağlar. Günlük hayattaki çoğu statik elektrik durumu sürtünme ile elektriklenme çeşididir. Oluşturulmuş kutupluluk ve yüklerin kuvvetliliği yüzey pürüzlüğü, sıcaklık, gerilme ve diğer özelliklere bağlı olarak maddeden maddeye değişmektedir.
Sürtünme ile elektriklenme çok iyi öngörülemez ve yalnızca yaygın genelleştirmeler yapılabilir. Örneğin, kehribar, yün gibi bir maddeyle temas ettirilip ayırıldığında (ya da sürtünme) elektrik yükü kazanabilir. Bu özellik ilk olarak “elektrik” sözcüğünü (William Gilbert’in ilk kelime deyiminden, “electra”) öneren Milet antik şehrinde yaşamış Thales tarafından kayda geçirilmiştir. Elektrik sözcüğü Yunanca’dan kehribar anlamına gelen “ēlektron” kelimesinden gelmektedir. Ön ek olan “tribo” (Yunancada ovma, sürtme) tribolojide olduğu gibi sürtünmeyi temsil etmektedir. Birbirine sürtüldüğünde yük kazanan diğer maddelerden örnek verilecek olursa, camın ipek kumaşla sürtünmesi ya da kauçuğun kürkle sürtünmesi söylenebilir.
Sürtünme ile elektriklenmenin adezyon olgusuna çok yakın olduğu kabul edilmektedir. Adezyon farklı moleküllerden oluşan iki maddenin kimyasal reaksiyonların biçiminden dolayı temas ile birbirine bağlanma yönelimidir. Bu durum kimyasal bağa oldukça yakındır. Birbirine benzemeyen bitişik moleküller elektronlarını değiş tokuş ederler. Bir madde fiziksel olarak diğerinden uzaklaştırıldığında deneyimlediğimiz bağlanma kuvvetlerini sürtünme olarak kabul ediyoruz. Sonuç olarak fazla elektronlar bir maddeden uzaklaştırılırken diğer maddede ise fazla elektronlar bulunmuş olur.
Sürtünme serileri
| Sürtünme Serileri: |
| En çok pozitif yük |
| + |
| Poliüretan Köpük |
| Saç, Yağlı Deri |
| Naylon, Kuru Deri |
| Cam |
| Akrilik, Plastik Cam |
| Deri |
| Tavşan Kürkü |
| Evrenpulu |
| Kedi Kürkü |
| Kağıt (Az pozitif yük) |
| Yün (Yüksüz) |
| 0 |
| Çelik (Yüksüz) |
| Odun (Az negatif yük) |
| Mühür mumu |
| Polistiren |
| Balon |
| Reçine |
| Sert kauçuk |
| Nikel, Bakır |
| Sülfür |
| Pirinç, Gümüş |
| Altın, Platinyum |
| Asetat, Bitkisel İpek |
| Sentetik Kauçuk |
| Polyester |
| Styrene and Polistren |
| Orlon |
| Plastik Örtü |
| Polietilen (Selobant gibi) |
| Polipropilen |
| Vinil (Polivinil Klorür) |
| Silikon |
| Teflon |
| Kauçuk Silikon |
| Ebonit |
| − |
| En çok negatif yük |
John Carl Wilcke 1757 yılında statik yükler üzerine yazdığı bir yazıda sürtünme ile elektriklenme dizisini ilk yayımlayan kişi oldu. Maddeler başka nesnelere dokundurulduğunda yük ayrılığının kutupluluğu baz alınarak belli bir sıraya göre listelenmiştir. Dizinin alt kısmındaki maddeler dizinin üst tarafındaki maddelere dokundurulduğu zaman daha fazla negatif yük kazanabilirler. Dizideki iki materyal arasında uzaklığın daha fazla artması, daha fazla yük transferini sağlar. Dizide birbirine yakın olan maddeler arasında yük değiş tokuşu olmayabilir ya da bunlar arasındaki yük alışverişi listede belirtilen değişimin tam tersi olabilir. Bu olay sürtünme, atıklar, oksitler ya da diğer değişkenler tarafından neden olunur. Listeler bazı maddelerin doğru sıralamasına göre biraz değişmektedir çünkü göreceli yük yakın maddeler için değişmektedir. Güncel testlerden, metaller arasındaki yük çekiciliğinin küçük olduğu ya da ölçülemileyecek bir farklılık içerdiği görülmüştür. Bunun nedeni muhtemelen iletim elektronlarının hızlı hareketinin bazı farklıkları ortadan kaldırmasıdır.
Nedeni
“Triboelectric” sözcüğünün “tribo” kısmı Yunanca ovma, sürtme (τρίβω (τριβή: sürtünme)) gelmesine rağmen, iki maddenin elektron değiş tokuş yapabilmesi için yalnızca temas haline gelmeleri yeterlidir. Temas sağlandıktan sonra iki yüzeyin bölümleri arasında kimyasal bağ oluşturulur ve buna adezyon denir. Elektrokimyasal potansiyellerinin eşit olabilmesi için yükler bir maddeden diğer maddeye doğru hareket ederler. Bu, nesneler arasındaki net yük dengesizliğini yaratır. Nesneler birbirinden ayırıldığında bağlı atomların bazıları fazla elektronu tutma eğilimine sahipken diğerleri elektronlarını verme eğiliminde bulunurlar. Bu dengesizlik, tünelleme ile ya da elektriksel kırılım ile (genellikle Korona deşarjı) kısmen yok edilebilir. Ayrıca bazı maddeler farklı hareketliliğe sahip iyonları değiş tokuş yapabilirler ya da büyük moleküllerin yüklü bölümlerini değiştirebilirler.
Sürtünme ile elektriklenme sürtünme ile ilgilidir çünkü ikisi de adezyon kapsamına girmektedir. Ama bu etki maddelerin birbirine sürtünmesiyle çok büyük ölçüde artmaktadır çünkü maddeler birçok kez birbirine dokunur ve ayrılır. Sürtme, farklı geometriye sahip yüzeylerde çıkıntı ısınmasına neden olur. Yüzeydeki küçük etkiler çok iyi bir şekilde çözülememiştir ve atomik kuvvet mikroskobu fiziğin bu alanında hızlı ilerlemeye olanak sağlamaktadır.
Kıvılcımlar
Maddenin yüzeyi şimdi elektriksel olarak negatif ya da pozitif olarak yüklü olduğu için, yüksüz herhangi bir iletkenle ya da esasen farklı bir yüke sahip bir nesne ile girilebilecek bir temas elektriksel boşalmaya yol açmaktadır: elektrik kıvılcımı. Bir halının üzerinden yürüyen bir insan binlerce voltluk potansiyel oluşturabilir. Bir kıvılcıma neden olabilmek için bir santimetrelik ya da daha fazla bir uzunluk yeterlidir. Hava ortamındaki düşük nem oranı gerilimi (voltajı) artırır. İletken maddenin yükü tutma özelliğinin artması ve havanın iletkenliğinin düşmesi yük yığınının kademeli olarak dağılmasını engeller ve burada elektriksel boşalma meydana gelir. Bir naylon gömlek ya da korseyi kaldırmak, uzaklaştırmak da kıvılcımın oluşmasını sağlayabilir. Araba ile yolculuk sürücü ve yolcular üzerinde yük yığılmasına neden olur çünkü sürücünün elbisesi ile derisi ya da arabanın içindeki plastik malzemeler arasında sürtünme vardır. Bu yük daha sonra arabanın metal kısımlarına, yakıt dağıtım sistemine ya da yakınındaki kapı kollarına doğru kıvılcım ile denge konumuna gelir. Eğer arabanın gövdesi statik yük oluşturursa (Faraday kafesi gibi hareket ederse) araba, tekerleklerdeki karbon sayesinde denge konumuna gelebilir. Araba park edildiğinde hala yüklü ise kıvılcımlar kapı çerçevesinden araba içerisinde oturan kişilere sıçrayabilir çünkü araba içerisinde oturan kişiler yer ile temas içerisine girmiştir.
Bu tip bir boşalma genellikle zararsızdır çünkü kıvılcımın enerjisi (1/2 * V^2 * C) çok küçüktür, tipik olarak kuru-soğuk havada onlarca mikro joule kadardır. Kıvılcımın enerjisi nemli ortamlarda bundan çok daha küçüktür. Ama bu kıvılcımlar yanıcı buharları tutuşturabilir, riskler ve önlemler kısmına bakınız.
Uçaklarda ve Uzay Araçlarında
Atmosfer ortamında uçan uçaklar, uçak gövdesindeki hava sürtünmesinden dolayı statik yük kazanabilirler. Bu statik, statik boşalma ya da statik fitiller ile deşarj edilebilir.
NASA “Triboelectrificiation Yasası” adını verdikleri kurala uyar. Fırlatılacak aracın belli bir bulut tipinin içinden geçeceği öngörülürse, bu fırlatma işlemi NASA tarafından iptal edilir. Çok yüksek seviyeli bulutların içinden uçmak “P-statik” (P = Yağış)’in oluşmasına neden olabilir. Bu durum araç tarafından gönderilen radyo sinyalleri ya da araca gelen radyo sinyalleri ile araç arasında parazit oluşmasına neden olur ve fırlatılan aracın çevresinde statik oluşmasını sağlar. Bu durum belki yerden olan uzaklığın ölçümünün iletilmesini engeller ya da uçuş sonlandırma sistemi için tasarlanmış kritik sinyallerin uzay aracına gönderilmesini engelleyebilir. Triboelectrification kuralından dolayı bir yerde tutulur ve bu Space Wing’e kadar ya da keşif uçağındaki gözlemci personel tarafından gökyüzünün açık olduğu gözlemlenene kadar sürer
Riskler ve Önlemler
Tutuşma
Bu etki endüstriyel alanda hem güvenlik hem de üretilen malların görebileceği olası zarar bakımından dikkate değer bir önem taşımaktadır. Statik boşalma tahıl asansörlerinde toz patlamalarından sorumlu olduğu için özel bir tehlike arz etmektedir. Üretilen kıvılcım petrol, eter dumanı, metan gazı gibi yanıcı buharları tamamen tutuşturabilme yeteneğine sahiptir. Yakıt teslim tankerleri ve yer ile bağlantısı yapılmış uzay aracı yakıtları, araç ile kapağı açılmış alıcı tank arasında oluşturulur. Benzin istasyonlarında gaz tüpünü açmadan önce ya da ağızlığa dokunmadan önce araba üzerindeki metal kısma yakıt pompasının değdirilmesi yakıt buharlarının statik tutuşma riskini azaltabilir.
İşyerlerinde
Hastanelerde uçucu sıvı, yanıcı gaz ya da oksijen taşıyan hastane içi el arabalarının elektriksel olarak boşaltılmış olması gerekir. Çok küçük bir yük yaratıldığında bile pürüzsüz yüzeye doğru çekilen toz parçacıkları oluşur. Tekstil üretiminde ise bu olay elbisenin statik yük tarafından tutulan toz kümeleriyle temas ettiği yerde geçici kirli lekelerin oluşmasına neden olur. Toz çekimi, yalıtkan yüzeyin anti-statik madde ile etkileşimi sonucu azaltılabilir.
Elektronik Aletlere Zararları
Özellikle CMOS, Mikroçip ve Mosfet transistörleri olmak üzere, bazı elektronik aletler yüksek gerilim statik boşalmasından dolayı kazara tahrip edilmektedir. Bu parçalar genellikle koruma amacıyla iletken köpük içerisine doldurulmaktadır. Bağlanmamış mikroçiplerin bakımı sırasında tezgâha dokunarak kendini topraklama ya da anti-statik bileklik ya da halhal kullanma standart uygulamalardır. Yükü yok etmenin bir diğer yolu ise karbon siyahı ya da ameliyat salonlarında kullanılan yüklü kauçuk paspaslar gibi iletken maddelerin kullanılmasıdır.
Hassas parçalara sahip elektronik aletler olağan kullanım sırasında, yükleme ve bağlantının koparıldığı sıralarda dış bağlantının ihtiyaç olduğu yerlerde sorunsuz bir şekilde korunmasına göre tasarlanmıştır. Elektronik aletlerin korunması daha güçlü aletlerin kullanılması sayesinde ya da aletin dış ara yüzlerindeki önlemler ile sağlanabilir. Bunlar belki az bir hassaslığa sahip transistör türü olan optoküpler ve varistör gibi baypas aletler olabilir.
Ayrıca bakını
Kaynakça
- ^ . 5 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2016.
- ^ Flight Rules and Triboelectrification (What the Heck is That?) 17 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at NASA.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Surtunme ile elektriklenme belli maddelerin baska maddeler ile surtunme temasi sonrasi elektriksel olarak yuklu hale geldigi dokunma ile elektriklenmenin bir turudur Camin kurkle surtunmesi ya da sacin taranmasi surtunme ile elektriklenmeyi saglar Gunluk hayattaki cogu statik elektrik durumu surtunme ile elektriklenme cesididir Olusturulmus kutupluluk ve yuklerin kuvvetliligi yuzey puruzlugu sicaklik gerilme ve diger ozelliklere bagli olarak maddeden maddeye degismektedir Statik elektrik nedeniyle bir kedinin kurkune yapisan strafor fistiklar Triboelektrik etki kedinin hareketleri nedeniyle kurk uzerindebir elektrostatik yuk olusmasina neden olur Yukun elektrik alani elektrostatik induksiyon nedeniyle strafor molekullerinin polarizasyonuna neden olur bu da hafif plastik parcalarin yuklu kurke hafif bir sekilde cekilmesine neden olur Bu etki ayni zamandagiysilerde statik tutunmanin da sebebidir Surtunme ile elektriklenme cok iyi ongorulemez ve yalnizca yaygin genellestirmeler yapilabilir Ornegin kehribar yun gibi bir maddeyle temas ettirilip ayirildiginda ya da surtunme elektrik yuku kazanabilir Bu ozellik ilk olarak elektrik sozcugunu William Gilbert in ilk kelime deyiminden electra oneren Milet antik sehrinde yasamis Thales tarafindan kayda gecirilmistir Elektrik sozcugu Yunanca dan kehribar anlamina gelen elektron kelimesinden gelmektedir On ek olan tribo Yunancada ovma surtme tribolojide oldugu gibi surtunmeyi temsil etmektedir Birbirine surtuldugunde yuk kazanan diger maddelerden ornek verilecek olursa camin ipek kumasla surtunmesi ya da kaucugun kurkle surtunmesi soylenebilir Surtunme ile elektriklenmenin adezyon olgusuna cok yakin oldugu kabul edilmektedir Adezyon farkli molekullerden olusan iki maddenin kimyasal reaksiyonlarin biciminden dolayi temas ile birbirine baglanma yonelimidir Bu durum kimyasal baga oldukca yakindir Birbirine benzemeyen bitisik molekuller elektronlarini degis tokus ederler Bir madde fiziksel olarak digerinden uzaklastirildiginda deneyimledigimiz baglanma kuvvetlerini surtunme olarak kabul ediyoruz Sonuc olarak fazla elektronlar bir maddeden uzaklastirilirken diger maddede ise fazla elektronlar bulunmus olur Surtunme serileriSurtunme Serileri En cok pozitif yuk Poliuretan KopukSac Yagli DeriNaylon Kuru DeriCamAkrilik Plastik CamDeriTavsan KurkuEvrenpuluKedi KurkuKagit Az pozitif yuk Yun Yuksuz 0Celik Yuksuz Odun Az negatif yuk Muhur mumuPolistirenBalonRecineSert kaucukNikel BakirSulfurPirinc GumusAltin PlatinyumAsetat Bitkisel IpekSentetik KaucukPolyesterStyrene and PolistrenOrlonPlastik OrtuPolietilen Selobant gibi PolipropilenVinil Polivinil Klorur SilikonTeflonKaucuk SilikonEbonit En cok negatif yuk John Carl Wilcke 1757 yilinda statik yukler uzerine yazdigi bir yazida surtunme ile elektriklenme dizisini ilk yayimlayan kisi oldu Maddeler baska nesnelere dokunduruldugunda yuk ayriliginin kutuplulugu baz alinarak belli bir siraya gore listelenmistir Dizinin alt kismindaki maddeler dizinin ust tarafindaki maddelere dokunduruldugu zaman daha fazla negatif yuk kazanabilirler Dizideki iki materyal arasinda uzakligin daha fazla artmasi daha fazla yuk transferini saglar Dizide birbirine yakin olan maddeler arasinda yuk degis tokusu olmayabilir ya da bunlar arasindaki yuk alisverisi listede belirtilen degisimin tam tersi olabilir Bu olay surtunme atiklar oksitler ya da diger degiskenler tarafindan neden olunur Listeler bazi maddelerin dogru siralamasina gore biraz degismektedir cunku goreceli yuk yakin maddeler icin degismektedir Guncel testlerden metaller arasindaki yuk cekiciliginin kucuk oldugu ya da olculemileyecek bir farklilik icerdigi gorulmustur Bunun nedeni muhtemelen iletim elektronlarinin hizli hareketinin bazi farkliklari ortadan kaldirmasidir Nedeni Triboelectric sozcugunun tribo kismi Yunanca ovma surtme tribw tribh surtunme gelmesine ragmen iki maddenin elektron degis tokus yapabilmesi icin yalnizca temas haline gelmeleri yeterlidir Temas saglandiktan sonra iki yuzeyin bolumleri arasinda kimyasal bag olusturulur ve buna adezyon denir Elektrokimyasal potansiyellerinin esit olabilmesi icin yukler bir maddeden diger maddeye dogru hareket ederler Bu nesneler arasindaki net yuk dengesizligini yaratir Nesneler birbirinden ayirildiginda bagli atomlarin bazilari fazla elektronu tutma egilimine sahipken digerleri elektronlarini verme egiliminde bulunurlar Bu dengesizlik tunelleme ile ya da elektriksel kirilim ile genellikle Korona desarji kismen yok edilebilir Ayrica bazi maddeler farkli hareketlilige sahip iyonlari degis tokus yapabilirler ya da buyuk molekullerin yuklu bolumlerini degistirebilirler Surtunme ile elektriklenme surtunme ile ilgilidir cunku ikisi de adezyon kapsamina girmektedir Ama bu etki maddelerin birbirine surtunmesiyle cok buyuk olcude artmaktadir cunku maddeler bircok kez birbirine dokunur ve ayrilir Surtme farkli geometriye sahip yuzeylerde cikinti isinmasina neden olur Yuzeydeki kucuk etkiler cok iyi bir sekilde cozulememistir ve atomik kuvvet mikroskobu fizigin bu alaninda hizli ilerlemeye olanak saglamaktadir Kivilcimlar Maddenin yuzeyi simdi elektriksel olarak negatif ya da pozitif olarak yuklu oldugu icin yuksuz herhangi bir iletkenle ya da esasen farkli bir yuke sahip bir nesne ile girilebilecek bir temas elektriksel bosalmaya yol acmaktadir elektrik kivilcimi Bir halinin uzerinden yuruyen bir insan binlerce voltluk potansiyel olusturabilir Bir kivilcima neden olabilmek icin bir santimetrelik ya da daha fazla bir uzunluk yeterlidir Hava ortamindaki dusuk nem orani gerilimi voltaji artirir Iletken maddenin yuku tutma ozelliginin artmasi ve havanin iletkenliginin dusmesi yuk yigininin kademeli olarak dagilmasini engeller ve burada elektriksel bosalma meydana gelir Bir naylon gomlek ya da korseyi kaldirmak uzaklastirmak da kivilcimin olusmasini saglayabilir Araba ile yolculuk surucu ve yolcular uzerinde yuk yigilmasina neden olur cunku surucunun elbisesi ile derisi ya da arabanin icindeki plastik malzemeler arasinda surtunme vardir Bu yuk daha sonra arabanin metal kisimlarina yakit dagitim sistemine ya da yakinindaki kapi kollarina dogru kivilcim ile denge konumuna gelir Eger arabanin govdesi statik yuk olusturursa Faraday kafesi gibi hareket ederse araba tekerleklerdeki karbon sayesinde denge konumuna gelebilir Araba park edildiginde hala yuklu ise kivilcimlar kapi cercevesinden araba icerisinde oturan kisilere sicrayabilir cunku araba icerisinde oturan kisiler yer ile temas icerisine girmistir Bu tip bir bosalma genellikle zararsizdir cunku kivilcimin enerjisi 1 2 V 2 C cok kucuktur tipik olarak kuru soguk havada onlarca mikro joule kadardir Kivilcimin enerjisi nemli ortamlarda bundan cok daha kucuktur Ama bu kivilcimlar yanici buharlari tutusturabilir riskler ve onlemler kismina bakiniz Ucaklarda ve Uzay AraclarindaAtmosfer ortaminda ucan ucaklar ucak govdesindeki hava surtunmesinden dolayi statik yuk kazanabilirler Bu statik statik bosalma ya da statik fitiller ile desarj edilebilir NASA Triboelectrificiation Yasasi adini verdikleri kurala uyar Firlatilacak aracin belli bir bulut tipinin icinden gececegi ongorulurse bu firlatma islemi NASA tarafindan iptal edilir Cok yuksek seviyeli bulutlarin icinden ucmak P statik P Yagis in olusmasina neden olabilir Bu durum arac tarafindan gonderilen radyo sinyalleri ya da araca gelen radyo sinyalleri ile arac arasinda parazit olusmasina neden olur ve firlatilan aracin cevresinde statik olusmasini saglar Bu durum belki yerden olan uzakligin olcumunun iletilmesini engeller ya da ucus sonlandirma sistemi icin tasarlanmis kritik sinyallerin uzay aracina gonderilmesini engelleyebilir Triboelectrification kuralindan dolayi bir yerde tutulur ve bu Space Wing e kadar ya da kesif ucagindaki gozlemci personel tarafindan gokyuzunun acik oldugu gozlemlenene kadar surerRiskler ve OnlemlerTutusma Bu etki endustriyel alanda hem guvenlik hem de uretilen mallarin gorebilecegi olasi zarar bakimindan dikkate deger bir onem tasimaktadir Statik bosalma tahil asansorlerinde toz patlamalarindan sorumlu oldugu icin ozel bir tehlike arz etmektedir Uretilen kivilcim petrol eter dumani metan gazi gibi yanici buharlari tamamen tutusturabilme yetenegine sahiptir Yakit teslim tankerleri ve yer ile baglantisi yapilmis uzay araci yakitlari arac ile kapagi acilmis alici tank arasinda olusturulur Benzin istasyonlarinda gaz tupunu acmadan once ya da agizliga dokunmadan once araba uzerindeki metal kisma yakit pompasinin degdirilmesi yakit buharlarinin statik tutusma riskini azaltabilir Isyerlerinde Hastanelerde ucucu sivi yanici gaz ya da oksijen tasiyan hastane ici el arabalarinin elektriksel olarak bosaltilmis olmasi gerekir Cok kucuk bir yuk yaratildiginda bile puruzsuz yuzeye dogru cekilen toz parcaciklari olusur Tekstil uretiminde ise bu olay elbisenin statik yuk tarafindan tutulan toz kumeleriyle temas ettigi yerde gecici kirli lekelerin olusmasina neden olur Toz cekimi yalitkan yuzeyin anti statik madde ile etkilesimi sonucu azaltilabilir Elektronik Aletlere Zararlari Ozellikle CMOS Mikrocip ve Mosfet transistorleri olmak uzere bazi elektronik aletler yuksek gerilim statik bosalmasindan dolayi kazara tahrip edilmektedir Bu parcalar genellikle koruma amaciyla iletken kopuk icerisine doldurulmaktadir Baglanmamis mikrociplerin bakimi sirasinda tezgaha dokunarak kendini topraklama ya da anti statik bileklik ya da halhal kullanma standart uygulamalardir Yuku yok etmenin bir diger yolu ise karbon siyahi ya da ameliyat salonlarinda kullanilan yuklu kaucuk paspaslar gibi iletken maddelerin kullanilmasidir Hassas parcalara sahip elektronik aletler olagan kullanim sirasinda yukleme ve baglantinin koparildigi siralarda dis baglantinin ihtiyac oldugu yerlerde sorunsuz bir sekilde korunmasina gore tasarlanmistir Elektronik aletlerin korunmasi daha guclu aletlerin kullanilmasi sayesinde ya da aletin dis ara yuzlerindeki onlemler ile saglanabilir Bunlar belki az bir hassasliga sahip transistor turu olan optokupler ve varistor gibi baypas aletler olabilir Ayrica bakiniElektrofor Elektronegatiflik Wimshurst makinesiKaynakca 5 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2016 Flight Rules and Triboelectrification What the Heck is That 17 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde at NASA