İtalyan şarabı, dünyada şarapçılık yapılan en eski ülkelerden biri olan İtalya'da yapılan şaraba verilen addır. İtalya dünyanın en önemli şarap üreticilerinden biridir ve 2005 yılı itibarı ile dünya üretiminin yaklaşık beşte birini üretmektedir.
İtalyan şarabı hem dünya çapında ihraç edilir hem de yurt içinde kişi başına ortalama 42 litre tüketen ve dünya şarap tüketiminde beşinci sıradaki İtalyanlar arasında popülerdir.
2018'de İtalya, Fransız şarabı (%17) ve İspanya (%15) önünde küresel üretimin %19'unu oluşturuyordu.
İtalyan şarabı dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilmektedir ve Hindistan gibi çoğu Asya ülkesinde %10'dan büyük bir pazar payına sahiptir. Şarap İtalya'da oldukça popülerdir. Ülke kişi başına 70 litrelik tüketimle dünyada kişi başına şarap tüketiminde başı çekmektedir, bu oran ABD'de 25, Avustralya'da 20 litre, Çin'de ise 40 mililitredir.Üzüm ülkenin neredeyse her yöresinde üretilmektedir ve ülkede bir milyondan fazla şaraplık üzüm bağı mevcuttur.
Etrüsk ve Yunan yerleşimciler, MÖ 2. yüzyılda Romalılar kendi şarap üzümü bağlarını kurup üretime başlamadan uzun zaman önce ülkede şarap üretiyorlardı. Roma şarapçılığı bereketli ve iyi organize olmuştu, büyük ölçüde üretim yapıldı ve varil ile şişeleme gibi çeşitli saklama yöntemleri geliştirildi.
Tarih
Üzüm, İtalya'da binlerce yıldır yabani Vitis vinifera asmasından yetiştirilir. Daha önce bağcılığın Sicilya ve güney İtalya'ya Miken Yunanlar tarafından getirildiğine inanılıyordu çünkü ilk Yunan sömürgeciler MÖ 800 civarında İtalya kıyılarına vardıklarında şarapçılık geleneklerinin İtalya'da zaten yerleşik olduğu biliniyordu. Bununla birlikte, 'da 2017'de yapılan arkeolojik keşifler, Sicilya'da bağcılığın en azından MÖ 4000'e kadar - önceden düşünülenden yaklaşık 3,000 yıl önce - geliştiğini ortaya koydu.
Antik Roma döneminde, İtalya'nın birçok kıyı bölgesinde büyük ölçekli, köleler tarafından işletilen bağ'lar ortaya çıktı ve öyle bir yayıldı ki, MS 92'de imparator Domitian verimli toprakları gıda üretimine açmak için çok sayıda üzüm bağını yok etmek zorunda kaldı.
Bu süre zarfında İtalya dışında bağcılık Roma yasalarına göre yasaktı. İllere yapılan ihracatlar özellikle Galya'dan daha fazla köle karşılığında karşılık buldu. Pliny'ye göre Galya ile ticaret yoğundu çünkü sakinler İtalyan şarabını karıştırılmamış ve kısıtlama olmadan içme eğilimindeydiler. Yetişkinler için hoş olmasa da, o zamanlar gençlerin iyi bir oranda su ile karıştırılmış şarap içmeleri adetti.
Eyalet bağcılığıyla ilgili yasalar gevşetildikçe Avrupa'nın geri kalanında, özellikle Galya (bugünkü Fransa) ve Hispania olmak üzere geniş üzüm bağları gelişmeye başladı. Bu, ’lerin atası olan biturika gibi yeni asmaların yetiştirilmesiyle aynı zamana denk geldi. Bu üzüm bağları o kadar başarılı oldu ki, İtalya sonunda taşra şarapları için bir ithalat merkezi haline geldi.
Bağbozumuna bağlı olarak, modern İtalya, dünyanın en büyük veya ikinci en büyük şarap üreticisidir. 2005 yılında üretim, küresel toplamın yaklaşık %20'siydi ve yalnızca %26'sını üreten Fransa'dan sonra ikinci sıradaydı. Aynı yıl ABD'ye yapılan sofralık şarap ithalatının dolar değerindeki İtalya'nın payı %32, Avustralya'nınki %24 ve Fransa'nınki %20 idi. Avustralya ile birlikte İtalya'nın pazar payı son yıllarda hızla arttı.
İtalyan unvan sistemi
1963'te, ilk resmi İtalyan şarap sınıflandırma sistemi başlatıldı. O zamandan beri, 1992'deki büyük değişiklik de dahil olmak üzere mevzuatta çeşitli değişiklikler ve eklemeler yapıldı. 2010'da yapılan son değişiklik, en son Avrupa Birliği şarap düzenlemeleri (2008–09) ile uyumlu dört temel kategori oluşturdu. En alttan en üst düzeye kadar kategoriler şunlardır:
- Vini (şaraplar - gayri resmi olarak 'genel şaraplar' denilir): şaraplar AB topraklarında herhangi bir yerde üretilebilir, etikette kullanılan üzüm çeşitlerinin veya mahsulün coğrafi menşei belirtilmez. (Etiket sadece şarabın rengini bildirir.)
- Vini varietali (varyete şarapları): çoğunlukla (en az %85) bir tür yetkili 'uluslararası' üzüm çeşidinden (Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Sauvignon Blanc, Syrah) veya bunlardan iki veya daha fazlasından tamamen, üzüm çeşidi veya çeşitleri yapılan genel şaraplardır ve bağbozumu etikette belirtilebilir. (Bunun yerine coğrafi menşei belirtme yasağı korunur. Bu şaraplar AB topraklarında herhangi bir yerinde yapılabilir.)
- Vini IGP (İtalya'da geleneksel olarak IGT olarak uygulanan Korumalı Coğrafi İşaretli şaraplar - Tipik Coğrafi İşaret): İtalya içinde belirli bir bölgede üretilen ve izin verilen çeşitlere ilişkin birçok özel ve kesin düzenlemeye, bağcılık ve şarapçılık uygulamalarına, organoleptik ve kimyasal-fiziksel özelliklere, etiketleme talimatları vb. uygun olarak üretilen şaraplardır. Halen (2016) 118 IGP/IGTler vardır.
- Vini DOP (Korumalı Menşe İşaretli şaraplar): bu kategori iki alt kategorilidir: Vini DOC (Kontrollü Menşe İşareti) ve Vini DOCG (Kontrollü ve Garantili Menşe İşareti). DOC şarapları en az 5 yıllık IGP şarapları olmalıdır. Genellikle, iklimsel ve jeolojik özellikleri, kalitesi ve yerel şarapçılık geleneklerinin özgünlüğü nedeniyle özellikle tercih edilen belirli bir IGP bölgesindeki daha küçük bölgelerden gelirler. Ayrıca IGP şaraplarından daha katı üretim düzenlemelerine uymaları gerekir. En az 10 yıldır DOC olan bir DOC şarabı DOCG'ye yükseltilebilir. DOCG şaraplarının gerekliliklerini yerine getirmenin yanı sıra, DOCG şarapları özel olarak atanmış bir komite tarafından tadım da dahil olmak üzere ticarileştirilmeden önce daha katı analizlerden geçmelidir. DOCG şarapları ayrıca üstün ticari başarı göstermelidir. 2016 yılı itibarıyla toplam 405 DOP olup bunların 332 adedi DOP DOC ve 73 adedi ise DOCG ‘dur.
Köpüklü şarap üretiminin düzenlenmesiyle ilgili bir dizi alt kategori vardır (örn. Vino Spumante, Vino Spumante di Qualità, Vino Spumante di Qualità di Tipo Aromatico, Vino Frizzante).
DOP kategorisinde 'Classico', korunan bölgenin orijinal tarihi merkezinde üretilen bir şaraptır. 'Superiore' muadil normal DOP şarabından en az %0,5 daha fazla alc/hacim içeren bir şaraptır ve hektar başına izin verilen daha az miktarda üzüm kullanılarak üretilir ve genellikle daha yüksek kalite sağlar. 'Riserva' minimum bir süre yıllandırılmış bir şaraptır. Sürenin uzunluğu (kırmızı, beyaz, Geleneksel yöntem köpüklü, Charmat yöntemi köpüklü) ile değişir. Bazen 'Classico' veya 'Superiore', DOP adının parçasıdır (örn. Chianti Classico DOCG veya Soave Superiore DOCG).
İtalya Tarım Bakanlığı (MIPAAF) düzenli olarak resmi sınıflandırma güncellemeleri yayınlar.
Daha gevşek düzenlemelerin mutlaka daha düşük kaliteye karşılık gelmediğini not etmek önemlidir. Aslında, birçok IGP şarabı aslında yüksek kaliteli şaraplardır. Yetenekli şarap üreticileri bazen DOC veya DOCG gerekliliklerine uymayan çeşitler veya çeşit yüzdeleri kullanarak şaraplar yaratmak isterler. Örneğin, "Süper Toskanalar" genellikle IGP tanımlamasını taşıyan yüksek kaliteli şaraplardır. Üstün kalitede birkaç başka IGP şarabı da vardır.
Fransa'nın aksine, İtalya hiçbir zaman resmi olarak en iyi 'crus' sınıflandırmasına sahip olmadı. İtalyan şarap mükemmelliğini gayri resmi olarak temsil etme çabasıyla, Comitato Grandi Cru d'Italia (İtalya Grand Crus Komitesi) ve Instituto del Vino Italiano di Qualità—Grandi marchi (Kaliteli İtalyan Şarabı Enstitüsü—Büyük Markalar) gibi özel girişimlerin her biri, önde gelen ünlü İtalyan şarap üreticilerinden bir seçkiyi bir araya getirir.
2007'de Barbaresco Konsorsiyumu, MEGA veya alt bölgeler olarak da bilinen Menzioni Geografiche Aggiuntive (ek coğrafi referanslar)'ı ilk tanıtan oldu. 2007'de altmış beş alt bölge bağ alanı belirlendi ve 2010'da bir alt bölge daha onaylanarak nihai sayı 66'ya ulaştı. Asıl amaç, en çok bilinen crus‘ların bazılarına, onları haksız büyüme ve sömürüden korumak için resmi sınırlar koymaktı.
Barolo Konsorsiyumu, 2010 yılında 170'i bağ alanı ve 11'i köy adı olmak üzere 181 MEGA ile aynı şeyi yaptı. Barbaresco ve Barolo için MEGA'nın tanıtılmasının ardından, Vigna (İtalyanca bağ için) terimi, ilgili MEGA'dan sonra ve yalnızca bağın onaylanmış resmi coğrafi işaretlerden biri içinde olması durumunda etiketlerde kullanılabilir.
İtalyan şarap bölgeleri
İtalya'nın yirmi şarap bölgesi, ülkenin yirmi idari bölgesine tekabül eder. Bu bölgeler arasındaki farkları anlamak, farklı İtalyan şarap türlerini anlamada çok yardımcı olur. İtalya'da şarap yerel mutfağı yansıtma eğilimindedir. Yöresel mutfak da şarabı etkiler. 15 farklı bölgede bulunur ancak bunların çoğu Piedmont, Lombardia, Veneto ve Toskana'da yoğunlaşmıştır. Bunlar arasında dünya çapındaki şarap severler tarafından beğenilen ve aranan unvanlar vardır: , ve (halk dilinde "Katil B'ler" olarak bilinir). Uluslararası pazarlarda ve uzmanlar arasında son yıllarda dikkat çeken diğer önemli şaraplar ise şunlardır: Amarone della Valpolicella, Prosecco di Conegliano- Valdobbiadene, Campania'dan Taurasi, Lombardiya'dan Franciacorta köpüklü şarapları; yaprak dökmeyen şaraplar Chianti ve Soave iken, Merkez ve Güney İtalya'dan yeni şaraplar hızla tanınırlık kazanmaktadır: Verdicchio, Sagrantino, Primitivo, Nero D'Avola diğerleri arasında. Friuli-Venezia Giulia, Pinot Grigio gibi beyaz şaraplarının kalitesiyle dünyaca ünlüdür. Passitos ve Moscatos gibi farklı bölgelerde yapılan özel tatlı şaraplar da eski zamanlardan beri ünlüdür.
Sannio
- Falanghina del Sannio
- Camaiola (Barbera del Sannio)
- Aglianico del Sannio
Langhe ve Monferrato
Üzümler
Kırmızı şarap
- Barolo
- Barbaresko
- berber
- grignolino
Beyaz Şarap
Franciacorta
Üzümler
Vini spumanti
- Berlucchi
- Ca’ del Bosco
- Bellavista
Valtellina
Üzümler
Kırmızı şarap
- Nebbiolo veya Chiavennasca
Beyaz Şarap
Veneto
Üzümler
Kırmızı şarap
- Amarone
- Recioto della Valpolicella
- Bardolino
Valpolicella (Amarone, Recioto, Ripasso ve Classico) ve Bardolino (Superiore ve Classico) üretimi için ana üzüm çeşitleri aynıdır: Corvina, Rondinella ve Molinara. Hepsi Verona vilayetinin yerli kırmızı üzüm çeşitleridir. En önemlisi Corvina'dır. Corvina berry eti tatlı bir lezzet profiline sahiptir ve kabuğu kiraz notalı mavi menekşe renklidir. Corvina ve diğer çeşitler farklı şaraplar yapmak için farklı şekillerde şaraplaştırılır.
Recioto ve Amarone elde etmek için önce kurutma yapılır.
Valpolicella ve Bardolino için şaraplaştırma hasattan hemen sonra gerçekleşir.
Adige nehri iki üretim alanını sağda Adige'yi Garda Gölü'ne doğru ayırır, solda ise Valpolicella Bardolino üretilir. Birçok şarap imalathanesi her iki şarabı da üretir.
Her zaman aynı çeşitlerden başlayarak, belirli bir şaraplaştırma ile Chiaretto (rosé) ve Bardolino novello da yapılır.
Beyaz şarap
- Custoza
- Recioto di Soave
- Soave
- Garda
- Pinot Grigio delle Venezie
Vini spumanti
- Prosecco
- Durello
Üzümler
Trentino
Üzümler
- Gewurtztraminer
- Schiava
- Legrein
- Muller-Turgau
Kırmızı şarap
- Moscato Rosa
Beyaz şarap
- Gewurtztraminer
Collio Friulano
Üzümler
Kırmızı şarap
- Friulano
Beyaz şarap
Toscana
Üzümler
Kırmızı şarap
- Chianti
- Brunello di Montalcino
- Morellino di Scansano
Beyaz şarap
Umbria
Üzümler
Kırmızı şarap
Beyaz şarap
- Torgiano
- SAgrantino di Montefalco
Irpinia
Üzümler
Kırmızı şarap
- Taurasi
- Falanghina
Beyaz şarap
Puglia
Üzümler
Kırmızı şarap
- Primitivo
- Negramaro
- Nero di Troia
Beyaz şarap
- Bianco D’alessano
- Bombino Bianco.
Sicilya
Üzümler
Kırmızı şarap
- Nero d'Avola
Beyaz şarap
- Marsala
- Malvasia
İtalyan üzüm çeşitleri
İtalya Tarım ve Orman Bakanlığı (MIPAAF), 350'den fazla üzümü belgeledi ve onlara "yetkili" statüsü verdi. Dolaşımda 500'den fazla belgelenmiş başka çeşit de vardır. İtalya'nın birçok üzüm çeşidinin en yaygın ve önemli olanlarının listesi aşagıdadır.
Bianco (Beyaz)
- Arneis: 15. yüzyıldan beri orada yetiştirilen Piyemonte'den bir çeşit.
- Catarratto: Sicilya'da yaygın ve Salaparuta'da en çok yetiştirilen beyaz üzüm çeşididir.
- Fiano : İtalya'nın güneybatı kıyısında yetişir.
- Friulano: Sauvignon Vert veya Sauvignonasse olarak da bilinen bir çeşittir, Friuli'nin en tipik şaraplarından birini verir. Şarap daha önce Tocai olarak biliniyordu ancak eski adı Avrupa Adalet Divanı tarafından Macaristan'dan Tokay tatlı şarabıyla karıştırılmaması için yasaklandı.
- Garganega: Soave ve Custoza etiketli şarapların üzüm çeşididir. İtalya'nın Veneto şarap bölgesinden sek beyaz şaraptır. Kuzeydoğu İtalya'da Verona şehri çevresinde sevilir. Halen, 3.500'den fazla farklı Soave üreticisi vardır.
- Greco di Tufo: İtalya'nın güneybatı kıyısında yetişir.
- Malvasia bianca: İtalya'nın her yerinde görülen beyaz bir çeşittir. Birçok klon ve mutasyon içerir.
- Moscato blanc: Esas olarak Piyemonte’de yetiştirilir, çoğunlukla hafif köpüklü ("kıvrımlı"), yarı tatlı Moscato d'Asti'de kullanılır. Trentino Alto-Adige'de yetişen iki Cermen çeşidi olan Moscato Giallo ve Moscato rosa ile karıştırılmamalıdır.
- Nuragus: Güney Sardunya'da genellikle aperatif olarak tüketilen hafif ve ekşi şaraplar yapan eski bir Sardunya üzüm çeşididir.
- Passerina: esas olarak Passerina üzümlerinden (hatta tamamen bunlarla üretilebilir) artı minimum oranda diğer beyaz üzümlerden elde edilir ve hareketsiz, köpüklü veya passito olabilir. Hareketsiz versiyon, bu üzümlerin tipik özelliği olan asidik profillidir.
- Pecorino: Marche ve Abruzzo'ya özgüdür. Falerio dei Colli Ascolani ve Offida DOC şaraplarında kullanılır. Az verimlidir ancak erken ve yüksek rakımlarda olgunlaşır. Pecorino şarapları zengin, aromatik karakterlidir.
- Pigato: Deniz ürünleri ile eşleştirmek için şarap yapılan Ligurya'dan asidik bir üzüm çeşididir.
- Pinot grigio: Başarılı bir ticari üzüm (Fransa'da Pinot Gris olarak bilinir), şarapları gevreklik ve temizlik ile karakterize edilir. Şarap, hafiften ila tam gövdeli arasında değişebilir.
- Ribolla Gialla: Venedikliler tarafından tanıtılan ve artık Friuli'ye ev sahipliği yapan bir Yunan çeşididir.
- Trebbiano: Bu üzüm, İtalya'da en çok yetiştirilen beyaz çeşittir. Frascati dahil olmak üzere Abruzzo ve Lazio şaraplarına özel olarak odaklanılarak ülke genelinde yetiştirilmektedir. Valentini gibi yapımcılardan Trebbiano'nun 15+ yaşlandırıldığı bilinmektedir. Fransa'da Ugni blanc olarak bilinir.
- Verdicchio o Trebbiano di Lugana: Bu, Marche bölgesindeki Castelli di Jesi ve Matelica bölgelerinde yetiştirilir ve ondan yapılan çeşitli beyaz şaraba adını verir. Adı "verde" ‘den (tr:yeşil) gelir. Son birkaç yıldır Verdicchio şarapları, İtalya'nın en iyi beyaz şarapları olarak kabul edilmektedir.
- Vermentino: Bu, Sardunya'da çok yetiştirilir. Toskana ve Ligurya kıyı bölgelerinde de bulunur. Bu şaraplar, deniz ürünleriyle iyi giden sevilen bir eşliktir.
Diğer önemli beyazlar arasında Carricante, Coda de Volpe, Cortese, Falanghina, Grechetto, Grillo, Inzolia, Picolit, Traminer, Verduzzo ve Vernaccia bulunur.
Yerel olmayan çeşitler arasında Chardonnay, Gewürztraminer (bazen traminer aromatico olarak adlandırılır), Petite Arvine, Riesling, Sauvignon blanc ve diğerleri bulunur.
Rosso (kırmızı)
- Aglianico: Sangiovese ve Nebbiolo ile en büyük üç İtalyan üzüm çeşidinden biri kabul edilir ve kaliteli şarap yapma kabiliyeti nedeniyle bazen "Güneyin Barolo'su" (İtalyanca: il Barolo del Sud) denir. DOCG şarapları, Aglianico del Vulture Superiore ve Taurasi yapmak için öncelikle Basilicata ve Campania'da yetiştirilir..
- Barbera: Piyemonte ve Güney Lombardiya bölgelerinin en çok yetiştirilen kırmızı şarap üzümü olup Barbera'nın en büyük ekim alanları Asti, Alba ve Pavia kasabalarının yakınındadır.
Barbera şarapları bir zamanlar basitçe "Barolo'nun hazır olmasını beklerken içtiğiniz şaraplar" olarak görülürdü ancak yeni nesil şarap üreticileriyle artık durum böyle değildir. Şaraplar şimdi titizlikle övülür. Asti bölgesinde, uluslararası pazara yönelik kaliteli bir şarap olan Nizza olmak üzere Fransız barikatlarında yıllandırılabilen "Barbera d'Asti Superiore" yapımında Barbera üzümleri kullanılır. Asmanın parlak kiraz renginde meyveleri vardır ve şarabı koyu renkli ve asidiktir.
- Corvina: Rondinella ve Molinara çeşitleriyle birlikte bu, Veneto'nun ünlü şaraplarını yapan başlıca üzümdür: Valpolicella ve Amarone. Valpolicella şarabının koyu kiraz meyvesi ve baharatı vardır. Üzümler passito (kurutma işlemi) geçirdikten sonra şaraba artık Amarone denir ve alkol oranı yüksektir (%16 ve üstü) ve kuru üzüm, kuru erik ve şuruplu meyvelerle nitelenir.
Bazı Amaroneler 40+ yıl yaşlanabilir ve fiyatları muhteşem fiyatlara çıkabilir. Aralık 2009'da, beğenilen Amarone di Valpolicella'nın uzun süredir aranan DOCG statüsünü nihayet aldığı bir kutlama yapıldı. Amarone için kullanılan yöntemin aynısı, bu bölgede üretilen en eski şarap olan Recioto için de kullanılır ancak aradaki fark, Recioto'nun tatlı bir şarap olmasıdır.
- Dolcetto: Piyemonte'de Barbera ve Nebbiolo'nun yanında yetişen bir üzümdür, adı "küçük tatlı" anlamına gelir ki bu şarabın tadına değil, büyüme kolaylığına ve her gün uygun içilecek iyi şaraplar yapmasına atıfta bulunur. Şarapta, concord üzümü, yabani böğürtlen ve şifalı otların aromaları hakimdir.
- Malvasia nera: Piyemonte'den kırmızı Malvasia çeşididir. Bazen passito tarzında telaffuz edilen tatlı ve güzel kokulu bir şaraptır.
- Montepulciano üzümü: Toskana kasabası Montepulciano ile karıştırılmaması gereken, karşı kıyıda Abruzzo'da en çok yetiştirilen üzümdür. Şarapları ipeksi erik benzeri meyve notaları, dostça asitlik ve hafif tanenler geliştirir. Daha yakın zamanlarda, üreticiler bu şarabın zengin, mürekkepli, özütlenmiş bir çeşidini yaparlardı. Bu, geçmişte üretilen birçok kalitesiz şişeyle keskin tezat oluşturur.
- Nebbiolo: İtalya'nın üzüm çeşitlerinin en soylusudur. Adı ("küçük sis" anlamına gelir), Nebbiolo'nun esas olarak yetiştirildiği ve en başarılı sonuçları elde ettiği Piyemonte'nin çoğunu kaplayan sonbahar sisine atıfta bulunur. Yetiştirilmesi zor bir üzüm çeşididir, Cuneo vilayetinde üretilen en ünlü Barolo ve Barbaresco'nun yanı sıra sırasıyla Novara ve Vercelli illerinde üretilen daha az bilinen Ghemme ve Gattinara ve Valtellina'daki Sforzato, Inferno ve Sassella şarapları yapılır. Geleneksel olarak üretilen Barolo, elli yıldan fazla yaşlanabilir ve birçok şarap meraklısı tarafından İtalya'nın en büyük şarabı olarak kabul edilir.
- Negroamaro: Adı kelimesi kelimesine "siyah buruk" demektir. Puglia bölgesinde çok yetiştirilen bir üzüm olup, Salice Salentino şarabının belkemiğidir.
- Nero d'Avola: Sicilya'nın bir zamanlar belirsiz olan bu yerli varyete şarabı, koyu meyve notaları ve güçlü tanenleriyle dikkat çeker. Nero d'Avola'nın kalitesi son yıllarda arttı.
- Primitivo: Güney İtalya'da, özellikle de Puglia'da bulunan kırmızı bir üzümdür. Primitivo erken olgunlaşır ve çok yüksek alkol seviyelerine ulaşabileceği sıcak iklimlerde gelişir. Hem Primitivo hem de California Zinfandel, Hırvat üzümü Crljenak Kaštelanski'nin klonlarıdır.
- Sagrantino: Umbria'nın ender bir yerlisidir, 2010 yılına kadar yalnızca 994 hektar (2.460 akre) ekilmiş olmasına rağmen, ondan üretilen şaraplar (Ya Montefalco Sagrantino’da %100 Sagrantino olarak veya Montefalco Rosso olarak Sangiovese ile harmanlanmış olarak) dünyaca ünlüdür ve tanenleri çok yüksektir. Bu şaraplar da yıllarca yaşlandırılabilir.
- Sangiovese: İtalya'nın şöhret iddiası ve Toskana'nın gururudur. En önemlisi Chianti ve Chianti Classico'daki baskın üzüm çeşidi ve Brunello di Montalcino'daki tek bileşendir. Sangiovese aynı zamanda Vino Nobile di Montepulciano, Rosso di Montalcino ve Montefalco Rosso gibi düzinelerce diğer çeşitlerin önemli bir bileşeni ve yanı sıra, Bordeaux çeşitlerinin (Cabernet Sauvignon, Merlot ve Cabernet Franc) üçüyle harmanlandığı ve genelde Fransız meşe fıçılarında yıllandırıldığı, uluslararası pazar için tipik bir California cabernet stilinde hazırlanmış şarapla sonuçlanan, beğenilen, modern tarzdaki "Süper Toskanaların" temelidir: meşeli, çok alkollü ve olgun, meyve-ileri profilidir.
Diğer başlıca kırmızı çeşitleri Cannonau, Ciliegiolo, Gaglioppo, Lagrein, Lambrusco, Monica, Nerello Mascalese, Pignolo, Refosco, Schiava, Schioppettino, Teroldego ve Uva di Troia'dır.
Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Merlot ve Syrah gibi "uluslararası" çeşitler de yaygın olarak yetiştirilmektedir.
Süper Toskanalar
"Süper Toskana" terimi (çoğunlukla İngilizce konuşulan dünyada kullanılır ve İtalya'da daha az bilinir) herhangi bir şarabı tanımlar (çoğunlukla kırmızı, ancak bazen de beyaz) Toskana'da üretilmiştir ve genellikle geleneksel yerel DOC veya DOCG düzenlemelerine uymaz. Sonuçta, Süper Toskanalar genellikle Toscana IGT şaraplarıdır, diğerleri ise uluslararası üzüm çeşitlerine oldukça açık bir menşe tanımı olan Bolgheri DOC 'dur. Geleneksel Toskana DOC(G)'leri, şarapların yerel üzümlerden ve çoğunlukla Sangiovese'den yapılmasını gerektirir. Bazen Süper Toskanalar aslında yalnızca Sangiovese tarafından üretilse de, genellikle (1) kırmızı şarap üretmek için Sangiovese'yi uluslararası üzümlerle (Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc ve Syrah gibi) harmanlayarak, (2) uluslararası üzümleri tek başına harmanlayarak (özellikle kırmızılar için klasik Bordeaux üzümleri; Chardonnay ve Sauvignon blanc beyazlar için) veya (3) tek bir uluslararası çeşit kullanarak yapılırlar. Bir bakıma, kırmızı Süper Toskanalar, ABD menşeli uluslararası Bordeaux tarzı kırmızıların ünlü Meritage'ı kategorisini öngörmüştür.
Olağanüstü miktarda şarap "ilk Süper Toskana" olduğunu iddia etse de, çoğu kişi bu itibarın 1944'te Bolgheri'deki Tenuta San Guido malikanesine Cabernet Sauvignon'u diken mars Mario Incisa della Rocchetta'nın parlak fikri olan Sassicaia'ya ait olduğu konusunda hemfikirdir. 1968'deki üzüm hasatından başlayarak 1971'de ticari olarak piyasaya sürülene kadar uzun yıllar markinin kişisel şarabıydı.
1968'de Azienda Agricola San Felice, Vigorello adında Süper Toskanayı yaptı. 1970'lerde, ailesi 600 yılı aşkın süredir şarap yapan Piero Antinori, Chianti harmanından beyaz üzümleri çıkarıp yerine Bordeaux çeşitleri (yani Cabernet Sauvignon ve Merlot) ekleyerek daha zengin şarap yapmaya karar verdi. Amcası Mario Incisa della Rocchetta tarafından kendisine satış acentesi verilen Sassicaia'dan ilham aldı. Sonuç, üzümlerin yetiştirildiği bağdan sonra Tignanello adını verdiği ilk Süper Toskanalardan biri oldu. Eskiden Chianti Classico Riserva Vigneto Tignanello olan, 1971'de DOC'tan çekildi, önce beyaz üzümler kaldırıldı (daha sonra Chianti DOC'ta zorunluydu) ve yavaş yavaş Fransız çeşitleri eklendi. 1975'te Tignanello %85 Sangiovese, %10 Cabernet Sauvignon ve %5 Cabernet Frangı ile yapıldı ve bugün de öyledir. Diğer şarap üreticileri, kısa bir süre sonra kendi Süper Toskana karışımlarını denemeye başladı.
Bu şaraplar, katı DOC(G) sınıflandırmalarına uymadıklarından, başlangıçta, genellikle daha az kaliteli şaraplar için ayrılmış eski resmi kategorisi olan "sofra şarabı" anlamına gelen vino da tavola olarak etiketlendiler. 1992'de Indicazione Geografica Tipica kategorisinin (teknik olarak vino da tavola ve DOC(G)) arasındaki bir kalite seviyesini gösteren ve 1994'te DOC Bolgheri etiketinin oluşturulması, düzenleyici bir bakış açısıyla Süper Toskanaların "geri alınmasına" yardımcı oldu. Süper Toskanaların öncü çalışmasından bu yana, yeni nesil İtalyan şarap üreticilerinin ve bazı durumlarda uçan şarap üreticilerinin çabalarının sonucunda İtalya genelinde DOC veya DOCG sınıflandırmasına girmeyen yüksek kaliteli şarapların üretiminde hızlı bir artış oldu.
İtalya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Şarap ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Mulligan, Mary Ewing and McCarthy, Ed. Italy: A passion for wine., 2006, 62(7), 21-27
- ^ Karlsson, Per (14 Nisan 2019). . BKWine Magazine. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- ^ a b "Wine Industry India". . 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2011.
- ^ a b "UNRV.com". 4 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2011.
- ^ The Oxford Companion to Archaeology, Brian Murray Fagan, 1996 Oxford Univ Pr, p.757
- ^ Wine: A Scientific Exploration, , Roger Pinder, CRC Press, p.66
- ^ Introduction to Wine Laboratory Practices and Procedures, Jean L. Jacobson, Springer, p.84
- ^ Researchers Discover Italy’s Oldest Wine in Sicilian Cave 9 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., SmithsonianMag.com, August 31, 2017
- ^ "Wine and Rome". Penelope.uchicago.edu. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ Mulligan, Mary Ewing and McCarthy, Ed. Italy: A passion for wine. Indiana Beverage Journal, 2006.
- ^ . Politicheagricole.it. 13 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ . Politicheagricole.it. 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ a b c d K. O'Keefe Barolo and Barbaresco: the King and Queen of Italian Wine California University Press 2014 .
- ^ Novella Talamo (20 Kasım 2014). . Lucianopignataro.it. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ Levine, Allison (12 Kasım 2015). "Aglianico: The Barolo of the South". Napa Valley Register. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^ . 26 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
- ^ . 1 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
- ^ . Thewinedoctor.com. 10 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.(abonelik gereklidir)
- ^ . Bestofsicily.com. 5 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ Anderson, Kym; Aryal, Nanda R. (2013). Which Winegrape Varieties are Grown Where? A Global Empirical Picture. University of Adelaide Press. doi:10.20851/winegrapes. hdl:2440/81592. ISBN .
- ^ . Streetdirectory.com. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ Peretti, Angelo (2002). Vini delle regioni d'Italia [Wines from the Regions of Italy] (İtalyanca). Novara: Cartografia di Novara. s. 145. ISBN .
- ^ a b O'Keefe, Kerin (2009). "Rebels without a cause? The demise of Super-Tuscans" (PDF). (23): 94-99. 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Italyan sarabi dunyada sarapcilik yapilan en eski ulkelerden biri olan Italya da yapilan saraba verilen addir Italya dunyanin en onemli sarap ureticilerinden biridir ve 2005 yili itibari ile dunya uretiminin yaklasik beste birini uretmektedir Italyan sarap cesitleri Italyan sarabi hem dunya capinda ihrac edilir hem de yurt icinde kisi basina ortalama 42 litre tuketen ve dunya sarap tuketiminde besinci siradaki Italyanlar arasinda populerdir 2018 de Italya Fransiz sarabi 17 ve Ispanya 15 onunde kuresel uretimin 19 unu olusturuyordu Italyan sarabi dunyanin pek cok ulkesine ihrac edilmektedir ve Hindistan gibi cogu Asya ulkesinde 10 dan buyuk bir pazar payina sahiptir Sarap Italya da oldukca populerdir Ulke kisi basina 70 litrelik tuketimle dunyada kisi basina sarap tuketiminde basi cekmektedir bu oran ABD de 25 Avustralya da 20 litre Cin de ise 40 mililitredir Uzum ulkenin neredeyse her yoresinde uretilmektedir ve ulkede bir milyondan fazla saraplik uzum bagi mevcuttur Etrusk ve Yunan yerlesimciler MO 2 yuzyilda Romalilar kendi sarap uzumu baglarini kurup uretime baslamadan uzun zaman once ulkede sarap uretiyorlardi Roma sarapciligi bereketli ve iyi organize olmustu buyuk olcude uretim yapildi ve varil ile siseleme gibi cesitli saklama yontemleri gelistirildi TarihZeytin agaclari ile birlikte buyuyen asmalarla tipik bir Italyan bag manzarasi Uzum Italya da binlerce yildir yabani Vitis vinifera asmasindan yetistirilir Daha once bagciligin Sicilya ve guney Italya ya Miken Yunanlar tarafindan getirildigine inaniliyordu cunku ilk Yunan somurgeciler MO 800 civarinda Italya kiyilarina vardiklarinda sarapcilik geleneklerinin Italya da zaten yerlesik oldugu biliniyordu Bununla birlikte da 2017 de yapilan arkeolojik kesifler Sicilya da bagciligin en azindan MO 4000 e kadar onceden dusunulenden yaklasik 3 000 yil once gelistigini ortaya koydu Antik Roma doneminde Italya nin bircok kiyi bolgesinde buyuk olcekli koleler tarafindan isletilen bag lar ortaya cikti ve oyle bir yayildi ki MS 92 de imparator Domitian verimli topraklari gida uretimine acmak icin cok sayida uzum bagini yok etmek zorunda kaldi Bu sure zarfinda Italya disinda bagcilik Roma yasalarina gore yasakti Illere yapilan ihracatlar ozellikle Galya dan daha fazla kole karsiliginda karsilik buldu Pliny ye gore Galya ile ticaret yogundu cunku sakinler Italyan sarabini karistirilmamis ve kisitlama olmadan icme egilimindeydiler Yetiskinler icin hos olmasa da o zamanlar genclerin iyi bir oranda su ile karistirilmis sarap icmeleri adetti Eyalet bagciligiyla ilgili yasalar gevsetildikce Avrupa nin geri kalaninda ozellikle Galya bugunku Fransa ve Hispania olmak uzere genis uzum baglari gelismeye basladi Bu lerin atasi olan biturika gibi yeni asmalarin yetistirilmesiyle ayni zamana denk geldi Bu uzum baglari o kadar basarili oldu ki Italya sonunda tasra saraplari icin bir ithalat merkezi haline geldi Bagbozumuna bagli olarak modern Italya dunyanin en buyuk veya ikinci en buyuk sarap ureticisidir 2005 yilinda uretim kuresel toplamin yaklasik 20 siydi ve yalnizca 26 sini ureten Fransa dan sonra ikinci siradaydi Ayni yil ABD ye yapilan sofralik sarap ithalatinin dolar degerindeki Italya nin payi 32 Avustralya ninki 24 ve Fransa ninki 20 idi Avustralya ile birlikte Italya nin pazar payi son yillarda hizla artti Italyan unvan sistemiDOCG ve DOC iki sarap sisesi uzerindeki etiketler 1963 te ilk resmi Italyan sarap siniflandirma sistemi baslatildi O zamandan beri 1992 deki buyuk degisiklik de dahil olmak uzere mevzuatta cesitli degisiklikler ve eklemeler yapildi 2010 da yapilan son degisiklik en son Avrupa Birligi sarap duzenlemeleri 2008 09 ile uyumlu dort temel kategori olusturdu En alttan en ust duzeye kadar kategoriler sunlardir Vini saraplar gayri resmi olarak genel saraplar denilir saraplar AB topraklarinda herhangi bir yerde uretilebilir etikette kullanilan uzum cesitlerinin veya mahsulun cografi mensei belirtilmez Etiket sadece sarabin rengini bildirir Vini varietali varyete saraplari cogunlukla en az 85 bir tur yetkili uluslararasi uzum cesidinden Cabernet Franc Cabernet Sauvignon Chardonnay Merlot Sauvignon Blanc Syrah veya bunlardan iki veya daha fazlasindan tamamen uzum cesidi veya cesitleri yapilan genel saraplardir ve bagbozumu etikette belirtilebilir Bunun yerine cografi mensei belirtme yasagi korunur Bu saraplar AB topraklarinda herhangi bir yerinde yapilabilir Vini IGP Italya da geleneksel olarak IGT olarak uygulanan Korumali Cografi Isaretli saraplar Tipik Cografi Isaret Italya icinde belirli bir bolgede uretilen ve izin verilen cesitlere iliskin bircok ozel ve kesin duzenlemeye bagcilik ve sarapcilik uygulamalarina organoleptik ve kimyasal fiziksel ozelliklere etiketleme talimatlari vb uygun olarak uretilen saraplardir Halen 2016 118 IGP IGTler vardir Vini DOP Korumali Mense Isaretli saraplar bu kategori iki alt kategorilidir Vini DOC Kontrollu Mense Isareti ve Vini DOCG Kontrollu ve Garantili Mense Isareti DOC saraplari en az 5 yillik IGP saraplari olmalidir Genellikle iklimsel ve jeolojik ozellikleri kalitesi ve yerel sarapcilik geleneklerinin ozgunlugu nedeniyle ozellikle tercih edilen belirli bir IGP bolgesindeki daha kucuk bolgelerden gelirler Ayrica IGP saraplarindan daha kati uretim duzenlemelerine uymalari gerekir En az 10 yildir DOC olan bir DOC sarabi DOCG ye yukseltilebilir DOCG saraplarinin gerekliliklerini yerine getirmenin yani sira DOCG saraplari ozel olarak atanmis bir komite tarafindan tadim da dahil olmak uzere ticarilestirilmeden once daha kati analizlerden gecmelidir DOCG saraplari ayrica ustun ticari basari gostermelidir 2016 yili itibariyla toplam 405 DOP olup bunlarin 332 adedi DOP DOC ve 73 adedi ise DOCG dur Kopuklu sarap uretiminin duzenlenmesiyle ilgili bir dizi alt kategori vardir orn Vino Spumante Vino Spumante di Qualita Vino Spumante di Qualita di Tipo Aromatico Vino Frizzante DOP kategorisinde Classico korunan bolgenin orijinal tarihi merkezinde uretilen bir saraptir Superiore muadil normal DOP sarabindan en az 0 5 daha fazla alc hacim iceren bir saraptir ve hektar basina izin verilen daha az miktarda uzum kullanilarak uretilir ve genellikle daha yuksek kalite saglar Riserva minimum bir sure yillandirilmis bir saraptir Surenin uzunlugu kirmizi beyaz Geleneksel yontem kopuklu Charmat yontemi kopuklu ile degisir Bazen Classico veya Superiore DOP adinin parcasidir orn Chianti Classico DOCG veya Soave Superiore DOCG Italya Tarim Bakanligi MIPAAF duzenli olarak resmi siniflandirma guncellemeleri yayinlar Daha gevsek duzenlemelerin mutlaka daha dusuk kaliteye karsilik gelmedigini not etmek onemlidir Aslinda bircok IGP sarabi aslinda yuksek kaliteli saraplardir Yetenekli sarap ureticileri bazen DOC veya DOCG gerekliliklerine uymayan cesitler veya cesit yuzdeleri kullanarak saraplar yaratmak isterler Ornegin Super Toskanalar genellikle IGP tanimlamasini tasiyan yuksek kaliteli saraplardir Ustun kalitede birkac baska IGP sarabi da vardir Fransa nin aksine Italya hicbir zaman resmi olarak en iyi crus siniflandirmasina sahip olmadi Italyan sarap mukemmelligini gayri resmi olarak temsil etme cabasiyla Comitato Grandi Cru d Italia Italya Grand Crus Komitesi ve Instituto del Vino Italiano di Qualita Grandi marchi Kaliteli Italyan Sarabi Enstitusu Buyuk Markalar gibi ozel girisimlerin her biri onde gelen unlu Italyan sarap ureticilerinden bir seckiyi bir araya getirir 2007 de Barbaresco Konsorsiyumu MEGA veya alt bolgeler olarak da bilinen Menzioni Geografiche Aggiuntive ek cografi referanslar i ilk tanitan oldu 2007 de altmis bes alt bolge bag alani belirlendi ve 2010 da bir alt bolge daha onaylanarak nihai sayi 66 ya ulasti Asil amac en cok bilinen crus larin bazilarina onlari haksiz buyume ve somuruden korumak icin resmi sinirlar koymakti Barolo Konsorsiyumu 2010 yilinda 170 i bag alani ve 11 i koy adi olmak uzere 181 MEGA ile ayni seyi yapti Barbaresco ve Barolo icin MEGA nin tanitilmasinin ardindan Vigna Italyanca bag icin terimi ilgili MEGA dan sonra ve yalnizca bagin onaylanmis resmi cografi isaretlerden biri icinde olmasi durumunda etiketlerde kullanilabilir Italyan sarap bolgeleriItalyan bolgeleri Italya nin yirmi sarap bolgesi ulkenin yirmi idari bolgesine tekabul eder Bu bolgeler arasindaki farklari anlamak farkli Italyan sarap turlerini anlamada cok yardimci olur Italya da sarap yerel mutfagi yansitma egilimindedir Yoresel mutfak da sarabi etkiler 15 farkli bolgede bulunur ancak bunlarin cogu Piedmont Lombardia Veneto ve Toskana da yogunlasmistir Bunlar arasinda dunya capindaki sarap severler tarafindan begenilen ve aranan unvanlar vardir ve halk dilinde Katil B ler olarak bilinir Uluslararasi pazarlarda ve uzmanlar arasinda son yillarda dikkat ceken diger onemli saraplar ise sunlardir Amarone della Valpolicella Prosecco di Conegliano Valdobbiadene Campania dan Taurasi Lombardiya dan Franciacorta kopuklu saraplari yaprak dokmeyen saraplar Chianti ve Soave iken Merkez ve Guney Italya dan yeni saraplar hizla taninirlik kazanmaktadir Verdicchio Sagrantino Primitivo Nero D Avola digerleri arasinda Friuli Venezia Giulia Pinot Grigio gibi beyaz saraplarinin kalitesiyle dunyaca unludur Passitos ve Moscatos gibi farkli bolgelerde yapilan ozel tatli saraplar da eski zamanlardan beri unludur Sannio Falanghina del Sannio Camaiola Barbera del Sannio Aglianico del SannioLanghe ve Monferrato Uzumler Kirmizi sarap Barolo Barbaresko berber grignolinoBeyaz Sarap Franciacorta Uzumler Vini spumanti Berlucchi Ca del Bosco BellavistaValtellina Uzumler Kirmizi sarap Nebbiolo veya ChiavennascaBeyaz Sarap Veneto Uzumler Kirmizi sarap Amarone Recioto della Valpolicella Bardolino Valpolicella Amarone Recioto Ripasso ve Classico ve Bardolino Superiore ve Classico uretimi icin ana uzum cesitleri aynidir Corvina Rondinella ve Molinara Hepsi Verona vilayetinin yerli kirmizi uzum cesitleridir En onemlisi Corvina dir Corvina berry eti tatli bir lezzet profiline sahiptir ve kabugu kiraz notali mavi menekse renklidir Corvina ve diger cesitler farkli saraplar yapmak icin farkli sekillerde saraplastirilir Recioto ve Amarone elde etmek icin once kurutma yapilir Valpolicella ve Bardolino icin saraplastirma hasattan hemen sonra gerceklesir Adige nehri iki uretim alanini sagda Adige yi Garda Golu ne dogru ayirir solda ise Valpolicella Bardolino uretilir Bircok sarap imalathanesi her iki sarabi da uretir Her zaman ayni cesitlerden baslayarak belirli bir saraplastirma ile Chiaretto rose ve Bardolino novello da yapilir Beyaz sarap Custoza Recioto di Soave Soave Garda Pinot Grigio delle VenezieVini spumanti Prosecco DurelloUzumler Trentino Uzumler Gewurtztraminer Schiava Legrein Muller TurgauKirmizi sarap Moscato RosaBeyaz sarap GewurtztraminerCollio Friulano Uzumler Kirmizi sarap FriulanoBeyaz sarap Toscana Uzumler SangioveseKirmizi sarap Chianti Brunello di Montalcino Morellino di ScansanoBeyaz sarap Umbria Uzumler Kirmizi sarap Beyaz sarap Torgiano SAgrantino di MontefalcoIrpinia Uzumler Kirmizi sarap Taurasi FalanghinaBeyaz sarap Puglia Uzumler Kirmizi sarap Primitivo Negramaro Nero di TroiaBeyaz sarap Bianco D alessano Bombino Bianco Sicilya Uzumler Kirmizi sarap Nero d AvolaBeyaz sarap Marsala MalvasiaItalyan uzum cesitleriItalya Tarim ve Orman Bakanligi MIPAAF 350 den fazla uzumu belgeledi ve onlara yetkili statusu verdi Dolasimda 500 den fazla belgelenmis baska cesit de vardir Italya nin bircok uzum cesidinin en yaygin ve onemli olanlarinin listesi asagidadir Bianco Beyaz Piyemonte Barolo kasabasi cevresindeki uzum baglariArneis 15 yuzyildan beri orada yetistirilen Piyemonte den bir cesit Catarratto Sicilya da yaygin ve Salaparuta da en cok yetistirilen beyaz uzum cesididir Fiano Italya nin guneybati kiyisinda yetisir Friulano Sauvignon Vert veya Sauvignonasse olarak da bilinen bir cesittir Friuli nin en tipik saraplarindan birini verir Sarap daha once Tocai olarak biliniyordu ancak eski adi Avrupa Adalet Divani tarafindan Macaristan dan Tokay tatli sarabiyla karistirilmamasi icin yasaklandi Garganega Soave ve Custoza etiketli saraplarin uzum cesididir Italya nin Veneto sarap bolgesinden sek beyaz saraptir Kuzeydogu Italya da Verona sehri cevresinde sevilir Halen 3 500 den fazla farkli Soave ureticisi vardir Greco di Tufo Italya nin guneybati kiyisinda yetisir Malvasia bianca Italya nin her yerinde gorulen beyaz bir cesittir Bircok klon ve mutasyon icerir Moscato blanc Esas olarak Piyemonte de yetistirilir cogunlukla hafif kopuklu kivrimli yari tatli Moscato d Asti de kullanilir Trentino Alto Adige de yetisen iki Cermen cesidi olan Moscato Giallo ve Moscato rosa ile karistirilmamalidir Nuragus Guney Sardunya da genellikle aperatif olarak tuketilen hafif ve eksi saraplar yapan eski bir Sardunya uzum cesididir Passerina esas olarak Passerina uzumlerinden hatta tamamen bunlarla uretilebilir arti minimum oranda diger beyaz uzumlerden elde edilir ve hareketsiz kopuklu veya passito olabilir Hareketsiz versiyon bu uzumlerin tipik ozelligi olan asidik profillidir Pecorino Marche ve Abruzzo ya ozgudur Falerio dei Colli Ascolani ve Offida DOC saraplarinda kullanilir Az verimlidir ancak erken ve yuksek rakimlarda olgunlasir Pecorino saraplari zengin aromatik karakterlidir Pigato Deniz urunleri ile eslestirmek icin sarap yapilan Ligurya dan asidik bir uzum cesididir Pinot grigio Basarili bir ticari uzum Fransa da Pinot Gris olarak bilinir saraplari gevreklik ve temizlik ile karakterize edilir Sarap hafiften ila tam govdeli arasinda degisebilir Ribolla Gialla Venedikliler tarafindan tanitilan ve artik Friuli ye ev sahipligi yapan bir Yunan cesididir Trebbiano Bu uzum Italya da en cok yetistirilen beyaz cesittir Frascati dahil olmak uzere Abruzzo ve Lazio saraplarina ozel olarak odaklanilarak ulke genelinde yetistirilmektedir Valentini gibi yapimcilardan Trebbiano nun 15 yaslandirildigi bilinmektedir Fransa da Ugni blanc olarak bilinir Verdicchio o Trebbiano di Lugana Bu Marche bolgesindeki Castelli di Jesi ve Matelica bolgelerinde yetistirilir ve ondan yapilan cesitli beyaz saraba adini verir Adi verde den tr yesil gelir Son birkac yildir Verdicchio saraplari Italya nin en iyi beyaz saraplari olarak kabul edilmektedir Vermentino Bu Sardunya da cok yetistirilir Toskana ve Ligurya kiyi bolgelerinde de bulunur Bu saraplar deniz urunleriyle iyi giden sevilen bir esliktir Diger onemli beyazlar arasinda Carricante Coda de Volpe Cortese Falanghina Grechetto Grillo Inzolia Picolit Traminer Verduzzo ve Vernaccia bulunur Yerel olmayan cesitler arasinda Chardonnay Gewurztraminer bazen traminer aromatico olarak adlandirilir Petite Arvine Riesling Sauvignon blanc ve digerleri bulunur Rosso kirmizi Val d Orcia daki Sangiovese uzum baglari arka plandaki Amiata Dagi dirAbruzzo bolgesindeki Montepulciano uzumunden yapilan bir Montepulciano d Abruzzo sarabiAglianico Sangiovese ve Nebbiolo ile en buyuk uc Italyan uzum cesidinden biri kabul edilir ve kaliteli sarap yapma kabiliyeti nedeniyle bazen Guneyin Barolo su Italyanca il Barolo del Sud denir DOCG saraplari Aglianico del Vulture Superiore ve Taurasi yapmak icin oncelikle Basilicata ve Campania da yetistirilir Barbera Piyemonte ve Guney Lombardiya bolgelerinin en cok yetistirilen kirmizi sarap uzumu olup Barbera nin en buyuk ekim alanlari Asti Alba ve Pavia kasabalarinin yakinindadir Barbera saraplari bir zamanlar basitce Barolo nun hazir olmasini beklerken ictiginiz saraplar olarak gorulurdu ancak yeni nesil sarap ureticileriyle artik durum boyle degildir Saraplar simdi titizlikle ovulur Asti bolgesinde uluslararasi pazara yonelik kaliteli bir sarap olan Nizza olmak uzere Fransiz barikatlarinda yillandirilabilen Barbera d Asti Superiore yapiminda Barbera uzumleri kullanilir Asmanin parlak kiraz renginde meyveleri vardir ve sarabi koyu renkli ve asidiktir Corvina Rondinella ve Molinara cesitleriyle birlikte bu Veneto nun unlu saraplarini yapan baslica uzumdur Valpolicella ve Amarone Valpolicella sarabinin koyu kiraz meyvesi ve baharati vardir Uzumler passito kurutma islemi gecirdikten sonra saraba artik Amarone denir ve alkol orani yuksektir 16 ve ustu ve kuru uzum kuru erik ve suruplu meyvelerle nitelenir Bazi Amaroneler 40 yil yaslanabilir ve fiyatlari muhtesem fiyatlara cikabilir Aralik 2009 da begenilen Amarone di Valpolicella nin uzun suredir aranan DOCG statusunu nihayet aldigi bir kutlama yapildi Amarone icin kullanilan yontemin aynisi bu bolgede uretilen en eski sarap olan Recioto icin de kullanilir ancak aradaki fark Recioto nun tatli bir sarap olmasidir Dolcetto Piyemonte de Barbera ve Nebbiolo nun yaninda yetisen bir uzumdur adi kucuk tatli anlamina gelir ki bu sarabin tadina degil buyume kolayligina ve her gun uygun icilecek iyi saraplar yapmasina atifta bulunur Sarapta concord uzumu yabani bogurtlen ve sifali otlarin aromalari hakimdir Malvasia nera Piyemonte den kirmizi Malvasia cesididir Bazen passito tarzinda telaffuz edilen tatli ve guzel kokulu bir saraptir Montepulciano uzumu Toskana kasabasi Montepulciano ile karistirilmamasi gereken karsi kiyida Abruzzo da en cok yetistirilen uzumdur Saraplari ipeksi erik benzeri meyve notalari dostca asitlik ve hafif tanenler gelistirir Daha yakin zamanlarda ureticiler bu sarabin zengin murekkepli ozutlenmis bir cesidini yaparlardi Bu gecmiste uretilen bircok kalitesiz siseyle keskin tezat olusturur Nebbiolo Italya nin uzum cesitlerinin en soylusudur Adi kucuk sis anlamina gelir Nebbiolo nun esas olarak yetistirildigi ve en basarili sonuclari elde ettigi Piyemonte nin cogunu kaplayan sonbahar sisine atifta bulunur Yetistirilmesi zor bir uzum cesididir Cuneo vilayetinde uretilen en unlu Barolo ve Barbaresco nun yani sira sirasiyla Novara ve Vercelli illerinde uretilen daha az bilinen Ghemme ve Gattinara ve Valtellina daki Sforzato Inferno ve Sassella saraplari yapilir Geleneksel olarak uretilen Barolo elli yildan fazla yaslanabilir ve bircok sarap meraklisi tarafindan Italya nin en buyuk sarabi olarak kabul edilir Negroamaro Adi kelimesi kelimesine siyah buruk demektir Puglia bolgesinde cok yetistirilen bir uzum olup Salice Salentino sarabinin belkemigidir Nero d Avola Sicilya nin bir zamanlar belirsiz olan bu yerli varyete sarabi koyu meyve notalari ve guclu tanenleriyle dikkat ceker Nero d Avola nin kalitesi son yillarda artti Primitivo Guney Italya da ozellikle de Puglia da bulunan kirmizi bir uzumdur Primitivo erken olgunlasir ve cok yuksek alkol seviyelerine ulasabilecegi sicak iklimlerde gelisir Hem Primitivo hem de California Zinfandel Hirvat uzumu Crljenak Kastelanski nin klonlaridir Sagrantino Umbria nin ender bir yerlisidir 2010 yilina kadar yalnizca 994 hektar 2 460 akre ekilmis olmasina ragmen ondan uretilen saraplar Ya Montefalco Sagrantino da 100 Sagrantino olarak veya Montefalco Rosso olarak Sangiovese ile harmanlanmis olarak dunyaca unludur ve tanenleri cok yuksektir Bu saraplar da yillarca yaslandirilabilir Sangiovese Italya nin sohret iddiasi ve Toskana nin gururudur En onemlisi Chianti ve Chianti Classico daki baskin uzum cesidi ve Brunello di Montalcino daki tek bilesendir Sangiovese ayni zamanda Vino Nobile di Montepulciano Rosso di Montalcino ve Montefalco Rosso gibi duzinelerce diger cesitlerin onemli bir bileseni ve yani sira Bordeaux cesitlerinin Cabernet Sauvignon Merlot ve Cabernet Franc ucuyle harmanlandigi ve genelde Fransiz mese ficilarinda yillandirildigi uluslararasi pazar icin tipik bir California cabernet stilinde hazirlanmis sarapla sonuclanan begenilen modern tarzdaki Super Toskanalarin temelidir meseli cok alkollu ve olgun meyve ileri profilidir Diger baslica kirmizi cesitleri Cannonau Ciliegiolo Gaglioppo Lagrein Lambrusco Monica Nerello Mascalese Pignolo Refosco Schiava Schioppettino Teroldego ve Uva di Troia dir Cabernet Franc Cabernet Sauvignon Merlot ve Syrah gibi uluslararasi cesitler de yaygin olarak yetistirilmektedir Super ToskanalarToskana sarabi Super Toskana terimi cogunlukla Ingilizce konusulan dunyada kullanilir ve Italya da daha az bilinir herhangi bir sarabi tanimlar cogunlukla kirmizi ancak bazen de beyaz Toskana da uretilmistir ve genellikle geleneksel yerel DOC veya DOCG duzenlemelerine uymaz Sonucta Super Toskanalar genellikle Toscana IGT saraplaridir digerleri ise uluslararasi uzum cesitlerine oldukca acik bir mense tanimi olan Bolgheri DOC dur Geleneksel Toskana DOC G leri saraplarin yerel uzumlerden ve cogunlukla Sangiovese den yapilmasini gerektirir Bazen Super Toskanalar aslinda yalnizca Sangiovese tarafindan uretilse de genellikle 1 kirmizi sarap uretmek icin Sangiovese yi uluslararasi uzumlerle Cabernet Sauvignon Merlot Cabernet Franc ve Syrah gibi harmanlayarak 2 uluslararasi uzumleri tek basina harmanlayarak ozellikle kirmizilar icin klasik Bordeaux uzumleri Chardonnay ve Sauvignon blanc beyazlar icin veya 3 tek bir uluslararasi cesit kullanarak yapilirlar Bir bakima kirmizi Super Toskanalar ABD menseli uluslararasi Bordeaux tarzi kirmizilarin unlu Meritage i kategorisini ongormustur Gaiole in Chianti deki bag Olaganustu miktarda sarap ilk Super Toskana oldugunu iddia etse de cogu kisi bu itibarin 1944 te Bolgheri deki Tenuta San Guido malikanesine Cabernet Sauvignon u diken mars Mario Incisa della Rocchetta nin parlak fikri olan Sassicaia ya ait oldugu konusunda hemfikirdir 1968 deki uzum hasatindan baslayarak 1971 de ticari olarak piyasaya surulene kadar uzun yillar markinin kisisel sarabiydi 1968 de Azienda Agricola San Felice Vigorello adinda Super Toskanayi yapti 1970 lerde ailesi 600 yili askin suredir sarap yapan Piero Antinori Chianti harmanindan beyaz uzumleri cikarip yerine Bordeaux cesitleri yani Cabernet Sauvignon ve Merlot ekleyerek daha zengin sarap yapmaya karar verdi Amcasi Mario Incisa della Rocchetta tarafindan kendisine satis acentesi verilen Sassicaia dan ilham aldi Sonuc uzumlerin yetistirildigi bagdan sonra Tignanello adini verdigi ilk Super Toskanalardan biri oldu Eskiden Chianti Classico Riserva Vigneto Tignanello olan 1971 de DOC tan cekildi once beyaz uzumler kaldirildi daha sonra Chianti DOC ta zorunluydu ve yavas yavas Fransiz cesitleri eklendi 1975 te Tignanello 85 Sangiovese 10 Cabernet Sauvignon ve 5 Cabernet Frangi ile yapildi ve bugun de oyledir Diger sarap ureticileri kisa bir sure sonra kendi Super Toskana karisimlarini denemeye basladi Bu saraplar kati DOC G siniflandirmalarina uymadiklarindan baslangicta genellikle daha az kaliteli saraplar icin ayrilmis eski resmi kategorisi olan sofra sarabi anlamina gelen vino da tavola olarak etiketlendiler 1992 de Indicazione Geografica Tipica kategorisinin teknik olarak vino da tavola ve DOC G arasindaki bir kalite seviyesini gosteren ve 1994 te DOC Bolgheri etiketinin olusturulmasi duzenleyici bir bakis acisiyla Super Toskanalarin geri alinmasina yardimci oldu Super Toskanalarin oncu calismasindan bu yana yeni nesil Italyan sarap ureticilerinin ve bazi durumlarda ucan sarap ureticilerinin cabalarinin sonucunda Italya genelinde DOC veya DOCG siniflandirmasina girmeyen yuksek kaliteli saraplarin uretiminde hizli bir artis oldu Italya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Sarap ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Mulligan Mary Ewing and McCarthy Ed Italy A passion for wine 2006 62 7 21 27 Karlsson Per 14 Nisan 2019 BKWine Magazine 8 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2019 a b Wine Industry India 11 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2011 a b UNRV com 4 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2011 The Oxford Companion to Archaeology Brian Murray Fagan 1996 Oxford Univ Pr p 757 Wine A Scientific Exploration Roger Pinder CRC Press p 66 Introduction to Wine Laboratory Practices and Procedures Jean L Jacobson Springer p 84 Researchers Discover Italy s Oldest Wine in Sicilian Cave 9 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde SmithsonianMag com August 31 2017 Wine and Rome Penelope uchicago edu Erisim tarihi 28 Mart 2017 Mulligan Mary Ewing and McCarthy Ed Italy A passion for wine Indiana Beverage Journal 2006 Politicheagricole it 13 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2017 Politicheagricole it 9 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2017 a b c d K O Keefe Barolo and Barbaresco the King and Queen of Italian Wine California University Press 2014 9780520273269 Novella Talamo 20 Kasim 2014 Lucianopignataro it 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2017 Levine Allison 12 Kasim 2015 Aglianico The Barolo of the South Napa Valley Register 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2019 26 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2016 1 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2016 Thewinedoctor com 10 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2017 abonelik gereklidir Bestofsicily com 5 Subat 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2017 Anderson Kym Aryal Nanda R 2013 Which Winegrape Varieties are Grown Where A Global Empirical Picture University of Adelaide Press doi 10 20851 winegrapes hdl 2440 81592 ISBN 978 1 922064 67 7 Streetdirectory com 22 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2017 Peretti Angelo 2002 Vini delle regioni d Italia Wines from the Regions of Italy Italyanca Novara Cartografia di Novara s 145 ISBN 88 509 0204 2 a b O Keefe Kerin 2009 Rebels without a cause The demise of Super Tuscans PDF 23 94 99 13 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Haziran 2023