Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.
Etimoloji
Kanyon kelimesi İspanyolca kökenlidir. Kanyon kelimesi genellikle Kuzey Amerika’da kullanılır, gorge ve ravine (Fransızca kökenli) kelimeleri Avrupa ve Okyanusya’da ve Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde kullanılmaktadır.
Oluşumu
Kalker kayalar içinde, akarsuyun derine aşındırmasıyla oluşur. Kanyon, güçlü ırmakların kireçli olan bölgelerde kazdıkları derin vadileri belirtir. Kanyonların kenarları çok sarp boğazlar biçiminde ortaya çıkar. Kayaların kenarları aşındırmaya karşı gösterdikleri dirence bağlı olarak çeşitli şekiller alır.Kolorado Nehri ve Küçük Colorado Nehri’nin birleştiği yerde, Büyük Kanyon, Arizona Bir kanyon veya vadi, hava koşullarından ve bir nehrin jeolojik zaman ölçekleri üzerindeki aşındırıcı aktivitesinden kaynaklanan yamaçlar veya kayalıklar arasındaki derin bir yarıktır. Nehirler, alttaki yüzeyleri kesmeye doğal bir eğilime sahiptir ve sonunda tortular aşağıya doğru kaldırılırken kaya katmanlarını aşındırır. Bir nehir yatağı kademeli olarak, nehrin aktığı su kütlesiyle aynı yüksekliğe sahip bir taban çizgisine ulaşacaktır. Hava koşulları ve erozyon süreçleri, nehrin kaynak suları ve haliç önemli ölçüde farklı yüksekliklerde olduğunda, özellikle daha yumuşak kaya katmanlarının hava koşullarına karşı daha dirençli sert katmanlarla iç içe geçtiği bölgelerde kanyonlar oluşturacaktır.
Bir kanyon ayrıca, Rocky Dağları, Alpler, Himalayalar veya And Dağları gibi sıradakiler gibi iki dağ zirvesi arasındaki bir yarıktan da görülebilir. Genellikle bir nehir veya dere, dağlar arasında bu tür yarıklar açar. Dağ tipi kanyonların örnekleri, Utah’daki veya Kaliforniya’nın Sierra Nevada’sındaki Yosemite Vadisi’dir. Dağların içindeki kanyonlara veya sadece bir tarafında açıklığı olan kanyonlara kutu kanyon denir. Yarık kanyonlar, genellikle düz duvarlara sahip çok dar kanyonlardır.
Kıta yamacının deniz tabanındaki dik kenarlı vadiler, denizaltı kanyonları olarak adlandırılır. Karadaki kanyonların aksine, denizaltı kanyonlarının bulanıklık akıntıları ve heyelanlardan oluştuğu düşünülüyor.
Birçok kanyonu; uzun süreli erozyonların, yaylalar üzerinde oluşturduğu bilinmektedir. Kanyon yapılarının iki yanlarındaki duvarlar, erozyon ve aşınmaya dayanıklı sert kayalardan oluşur. Bunlar granit ya da kumtaşı gibi oluşumlardır. Kanyon oluşumunda hızlandırıcı etkisi olan hava akımları kuru alanlarda sulak bölgelere nazaran daha etkili olduklarından, kanyonlara bu tür bölgelerde daha sık rastlanır. Sualtı Kanyonları adından da anlaşılacağı üzere, deniz taban seviyesinde oluşan kanyon yapılarıdır. Karasal olanlarla hemen hemen aynı özelliklere sahip olan ve genellikle nehir ağızlarında vücut bulan bu yapıların oluşumlarında, sualtı akıntıları temel etkendir.
Kanyonlar kurak bölgelerde ıslak alanlardan çok daha yaygındır, çünkü fiziksel ayrışma kurak bölgelerde daha lokalize bir etkiye sahiptir. Nehirden gelen rüzgar ve su gibi daha az dirençli malzemeleri aşındırmak ve kesmek için birleşir. Suyun donması ve genişlemesi de kanyonların oluşmasına yardımcı olur. Su, kayalar arasındaki çatlaklara sızar ve donar, kayaları birbirinden ayırır ve sonunda Don sıkışması olarak bilinen bir süreçte büyük parçaların Kanyon duvarlarını kırmasına neden olur.
Bu doğal oluşumun Dünya'da en bilinen ve en büyük örneği Amerika'da bulunan Antilop Kanyonu ile Arizona'da bulunan Büyük kanyon'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nin güneydoğusunda yer alan bu kanyon arkeolojik önem taşır; bunun nedeni Amerika kıtasının ilk sahipleri olarak da bilinen Kadim Pueblo Halkının bu çevrede geniş yerleşimler kurmuş olmasıdır.
Kanyon, Karstik kalkerli arazilerde oluşan çok derin vadilerdir.Türkiye'de kanyon vadilere Kapız adı da verilir.
Geniş bir kanyonun içinden akan bir nehir, duvarları jeolojik bir merdiveni andıran kanyonlar oluştururabilir. Bunlar (entrenched river) olarak anılırlar zira bu tip nehirlerin akış yollarını değiştirmeleri epey zordur. Kolorado Nehri ve (ABD kuzey-doğu) bu yapılara örnek teşkil edebilecek iki nehirdir.
Kutu kanyon
Bir kutu kanyonu, genellikle bir nehir kanyonundan daha kısa ve daha dar olan, üç tarafı dik duvarlara sahip, sadece kanyonun ağzından erişime ve çıkışa izin veren küçük bir kanyondur. Kutu kanyonları, Batı Amerika Birleşik Devletleri’nde, girişlerinin çitle çevrili olduğu uygun ağıllar olarak sıklıkla kullanılmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri'nin Colorado eyaletinde Ouray ilçesinde (Kutu Kanyon) yer almaktadır. Bir maden kampı olarak kuruldu ve Ouray şehrinin kendisini kalıcı bir topluluk olarak kurmasına yardımcı oldu. Box Canyon, şelalenin yaklaşık yüz metre uzadığı kuvarsit duvarlara sahip 285 feet (87 m) bir şelale olan Box Canyon Falls'a ev sahipliği yapmaktadır. Kanyona erişim, şelalenin tabanına kısa, 500 feet (150 m) ayak izi veya şelalenin tepesine giden dik bir iz ile yapılır.Kanyona giden parkurları kullanmak için bir ücret gereklidir.
Büyük kanyonlar
Büyük Kanyon 'un bir Avrupalı tarafından fark edilmesi ilk kez 1540 yılında; İspanyol tarafından olmuştur. İlk bilimsel araştırma ise eşliğinde 1869'da gerçekleşmiştir. Kızılderililer ise kanyonun duvarlarında yerleşim birimleri kurmuşlardır. ABD’de yer alan kuzey Arizona’daki büyük kanyon ortalama 1600 m(5.200 ft) derinliktedir ve 4.17 trilyon metreküp hacime sahiptir. Bu kanyon, Dünyanın Yeni Yedi Harikası anketinde 28. finalist idi. Bazıları bunu dünyanın yeni doğal harikası olarak isimlendirdi.
Not: En büyük demek kesinlik içermez çünkü bir kanyonun derinliği,uzunluğu,sisteminin toplam alanı olmak üzere büyüklüğü değerlendirilir. Himalayalar’daki büyük kanyonların erişilemez oluşu en büyük kanyon tanımı için yeterli değildir. En derin kanyon tanımı özellikle daha kanyonlarının yanı sıra düz platolardan (kenar yüksekliğine sahip) kanyonları içeriyorsa bu tanım da doğruluğu göstermemektedir.
Tibet’teki Yarlung Tsangpo Nehri boyunca uzanan Büyük Kanyonu kimileri tarafından 5500 m(18.000 ft) olarak dünyanın en derin kanyonu kabul edilmektedir.Bu kanyon ABD’deki kanyondan biraz daha uzundur. Boğazları nehrin seviyesi ile onu çevreleyen tepeler arasında 6400 m (21.000 ft)farkla orta batı Nepal’deki En derin kanyon olduğunu düşünmektedir.
Ve güney Peru’daki Amerika’nın en derin kanyonu olmakta birbirini izlemektedir, her ikisi de 3500 metre derinliğe sahiptir.
Afrika’daki en büyük kanyon ise Namibya’daki .
2013’ün ağustos ayında (kutup buzundaki değişiklikleri izleyen NASA görevidir) edilen analize dayanarak Grönland Büyük Kanyonun keşfi bildirildi. Bir buz tabakasının altında bulunan bu kanyon 750 km(470 mil) uzunluğunda ölçülerek dünyanın en uzun kanyonu olduğu çıkarımı yapılmıştır.
Avustralya’daki genişlik bakımından dünyanın en büyük ikinci kanyonu olarak bilinmektedir.
Kültürel önemi
Bazı kanyonlar kayda değer kültürel öneme sahiptir. Afrika’da insan kalıntılarına rastlanmıştır ABD’nin güney batısında kanyonlar eski Pueblo halkı tarafından inşa edilen çok sayıda uçurumdan dolayı arkeolojik öneme sahiptir.
Dünyada modernleşmenin beraberinde getirdiği yeni yaşam şekli, insanları başta çevre sorunları olmak üzere yoğun iş hayatı, trafik, stres, çevre sorunları gibi çağımızın sorunlarıyla karşı karşıya bırakmıştır.
Özellikle doğa sporlarına düşkün olanların ilgisini çekiyorlar. Anadolu coğrafyası oldukça zengin doğası ile bünyesinde çok sayıda kanyon barındırıyor
Kanyonların turizm destinasyonlarının odağında olmaları Kanyonlar Bölgesi olarak isimlendirebileceğimiz, özellikle Pınarbaşı, Azdavay, Şenpazar, Küre ve Cide ilçelerinin bulunduğu Kastamonu’nun Kuzey Batı bölgesinde turizm yönlendirmesinde temel değer olarak yer alacaktır.
Dünya'da önemli örnekler
Afrika
Namibya
Güney Afrika
Amerika
Arjantin
- ,
Brezilya
Kanada
- , Britanya Kolumbiyası
- , Alberta
- , Ontario
- , Ontario
- ,
Meksika
Peru
- ,
- ,
- ,
Amerika Birleşik Devletleri
- , Arizona
- , Illinois
- , Colorado
- , West Virginia
- , Kentucky Ve Virginia
- , Alabama
- , Arizona
- , West Virginia
- , Ohio
- , Indiana
- , Georgia
- , Oregon ve Washington
- , Ohio
- , Oregon
- , Alabama
- , Utah ve Arizona
- , Colorado
- Büyük Kanyon, Arizona
- , Wyoming
- , Maine
- , Idaho, Oregon, Washington
- , Oregon
- , North Carolina
- , Illinois
- , Alabama
- , Indiana
- , West Virginia
- , Oregon
- , Texas
- , Pennsylvania
- , Georgia
- , Vermont
- , Kentucky
- , New Mexico
- , Idaho
- , Georgia
- , Alabama ve Tennessee
- , West Virginia
- , Hawaii
- , Alabama
- Zion Kanyonu, Utah
- ,Kolorado
- Kings Kanyon Ulusal Parkı, Kaliforniya
Asya
Çin
Hindistan
- (,Andhra Pradesh)
- (Madhya Pradesh, )
- Garadia Mahadev, (,)
- Batı Gat Dağları, (Kerala)
Endonezya
Tayvan
- (Hualien)
Diğerleri
Avrupa
Birleşik Krallık
Fransa
İspanya
Ukrayna
Diğerleri
- Arnavutluk-
- Bosna Hersek - Drina, Neretva,
- Bulgaristan —
- Almanya —
- Yunanistan — ,
- Grönland —
- İzlanda —
- Kosova — Rugova Kanyonu
- Kuzey Makedonya — Matka Kanyonu
- Karadağ / Bosna Hersek -
- Karadağ —
- Norveç -
- Polonya / Slovakya -
- Slovenya —
- İsviçre —
- Yunanistan
- Türkiye - Valla Kanyonu
Okyanusya
Avustralya
- (Batı Avustralya)
- , (Kuzey Bölgesi)
- Kings Kanyon Ulusal Parkı, (Kuzey Bölgesi)
- , ())
- ())
- , ())
- Kolorado Nehri,
Yeni Zelanda
Diğer Gezegensel Cisimlerdeki Kanyonlar
- Satürn'ün uydusu Tethys'teki
- Güneş sistemindeki bilinen en büyük kanyon olan Mars'ta Valles Marineris
- Satürn'ün en büyük uydusu Titan'daki , Dünya dışında güneş sistemindeki bilinen tek sıvı zeminli kanyondurVenüs'ün yüzeyinde birçok krater ve kanyon vardır. Gezegendeki oluklar, 6400 km'den uzun bir kanyon sisteminin parçasıdır.
Galeri
-
![image]()
ABD'deki Antilop Kanyonundan bir görüntü. -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Wiesmann, U. N.; DiDonato, S.; Herschkowitz, N. N. (27 Ekim 1975). "Effect of chloroquine on cultured fibroblasts: release of lysosomal hydrolases and inhibition of their uptake". Biochemical and Biophysical Research Communications. 66 (4): 1338-1343. doi:10.1016/0006-291x(75)90506-9. ISSN 1090-2104. (PMID) 4. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
- ^ Erinç, Sırrı (2012). Jeomorfoloji 1. İstanbul: Der Yayınevi. s. 69. ISBN .
- ^ . www.mountainnature.com. 25 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Smith, R. J.; Bryant, R. G. (27 Ekim 1975). "Metal substitutions incarbonic anhydrase: a halide ion probe study". Biochemical and Biophysical Research Communications. 66 (4): 1281-1286. doi:10.1016/0006-291x(75)90498-2. ISSN 0006-291X. (PMID) 3. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
- ^ . 19 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ İZBIRAK, Reşat (1992). Coğrafya Terimleri Sözlüğü.
- ^ . web.archive.org. 17 Aralık 2009. 17 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ . geonames.usgs.gov (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ . www.nationalgeographic.com (İngilizce). 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ . ouraycolorado.com (İngilizce). 20 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ . ouraycolorado.com (İngilizce). 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ "Büyük Kanyon". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ . 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 3 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
| Wikimedia Commons'ta Kanyon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kanyon Dunya yuzeyinde nehirlerce olusturulmus derin vadilere denir Turkceye Frenk dillerden gelen Kanyon adi kaynagi Ispanyolca asilli olan canon sozudur Arizona da bulunan Buyuk KanyonEtimolojiKanyon kelimesi Ispanyolca kokenlidir Kanyon kelimesi genellikle Kuzey Amerika da kullanilir gorge ve ravine Fransizca kokenli kelimeleri Avrupa ve Okyanusya da ve Kuzey Amerika nin bazi bolgelerinde kullanilmaktadir OlusumuKalker kayalar icinde akarsuyun derine asindirmasiyla olusur Kanyon guclu irmaklarin kirecli olan bolgelerde kazdiklari derin vadileri belirtir Kanyonlarin kenarlari cok sarp bogazlar biciminde ortaya cikar Kayalarin kenarlari asindirmaya karsi gosterdikleri dirence bagli olarak cesitli sekiller alir Kolorado Nehri ve Kucuk Colorado Nehri nin birlestigi yerde Buyuk Kanyon Arizona Bir kanyon veya vadi hava kosullarindan ve bir nehrin jeolojik zaman olcekleri uzerindeki asindirici aktivitesinden kaynaklanan yamaclar veya kayaliklar arasindaki derin bir yariktir Nehirler alttaki yuzeyleri kesmeye dogal bir egilime sahiptir ve sonunda tortular asagiya dogru kaldirilirken kaya katmanlarini asindirir Bir nehir yatagi kademeli olarak nehrin aktigi su kutlesiyle ayni yukseklige sahip bir taban cizgisine ulasacaktir Hava kosullari ve erozyon surecleri nehrin kaynak sulari ve halic onemli olcude farkli yuksekliklerde oldugunda ozellikle daha yumusak kaya katmanlarinin hava kosullarina karsi daha direncli sert katmanlarla ic ice gectigi bolgelerde kanyonlar olusturacaktir Bir kanyon ayrica Rocky Daglari Alpler Himalayalar veya And Daglari gibi siradakiler gibi iki dag zirvesi arasindaki bir yariktan da gorulebilir Genellikle bir nehir veya dere daglar arasinda bu tur yariklar acar Dag tipi kanyonlarin ornekleri Utah daki veya Kaliforniya nin Sierra Nevada sindaki Yosemite Vadisi dir Daglarin icindeki kanyonlara veya sadece bir tarafinda acikligi olan kanyonlara kutu kanyon denir Yarik kanyonlar genellikle duz duvarlara sahip cok dar kanyonlardir Kita yamacinin deniz tabanindaki dik kenarli vadiler denizalti kanyonlari olarak adlandirilir Karadaki kanyonlarin aksine denizalti kanyonlarinin bulaniklik akintilari ve heyelanlardan olustugu dusunuluyor Bircok kanyonu uzun sureli erozyonlarin yaylalar uzerinde olusturdugu bilinmektedir Kanyon yapilarinin iki yanlarindaki duvarlar erozyon ve asinmaya dayanikli sert kayalardan olusur Bunlar granit ya da kumtasi gibi olusumlardir Kanyon olusumunda hizlandirici etkisi olan hava akimlari kuru alanlarda sulak bolgelere nazaran daha etkili olduklarindan kanyonlara bu tur bolgelerde daha sik rastlanir Sualti Kanyonlari adindan da anlasilacagi uzere deniz taban seviyesinde olusan kanyon yapilaridir Karasal olanlarla hemen hemen ayni ozelliklere sahip olan ve genellikle nehir agizlarinda vucut bulan bu yapilarin olusumlarinda sualti akintilari temel etkendir Kanyonlar kurak bolgelerde islak alanlardan cok daha yaygindir cunku fiziksel ayrisma kurak bolgelerde daha lokalize bir etkiye sahiptir Nehirden gelen ruzgar ve su gibi daha az direncli malzemeleri asindirmak ve kesmek icin birlesir Suyun donmasi ve genislemesi de kanyonlarin olusmasina yardimci olur Su kayalar arasindaki catlaklara sizar ve donar kayalari birbirinden ayirir ve sonunda Don sikismasi olarak bilinen bir surecte buyuk parcalarin Kanyon duvarlarini kirmasina neden olur Bu dogal olusumun Dunya da en bilinen ve en buyuk ornegi Amerika da bulunan Antilop Kanyonu ile Arizona da bulunan Buyuk kanyon dur Amerika Birlesik Devletleri nin guneydogusunda yer alan bu kanyon arkeolojik onem tasir bunun nedeni Amerika kitasinin ilk sahipleri olarak da bilinen Kadim Pueblo Halkinin bu cevrede genis yerlesimler kurmus olmasidir Kanyon Karstik kalkerli arazilerde olusan cok derin vadilerdir Turkiye de kanyon vadilere Kapiz adi da verilir Genis bir kanyonun icinden akan bir nehir duvarlari jeolojik bir merdiveni andiran kanyonlar olustururabilir Bunlar entrenched river olarak anilirlar zira bu tip nehirlerin akis yollarini degistirmeleri epey zordur Kolorado Nehri ve ABD kuzey dogu bu yapilara ornek teskil edebilecek iki nehirdir Kutu kanyon Bir kutu kanyonu genellikle bir nehir kanyonundan daha kisa ve daha dar olan uc tarafi dik duvarlara sahip sadece kanyonun agzindan erisime ve cikisa izin veren kucuk bir kanyondur Kutu kanyonlari Bati Amerika Birlesik Devletleri nde girislerinin citle cevrili oldugu uygun agillar olarak siklikla kullanilmistir Amerika Birlesik Devletleri nin Colorado eyaletinde Ouray ilcesinde Kutu Kanyon yer almaktadir Bir maden kampi olarak kuruldu ve Ouray sehrinin kendisini kalici bir topluluk olarak kurmasina yardimci oldu Box Canyon selalenin yaklasik yuz metre uzadigi kuvarsit duvarlara sahip 285 feet 87 m bir selale olan Box Canyon Falls a ev sahipligi yapmaktadir Kanyona erisim selalenin tabanina kisa 500 feet 150 m ayak izi veya selalenin tepesine giden dik bir iz ile yapilir Kanyona giden parkurlari kullanmak icin bir ucret gereklidir Buyuk kanyonlarBuyuk Kanyon un bir Avrupali tarafindan fark edilmesi ilk kez 1540 yilinda Ispanyol tarafindan olmustur Ilk bilimsel arastirma ise esliginde 1869 da gerceklesmistir Kizilderililer ise kanyonun duvarlarinda yerlesim birimleri kurmuslardir ABD de yer alan kuzey Arizona daki buyuk kanyon ortalama 1600 m 5 200 ft derinliktedir ve 4 17 trilyon metrekup hacime sahiptir Bu kanyon Dunyanin Yeni Yedi Harikasi anketinde 28 finalist idi Bazilari bunu dunyanin yeni dogal harikasi olarak isimlendirdi Not En buyuk demek kesinlik icermez cunku bir kanyonun derinligi uzunlugu sisteminin toplam alani olmak uzere buyuklugu degerlendirilir Himalayalar daki buyuk kanyonlarin erisilemez olusu en buyuk kanyon tanimi icin yeterli degildir En derin kanyon tanimi ozellikle daha kanyonlarinin yani sira duz platolardan kenar yuksekligine sahip kanyonlari iceriyorsa bu tanim da dogrulugu gostermemektedir Tibet teki Yarlung Tsangpo Nehri boyunca uzanan Buyuk Kanyonu kimileri tarafindan 5500 m 18 000 ft olarak dunyanin en derin kanyonu kabul edilmektedir Bu kanyon ABD deki kanyondan biraz daha uzundur Bogazlari nehrin seviyesi ile onu cevreleyen tepeler arasinda 6400 m 21 000 ft farkla orta bati Nepal deki En derin kanyon oldugunu dusunmektedir Ve guney Peru daki Amerika nin en derin kanyonu olmakta birbirini izlemektedir her ikisi de 3500 metre derinlige sahiptir Afrika daki en buyuk kanyon ise Namibya daki 2013 un agustos ayinda kutup buzundaki degisiklikleri izleyen NASA gorevidir edilen analize dayanarak Gronland Buyuk Kanyonun kesfi bildirildi Bir buz tabakasinin altinda bulunan bu kanyon 750 km 470 mil uzunlugunda olculerek dunyanin en uzun kanyonu oldugu cikarimi yapilmistir Avustralya daki genislik bakimindan dunyanin en buyuk ikinci kanyonu olarak bilinmektedir Buyuk Kanyon Arizona ABDKulturel onemiBazi kanyonlar kayda deger kulturel oneme sahiptir Afrika da insan kalintilarina rastlanmistir ABD nin guney batisinda kanyonlar eski Pueblo halki tarafindan insa edilen cok sayida ucurumdan dolayi arkeolojik oneme sahiptir Dunyada modernlesmenin beraberinde getirdigi yeni yasam sekli insanlari basta cevre sorunlari olmak uzere yogun is hayati trafik stres cevre sorunlari gibi cagimizin sorunlariyla karsi karsiya birakmistir Ozellikle doga sporlarina duskun olanlarin ilgisini cekiyorlar Anadolu cografyasi oldukca zengin dogasi ile bunyesinde cok sayida kanyon barindiriyor Kanyonlarin turizm destinasyonlarinin odaginda olmalari Kanyonlar Bolgesi olarak isimlendirebilecegimiz ozellikle Pinarbasi Azdavay Senpazar Kure ve Cide ilcelerinin bulundugu Kastamonu nun Kuzey Bati bolgesinde turizm yonlendirmesinde temel deger olarak yer alacaktir Dunya da onemli orneklerAfrika Namibya Guney Afrika Amerika Arjantin Brezilya Rio Grande do SulKanada Britanya Kolumbiyasi Alberta Ontario OntarioKolombiya Meksika Jalisco Chihuahua ChiapasPeru Amerika Birlesik Devletleri Arizona Illinois Colorado West Virginia Kentucky Ve Virginia Alabama Arizona West Virginia Ohio Indiana Georgia Oregon ve Washington Ohio Oregon Alabama Utah ve Arizona Colorado Buyuk Kanyon Arizona Wyoming Maine Idaho Oregon Washington Oregon North Carolina Illinois Alabama Indiana West Virginia Oregon Texas Pennsylvania Georgia Vermont Kentucky New Mexico Idaho Georgia Alabama ve Tennessee West Virginia Hawaii Alabama Zion Kanyonu Utah Kolorado Kings Kanyon Ulusal Parki KaliforniyaAsya Cin Chongqing Yunnan Tibet Ozerk BolgesiHindistan Andhra Pradesh Madhya Pradesh Garadia Mahadev Bati Gat Daglari Kerala Endonezya Orta cava Bati Cava Tayvan Hualien Digerleri Afganistan Japonya Kazakistan Nepal Pakistan Avrupa Birlesik Krallik Bristol Ingiltere Somerset Ingiltere IskocyaFransa Rhone Alpes Provence Alpes de Haute ProvenceIspanya Tagus Nehri Vadisi Vadisi Guadalupe Nehri Vadisi Teruel Soria Ukrayna Digerleri Arnavutluk Bosna Hersek Drina Neretva Bulgaristan Almanya Yunanistan Gronland Izlanda Kosova Rugova Kanyonu Kuzey Makedonya Matka Kanyonu Karadag Bosna Hersek Karadag Norvec Polonya Slovakya Slovenya Isvicre Yunanistan Turkiye Valla KanyonuOkyanusya Avustralya Bati Avustralya Kuzey Bolgesi Kings Kanyon Ulusal Parki Kuzey Bolgesi Kolorado Nehri Yeni Zelanda Kuzey Adasi Guney Adasi Diger Gezegensel Cisimlerdeki KanyonlarSaturn un uydusu Tethys teki Gunes sistemindeki bilinen en buyuk kanyon olan Mars ta Valles Marineris Saturn un en buyuk uydusu Titan daki Dunya disinda gunes sistemindeki bilinen tek sivi zeminli kanyondurVenus un yuzeyinde bircok krater ve kanyon vardir Gezegendeki oluklar 6400 km den uzun bir kanyon sisteminin parcasidir GaleriABD deki Antilop Kanyonundan bir goruntu Antilop Kanyonu Arizona ABD Sapadere Kanyonu Antalya Alanya Sapadere Kanyonu Antalya Alanya Koprulu KanyonAyrica bakinizDis kuvvetlerKaynakca a b Wiesmann U N DiDonato S Herschkowitz N N 27 Ekim 1975 Effect of chloroquine on cultured fibroblasts release of lysosomal hydrolases and inhibition of their uptake Biochemical and Biophysical Research Communications 66 4 1338 1343 doi 10 1016 0006 291x 75 90506 9 ISSN 1090 2104 PMID 4 9 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ocak 2021 Erinc Sirri 2012 Jeomorfoloji 1 Istanbul Der Yayinevi s 69 ISBN 9789753532136 www mountainnature com 25 Nisan 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 Smith R J Bryant R G 27 Ekim 1975 Metal substitutions incarbonic anhydrase a halide ion probe study Biochemical and Biophysical Research Communications 66 4 1281 1286 doi 10 1016 0006 291x 75 90498 2 ISSN 0006 291X PMID 3 12 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ocak 2021 19 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 IZBIRAK Resat 1992 Cografya Terimleri Sozlugu web archive org 17 Aralik 2009 17 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 geonames usgs gov Ingilizce 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 www nationalgeographic com Ingilizce 2 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 ouraycolorado com Ingilizce 20 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 ouraycolorado com Ingilizce 19 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2021 Buyuk Kanyon 20 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi 3 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi 23 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 31 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wikimedia Commons ta Kanyon ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir