Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İberya'nın Hristiyanlaştırılması (Gürcüce: ქართლის გაქრისტიანება)[a], Hristiyanlığın 4. yüzyılın başlarında Azize Nino'nun, Klasik Antik Çağ'da İberya olarak bilinen eski bir Gürcü krallığı olan Kartli'de yaptığı vaaz ile yayılmasını ifade eder ve bunun sonucunda o zamanın pagan Kralı İberya'nın III. Mirian'ı tarafından Hristiyanlığın bir devlet dini olarak ilan edilmesi ile sonuçlanır. Sozomenos'a göre bu durum, çok tanrılı Gürcülerin "Kartli Tanrıları" olarak bilinen köklü antropomorfik putlara sahip olması nedeniyle, kralın "büyük ve barbar ulusunun Mesih'i itiraf etmesine ve babalarının dininden vazgeçmesine" yol açmıştır. Kral, tüm inşaat süreçlerinin ana sponsoru, mimarı, başlatıcısı ve organize edici gücü olacaktır.Sokrates Skolastikos'a göre, Habeşliler ile birlikte "Hıristiyan inancını ilk kez İberyalılar benimsedi" ancak bu olayın kesin tarihi hâlâ tartışılmaktır. Gürcü hükümdarları, Ermenilerle birlikte dünyanın herhangi bir yerinde Hristiyan inancına geçen ilk halklar arasındadır. Ermeni-Gürcü dini rekabetinin ve kristolojik tartışmaların tırmanmasından önce, Kafkas Hristiyanlıkları olağanüstü derecede kapsayıcı, çoğulcu ve esnekti; bu durum, özellikle 6. yüzyıldan itibaren kristalleşen "ulusal" kiliseler olarak çok daha sonra kurulan katı dini hiyerarşileri ile son buldu. Bölgedeki muazzam çeşitliliğe rağmen, Hristiyanlaşma süreci, Geç Antik Çağ boyunca Avrasya'nın en enerjik ve kozmopolit bölgeleri olan ve Gürcüleri ve Ermenileri tartışmasız bir şekilde büyük bir uygarlık içinde herhangi bir bölgeye yerleştirecek kadar zor olan Kafkasya'da tüm bölgeyi kapsayan bir olgudur. Krallığın Hristiyanlaştırılmasında önemli bir rol oynayan Kartli'nin kraliyet başkenti Mtsheta'daki Yahudiler, Gürcü monarşisi ile Kutsal Topraklar arasındaki bağların derinleşmesine güçlü bir ivme kazandıracak ve Filistin'de Gürcülerin varlığının artmasına yol açacaktır. İberyalı Petrus'un ve diğer hacıların faaliyetlerinin de doğruladığı gibi, Nasıra Gürcü yazıları yanı sıra Yahudiye Çölü'nde bulunan en eski onaylanmış Gürcüce Birü’l-Kutt yazıtları da buna dahildir.
İberya, Roma ve Sasani İmparatorluklarının rekabetçi diplomasisinde bir faktördü ve zaman zaman iki imparatorluk arasındaki vekalet savaşlarında önemli bir oyuncu haline gelmiştir. Komşu İranlılarla pek çok kurum ve kavramı paylaşan bir Gürcü monarşisine sahip İberya, Ahameniş döneminden bu yana ticaret, savaş veya evlilik yoluyla "İran Topluluğu"na fiziksel olarak bağlı olduğundan Hıristiyanlığı kabul etmesi, Kral III. Mirian'ın Derin uluslararası sonuçları olan kültürel ve tarihi bir seçim olmasına rağmen kararı hiçbir zaman Roma'nın diplomatik girişimleriyle bağlantılı değildir. Mimari ve sanatsal açıdan Ahameniş kültürüne dayanan İberya,Helenistik dönemdeki kuruluşundan tacın din değiştirmesi kadar, tamamlanması yüzyıllar süren, kapsamlı yeni çok aşamalı bir sürece girişti. 5., 6. ve 7. yüzyılın başlarında güçlü bir Gürcü kimliğinin ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır.
Tarihi Hristiyanlaşmanın arifesinde, kral ve kraliçe hızla Gürcüleşmiş yabancılar haline gelmiştir, İran ve Yunan kültürlerinin fiziksel birleşimi, Aziz Nino, kendisi de bir yabancıdır, Kartli'nin en eski ilk iki baş piskoposu da İmparator Büyük Konstantin tarafından gönderilmiş Yunanlı yabancılardır. Ancak 6. yüzyılın ilk yarısında Gürcüler kalıcı olarak en yüksek dini makamları ele geçireceklerdi, ancak Yunanlılar, İranlılar, Ermeniler ve Suriyeliler gibi yabancılar Gürcü kilisesinin yönetiminde bir rol oynamaya devam etmişlerdir.
Bir Havari Tarafından Hıristiyanlaştırılma
Her ne kadar İberya 4. yüzyılın başlarında resmi olarak Hıristiyanlığı benimsemiş olsa da, Gürcü Ortodoks Kilisesi havarisel kökene sahip olduğunu iddia eder ve Havari Andreas'u Gürcü kilisesinin kurucusu olarak görür, bu durum ayrıca bazı Bizans kaynakları tarafından da desteklenmektedir. Ephrem Mtsire daha sonra Azize Nino'nun rolünü İberya'nın "ikinci Vaftizinin" gerekliliğiyle açıklayacaktır. Arkeolojik eserler, 4. yüzyılda Kral Mirian'ın din değiştirmesinden önce Hristiyanlığın yayıldığını doğrulamaktadır. Gürcistan'daki üçüncü yüzyıldan kalma mezarlardan bazıları, haçlı ve İhthisli mühür yüzükleri veya çapa ve balık gibi Hristiyan objelerini içerir ve bunlar Hristiyan bağlılığını açıkça kanıtlar. Bunlar, üst sınıf İberyalıların Hristiyanlığı "resmi Hıristiyanlaşma" tarihinden çok daha önce benimsedikleri anlamına gelebilir.
Kraliyet ailesinin Hıristiyanlaştırılması
Kartlis Tshovreba ve Kartli'nin Dönüşümü kroniğine göre, Kapadokyalı Nino, Kraliçe Nana'yı ve daha sonra Kral III. Mirian'ı Hristiyanlığa döndürdü ve bu, tüm Kartli krallığının ve halkının Hristiyanlaşma sürecine yol açmıştır.
yrannius Rufinus, Caesarea'lı Gelasius, Cyzicus'lu Gelasius, Kirroslu Theodoretus, Sokrates Skolastikos ve Sozomenos'a göre bir kraliyet ailesi, bir "küçük kral" ve imparator I. Theodosius'un baş komutanı olan İberyalı Bacurius, Gürcülerin Hristiyanlığa geçişinin kaynaklarından biri olarak hizmet etmiştir; hepsi Gürcü geleneğine dair benzer anlatıya sahiptir, bu Greko-Romen yazarlara göre farklılık gösteren tek önemli şey, Nino'nun İberya'ya getirilen isimsiz bir Romalı esirdir. Gürcü kaynaklarına göre Nino, Kudüs'le doğrudan ama beklenmedik bir bağlantısı olan bir aile olan Zabilon ve Susana'nın kızıdır. Babasını görmek için Kudüs'e gittiğinde, İsa'nın Dikişsiz Cüppesinin nerede olduğunu bilen var mı diye sorduğunda, ona bunun "Kartli'nin [yani İberya] bir ülkesi olan doğudaki Mtsheta şehrinde" bulunduğu söylenmiştir. İberya'ya gitmeye karar verecek ve dört aylık bir yolculuğun ardından Haziran ayında Cavaheti dağlarına ulaşmıştır. Paravani Gölü'nde iki gün kalmış ve ardından kraliyet şehri Mtsheta'ya doğru yolculuğuna devam etmiştir. Başkente vardığında kendini tanrı Armazi için düzenlenen ve törene Kral Mirian'ın da katıldığı bir pagan bayramında bulmuştur. Olay karşısında şok olan Nino, dua etmeye başlamış ve bunun sonucunda "şiddetli rüzgar" pagan heykelini yok etmiştir. Daha sonra ağır bir hastalıktan muzdarip olan Kraliçe Nana'nın görevlileri ona yaklaşmış ve Kraliçeyi iyileştirmesini istemişlerdir. Kraliçe hemen iyileşmiş ve Nino, kraliçeyi İsa'ya döndürmüştür. Kraliçenin iyileştiğini duyan kral "çok şaşırdı". Başlangıçta karısının yeni dinine karşı çıkmıştır; ancak bir gün avlanırken, at sürerken ve Tkhoti dağının ormanlarında "Uplistsikhe'ye bakarken" aniden güneş tutulmasının tehdit edici karanlığıyla çevrelendiğinde bir mucizeyle karşılaşmıştır.
| “ | და დაშთა მეფე მარტო, და იარებოდა მთათა და მაღნართა შეშინებული და შეძრწუნებული. დადგა ერთსა ადგილსა და წარეწირა სასოება ცხოვრებისა მისისა. და ვითარცა მოეგო თავსა თჳსსა ცნობასა, და განიზრახვიდა ესრეთ გულსა თჳსსა: "აჰა ესე რა, ვხადე ღმერთთა ჩემთა და არა ვპოვე ჩემ ზედა ლხინება. აწ, რომელსა იგი ქადაგებს ნინო ჯუარსა და ჯუარცმულსა და ჰყოფს კურნებასა, მისითა მოსავობითა, არამცა ძალ ედვაა ჴსნა ჩემი ამის ჭირისაგან? რამეთუ ვარ მე ცოცხლივ ჯოჯოხეთსა შინა და არა უწყი, თუ ყოვლისა ქუეყანისათჳს იქმნა დაქცევა ესე, ანუ თუ ჩემთჳს ოდენ იქმნა. აწ, თუ ოდენ ჩემთჳს არს ჭირი ესე, ღმერთო ნინოსო, განმინათლე ბნელი ესე და მიჩუენე საყოფელი ჩემი და აღვიარო სახელი შენი, და აღვმართო ძელი ჯუარისა და თაყუანისვცე მას და აღვაშენო სახლი სალოცველად ჩემდა, და ვიყო მორჩილ ნინოსა სჯულსა ზედა ჰრომთასა. Ve kral yalnız kaldı ve tepelerin ve ormanların üzerinden korku ve dehşet içinde yürüdü. Bir yerde durdu ve hayatı konusunda umutsuzluğa kapıldı. Ve bilinci yerine geldiğinde ve yüreğine karar verdiğinde: "İşte bu, benim tanrım vardı ve hiç neşe bulamadım. Bırakın Nino'nun vaaz ettiği, haç ve çarmıha gerilen ve görkemiyle şifa veren. – beni bu beladan kurtaracak kadar güçlü değil mi? Madem cehennemin içinde yaşıyorum ve bilmiyorum, bütün dünya nasıl bu kadar yok oldu, yoksa sadece bana mı öyle geliyor. Başımı böyle belaya sokacağım, Ey Nino'nun Tanrısı, karanlığı aydınlat ve bana yerimi göster, ben de senin adını tanıyacağım, bir Haç sütunu dikeceğim ve ona saygı duyacağım ve dua etmem için bana bir ev inşa edeceğim. ve Nino'nun Roma'ya olan inancına itaat edecek. | „ |
Sonunda yardım için karısının yeni Tanrısı İsa'yı çağırdığında gün ışığı hemen geri gelmiştir. Kral attan atlamış, ellerini "doğu semasına " kaldırmış ve şöyle demiştir:
| “ | შენ ხარ ღმერთი ყოველთა ზედა ღმერთთა და უფალი ყოველთა ზედა უფალთა, ღმერთი, რომელსა ნინო იტყჳს. Sen diğer tüm Tanrıların Tanrısısın ve diğer tüm Efendilerin Rabbisin, Nino tarafından ilan edilen Tanrısın. | „ |
Kral bunu söyledikten sonra yeni Tanrı'ya bir kez daha "bir Haç sütunu" dikeceğine söz vermiştir. Başkente güvenli bir şekilde döndüğünde, "kraliçesi ve tüm ulusu" Kartli tarafından karşılanan kral, "kurtarıcısı ve annesi, yabancı bir hanımefendi" Nino'nun nerede olduğunu "yüksek sesle bağırdı". Söylendiğinde, ordusuyla birlikte doğrudan onun yanına gitti. Nino'nun ısrarı üzerine kral, yeni inancı Hristiyanlığı anmak için bir kilisenin temellerini atmıştır.Horenli Musa'ya göre Mirian'ın din değiştirmesinden sonra Nino "gök gürültüsü tanrısı Armazi'nin imajını yok etmiştir". Kilise tamamlanınca kral, imparator I. Konstantin'e elçiler göndererek, krallıkta inancın yerleşmesine yardımcı olmak için din adamları göndermesini istemiştir. Sozomenos'a göre Konstantin, İberya'nın Hristiyanlığa geçtiği haberini duyunca, "Romalıların imparatoru sunulan her isteği yerine getirerek çok sevindi." Kartli'de Gürcü Kilisesi'nin kurulması ve yeni bir dinin yayılması büyük ölçüde kralların ve aristokrasinin faaliyetleriyle mümkün olmuştur.İsa'nın çarmıha gerilişinin görgü tanığı olan Elias adlı dindar bir Yahudi tarafından Birinci yüzyılda Kudüs'ten Mtsheta getirilen İsa'nın Dikişsiz Cüppesi ile bağlantılı olan Gürcü geleneğine göre, Kral Mirian'ın Mtsheta'daki ana kilise inşa etme faaliyeti, Svetitshoveli Katedrali'nin inşası ile sonuçlanmıştır. Kralın kendi mezar kilisesi olan Samtavro Manastırı ise şehrin dışında inşa edilmiştir. Bu, Büyük Konstantin ve ailesinin Roma Pomerium dışındaki kilise binalarının durumunu hatırlatmaktadır. Ancak ilk Hristiyan Gürcü kralının mezarı kilisenin içindedir, Konstantin hanedanı üyelerinin mezarları ise kilisenin yakınındaki kendi imparatorluk Anıt mezarında bulunmaktadır. Ayrıca Konstantin kiliseleri Hıristiyan şehitleri kültüne adanmıştı, oysa Gürcü kilisesinin tarihinin başlangıcında hiç şehit yoktur.
Monarşinin din değiştirmesi ve Hristiyanlaştırılmasından sonra Gürcüler Kutsal Topraklar ile temaslarını yoğunlaştırmışlardır. Hristiyanlık öncesi İberya'da II. Nebukadnezar'ın zamanlarına kadar uzanan bir Yahudi cemaati vardı ve İberya'nın kutsal ideolojisi ile Kudüs'ün kutsallığı arasında yakın ve derin bağlantılar vardı. İberyalıların Kudüs ve Siyon'a olan hayranlığı, büyük ölçüde Gürcistan'ın benzeri görülmemiş "Bizanslaştırıcı"Bagrationi hükümdarlarının doğrudan Kral Davud'un soyundan geldiği iddialarından önceye dayanmaktadır. İberya'nın Kudüs'le doğrudan bağlantısı olduğundan, orada zaten birçok manastır vardı. Rufinus'un Bacurius'la buluştuğu yer Kudüs'tü ve dördüncü yüzyılın sonunda burada bir Gürcü manastırı kuruldu. Gürcü kahraman kralı Vahtang Gorgasali'nin hükümdarlığı sırasında, Gürcü kilisesi Katolikos rütbesini alacak ve Antakya Kilisesi tarafından Otosefal tanınacaktı.
Kırsal kesimin Hristiyanlaştırılması
Kraliyetin yeni din konusundaki coşkusuna ve saray çevrelerinde benimsenmesine rağmen, Hristiyanlık, krallığın kırsal bölgelerinde yavaş yavaş kök salmaya başladı. Nino ve çevresi, Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamaçlarında yaşayan dağlıların düşmanlığıyla karşılaştı, ancak sonunda putlarını teslim etmeye ikna edildiler. Mtsheta'daki Yahudi cemaatinde de direniş ortaya çıktı. İberya kırsalının Hristiyanlaştırılmasındaki ilk adımlar, beşinci yüzyılın sonlarında ve altıncı yüzyılın başlarında gerçekleşti; bundan sonraki bir nesil içinde, yerli manastır gelenekleri derinlere kök saldı ve Hristiyan inancının Kartli'nin daha çevre bölgelerine yayılmasını kolaylaştırdı. 530'lu veya 540'lı yıllarda, On üç Süryani Peder Mtsheta'ya geldi; bunların faaliyetleri Gürcistan'ın her yerinde on altı kadar manastır ve diğer kiliselerin kurulmasıyla sonuçlanacaktı; bunların çoğunun altıncı yüzyıla ait temelleri bugün hala görülebilmektedir.
Hıristiyanlaşma tarihi
Tarihçilerin din değiştirme tarihine ilişkin tahminleri, Kral Mirian'ın uzun saltanatının büyük bir kısmını kapsamaktadır. Yabancı ve Gürcü bilim adamlarının önerdiği tarihler şunlardır: MS 312, 317, 318, 320, 323, 325/6/7/8, 330/1/2/3/4/5/6/7. Bir zamanlar Iberia'nın din değiştirmesi için MS 337 yılı geniş çapta kabul edilmişken, günümüzde pek çok bilim insanı tarafından MS 326, muhtemelen John Zosimus'a göre "Paskalya'dan sonraki üçüncü Pazar" olarak tercih edilmektedir; bu tarih, geleneksel olarak Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından düzenlenen yıl olan 1 Mayıs'tır.
Tarihçilerin yanı sıra, İberya'nın dönüşümü, onlarca yıldır süren tartışmalar sırasında, MS 319, 6 Mayıs'taki tam güneş tutulmasının Gürcü dönüşümün kesin tarihi olma ihtimalinin yüksek olduğunu savunan astronomi akademisyenleri için daha büyük ilgi görmektedir. Tutulma doğu Gürcistan'a ulaştı ve bu "tutulma hipotezi" yeni değildir. Güneş azimut açısının yaklaşık 290° olduğu ΔT ≈7500 modeli başına bir tutulma kralın ve avcı arkadaşlarının - veya kraliyet maiyetinin - bunun bütünlüğüne tanık olmasına neden olur, ancak yakındaki kasaba halkının değil. Kralın Tkhoti Dağı'ndaki görüş koşulları, Patagonya'nın dağlık arazisinden gün batımında görülen 11 Temmuz 2010 Güneş tutulmasına benzer olabilirdi. MS 319 yılındaki tutulma sırasında, Mtsheta yakınlarındaki alçak irtifalardaki gözlemciler, Güneş ufukta yeniden görünmeden önce gökyüzünün vaktinden önce karardığını ve ardından biraz daha parlak olduğunu görmüş olacaklardı. Kralın bulunduğu yer gibi yakınlardaki daha yüksek rakımlarda tam bir tutulma gerçekten de dikkate değer bir manzara olabilir. LV Morrison ve FR Stephenson, jeofizik modellerine göre ΔT ≈7450±180°, bu senaryoyla ve ilgi çekici bir olasılıkla çelişmiyorlar, Antik ve Orta Çağ yazılı anlatımlarının, eğer gerçekten gerçek gerçeklere dayanıyorsa, güvenilir olup olmadığı açık bir soru olarak kalıyor.
Kartlis Tshovreba'ya göre "Yazın bir günü, 20 Temmuz Cumartesi" idi.
Notlar
- Georgian historiography refers to an event as Conversion of Kartli (Moktsevay Kartlisay) just like the .
Kaynakça
- Özel
- ^ Schaff 2007, s. 263.
- ^ Rapp 2016, s. location 4308.
- ^ Plontke-Lüning, p. 469
- ^ Schaff 2007, s. 23.
- ^ Rapp & Mgaloblishvili, p. 266
- ^ Rapp 2016, s. location 5439.
- ^ Rapp & Mgaloblishvili, p. 264
- ^ Rapp 2014, s. 4.
- ^ Rapp 2016, s. location 413.
- ^ Rapp & Mgaloblishvili, p. 267
- ^ Rapp 2016, s. location 628.
- ^ Rapp & Mgaloblishvili, p. 263
- ^ Rapp 2016, s. location 753.
- ^ Rapp 2014, s. 18.
- ^ Haas 2008, s. 106.
- ^ Suny, p. 20
- ^ Rapp 2016, s. location 2221.
- ^ a b Haas 2014, s. 44.
- ^ Rapp 2016, s. location 8678.
- ^ Rapp 2016, s. location 7149.
- ^ Rapp 2016, s. location 8445.
- ^ Mgaloblishvili, Tamila (1998). Ancient Christianity In The Caucasus. ss. 6-7.
- ^ Rapp 2016, s. location 8454.
- ^ Haas 2008, s. 114.
- ^ Rapp 2016, s. location 8361.
- ^ Schaff 2007, s. 25.
- ^ Haas 2008, s. 108.
- ^ Schaff 2007, s. 135.
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 76, line of ed 8
- ^ Rapp 2016, s. location 3658.
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 79, line of ed 2–5
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 85, line of ed 5–6
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 91, line of ed 13
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 105, line of ed 12
- ^ Rapp 2016, s. location 3749.
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 109, line of ed 14–24
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 110, line of ed 5–6
- ^ Haas 2008, s. 107.
- ^ Rapp 2016, s. location 4370.
- ^ Schaff 2007, s. 264.
- ^ Plontke-Lüning, p. 454
- ^ Plontke-Lüning, p. 461
- ^ Haas 2014, s. 29.
- ^ Mgaloblishvili, p. 40
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 99, line of ed 14
- ^ Plontke-Lüning, p. 462
- ^ Plontke-Lüning, p. 463
- ^ Rapp, p. 5
- ^ Mgaloblishvili, p. 39
- ^ Rapp, p. 1
- ^ Rapp 2016, s. location 482.
- ^ Haas 2008, s. 110.
- ^ Haas 2008, s. 111.
- ^ Rapp, p. 22
- ^ Haas 2008, s. 116.
- ^ Rapp 2016, s. location 4277.
- ^ Haas 2008, s. 117.
- ^ Haas 2008, s. 119.
- ^ Haas 2008, s. 120.
- ^ Sauter, Simonia, Stephenson & Orchiston, p. 26
- ^ Sauter, Simonia, Stephenson & Orchiston, p. 42
- ^ Sauter, Simonia, Stephenson & Orchiston, p. 41
- ^ Sauter, Simonia, Stephenson & Orchiston, p. 35
- ^ Sauter, Simonia, Stephenson & Orchiston, p. 43
- ^ Sauter, Simonia, Stephenson & Orchiston, p. 44
- ^ Georgian Chronicles, page of ed 108, line of ed 17
- Genel
- Haas, C. (2014). Geopolitics and Georgian Identity in Late Antiquity: The Dangerous World of Vakhtang Gorgasali. Brill Publishers.
- Haas, C. (2008). Mountain Constantines: The Christianization of Aksum and Iberia. 1.1. Johns Hopkins University Press.
- Schaff, Philip (2007). Nicene and Post-Nicene Fathers: Second Series Volume II Socrates, Sozomenus.
- Rapp, S. H. Jr. (2014). New Perspectives on "The Land of Heroes and Giants": The Georgian Sources for Sasanian History. Sam Houston State University.
- Rapp, S. H. Jr. (2016). The Sasanian World Through Georgian Eyes, Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Routledge, ABD: Sam Houston State University.
Konuyla ilgili yayınlar
- Kartlis Tshovreba, Conversion of King Mirian and with him All of the Kartli by Our Saint Mother and Apostle Nino, Part No. 30
- Plontke-Lüning, A. (2011) Narratives about Early Church Buildings in Armenia and Georgia, Moskova Devlet Üniversitesi
- (1994) The Making of the Georgian Nation,
- Mgaloblishvili, T. (2014) Ancient Christianity in the Caucasus, Routledge
- Rapp, S. H. Jr. & Mgaloblishvili, T. (2011) Manichaeism in Late Antique Georgia? Chapter 17,
- Sauter, J. Simonia, I. & Orchiston, W. (2015) The Legendary Fourth-Century Total Solar Eclipse in Georgia: Fact or Fantasy?
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iberya nin Hristiyanlastirilmasi Gurcuce ქართლის გაქრისტიანება a Hristiyanligin 4 yuzyilin baslarinda Azize Nino nun Klasik Antik Cag da Iberya olarak bilinen eski bir Gurcu kralligi olan Kartli de yaptigi vaaz ile yayilmasini ifade eder ve bunun sonucunda o zamanin pagan Krali Iberya nin III Mirian i tarafindan Hristiyanligin bir devlet dini olarak ilan edilmesi ile sonuclanir Sozomenos a gore bu durum cok tanrili Gurculerin Kartli Tanrilari olarak bilinen koklu antropomorfik putlara sahip olmasi nedeniyle kralin buyuk ve barbar ulusunun Mesih i itiraf etmesine ve babalarinin dininden vazgecmesine yol acmistir Kral tum insaat sureclerinin ana sponsoru mimari baslaticisi ve organize edici gucu olacaktir Sokrates Skolastikos a gore Habesliler ile birlikte Hiristiyan inancini ilk kez Iberyalilar benimsedi ancak bu olayin kesin tarihi hala tartisilmaktir Gurcu hukumdarlari Ermenilerle birlikte dunyanin herhangi bir yerinde Hristiyan inancina gecen ilk halklar arasindadir Ermeni Gurcu dini rekabetinin ve kristolojik tartismalarin tirmanmasindan once Kafkas Hristiyanliklari olaganustu derecede kapsayici cogulcu ve esnekti bu durum ozellikle 6 yuzyildan itibaren kristallesen ulusal kiliseler olarak cok daha sonra kurulan kati dini hiyerarsileri ile son buldu Bolgedeki muazzam cesitlilige ragmen Hristiyanlasma sureci Gec Antik Cag boyunca Avrasya nin en enerjik ve kozmopolit bolgeleri olan ve Gurculeri ve Ermenileri tartismasiz bir sekilde buyuk bir uygarlik icinde herhangi bir bolgeye yerlestirecek kadar zor olan Kafkasya da tum bolgeyi kapsayan bir olgudur Kralligin Hristiyanlastirilmasinda onemli bir rol oynayan Kartli nin kraliyet baskenti Mtsheta daki Yahudiler Gurcu monarsisi ile Kutsal Topraklar arasindaki baglarin derinlesmesine guclu bir ivme kazandiracak ve Filistin de Gurculerin varliginin artmasina yol acacaktir Iberyali Petrus un ve diger hacilarin faaliyetlerinin de dogruladigi gibi Nasira Gurcu yazilari yani sira Yahudiye Colu nde bulunan en eski onaylanmis Gurcuce Biru l Kutt yazitlari da buna dahildir Gurcistan Katolikosu Patrigi Domentius IV un kutsama haci Zafere Giris Isa nin Carmiha Gerilmesi ve Goge Yukselisi Tanri nin Annesinin Olumu Lazarus un Dirilisi ve Pentikost sahnelerini gosterir Katolikos Patrik hacin sapi uzerinde Gurcuce Mkhedruli yazisiyla gunahlarinin bagislanmasini yazilidir Amerika Birlesik Devletleri ndeki Walters Sanat Muzesi nde bulunmaktadir Iberya Roma ve Sasani Imparatorluklarinin rekabetci diplomasisinde bir faktordu ve zaman zaman iki imparatorluk arasindaki vekalet savaslarinda onemli bir oyuncu haline gelmistir Komsu Iranlilarla pek cok kurum ve kavrami paylasan bir Gurcu monarsisine sahip Iberya Ahamenis doneminden bu yana ticaret savas veya evlilik yoluyla Iran Toplulugu na fiziksel olarak bagli oldugundan Hiristiyanligi kabul etmesi Kral III Mirian in Derin uluslararasi sonuclari olan kulturel ve tarihi bir secim olmasina ragmen karari hicbir zaman Roma nin diplomatik girisimleriyle baglantili degildir Mimari ve sanatsal acidan Ahamenis kulturune dayanan Iberya Helenistik donemdeki kurulusundan tacin din degistirmesi kadar tamamlanmasi yuzyillar suren kapsamli yeni cok asamali bir surece giristi 5 6 ve 7 yuzyilin baslarinda guclu bir Gurcu kimliginin ortaya cikmasiyla sonuclanmistir Tarihi Hristiyanlasmanin arifesinde kral ve kralice hizla Gurculesmis yabancilar haline gelmistir Iran ve Yunan kulturlerinin fiziksel birlesimi Aziz Nino kendisi de bir yabancidir Kartli nin en eski ilk iki bas piskoposu da Imparator Buyuk Konstantin tarafindan gonderilmis Yunanli yabancilardir Ancak 6 yuzyilin ilk yarisinda Gurculer kalici olarak en yuksek dini makamlari ele gecireceklerdi ancak Yunanlilar Iranlilar Ermeniler ve Suriyeliler gibi yabancilar Gurcu kilisesinin yonetiminde bir rol oynamaya devam etmislerdir Bir Havari Tarafindan HiristiyanlastirilmaHer ne kadar Iberya 4 yuzyilin baslarinda resmi olarak Hiristiyanligi benimsemis olsa da Gurcu Ortodoks Kilisesi havarisel kokene sahip oldugunu iddia eder ve Havari Andreas u Gurcu kilisesinin kurucusu olarak gorur bu durum ayrica bazi Bizans kaynaklari tarafindan da desteklenmektedir Ephrem Mtsire daha sonra Azize Nino nun rolunu Iberya nin ikinci Vaftizinin gerekliligiyle aciklayacaktir Arkeolojik eserler 4 yuzyilda Kral Mirian in din degistirmesinden once Hristiyanligin yayildigini dogrulamaktadir Gurcistan daki ucuncu yuzyildan kalma mezarlardan bazilari hacli ve Ihthisli muhur yuzukleri veya capa ve balik gibi Hristiyan objelerini icerir ve bunlar Hristiyan bagliligini acikca kanitlar Bunlar ust sinif Iberyalilarin Hristiyanligi resmi Hiristiyanlasma tarihinden cok daha once benimsedikleri anlamina gelebilir Kraliyet ailesinin HiristiyanlastirilmasiKartlis Tshovreba ve Kartli nin Donusumu kronigine gore Kapadokyali Nino Kralice Nana yi ve daha sonra Kral III Mirian i Hristiyanliga dondurdu ve bu tum Kartli kralliginin ve halkinin Hristiyanlasma surecine yol acmistir yrannius Rufinus Caesarea li Gelasius Cyzicus lu Gelasius Kirroslu Theodoretus Sokrates Skolastikos ve Sozomenos a gore bir kraliyet ailesi bir kucuk kral ve imparator I Theodosius un bas komutani olan Iberyali Bacurius Gurculerin Hristiyanliga gecisinin kaynaklarindan biri olarak hizmet etmistir hepsi Gurcu gelenegine dair benzer anlatiya sahiptir bu Greko Romen yazarlara gore farklilik gosteren tek onemli sey Nino nun Iberya ya getirilen isimsiz bir Romali esirdir Gurcu kaynaklarina gore Nino Kudus le dogrudan ama beklenmedik bir baglantisi olan bir aile olan Zabilon ve Susana nin kizidir Babasini gormek icin Kudus e gittiginde Isa nin Dikissiz Cuppesinin nerede oldugunu bilen var mi diye sordugunda ona bunun Kartli nin yani Iberya bir ulkesi olan dogudaki Mtsheta sehrinde bulundugu soylenmistir Iberya ya gitmeye karar verecek ve dort aylik bir yolculugun ardindan Haziran ayinda Cavaheti daglarina ulasmistir Paravani Golu nde iki gun kalmis ve ardindan kraliyet sehri Mtsheta ya dogru yolculuguna devam etmistir Baskente vardiginda kendini tanri Armazi icin duzenlenen ve torene Kral Mirian in da katildigi bir pagan bayraminda bulmustur Olay karsisinda sok olan Nino dua etmeye baslamis ve bunun sonucunda siddetli ruzgar pagan heykelini yok etmistir Daha sonra agir bir hastaliktan muzdarip olan Kralice Nana nin gorevlileri ona yaklasmis ve Kraliceyi iyilestirmesini istemislerdir Kralice hemen iyilesmis ve Nino kraliceyi Isa ya dondurmustur Kralicenin iyilestigini duyan kral cok sasirdi Baslangicta karisinin yeni dinine karsi cikmistir ancak bir gun avlanirken at surerken ve Tkhoti daginin ormanlarinda Uplistsikhe ye bakarken aniden gunes tutulmasinin tehdit edici karanligiyla cevrelendiginde bir mucizeyle karsilasmistir და დაშთა მეფე მარტო და იარებოდა მთათა და მაღნართა შეშინებული და შეძრწუნებული დადგა ერთსა ადგილსა და წარეწირა სასოება ცხოვრებისა მისისა და ვითარცა მოეგო თავსა თჳსსა ცნობასა და განიზრახვიდა ესრეთ გულსა თჳსსა აჰა ესე რა ვხადე ღმერთთა ჩემთა და არა ვპოვე ჩემ ზედა ლხინება აწ რომელსა იგი ქადაგებს ნინო ჯუარსა და ჯუარცმულსა და ჰყოფს კურნებასა მისითა მოსავობითა არამცა ძალ ედვაა ჴსნა ჩემი ამის ჭირისაგან რამეთუ ვარ მე ცოცხლივ ჯოჯოხეთსა შინა და არა უწყი თუ ყოვლისა ქუეყანისათჳს იქმნა დაქცევა ესე ანუ თუ ჩემთჳს ოდენ იქმნა აწ თუ ოდენ ჩემთჳს არს ჭირი ესე ღმერთო ნინოსო განმინათლე ბნელი ესე და მიჩუენე საყოფელი ჩემი და აღვიარო სახელი შენი და აღვმართო ძელი ჯუარისა და თაყუანისვცე მას და აღვაშენო სახლი სალოცველად ჩემდა და ვიყო მორჩილ ნინოსა სჯულსა ზედა ჰრომთასა Ve kral yalniz kaldi ve tepelerin ve ormanlarin uzerinden korku ve dehset icinde yurudu Bir yerde durdu ve hayati konusunda umutsuzluga kapildi Ve bilinci yerine geldiginde ve yuregine karar verdiginde Iste bu benim tanrim vardi ve hic nese bulamadim Birakin Nino nun vaaz ettigi hac ve carmiha gerilen ve gorkemiyle sifa veren beni bu beladan kurtaracak kadar guclu degil mi Madem cehennemin icinde yasiyorum ve bilmiyorum butun dunya nasil bu kadar yok oldu yoksa sadece bana mi oyle geliyor Basimi boyle belaya sokacagim Ey Nino nun Tanrisi karanligi aydinlat ve bana yerimi goster ben de senin adini taniyacagim bir Hac sutunu dikecegim ve ona saygi duyacagim ve dua etmem icin bana bir ev insa edecegim ve Nino nun Roma ya olan inancina itaat edecek Sonunda yardim icin karisinin yeni Tanrisi Isa yi cagirdiginda gun isigi hemen geri gelmistir Kral attan atlamis ellerini dogu semasina kaldirmis ve soyle demistir შენ ხარ ღმერთი ყოველთა ზედა ღმერთთა და უფალი ყოველთა ზედა უფალთა ღმერთი რომელსა ნინო იტყჳს Sen diger tum Tanrilarin Tanrisisin ve diger tum Efendilerin Rabbisin Nino tarafindan ilan edilen Tanrisin Kral bunu soyledikten sonra yeni Tanri ya bir kez daha bir Hac sutunu dikecegine soz vermistir Baskente guvenli bir sekilde dondugunde kralicesi ve tum ulusu Kartli tarafindan karsilanan kral kurtaricisi ve annesi yabanci bir hanimefendi Nino nun nerede oldugunu yuksek sesle bagirdi Soylendiginde ordusuyla birlikte dogrudan onun yanina gitti Nino nun israri uzerine kral yeni inanci Hristiyanligi anmak icin bir kilisenin temellerini atmistir Horenli Musa ya gore Mirian in din degistirmesinden sonra Nino gok gurultusu tanrisi Armazi nin imajini yok etmistir Kilise tamamlaninca kral imparator I Konstantin e elciler gondererek krallikta inancin yerlesmesine yardimci olmak icin din adamlari gondermesini istemistir Sozomenos a gore Konstantin Iberya nin Hristiyanliga gectigi haberini duyunca Romalilarin imparatoru sunulan her istegi yerine getirerek cok sevindi Kartli de Gurcu Kilisesi nin kurulmasi ve yeni bir dinin yayilmasi buyuk olcude krallarin ve aristokrasinin faaliyetleriyle mumkun olmustur Isa nin carmiha gerilisinin gorgu tanigi olan Elias adli dindar bir Yahudi tarafindan Birinci yuzyilda Kudus ten Mtsheta getirilen Isa nin Dikissiz Cuppesi ile baglantili olan Gurcu gelenegine gore Kral Mirian in Mtsheta daki ana kilise insa etme faaliyeti Svetitshoveli Katedrali nin insasi ile sonuclanmistir Kralin kendi mezar kilisesi olan Samtavro Manastiri ise sehrin disinda insa edilmistir Bu Buyuk Konstantin ve ailesinin Roma Pomerium disindaki kilise binalarinin durumunu hatirlatmaktadir Ancak ilk Hristiyan Gurcu kralinin mezari kilisenin icindedir Konstantin hanedani uyelerinin mezarlari ise kilisenin yakinindaki kendi imparatorluk Anit mezarinda bulunmaktadir Ayrica Konstantin kiliseleri Hiristiyan sehitleri kultune adanmisti oysa Gurcu kilisesinin tarihinin baslangicinda hic sehit yoktur Monarsinin din degistirmesi ve Hristiyanlastirilmasindan sonra Gurculer Kutsal Topraklar ile temaslarini yogunlastirmislardir Hristiyanlik oncesi Iberya da II Nebukadnezar in zamanlarina kadar uzanan bir Yahudi cemaati vardi ve Iberya nin kutsal ideolojisi ile Kudus un kutsalligi arasinda yakin ve derin baglantilar vardi Iberyalilarin Kudus ve Siyon a olan hayranligi buyuk olcude Gurcistan in benzeri gorulmemis Bizanslastirici Bagrationi hukumdarlarinin dogrudan Kral Davud un soyundan geldigi iddialarindan onceye dayanmaktadir Iberya nin Kudus le dogrudan baglantisi oldugundan orada zaten bircok manastir vardi Rufinus un Bacurius la bulustugu yer Kudus tu ve dorduncu yuzyilin sonunda burada bir Gurcu manastiri kuruldu Gurcu kahraman krali Vahtang Gorgasali nin hukumdarligi sirasinda Gurcu kilisesi Katolikos rutbesini alacak ve Antakya Kilisesi tarafindan Otosefal taninacakti Kirsal kesimin HristiyanlastirilmasiKraliyetin yeni din konusundaki coskusuna ve saray cevrelerinde benimsenmesine ragmen Hristiyanlik kralligin kirsal bolgelerinde yavas yavas kok salmaya basladi Nino ve cevresi Kafkas Daglari nin guneydogu yamaclarinda yasayan daglilarin dusmanligiyla karsilasti ancak sonunda putlarini teslim etmeye ikna edildiler Mtsheta daki Yahudi cemaatinde de direnis ortaya cikti Iberya kirsalinin Hristiyanlastirilmasindaki ilk adimlar besinci yuzyilin sonlarinda ve altinci yuzyilin baslarinda gerceklesti bundan sonraki bir nesil icinde yerli manastir gelenekleri derinlere kok saldi ve Hristiyan inancinin Kartli nin daha cevre bolgelerine yayilmasini kolaylastirdi 530 lu veya 540 li yillarda On uc Suryani Peder Mtsheta ya geldi bunlarin faaliyetleri Gurcistan in her yerinde on alti kadar manastir ve diger kiliselerin kurulmasiyla sonuclanacakti bunlarin cogunun altinci yuzyila ait temelleri bugun hala gorulebilmektedir Hiristiyanlasma tarihi11 Temmuz 2010 daki gunes tutulmasi tamamen Fransiz Polinezyasi ndan goruldu Tarihcilerin din degistirme tarihine iliskin tahminleri Kral Mirian in uzun saltanatinin buyuk bir kismini kapsamaktadir Yabanci ve Gurcu bilim adamlarinin onerdigi tarihler sunlardir MS 312 317 318 320 323 325 6 7 8 330 1 2 3 4 5 6 7 Bir zamanlar Iberia nin din degistirmesi icin MS 337 yili genis capta kabul edilmisken gunumuzde pek cok bilim insani tarafindan MS 326 muhtemelen John Zosimus a gore Paskalya dan sonraki ucuncu Pazar olarak tercih edilmektedir bu tarih geleneksel olarak Gurcu Ortodoks Kilisesi tarafindan duzenlenen yil olan 1 Mayis tir Tarihcilerin yani sira Iberya nin donusumu onlarca yildir suren tartismalar sirasinda MS 319 6 Mayis taki tam gunes tutulmasinin Gurcu donusumun kesin tarihi olma ihtimalinin yuksek oldugunu savunan astronomi akademisyenleri icin daha buyuk ilgi gormektedir Tutulma dogu Gurcistan a ulasti ve bu tutulma hipotezi yeni degildir Gunes azimut acisinin yaklasik 290 oldugu DT 7500 modeli basina bir tutulma kralin ve avci arkadaslarinin veya kraliyet maiyetinin bunun butunlugune tanik olmasina neden olur ancak yakindaki kasaba halkinin degil Kralin Tkhoti Dagi ndaki gorus kosullari Patagonya nin daglik arazisinden gun batiminda gorulen 11 Temmuz 2010 Gunes tutulmasina benzer olabilirdi MS 319 yilindaki tutulma sirasinda Mtsheta yakinlarindaki alcak irtifalardaki gozlemciler Gunes ufukta yeniden gorunmeden once gokyuzunun vaktinden once karardigini ve ardindan biraz daha parlak oldugunu gormus olacaklardi Kralin bulundugu yer gibi yakinlardaki daha yuksek rakimlarda tam bir tutulma gercekten de dikkate deger bir manzara olabilir LV Morrison ve FR Stephenson jeofizik modellerine gore DT 7450 180 bu senaryoyla ve ilgi cekici bir olasilikla celismiyorlar Antik ve Orta Cag yazili anlatimlarinin eger gercekten gercek gerceklere dayaniyorsa guvenilir olup olmadigi acik bir soru olarak kaliyor Kartlis Tshovreba ya gore Yazin bir gunu 20 Temmuz Cumartesi idi NotlarGeorgian historiography refers to an event as Conversion of Kartli Moktsevay Kartlisay just like the KaynakcaOzel Schaff 2007 s 263 Rapp 2016 s location 4308 Plontke Luning p 469 Schaff 2007 s 23 Rapp amp Mgaloblishvili p 266 Rapp 2016 s location 5439 Rapp amp Mgaloblishvili p 264 Rapp 2014 s 4 Rapp 2016 s location 413 Rapp amp Mgaloblishvili p 267 Rapp 2016 s location 628 Rapp amp Mgaloblishvili p 263 Rapp 2016 s location 753 Rapp 2014 s 18 Haas 2008 s 106 Suny p 20 Rapp 2016 s location 2221 a b Haas 2014 s 44 Rapp 2016 s location 8678 Rapp 2016 s location 7149 Rapp 2016 s location 8445 Mgaloblishvili Tamila 1998 Ancient Christianity In The Caucasus ss 6 7 Rapp 2016 s location 8454 Haas 2008 s 114 Rapp 2016 s location 8361 Schaff 2007 s 25 Haas 2008 s 108 Schaff 2007 s 135 Georgian Chronicles page of ed 76 line of ed 8 Rapp 2016 s location 3658 Georgian Chronicles page of ed 79 line of ed 2 5 Georgian Chronicles page of ed 85 line of ed 5 6 Georgian Chronicles page of ed 91 line of ed 13 Georgian Chronicles page of ed 105 line of ed 12 Rapp 2016 s location 3749 Georgian Chronicles page of ed 109 line of ed 14 24 Georgian Chronicles page of ed 110 line of ed 5 6 Haas 2008 s 107 Rapp 2016 s location 4370 Schaff 2007 s 264 Plontke Luning p 454 Plontke Luning p 461 Haas 2014 s 29 Mgaloblishvili p 40 Georgian Chronicles page of ed 99 line of ed 14 Plontke Luning p 462 Plontke Luning p 463 Rapp p 5 Mgaloblishvili p 39 Rapp p 1 Rapp 2016 s location 482 Haas 2008 s 110 Haas 2008 s 111 Rapp p 22 Haas 2008 s 116 Rapp 2016 s location 4277 Haas 2008 s 117 Haas 2008 s 119 Haas 2008 s 120 Sauter Simonia Stephenson amp Orchiston p 26 Sauter Simonia Stephenson amp Orchiston p 42 Sauter Simonia Stephenson amp Orchiston p 41 Sauter Simonia Stephenson amp Orchiston p 35 Sauter Simonia Stephenson amp Orchiston p 43 Sauter Simonia Stephenson amp Orchiston p 44 Georgian Chronicles page of ed 108 line of ed 17 GenelHaas C 2014 Geopolitics and Georgian Identity in Late Antiquity The Dangerous World of Vakhtang Gorgasali Brill Publishers Haas C 2008 Mountain Constantines The Christianization of Aksum and Iberia 1 1 Johns Hopkins University Press Schaff Philip 2007 Nicene and Post Nicene Fathers Second Series Volume II Socrates Sozomenus Rapp S H Jr 2014 New Perspectives on The Land of Heroes and Giants The Georgian Sources for Sasanian History Sam Houston State University Rapp S H Jr 2016 The Sasanian World Through Georgian Eyes Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature Routledge ABD Sam Houston State University Konuyla ilgili yayinlarKartlis Tshovreba Conversion of King Mirian and with him All of the Kartli by Our Saint Mother and Apostle Nino Part No 30 Plontke Luning A 2011 Narratives about Early Church Buildings in Armenia and Georgia Moskova Devlet Universitesi 1994 The Making of the Georgian Nation Mgaloblishvili T 2014 Ancient Christianity in the Caucasus Routledge Rapp S H Jr amp Mgaloblishvili T 2011 Manichaeism in Late Antique Georgia Chapter 17 Sauter J Simonia I amp Orchiston W 2015 The Legendary Fourth Century Total Solar Eclipse in Georgia Fact or Fantasy