Ethem Nejat veya bazı kaynaklarda kullanıldığı haliyle Osmanlıca yazıma göre Edhem Nejad (1883 - 28 Ocak 1921, Karadeniz açıkları), Türk eğitimci ve komünist siyasetçi. Yaşadığı dönemde eğitimin çağdaşlaştırılması çalışmalarına büyük katkıda bulunmuştur. Türkiye Komünist Partisi'nin kurucularından ve ilk genel sekreteridir. TKP'nin ilk Merkez Komitesi Başkanı Mustafa Suphi ve 13 diğer TKP üyesi ile birlikte Karadeniz açıklarında öldürülmüştür.
Edhem Nejad | |
---|---|
Türkiye Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri | |
Görev süresi 15 Eylül 1920 - 29 Ocak 1921 | |
Yerine geldiği | Yok (Makam oluşturuldu) |
Yerine gelen | Salih Hacıoğlu |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1883 Üsküdar, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 29 Ocak 1921 (38 yaşında) Karadeniz açıkları, Sürmene, Trabzon |
Ölüm nedeni | Suikast |
Vatandaşlığı | Osmanlı İmparatorluğu |
Milliyeti | Türk |
Partisi | Türkiye Komünist Partisi (1920-1921) |
Diğer siyasi bağlantıları | Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (1919-1921) |
Organizasyon | Türk Ocağı (1912-1918), İstanbul Komünist Grubu (1919-1921) |
Mesleği | Öğretmen Siyasetçi |
Hayatı
Ailesi ve eğitimi
Annesinin adı Cavide, babasının adı Hasan'dır. Anne tarafından dedesi , kurucularındandır.
Lise eğitimini Üsküdar İdadisi'nde aldıktan sonra yüksek öğrenimini Ticaret Mekteb-i Âlisi’nde gördü.II. Meşrutiyet öncesi bir süre ABD ve Fransa'da bulundu.
Eğitimciliği
Ethem Nejat, 10 Temmuz 1908 tarihinde II. Meşrutiyet ilan edildiğinde Fransa'daydı. Meşrutiyet ilanı sonrası İstanbul'a döndü ve öğretmenliğe başladı. Bu dönemde Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi'nde yazılar da yazıyordu.
Eğitimci olarak ilk idari görevi Alasonya İdadisi müdürlüğüydü (1909). Bir yıl sonra ise Manastır Darülmualliminliği'ne (öğretmen okulu) müdür olarak atandı.Balkan savaşları yenilgisinin ardından görev yaptığı okullar Osmanlı idaresinden çıktığı için İstanbul’a döndü. 1913 yılında Bursa'da, hemen ardından ise İzmir'de Darülmualliminlik müdürlüğüne atandı. I. Dünya Savaşı'nın patlak verdiği günlerde Eskişehir'de Maarif Müdürü olarak görev yapmaktaydı. Bir süre gönüllü olarak askerlik de yaptı. Savaş sırasında Adana ve İzmir'de de Maarif Müdürlüğü görevlerini yürüten Ethem Nejat, 1918'de savaş bittiğinde İstanbul’da Maarif Nezareti'nde görevliydi.
Siyasi Hayatı
Birinci Dünya Savaşı öncesi Türkçü dönemi
Ethem Nejat, II. Meşrutiyet sonrası dönemde Türkçü çevrelerle irtibat halindeydi. 12 Mart 1912 tarihinde Ahmet Ferit'in başkanlığı ve Yusuf Akçura'nın ikinci başkanlığında kurulan Türk Ocağı'nın ilk üyelerindendi. Diğer önemli üyeler ise şunlardı: Ziya Gökalp, Tevfik Fikret, Celal Sahir Erozan, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Yusuf Ziya Ortaç, Mehmet Emin Yurdakul, Ahmed Ağaoğlu, Mehmet Fuad Köprülü, Halide Edib Adıvar ve Mustafa Suphi
Türk Ocağı'nın yayın organı Türk Yurdu dergisinde "Manastır'da Hayat-ı Aile" başlıklı bir makalesi yayınlandı (21 Mart 1912). Türk Ocağı'nın yan kuruluşu derneğinin 1913 yılındaki kuruluş çalışmalarına katıldı.
Sosyalist dönemi
İstanbul
Eylül 1918'de Maarif Nezareti tarafından Berlin'e gönderilen Ethem Nejat, burada Spartakist hareketlere katılarak sosyalist düşünceyle tanıştı. Berlin'deki Türk Spartakistleri denen çevre tarafından kurulan Türkiye İşçi Köylü Partisi ve onun siyasi hattında çıkan dergisini çıkaran ekipte yer aldı. Mayıs 1919'da İstanbul'a döndüğünde Kurtuluş dergisini yayınlamaya devam etti ve 22 Eylül 1919'da kurulan Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (TİÇSF)'na katıldı. VI. Meclis-i Mebusan için yapılan 18 Aralık 1919 seçimlerinde TİÇSF'nin de desteklediği Eskişehir adayı oldu, ancak seçilemedi.
Kurtuluş dergisi, İstanbul İşgal Kuvvetleri Komutanlığı tarafından kapatıldı. TİÇSF'nin faaliyetlerine de engellemeler getirildi. Bir süre gizli faaliyette bulunan Ethem Nejat, Komintern'in II. Kongresine katılmak için Bolşevik Rusya'ya geçti.
Bakü
Bakü'de Mustafa Suphi'nin kurduğu 'na üye oldu. Doğu Halkları Kurultayı'na ve ardından Mustafa Suphi başkanlığında toplanan Türkiye Komünist Partisi kuruluş kongresine (10-16 Eylül 1920) katıldı. Kongrede Mustafa Suphi TKP Merkez Komitesi Başkanı, Ethem Nejat ise genel sekreter seçildi.
Mustafa Suphi ve diğer TKP yönetici ve kadroları ile Mustafa Kemal önderliğindeki Türk Kurtuluş Savaşı'na destek olmak için Bakü'den Anadolu'ya geçmeye karar verdiler.
Anadolu'ya geçiş
Anadolu'ya geçmeye karar veren TKP heyeti, yolculuklarında çeşitli engellemeler ve provokasyonlarla karşılaştı. Trabzon'da elleri bağlı olarak bindirildikleri teknede 28-29 Ocak 1921 tarihinde öldürüldüler.
Eserleri
Orijinal basımlar
Süreli Yayınlar
Ethem Nejat, 1911-1914 yılları arasında adlı eğitim dergisini çıkardı. Aynı dönem, gibi başka eğitim dergilerinde ve isimli bir ziraat dergisinde de yazılar yazdı. Dönemin önde gelen pek çok gazete ve dergisinde makaleleri yayınlandı: Tanin, Tasvir-i Efkar, Sırat-ı Müstakim/Sebîlürreşâd, , , , , , , , .
Kitapları
- Türklük Nedir ve Terbiye Yolları (1913)
- Çiftlik Müdürü (1913)
- Yiğit Türkler (1913)
- Terbiye-i İptidaiye Islahatı (1915)
- Çocuklarımızı Nasıl Büyütmeliyiz (1916)
Sonraki baskılar ve derlemeler
Kitap olarak
- "Türklük Nedir ve Terbiye Yolları". Nejat, Ethem. Kızılelma Yayıncılık. 1. Baskı, 2001.
- "Ütopik Hikâyeler". Nejad, Edhem.; Güngör, Bilgin (ed.).; Büyüker Güngör, Nilgün (ed.). Paradigma Akademi Yayınları. 1. Baskı, 2019. ("Çiftlik Müdürü" ve "Yiğit Türkler" eserlerinin derlemesi)
Süreli yayınlarda
- "İlk eğitim reformu". Nejat, Ethem. Yeni Ülke. Temmuz-Ağustos-Eylül 1978. Yıl: 1. Sayı: 4. Sayfalar: 274-303. ("Terbiye-i İptidaiye Islahatı" başlıklı eserinin, Tahsin Yılmaz tarafından dilce sadeleştirilerek yayını)
- "Japonya'da okullar". Ethem, Nejat. Sanat ve Toplum. Eylül-Ekim 1978. Yıl: 1. Sayı: 2.
Ethem Nejat Hakkında
Kitaplar
- "Bir Meşrutiyet Aydını Ethem Nejat". Erkek, Mehmet Salih. Kitap Yayınevi. 1. Baskı, 2012. İstanbul.
- "Turancı Sosyalist Ethem Nejat". Yılmaz, Yunus. . 1. Baskı, 2014. İstanbul.
Makaleler
- "Ethem Nejat Bey Eskişehir'de Ne Yaptı". Tunçay, Mete. Tarih ve Toplum. Ocak 1989. Sayı: 61. Sayfalar: 40-41.
- "Edhem Nejad'ın Seçim Beyannamesi". Tunçay, Mete. Toplumsal Tarih. Mayıs 2011. Sayı: 209. Sayfalar: 64-66.
- "Ethem Nejat ve Eğitim Tarihimizdeki Yeri". Altın, Hamza. . Summer 2008. Vol.: 3. No.: 4. Sayfalar: 73-96.
- "Osmanlı Devletinde İlk Türkçü Eğitim Dergisi: Yeni Fikir". Erkek, Mehmet Salih. . 2012. Vol.: 4. No.: 1. Sayfalar: 197-213.
- "Turancı Sosyalist Ethem Nejat". Ataberk, Kaya. Türksolu. 19 Kasım 2012. Sayı: 384.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- İslamcı Dergiler Projesi arşivindeki dergilerde Edhem Nejad imzalı yazılar.
Kaynakça
- ^ . türksolu.com.tr. 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2015.
- ^ Harris, George S. (1977). Türkiye'de Komünizmin Kaynakları. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. s. 54.
- ^ Berzeg, Sefer E. (2013). Çerkesler - Vubıhlar, Soçi’nin İnsanları. Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
- ^ Altın, Hamza. "Ethem Nejat ve Eğitim Tarihimizdeki Yeri" (PDF). 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015.
- ^ Arkın, R. G., (Ed.) (1953). Öğretmen Ansiklopedisi ve Pedagoji Sözlüğü. İstanbul: Bir Yayınevi. s. 136.
- ^ Ethem Nejat. Öztürk, Faruk (Ed.). Türklük Nedir ve Terbiye Yolları (2001 bas.). İstanbul: KızılElma Yayıncılık. s. 38.
- ^ Tunçay, Mete (2000). Türkiye'de Sol Akımlar - 1. BDS Yayınları. s. 142.
- ^ Ethem Nejat (Temmuz-Ağustos 1978). "Gezinti". Sanat ve Toplum, 1. s. 124.
- ^ Tunçay, Mete (Ocak 1989). "Ethem Nejat Bey Eskişehir'de Ne Yaptı?". Tarih ve Toplum, 61. ss. 40-41.
- ^ Tunçay, Mete (Mayıs 2011). "Edhem Nejad'ın Seçim Beyannamesi". Toplumsal Tarih, 209. ss. 64-66.
- ^ Tonguç, İsmail Hakkı (1998). Eğitim Yolu ile Canlandırılacak Köy. Ankara: KEÇEV. s. 262.
- ^ Feyizoğlu, Turhan (2007). Mustafa Suphi. İstanbul: Ozan Yayıncılık. s. 21.
- ^ Edhem Nejad (21 Mart 1912). "Manastır'da Hayat-ı Aile". Türk Yurdu, 9.
- ^ Toprak, Zafer (1985). "II. Meşrutiyet Döneminde Paramiliter Gençlik Örgütleri". Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi. Cilt II. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 536.
- ^ Erkek, Mehmet Salih (2012). Bir meşrutiyet aydını : Ethem Nejat : 1887-1921. İstanbul: Kitap Yayınevi. ISBN .
- ^ Yılmaz, Yunus (2014). Kurtuluş Savaşı'nda İstanbullu ve Ankaralı Komünistler. İstanbul: İleri Yayınları. s. 23. ISBN .
- ^ Yılmaz, Yunus (2014). Turancı Sosyalist Ethem Nejat. İstanbul: İleri Yayınları. s. 292-324. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ethem Nejat veya bazi kaynaklarda kullanildigi haliyle Osmanlica yazima gore Edhem Nejad 1883 28 Ocak 1921 Karadeniz aciklari Turk egitimci ve komunist siyasetci Yasadigi donemde egitimin cagdaslastirilmasi calismalarina buyuk katkida bulunmustur Turkiye Komunist Partisi nin kurucularindan ve ilk genel sekreteridir TKP nin ilk Merkez Komitesi Baskani Mustafa Suphi ve 13 diger TKP uyesi ile birlikte Karadeniz aciklarinda oldurulmustur Edhem NejadTurkiye Komunist Partisi Merkez Komitesi Genel SekreteriGorev suresi 15 Eylul 1920 29 Ocak 1921Yerine geldigi Yok Makam olusturuldu Yerine gelen Salih HaciogluKisisel bilgilerDogum 1883 Uskudar Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 29 Ocak 1921 38 yasinda Karadeniz aciklari Surmene TrabzonOlum nedeni SuikastVatandasligi Osmanli ImparatorluguMilliyeti TurkPartisi Turkiye Komunist Partisi 1920 1921 Diger siyasi baglantilari Turkiye Isci ve Ciftci Sosyalist Firkasi 1919 1921 Organizasyon Turk Ocagi 1912 1918 Istanbul Komunist Grubu 1919 1921 Meslegi Ogretmen SiyasetciHayatiAilesi ve egitimi Annesinin adi Cavide babasinin adi Hasan dir Anne tarafindan dedesi kurucularindandir Lise egitimini Uskudar Idadisi nde aldiktan sonra yuksek ogrenimini Ticaret Mekteb i Alisi nde gordu II Mesrutiyet oncesi bir sure ABD ve Fransa da bulundu Egitimciligi Ethem Nejat Bursa Ogretmen Okulu nda Darul Muallimin kurdugu futbol takiminin oyuncusu olan ogrencileriyle birlikte 1910 Ethem Nejat 10 Temmuz 1908 tarihinde II Mesrutiyet ilan edildiginde Fransa daydi Mesrutiyet ilani sonrasi Istanbul a dondu ve ogretmenlige basladi Bu donemde Osmanli Ziraat ve Ticaret Gazetesi nde yazilar da yaziyordu Egitimci olarak ilk idari gorevi Alasonya Idadisi mudurluguydu 1909 Bir yil sonra ise Manastir Darulmualliminligi ne ogretmen okulu mudur olarak atandi Balkan savaslari yenilgisinin ardindan gorev yaptigi okullar Osmanli idaresinden ciktigi icin Istanbul a dondu 1913 yilinda Bursa da hemen ardindan ise Izmir de Darulmualliminlik mudurlugune atandi I Dunya Savasi nin patlak verdigi gunlerde Eskisehir de Maarif Muduru olarak gorev yapmaktaydi Bir sure gonullu olarak askerlik de yapti Savas sirasinda Adana ve Izmir de de Maarif Mudurlugu gorevlerini yuruten Ethem Nejat 1918 de savas bittiginde Istanbul da Maarif Nezareti nde gorevliydi Siyasi Hayati Birinci Dunya Savasi oncesi Turkcu donemi Ethem Nejat Ethem Nejat II Mesrutiyet sonrasi donemde Turkcu cevrelerle irtibat halindeydi 12 Mart 1912 tarihinde Ahmet Ferit in baskanligi ve Yusuf Akcura nin ikinci baskanliginda kurulan Turk Ocagi nin ilk uyelerindendi Diger onemli uyeler ise sunlardi Ziya Gokalp Tevfik Fikret Celal Sahir Erozan Hamdullah Suphi Tanriover Yusuf Ziya Ortac Mehmet Emin Yurdakul Ahmed Agaoglu Mehmet Fuad Koprulu Halide Edib Adivar ve Mustafa Suphi Turk Ocagi nin yayin organi Turk Yurdu dergisinde Manastir da Hayat i Aile baslikli bir makalesi yayinlandi 21 Mart 1912 Turk Ocagi nin yan kurulusu derneginin 1913 yilindaki kurulus calismalarina katildi Sosyalist donemi Istanbul Eylul 1918 de Maarif Nezareti tarafindan Berlin e gonderilen Ethem Nejat burada Spartakist hareketlere katilarak sosyalist dusunceyle tanisti Berlin deki Turk Spartakistleri denen cevre tarafindan kurulan Turkiye Isci Koylu Partisi ve onun siyasi hattinda cikan dergisini cikaran ekipte yer aldi Mayis 1919 da Istanbul a dondugunde Kurtulus dergisini yayinlamaya devam etti ve 22 Eylul 1919 da kurulan Turkiye Isci ve Ciftci Sosyalist Firkasi TICSF na katildi VI Meclis i Mebusan icin yapilan 18 Aralik 1919 secimlerinde TICSF nin de destekledigi Eskisehir adayi oldu ancak secilemedi Kurtulus dergisi Istanbul Isgal Kuvvetleri Komutanligi tarafindan kapatildi TICSF nin faaliyetlerine de engellemeler getirildi Bir sure gizli faaliyette bulunan Ethem Nejat Komintern in II Kongresine katilmak icin Bolsevik Rusya ya gecti Baku Turkiye Komunist Partisi kuruculari Mustafa Suphi sag ve genel sekreter Ethem Nejat orta ve Ismail Hakki sol Baku de Mustafa Suphi nin kurdugu na uye oldu Dogu Halklari Kurultayi na ve ardindan Mustafa Suphi baskanliginda toplanan Turkiye Komunist Partisi kurulus kongresine 10 16 Eylul 1920 katildi Kongrede Mustafa Suphi TKP Merkez Komitesi Baskani Ethem Nejat ise genel sekreter secildi Mustafa Suphi ve diger TKP yonetici ve kadrolari ile Mustafa Kemal onderligindeki Turk Kurtulus Savasi na destek olmak icin Baku den Anadolu ya gecmeye karar verdiler Anadolu ya gecis Anadolu ya gecmeye karar veren TKP heyeti yolculuklarinda cesitli engellemeler ve provokasyonlarla karsilasti Trabzon da elleri bagli olarak bindirildikleri teknede 28 29 Ocak 1921 tarihinde oldurulduler EserleriOrijinal basimlar Sureli Yayinlar Ethem Nejat 1911 1914 yillari arasinda adli egitim dergisini cikardi Ayni donem gibi baska egitim dergilerinde ve isimli bir ziraat dergisinde de yazilar yazdi Donemin onde gelen pek cok gazete ve dergisinde makaleleri yayinlandi Tanin Tasvir i Efkar Sirat i Mustakim Sebilurresad Kitaplari Turkluk Nedir ve Terbiye Yollari 1913 Ciftlik Muduru 1913 Yigit Turkler 1913 Terbiye i Iptidaiye Islahati 1915 Cocuklarimizi Nasil Buyutmeliyiz 1916 Sonraki baskilar ve derlemeler Kitap olarak Turkluk Nedir ve Terbiye Yollari Nejat Ethem Kizilelma Yayincilik 1 Baski 2001 Utopik Hikayeler Nejad Edhem Gungor Bilgin ed Buyuker Gungor Nilgun ed Paradigma Akademi Yayinlari 1 Baski 2019 Ciftlik Muduru ve Yigit Turkler eserlerinin derlemesi Sureli yayinlarda Ilk egitim reformu Nejat Ethem Yeni Ulke Temmuz Agustos Eylul 1978 Yil 1 Sayi 4 Sayfalar 274 303 Terbiye i Iptidaiye Islahati baslikli eserinin Tahsin Yilmaz tarafindan dilce sadelestirilerek yayini Japonya da okullar Ethem Nejat Sanat ve Toplum Eylul Ekim 1978 Yil 1 Sayi 2 Ethem Nejat HakkindaKitaplar Bir Mesrutiyet Aydini Ethem Nejat Erkek Mehmet Salih Kitap Yayinevi 1 Baski 2012 Istanbul Turanci Sosyalist Ethem Nejat Yilmaz Yunus 1 Baski 2014 Istanbul Makaleler Ethem Nejat Bey Eskisehir de Ne Yapti Tuncay Mete Tarih ve Toplum Ocak 1989 Sayi 61 Sayfalar 40 41 Edhem Nejad in Secim Beyannamesi Tuncay Mete Toplumsal Tarih Mayis 2011 Sayi 209 Sayfalar 64 66 Ethem Nejat ve Egitim Tarihimizdeki Yeri Altin Hamza Summer 2008 Vol 3 No 4 Sayfalar 73 96 Osmanli Devletinde Ilk Turkcu Egitim Dergisi Yeni Fikir Erkek Mehmet Salih 2012 Vol 4 No 1 Sayfalar 197 213 Turanci Sosyalist Ethem Nejat Ataberk Kaya Turksolu 19 Kasim 2012 Sayi 384 Ayrica bakinizMustafa Suphi Turkiye Komunist Partisi 1920 Dis baglantilar Islamci Dergiler Projesi arsivindeki dergilerde Edhem Nejad imzali yazilar Kaynakca turksolu com tr 12 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2015 Harris George S 1977 Turkiye de Komunizmin Kaynaklari Istanbul Bogazici Yayinlari s 54 Berzeg Sefer E 2013 Cerkesler Vubihlar Soci nin Insanlari Ankara Kuban Matbaacilik Yayincilik Altin Hamza Ethem Nejat ve Egitim Tarihimizdeki Yeri PDF 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2015 Arkin R G Ed 1953 Ogretmen Ansiklopedisi ve Pedagoji Sozlugu Istanbul Bir Yayinevi s 136 Ethem Nejat Ozturk Faruk Ed Turkluk Nedir ve Terbiye Yollari 2001 bas Istanbul KizilElma Yayincilik s 38 Tuncay Mete 2000 Turkiye de Sol Akimlar 1 BDS Yayinlari s 142 Ethem Nejat Temmuz Agustos 1978 Gezinti Sanat ve Toplum 1 s 124 Tuncay Mete Ocak 1989 Ethem Nejat Bey Eskisehir de Ne Yapti Tarih ve Toplum 61 ss 40 41 Tuncay Mete Mayis 2011 Edhem Nejad in Secim Beyannamesi Toplumsal Tarih 209 ss 64 66 Tonguc Ismail Hakki 1998 Egitim Yolu ile Canlandirilacak Koy Ankara KECEV s 262 Feyizoglu Turhan 2007 Mustafa Suphi Istanbul Ozan Yayincilik s 21 Edhem Nejad 21 Mart 1912 Manastir da Hayat i Aile Turk Yurdu 9 Toprak Zafer 1985 II Mesrutiyet Doneminde Paramiliter Genclik Orgutleri Tanzimat tan Cumhuriyet e Turkiye Ansiklopedisi Cilt II Istanbul Iletisim Yayinlari s 536 Erkek Mehmet Salih 2012 Bir mesrutiyet aydini Ethem Nejat 1887 1921 Istanbul Kitap Yayinevi ISBN 978 6051 050 97 3 Yilmaz Yunus 2014 Kurtulus Savasi nda Istanbullu ve Ankarali Komunistler Istanbul Ileri Yayinlari s 23 ISBN 978 6055 452 86 5 Yilmaz Yunus 2014 Turanci Sosyalist Ethem Nejat Istanbul Ileri Yayinlari s 292 324 ISBN 978 6055 452 37 7