Hipogonadizm (hypogonadism), cinsiyet hormonlarının yetersizliğidir. Gonadotropik hormonlar (GnRH) hipotalamusta üretilir ve özel bir kan dolaşım sistemiyle hipofize yönlendirilir. Gonadotropik hormonlar (GnRH), gonadotropin salgılatıcı hormonlardır; hipofizi uyarır ve hipofiz gonadotropinleri üreterek kan dolaşımına boşaltır. Hipofiz ön lobuna ulaşan GnRH, follitropin (FSH) ve lutropin (LH) adı verilen iki gonadotropin hormonun aralıklı olarak kana verilmesini (sekresyonunu) tetikler. Pulsatil sekresyon olarak bilinen bu mekanizmada; her 60-90 dakikada bir, 1 dakika süreyle hipofize gelen GnRH uyarısıyla gonadotropin hormonlar kan dolaşımına verilir. Hipofizden kan dolaşımına dökülen gonadotropin hormonlar, kadınlarda ovaryumlara (yumurtalık), erkeklerde testislere ulaşarak cinsiyet hormonlarının üretimini tetikler; GnRH, kadınlarda yumurtlamayı ve östrojen hormon üretimini düzenleyen folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) sentezini tetikler. LH testislerdeki Leydig hücrelerinden testosteron salgılanmasını denetler ve sperm üretimini uyarır. FSH ve LH sekresyonu, yine hipofiz ön lobunda üretilen ve prolactin adı verilen hormon tarafından frenlenir. LH testislerdeki Leydig hücrelerinden testosteron salgılanmasını denetler (kandaki testosteron düzeyi yükselirse GnRH ve LH üretimi azalır: endokrin sistemin “feedback” mekanizması).
Kandaki gonadotropin hormon düzeyinin düşüklüğü, her iki cinste de puberte (ergenlik) ve cinsiyete özgü fiziksel gelişmelerde sorunlarına neden olur; kız çocuklarında yumurtlama ve menstrüasyon (adet) yokluğu, erkek çocuklarında ise sperm üretimi sorunları ve kas gelişimi olumsuzlukları başlıca sonuçlardır. Kandaki androjen düzeyi düşüklüğüne erkeklerde “hipoadrenojenizm” denir; en bilinen örneği, testosteron yetersizliğidir. Kadınlarda ise “hipoöstrojenizm” olarak bilinen olguda estradiol düzeyleri düşüktür.
Ortak bulgular
Puberte aksaması en önemli bulgudur. Her iki cinste genital organlarda gelişme geriliği ve anomaliler saptanır; kısırlık (infertilite; sterilite) bu tablonun en ağır sonucudur. Sekonder cinsel yapılar (kıllanma, meme gelişmesi, fizik yapı, vb) eksiktir. Gonadotropinlerin yetersizliğinin yanı sıra erkeklerde testosteron, kız çocuklarında estradiol, lutein hormon (LH) ve folikül stimulan hormon (FSH) düzeylerinde nedeni bilinmeyen bir yetersizlik vardır. Hipogonadizm bulgularına ek olarak koku alma ve işitme sorunları, yarık damak, yarık dudak, diş sürmelerinde aksamalar, üriner sistem malformasyonları, iskelet kaslarının gelişememesi, ekstremite anomalileri ve osteoporoz, santral sinir sistemi anomalileri ve bu malformasyonlara özgü bulgular olabilir.
Erkeklere özgü ortak bulgular
Mikropenis
Hipogonadizm: Mikropenis ve testisler skrotuma inememişTestis hipoplazisi
Estradiol, lutein hormon (LH) ve folikül stimulan hormon (FSH) yetersizliği
Fenotiplerin büyük bölümünde ağız ve çene bulguları vardır. Fenotip 5, 6, 9, 21 olgularında yarık dudak ve yarık damak; fenotip 16’da yalnızca yarık damak; 7, 8, 11, 17,18,19, 20 fenotiplerinde isr diş sürmelerindeki aksamalara bağlı hipodonti ve oligodonti bulguları vardır.
Hipogonadizm Türleri
Androjen ya da östrojen düzeylerinin düşüklüğüne etki eden aksamayı bulmak için kan testleri uygulanır: kandaki LH ve/veya FSH düzeyleri yüksek ise sorun gonadlar olarak bilinen testislerde ya da ovaryumlardadır; LH ve/veya FSH kan düzeyleri düşük ise sorun hipotalamusta ya da hipofizdedir. Gonadlardaki sorunlardan kökenli hipogonadizm sendromları arasında Noonan sendromu, Turner sendromu ve Klinefelter sendromu ve polikistik over sendromu öne çıkar.
Sorunun hipotalamusta ya da hipofizde olduğu hipogonadizm olgusunun ortaya çıkışında 2 önemli mekanizma vardır; (i) GnRH üretimi yetersizdir ya da (ii) GnRH üretimi yeterlidir; ancak, hipofiz bu uyarıya tepki vermemektedir. Bu tabloya “hipogonadizm” nitelemesi yapılır. Klinik-patoloji açısından 2 tür hipogonadizm vardır: Primer hipogonadizm, Sekonder hipogonadizm.
1. Primer (konjenital) hipogonadizm
Gonadotropik hormonun (GnRH) doğumsal yetersizliği sonucu ortaya çıkan gonadortopin yetmezliğine bağlı cinsel olgunlaşma bozukluklarının saptandığı, 25 fenotipi olan kalıtsal bir sendromdur; bu tür olgulara “hipogonadotropik hipogonadizm” nitelemesi yapılır. Kuşaktan kuşağa otosomal dominant, otosomal resesif ve X-kromozomu aracılığıyla aktarılırlar.
Hastalar, 18 yaşına dek cinsel olgunlaşmasını tamamlayamayan gençlerdir. Fenotip 1 ve fenotip 2 özel nitelik taşırlar; fenotip 1 Kallmann sendromu 1 ve fenotip 2 Kallmann sendromu 2 olarak tanınmaktadır.CHARGE sendromu ve Klinefelter sendromu da konjenital hipogonadotropik hipogonadizm bulguları içerir. Benzer bulgular, hipogonadotropik hipogonadizm dışındaki bazı sendromlarda ikincil bulgulardan biri olarak belirlenir.
2. Sekonder hipogonadizm
Hipotalamusun, hipofizin, testislerin ya da ovaryumların işlevlerini etkileyen olumsuzluklar nedeniyle ortaya çıkan tablodur. Hipotalamusu etkileyen patolojiler GnRH sentezini bozar; bu nedenle, kandaki GnRH, buna bağlı olarak FSH ve LH düzeyleri de düşüktür. Hipofiz patolojilerinde ise, kan GnRH düzeyi normal ya da yüksek olduğu halde gonadotrop hormonların üretimi gerçekleşemez; kan FSH ve LH düzeyleri çok düşüktür. Gonadotrop hormonların hedefi olan testisler ve ovaryumlar gibi organlardaki patolojiler, bu organların tepkisiz kalmasına neden olur. Hipotalamus ve hipofiz işlevlerinde sorun yoktur, kan GnRH, LH ve FSH düzeylerinin normalin üzerinde olmasına karşın testosteron ve östrojen düzeyleri çok düşük düzeylerdedir.
Tanı için kullanılabilecek testler; kan FSH, LH, TSH hormon düzeyi ölçümleri, GnRH’ a LH yanıtı ölçümü, hipotalamik-hipofizer manyetik rezonans (MR) görüntüleme (tümör vb. varlığı araştırma amaçlı), genetik testler (primer hipogonadotropik hipogonadizm araştırılmasına yönelik), koku testi, BMD ölçümü, renal ultrasonografidir. Laboratuvar testleri, genellikle düşük veya normal serum FSH, düşük serum estradiol düzeyleri (azalmış GnRH sekresyonuna veya GnRH’ a pitüiter duyarsızlığına bağlı) şeklinde bulunur. Prolaktin düzeyi genellikle normaldir. Bu durumun olası klinik yansımaları; gecikmiş puberte, düzensiz menstrüel sikluslar ( çok amenore şeklinde erken menopoz, infertilite, azalmış kemik dansitesi, koltuk altı ve pubik kıllanmada azalma, gecikmiş puberte nedeniyle kendine güven eksikliği, azalmış libido gibi cinsel problemler şeklindedir. Progesteron çekilme kanaması olmaz. Tedavi, nedene yönelik olarak planlanır.
Tedavi
Puberte sorunları yaşayan gençler için tedavinin amacı, normal puberte gelişiminin ve istendiğinde fertilitenin restorasyonudur. Stres kaynakları, beslenme bozuklukları veya zorlayıcı egzersizler ortadan kaldırılabilirse fertilite açısından büyük ölçüde başarı sağlanır. Bu nedenle ilaç tedavisinden önce yaşam tarzı değişiklikleri denenmelidir. Fertilite arzusu olan olgularda hormon düzeylerini düzenlemeye yönelik hormon tedavisi önerilir. Hipogonadotropik hipogonadizm teşhisi konulan azoospermia (ejakülatta- menide hiç sperm olamaması) teşhisi olan erkeklerde gonadotropin tedavisi ile sperm üretimi ve çıkışı sağlanabilir. Azoospermia erkeklerde ejakülatta sperm çıkışının sağlanabilmesi için gonadotropin tedavisinin ortalama 10 ay boyunca erkeklerde düzenli kullanımının gerektiği gösterilmiştir. Gonadotropin tedavisi sonrasında sperm çıkışı sağlanan erkeklerin doğal yolla eşlerinin gebe kalabildiği, az sayıda sperm çıkışı olan erkeklerin eşlerinde uygulanan mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemi ile gebelik sağlandığı gösterilmiştir.
Kaynakça
^abcdSilbernagl S, Lang F. Color Atlas of Pathophysiology, Thieme, Stuttgart-New York, 2000
^abcdeMete O, Asa SL (editors). Endocrine Pathology. Cambridge University Press, Cambridge, 2016
^abcdefHasdemir PS, Terzi H, Koltan SO. Hipogonadotropik hipogonadizm olgularına yaklaşım: İnfertilite tedavisi ve uzun dönem yönetim (Derleme). Kocaeli Tıp Dergisi, 4(1): 13-18, 2015
^Boehm U, Bouloux PM, Dattani MT, et al. Expert consensus document: European Consensus Statement on Congenital hypogonadotropic hypogonadism - Pathogenesis, diagnosis and treatment. Nature Reviews Endocrinology, 11(9):547-564, 2015
^Topaloğlu AK, Reimann F, Güçlü M, et al. TAC3 and TACR3 mutations in familial hypogonadotropic hypogonadism reveal a key role for neurokinin B in the central control of reproduction. Nature Genetics, 41: 354-358, 2009
^Fechner A, Fong S, McGovern P. A review of Kallmann syndrome: genetics, pathophysiology, and clinical management. Obstetrical & Gynecological Survey, 63(3):189-194, 2008
^Cangiano B, Indirli R, Profka E, et al. Central hypogonadism in Klinefelter syndrome: report of two cases and review of the literature. Journal of Endocrinological Investigation, 2020
^Kim SH. Congenital hypogonadotropic hypogonadism and Kallmann syndrome: past, present, and future. Endocrinology & Metabolism (Seoul), 30(4):456-466, 2015
^abKumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
^abcdHasdemir PS, Terzi H, Koltan SO. Hipogonadotropik hipogonadizm olgularına yaklaşım: İnfertilite tedavisi ve uzun dönem yönetim: Derleme; (Approach to hypogonadotropic hypogonadism cases: Infertility treatment and long-term management: A review). Kocaeli Tıp Dergisi (Medical Journal of Kocaeli), 4(1): 13-18, 2015
^abcMilardi D, Giampietro A, Baldelli R, et al. Fertility and hypopituitarism. Journal of Endocrinological Investigation, 31:71-74, 2008
^abBoehm U, Bouloux P, Dattani M. et al. European Consensus Statement on congenital hypogonadotropic hypogonadism—pathogenesis, diagnosis and treatment. Nature Reviews Endocrinology, 11, 547–564, 2015
^abBakircioglu, Mustafa Emre; Erden, Halit Firat; Çiray, H Nadir; Bayazit, Numan; Bahçeci, Mustafa (Ocak 2007). "Gonadotrophin therapy in combination with ICSI in men with hypogonadotrophic hypogonadism". Reproductive BioMedicine Online (İngilizce). 15 (2): 156-160. doi:10.1016/S1472-6483(10)60703-1. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hipogonadizm hypogonadism cinsiyet hormonlarinin yetersizligidir Gonadotropik hormonlar GnRH hipotalamusta uretilir ve ozel bir kan dolasim sistemiyle hipofize yonlendirilir Gonadotropik hormonlar GnRH gonadotropin salgilatici hormonlardir hipofizi uyarir ve hipofiz gonadotropinleri ureterek kan dolasimina bosaltir Hipofiz on lobuna ulasan GnRH follitropin FSH ve lutropin LH adi verilen iki gonadotropin hormonun aralikli olarak kana verilmesini sekresyonunu tetikler Pulsatil sekresyon olarak bilinen bu mekanizmada her 60 90 dakikada bir 1 dakika sureyle hipofize gelen GnRH uyarisiyla gonadotropin hormonlar kan dolasimina verilir Hipofizden kan dolasimina dokulen gonadotropin hormonlar kadinlarda ovaryumlara yumurtalik erkeklerde testislere ulasarak cinsiyet hormonlarinin uretimini tetikler GnRH kadinlarda yumurtlamayi ve ostrojen hormon uretimini duzenleyen folikul uyarici hormon FSH ve luteinize edici hormon LH sentezini tetikler LH testislerdeki Leydig hucrelerinden testosteron salgilanmasini denetler ve sperm uretimini uyarir FSH ve LH sekresyonu yine hipofiz on lobunda uretilen ve prolactin adi verilen hormon tarafindan frenlenir LH testislerdeki Leydig hucrelerinden testosteron salgilanmasini denetler kandaki testosteron duzeyi yukselirse GnRH ve LH uretimi azalir endokrin sistemin feedback mekanizmasi Kandaki gonadotropin hormon duzeyinin dusuklugu her iki cinste de puberte ergenlik ve cinsiyete ozgu fiziksel gelismelerde sorunlarina neden olur kiz cocuklarinda yumurtlama ve menstruasyon adet yoklugu erkek cocuklarinda ise sperm uretimi sorunlari ve kas gelisimi olumsuzluklari baslica sonuclardir Kandaki androjen duzeyi dusuklugune erkeklerde hipoadrenojenizm denir en bilinen ornegi testosteron yetersizligidir Kadinlarda ise hipoostrojenizm olarak bilinen olguda estradiol duzeyleri dusuktur Ortak bulgular Puberte aksamasi en onemli bulgudur Her iki cinste genital organlarda gelisme geriligi ve anomaliler saptanir kisirlik infertilite sterilite bu tablonun en agir sonucudur Sekonder cinsel yapilar killanma meme gelismesi fizik yapi vb eksiktir Gonadotropinlerin yetersizliginin yani sira erkeklerde testosteron kiz cocuklarinda estradiol lutein hormon LH ve folikul stimulan hormon FSH duzeylerinde nedeni bilinmeyen bir yetersizlik vardir Hipogonadizm bulgularina ek olarak koku alma ve isitme sorunlari yarik damak yarik dudak dis surmelerinde aksamalar uriner sistem malformasyonlari iskelet kaslarinin gelisememesi ekstremite anomalileri ve osteoporoz santral sinir sistemi anomalileri ve bu malformasyonlara ozgu bulgular olabilir Erkeklere ozgu ortak bulgular Mikropenis Hipogonadizm Mikropenis ve testisler skrotuma inememisTestis hipoplazisi Testislerde yapisal gelisme bozukluklari Skrotuma inmemis testisler cryptorchidism Azospermi Kizlara ozgu ortak bulgular Primer amenore adet yoklugu Hipoostrojenik amenore ostrojen azligi amenoresi Uterus hipoplazisi Ovaryum hipoplazisi Multikistik overler Estradiol lutein hormon LH ve folikul stimulan hormon FSH yetersizligi Fenotiplerin buyuk bolumunde agiz ve cene bulgulari vardir Fenotip 5 6 9 21 olgularinda yarik dudak ve yarik damak fenotip 16 da yalnizca yarik damak 7 8 11 17 18 19 20 fenotiplerinde isr dis surmelerindeki aksamalara bagli hipodonti ve oligodonti bulgulari vardir Hipogonadizm TurleriAndrojen ya da ostrojen duzeylerinin dusuklugune etki eden aksamayi bulmak icin kan testleri uygulanir kandaki LH ve veya FSH duzeyleri yuksek ise sorun gonadlar olarak bilinen testislerde ya da ovaryumlardadir LH ve veya FSH kan duzeyleri dusuk ise sorun hipotalamusta ya da hipofizdedir Gonadlardaki sorunlardan kokenli hipogonadizm sendromlari arasinda Noonan sendromu Turner sendromu ve Klinefelter sendromu ve polikistik over sendromu one cikar Sorunun hipotalamusta ya da hipofizde oldugu hipogonadizm olgusunun ortaya cikisinda 2 onemli mekanizma vardir i GnRH uretimi yetersizdir ya da ii GnRH uretimi yeterlidir ancak hipofiz bu uyariya tepki vermemektedir Bu tabloya hipogonadizm nitelemesi yapilir Klinik patoloji acisindan 2 tur hipogonadizm vardir Primer hipogonadizm Sekonder hipogonadizm 1 Primer konjenital hipogonadizm Gonadotropik hormonun GnRH dogumsal yetersizligi sonucu ortaya cikan gonadortopin yetmezligine bagli cinsel olgunlasma bozukluklarinin saptandigi 25 fenotipi olan kalitsal bir sendromdur bu tur olgulara hipogonadotropik hipogonadizm nitelemesi yapilir Kusaktan kusaga otosomal dominant otosomal resesif ve X kromozomu araciligiyla aktarilirlar Hastalar 18 yasina dek cinsel olgunlasmasini tamamlayamayan genclerdir Fenotip 1 ve fenotip 2 ozel nitelik tasirlar fenotip 1 Kallmann sendromu 1 ve fenotip 2 Kallmann sendromu 2 olarak taninmaktadir CHARGE sendromu ve Klinefelter sendromu da konjenital hipogonadotropik hipogonadizm bulgulari icerir Benzer bulgular hipogonadotropik hipogonadizm disindaki bazi sendromlarda ikincil bulgulardan biri olarak belirlenir 2 Sekonder hipogonadizm Hipotalamusun hipofizin testislerin ya da ovaryumlarin islevlerini etkileyen olumsuzluklar nedeniyle ortaya cikan tablodur Hipotalamusu etkileyen patolojiler GnRH sentezini bozar bu nedenle kandaki GnRH buna bagli olarak FSH ve LH duzeyleri de dusuktur Hipofiz patolojilerinde ise kan GnRH duzeyi normal ya da yuksek oldugu halde gonadotrop hormonlarin uretimi gerceklesemez kan FSH ve LH duzeyleri cok dusuktur Gonadotrop hormonlarin hedefi olan testisler ve ovaryumlar gibi organlardaki patolojiler bu organlarin tepkisiz kalmasina neden olur Hipotalamus ve hipofiz islevlerinde sorun yoktur kan GnRH LH ve FSH duzeylerinin normalin uzerinde olmasina karsin testosteron ve ostrojen duzeyleri cok dusuk duzeylerdedir Sekonder Hipogonadizmin Edinsel Sebepleri Kraniyal tumorler ve kistik olusumlar kraniyofaringioma teratoma metastatik tumorler meme akciger prostat Fonksiyonel Gonadotropin Yetmezligi Kronik sistemik hastaliklar otoimmun hastaliklar akut hastaliklar beslenme bozukluklari yetersiz beslenme anoreksiya nevroza bulimia obezite primer hipotiroidizm hiperprolaktinemi diabet Cushing sendromu nefrotik sendrom anemiler orak hucreli anemi talasemi ateroskleroz Infiltratif Hastaliklar Hemokromatoz sarkoidoz Enfeksiyonlar Tuberkuloz HIV AIDS kabakulak bel soguklugu gonore sifilis Fiziksel nedenler Travma kontuzyon kafatasi kirigi hipofiz sapi travmasi hipofizektomi radyasyon Dolasim bozukluklari Iskemi hipofiz kanamasi pituiter apopleksi Kimyasallar ve ilaclar kortikosteroidler Madde bagimliligi Opium alkaloitleri kodein morfin oksikodon metadon vd alkolizm kokain Stres Guclu fizik ve psikolojik yuklenmelerTaniTani icin kullanilabilecek testler kan FSH LH TSH hormon duzeyi olcumleri GnRH a LH yaniti olcumu hipotalamik hipofizer manyetik rezonans MR goruntuleme tumor vb varligi arastirma amacli genetik testler primer hipogonadotropik hipogonadizm arastirilmasina yonelik koku testi BMD olcumu renal ultrasonografidir Laboratuvar testleri genellikle dusuk veya normal serum FSH dusuk serum estradiol duzeyleri azalmis GnRH sekresyonuna veya GnRH a pituiter duyarsizligina bagli seklinde bulunur Prolaktin duzeyi genellikle normaldir Bu durumun olasi klinik yansimalari gecikmis puberte duzensiz menstruel sikluslar cok amenore seklinde erken menopoz infertilite azalmis kemik dansitesi koltuk alti ve pubik killanmada azalma gecikmis puberte nedeniyle kendine guven eksikligi azalmis libido gibi cinsel problemler seklindedir Progesteron cekilme kanamasi olmaz Tedavi nedene yonelik olarak planlanir TedaviPuberte sorunlari yasayan gencler icin tedavinin amaci normal puberte gelisiminin ve istendiginde fertilitenin restorasyonudur Stres kaynaklari beslenme bozukluklari veya zorlayici egzersizler ortadan kaldirilabilirse fertilite acisindan buyuk olcude basari saglanir Bu nedenle ilac tedavisinden once yasam tarzi degisiklikleri denenmelidir Fertilite arzusu olan olgularda hormon duzeylerini duzenlemeye yonelik hormon tedavisi onerilir Hipogonadotropik hipogonadizm teshisi konulan azoospermia ejakulatta menide hic sperm olamamasi teshisi olan erkeklerde gonadotropin tedavisi ile sperm uretimi ve cikisi saglanabilir Azoospermia erkeklerde ejakulatta sperm cikisinin saglanabilmesi icin gonadotropin tedavisinin ortalama 10 ay boyunca erkeklerde duzenli kullaniminin gerektigi gosterilmistir Gonadotropin tedavisi sonrasinda sperm cikisi saglanan erkeklerin dogal yolla eslerinin gebe kalabildigi az sayida sperm cikisi olan erkeklerin eslerinde uygulanan mikroenjeksiyon ICSI yontemi ile gebelik saglandigi gosterilmistir Kaynakca a b c d Silbernagl S Lang F Color Atlas of Pathophysiology Thieme Stuttgart New York 2000 a b c d e Mete O Asa SL editors Endocrine Pathology Cambridge University Press Cambridge 2016 a b c d e f Hasdemir PS Terzi H Koltan SO Hipogonadotropik hipogonadizm olgularina yaklasim Infertilite tedavisi ve uzun donem yonetim Derleme Kocaeli Tip Dergisi 4 1 13 18 2015 Boehm U Bouloux PM Dattani MT et al Expert consensus document European Consensus Statement on Congenital hypogonadotropic hypogonadism Pathogenesis diagnosis and treatment Nature Reviews Endocrinology 11 9 547 564 2015 Topaloglu AK Kotan LD Genetics of hypogonadotropic hypogonadism Endocrine Development 29 36 49 2016 Topaloglu AK Reimann F Guclu M et al TAC3 and TACR3 mutations in familial hypogonadotropic hypogonadism reveal a key role for neurokinin B in the central control of reproduction Nature Genetics 41 354 358 2009 Fechner A Fong S McGovern P A review of Kallmann syndrome genetics pathophysiology and clinical management Obstetrical amp Gynecological Survey 63 3 189 194 2008 Cangiano B Indirli R Profka E et al Central hypogonadism in Klinefelter syndrome report of two cases and review of the literature Journal of Endocrinological Investigation 2020 Kim SH Congenital hypogonadotropic hypogonadism and Kallmann syndrome past present and future Endocrinology amp Metabolism Seoul 30 4 456 466 2015 a b Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 a b c d Hasdemir PS Terzi H Koltan SO Hipogonadotropik hipogonadizm olgularina yaklasim Infertilite tedavisi ve uzun donem yonetim Derleme Approach to hypogonadotropic hypogonadism cases Infertility treatment and long term management A review Kocaeli Tip Dergisi Medical Journal of Kocaeli 4 1 13 18 2015 a b c Milardi D Giampietro A Baldelli R et al Fertility and hypopituitarism Journal of Endocrinological Investigation 31 71 74 2008 a b Boehm U Bouloux P Dattani M et al European Consensus Statement on congenital hypogonadotropic hypogonadism pathogenesis diagnosis and treatment Nature Reviews Endocrinology 11 547 564 2015 a b Bakircioglu Mustafa Emre Erden Halit Firat Ciray H Nadir Bayazit Numan Bahceci Mustafa Ocak 2007 Gonadotrophin therapy in combination with ICSI in men with hypogonadotrophic hypogonadism Reproductive BioMedicine Online Ingilizce 15 2 156 160 doi 10 1016 S1472 6483 10 60703 1 26 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2021
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
