Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı KOAH akciğerlerdeki hava akımında görülen kronik ve yineleyen engellemeler

KOAH

KOAH
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akciğerlerdeki hava akımında görülen kronik ve yineleyen engellemelerin görüldüğü bir hastalık topluluğudur. Ana belirtileri nefes darlığı, öksürme ve balgam üretimidir. KOAH'nın dört ana tipi vardır: kronik bronşit, amfizem (emfizem), bronşiektazi ve bronşiyal astım. Solunum güçlüğü (dispne) ana bulgudur. Astımdaki solunum güçlüğü, hava kanallarının daralması; bronşiektazi ile emfizem ise akciğerin elastik yapısının bozulması sonucu ortaya çıkar.

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
Diğer adlarKronik obstrüktif hava yolu hastalığı (KOHYH)
image
Genellikle sigaranın neden olduğu ve KOAH'ın önemli bir özelliği olan merkezinde genişlemiş hava boşlukları ile gösteren bir akciğer kesiti
Olağan başlangıcı35 yaş üzeri
UzmanlıkGöğüs hastalıkları
BelirtilerNefes darlığı, kronik öksürük
Komplikasyonanksiyete, depresyon, Cor pulmonale,
SüreUzun dönem
Nedenleri, hava kirliliği, genetik
TanıSpirometri
Ayırıcı tanıAstım, kalp yetmezliği, bronşektazi, verem, ,
Korunma, iç ve dış mekan hava kalitesinin iyileştirilmesi, ölçümleri
Tedavi, uzun süreli oksijen tedavisi,
İlaç bronkodilatörler ve steroidler
Sıklık174,5 milyon (2015)
Ölüm3,2 milyon (2019)

hastalığın en temel nedeni olup hava kirliliği ve genetik gibi daha az etkili nedenleri de vardır. Gelişmekte olan ülkelerde, hava kirliliğinin en etkili nedenlerinden biri doğru havalandırılmamış yemek pişirme ve ısıtma ateşi dumanıdır. Bu tahriş edici şeylere uzun süreli maruz kalmalar, akciğerlerde enflamasyonlara neden olarak küçük hava yollarının daralmasına ve amfizem adı verilen doku parçalanmasına yol açar. Teşhis, zayıf hava akışını kontrol eden ile anlaşılır.Astımdan farklı olarak, kronik bronşit, amfizem ve bronşiektazi hastalarında hava akışı herhangi bir ilaç yardımıyla belirgin bir şekilde düzelemez.

KOAH, bilinen nedenlere maruz kalınımı düşürerek önlenebilir. Bunlar arasında sigara içme oranlarını azaltmak ve iç/dış hava kalitesini yükseltmek gösterilebilir. KOAH tedavisi, , aşılar, , düzenli aralıklarla solunum yoluyla alınan bronkodilatörler ve steroidler yoluyla sağlanır. Bazı insanlar, veya belirgin iyileşmeler gösterebilir. Akut alevlenme atakları gösteren hastalarda, artan oranlarda ilaç ve hastane altında gözetim gerekebilir.

2015 itibarıyla KOAH dünyada 174,5 milyon insanı etkilemektedir ve bu sayı dünya nüfusunun %2,4'üne karşılık gelmektedir; özellikle 40 yaş üstü insanlarda görülür. Erkeklerde ve kadınlarda hemen hemen aynı oranlarda görülür. 1990 yılında 2,4 milyon kişinin ölümüne sebep olan KOAH, 2015 yılında 3,2 milyon insanın ölüm sebebi oldu. Bu ölümlerin %90'ı gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşti. Gelişmekte olan ülkelerde sigara kullanımının giderek artması ve dünyadaki birçok ülkede yaşlı nüfus oranının artması sebebiyle KOAH sebepli ölüm oranlarının artması öngörülmektedir. Hastalığın 2010 yılında dünya çapında 2.1 trilyon dolarlık bir zarara yol açtığı tahmin edilmektedir.

Belirtiler

KOAH'ın en belirgin belirtisi balgam üretimi, nefes darlığı ve sık öksürmelerdir. Bu belirtiler, uzun sürelere yayılmış bir şekilde görülür ve tipik olarak zamanla kötüleşir. KOAH'ın farklı tiplerinin olup olmadığı kesinleştirilmiş değildir. Önceden amfizem ve kronik bronşit olarak ayrılan hastalıkta, amfizem aslında bir hastalıktan ziyade akciğerdeki değişimleri belirtmek adına kullanılır. Kronik bronşit ise, KOAH hastalığına eşlik edip etmeyeceği kesin olmayan, sadece bazı belirtileri açıklayan bir terimdir.

Öksürme

Kronik öksürmeler gözlenebilen ilk belirtilerdir. İki yıldan uzun bir sürede, yılda üç aydan fazla süren ve balgam üretiminin eşlik ettiği durum, fazladan herhangi bir açıklama yapılmadığı sürece kronik bronşit tanımına dahil olur. Bu durum, KOAH tamamen başlamadan önce de görülebilir. Üretilen balgam miktarı, saatler veya günler arasında farklılık gösterebilir. Bazı durumlarda, öksürük görülmeyebilir ve sıklıkla gözlenmeyen bir biçimde rastlanılabilir. Bazı insanlar bu belirtileri sigaraya atfederler. Balgam, toplumsal ve kültürel koşullara göre yutulup tükürülebilir. Kuvvetli öksürmeler veya kısa süreli bilinç kaybına sebebiyet verebilir. KOAH tanısı konulan insanların genelde uzun süren "nezle" geçmişleri vardır.

Nefes kesilmesi

Hırıltı
Stetoskop ile dinlenen hırıltı sesleri.
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? alın.

Nefes darlığı hastaların en çok şikayet ettiği belirtidir. Bu durum sıklıkla şöyle tanımlanır: "zorlukla nefes alıyorum", "nefesim kesiliyor" veya "yeterince hava alamıyorum". Ancak farklı terimler farklı kültürlerde kullanılabilir. Tipik olarak nefes darlığı, uzun süreli güç harcama durumlarında daha kötü bir hal alır ve zamanla kötüleşir. İleri vakalarda dinlenme sırasında da gözlenebilir ve sürekli gözlenebilir. Bu durum, KOAH hastalarının endişe duyduğu ve hayat kalitesini düşüren en başlıca belirtidir. Daha ileri düzey KOAH hastaları ve bu bazı durumlarda nefes darlığını iyileştirebilir.

Diğer belirtiler

KOAH hastalarında nefes vermek nefes almaktan uzun sürebilir Göğüs sıkışması görülebilir, ancak çok yaygın değildir ve başka bir durumdan dolayı kaynaklanabilir. Nefes yolları engellenmiş hastalar veya nefes alırken stetoskoba daha az ses verebilir. de KOAH hastalığının karakteristik belirtisidir ancak görece daha az rastlanır. hastalık kötüleştikçe gözlenebilir.

İleri düzey KOAH, neden olabilir ve bu nedenle kalbin sağ karıncığına baskı uygulayabilir.Cor pulmonale olarak adlandırılan bu durum, ve neden olabilir. KOAH, diğer bütün akciğer hastalıklarından daha büyük bir cor pulmonale tetikleyicisidir. Ancak, cor pulmonale, oksijen tedavisinin kullanımından beri daha az yaygındır.

KOAH, daha çok paylaşılan risk faktörleri nedeniyle, diğer bazı durumlarla beraber gerçekleşir. Bunlar arasında koroner arter hastalığı, yüksek kan basıncı, diyabet, kas yıkımı, osteoporoz, akciğer kanseri, anksiyete bozukluğu ve depresyon yer alır. Ciddi hastalıkları olan insanlarda hâlsizlik yaygın görülür.Çomak parmak, KOAH'ya özgü değildir ve altta yatan bir akciğer kanseri için araştırmaları tetiklemelidir.

Video açıklaması (İngilizce)

Alevlenme

, KOAH hastası bireylerde görülen, artan nefes kesilmeleri, artan balgam üretimi, balgamın temizden yeşil/sarı renge dönmesi, öksürüklerin artması olarak tanımlanabilir. Bu durum, yükselen soluk almanın bulgularına da eşlik edebilir: hızlı nefes alma, yüksek kalp hızı, terleme, etkin kullanımı, derinin mavileşmesi, konfüzyon veya ciddi alevlenmelerde görülen hırçın davranışlar. Stetoskopla yapılan incelemelerde akciğer üstünden ral duyulabilir.

Nedenleri

KOAH'ın en temel nedeni tütün kullanımıdır. Bunun yanında, bazı ülkelerde mesleki nedenlerle beliren maruz kalmalar ve hava kirliliği de sebep olarak gösterilmektedir. Tipik olarak bu semptomların oluşabilmesi için, maruz kalmanın birkaç on-yıl öncesinde olmuş olması gerekir. İnsanların genetik yatkınlığı da hastalığa katkıda bulunabilir.

Tütün kullanımı

image
1990'lar sonu ve 2000'ler başında tütün kullanan kadınların yüzdesi
image
1990'lar sonu ve 2000'ler başında tütün kullanan erkeklerin yüzdesi. Kadınlar ve erkekler için kullanılan ölçeğin farklı olduğuna dikkat ediniz.

Küresel olarak KOAH'ın bir numaralı risk faktörü tütün kullanımıdır. Tütün ürünlerinin içeriğinde 43’ü kanserojen olan 4000 kimyasal madde vardır. Bu maddeler kanser ve kanser-dışı çok sayıda hastalıklara neden olur. Kanser-dışı hastalıklar arasında KOAH ilk sırada yer alır; tütün kullanan insanların %20'si KOAH hastalığına yakalanır. Ancak hayat boyu tütün kullananlar için bu oran %50'lere yükselir. ABD ve İngiltere'de, KOAH hastalarının %80-95 kadarı ya tütün kullanıcısıdır ya da hayatlarının bir kısmında tütün kullanmıştır. Hastalığa yakalanma riski doğru orantılı olarak artmaktadır. Ek olarak, kadınlar erkeklere oranla tütünün zararlarına karşı daha büyük hassasiyet gösterirler. Tütün kullanmayanlarlarda pasif içiciler durumların %20'sini oluştururlar.Marijuana, puro, nargile gibi diğer benzer kullanımlar da risk barındırır.Hamilelik sırasında tütün kullanan kadınlar çocuklarındaki KOAH riskini arttırabilirler.

Solunum yollarına giren tütün dumanı (aktif/pasif) öncelikle akciğerlerde dokuları savunmak için bulunan polimorf lökositlerden ve makrofajlardan yoğun bir elastaze (elastik lifleri eriten enzim) deşarjına neden olurken, serbest oksijen radikallerinin oluşmasını tetikler. Serbest oksijen radikalleri, elastaze enzimini bloke eden α1-antitripsin (α1-AT) aktivitesini engeller. Bu etki KOAH hastalığının başlangıcıdır.

  • Tütün nedenli kanserler: Akciğer, mesane, pankreas, larinks, uterus serviksi.
  • Tütün nedenli kanser-dışı hastalıklar: KOAH, ateroskleroz, iskemik kalp hastalıkları, hipertansiyon, gastrit, endarteritis obliterans (Bürger hastalığı).

Hava kirliliği

Kömür veya odun ve tezek gibi biyoyakıtlarla yakılan pişirme ateşleri kötü havalandırıldığında bölge havasının kalitesi düşer. Bu durum gelişmekte olan ülkelerde KOAH'ın en temel sebeplerinden biridir. Bu tip ateşler, neredeyse 3 milyar insan için pişirme ve ısınma kaynağı olup maruz kalma oranları daha yüksek olduğu için özellikle kadınlar için risk oluşturur. Bu kullanım, Hindistan, Çin ve Sahraaltı Afrika'daki evlerin %80'inin enerji kaynağıdır.

Şehirlerde yaşayan insanların, kırsal alanlarda yaşayan insanlara oranla KOAH'a yakalanma oranı daha yüksektir. Kentsel hava kirliliği alevlenmeler için katkı sağlayan bir faktör olup hastalığa neden olmadaki rolü kesinlik kazanmamıştır.Egzoz gazı kaynaklı olanlar da dahil olmak üzere, kötü hava kalitesi olan yerlerde KOAH oranları daha yüksektir. Tüm bunlara rağmen bu faktörlerin, tütün kullanımına oranla daha düşük risk taşıdığına inanılmaktadır.

Meslek hastalığı

İş yeri kaynaklı tozlar, kimyasallar ve dumanlara yoğun ve uzun süre maruz kalmak, tütün kullanan veya kullanmayan herkes için KOAH riskini yükseltir. Mesleksel etkilenmelerin toplam vakaların %10-20'sine neden olduğuna inanılmaktadır. ABD'de bu şartların tütün kullanmamış KOAH hastalarının %30'undan fazlasına neden olduğu, yeterli yasaların olmadığı ülkelerde bunun daha da yükseldiği belirtilmektedir.

Bazı sanayiler ve kaynakların hastalıkla bağlantılı olduğu gösterilmiştir:kömür madeni tozu, altın madenciliği, pamuk tekstil sanayi, kadmiyum ve izosiyanat içeren uğraşlar, kaynak dumanları vb. Tarımla ilgili işler de risk taşır. Bazı mesleklerin sahip olduğu risk, yarım ila iki paket sigara tüketiminin verdiği riskle eşdeğer gösterilir.Silika tozuna maruz kalmak da, silikozis riskinden bağımsız olarak KOAH ile sonuçlanabilr. Toz ve sigaradan etkilenmenin olumsuz etkileri aditif veya muhtemelen aditiften de fazladır.

Genetik

KOAH gelişiminde genetiğin rolü vardır. Akrabalarından KOAH hastası olan tütün kullanıcılarının, olmayan tütün kullanıcılarına göre hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Şimdilik, açık bir şekilde kalıtsal olarak aktarılan risk faktörü AAT'dir. Bu risk, AAT kusurlu olan ve tütün kullanan bireylerde daha da yüksektir. Bu, tüm vakaların %1–5'inin nedenidir ve durum 10.000 kişiden 3-4 kişide görülür. Diğer genetik faktörler araştırılmaktadır ve çok olduğu öngörülmektedir.

Diğer

Bazı diğer etmenler, KOAH ile daha yakından alakalıdır. Risk, yoksul insanlar için daha yüksektir. Ancak bunun doğrudan yoksullukla mı, yoksa yoksulluğun yol açtığı diğer etmenlerle (hava kirliliği, yetersiz beslenme) mi ilgili olduğu kesin değildir. Astım veya solunum yolu hiperaktivitesi olan insanlarda yükselen KOAH oranları olduğuna dair bulgular bulunmaktadır. Düşük doğum ağırlığı gibi doğumsal etmenler, KOAH ve bazı enfeksiyon hastalıklarına yakalanma riskini arttırır.Zatürre gibi , en azından yetişkinler için, KOAH ile yakından bir ilişkisi olmadığı görülmektedir.

Alevlenme

Akut alevlenme (semptomların aniden kötüleşmesi), sıklıkla enfeksiyonlar, çevresel kirleticiler ve hatta yanlış ilaç kullanımıyla tetiklenebilir. Vakaların %50 ila 75'inin enfeksiyonlarla tetiklendiği görülmektedir (bakterili olanlar %25, viral olanlar %25, ikisi birden %25). Çevresel kirleticiler arasında kötü iç veya dış hava kalitesi yer alır. Kişisel veya pasif olarak tütün dumanı da riski arttırır. Alevlenme dönemlerinin daha çok kışın olduğu düşünüldüğünde soğuk havanın da tetikleyebileceği görülmektedir. Altta yatan ağır hastalıklara sahip hastalar, alevlenmeyi daha sık yaşar: hafif hastalıklarda yılda 1,8 kez, orta derecedeki hastalıklarda yılda 2 ila 3 kez ve ağır hastalıklarda yılda 3,4 kez. Sık alevlenme yaşayanlarda akciğer işlevi daha hızlı oranlarda kayba uğrar.Pulmoner emboli (akciğerdeki kan pıhtıları) KOAH sahibi hastaların durumunu daha da kötüleştirir.

Patofizyoloji

image
Soldaki diyagram, akciğerlerin ve solunum yollarının ve ilaveten normal ve alveol kesitlerini göstermektedir. Sağdaki ise aynı şemanın KOAH hastası bir insandaki görünümünü açıklamaktadır.
Amfizemin video açıklaması (İngilizce)

KOAH, kronik olarak havanın kesintili olarak iletildiği (solunum yolu sınırlanımı) ve tamamen nefes vermenin mümkün olmadığı (hava kapanı) bir . Zayıf hava akışı, akciğer dokusunda beliren yıkım (amfizem) ve obstrüktif bronşiyolit olarak bilinen küçük solunum yolu hastalığından kaynaklanmaktadır. Bu etmenlerin hastalığa katkısı kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Küçük solunum yolundaki ciddi yıkımlar, akciğer dokusunun yerine büyük hava ceplerinin—bül olarak bilinir— oluşumuna neden olabilir. Hastalığın bu tipi büllöz veya kabarcıklı amfizem olarak adlandırılır.

KOAH, ciğere çekilen tahriş ediciler sonucu kronik yangısal bir hastalık olarak gelişir. Kronik bakteriyel enfeksiyonlar da bu yangısal duruma eklenebilir. Yangısal hücreler, beyaz kan hücrelerinden ikisi olan nötrofil granülositler ve makrofajlar içerebilir. Tütün kullanan hastalarda lenfosit görülebilirken, bazı hastalarda astımdakine benzer bir şekilde eozinofile rastlanabilir. Bu hücresel yanıtların bir kısmı yangısal mediyatörler etmenler nedeniyle tetiklenir. Akciğer yıkımıyla ilintili diğer süreçler arasında, tütün kullanımından kaynaklanan yüksek yoğunlukta serbest radikallerin yol açtığı ve akciğerlerdeki bağ dokunun tarafından yetersizce durdurulan proteazlar tarafından yıkımı yer alır. Bağ dokunun yıkımı, amfizeme sebep olan sebeptir ve bu durum zayıf hava akışına ve en sonunda solunum gazlarının zayıf olarak emilip serbest bırakılmasına katkıda bulunur. Hastalıkta gerçekleşen kas yıkımı, akciğerler tarafından kana salınan yangısal mediyatörler sebebiyle gerçekleşebilir.

Solunum kanallarının daralması, yangı ve ülser oluşumu sebebiyle gerçekleşir. Bu durum tamamen nefes verememeyle sonuçlanır. Hava akışı sırasında en büyük akış düşüşü, nefes verme sırasında gerçekleşir. Bunun sebebi, nefes verme sırasında göğüste oluşan basıncın hava yollarını baskılamasıdır. Akciğerde önceki nefes verilmeden yeni nefes alınması, akciğerlerin toplamda daha büyük hacimde hava barındırmasına yol açar. Bu durum hiperenflasyon veya hava kapanı olarak adlandırılır. Egzersiz sırasındaki hiperenflasyon KOAH'taki nefes kesilmesiyle ilişkilidir çünkü akciğerlerde halen bir miktar hava varken daha fazla hava almaya çalışmak rahatsızlık verir. Bazı hastalarda, astıma benzer bir şekilde, tahriş edicilere karşı aşırı solunum duyarlılığı görülür.

Tıkalı solunum yolundan kaynaklanan azalan havalanımdan kaynaklanan düşük oksijen düzeyi ve en sonunda kanda yükselen karbon dioksit değerleri ile hiperenflasyon ve nefes alma isteksizliği görülebilir. Alevlenmeler sırasında solunum yanıgısı da yükselir. Bu durum aynı şekilde hiperenflasyonuna ve azalan solunum gazı değiş tokuşuna yol açar. Bu durumun sebep olduğu düşük kan oksijen seviyeleri, uzun süre devam ettiği takdirde kan damarlarında daralmalara (azokonstriksiyon), amfizem ise akciğerlerdeki kılcal damarların yıkımına yol açabilir. Bu iki değişiklik de pulmoner arterde kan basıncını yükseltir ve cor pulmonale'ye neden olur.

KOAH: Klinik-Patoloji Türleri

Kronik bronşit

Kronik bronşit, KOAH’ın başlangıç evresidir. Tütün kullananlarda kullanmayanlara oranla 4-10 kat daha fazla görülür. Yıllar süren kronik bronşit olgularında pulmoner hipertansiyon ve bronş epitelinde metaplazi kaçınılmaz komplikasyonlardır.

Patoloji: Bronş mukozalarında zaman zaman alevlenen kronik yangı bulguları vardır. Kimyasal maddelerin etkisini azaltmak ve bronşları yıkamak amacıyla sıvı üretimini arttırmak için mukus üreten hücrelerin sayısı artar. Ancak, epitel silialarının silinmesi nedeniyle artan mukus (balgam) bronşial boşluklarda birikerek hava akımını engeller. Biriken mukus bakteri üremesi için çok uygun bir ortamdır; bu nedenle, akut bronşit ve ileri olgularda bronkopnömoni atakları görülür.

Bronşiektazi

Bronşiektazi, bronş ve bronşiollerin tümünde görülen bir kronik-nekrozlu yangı tablosudur. İleri olgularda hava kanallarında dönüşü olmayan (irreversibl) genişlemeler oluşur. Öksürük ve irinli balgam önemli klinik bulgulardır. Pnömoni en önemli ve sık görülen komplikasyondur. Solunum sistemi tümörlerindeki ve yabancı cisim kaçmalarındaki bronş tıkanması akciğerin yalnızca bir segmentini etkiler (bronşiektazi akciğerlerin tümünü tutar). Primer olgulardaki bronşiektaziler konjenitaldir; bronş oluşumunda doğumsal anomaliler vardır.Kartagener sendromunda (bronşiektazi, sinüzit, situs inversus) ve bronşiektazi görülebilen konjenital nedenlerdir. Sekonder olgularda, “tütün dumanı” ve “hava kirliliği” en önemli faktörlerdir. Daha az sıklıkla etkin olan risk faktörleri de görülebilir: Solunum sistemi infeksiyonları (kızamık, boğmaca, pnömoni), kistik fibrozis, bağışıklık sistemi yetmezlikleri.

Patoloji: Tütün dumanından etkilenen bronş mukozasında aşırı mukus salgısının neden olduğu tıkanmalar (obstrüksiyon) gelişir. Tıkanan bronşlara ait akciğer segmenti büzüşebilir (atelektazi). Bronş epitelinde metaplazi ve siliaların silinmesi görülür. Mukus birikmelerine infeksiyon eklenebilir. Parçalanan bronş duvarları içleri irinli mukusla dolu geniş boşluklara dönüşür. Alt loblarda sıktır. Bronşlardaki genişlemenin biçimine göre silindir, kese ya da mekik görünümünde boşluklar oluşur. Radyolojik incelemede ya da otopsilerde yapılan akciğer kesitlerinde kistik boşluklar izlenir. Mikroskopla, bronş ve bronşiol duvarlarında yoğun akut ve/veya kronik yangısal hücre kümeleri vardır. Bazı bronşların epiteli nekrozlaşarak dökülmüştür (erozyon ya da ülser).  Bronş çeperlerindeki nekroz alanlarında akciğer absesi gelişebilir. Yer yer skuamöz epitele metaplazi vardır. Kronikleşen olgularda bronş ve bronşiol duvarlarında yoğun oluşur (fibrozis).

image
Amfizemli (solda, büyük boş alanlar) doku ile alveollerin nispeten daha iyi korunduğu akciğer dokusundan (sağda) mikrograf örneği.

Komplikasyonlar:Pnömoni ve empiyem; Sepsis ve septik şok; Meninjit ve ; Cor pulmonale; Amiloidozis.

Emfizem (amfizem)

Emfizem, akciğer alveollerinin elastik yapılarını yitirmesi sonucu genişlemeleridir. Alvoel boşluklarını kuşatan duvarlardaki (septumlar) yırtılmalar sonucu kistik boşluklar oluşur. Klinik, radyoloji ve patoloji açısından sentriasiner, panasiner, paraseptal, irregular, büllöz ve senil gibi tiplere ayrılırlar.

Çoğunlukla akciğerlerin üst loblarında ve tepe (apeks) kesimlerinde oluşurlar. Patoloji incelemelerinde, çevre bronş ve bronşiollerde yangı hücreleri (bronşit, bronşiolit) ile yoğun kömür pigmenti saptanır. Emfizemli alanların çevresinde bağ dokusu artışı ve büzüşmüş alveol gruplarına (atelektazi) rastlanır. Büllöz tipinde oluşan kistik boşluklar sıklıkla plevraya komşudur; ansızın patlamaları ani ölümlere neden olabilen pnömotoraksa yol açar; bu tip emfizemlerin bir bölümü geçirilmiş tüberküloz sekelidir. Senil emfizemler, akciğer alveollerinin yaşlanma nedeniyle elastik niteliklerini yitirmesinin sonucudur. Pnömotoraks ve pnömoni en önemli komplikasyonlarıdır. Konjenital emfizem olguları doğumsal alfa1-antitripsin eksikliğinin sonucudur; bu olgularda akciğerlerin alt loblarının daha yoğun biçimde etkilendiği saptanır.

Astma bronşiale

Astma bronşiale (astım; bronşial astma), Küçük bronşların ve bronşiollerin, çeşitli uyaranlara aşırı tepki vermesinin sonucu ortaya çıkan, yangının da eşlik ettiği kronik bir tablodur.Ayrıntılar için; Astım

Tanı

image
Spirometreye üfleyen bir insan. Daha küçük elde tutulan cihazlar ofis kullanımı için uygundur.

35 ila 40 yaş üzerinde, nefes darlığı çeken, kronik öksüren, balgam üreten, kışları sıkça soğuk algınlığına yakalanan, risk etmenleriyle bir geçmişi bulunan insanlarda KOAH aranabilir.Spirometri tanıyı onaylamak için kullanılır.

Spirometri

Spirometre, var olan hava akışı tıkanıklığını ölçer ve hava yolunu açmak adına bronkodilatör türevi ilaçların kullanımından sonra uygulanır. Tanı yapmak için iki ölçüt vardır: bir saniye içinde zorlanan nefes verme hacmi (FEV1) ve tek bir nefeste verilen en büyük hava hacmini tanımlamak için kullanılan (FVC). Normal olarak, semptomları gösteren birinde FVC değerinin %75–80'i ilk saniyede ortaya çıkması ve %70'ten az çıkması bu kişinin KOAH hastası olduğunu kanıtlar. Bu ölçümlerden yola çıkarak, spirometri yaşlı insanlarda KOAH için aşırı-tanıya yol açabilir. kriterleri, bunların yanında tahmin edilenin %80'inden az bir FEV1 oranı da gerektirir. Spirometrinin KOAH semptomları göstermeyen bireylerde, tarama amacıyla kullanılmasının etkileri bilinmemektedir ve şimdilik önerilmemektedir. Astım için sıkça kullanılan (maksimum solunum hızı), KOAH tanısı için yeterli değildir.

Şiddet

MRC nefes darlığı skalası
Derece Etki eden aktivite
1 Ağır iş
2 Hareketli yürüyüş
3 Normal yürüyüş
4 Birkaç dakikalık yürüyüş
5 Kıyafet değiştirmek
GOLD derecesi
Şiddet FEV1 % tahmin edilen
Hafif (GOLD 1) ≥80
Orta (GOLD 2) 50–79
Şiddetli (GOLD 3) 30–49
Çok şiddetli (GOLD 4) <30 or kronik solunum yetmezliği

KOAH'ın belirli bir hastayı ne kadar eklediğini anlamak için çeşitli yöntemler mevcuttur. Düzeltilmiş anketi (mMRC) veya KOAH değerlendirme testi (CAT) semptomların şiddetini belirlemek için yapılan basit anketlerdir. 0 ile 40 arasında değişen CAT skalasında sayı arttıkça hastalığın şiddeti artar. Spirometri hava akış sınırlamasını belirlemeye yardımcı olabilir. Bu genel olarak, kişinin yaşı, cinsiyeti, boyu ve ağırlığına göre tahmin edilen "normal"e kıyasla FEV1 değerlerinin yüzdesi olarak belirtilir. Hem Amerikan hem Avrupa ana esasları, tedavi için kısmi önerileri FEV1 üzerinden yapar. GOLD esasları ise, insanları hava akışı sınırlamalarına göre dört kategoriye ayırmayı önerir. Kilo kaybı, kas güçsüzlüğü ve diğer hastalıkların varlığı da hesaba katılmalıdır.

Diğer testler

ve hemogram kullanımı, tanı sırasındaki diğer şartları hariç tutmak adına yapılabilir. X ışını sonuçlarında genel olarak göze çarpan durumlar, olağandan büyük akciğerler, düzleşmiş diyafram, yükselen göğüs kemiği arkası hava boşluğu ve görülebilir. Bu sayede zatürre, pulmoner ödem veya pnömotoraks gibi durumlar hariç tutulabilir. Göğüs için yapılan yüksek çözünürlüklü bir bilgisayarlı tomografi taraması akciğerlerdeki amfizemin bulunduğu yerleri teşhis etmekte kullanılır ve diğer hastalıkları hariç tutmak adına yararlıdır. Yine de, ameliyat planlanmadığı sürece bu durum yönetim konusunda nadiren katkı sağlar.Kan gazı analizi oksijen ihtiyacını belirlemek için kullanılır ve FEV1 değeri tahmin edilenin %35'inden az olan hastalara, çevresel oksijen doyumu %92'den az olanlara ve konjestif kalp yetmezliği belirtileri gösterenlere uygulanır. Alfa-1 antitripsin eksikliğinin yoğun olduğu ülkelerde (özel olarak 45 yaş altı olan ve amfizemlerin akciğerin alt kısımlarında bulunduğu bireylerde) KOAH hastaları test edilmelidir.

  • image
    Göğüs röntgeninde açığa çıkan şiddetli KOAH. Akciğere oranla küçük kalan kalbe dikkat ediniz.
  • image
    Amfizemli bir hastanın yandan röntgen görüntüsü. Fıçılaşmış göğsü ve düz diyaframa dikkat etiniz.
  • image
    Şiddetli KOAH hastası birinin CXR görüntüsünde görülen uzun büller.
  • image
    Şiddetli bir hastada büllü amfizem.
  • image
    Son aşamasında büllü amfizemi olan hastanın eksenel CT görüntüsü.

Ayırıcı tanı

KOAH, nefes darlığına sebep olan diğer hastalıklardan ayırt edilmelidir. Bu hastalıklar arasında konjestif kalp yetmezliği, , zatürre veya pnömotoraks yer alır. Birçok KOAH hastası astım olduğunu düşünür. İkisi arasındaki ayrım, semptomlara göre yapılır. Buna göre tütün kullanım geçmişine, spirometride hava akışı sınırlanışının bronkodilatör kullanımıyla geri döndürülebilir olmasına bakılır.Verem, kronik öksürme ile belirebildiği için, özellikle hastalığın görüldüğü yerlerde dikkate alınmalıdır. Daha nadir de olsa, benzer etkiler gösteren ve bronşiyolitis obliterans gibi hastalıklardan ayırt edilmelidir; kronik bronşit de normal hava akışı ile gerçekleşebilir ve bu durumda KOAH olarak sınıflandırılmaz.

Önlem

KOAH'nın pek çok tipi potansiyel olarak dumana maruzu azaltarak ve hava kalitesini artırarak önlenebilmektedir. Yıllık grip aşısı uygulaması sayesinde ataklar, hastaneye yatırılma ve ölüm gibi durumların olasılığı düşürülmektedir.Pnömokok aşıları da yarar sağlayabilmektedir.

Sigarayı bırakma

KOAH'nın önüne geçmenin en temel yolu insanların sigara alışkanlığı edinmesinin önüne geçmektir. Hükûmetlerin, toplumsal sağlık kuruluşları ve sigara-karşıtı organizasyonların alacağı tedbirler sayesinde insanların sigaraya başlama ve sigarayı teşvik etme eğilimleri azaltılabilir. Halka açık mekanlarda ve iş yerlerinde uygulaması ile pasif içicilikten kaynaklanan sorunların önüne geçilebilir.

Sigara kullanan kimselerde , KOAH'nın daha kötüleşmesinin önüne geçmek için yapılabilecek tek önlemdir. Hastalığın son dönemlerinde dahi, bu uygulamayla akciğer işlevinin kötüleşme hızı azaltılabilir ve engellilik, ölüm gibi durumların geciktirilmesi sağlanabilir. Sigarayı bırakmak, karar vermekle başlar. Uzun dönem bırakış genellikle birkaç deneme sonrasında başarıya ulaşır. 5 yıldan fazla çaba gösteren insanların yaklaşık %40'ında başarı görülür.

Bazı içiciler, sadece iradeyle uzun dönem sigarayı bırakabilirler. Ancak oldukça bağımlılık yapan bir etkinlik olduğundan, sigarayı bırakmak isteyen kimselerin ek desteğe ihtiyaçları vardır. Sigarayı bırakma ihtimali, çevreden gelen destek, sigara bırakma programlarına katılım ve/veya nikotin replasman tedavisi, veya vareniklin gibi ilaçların kullanılmasıyla artırılabilir.

Meslek sağlığı

Kömür madenciliği, inşaat işçiliği ve taş işçiliği gibi risk altındaki meslek gruplarının KOAH'a yakalanma oranını azaltmak adına bazı önlemler alınagelmiştir. Bu önlemler arasında şöyle örnekler yer alır: kamu politikası üretimi, işçilerin riskler konusunda eğitimi ve yönetimi, sigarayı bırakma konusunda destek, işçilerin erken KOAH belirtisi konusunda , gaz maskesi kullanımı ve toz kontrolü. Havalandırmayı geliştirmek, su spreyleri kullanmak ve toz üretimini düşüren madencilik tekniklerini uygulamak, etkili bir toz kontrolü sağlar. Bir işçi KOAH'a yakalanırsa, işçinin iş rolünü değiştirmek gibi yollarla toza maruzu azaltılabilir ve hastalığın ciddileşmesinin önüne geçilebilir. Hava kirliliği

Hem iç hem dış mekanlarda hava kalitesi yükseltilerek KOAH'ın önüne geçilebilir veya var olan hastalığın kötüleşmesinin önüne geçilebilir. Bu durum, kamu politikası çabalarıyla ve kişisel dahiliyet ile başarılabilir.

Bazı gelişmiş ülkeler, bazı düzenlemelere giderek dış mekanlarındaki hava kalitesini yükseltmiştir; bu sayede nüfuslarının KOAH geliştirme oranlarında olumlu değişimlere yol açmıştır. KOAH hastası insanlar, dış mekandaki hava kalitesinin kötü olduğu durumlarda iç mekanlarda kalarak semptomlar gösterme ihtimallerini düşürebilirler.

Bir diğer önlem, yemek pişirilen veya ısıtılan mekanlarda görülen yakıt dumanının, etkili havalandırma, hatta daha iyi soba ve bacalar kullanılarak azaltılmasıdır. Düzgün sobala kullanımı, iç mekan hava kalitesini %85'e kadar iyileştirir. Güneş enerjisiyle yemek pişirme ve ısıtma gibi alternatif enerji kaynaklarının kullanımı, hatta biyokütle (tezek/odun) yerine kömür/gazyağı gibi yakıtların kullanımı, daha iyi sonuçlar doğurmaktadır.

Beslenme

KOAH hastalarının öğün sayılarını arttırarak, gün içinde azar azar beslenmesi ventilasyon açısından oldukça önemlidir. Hastalar için belki de en önemli hususiyet Karbonhidrat tüketimini azaltmaları gerektiğidir. Zira Karbonhidrat asidik yapıda olduğundan halihazırda metabolik asidoz seviyesi kronikleşmiş olan hastada durumu daha da kötüleştirir. Bu sebepten Protein ağırlıklı beslenme tipi daha uygun olacaktır.

Yönetim

KOAH için bilinen bir tedavi bulunmamaktadır; ancak belirtiler tedavi edilebilir ve ilerlemesi ertelenebilir. Yönetimin asıl amaçları arasında risk faktörlerini azaltmak, durağan bir hastalık süreci sağlamak, akut atakları önlemek veya iyileştirmek ve ilgili hastalıkları kontrol altında tutmak yer alır. Hastalıktaki ölüm oranlarını azaltan yöntemlerden kanıtlanmış olanları sigarayı bırakma ve oksijen desteği almaktır. Sigarayı bırakmak hastalıktan dolayı ölüm riskini %18'e kadar azaltır. Diğer öneriler arasında her yıl grip aşısı olma, beş yılda bir zatürre aşısı olma ve çevredeki hava kirliliğine maruz kalma oranını azaltmak bulunur. Hastalığı ilerlemiş olanlarda palyatif bakım belirtileri hafifletebilirken morfin nefes yetersizliği hissini azaltabilir.Mekanik ventilasyon soluk almayı kolaylaştırmak adına kullanılabilir.

Egzersiz

, bir egzersiz, hastalık yönetimi ve rehberlik programı olup kişinin yararı için koordine olur. Yakın zamanda atak geçirenlerde, pulmoner rehabilitasyonun yaşam kalitesini, egzersiz yeteneğini arttırdığı ve ölüm riskini azalttığı görülmektedir. Bunun yanında kişinin hastalığı üzerindeki ve kendi duyguları üzerindeki kontrol hissini arttırır.

Optimal egzersiz rutini, egzersiz sırasında mekanik ventilasyon kullanımı ve KOAH hastaları için önerilen egzersiz yoğunluğu bilinmemektedir. Kol dayanıklılığını arttıran egzersizler, KOAH hastalarının kol hareketini geliştirirken nefes darlığına da ufak katkılar sağlar. Kol egzersizleri yapmak yaşam kalitesini arttırmak için tek başına yeterli değildir. Nefes alıp verme egzersizlerinin de olumlu yararları sınırlıdır. egzersizleri yararlı olabilir.Tai Chi egzersizleri KOAH hastaları için güvenli egzersizlerden olup sıradan tedavi programına nazaran daha solunum faaliyetleri ve kapasitesi için daha yararlı olabilir. Tai Chi'nin diğer egzersiz programlarından daha etkili olduğuna dair herhangi bir çalışma yoktur.

Normalden daha zayıf veya daha fazla kilolu olmak da belirtileri, engellilik seviyesi ve KOAH prognozunu etkileyebilir. Zayıf insanlar solunum kas gücünü kalori alımlarını arttırarak arttırabilirler. Düzenli egzersiz veya pulmoner rehabilitasyon programları eşliğinde kalori alımı KOAH semptomlarını azalmada kayda değer katkılar sağlar. Yetersiz beslenen hastalarda ek besinler yararlıdır.

Bronkodilatörler

Soluk yoluyla alınan bronkodilatörler kullanılan en birincil ilaçlardan olup genel hastalığa küçük katkılar sağlarlar. Bu tip ilaçların iki tipi bulunur: ve . Her iki tip ilacın da uzun etkili ve kısa etkili biçimleri bulunur. Nefes darlığı, öksürme ve yetersiz egzersiz gibi olumsuzlukları azaltarak yaşam kalitesini arttırır. Ancak altta yatan hastalığın gidişatında herhangi bir değişiklik yapıp yapmadıkları konusunda kesin bir çalışma yoktur.

Hastalığı hafif olarak geçiren kimselerde, kısa etkili ilaçların kullanılması önerilir. Daha ciddi boyutlardaki hastalarda uzun etkili ilaçlar önerilir. Uzun süreli ilaçlar kısmen hiperenflasyonu (aşırı havalanma) iyileştirme prensibiyle çalışır. Uzun etkili bronkodilatörler yetersizse genelde tedaviye soluk yoluyla alınan kortikosteroidler eklenir. Uzun etkili ilaçlara nazaran, (uzun etkili antikolinerjik) ve (LABA'lar) daha iyi olup olmadıkları kesin değildir ve en uygun ilacın seçilmesi için hepsinin denenerek en iyi verim alınanının kullanılması önerilmektedir. Her iki tip ilaç da akut atak riskini %15–25 aralığında azaltır. İki tip aynı anda kullanılabilir fakat böylesi bir durumun kayda değer bir yarar sağlayıp sağlamadığı konusunda kesin bir çalışma yoktur.

Salbutamol (Ventolin) ve gibi bazı kısa etkili β2 agonistler mevcuttur. BBunlar belirtileri dört ila altı saat arasında azaltırlar.Salmeterol, ve gibi uzun etkili β2 agonistleri bakım terapilerinde kullanılır. Bazıları bunun yararının sınırlı olduğunu öne sürerken, diğerleri yeterli yarar sağladığını ileri sürer. Uzun süreli kullanımlar KOAH hastaları için güvenli görünmektedir fakat yan etkileri arasında istem-dışı titremeler ve kalp palpitasyon yer alır. Soluk yoluyla alınan steroidlerle beraber alındığında zatürre riskini arttırırlar. Steroidler ve LABA'lar beraber daha iyi sonuçlar verebilirken, bu küçük katkıların artan sağlık risklerinden daha kayda değer olup olmadığı belirsizdir. İndakaterol günde bir dozluk kullanım gerektirir ve günde iki kez kullanım gerektiren uzun etkili β2 agonistleri kadar etkilidir.

KOAH ile mücadelede iki ana antikolinerjik kullanılır: ve . İpratropyum kısa etkili bir ajan olup tiotropyum uzun etkilidir. Tiotropyum atakları azaltarak yaşam kalitesini arttırır. Bu katkıları tiotropyum, ipratropyuma göre daha verimli sağlar. Bu maddeler ölüm riski veya hastanede tutulma süresinde kayda değer bir değişiklik vadetmez. Antikolinerjikler ağız kuruluğu ve idrar yolu hastalıklarını arttırma eğilimi gösterebilirler. Bunun yanında kalp hastalıkları ve kalp krizinde artışa yol açabilirler. Bir diğer uzun etkili ajan olan , yaşam kalitesini arttırmasının yanı sıra hastanede tutulma oranlarını azaltır. Aklinidinyum, tiotropyuma bir alternatif olarak geliştirildiyse de hangisinin daha etkili olduğu belirsizdir.

Kortikosteroidler

Kortikosteroid ilaçlar solunum yoluyla alınsalar da akut atakların önüne geçmek adına tablet olarak da alınabilirler. Solunum yoluyla alınan kortikosteroidler (ICS) daha az ciddi KOAH hastaları için kayda değer faydalar sağlamazken, orta veya ciddi derecedeki hastaların akut ataklarını azaltır. Tek başlarına bir-yıllık ölümlere bir katkıları yoktur. Hastalığın gelişimi konusunda bir etkiye sahip olup olmadıkları kesin değildir. LABA ile birlikte kullanıldıklarında, tek başında ICS veya tek başına LABA kullanımına nazaran ölüm oranlarını azaltabilirler. Solunum yoluyla alınan steroidler, artan zatürre oranlarıyla ilişkilidir. Uzun süreli steroid tabletleri kullanımının da kayda değer zararları bulunur.

Diğer ilaçlar

Uzun süreli antibiyotikler, özellikle makrolid sınıfındaki eritromisin gibi ilaçlar, yılda bir veya daha fazla atak geçiren KOAH hastalarının ataklarının sıklığını azaltırlar. Bu uygulama dünyanın bazı bölgelerinde uygun maliyet artısı getirir. Bu uygulamayla ilgili endişeler arasında antibiyotik direnci ve azitromisin kaynaklı işitme sorunları yer alır.Teofilin gibi metilksantinler yarardan çok zarar verdiklerinden ötürü önerilmezler, ancak başka tedbirler altında tutulmayanlar tarafından ikinci basamak ajan olarak kullanılabilirler. kronik bronşit sahibi hastaların ataklarının azaltılmasına yardımcı olabilirler.Öksürük ilaçları önerilmez.

Oksijen

, dinlenme halinde düşük oksijen oranlarına (kan gazı basıncının 50–55 mmHg veya oksijen doygunluğunun %88'in altında olduğu durumlar) sahip olan kimseler için önerilir. Bu gruptaki kimselerde günde 15 saat kullanılması durumunda kalp yetmezliği ve ölüm riskini azaltır ve kişinin egzersiz yapma yeteneğini arttırır. Oksijen seviyesi daha yüksek olan hastalarda egzersiz sırasında verilen oksijen katkısı kişinin nefes yetmezliğini arttırırken günlük aktivitelerindeki nefes yetmezliğine etki etmediği gibi hayat kalitesinde bir artışa sebep olmaz. Yangın riski arttıran bu tedavi, kişinin sigaraya devam etmesi durumunda çok az bir katkı sağlar. Böylesi durumlarda oksijen kullanımına karşı çıkan uzmanlar mevcuttur. Akut ataklar sırasında birçok kişi oksijene ihtiyaç duyar; kişinin oksijen doygunluğu hesaba katılmadan yapılan oksijen terapileri kişinin kanında karbon dioksit oranlarının yükselmesine ve daha kötü sonuçlara neden olabilir. Yüksek karbon dioksit riski taşıyanlarda %88–92'lık bir oksijen doygunluğu önerilirken, böyle bir risk taşımayanlarda %94–98 yeterlidir.

Cerrahi

Çok ciddi boyutlardaki hastalarda cerrahi müdahale bazen yararlıdır ve veya gibi uygulamaları içerir. Akciğer nakli azaltma ameliyatında akciğerdeki en hasarlı kısımlar çıkarılarak kalan daha sağlıklı dokuların genişleyip daha iyi çalışması sağlanır. Bu operasyon özellikle hastalık üst lopları etkilemişse başarılı olabilir. Ancak uygulama sonrası erken ölümler veya yan etkiler görülebilir. bazı çok ciddi KOAH hastalarında, özellikle gençlerde uygulanır.

Ataklar

Akut ataklar tipik olarak kısa etkiki bronkodilatörlerin kullanımının arttırılmasıyla tedavi edilir. Bu, solunum yoluyla alınan kısa süreli agonistler ve antikolinerjiklerin beraber kullanılmasıyla yapılır. Bu ilaçlar ile veya (fısfıs) yardımıyla kullanılabilir olup her iki yöntem de eşit şekilde etkilidir. Nebülizasyon, sağlık durumu daha kötü hastalar için kullanım kolaylığı sağlayabilir. yararlı olabilir. Ancak aşırı oksijen, yükselen CO2 oranlarına ve bilinç azalmasına sebebiyet verebilir.

Ağızdan alınan kortikosteroidler iyileşme şansını arttırabilir ve belirtilerin süresini kısaltabilir. Damar içi steroidleri olarak da aynı verimde çalışsalar da, ağızdan alınanların daha az yan etkisi bulunur. Beş günlük steroidler, on veya on dört günlük steroidler ile aynı verimde işe yarar. Ciddi atakları olan hastalarda antibiyotikler de sonuçları daha iyiye çekebilir., ve gibi farklı antibiyotikler kullanılabilse de, hangisinin diğerlerine göre daha iyi sonuç verdiği kesin değildir. FDA, barındırdığı ciddi yan etkilerden ötürü diğer antibiyotikler varken kullanılmamasını tembihler. Bunun yanında daha az ciddi seviyedeki hastalar için kesin bir bulgu yoktur.

Tip–2 solunum yetmezliği olanlarda (akut olarak CO2 oranı yüksek olanlar) mekanik ventilasyon ölüm riskini ve yoğun bakım girişlerini azaltır. Ek olarak, teofilin diğer önlemlere cevap vermeyen hastalarda kullanılabilir. Ataklardan %20'den daha azı hastanede yatış gerektirir. Solunum yetmezliğinden dolayı asidoz (kandaki asit artışı) olmayan insanlarda hastane girişlerinin önüne geçebilir.

Prognoz

image
2012 yılında milyon kişi başına kronik obstrüktif akciğer hastalığından ölenlerin sayısı
  9–63
  64–80
  81–95
  96–116
  117–152
  153–189
  190–235
  236–290
  291–375
  376–1089
image
2004 yılında 100.000 kişi başına kaybolan .
  no data
  ≤110
  110–220
  220–330
  330–440
  440–550
  550–660
  660–770
  770–880
  880–990
  990–1100
  1100–1350
  ≥1350

KOAH genelde zamanla daha da kötüleşir ve ölümle sonuçlanabilir. Tahminlere göre %3'ü KOAH ile ilgilidir. KOAH'ya bağlı işlev kaybı oranı, özellikle Asya'da iyileşen hava kalitesi nedeniyle 1990'dan 2010'a düşüş gösterdi. Buna karşın KOAH sebepli işlev kaybıyla yaşanan yıl sayısı arttı.

KOAH hastalığının kötüleştiği oranlar solunum tıkanıklığı, egzersiz yapma yetisinde zayıflık, nefes yetersizliği, belirgin zayıflık ya da şişmanlık, kalp yetmezliği, sigara kullanımının devam etmesi ve sık ataklar gibi etmenlerle bağıntılıdır. Hastalığın uzun süreli sonuçları, FEV1, , altı dakikada yürünen mesafe ve değiştirilmiş MRC dispne skalası gibi testler üzerinden 0'dan 10'a kadar puanlama yapan sayesinde önceden tahmin edilebilir. Kayda değer kilo kayıpları kötüye işarettir. Spirometri sonuçları da hastalığın gelecek gidişatını ön görmede iyi birer kaynak olsa da BODE indeksi kadar güvenilir değildir.

Epidemiyoloji

Dünya çapında 2010 itibarıyla KOAH 329 milyon insanı (nüfusun %4,8'i) etkilemektedir.Gelişmekte olan ülkelerde kadınlarda artan tütün kullanımı nedeniyle kadınlar ve erkekler hemen hemen eşit oranlarda bu hastalığa yakalanırlar. Nüfusun arttığı ve aynı zamanda iyileşen bulaşıcı hastalık tedavileri yüzünden düşen ölüm oranları sayesinde nüfusun yaşlandığı gelişmekte olan ülkelerde 1970'ten 2000'lere kadar görülen KOAH artışının sebebi bu ülkelerde artan sigara kullanımıdır. Ancak bazı gelişmekte olan ülkelerde KOAH oranı sabit kalırken, bazılarında düşüş görülmüştür. Dünya çapında KOAH görülme oranlarında artış beklenmektedir, zira risk etmenleri halen yaygınlığını sürdürmekte ve nüfus giderek yaşlanmaktadır.

1990 ve 2010 arasında KOAH nedeniyle ölüm sayısı 3,1 milyondan 2,9 milyona geriledi ve en yaygın ölüm sebepleri sıralamasında dördüncü sıraya geriledi. Ancak 2012 verilerinde sayının tekrar 3,1 milyon olması nedeniyle üçüncü sıraya tekrar tırmandı. Bazı ülkelerde erkek KOAH ölümlerinde düşüş görülürken, kadınlarda artış gözlemlendi. Bunun en birincil sebebi kadınların da sigara kullanımında erkeklere eşitlenmesidir. Hastalık yaşlı insanlarda daha yaygındır; 65 yaş üzeri 1000 insandan 34 ila 200'ü (incelenen topluma göre değişir) KOAH hastasıdır.

İngiltere'de tahminen 0,84 milyon insana (50 milyonluk toplam nüfus) KOAH teşhisi konulmuştur; yani her 59 kişiden biri hayatlarının bir döneminde KOAH hastası olmuştur. Bu ülkenin sosyoekonomik olarak en yoksun bölgelerine bakılınca oran 32 insanda bire yükselirken, en zengin bölgelerde 98 insanda bire düşmektedir. ABD'de yetişkin nüfusun %6,3'üne, yani yaklaşık 15 milyon insana KOAH teşhisi konulmuştur. Teşhisi konulmamış kimselerle beraber bu sayının 25 milyonu bulabileceği tahmin edilmektedir. 2011'de bu ülkede yaklaşık 730.000 insan KOAH nedeniyle hastaneye kaldırıldı. ABD'de KOAH 2011 itibarıyla üçüncü en yaygın ölüm nedenidir.

Tarih

image
, 1769'da hastalığın ilk kaydedilmiş tanımlarından birini yapan isimdir.

"Amfizem" sözcüğü Yunanca kökenlidir. "Emfisan" Yunanca: ἐμφυσᾶν "şişmek" anlamına gelir -ἐν en "içeri" ve φυσᾶν fisan "nefes, esinti" anlamındadır. Kronik bronşit terimi 1808'de kullanılmaya başladı fakat terim olarak KOAH adının ilk kullanımının 1965'e dayandığına inanılmaktadır. Daha öncesinde "kronik bronkopulmoner hastalık", "kronik obstrüktif solunum hastalığı", "kronik hava akışı tıkanması", "kronik hava akışı sınırlanımı", "kronik obstrüktif akciğer hastalığı", "spesifik olmayan kronik pulmoner hastalık" ve "yaygın obstrüktif pulmoner sendrom" gibi birçok farklı ismi bulunmaktaydı. Kronik bronşit ve amfizem terimleri resmi olarak 1959'da CIBA konuk sempozyumunda 1962'de Komitesi'nin Tanı Standartları toplantısında tanımlandı.

Amfizem hakkında muhtemel tanımlar arasında şunlar vardır: 1679'da T. Bonet'in "hacimli ciğerler" tanımı ve 1769'da 'nin "özellikle havayla şişmiş" ciğerler tanımı. 1721'de Ruysh tarafından ilk amfizem çizimleri yapıldı. Bunları 'nin 1789 resimleri ve durumun yıkıcı doğasının anlatıldığı tanımları izler. 1814'te "catarrh" sözcüğünü kronik bronşitteki aşırı mukus ve öksürme sesini tasvir etmek adına kullandı. Stetoskopun mucidi tıp adamı René Laennec, A Treatise on the Diseases of the Chest and of Mediate Auscultation (1837) adlı kitabında "amfizem"i otopsi için açtığında sönmeyen ciğerleri tanımlamakta kullandı. Notlarında bu ciğerlerin normalde olduğu gibi sönmediğini, çünkü havayla şişik olduğunu ve solunum yollarının mukusla kaplı olduğunu yazdı. 1842'de , spirometreyi icat etti ve bu sayede ölçümü mümkün kılındı. Ancak onun spirometresi hava akışını değil, sadece hacmi ölçüyordu. 1947'de Tiffeneau ve Pinelli hava akışının prensiplerini açıkladı.

1953'te Amerikalı alerjist Dr. , Journal of the American Medical Association jurnalinde "sigara içicisi solunum sendromu" adında bir hastalığı tanımladı.

İlk tedavi yolları arasında sarımsak, tarçın ve gibi bitkilerin kullanımları yer almaktaydı. Modern tedaviler 20. yüzyılın ikinci yarısında geliştirildi. Steroidlerin KOAH ile mücadelede ilk kullanımlarının ipuçları 1950'ler sonunda yayımlanan makalelerde görülür. Bronkodilatörlerin kullanımı ise 1960'larda umut vadeden kullanımıyla başladı. Daha sonraları salbutamol gibi diğer bronkodilatörler 1970'ler itibarıyla günlük yaşama girdi. 'ların kullanımı ise 1990'lar ortasını buldu.

Toplum ve kültür

KOAH "sigara içicisi ciğeri" olarak anılır. Amfizem sahibi insanlar pembe tenleri, hızlı solunum faaliyetleri ve büzüşmüş dudaklarıyla bilinirler (batıda pembe fısfıs veya A tipi lakabı). Kronik bronşit sahibi insanlar ise oksijen yetersizliği nedeniyle maviye çalan deri ve dudakları, şişen bilekleriyle anılırlar (batıda mavi yağ tulumu veya B tipi lakabı). Ancak böylesi tanımlar artık kabul görmemektedir zira KOAH hastası insanlar hem amfizem hem de kronik bronşit belirtilerini beraber gösterebilirler.

Birçok sağlık sistemi hastalığı kimliklendirmede, tanıda ve tedavide zorluk çeker. Örneğin Britanya'daki bu durumu Ulusal Sağlık Servisi'nin büyük bir sorunu olduğunu belirmiştir ve bu sorunlarla savaşmak için özel stratejiler geliştirmiştir.

Ekonomi

Dünya çapında 2010 itibarıyla KOAH hastalığının ekonomiye getirdiği zarar 2.1 trilyon dolar olarak tahmin edilmekte olup bu zararın yarısı gelişmekte olan ülkelere aittir. Bu zararın 1.9 trilyonu tıbbi bakım gibi doğrudan harcamaları içerirken geriye kalan 0.2 trilyonu kayıp iş gücü gibi dolaylı kayıplardır. Bunun 2030 itibarıyla iki katından daha fazla olacağı öngörülmektedir. Avrupa'da KOAH sağlık harcamalarının %3'ünü oluşturur. ABD'de hastalık çoğunluğu atak dönemlerinde olmak üzere 50 milyar dolarlık zarara yol açmaktadır. 2011 yılında ABD hastanelerinde KOAH, 5,7 milyar dolarlık harcamayla ülkedeki en çok harcamalı hastalıklardan biri oldu.

KOAH engel oranı

Doğuştan veya kazanılmış akciğer, plevra ve göğüs kafesi hastalıkları veya akciğeri tutan diğer bütün hastalıklarda, solunum ve dolaşım fonksiyonunda bozukluk yapmışsa; KOAH değerlendirmesi solunum fonksiyon testlerine göre değerlendirme yapılır;

Göğüs Hastalıkları (KOAH) Oran
Az etkilenme varsa %20
Orta derecede etkilenme varsa %40
Ağır derecede etkilenme varsa veya kronik kor pulmonale gelişmişse %80

Araştırma

Bağışıklık-baskılayan antikor , KOAH için denendi fakat belirgin bir yararı olmadan zarar verme yatkınlığı barındırdığı görüldü.

, ve , hem bronkodilatör hem de antienflamatuvar özelliği gösterir. Atak oranlarını düşürmeye yönelik umut vadeden bu maddelerin yaşam kalitesinde bir iyileşmeye yol açacağı öngörülmemektedir. Roflumilast ve cilomilast ise gastrointestinal sorunlar ile kilo kaybına yol açabilecek yan etkilere sahiptir. Roflumilastın buna ek olarak uyku sorunları ve duygu durumu rahatsızlıkları gibi yan etkileri de rapor edilmiştir.

Bazı yeni uzun etkili ajanlar gelişim aşamasındadır.Kök hücre ile tedaviler çalışma aşamasındadır. Deneylerde bu çalışmaların güvenli olduğu, hayvan deneylerinden alınan verilerin umut vadedici olduğu belirtilse de 2017 itibarıyla çok az insan verisi bulunmaktadır. Var olan insan verileri ise zayıf sonuçlar verdi.

Hedef akciğer denervasyonu adı verilen ve akciğerlerin parasempatik sinir sistemi desteğini azaltmayı amaçlayan bir işlem, devam eden çalışmalar arasında olup kullanımı için yeterli veri bulunmamaktadır. α1-antitripsin yetersizliği olan insanlarda bu maddenin destek olarak kullanılmasının getirileri üzerine yeterli ikna edici veriler yoktur.

hizmetlerinin kullanımıyla ilgili çalışmalar devam etmektedir. Bu hizmetler ile nefes darlığı süreci geçiren KOAH hastalarının uzaktan tedavi edilmesi ve böylece hastanelerde acil bakım ünitelerinin rahatlatılarak insanların yaşam kalitesinin arttırılması amaçlanmaktadır.

Hayvanlarda KOAH

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı birçok diğer hayvanda da görülür ve özellikle tütün dumanına maruz kalmak sonucunda ortaya çıkar. Ancak çoğu durumda hastalığın ciddiyeti ileri seviyede değildir.Atlarda görülen adlı sıkıntı oldukça ciddileşebilir. Bu hastalık kirlenmiş samanda bulunan bir mantar cinsine karşı alerjik tepkiden ötürü belirir. KOAH yaşlı köpeklerde de sık görülür.

Ayrıca bakınız

  • Türk Toraks Derneği
  • Akciğer
  • Solunum

Konuyla ilgili yayınlar

  • Vogelmeier, CF; Criner, GJ; Martinez, FJ; Anzueto, A; Barnes, PJ; Bourbeau, J; Celli, BR; Chen, R; Decramer, M; Fabbri, LM; Frith, P; Halpin, DM; Victorina López Varela, M; Nishimura, M; Roche, N; Rodriguez-Roisin, R; Sin, DD; Singh, D; Stockley, R; Vestbo, J; Wedzicha, JA; Agusti, A (2 Şubat 2017). "Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease 2017 Report". Respirology (Carlton, Vic.). Cilt 22. ss. 575-601. doi:10.1111/resp.13012. (PMID) 28150362.  (İngilizce)
  • Qaseem, Amir; Wilt, TJ; Weinberger, SE; Hanania, NA; Criner, G; Van Der Molen, T; Marciniuk, DD; Denberg, T; Schünemann, H; Wedzicha, W; MacDonald, R; Shekelle, P; American College Of Physicians; American College of Chest Physicians; American Thoracic Society; European Respiratory Society (2011). "Diagnosis and Management of Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Clinical Practice Guideline Update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society". Annals of Internal Medicine. 155 (3). ss. 179-91. doi:10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008. (PMID) 21810710. 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. {{Ölü[] bağlantı|tarih=Nisan 2020 }} (İngilizce)

Kaynakça

  1. ^ a b c d . NICE. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) - Complications | BMJ Best Practice". bestpractice.bmj.com. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021. 
  3. ^ a b c "Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)". Fact Sheets (İngilizce). World Health Organization. 18 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  4. ^ Gold Report 2021, ss. 20-27, Chapter 2: Diagnosis and initial assessment.
  5. ^ Gold Report 2021, ss. 33–35, Chapter 2: Diagnosis and initial assessment.
  6. ^ a b c Gold Report 2021, ss. 40–46, Chapter 3: Evidence supporting prevention and maintenance therapy.
  7. ^ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053). ss. 1545-1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. (PMC) 5055577 $2. (PMID) 27733282. 
  8. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Vestbo, Jørgen (2013). "Definition and Overview" (PDF). Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. ss. 1-7. 
  9. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
  10. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Reilly JJ, Silverman EK, Shapiro SD. Chronic Obstructive Pulmonary Disease. In Longo D, Fauci A, Kasper D, Hauser S, Jameson J, Loscalzo J (editors). Harrison's Principles of Internal Medicine (18th ed.) pp.2151–2159. McGraw Hill, New York-London-Totonto, 2011
  11. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Decramer M, Janssens W, Miravitlles M. Chronic obstructive pulmonary disease. Lancet, 379:(9823): 1341–1351, 2012
  12. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Reilly, John J.; Silverman, Edwin K.; Shapiro, Steven D. (2011). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease". Longo, Dan; Fauci, Anthony; Kasper, Dennis; Hauser, Stephen; Jameson, J.; Loscalzo, Joseph (Ed.). Harrison's Principles of Internal Medicine (18. bas.). McGraw Hill. ss. 2151-9. ISBN . 
  13. ^ a b c d e f g h i j k l m Mason R, Broaddus VC, Martin T, et al. Murray and Nadel's Textbook of Respiratory Medicine, 5th Edition, Saunders, Philadelphia, 2010
  14. ^ a b c d e f g h i j k Rabe KF, Hurd S, Anzueto A, Barnes PJ, Buist SA, Calverley P, Fukuchi Y, Jenkins C, Rodriguez-Roisin R, van Weel C, Zielinski J (Eylül 2007). . Am. J. Respir. Crit. Care Med. 176 (6). ss. 532-55. doi:10.1164/rccm.200703-456SO. (PMID) 17507545. 2 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  15. ^ Nathell L, Nathell M, Malmberg P, Larsson K (2007). "COPD diagnosis related to different guidelines and spirometry techniques". Respir. Res. 8 (1). s. 89. doi:10.1186/1465-9921-8-89. (PMC) 2217523 $2. (PMID) 18053200. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  16. ^ Brulotte CA, Lang ES. Acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease in the emergency department. Emergency Medicine Clinics of North America, 30(2): 223–247, 2012
  17. ^ a b "Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) Fact sheet N°315". WHO. Ocak 2015. 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2016. 
  18. ^ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 Aralık 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. Cilt 385. ss. 117-171. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. (PMC) 4340604 $2. (PMID) 25530442. 
  19. ^ Mathers CD, Loncar D (Kasım 2006). "Projections of Global Mortality and Burden of Disease from 2002 to 2030". PLoS Med. 3 (11). ss. e442. doi:10.1371/journal.pmed.0030442. (PMC) 1664601 $2. (PMID) 17132052. []
  20. ^ a b c Lomborg, Bjørn (2013). Global problems, local solutions : costs and benefits. Cambridge University Press. s. 143. ISBN . 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017. 
  21. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Vestbo, Jørgen (2013). "Diagnosis and Assessment" (PDF). Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. ss. 9-17. 
  22. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Decramer M, Janssens W, Miravitlles M (Nisan 2012). "Chronic obstructive pulmonary disease". Lancet. 379 (9823). ss. 1341-51. doi:10.1016/S0140-6736(11)60968-9. (PMID) 22314182. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  23. ^ a b Mahler DA (2006). "Mechanisms and measurement of dyspnea in chronic obstructive pulmonary disease". Proceedings of the American Thoracic Society. 3 (3). ss. 234-8. doi:10.1513/pats.200509-103SF. (PMID) 16636091. 
  24. ^ "What Are the Signs and Symptoms of COPD?". . 31 Temmuz 2013. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2013. 
  25. ^ MedlinePlus Encyclopedia Chronic obstructive pulmonary disease
  26. ^ Morrison, [edited by] Nathan E. Goldstein, R. Sean (2013). Evidence-based practice of palliative medicine. Philadelphia: Elsevier/Saunders. s. 124. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi ()
  27. ^ a b c Holland AE, Hill CJ, Jones AY, McDonald CF (2012). Holland, Anne E (Ed.). "Breathing exercises for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 10. ss. CD008250. doi:10.1002/14651858.CD008250.pub2. (PMID) 23076942. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  28. ^ a b c d e f Gruber, Phillip (Kasım 2008). . Emergency Medicine Practice. 10 (11). 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  29. ^ a b Weitzenblum E, Chaouat A (2009). "Cor pulmonale". Chron Respir Dis. 6 (3). ss. 177-85. doi:10.1177/1479972309104664. (PMID) 19643833. 
  30. ^ "Cor pulmonale". Professional guide to diseases (9. bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2009. ss. 120-2. ISBN . 
  31. ^ Mandell, editors, James K. Stoller, Franklin A. Michota, Jr., Brian F. (2009). The Cleveland Clinic Foundation intensive review of internal medicine (5. bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 419. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi ()
  32. ^ Brulotte CA, Lang ES (Mayıs 2012). "Acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease in the emergency department". Emerg. Med. Clin. North Am. 30 (2). ss. 223-47, vii. doi:10.1016/j.emc.2011.10.005. (PMID) 22487106. 
  33. ^ Spiro, Stephen (2012). Clinical respiratory medicine expert consult (4. bas.). Philadelphia, PA: Saunders. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  34. ^ World Health Organization (2008). WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008: The MPOWER Package (PDF). Cenevre: World Health Organization. ss. 268-309. ISBN . 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  35. ^ a b Ward, Helen (2012). Oxford Handbook of Epidemiology for Clinicians. Oxford University Press. ss. 289-290. ISBN . 10 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  36. ^ Laniado-Laborín, R (Ocak 2009). "Smoking and chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Parallel epidemics of the 21st century". International journal of environmental research and public health. 6 (1). ss. 209-24. doi:10.3390/ijerph6010209. (PMC) 2672326 $2. (PMID) 19440278. 
  37. ^ a b Rennard, Stephen (2013). Clinical management of chronic obstructive pulmonary disease (2. bas.). New York: Informa Healthcare. s. 23. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  38. ^ a b Anita Sharma ; with a contribution by David Pitchforth ; forewords by Gail Richards; Barclay, Joyce (2010). COPD in primary care. Oxford: Radcliffe Pub. s. 9. ISBN . 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  39. ^ Goldman, Lee (2012). Goldman's Cecil medicine (24. bas.). Philadelphia: Elsevier/Saunders. s. 537. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  40. ^ a b Kennedy SM, Chambers R, Du W, Dimich-Ward H (Aralık 2007). "Environmental and occupational exposures: do they affect chronic obstructive pulmonary disease differently in women and men?". Proceedings of the American Thoracic Society. 4 (8). ss. 692-4. doi:10.1513/pats.200707-094SD. (PMID) 18073405. 8 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  41. ^ a b c d e f g h i j k l m Pirozzi C, Scholand MB (Temmuz 2012). "Smoking cessation and environmental hygiene". Med. Clin. North Am. 96 (4). ss. 849-67. doi:10.1016/j.mcna.2012.04.014. (PMID) 22793948. 
  42. ^ Halbert RJ, Natoli JL, Gano A, Badamgarav E, Buist AS, Mannino DM (Eylül 2006). "Global burden of COPD: systematic review and meta-analysis". Eur. Respir. J. 28 (3). ss. 523-32. doi:10.1183/09031936.06.00124605. (PMID) 16611654. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  43. ^ a b Devereux, Graham (2006). "Definition, epidemiology and risk factors". BMJ. 332 (7550). ss. 1142-4. doi:10.1136/bmj.332.7550.1142. (PMC) 1459603 $2. (PMID) 16690673. 
  44. ^ a b ILO. List of Occoational Diseases. Identification and recognition of occupational diseases: Criteria for incorporating diseases in the ILO list of occupational diseases, Occupational Safety and Health Series, No. 74, International Labour Organization, Geneva, 2010
  45. ^ Laine, Christine (2009). In the Clinic: Practical Information about Common Health Problems. ACP Press. s. 226. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  46. ^ a b Barnes, Peter J.; Drazen, Jeffrey M.; Rennard, Stephen I.; Thomson, Neil C., (Ed.) (2009). "Relationship between cigarette smoking and occupational exposures". Asthma and COPD: Basic Mechanisms and Clinical Management. Amsterdam: Academic. s. 464. ISBN . 
  47. ^ Rushton, Lesley (2007). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Occupational Exposure to Silica". Reviews on Environmental Health. 22 (4). ss. 255-72. doi:10.1515/REVEH.2007.22.4.255. (PMID) 18351226. 
  48. ^ a b c d Foreman MG, Campos M, Celedón JC (Temmuz 2012). "Genes and chronic obstructive pulmonary disease". Med. Clin. North Am. 96 (4). ss. 699-711. doi:10.1016/j.mcna.2012.02.006. (PMC) 3399759 $2. (PMID) 22793939. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  49. ^ Brode SK, Ling SC, Chapman KR (Eylül 2012). "Alpha-1 antitrypsin deficiency: a commonly overlooked cause of lung disease". CMAJ. 184 (12). ss. 1365-71. doi:10.1503/cmaj.111749. (PMC) 3447047 $2. (PMID) 22761482. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  50. ^ a b c d e f g Vestbo, Jørgen (2013). "Management of Exacerbations" (PDF). Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. ss. 39-45. 
  51. ^ a b c Dhar, Raja (2011). Textbook of pulmonary and critical care medicine. New Delhi: Jaypee Brothers Medical Publishers. s. 1056. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  52. ^ Palange, Paolo (2013). ERS Handbook of Respiratory Medicine. European Respiratory Society. s. 194. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  53. ^ Lötvall, Jan (2011). Advances in combination therapy for asthma and COPD. Chichester, West Sussex: John Wiley & Sons. s. 251. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  54. ^ Barnes, Peter (2009). Asthma and COPD : basic mechanisms and clinical management (2. bas.). Amsterdam: Academic. s. 837. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  55. ^ Hanania, Nicola (9 Aralık 2010). COPD a Guide to Diagnosis and Clinical Management (1. bas.). Totowa, NJ: Springer Science+Business Media, LLC. s. 197. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  56. ^ a b Beasley, V; Joshi, PV; Singanayagam, A; Molyneaux, PL; Johnston, SL; Mallia, P (2012). "Lung microbiology and exacerbations in COPD". International journal of chronic obstructive pulmonary disease. Cilt 7. ss. 555-69. doi:10.2147/COPD.S28286. (PMC) 3437812 $2. (PMID) 22969296. 
  57. ^ Murphy DMF, Fishman AP (2008). "Chapter 53". Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders (4. bas.). McGraw-Hill. s. 913. ISBN . 
  58. ^ a b Calverley PM, Koulouris NG (2005). "Flow limitation and dynamic hyperinflation: key concepts in modern respiratory physiology". Eur Respir J. 25 (1). ss. 186-199. doi:10.1183/09031936.04.00113204. (PMID) 15640341. 
  59. ^ Currie, Graeme P. (2010). ABC of COPD (2. bas.). Chichester, West Sussex, UK: Wiley-Blackwell, BMJ Books. s. 32. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  60. ^ O'Donnell DE (2006). "Hyperinflation, Dyspnea, and Exercise Intolerance in Chronic Obstructive Pulmonary Disease". The Proceedings of the American Thoracic Society. 3 (2). ss. 180-4. doi:10.1513/pats.200508-093DO. (PMID) 16565429. 
  61. ^ Weitzenblum E, Chaouat A. Cor pulmonale. Chronic Respiratory Disease. 6(3):177–185, 2009
  62. ^ a b c
  63. ^ a b c d e f Qaseem, Amir; Wilt, TJ; Weinberger, SE; Hanania, NA; Criner, G; Van Der Molen, T; Marciniuk, DD; Denberg, T; Schünemann, H; Wedzicha, W; MacDonald, R; Shekelle, P; American College Of Physicians; American College of Chest Physicians; American Thoracic Society; European Respiratory Society (2011). "Diagnosis and Management of Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Clinical Practice Guideline Update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society". Annals of Internal Medicine. 155 (3). ss. 179-91. doi:10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008. (PMID) 21810710. 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  64. ^ a b Young, Vincent B. (2010). Blueprints medicine (5. bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott William & Wilkins. s. 69. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  65. ^ . . 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2013. 
  66. ^ a b c Torres M, Moayedi S (Mayıs 2007). "Evaluation of the acutely dyspneic elderly patient". Clin. Geriatr. Med. 23 (2). ss. 307-25, vi. doi:10.1016/j.cger.2007.01.007. (PMID) 17462519. 
  67. ^ BTS COPD Consortium (2005). . ss. 8-9. 13 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  68. ^ a b c Mackay AJ, Hurst JR (Temmuz 2012). "COPD exacerbations: causes, prevention, and treatment". Med. Clin. North Am. 96 (4). ss. 789-809. doi:10.1016/j.mcna.2012.02.008. (PMID) 22793945. 
  69. ^ Poole PJ, Chacko E, Wood-Baker RW, Cates CJ (2006). Poole, Phillippa (Ed.). "Influenza vaccine for patients with chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 1. ss. CD002733. doi:10.1002/14651858.CD002733.pub2. (PMID) 16437444. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  70. ^ a b c Vestbo, Jørgen (2013). "Introduction". (PDF). Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. xiii-xv. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  71. ^ a b c Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence. World Health Organization. ss. 15-40. ISBN . 15 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  72. ^ Jiménez-Ruiz CA, Fagerström KO (Mart 2013). "Smoking cessation treatment for COPD smokers: the role of counselling". Monaldi Arch Chest Dis. 79 (1). ss. 33-7. (PMID) 23741944. 
  73. ^ Kumar P, Clark M (2005). Clinical Medicine (6. bas.). Elsevier Saunders. ss. 900-1. ISBN . 
  74. ^ a b Tønnesen P (Mart 2013). "Smoking cessation and COPD". Eur Respir Rev. 22 (127). ss. 37-43. doi:10.1183/09059180.00007212. (PMID) 23457163. 
  75. ^ "Why is smoking addictive?". NHS Choices. 29 Aralık 2011. 2 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2013. 
  76. ^ Smith, Barbara K. Timby, Nancy E. (2005). Essentials of nursing : care of adults and children. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 338. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  77. ^ Rom, William N.; Markowitz, Steven B., (Ed.) (2007). Environmental and occupational medicine (4. bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins. ss. 521-2. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  78. ^ "Wet cutting". . 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2013. 
  79. ^ George, Ronald B. (2005). Chest medicine : essentials of pulmonary and critical care medicine (5. bas.). Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. s. 172. ISBN . 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  80. ^ a b Vestbo, Jørgen (2013). "Management of Stable COPD". (PDF). Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. ss. 31-8. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  81. ^ a b Drummond MB, Dasenbrook EC, Pitz MW, Murphy DJ, Fan E (Kasım 2008). "Inhaled corticosteroids in patients with stable chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis". JAMA. 300 (20). ss. 2407-16. doi:10.1001/jama.2008.717. (PMID) 19033591. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  82. ^ a b Carlucci A, Guerrieri A, Nava S (Aralık 2012). "Palliative care in COPD patients: is it only an end-of-life issue?". Eur Respir Rev. 21 (126). ss. 347-54. doi:10.1183/09059180.00001512. (PMID) 23204123. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  83. ^ "COPD — Treatment". U.S. National Heart Lung and Blood Institute. 27 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013. 
  84. ^ Puhan MA, Gimeno-Santos E, Scharplatz M, Troosters T, Walters EH, Steurer J (2011). Puhan, Milo A (Ed.). "Pulmonary rehabilitation following exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev, 10. ss. CD005305. doi:10.1002/14651858.CD005305.pub3. (PMID) 21975749. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  85. ^ Lacasse Y, Goldstein R, Lasserson TJ, Martin S (2006). Lacasse, Yves (Ed.). "Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 4. ss. CD003793. doi:10.1002/14651858.CD003793.pub2. (PMID) 17054186. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  86. ^ McNamara, Renae J.; McKeough, Zoe J.; McKenzie, David K.; Alison, Jennifer A. (18 Aralık 2013). "Water-based exercise training for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 12. ss. CD008290. doi:10.1002/14651858.CD008290.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 24353107. 
  87. ^ Menadue, Collette; Piper, Amanda J.; van 't Hul, Alex J.; Wong, Keith K. (14 Mayıs 2014). "Non-invasive ventilation during exercise training for people with chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 5. ss. CD007714. doi:10.1002/14651858.CD007714.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 24823712. 
  88. ^ a b McKeough, Zoe J.; Velloso, Marcelo; Lima, Vanessa P.; Alison, Jennifer A. (15 Kasım 2016). "Upper limb exercise training for COPD". The Cochrane Database of Systematic Reviews. Cilt 11. ss. CD011434. doi:10.1002/14651858.CD011434.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 27846347. 
  89. ^ a b Ngai, Shirley P. C.; Jones, Alice Y. M.; Tam, Wilson Wai San (7 Haziran 2016). "Tai Chi for chronic obstructive pulmonary disease (COPD)". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 6. ss. CD009953. doi:10.1002/14651858.CD009953.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 27272131. 
  90. ^ Ferreira IM, Brooks D, White J, Goldstein R (2012). Ferreira, Ivone M (Ed.). "Nutritional supplementation for stable chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 12. ss. CD000998. doi:10.1002/14651858.CD000998.pub3. (PMID) 23235577. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  91. ^ van Dijk WD, van den Bemt L, van Weel C (2013). "Megatrials for bronchodilators in chronic obstructive pulmonary disease (COPD) treatment: time to reflect". J Am Board Fam Med. 26 (2). ss. 221-4. doi:10.3122/jabfm.2013.02.110342. (PMID) 23471939. 
  92. ^ Liesker JJ, Wijkstra PJ, Ten Hacken NH, Koëter GH, Postma DS, Kerstjens HA (Şubat 2002). . Chest. 121 (2). ss. 597-608. doi:10.1378/chest.121.2.597. (PMID) 11834677. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  93. ^ Cooper, CB (Ekim 2006). "The connection between chronic obstructive pulmonary disease symptoms and hyperinflation and its impact on exercise and function". The American Journal of Medicine. 119 (10 Suppl 1). ss. 21-31. doi:10.1016/j.amjmed.2006.08.004. (PMID) 16996896. 
  94. ^ a b Farne, Hugo A.; Cates, Christopher J. (22 Ekim 2015). "Long-acting beta2-agonist in addition to tiotropium versus either tiotropium or long-acting beta2-agonist alone for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 10. ss. CD008989. doi:10.1002/14651858.CD008989.pub3. ISSN 1469-493X. (PMID) 26490945. 
  95. ^ a b c d e f g h Vestbo, Jørgen (2013). "Therapeutic Options" (PDF). Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. ss. 19-30. []
  96. ^ a b Cave, AC.; Hurst, MM. (Mayıs 2011). "The use of long acting β₂-agonists, alone or in combination with inhaled corticosteroids, in chronic obstructive pulmonary disease (COPD): a risk-benefit analysis". Pharmacol Ther. 130 (2). ss. 114-43. doi:10.1016/j.pharmthera.2010.12.008. (PMID) 21276815. 
  97. ^ Spencer, S; Karner, C; Cates, CJ; Evans, DJ (7 Aralık 2011). Spencer, Sally (Ed.). "Inhaled corticosteroids versus long-acting beta(2)-agonists for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev, 12. ss. CD007033. doi:10.1002/14651858.CD007033.pub3. (PMID) 22161409. 
  98. ^ Wang, J; Nie, B; Xiong, W; Xu, Y (Nisan 2012). "Effect of long-acting beta-agonists on the frequency of COPD exacerbations: a meta-analysis". Journal of clinical pharmacy and therapeutics. 37 (2). ss. 204-11. doi:10.1111/j.1365-2710.2011.01285.x. (PMID) 21740451. 
  99. ^ a b Geake, James B.; Dabscheck, Eli J.; Wood-Baker, Richard; Cates, Christopher J. (10 Ocak 2015). "Indacaterol, a once-daily beta2-agonist, versus twice-daily beta₂-agonists or placebo for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews. Cilt 1. ss. CD010139. doi:10.1002/14651858.CD010139.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 25575340. 
  100. ^ Decramer ML, Hanania NA, Lötvall JO, Yawn BP (2013). "The safety of long-acting β2-agonists in the treatment of stable chronic obstructive pulmonary disease". Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. Cilt 8. ss. 53-64. doi:10.2147/COPD.S39018. (PMC) 3558319 $2. (PMID) 23378756. 
  101. ^ Nannini, LJ; Lasserson, TJ; Poole, P (12 Eylül 2012). Nannini, Luis Javier (Ed.). "Combined corticosteroid and long-acting beta(2)-agonist in one inhaler versus long-acting beta(2)-agonists for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 9. ss. CD006829. doi:10.1002/14651858.CD006829.pub2. (PMC) 4170910 $2. (PMID) 22972099. 
  102. ^ a b Karner, Charlotta; Chong, Jimmy; Poole, Phillippa (21 Temmuz 2014). "Tiotropium versus placebo for chronic obstructive pulmonary disease1". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 7. ss. CD009285. doi:10.1002/14651858.CD009285.pub3. ISSN 1469-493X. (PMID) 25046211. 
  103. ^ Cheyne, Leanne; Irvin-Sellers, Melanie J.; White, John (22 Eylül 2015). "Tiotropium versus ipratropium bromide for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 9. ss. CD009552. doi:10.1002/14651858.CD009552.pub3. ISSN 1469-493X. (PMID) 26391969. 
  104. ^ Singh S, Loke YK, Furberg CD (Eylül 2008). "Inhaled anticholinergics and risk of major adverse cardiovascular events in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis". JAMA. 300 (12). ss. 1439-50. doi:10.1001/jama.300.12.1439. (PMID) 18812535. 
  105. ^ Singh S, Loke YK, Enright P, Furberg CD (Ocak 2013). "Pro-arrhythmic and pro-ischaemic effects of inhaled anticholinergic medications". Thorax. 68 (1). ss. 114-6. doi:10.1136/thoraxjnl-2011-201275. (PMID) 22764216. 
  106. ^ Jones, P (Apr 2013). "Aclidinium bromide twice daily for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease: a review". Advances in therapy. 30 (4). ss. 354-68. doi:10.1007/s12325-013-0019-2. (PMID) 23553509. 
  107. ^ Cazzola, M; Page, CP; Matera, MG (Jun 2013). "Aclidinium bromide for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease". Expert opinion on pharmacotherapy. 14 (9). ss. 1205-14. doi:10.1517/14656566.2013.789021. (PMID) 23566013. 
  108. ^ a b Ni, Han; Soe, Zay; Moe, Soe (19 Eylül 2014). "Aclidinium bromide for stable chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews. Cilt 9. ss. CD010509. doi:10.1002/14651858.CD010509.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 25234126. 
  109. ^ Gartlehner G, Hansen RA, Carson SS, Lohr KN (2006). "Efficacy and Safety of Inhaled Corticosteroids in Patients With COPD: A Systematic Review and Meta-Analysis of Health Outcomes". Ann Fam Med. 4 (3). ss. 253-62. doi:10.1370/afm.517. (PMC) 1479432 $2. (PMID) 16735528. 
  110. ^ Chinet, T; Dumoulin, J; Honore, I; Braun, JM; Couderc, LJ; Febvre, M; Mangiapan, G; Maurer, C; Serrier, P; Soyez, F; Terrioux, P; Jebrak, G (29 Ocak 2016). "[The place of inhaled corticosteroids in COPD]". Revue des maladies respiratoires. doi:10.1016/j.rmr.2015.11.009. (PMID) 26831345. 
  111. ^ Dong, YH; Lin, HH; Shau, WY; Wu, YC; Chang, CH; Lai, MS (Ocak 2013). "Comparative safety of inhaled medications in patients with chronic obstructive pulmonary disease: systematic review and mixed treatment comparison meta-analysis of randomised controlled trials". Thorax. 68 (1). ss. 48-56. doi:10.1136/thoraxjnl-2012-201926. (PMID) 23042705. 
  112. ^ Nannini, LJ; Poole, P; Milan, SJ; Kesterton, A (30 Ağustos 2013). "Combined corticosteroid and long-acting beta(2)-agonist in one inhaler versus inhaled corticosteroids alone for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 8. ss. CD006826. doi:10.1002/14651858.CD006826.pub2. (PMID) 23990350. 
  113. ^ Kew, KM; Seniukovich, A (10 Mart 2014). "Inhaled steroids and risk of pneumonia for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 3. ss. CD010115. doi:10.1002/14651858.CD010115.pub2. (PMID) 24615270. 
  114. ^ Mammen MJ, Sethi S (2012). "Macrolide therapy for the prevention of acute exacerbations in chronic obstructive pulmonary disease". Pol. Arch. Med. Wewn. 122 (1–2). ss. 54-9. (PMID) 22353707. 
  115. ^ a b Herath, SC; Poole, P (28 Kasım 2013). "Prophylactic antibiotic therapy for chronic obstructive pulmonary disease (COPD)". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 11. ss. CD009764. doi:10.1002/14651858.CD009764.pub2. (PMID) 24288145. 
  116. ^ Simoens, S; Laekeman, G; Decramer, M (Mayıs 2013). "Preventing COPD exacerbations with macrolides: a review and budget impact analysis". Respiratory medicine. 107 (5). ss. 637-48. doi:10.1016/j.rmed.2012.12.019. (PMID) 23352223. 
  117. ^ Barr RG, Rowe BH, Camargo CA (2003). Barr, R Graham (Ed.). "Methylxanthines for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev, 2. ss. CD002168. doi:10.1002/14651858.CD002168. (PMID) 12804425. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  118. ^ Poole, P; Chong, J; Cates, CJ (29 Temmuz 2015). "Mucolytic agents versus placebo for chronic bronchitis or chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 7. ss. CD001287. doi:10.1002/14651858.CD001287.pub5. (PMID) 26222376. 
  119. ^ a b COPD Working, Group (2012). "Long-term oxygen therapy for patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD): an evidence-based analysis". Ontario health technology assessment series. 12 (7). ss. 1-64. (PMC) 3384376 $2. (PMID) 23074435. 
  120. ^ Bradley JM, O'Neill B (2005). Bradley, Judy M (Ed.). "Short-term ambulatory oxygen for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 4. ss. CD004356. doi:10.1002/14651858.CD004356.pub3. (PMID) 16235359. 
  121. ^ Ekström, Magnus; Ahmadi, Zainab; Bornefalk-Hermansson, Anna; Abernethy, Amy; Currow, David (25 Kasım 2016). "Oxygen for breathlessness in patients with chronic obstructive pulmonary disease who do not qualify for home oxygen therapy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. Cilt 11. ss. CD006429. doi:10.1002/14651858.CD006429.pub3. ISSN 1469-493X. (PMID) 27886372. 
  122. ^ Chapman, Stephen (2009). Oxford handbook of respiratory medicine (2. bas.). Oxford University Press. s. 707. ISBN . 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  123. ^ Blackler, Laura (2007). Managing chronic obstructive pulmonary disease. Wiley. s. 49. ISBN . 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  124. ^ Jindal, Surinder K (2013). Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Jaypee Brothers Medical. s. 139. ISBN . 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  125. ^ a b O'Driscoll, BR; Howard, LS; Davison, AG; British Thoracic, Society (Ekim 2008). "BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients". Thorax. 63 (Suppl 6). ss. vi1-68. doi:10.1136/thx.2008.102947. (PMID) 18838559. 
  126. ^ van Agteren, JE; Carson, KV; Tiong, LU; Smith, BJ (14 Ekim 2016). "Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema". The Cochrane database of systematic reviews. Cilt 10. ss. CD001001. doi:10.1002/14651858.CD001001.pub3. (PMID) 27739074. 
  127. ^ "Bronchodilators delivered by nebuliser versus inhalers for lung attacks of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database of Systematic Reviews. 29 Ağustos 2016. doi:10.1002/14651858.cd011826. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  128. ^ Wise, Robert. "Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) - Pulmonary Disorders - Merck Manuals Professional Edition". Merck Manuals Professional Edition. 21 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2016. 
  129. ^ Walters, JA; Tan, DJ; White, CJ; Gibson, PG; Wood-Baker, R; Walters, EH (Eylül 2014). "Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 9. ss. CD001288. doi:10.1002/14651858.CD001288.pub4. (PMID) 25178099. 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  130. ^ Walters, JA; Tan, DJ; White, CJ; Wood-Baker, R (10 Aralık 2014). "Different durations of corticosteroid therapy for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 12. ss. CD006897. doi:10.1002/14651858.CD006897.pub3. (PMID) 25491891. 
  131. ^ a b Vollenweider DJ, Jarrett H, Steurer-Stey CA, Garcia-Aymerich J, Puhan MA (2012). Vollenweider, Daniela J (Ed.). "Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 12. ss. CD010257. doi:10.1002/14651858.CD010257. (PMID) 23235687. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  132. ^ "Fluoroquinolone Antibacterial Drugs: Drug Safety Communication - FDA Advises Restricting Use for Certain Uncomplicated Infections". FDA. 12 Mayıs 2016. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2016. 
  133. ^ "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2009. 
  134. ^ a b Murray CJ, Vos T, Lozano R, Naghavi M, Flaxman AD, Michaud C, Ezzati M, Shibuya K, Salomon JA (Aralık 2012). "Disability-adjusted life years (DALYs) for 291 diseases and injuries in 21 regions, 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2197-223. doi:10.1016/S0140-6736(12)61689-4. (PMID) 23245608. 
  135. ^ a b Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, Lozano R, Michaud C, Ezzati M, Shibuya K, Salomon JA, Abdalla S, Aboyans V (Aralık 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2163-96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. (PMID) 23245607. 
  136. ^ Medicine, prepared by the Department of Medicine, Washington University School of (2009). The Washington manual general internal medicine subspecialty consult (2. bas.). Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 96. ISBN . 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  137. ^ "Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) Fact sheet N°315". WHO. Ocak 2015. 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  138. ^ Lozano R, Naghavi M, Foreman K, Lim S, Shibuya K, Aboyans V, Abraham J, Adair T, Aggarwal R (Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. (PMID) 23245604. 
  139. ^ . World Health Organization. Temmuz 2013. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2013. 
  140. ^ Rycroft CE, Heyes A, Lanza L, Becker K (2012). "Epidemiology of chronic obstructive pulmonary disease: a literature review". Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. Cilt 7. ss. 457-94. doi:10.2147/COPD.S32330. (PMC) 3422122 $2. (PMID) 22927753. 
  141. ^ Simpson CR, Hippisley-Cox J, Sheikh A (2010). "Trends in the epidemiology of chronic obstructive pulmonary disease in England: a national study of 51 804 patients". Brit J Gen Pract. 60 (576). ss. 483-8. doi:10.3399/bjgp10X514729. (PMC) 2894402 $2. (PMID) 20594429. 
  142. ^ Centers for Disease Control and Prevention (23 Kasım 2012). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease Among Adults — United States, 2011". Morbidity and Mortality Weekly Report. 61 (46). ss. 938-43. (PMID) 23169314. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  143. ^ (PDF). National Heart, Lung, and Blood Institute. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  144. ^ a b Torio CM, Andrews RM (2006). . Healthcare Cost and Utilization Project (HCUP) Statistical Briefs. Agency for Health Care Policy and Research. (PMID) 24199255. 14 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  145. ^ Hoyert, DL; Xu, J (10 Ekim 2012). "Deaths: preliminary data for 2011". National vital statistics reports : from the Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics, National Vital Statistics System. 61 (6). ss. 1-51. (PMID) 24984457. 
  146. ^ "Emphysema". Dictionary.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2013. 
  147. ^ a b Ziment, Irwin (1991). "History of the Treatment of Chronic Bronchitis". Respiration. 58 (Suppl 1). ss. 37-42. doi:10.1159/000195969. (PMID) 1925077. 
  148. ^ a b c d Petty TL (2006). "The history of COPD". Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 1 (1). ss. 3-14. doi:10.2147/copd.2006.1.1.3. (PMC) 2706597 $2. (PMID) 18046898. 
  149. ^ a b Wright, Joanne L.; Churg, Andrew (2008). "Pathologic Features of Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Diagnostic Criteria and Differential Diagnosis" (PDF). Fishman, Alfred; Elias, Jack; Fishman, Jay; Grippi, Michael; Senior, Robert; Pack, Allan (Ed.). Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders (4. bas.). McGraw-Hill. ss. 693-705. ISBN . 
  150. ^ (1965). A struggle with Titans. Carlton Press. s. 6. 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  151. ^ Fishman AP (Mayıs 2005). "One hundred years of chronic obstructive pulmonary disease". Am. J. Respir. Crit. Care Med. 171 (9). ss. 941-8. doi:10.1164/rccm.200412-1685OE. (PMID) 15849329. 
  152. ^ Yuh-Chin, T. Huang (2012). A clinical guide to occupational and environmental lung diseases. Humana Press. s. 266. ISBN . 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  153. ^ . Medical-dictionary.thefreedictionary.com. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013. 
  154. ^ a b c Weinberger, Steven E. (2013). Principles of pulmonary medicine (6. bas.). Elsevier/Saunders. s. 165. ISBN . 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  155. ^ Des Jardins, Terry (2013). Clinical Manifestations & Assessment of Respiratory Disease (6. bas.). Elsevier Health Sciences. s. 176. ISBN . 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  156. ^ An outcomes strategy for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and asthma in England (PDF). . 18 Temmuz 2011. s. 5. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2013. 
  157. ^ Bloom, D (2011). The Global Economic Burden of Noncommunicable Diseases (PDF). World Economic Forum. s. 24. 4 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Mart 2015. 
  158. ^ "KOAH Engel Oranı". Engelli.com. 1 Ocak 2023. 1 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023. 
  159. ^ Nici, Linda (2011). Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Co-Morbidities and Systemic Consequences. Springer. s. 78. ISBN . 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  160. ^ a b Chong, Jimmy; Leung, Bonnie; Poole, Phillippa (4 Kasım 2013). "Phosphodiesterase 4 inhibitors for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 11. ss. CD002309. doi:10.1002/14651858.CD002309.pub4. ISSN 1469-493X. (PMID) 24190161. 
  161. ^ Inamdar, AC; Inamdar, AA (Ekim 2013). "Mesenchymal stem cell therapy in lung disorders: pathogenesis of lung diseases and mechanism of action of mesenchymal stem cell". Experimental Lung Research. 39 (8). ss. 315-327. doi:10.3109/01902148.2013.816803. (PMID) 23992090. 
  162. ^ a b Oh, DK; Kim, YS; Oh, YM (Ocak 2017). "Lung Regeneration Therapy for Chronic Obstructive Pulmonary Disease". Tuberc Respir Dis (Seoul). 80 (1). ss. 1-10. doi:10.4046/trd.2017.80.1.1. (PMC) 5256352 $2. (PMID) 28119741. 
  163. ^ Conese, M; Piro, D; Carbone, A; Castellani, S; Di Gioia, S (2014). "Hematopoietic and mesenchymal stem cells for the treatment of chronic respiratory diseases: role of plasticity and heterogeneity". The Scientific World Journal. Cilt 2014. s. 859817. doi:10.1155/2014/859817. (PMC) 3916026 $2. (PMID) 24563632. 
  164. ^ McQualter, JL; Anthony, D; Bozinovski, S; Prêle, CM; Laurent, GJ (Kasım 2014). "Harnessing the potential of lung stem cells for regenerative medicine". The International Journal of Biochemistry & Cell Biology. Cilt 56. ss. 82-91. doi:10.1016/j.biocel.2014.10.012. (PMID) 25450456. 
  165. ^ Tzouvelekis, A; Ntolios, P; Bouros, D (2013). "Stem cell treatment for chronic lung diseases". Respiration. 85 (3). ss. 179-192. doi:10.1159/000346525. (PMID) 23364286. 
  166. ^ Tzouvelekis, A; Laurent, G; Bouros, D (Şubat 2013). "Stem cell therapy in chronic obstructive pulmonary disease. Seeking the Prometheus effect". Current Drug Targets. 14 (2). ss. 246-252. doi:10.2174/1389450111314020009. (PMID) 23256721. 
  167. ^ Gompelmann, D; Eberhardt, R; Herth, FJ (Ağustos 2015). "Novel Endoscopic Approaches to Treating Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Emphysema". Seminars in Respiratory and Critical Care Medicine. 36 (4). ss. 609-615. doi:10.1055/s-0035-1555614. (PMID) 26238645. 
  168. ^ Gøtzsche, Peter C.; Johansen, Helle Krogh (20 Eylül 2016). "Intravenous alpha-1 antitrypsin augmentation therapy for treating patients with alpha-1 antitrypsin deficiency and lung disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews. Cilt 9. ss. CD007851. doi:10.1002/14651858.CD007851.pub3. ISSN 1469-493X. (PMID) 27644166. 
  169. ^ McLean, Susannah; Nurmatov, Ulugbek; Liu, Joseph Ly; Pagliari, Claudia; Car, Josip; Sheikh, Aziz (6 Temmuz 2011). "Telehealthcare for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 7. ss. CD007718. doi:10.1002/14651858.CD007718.pub2. ISSN 1469-493X. (PMID) 21735417. 
  170. ^ Akers, R. Michael; Denbow, D. Michael (2008). Anatomy and Physiology of Domestic Animals. Wiley. s. 852. ISBN . 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  171. ^ Wright, JL; Churg, A (Aralık 2002). "Animal models of cigarette smoke-induced COPD". Chest. 122 (6 Suppl). ss. 301S-6S. doi:10.1378/chest.122.6_suppl.301S. (PMID) 12475805. 
  172. ^ Churg, A; Wright, JL (2007). "Animal models of cigarette smoke-induced chronic obstructive lung disease". Contributions to microbiology. Contributions to Microbiology. Cilt 14. ss. 113-25. doi:10.1159/000107058. ISBN . (PMID) 17684336. 
  173. ^ Marinkovic D, Aleksic-Kovacevic S, Plamenac P (2007). "Cellular basis of chronic obstructive pulmonary disease in horses". Int. Rev. Cytol. International Review of Cytology. Cilt 257. ss. 213-47. doi:10.1016/S0074-7696(07)57006-3. ISBN . (PMID) 17280899. 
  174. ^ Miller MS, Tilley LP, Smith FW (Ocak 1989). "Cardiopulmonary disease in the geriatric dog and cat". Vet. Clin. North Am. Small Anim. Pract. 19 (1). ss. 87-102. (PMID) 2646821. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Curlie'de Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (DMOZ tabanlı)

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Kronik obstruktif akciger hastaligi KOAH akcigerlerdeki hava akiminda gorulen kronik ve yineleyen engellemelerin goruldugu bir hastalik toplulugudur Ana belirtileri nefes darligi oksurme ve balgam uretimidir KOAH nin dort ana tipi vardir kronik bronsit amfizem emfizem bronsiektazi ve bronsiyal astim Solunum guclugu dispne ana bulgudur Astimdaki solunum guclugu hava kanallarinin daralmasi bronsiektazi ile emfizem ise akcigerin elastik yapisinin bozulmasi sonucu ortaya cikar Kronik obstruktif akciger hastaligiDiger adlarKronik obstruktif hava yolu hastaligi KOHYH Genellikle sigaranin neden oldugu ve KOAH in onemli bir ozelligi olan merkezinde genislemis hava bosluklari ile gosteren bir akciger kesitiOlagan baslangici35 yas uzeriUzmanlikGogus hastaliklariBelirtilerNefes darligi kronik oksurukKomplikasyonanksiyete depresyon Cor pulmonale SureUzun donemNedenleri hava kirliligi genetikTaniSpirometriAyirici taniAstim kalp yetmezligi bronsektazi verem Korunma ic ve dis mekan hava kalitesinin iyilestirilmesi olcumleriTedavi uzun sureli oksijen tedavisi Ilacbronkodilatorler ve steroidlerSiklik174 5 milyon 2015 Olum3 2 milyon 2019 hastaligin en temel nedeni olup hava kirliligi ve genetik gibi daha az etkili nedenleri de vardir Gelismekte olan ulkelerde hava kirliliginin en etkili nedenlerinden biri dogru havalandirilmamis yemek pisirme ve isitma atesi dumanidir Bu tahris edici seylere uzun sureli maruz kalmalar akcigerlerde enflamasyonlara neden olarak kucuk hava yollarinin daralmasina ve amfizem adi verilen doku parcalanmasina yol acar Teshis zayif hava akisini kontrol eden ile anlasilir Astimdan farkli olarak kronik bronsit amfizem ve bronsiektazi hastalarinda hava akisi herhangi bir ilac yardimiyla belirgin bir sekilde duzelemez KOAH bilinen nedenlere maruz kalinimi dusurerek onlenebilir Bunlar arasinda sigara icme oranlarini azaltmak ve ic dis hava kalitesini yukseltmek gosterilebilir KOAH tedavisi asilar duzenli araliklarla solunum yoluyla alinan bronkodilatorler ve steroidler yoluyla saglanir Bazi insanlar veya belirgin iyilesmeler gosterebilir Akut alevlenme ataklari gosteren hastalarda artan oranlarda ilac ve hastane altinda gozetim gerekebilir 2015 itibariyla KOAH dunyada 174 5 milyon insani etkilemektedir ve bu sayi dunya nufusunun 2 4 une karsilik gelmektedir ozellikle 40 yas ustu insanlarda gorulur Erkeklerde ve kadinlarda hemen hemen ayni oranlarda gorulur 1990 yilinda 2 4 milyon kisinin olumune sebep olan KOAH 2015 yilinda 3 2 milyon insanin olum sebebi oldu Bu olumlerin 90 i gelismekte olan ulkelerde gerceklesti Gelismekte olan ulkelerde sigara kullaniminin giderek artmasi ve dunyadaki bircok ulkede yasli nufus oraninin artmasi sebebiyle KOAH sebepli olum oranlarinin artmasi ongorulmektedir Hastaligin 2010 yilinda dunya capinda 2 1 trilyon dolarlik bir zarara yol actigi tahmin edilmektedir BelirtilerKOAH in en belirgin belirtisi balgam uretimi nefes darligi ve sik oksurmelerdir Bu belirtiler uzun surelere yayilmis bir sekilde gorulur ve tipik olarak zamanla kotulesir KOAH in farkli tiplerinin olup olmadigi kesinlestirilmis degildir Onceden amfizem ve kronik bronsit olarak ayrilan hastalikta amfizem aslinda bir hastaliktan ziyade akcigerdeki degisimleri belirtmek adina kullanilir Kronik bronsit ise KOAH hastaligina eslik edip etmeyecegi kesin olmayan sadece bazi belirtileri aciklayan bir terimdir Oksurme Kronik oksurmeler gozlenebilen ilk belirtilerdir Iki yildan uzun bir surede yilda uc aydan fazla suren ve balgam uretiminin eslik ettigi durum fazladan herhangi bir aciklama yapilmadigi surece kronik bronsit tanimina dahil olur Bu durum KOAH tamamen baslamadan once de gorulebilir Uretilen balgam miktari saatler veya gunler arasinda farklilik gosterebilir Bazi durumlarda oksuruk gorulmeyebilir ve siklikla gozlenmeyen bir bicimde rastlanilabilir Bazi insanlar bu belirtileri sigaraya atfederler Balgam toplumsal ve kulturel kosullara gore yutulup tukurulebilir Kuvvetli oksurmeler veya kisa sureli bilinc kaybina sebebiyet verebilir KOAH tanisi konulan insanlarin genelde uzun suren nezle gecmisleri vardir Nefes kesilmesi Hirilti source source Stetoskop ile dinlenen hirilti sesleri Dinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin Nefes darligi hastalarin en cok sikayet ettigi belirtidir Bu durum siklikla soyle tanimlanir zorlukla nefes aliyorum nefesim kesiliyor veya yeterince hava alamiyorum Ancak farkli terimler farkli kulturlerde kullanilabilir Tipik olarak nefes darligi uzun sureli guc harcama durumlarinda daha kotu bir hal alir ve zamanla kotulesir Ileri vakalarda dinlenme sirasinda da gozlenebilir ve surekli gozlenebilir Bu durum KOAH hastalarinin endise duydugu ve hayat kalitesini dusuren en baslica belirtidir Daha ileri duzey KOAH hastalari ve bu bazi durumlarda nefes darligini iyilestirebilir Diger belirtiler KOAH hastalarinda nefes vermek nefes almaktan uzun surebilir Gogus sikismasi gorulebilir ancak cok yaygin degildir ve baska bir durumdan dolayi kaynaklanabilir Nefes yollari engellenmis hastalar veya nefes alirken stetoskoba daha az ses verebilir de KOAH hastaliginin karakteristik belirtisidir ancak gorece daha az rastlanir hastalik kotulestikce gozlenebilir Ileri duzey KOAH neden olabilir ve bu nedenle kalbin sag karincigina baski uygulayabilir Cor pulmonale olarak adlandirilan bu durum ve neden olabilir KOAH diger butun akciger hastaliklarindan daha buyuk bir cor pulmonale tetikleyicisidir Ancak cor pulmonale oksijen tedavisinin kullanimindan beri daha az yaygindir KOAH daha cok paylasilan risk faktorleri nedeniyle diger bazi durumlarla beraber gerceklesir Bunlar arasinda koroner arter hastaligi yuksek kan basinci diyabet kas yikimi osteoporoz akciger kanseri anksiyete bozuklugu ve depresyon yer alir Ciddi hastaliklari olan insanlarda halsizlik yaygin gorulur Comak parmak KOAH ya ozgu degildir ve altta yatan bir akciger kanseri icin arastirmalari tetiklemelidir source source source source source source source source track Video aciklamasi Ingilizce Alevlenme KOAH hastasi bireylerde gorulen artan nefes kesilmeleri artan balgam uretimi balgamin temizden yesil sari renge donmesi oksuruklerin artmasi olarak tanimlanabilir Bu durum yukselen soluk almanin bulgularina da eslik edebilir hizli nefes alma yuksek kalp hizi terleme etkin kullanimi derinin mavilesmesi konfuzyon veya ciddi alevlenmelerde gorulen hircin davranislar Stetoskopla yapilan incelemelerde akciger ustunden ral duyulabilir NedenleriKOAH in en temel nedeni tutun kullanimidir Bunun yaninda bazi ulkelerde mesleki nedenlerle beliren maruz kalmalar ve hava kirliligi de sebep olarak gosterilmektedir Tipik olarak bu semptomlarin olusabilmesi icin maruz kalmanin birkac on yil oncesinde olmus olmasi gerekir Insanlarin genetik yatkinligi da hastaliga katkida bulunabilir Tutun kullanimi 1990 lar sonu ve 2000 ler basinda tutun kullanan kadinlarin yuzdesi1990 lar sonu ve 2000 ler basinda tutun kullanan erkeklerin yuzdesi Kadinlar ve erkekler icin kullanilan olcegin farkli olduguna dikkat ediniz Kuresel olarak KOAH in bir numarali risk faktoru tutun kullanimidir Tutun urunlerinin iceriginde 43 u kanserojen olan 4000 kimyasal madde vardir Bu maddeler kanser ve kanser disi cok sayida hastaliklara neden olur Kanser disi hastaliklar arasinda KOAH ilk sirada yer alir tutun kullanan insanlarin 20 si KOAH hastaligina yakalanir Ancak hayat boyu tutun kullananlar icin bu oran 50 lere yukselir ABD ve Ingiltere de KOAH hastalarinin 80 95 kadari ya tutun kullanicisidir ya da hayatlarinin bir kisminda tutun kullanmistir Hastaliga yakalanma riski dogru orantili olarak artmaktadir Ek olarak kadinlar erkeklere oranla tutunun zararlarina karsi daha buyuk hassasiyet gosterirler Tutun kullanmayanlarlarda pasif iciciler durumlarin 20 sini olustururlar Marijuana puro nargile gibi diger benzer kullanimlar da risk barindirir Hamilelik sirasinda tutun kullanan kadinlar cocuklarindaki KOAH riskini arttirabilirler Solunum yollarina giren tutun dumani aktif pasif oncelikle akcigerlerde dokulari savunmak icin bulunan polimorf lokositlerden ve makrofajlardan yogun bir elastaze elastik lifleri eriten enzim desarjina neden olurken serbest oksijen radikallerinin olusmasini tetikler Serbest oksijen radikalleri elastaze enzimini bloke eden a1 antitripsin a1 AT aktivitesini engeller Bu etki KOAH hastaliginin baslangicidir Tutun nedenli kanserler Akciger mesane pankreas larinks uterus serviksi Tutun nedenli kanser disi hastaliklar KOAH ateroskleroz iskemik kalp hastaliklari hipertansiyon gastrit endarteritis obliterans Burger hastaligi Hava kirliligi Komur veya odun ve tezek gibi biyoyakitlarla yakilan pisirme atesleri kotu havalandirildiginda bolge havasinin kalitesi duser Bu durum gelismekte olan ulkelerde KOAH in en temel sebeplerinden biridir Bu tip atesler neredeyse 3 milyar insan icin pisirme ve isinma kaynagi olup maruz kalma oranlari daha yuksek oldugu icin ozellikle kadinlar icin risk olusturur Bu kullanim Hindistan Cin ve Sahraalti Afrika daki evlerin 80 inin enerji kaynagidir Sehirlerde yasayan insanlarin kirsal alanlarda yasayan insanlara oranla KOAH a yakalanma orani daha yuksektir Kentsel hava kirliligi alevlenmeler icin katki saglayan bir faktor olup hastaliga neden olmadaki rolu kesinlik kazanmamistir Egzoz gazi kaynakli olanlar da dahil olmak uzere kotu hava kalitesi olan yerlerde KOAH oranlari daha yuksektir Tum bunlara ragmen bu faktorlerin tutun kullanimina oranla daha dusuk risk tasidigina inanilmaktadir Meslek hastaligi Is yeri kaynakli tozlar kimyasallar ve dumanlara yogun ve uzun sure maruz kalmak tutun kullanan veya kullanmayan herkes icin KOAH riskini yukseltir Mesleksel etkilenmelerin toplam vakalarin 10 20 sine neden olduguna inanilmaktadir ABD de bu sartlarin tutun kullanmamis KOAH hastalarinin 30 undan fazlasina neden oldugu yeterli yasalarin olmadigi ulkelerde bunun daha da yukseldigi belirtilmektedir Bazi sanayiler ve kaynaklarin hastalikla baglantili oldugu gosterilmistir komur madeni tozu altin madenciligi pamuk tekstil sanayi kadmiyum ve izosiyanat iceren ugraslar kaynak dumanlari vb Tarimla ilgili isler de risk tasir Bazi mesleklerin sahip oldugu risk yarim ila iki paket sigara tuketiminin verdigi riskle esdeger gosterilir Silika tozuna maruz kalmak da silikozis riskinden bagimsiz olarak KOAH ile sonuclanabilr Toz ve sigaradan etkilenmenin olumsuz etkileri aditif veya muhtemelen aditiften de fazladir Genetik KOAH gelisiminde genetigin rolu vardir Akrabalarindan KOAH hastasi olan tutun kullanicilarinin olmayan tutun kullanicilarina gore hastaliga yakalanma riski daha yuksektir Simdilik acik bir sekilde kalitsal olarak aktarilan risk faktoru AAT dir Bu risk AAT kusurlu olan ve tutun kullanan bireylerde daha da yuksektir Bu tum vakalarin 1 5 inin nedenidir ve durum 10 000 kisiden 3 4 kiside gorulur Diger genetik faktorler arastirilmaktadir ve cok oldugu ongorulmektedir Diger Bazi diger etmenler KOAH ile daha yakindan alakalidir Risk yoksul insanlar icin daha yuksektir Ancak bunun dogrudan yoksullukla mi yoksa yoksullugun yol actigi diger etmenlerle hava kirliligi yetersiz beslenme mi ilgili oldugu kesin degildir Astim veya solunum yolu hiperaktivitesi olan insanlarda yukselen KOAH oranlari olduguna dair bulgular bulunmaktadir Dusuk dogum agirligi gibi dogumsal etmenler KOAH ve bazi enfeksiyon hastaliklarina yakalanma riskini arttirir Zaturre gibi en azindan yetiskinler icin KOAH ile yakindan bir iliskisi olmadigi gorulmektedir Alevlenme Akut alevlenme semptomlarin aniden kotulesmesi siklikla enfeksiyonlar cevresel kirleticiler ve hatta yanlis ilac kullanimiyla tetiklenebilir Vakalarin 50 ila 75 inin enfeksiyonlarla tetiklendigi gorulmektedir bakterili olanlar 25 viral olanlar 25 ikisi birden 25 Cevresel kirleticiler arasinda kotu ic veya dis hava kalitesi yer alir Kisisel veya pasif olarak tutun dumani da riski arttirir Alevlenme donemlerinin daha cok kisin oldugu dusunuldugunde soguk havanin da tetikleyebilecegi gorulmektedir Altta yatan agir hastaliklara sahip hastalar alevlenmeyi daha sik yasar hafif hastaliklarda yilda 1 8 kez orta derecedeki hastaliklarda yilda 2 ila 3 kez ve agir hastaliklarda yilda 3 4 kez Sik alevlenme yasayanlarda akciger islevi daha hizli oranlarda kayba ugrar Pulmoner emboli akcigerdeki kan pihtilari KOAH sahibi hastalarin durumunu daha da kotulestirir PatofizyolojiSoldaki diyagram akcigerlerin ve solunum yollarinin ve ilaveten normal ve alveol kesitlerini gostermektedir Sagdaki ise ayni semanin KOAH hastasi bir insandaki gorunumunu aciklamaktadir source source source source source source source track Amfizemin video aciklamasi Ingilizce KOAH kronik olarak havanin kesintili olarak iletildigi solunum yolu sinirlanimi ve tamamen nefes vermenin mumkun olmadigi hava kapani bir Zayif hava akisi akciger dokusunda beliren yikim amfizem ve obstruktif bronsiyolit olarak bilinen kucuk solunum yolu hastaligindan kaynaklanmaktadir Bu etmenlerin hastaliga katkisi kisiden kisiye degisiklik gosterebilir Kucuk solunum yolundaki ciddi yikimlar akciger dokusunun yerine buyuk hava ceplerinin bul olarak bilinir olusumuna neden olabilir Hastaligin bu tipi bulloz veya kabarcikli amfizem olarak adlandirilir KOAH cigere cekilen tahris ediciler sonucu kronik yangisal bir hastalik olarak gelisir Kronik bakteriyel enfeksiyonlar da bu yangisal duruma eklenebilir Yangisal hucreler beyaz kan hucrelerinden ikisi olan notrofil granulositler ve makrofajlar icerebilir Tutun kullanan hastalarda lenfosit gorulebilirken bazi hastalarda astimdakine benzer bir sekilde eozinofile rastlanabilir Bu hucresel yanitlarin bir kismi yangisal mediyatorler etmenler nedeniyle tetiklenir Akciger yikimiyla ilintili diger surecler arasinda tutun kullanimindan kaynaklanan yuksek yogunlukta serbest radikallerin yol actigi ve akcigerlerdeki bag dokunun tarafindan yetersizce durdurulan proteazlar tarafindan yikimi yer alir Bag dokunun yikimi amfizeme sebep olan sebeptir ve bu durum zayif hava akisina ve en sonunda solunum gazlarinin zayif olarak emilip serbest birakilmasina katkida bulunur Hastalikta gerceklesen kas yikimi akcigerler tarafindan kana salinan yangisal mediyatorler sebebiyle gerceklesebilir Solunum kanallarinin daralmasi yangi ve ulser olusumu sebebiyle gerceklesir Bu durum tamamen nefes verememeyle sonuclanir Hava akisi sirasinda en buyuk akis dususu nefes verme sirasinda gerceklesir Bunun sebebi nefes verme sirasinda goguste olusan basincin hava yollarini baskilamasidir Akcigerde onceki nefes verilmeden yeni nefes alinmasi akcigerlerin toplamda daha buyuk hacimde hava barindirmasina yol acar Bu durum hiperenflasyon veya hava kapani olarak adlandirilir Egzersiz sirasindaki hiperenflasyon KOAH taki nefes kesilmesiyle iliskilidir cunku akcigerlerde halen bir miktar hava varken daha fazla hava almaya calismak rahatsizlik verir Bazi hastalarda astima benzer bir sekilde tahris edicilere karsi asiri solunum duyarliligi gorulur Tikali solunum yolundan kaynaklanan azalan havalanimdan kaynaklanan dusuk oksijen duzeyi ve en sonunda kanda yukselen karbon dioksit degerleri ile hiperenflasyon ve nefes alma isteksizligi gorulebilir Alevlenmeler sirasinda solunum yanigisi da yukselir Bu durum ayni sekilde hiperenflasyonuna ve azalan solunum gazi degis tokusuna yol acar Bu durumun sebep oldugu dusuk kan oksijen seviyeleri uzun sure devam ettigi takdirde kan damarlarinda daralmalara azokonstriksiyon amfizem ise akcigerlerdeki kilcal damarlarin yikimina yol acabilir Bu iki degisiklik de pulmoner arterde kan basincini yukseltir ve cor pulmonale ye neden olur KOAH Klinik Patoloji TurleriKronik bronsit Kronik bronsit KOAH in baslangic evresidir Tutun kullananlarda kullanmayanlara oranla 4 10 kat daha fazla gorulur Yillar suren kronik bronsit olgularinda pulmoner hipertansiyon ve brons epitelinde metaplazi kacinilmaz komplikasyonlardir Patoloji Brons mukozalarinda zaman zaman alevlenen kronik yangi bulgulari vardir Kimyasal maddelerin etkisini azaltmak ve bronslari yikamak amaciyla sivi uretimini arttirmak icin mukus ureten hucrelerin sayisi artar Ancak epitel silialarinin silinmesi nedeniyle artan mukus balgam bronsial bosluklarda birikerek hava akimini engeller Biriken mukus bakteri uremesi icin cok uygun bir ortamdir bu nedenle akut bronsit ve ileri olgularda bronkopnomoni ataklari gorulur Bronsiektazi Bronsiektazi brons ve bronsiollerin tumunde gorulen bir kronik nekrozlu yangi tablosudur Ileri olgularda hava kanallarinda donusu olmayan irreversibl genislemeler olusur Oksuruk ve irinli balgam onemli klinik bulgulardir Pnomoni en onemli ve sik gorulen komplikasyondur Solunum sistemi tumorlerindeki ve yabanci cisim kacmalarindaki brons tikanmasi akcigerin yalnizca bir segmentini etkiler bronsiektazi akcigerlerin tumunu tutar Primer olgulardaki bronsiektaziler konjenitaldir brons olusumunda dogumsal anomaliler vardir Kartagener sendromunda bronsiektazi sinuzit situs inversus ve bronsiektazi gorulebilen konjenital nedenlerdir Sekonder olgularda tutun dumani ve hava kirliligi en onemli faktorlerdir Daha az siklikla etkin olan risk faktorleri de gorulebilir Solunum sistemi infeksiyonlari kizamik bogmaca pnomoni kistik fibrozis bagisiklik sistemi yetmezlikleri Patoloji Tutun dumanindan etkilenen brons mukozasinda asiri mukus salgisinin neden oldugu tikanmalar obstruksiyon gelisir Tikanan bronslara ait akciger segmenti buzusebilir atelektazi Brons epitelinde metaplazi ve silialarin silinmesi gorulur Mukus birikmelerine infeksiyon eklenebilir Parcalanan brons duvarlari icleri irinli mukusla dolu genis bosluklara donusur Alt loblarda siktir Bronslardaki genislemenin bicimine gore silindir kese ya da mekik gorunumunde bosluklar olusur Radyolojik incelemede ya da otopsilerde yapilan akciger kesitlerinde kistik bosluklar izlenir Mikroskopla brons ve bronsiol duvarlarinda yogun akut ve veya kronik yangisal hucre kumeleri vardir Bazi bronslarin epiteli nekrozlasarak dokulmustur erozyon ya da ulser Brons ceperlerindeki nekroz alanlarinda akciger absesi gelisebilir Yer yer skuamoz epitele metaplazi vardir Kroniklesen olgularda brons ve bronsiol duvarlarinda yogun olusur fibrozis Amfizemli solda buyuk bos alanlar doku ile alveollerin nispeten daha iyi korundugu akciger dokusundan sagda mikrograf ornegi Komplikasyonlar Pnomoni ve empiyem Sepsis ve septik sok Meninjit ve Cor pulmonale Amiloidozis Emfizem amfizem Emfizem akciger alveollerinin elastik yapilarini yitirmesi sonucu genislemeleridir Alvoel bosluklarini kusatan duvarlardaki septumlar yirtilmalar sonucu kistik bosluklar olusur Klinik radyoloji ve patoloji acisindan sentriasiner panasiner paraseptal irregular bulloz ve senil gibi tiplere ayrilirlar Cogunlukla akcigerlerin ust loblarinda ve tepe apeks kesimlerinde olusurlar Patoloji incelemelerinde cevre brons ve bronsiollerde yangi hucreleri bronsit bronsiolit ile yogun komur pigmenti saptanir Emfizemli alanlarin cevresinde bag dokusu artisi ve buzusmus alveol gruplarina atelektazi rastlanir Bulloz tipinde olusan kistik bosluklar siklikla plevraya komsudur ansizin patlamalari ani olumlere neden olabilen pnomotoraksa yol acar bu tip emfizemlerin bir bolumu gecirilmis tuberkuloz sekelidir Senil emfizemler akciger alveollerinin yaslanma nedeniyle elastik niteliklerini yitirmesinin sonucudur Pnomotoraks ve pnomoni en onemli komplikasyonlaridir Konjenital emfizem olgulari dogumsal alfa1 antitripsin eksikliginin sonucudur bu olgularda akcigerlerin alt loblarinin daha yogun bicimde etkilendigi saptanir Astma bronsiale Astma bronsiale astim bronsial astma Kucuk bronslarin ve bronsiollerin cesitli uyaranlara asiri tepki vermesinin sonucu ortaya cikan yanginin da eslik ettigi kronik bir tablodur Ayrintilar icin AstimTaniSpirometreye ufleyen bir insan Daha kucuk elde tutulan cihazlar ofis kullanimi icin uygundur 35 ila 40 yas uzerinde nefes darligi ceken kronik oksuren balgam ureten kislari sikca soguk alginligina yakalanan risk etmenleriyle bir gecmisi bulunan insanlarda KOAH aranabilir Spirometri taniyi onaylamak icin kullanilir Spirometri Spirometre var olan hava akisi tikanikligini olcer ve hava yolunu acmak adina bronkodilator turevi ilaclarin kullanimindan sonra uygulanir Tani yapmak icin iki olcut vardir bir saniye icinde zorlanan nefes verme hacmi FEV1 ve tek bir nefeste verilen en buyuk hava hacmini tanimlamak icin kullanilan FVC Normal olarak semptomlari gosteren birinde FVC degerinin 75 80 i ilk saniyede ortaya cikmasi ve 70 ten az cikmasi bu kisinin KOAH hastasi oldugunu kanitlar Bu olcumlerden yola cikarak spirometri yasli insanlarda KOAH icin asiri taniya yol acabilir kriterleri bunlarin yaninda tahmin edilenin 80 inden az bir FEV1 orani da gerektirir Spirometrinin KOAH semptomlari gostermeyen bireylerde tarama amaciyla kullanilmasinin etkileri bilinmemektedir ve simdilik onerilmemektedir Astim icin sikca kullanilan maksimum solunum hizi KOAH tanisi icin yeterli degildir Siddet MRC nefes darligi skalasi Derece Etki eden aktivite1 Agir is2 Hareketli yuruyus3 Normal yuruyus4 Birkac dakikalik yuruyus5 Kiyafet degistirmekGOLD derecesi Siddet FEV1 tahmin edilenHafif GOLD 1 80Orta GOLD 2 50 79Siddetli GOLD 3 30 49Cok siddetli GOLD 4 lt 30 or kronik solunum yetmezligi KOAH in belirli bir hastayi ne kadar ekledigini anlamak icin cesitli yontemler mevcuttur Duzeltilmis anketi mMRC veya KOAH degerlendirme testi CAT semptomlarin siddetini belirlemek icin yapilan basit anketlerdir 0 ile 40 arasinda degisen CAT skalasinda sayi arttikca hastaligin siddeti artar Spirometri hava akis sinirlamasini belirlemeye yardimci olabilir Bu genel olarak kisinin yasi cinsiyeti boyu ve agirligina gore tahmin edilen normal e kiyasla FEV1 degerlerinin yuzdesi olarak belirtilir Hem Amerikan hem Avrupa ana esaslari tedavi icin kismi onerileri FEV1 uzerinden yapar GOLD esaslari ise insanlari hava akisi sinirlamalarina gore dort kategoriye ayirmayi onerir Kilo kaybi kas gucsuzlugu ve diger hastaliklarin varligi da hesaba katilmalidir Diger testler ve hemogram kullanimi tani sirasindaki diger sartlari haric tutmak adina yapilabilir X isini sonuclarinda genel olarak goze carpan durumlar olagandan buyuk akcigerler duzlesmis diyafram yukselen gogus kemigi arkasi hava boslugu ve gorulebilir Bu sayede zaturre pulmoner odem veya pnomotoraks gibi durumlar haric tutulabilir Gogus icin yapilan yuksek cozunurluklu bir bilgisayarli tomografi taramasi akcigerlerdeki amfizemin bulundugu yerleri teshis etmekte kullanilir ve diger hastaliklari haric tutmak adina yararlidir Yine de ameliyat planlanmadigi surece bu durum yonetim konusunda nadiren katki saglar Kan gazi analizi oksijen ihtiyacini belirlemek icin kullanilir ve FEV1 degeri tahmin edilenin 35 inden az olan hastalara cevresel oksijen doyumu 92 den az olanlara ve konjestif kalp yetmezligi belirtileri gosterenlere uygulanir Alfa 1 antitripsin eksikliginin yogun oldugu ulkelerde ozel olarak 45 yas alti olan ve amfizemlerin akcigerin alt kisimlarinda bulundugu bireylerde KOAH hastalari test edilmelidir Gogus rontgeninde aciga cikan siddetli KOAH Akcigere oranla kucuk kalan kalbe dikkat ediniz Amfizemli bir hastanin yandan rontgen goruntusu Ficilasmis gogsu ve duz diyaframa dikkat etiniz Siddetli KOAH hastasi birinin CXR goruntusunde gorulen uzun buller Siddetli bir hastada bullu amfizem Son asamasinda bullu amfizemi olan hastanin eksenel CT goruntusu Ayirici tani KOAH nefes darligina sebep olan diger hastaliklardan ayirt edilmelidir Bu hastaliklar arasinda konjestif kalp yetmezligi zaturre veya pnomotoraks yer alir Bircok KOAH hastasi astim oldugunu dusunur Ikisi arasindaki ayrim semptomlara gore yapilir Buna gore tutun kullanim gecmisine spirometride hava akisi sinirlanisinin bronkodilator kullanimiyla geri dondurulebilir olmasina bakilir Verem kronik oksurme ile belirebildigi icin ozellikle hastaligin goruldugu yerlerde dikkate alinmalidir Daha nadir de olsa benzer etkiler gosteren ve bronsiyolitis obliterans gibi hastaliklardan ayirt edilmelidir kronik bronsit de normal hava akisi ile gerceklesebilir ve bu durumda KOAH olarak siniflandirilmaz OnlemKOAH nin pek cok tipi potansiyel olarak dumana maruzu azaltarak ve hava kalitesini artirarak onlenebilmektedir Yillik grip asisi uygulamasi sayesinde ataklar hastaneye yatirilma ve olum gibi durumlarin olasiligi dusurulmektedir Pnomokok asilari da yarar saglayabilmektedir Sigarayi birakma KOAH nin onune gecmenin en temel yolu insanlarin sigara aliskanligi edinmesinin onune gecmektir Hukumetlerin toplumsal saglik kuruluslari ve sigara karsiti organizasyonlarin alacagi tedbirler sayesinde insanlarin sigaraya baslama ve sigarayi tesvik etme egilimleri azaltilabilir Halka acik mekanlarda ve is yerlerinde uygulamasi ile pasif icicilikten kaynaklanan sorunlarin onune gecilebilir Sigara kullanan kimselerde KOAH nin daha kotulesmesinin onune gecmek icin yapilabilecek tek onlemdir Hastaligin son donemlerinde dahi bu uygulamayla akciger islevinin kotulesme hizi azaltilabilir ve engellilik olum gibi durumlarin geciktirilmesi saglanabilir Sigarayi birakmak karar vermekle baslar Uzun donem birakis genellikle birkac deneme sonrasinda basariya ulasir 5 yildan fazla caba gosteren insanlarin yaklasik 40 inda basari gorulur Bazi iciciler sadece iradeyle uzun donem sigarayi birakabilirler Ancak oldukca bagimlilik yapan bir etkinlik oldugundan sigarayi birakmak isteyen kimselerin ek destege ihtiyaclari vardir Sigarayi birakma ihtimali cevreden gelen destek sigara birakma programlarina katilim ve veya nikotin replasman tedavisi veya vareniklin gibi ilaclarin kullanilmasiyla artirilabilir Meslek sagligi Komur madenciligi insaat isciligi ve tas isciligi gibi risk altindaki meslek gruplarinin KOAH a yakalanma oranini azaltmak adina bazi onlemler alinagelmistir Bu onlemler arasinda soyle ornekler yer alir kamu politikasi uretimi iscilerin riskler konusunda egitimi ve yonetimi sigarayi birakma konusunda destek iscilerin erken KOAH belirtisi konusunda gaz maskesi kullanimi ve toz kontrolu Havalandirmayi gelistirmek su spreyleri kullanmak ve toz uretimini dusuren madencilik tekniklerini uygulamak etkili bir toz kontrolu saglar Bir isci KOAH a yakalanirsa iscinin is rolunu degistirmek gibi yollarla toza maruzu azaltilabilir ve hastaligin ciddilesmesinin onune gecilebilir Hava kirliligi Hem ic hem dis mekanlarda hava kalitesi yukseltilerek KOAH in onune gecilebilir veya var olan hastaligin kotulesmesinin onune gecilebilir Bu durum kamu politikasi cabalariyla ve kisisel dahiliyet ile basarilabilir Bazi gelismis ulkeler bazi duzenlemelere giderek dis mekanlarindaki hava kalitesini yukseltmistir bu sayede nufuslarinin KOAH gelistirme oranlarinda olumlu degisimlere yol acmistir KOAH hastasi insanlar dis mekandaki hava kalitesinin kotu oldugu durumlarda ic mekanlarda kalarak semptomlar gosterme ihtimallerini dusurebilirler Bir diger onlem yemek pisirilen veya isitilan mekanlarda gorulen yakit dumaninin etkili havalandirma hatta daha iyi soba ve bacalar kullanilarak azaltilmasidir Duzgun sobala kullanimi ic mekan hava kalitesini 85 e kadar iyilestirir Gunes enerjisiyle yemek pisirme ve isitma gibi alternatif enerji kaynaklarinin kullanimi hatta biyokutle tezek odun yerine komur gazyagi gibi yakitlarin kullanimi daha iyi sonuclar dogurmaktadir Beslenme KOAH hastalarinin ogun sayilarini arttirarak gun icinde azar azar beslenmesi ventilasyon acisindan oldukca onemlidir Hastalar icin belki de en onemli hususiyet Karbonhidrat tuketimini azaltmalari gerektigidir Zira Karbonhidrat asidik yapida oldugundan halihazirda metabolik asidoz seviyesi kroniklesmis olan hastada durumu daha da kotulestirir Bu sebepten Protein agirlikli beslenme tipi daha uygun olacaktir YonetimKOAH icin bilinen bir tedavi bulunmamaktadir ancak belirtiler tedavi edilebilir ve ilerlemesi ertelenebilir Yonetimin asil amaclari arasinda risk faktorlerini azaltmak duragan bir hastalik sureci saglamak akut ataklari onlemek veya iyilestirmek ve ilgili hastaliklari kontrol altinda tutmak yer alir Hastaliktaki olum oranlarini azaltan yontemlerden kanitlanmis olanlari sigarayi birakma ve oksijen destegi almaktir Sigarayi birakmak hastaliktan dolayi olum riskini 18 e kadar azaltir Diger oneriler arasinda her yil grip asisi olma bes yilda bir zaturre asisi olma ve cevredeki hava kirliligine maruz kalma oranini azaltmak bulunur Hastaligi ilerlemis olanlarda palyatif bakim belirtileri hafifletebilirken morfin nefes yetersizligi hissini azaltabilir Mekanik ventilasyon soluk almayi kolaylastirmak adina kullanilabilir Egzersiz bir egzersiz hastalik yonetimi ve rehberlik programi olup kisinin yarari icin koordine olur Yakin zamanda atak gecirenlerde pulmoner rehabilitasyonun yasam kalitesini egzersiz yetenegini arttirdigi ve olum riskini azalttigi gorulmektedir Bunun yaninda kisinin hastaligi uzerindeki ve kendi duygulari uzerindeki kontrol hissini arttirir Optimal egzersiz rutini egzersiz sirasinda mekanik ventilasyon kullanimi ve KOAH hastalari icin onerilen egzersiz yogunlugu bilinmemektedir Kol dayanikliligini arttiran egzersizler KOAH hastalarinin kol hareketini gelistirirken nefes darligina da ufak katkilar saglar Kol egzersizleri yapmak yasam kalitesini arttirmak icin tek basina yeterli degildir Nefes alip verme egzersizlerinin de olumlu yararlari sinirlidir egzersizleri yararli olabilir Tai Chi egzersizleri KOAH hastalari icin guvenli egzersizlerden olup siradan tedavi programina nazaran daha solunum faaliyetleri ve kapasitesi icin daha yararli olabilir Tai Chi nin diger egzersiz programlarindan daha etkili olduguna dair herhangi bir calisma yoktur Normalden daha zayif veya daha fazla kilolu olmak da belirtileri engellilik seviyesi ve KOAH prognozunu etkileyebilir Zayif insanlar solunum kas gucunu kalori alimlarini arttirarak arttirabilirler Duzenli egzersiz veya pulmoner rehabilitasyon programlari esliginde kalori alimi KOAH semptomlarini azalmada kayda deger katkilar saglar Yetersiz beslenen hastalarda ek besinler yararlidir Bronkodilatorler Soluk yoluyla alinan bronkodilatorler kullanilan en birincil ilaclardan olup genel hastaliga kucuk katkilar saglarlar Bu tip ilaclarin iki tipi bulunur ve Her iki tip ilacin da uzun etkili ve kisa etkili bicimleri bulunur Nefes darligi oksurme ve yetersiz egzersiz gibi olumsuzluklari azaltarak yasam kalitesini arttirir Ancak altta yatan hastaligin gidisatinda herhangi bir degisiklik yapip yapmadiklari konusunda kesin bir calisma yoktur Hastaligi hafif olarak geciren kimselerde kisa etkili ilaclarin kullanilmasi onerilir Daha ciddi boyutlardaki hastalarda uzun etkili ilaclar onerilir Uzun sureli ilaclar kismen hiperenflasyonu asiri havalanma iyilestirme prensibiyle calisir Uzun etkili bronkodilatorler yetersizse genelde tedaviye soluk yoluyla alinan kortikosteroidler eklenir Uzun etkili ilaclara nazaran uzun etkili antikolinerjik ve LABA lar daha iyi olup olmadiklari kesin degildir ve en uygun ilacin secilmesi icin hepsinin denenerek en iyi verim alinaninin kullanilmasi onerilmektedir Her iki tip ilac da akut atak riskini 15 25 araliginda azaltir Iki tip ayni anda kullanilabilir fakat boylesi bir durumun kayda deger bir yarar saglayip saglamadigi konusunda kesin bir calisma yoktur Salbutamol Ventolin ve gibi bazi kisa etkili b2 agonistler mevcuttur BBunlar belirtileri dort ila alti saat arasinda azaltirlar Salmeterol ve gibi uzun etkili b2 agonistleri bakim terapilerinde kullanilir Bazilari bunun yararinin sinirli oldugunu one surerken digerleri yeterli yarar sagladigini ileri surer Uzun sureli kullanimlar KOAH hastalari icin guvenli gorunmektedir fakat yan etkileri arasinda istem disi titremeler ve kalp palpitasyon yer alir Soluk yoluyla alinan steroidlerle beraber alindiginda zaturre riskini arttirirlar Steroidler ve LABA lar beraber daha iyi sonuclar verebilirken bu kucuk katkilarin artan saglik risklerinden daha kayda deger olup olmadigi belirsizdir Indakaterol gunde bir dozluk kullanim gerektirir ve gunde iki kez kullanim gerektiren uzun etkili b2 agonistleri kadar etkilidir KOAH ile mucadelede iki ana antikolinerjik kullanilir ve Ipratropyum kisa etkili bir ajan olup tiotropyum uzun etkilidir Tiotropyum ataklari azaltarak yasam kalitesini arttirir Bu katkilari tiotropyum ipratropyuma gore daha verimli saglar Bu maddeler olum riski veya hastanede tutulma suresinde kayda deger bir degisiklik vadetmez Antikolinerjikler agiz kurulugu ve idrar yolu hastaliklarini arttirma egilimi gosterebilirler Bunun yaninda kalp hastaliklari ve kalp krizinde artisa yol acabilirler Bir diger uzun etkili ajan olan yasam kalitesini arttirmasinin yani sira hastanede tutulma oranlarini azaltir Aklinidinyum tiotropyuma bir alternatif olarak gelistirildiyse de hangisinin daha etkili oldugu belirsizdir Kortikosteroidler Kortikosteroid ilaclar solunum yoluyla alinsalar da akut ataklarin onune gecmek adina tablet olarak da alinabilirler Solunum yoluyla alinan kortikosteroidler ICS daha az ciddi KOAH hastalari icin kayda deger faydalar saglamazken orta veya ciddi derecedeki hastalarin akut ataklarini azaltir Tek baslarina bir yillik olumlere bir katkilari yoktur Hastaligin gelisimi konusunda bir etkiye sahip olup olmadiklari kesin degildir LABA ile birlikte kullanildiklarinda tek basinda ICS veya tek basina LABA kullanimina nazaran olum oranlarini azaltabilirler Solunum yoluyla alinan steroidler artan zaturre oranlariyla iliskilidir Uzun sureli steroid tabletleri kullaniminin da kayda deger zararlari bulunur Diger ilaclar Uzun sureli antibiyotikler ozellikle makrolid sinifindaki eritromisin gibi ilaclar yilda bir veya daha fazla atak geciren KOAH hastalarinin ataklarinin sikligini azaltirlar Bu uygulama dunyanin bazi bolgelerinde uygun maliyet artisi getirir Bu uygulamayla ilgili endiseler arasinda antibiyotik direnci ve azitromisin kaynakli isitme sorunlari yer alir Teofilin gibi metilksantinler yarardan cok zarar verdiklerinden oturu onerilmezler ancak baska tedbirler altinda tutulmayanlar tarafindan ikinci basamak ajan olarak kullanilabilirler kronik bronsit sahibi hastalarin ataklarinin azaltilmasina yardimci olabilirler Oksuruk ilaclari onerilmez Oksijen dinlenme halinde dusuk oksijen oranlarina kan gazi basincinin 50 55 mmHg veya oksijen doygunlugunun 88 in altinda oldugu durumlar sahip olan kimseler icin onerilir Bu gruptaki kimselerde gunde 15 saat kullanilmasi durumunda kalp yetmezligi ve olum riskini azaltir ve kisinin egzersiz yapma yetenegini arttirir Oksijen seviyesi daha yuksek olan hastalarda egzersiz sirasinda verilen oksijen katkisi kisinin nefes yetmezligini arttirirken gunluk aktivitelerindeki nefes yetmezligine etki etmedigi gibi hayat kalitesinde bir artisa sebep olmaz Yangin riski arttiran bu tedavi kisinin sigaraya devam etmesi durumunda cok az bir katki saglar Boylesi durumlarda oksijen kullanimina karsi cikan uzmanlar mevcuttur Akut ataklar sirasinda bircok kisi oksijene ihtiyac duyar kisinin oksijen doygunlugu hesaba katilmadan yapilan oksijen terapileri kisinin kaninda karbon dioksit oranlarinin yukselmesine ve daha kotu sonuclara neden olabilir Yuksek karbon dioksit riski tasiyanlarda 88 92 lik bir oksijen doygunlugu onerilirken boyle bir risk tasimayanlarda 94 98 yeterlidir Cerrahi Cok ciddi boyutlardaki hastalarda cerrahi mudahale bazen yararlidir ve veya gibi uygulamalari icerir Akciger nakli azaltma ameliyatinda akcigerdeki en hasarli kisimlar cikarilarak kalan daha saglikli dokularin genisleyip daha iyi calismasi saglanir Bu operasyon ozellikle hastalik ust loplari etkilemisse basarili olabilir Ancak uygulama sonrasi erken olumler veya yan etkiler gorulebilir bazi cok ciddi KOAH hastalarinda ozellikle genclerde uygulanir Ataklar Akut ataklar tipik olarak kisa etkiki bronkodilatorlerin kullaniminin arttirilmasiyla tedavi edilir Bu solunum yoluyla alinan kisa sureli agonistler ve antikolinerjiklerin beraber kullanilmasiyla yapilir Bu ilaclar ile veya fisfis yardimiyla kullanilabilir olup her iki yontem de esit sekilde etkilidir Nebulizasyon saglik durumu daha kotu hastalar icin kullanim kolayligi saglayabilir yararli olabilir Ancak asiri oksijen yukselen CO2 oranlarina ve bilinc azalmasina sebebiyet verebilir Agizdan alinan kortikosteroidler iyilesme sansini arttirabilir ve belirtilerin suresini kisaltabilir Damar ici steroidleri olarak da ayni verimde calissalar da agizdan alinanlarin daha az yan etkisi bulunur Bes gunluk steroidler on veya on dort gunluk steroidler ile ayni verimde ise yarar Ciddi ataklari olan hastalarda antibiyotikler de sonuclari daha iyiye cekebilir ve gibi farkli antibiyotikler kullanilabilse de hangisinin digerlerine gore daha iyi sonuc verdigi kesin degildir FDA barindirdigi ciddi yan etkilerden oturu diger antibiyotikler varken kullanilmamasini tembihler Bunun yaninda daha az ciddi seviyedeki hastalar icin kesin bir bulgu yoktur Tip 2 solunum yetmezligi olanlarda akut olarak CO2 orani yuksek olanlar mekanik ventilasyon olum riskini ve yogun bakim girislerini azaltir Ek olarak teofilin diger onlemlere cevap vermeyen hastalarda kullanilabilir Ataklardan 20 den daha azi hastanede yatis gerektirir Solunum yetmezliginden dolayi asidoz kandaki asit artisi olmayan insanlarda hastane girislerinin onune gecebilir Prognoz2012 yilinda milyon kisi basina kronik obstruktif akciger hastaligindan olenlerin sayisi 9 63 64 80 81 95 96 116 117 152 153 189 190 235 236 290 291 375 376 10892004 yilinda 100 000 kisi basina kaybolan no data 110 110 220 220 330 330 440 440 550 550 660 660 770 770 880 880 990 990 1100 1100 1350 1350 KOAH genelde zamanla daha da kotulesir ve olumle sonuclanabilir Tahminlere gore 3 u KOAH ile ilgilidir KOAH ya bagli islev kaybi orani ozellikle Asya da iyilesen hava kalitesi nedeniyle 1990 dan 2010 a dusus gosterdi Buna karsin KOAH sebepli islev kaybiyla yasanan yil sayisi artti KOAH hastaliginin kotulestigi oranlar solunum tikanikligi egzersiz yapma yetisinde zayiflik nefes yetersizligi belirgin zayiflik ya da sismanlik kalp yetmezligi sigara kullaniminin devam etmesi ve sik ataklar gibi etmenlerle bagintilidir Hastaligin uzun sureli sonuclari FEV1 alti dakikada yurunen mesafe ve degistirilmis MRC dispne skalasi gibi testler uzerinden 0 dan 10 a kadar puanlama yapan sayesinde onceden tahmin edilebilir Kayda deger kilo kayiplari kotuye isarettir Spirometri sonuclari da hastaligin gelecek gidisatini on gormede iyi birer kaynak olsa da BODE indeksi kadar guvenilir degildir EpidemiyolojiDunya capinda 2010 itibariyla KOAH 329 milyon insani nufusun 4 8 i etkilemektedir Gelismekte olan ulkelerde kadinlarda artan tutun kullanimi nedeniyle kadinlar ve erkekler hemen hemen esit oranlarda bu hastaliga yakalanirlar Nufusun arttigi ve ayni zamanda iyilesen bulasici hastalik tedavileri yuzunden dusen olum oranlari sayesinde nufusun yaslandigi gelismekte olan ulkelerde 1970 ten 2000 lere kadar gorulen KOAH artisinin sebebi bu ulkelerde artan sigara kullanimidir Ancak bazi gelismekte olan ulkelerde KOAH orani sabit kalirken bazilarinda dusus gorulmustur Dunya capinda KOAH gorulme oranlarinda artis beklenmektedir zira risk etmenleri halen yayginligini surdurmekte ve nufus giderek yaslanmaktadir 1990 ve 2010 arasinda KOAH nedeniyle olum sayisi 3 1 milyondan 2 9 milyona geriledi ve en yaygin olum sebepleri siralamasinda dorduncu siraya geriledi Ancak 2012 verilerinde sayinin tekrar 3 1 milyon olmasi nedeniyle ucuncu siraya tekrar tirmandi Bazi ulkelerde erkek KOAH olumlerinde dusus gorulurken kadinlarda artis gozlemlendi Bunun en birincil sebebi kadinlarin da sigara kullaniminda erkeklere esitlenmesidir Hastalik yasli insanlarda daha yaygindir 65 yas uzeri 1000 insandan 34 ila 200 u incelenen topluma gore degisir KOAH hastasidir Ingiltere de tahminen 0 84 milyon insana 50 milyonluk toplam nufus KOAH teshisi konulmustur yani her 59 kisiden biri hayatlarinin bir doneminde KOAH hastasi olmustur Bu ulkenin sosyoekonomik olarak en yoksun bolgelerine bakilinca oran 32 insanda bire yukselirken en zengin bolgelerde 98 insanda bire dusmektedir ABD de yetiskin nufusun 6 3 une yani yaklasik 15 milyon insana KOAH teshisi konulmustur Teshisi konulmamis kimselerle beraber bu sayinin 25 milyonu bulabilecegi tahmin edilmektedir 2011 de bu ulkede yaklasik 730 000 insan KOAH nedeniyle hastaneye kaldirildi ABD de KOAH 2011 itibariyla ucuncu en yaygin olum nedenidir Tarih 1769 da hastaligin ilk kaydedilmis tanimlarindan birini yapan isimdir Amfizem sozcugu Yunanca kokenlidir Emfisan Yunanca ἐmfysᾶn sismek anlamina gelir ἐn en iceri ve fysᾶn fisan nefes esinti anlamindadir Kronik bronsit terimi 1808 de kullanilmaya basladi fakat terim olarak KOAH adinin ilk kullaniminin 1965 e dayandigina inanilmaktadir Daha oncesinde kronik bronkopulmoner hastalik kronik obstruktif solunum hastaligi kronik hava akisi tikanmasi kronik hava akisi sinirlanimi kronik obstruktif akciger hastaligi spesifik olmayan kronik pulmoner hastalik ve yaygin obstruktif pulmoner sendrom gibi bircok farkli ismi bulunmaktaydi Kronik bronsit ve amfizem terimleri resmi olarak 1959 da CIBA konuk sempozyumunda 1962 de Komitesi nin Tani Standartlari toplantisinda tanimlandi Amfizem hakkinda muhtemel tanimlar arasinda sunlar vardir 1679 da T Bonet in hacimli cigerler tanimi ve 1769 da nin ozellikle havayla sismis cigerler tanimi 1721 de Ruysh tarafindan ilk amfizem cizimleri yapildi Bunlari nin 1789 resimleri ve durumun yikici dogasinin anlatildigi tanimlari izler 1814 te catarrh sozcugunu kronik bronsitteki asiri mukus ve oksurme sesini tasvir etmek adina kullandi Stetoskopun mucidi tip adami Rene Laennec A Treatise on the Diseases of the Chest and of Mediate Auscultation 1837 adli kitabinda amfizem i otopsi icin actiginda sonmeyen cigerleri tanimlamakta kullandi Notlarinda bu cigerlerin normalde oldugu gibi sonmedigini cunku havayla sisik oldugunu ve solunum yollarinin mukusla kapli oldugunu yazdi 1842 de spirometreyi icat etti ve bu sayede olcumu mumkun kilindi Ancak onun spirometresi hava akisini degil sadece hacmi olcuyordu 1947 de Tiffeneau ve Pinelli hava akisinin prensiplerini acikladi 1953 te Amerikali alerjist Dr Journal of the American Medical Association jurnalinde sigara icicisi solunum sendromu adinda bir hastaligi tanimladi Ilk tedavi yollari arasinda sarimsak tarcin ve gibi bitkilerin kullanimlari yer almaktaydi Modern tedaviler 20 yuzyilin ikinci yarisinda gelistirildi Steroidlerin KOAH ile mucadelede ilk kullanimlarinin ipuclari 1950 ler sonunda yayimlanan makalelerde gorulur Bronkodilatorlerin kullanimi ise 1960 larda umut vadeden kullanimiyla basladi Daha sonralari salbutamol gibi diger bronkodilatorler 1970 ler itibariyla gunluk yasama girdi larin kullanimi ise 1990 lar ortasini buldu Toplum ve kulturKOAH sigara icicisi cigeri olarak anilir Amfizem sahibi insanlar pembe tenleri hizli solunum faaliyetleri ve buzusmus dudaklariyla bilinirler batida pembe fisfis veya A tipi lakabi Kronik bronsit sahibi insanlar ise oksijen yetersizligi nedeniyle maviye calan deri ve dudaklari sisen bilekleriyle anilirlar batida mavi yag tulumu veya B tipi lakabi Ancak boylesi tanimlar artik kabul gormemektedir zira KOAH hastasi insanlar hem amfizem hem de kronik bronsit belirtilerini beraber gosterebilirler Bircok saglik sistemi hastaligi kimliklendirmede tanida ve tedavide zorluk ceker Ornegin Britanya daki bu durumu Ulusal Saglik Servisi nin buyuk bir sorunu oldugunu belirmistir ve bu sorunlarla savasmak icin ozel stratejiler gelistirmistir Ekonomi Dunya capinda 2010 itibariyla KOAH hastaliginin ekonomiye getirdigi zarar 2 1 trilyon dolar olarak tahmin edilmekte olup bu zararin yarisi gelismekte olan ulkelere aittir Bu zararin 1 9 trilyonu tibbi bakim gibi dogrudan harcamalari icerirken geriye kalan 0 2 trilyonu kayip is gucu gibi dolayli kayiplardir Bunun 2030 itibariyla iki katindan daha fazla olacagi ongorulmektedir Avrupa da KOAH saglik harcamalarinin 3 unu olusturur ABD de hastalik cogunlugu atak donemlerinde olmak uzere 50 milyar dolarlik zarara yol acmaktadir 2011 yilinda ABD hastanelerinde KOAH 5 7 milyar dolarlik harcamayla ulkedeki en cok harcamali hastaliklardan biri oldu KOAH engel oraniDogustan veya kazanilmis akciger plevra ve gogus kafesi hastaliklari veya akcigeri tutan diger butun hastaliklarda solunum ve dolasim fonksiyonunda bozukluk yapmissa KOAH degerlendirmesi solunum fonksiyon testlerine gore degerlendirme yapilir Gogus Hastaliklari KOAH OranAz etkilenme varsa 20Orta derecede etkilenme varsa 40Agir derecede etkilenme varsa veya kronik kor pulmonale gelismisse 80ArastirmaBagisiklik baskilayan antikor KOAH icin denendi fakat belirgin bir yarari olmadan zarar verme yatkinligi barindirdigi goruldu ve hem bronkodilator hem de antienflamatuvar ozelligi gosterir Atak oranlarini dusurmeye yonelik umut vadeden bu maddelerin yasam kalitesinde bir iyilesmeye yol acacagi ongorulmemektedir Roflumilast ve cilomilast ise gastrointestinal sorunlar ile kilo kaybina yol acabilecek yan etkilere sahiptir Roflumilastin buna ek olarak uyku sorunlari ve duygu durumu rahatsizliklari gibi yan etkileri de rapor edilmistir Bazi yeni uzun etkili ajanlar gelisim asamasindadir Kok hucre ile tedaviler calisma asamasindadir Deneylerde bu calismalarin guvenli oldugu hayvan deneylerinden alinan verilerin umut vadedici oldugu belirtilse de 2017 itibariyla cok az insan verisi bulunmaktadir Var olan insan verileri ise zayif sonuclar verdi Hedef akciger denervasyonu adi verilen ve akcigerlerin parasempatik sinir sistemi destegini azaltmayi amaclayan bir islem devam eden calismalar arasinda olup kullanimi icin yeterli veri bulunmamaktadir a1 antitripsin yetersizligi olan insanlarda bu maddenin destek olarak kullanilmasinin getirileri uzerine yeterli ikna edici veriler yoktur hizmetlerinin kullanimiyla ilgili calismalar devam etmektedir Bu hizmetler ile nefes darligi sureci geciren KOAH hastalarinin uzaktan tedavi edilmesi ve boylece hastanelerde acil bakim unitelerinin rahatlatilarak insanlarin yasam kalitesinin arttirilmasi amaclanmaktadir Hayvanlarda KOAHKronik obstruktif akciger hastaligi bircok diger hayvanda da gorulur ve ozellikle tutun dumanina maruz kalmak sonucunda ortaya cikar Ancak cogu durumda hastaligin ciddiyeti ileri seviyede degildir Atlarda gorulen adli sikinti oldukca ciddilesebilir Bu hastalik kirlenmis samanda bulunan bir mantar cinsine karsi alerjik tepkiden oturu belirir KOAH yasli kopeklerde de sik gorulur Ayrica bakinizTurk Toraks Dernegi Akciger SolunumKonuyla ilgili yayinlarVogelmeier CF Criner GJ Martinez FJ Anzueto A Barnes PJ Bourbeau J Celli BR Chen R Decramer M Fabbri LM Frith P Halpin DM Victorina Lopez Varela M Nishimura M Roche N Rodriguez Roisin R Sin DD Singh D Stockley R Vestbo J Wedzicha JA Agusti A 2 Subat 2017 Global Strategy for the Diagnosis Management and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease 2017 Report Respirology Carlton Vic Cilt 22 ss 575 601 doi 10 1111 resp 13012 PMID 28150362 Ingilizce Qaseem Amir Wilt TJ Weinberger SE Hanania NA Criner G Van Der Molen T Marciniuk DD Denberg T Schunemann H Wedzicha W MacDonald R Shekelle P American College Of Physicians American College of Chest Physicians American Thoracic Society European Respiratory Society 2011 Diagnosis and Management of Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease A Clinical Practice Guideline Update from the American College of Physicians American College of Chest Physicians American Thoracic Society and European Respiratory Society Annals of Internal Medicine 155 3 ss 179 91 doi 10 7326 0003 4819 155 3 201108020 00008 PMID 21810710 12 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Olu olu kirik baglanti baglanti tarih Nisan 2020 Ingilizce Kaynakca a b c d NICE 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2021 Chronic obstructive pulmonary disease COPD Complications BMJ Best Practice bestpractice bmj com 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2021 a b c Chronic obstructive pulmonary disease COPD Fact Sheets Ingilizce World Health Organization 18 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Temmuz 2021 Gold Report 2021 ss 20 27 Chapter 2 Diagnosis and initial assessment Gold Report 2021 ss 33 35 Chapter 2 Diagnosis and initial assessment a b c Gold Report 2021 ss 40 46 Chapter 3 Evidence supporting prevention and maintenance therapy GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators October 2016 Global regional and national incidence prevalence and years lived with disability for 310 diseases and injuries 1990 2015 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 Lancet 388 10053 ss 1545 1602 doi 10 1016 S0140 6736 16 31678 6 PMC 5055577 2 PMID 27733282 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Vestbo Jorgen 2013 Definition and Overview PDF Global Strategy for the Diagnosis Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease ss 1 7 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Reilly JJ Silverman EK Shapiro SD Chronic Obstructive Pulmonary Disease In Longo D Fauci A Kasper D Hauser S Jameson J Loscalzo J editors Harrison s Principles of Internal Medicine 18th ed pp 2151 2159 McGraw Hill New York London Totonto 2011 a b c d e f g h i j k l m n o p q r Decramer M Janssens W Miravitlles M Chronic obstructive pulmonary disease Lancet 379 9823 1341 1351 2012 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Reilly John J Silverman Edwin K Shapiro Steven D 2011 Chronic Obstructive Pulmonary Disease Longo Dan Fauci Anthony Kasper Dennis Hauser Stephen Jameson J Loscalzo Joseph Ed Harrison s Principles of Internal Medicine 18 bas McGraw Hill ss 2151 9 ISBN 978 0 07 174889 6 a b c d e f g h i j k l m Mason R Broaddus VC Martin T et al Murray and Nadel s Textbook of Respiratory Medicine 5th Edition Saunders Philadelphia 2010 a b c d e f g h i j k Rabe KF Hurd S Anzueto A Barnes PJ Buist SA Calverley P Fukuchi Y Jenkins C Rodriguez Roisin R van Weel C Zielinski J Eylul 2007 Am J Respir Crit Care Med 176 6 ss 532 55 doi 10 1164 rccm 200703 456SO PMID 17507545 2 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2015 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Nathell L Nathell M Malmberg P Larsson K 2007 COPD diagnosis related to different guidelines and spirometry techniques Respir Res 8 1 s 89 doi 10 1186 1465 9921 8 89 PMC 2217523 2 PMID 18053200 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Brulotte CA Lang ES Acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease in the emergency department Emergency Medicine Clinics of North America 30 2 223 247 2012 a b Chronic obstructive pulmonary disease COPD Fact sheet N 315 WHO Ocak 2015 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mart 2016 GBD 2013 Mortality and Causes of Death Collaborators 17 Aralik 2014 Global regional and national age sex specific all cause and cause specific mortality for 240 causes of death 1990 2013 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013 Lancet Cilt 385 ss 117 171 doi 10 1016 S0140 6736 14 61682 2 PMC 4340604 2 PMID 25530442 Mathers CD Loncar D Kasim 2006 Projections of Global Mortality and Burden of Disease from 2002 to 2030 PLoS Med 3 11 ss e442 doi 10 1371 journal pmed 0030442 PMC 1664601 2 PMID 17132052 olu kirik baglanti a b c Lomborg Bjorn 2013 Global problems local solutions costs and benefits Cambridge University Press s 143 ISBN 978 1 107 03959 9 17 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2017 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Vestbo Jorgen 2013 Diagnosis and Assessment PDF Global Strategy for the Diagnosis Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease ss 9 17 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Decramer M Janssens W Miravitlles M Nisan 2012 Chronic obstructive pulmonary disease Lancet 379 9823 ss 1341 51 doi 10 1016 S0140 6736 11 60968 9 PMID 22314182 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Mahler DA 2006 Mechanisms and measurement of dyspnea in chronic obstructive pulmonary disease Proceedings of the American Thoracic Society 3 3 ss 234 8 doi 10 1513 pats 200509 103SF PMID 16636091 What Are the Signs and Symptoms of COPD 31 Temmuz 2013 21 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2013 MedlinePlus Encyclopedia Chronic obstructive pulmonary disease Morrison edited by Nathan E Goldstein R Sean 2013 Evidence based practice of palliative medicine Philadelphia Elsevier Saunders s 124 ISBN 978 1 4377 3796 7 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link a b c Holland AE Hill CJ Jones AY McDonald CF 2012 Holland Anne E Ed Breathing exercises for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 10 ss CD008250 doi 10 1002 14651858 CD008250 pub2 PMID 23076942 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c d e f Gruber Phillip Kasim 2008 Emergency Medicine Practice 10 11 5 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Weitzenblum E Chaouat A 2009 Cor pulmonale Chron Respir Dis 6 3 ss 177 85 doi 10 1177 1479972309104664 PMID 19643833 Cor pulmonale Professional guide to diseases 9 bas Philadelphia Wolters Kluwer Health Lippincott Williams amp Wilkins 2009 ss 120 2 ISBN 978 0 7817 7899 2 Mandell editors James K Stoller Franklin A Michota Jr Brian F 2009 The Cleveland Clinic Foundation intensive review of internal medicine 5 bas Philadelphia Wolters Kluwer Health Lippincott Williams amp Wilkins s 419 ISBN 978 0 7817 9079 6 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Brulotte CA Lang ES Mayis 2012 Acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease in the emergency department Emerg Med Clin North Am 30 2 ss 223 47 vii doi 10 1016 j emc 2011 10 005 PMID 22487106 Spiro Stephen 2012 Clinical respiratory medicine expert consult 4 bas Philadelphia PA Saunders ISBN 978 1 4557 2329 4 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 World Health Organization 2008 WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008 The MPOWER Package PDF Cenevre World Health Organization ss 268 309 ISBN 92 4 159628 7 24 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Ward Helen 2012 Oxford Handbook of Epidemiology for Clinicians Oxford University Press ss 289 290 ISBN 978 0 19 165478 7 10 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Laniado Laborin R Ocak 2009 Smoking and chronic obstructive pulmonary disease COPD Parallel epidemics of the 21st century International journal of environmental research and public health 6 1 ss 209 24 doi 10 3390 ijerph6010209 PMC 2672326 2 PMID 19440278 a b Rennard Stephen 2013 Clinical management of chronic obstructive pulmonary disease 2 bas New York Informa Healthcare s 23 ISBN 978 0 8493 7588 0 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Anita Sharma with a contribution by David Pitchforth forewords by Gail Richards Barclay Joyce 2010 COPD in primary care Oxford Radcliffe Pub s 9 ISBN 978 1 84619 316 3 29 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Goldman Lee 2012 Goldman s Cecil medicine 24 bas Philadelphia Elsevier Saunders s 537 ISBN 978 1 4377 1604 7 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Kennedy SM Chambers R Du W Dimich Ward H Aralik 2007 Environmental and occupational exposures do they affect chronic obstructive pulmonary disease differently in women and men Proceedings of the American Thoracic Society 4 8 ss 692 4 doi 10 1513 pats 200707 094SD PMID 18073405 8 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c d e f g h i j k l m Pirozzi C Scholand MB Temmuz 2012 Smoking cessation and environmental hygiene Med Clin North Am 96 4 ss 849 67 doi 10 1016 j mcna 2012 04 014 PMID 22793948 Halbert RJ Natoli JL Gano A Badamgarav E Buist AS Mannino DM Eylul 2006 Global burden of COPD systematic review and meta analysis Eur Respir J 28 3 ss 523 32 doi 10 1183 09031936 06 00124605 PMID 16611654 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Devereux Graham 2006 Definition epidemiology and risk factors BMJ 332 7550 ss 1142 4 doi 10 1136 bmj 332 7550 1142 PMC 1459603 2 PMID 16690673 a b ILO List of Occoational Diseases Identification and recognition of occupational diseases Criteria for incorporating diseases in the ILO list of occupational diseases Occupational Safety and Health Series No 74 International Labour Organization Geneva 2010 Laine Christine 2009 In the Clinic Practical Information about Common Health Problems ACP Press s 226 ISBN 978 1 934465 64 6 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Barnes Peter J Drazen Jeffrey M Rennard Stephen I Thomson Neil C Ed 2009 Relationship between cigarette smoking and occupational exposures Asthma and COPD Basic Mechanisms and Clinical Management Amsterdam Academic s 464 ISBN 978 0 12 374001 4 Rushton Lesley 2007 Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Occupational Exposure to Silica Reviews on Environmental Health 22 4 ss 255 72 doi 10 1515 REVEH 2007 22 4 255 PMID 18351226 a b c d Foreman MG Campos M Celedon JC Temmuz 2012 Genes and chronic obstructive pulmonary disease Med Clin North Am 96 4 ss 699 711 doi 10 1016 j mcna 2012 02 006 PMC 3399759 2 PMID 22793939 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Brode SK Ling SC Chapman KR Eylul 2012 Alpha 1 antitrypsin deficiency a commonly overlooked cause of lung disease CMAJ 184 12 ss 1365 71 doi 10 1503 cmaj 111749 PMC 3447047 2 PMID 22761482 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c d e f g Vestbo Jorgen 2013 Management of Exacerbations PDF Global Strategy for the Diagnosis Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease ss 39 45 a b c Dhar Raja 2011 Textbook of pulmonary and critical care medicine New Delhi Jaypee Brothers Medical Publishers s 1056 ISBN 978 93 5025 073 0 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Palange Paolo 2013 ERS Handbook of Respiratory Medicine European Respiratory Society s 194 ISBN 978 1 84984 041 5 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Lotvall Jan 2011 Advances in combination therapy for asthma and COPD Chichester West Sussex John Wiley amp Sons s 251 ISBN 978 1 119 97846 6 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Barnes Peter 2009 Asthma and COPD basic mechanisms and clinical management 2 bas Amsterdam Academic s 837 ISBN 978 0 12 374001 4 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Hanania Nicola 9 Aralik 2010 COPD a Guide to Diagnosis and Clinical Management 1 bas Totowa NJ Springer Science Business Media LLC s 197 ISBN 978 1 59745 357 8 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Beasley V Joshi PV Singanayagam A Molyneaux PL Johnston SL Mallia P 2012 Lung microbiology and exacerbations in COPD International journal of chronic obstructive pulmonary disease Cilt 7 ss 555 69 doi 10 2147 COPD S28286 PMC 3437812 2 PMID 22969296 Murphy DMF Fishman AP 2008 Chapter 53 Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders 4 bas McGraw Hill s 913 ISBN 0 07 145739 9 a b Calverley PM Koulouris NG 2005 Flow limitation and dynamic hyperinflation key concepts in modern respiratory physiology Eur Respir J 25 1 ss 186 199 doi 10 1183 09031936 04 00113204 PMID 15640341 Currie Graeme P 2010 ABC of COPD 2 bas Chichester West Sussex UK Wiley Blackwell BMJ Books s 32 ISBN 978 1 4443 2948 3 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 O Donnell DE 2006 Hyperinflation Dyspnea and Exercise Intolerance in Chronic Obstructive Pulmonary Disease The Proceedings of the American Thoracic Society 3 2 ss 180 4 doi 10 1513 pats 200508 093DO PMID 16565429 Weitzenblum E Chaouat A Cor pulmonale Chronic Respiratory Disease 6 3 177 185 2009 a b c a b c d e f Qaseem Amir Wilt TJ Weinberger SE Hanania NA Criner G Van Der Molen T Marciniuk DD Denberg T Schunemann H Wedzicha W MacDonald R Shekelle P American College Of Physicians American College of Chest Physicians American Thoracic Society European Respiratory Society 2011 Diagnosis and Management of Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease A Clinical Practice Guideline Update from the American College of Physicians American College of Chest Physicians American Thoracic Society and European Respiratory Society Annals of Internal Medicine 155 3 ss 179 91 doi 10 7326 0003 4819 155 3 201108020 00008 PMID 21810710 12 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Young Vincent B 2010 Blueprints medicine 5 bas Philadelphia Wolters Kluwer Health Lippincott William amp Wilkins s 69 ISBN 978 0 7817 8870 0 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 19 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2013 a b c Torres M Moayedi S Mayis 2007 Evaluation of the acutely dyspneic elderly patient Clin Geriatr Med 23 2 ss 307 25 vi doi 10 1016 j cger 2007 01 007 PMID 17462519 BTS COPD Consortium 2005 ss 8 9 13 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2014 a b c Mackay AJ Hurst JR Temmuz 2012 COPD exacerbations causes prevention and treatment Med Clin North Am 96 4 ss 789 809 doi 10 1016 j mcna 2012 02 008 PMID 22793945 Poole PJ Chacko E Wood Baker RW Cates CJ 2006 Poole Phillippa Ed Influenza vaccine for patients with chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 1 ss CD002733 doi 10 1002 14651858 CD002733 pub2 PMID 16437444 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c Vestbo Jorgen 2013 Introduction PDF Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease xiii xv 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b c Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence World Health Organization ss 15 40 ISBN 978 92 4 156240 9 15 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Jimenez Ruiz CA Fagerstrom KO Mart 2013 Smoking cessation treatment for COPD smokers the role of counselling Monaldi Arch Chest Dis 79 1 ss 33 7 PMID 23741944 Kumar P Clark M 2005 Clinical Medicine 6 bas Elsevier Saunders ss 900 1 ISBN 0 7020 2763 4 a b Tonnesen P Mart 2013 Smoking cessation and COPD Eur Respir Rev 22 127 ss 37 43 doi 10 1183 09059180 00007212 PMID 23457163 Why is smoking addictive NHS Choices 29 Aralik 2011 2 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2013 Smith Barbara K Timby Nancy E 2005 Essentials of nursing care of adults and children Philadelphia Lippincott Williams amp Wilkins s 338 ISBN 978 0 7817 5098 1 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Rom William N Markowitz Steven B Ed 2007 Environmental and occupational medicine 4 bas Philadelphia Wolters Kluwer Lippincott Williams amp Wilkins ss 521 2 ISBN 978 0 7817 6299 1 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Wet cutting 25 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2013 George Ronald B 2005 Chest medicine essentials of pulmonary and critical care medicine 5 bas Philadelphia PA Lippincott Williams amp Wilkins s 172 ISBN 978 0 7817 5273 2 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Vestbo Jorgen 2013 Management of Stable COPD PDF Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease ss 31 8 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Drummond MB Dasenbrook EC Pitz MW Murphy DJ Fan E Kasim 2008 Inhaled corticosteroids in patients with stable chronic obstructive pulmonary disease a systematic review and meta analysis JAMA 300 20 ss 2407 16 doi 10 1001 jama 2008 717 PMID 19033591 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Carlucci A Guerrieri A Nava S Aralik 2012 Palliative care in COPD patients is it only an end of life issue Eur Respir Rev 21 126 ss 347 54 doi 10 1183 09059180 00001512 PMID 23204123 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link COPD Treatment U S National Heart Lung and Blood Institute 27 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 Puhan MA Gimeno Santos E Scharplatz M Troosters T Walters EH Steurer J 2011 Puhan Milo A Ed Pulmonary rehabilitation following exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev 10 ss CD005305 doi 10 1002 14651858 CD005305 pub3 PMID 21975749 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Lacasse Y Goldstein R Lasserson TJ Martin S 2006 Lacasse Yves Ed Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 4 ss CD003793 doi 10 1002 14651858 CD003793 pub2 PMID 17054186 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link McNamara Renae J McKeough Zoe J McKenzie David K Alison Jennifer A 18 Aralik 2013 Water based exercise training for chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews 12 ss CD008290 doi 10 1002 14651858 CD008290 pub2 ISSN 1469 493X PMID 24353107 Menadue Collette Piper Amanda J van t Hul Alex J Wong Keith K 14 Mayis 2014 Non invasive ventilation during exercise training for people with chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews 5 ss CD007714 doi 10 1002 14651858 CD007714 pub2 ISSN 1469 493X PMID 24823712 a b McKeough Zoe J Velloso Marcelo Lima Vanessa P Alison Jennifer A 15 Kasim 2016 Upper limb exercise training for COPD The Cochrane Database of Systematic Reviews Cilt 11 ss CD011434 doi 10 1002 14651858 CD011434 pub2 ISSN 1469 493X PMID 27846347 a b Ngai Shirley P C Jones Alice Y M Tam Wilson Wai San 7 Haziran 2016 Tai Chi for chronic obstructive pulmonary disease COPD The Cochrane Database of Systematic Reviews 6 ss CD009953 doi 10 1002 14651858 CD009953 pub2 ISSN 1469 493X PMID 27272131 Ferreira IM Brooks D White J Goldstein R 2012 Ferreira Ivone M Ed Nutritional supplementation for stable chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 12 ss CD000998 doi 10 1002 14651858 CD000998 pub3 PMID 23235577 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link van Dijk WD van den Bemt L van Weel C 2013 Megatrials for bronchodilators in chronic obstructive pulmonary disease COPD treatment time to reflect J Am Board Fam Med 26 2 ss 221 4 doi 10 3122 jabfm 2013 02 110342 PMID 23471939 Liesker JJ Wijkstra PJ Ten Hacken NH Koeter GH Postma DS Kerstjens HA Subat 2002 Chest 121 2 ss 597 608 doi 10 1378 chest 121 2 597 PMID 11834677 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2015 Cooper CB Ekim 2006 The connection between chronic obstructive pulmonary disease symptoms and hyperinflation and its impact on exercise and function The American Journal of Medicine 119 10 Suppl 1 ss 21 31 doi 10 1016 j amjmed 2006 08 004 PMID 16996896 a b Farne Hugo A Cates Christopher J 22 Ekim 2015 Long acting beta2 agonist in addition to tiotropium versus either tiotropium or long acting beta2 agonist alone for chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews 10 ss CD008989 doi 10 1002 14651858 CD008989 pub3 ISSN 1469 493X PMID 26490945 a b c d e f g h Vestbo Jorgen 2013 Therapeutic Options PDF Global Strategy for the Diagnosis Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease ss 19 30 olu kirik baglanti a b Cave AC Hurst MM Mayis 2011 The use of long acting b agonists alone or in combination with inhaled corticosteroids in chronic obstructive pulmonary disease COPD a risk benefit analysis Pharmacol Ther 130 2 ss 114 43 doi 10 1016 j pharmthera 2010 12 008 PMID 21276815 Spencer S Karner C Cates CJ Evans DJ 7 Aralik 2011 Spencer Sally Ed Inhaled corticosteroids versus long acting beta 2 agonists for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev 12 ss CD007033 doi 10 1002 14651858 CD007033 pub3 PMID 22161409 Wang J Nie B Xiong W Xu Y Nisan 2012 Effect of long acting beta agonists on the frequency of COPD exacerbations a meta analysis Journal of clinical pharmacy and therapeutics 37 2 ss 204 11 doi 10 1111 j 1365 2710 2011 01285 x PMID 21740451 a b Geake James B Dabscheck Eli J Wood Baker Richard Cates Christopher J 10 Ocak 2015 Indacaterol a once daily beta2 agonist versus twice daily beta agonists or placebo for chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews Cilt 1 ss CD010139 doi 10 1002 14651858 CD010139 pub2 ISSN 1469 493X PMID 25575340 Decramer ML Hanania NA Lotvall JO Yawn BP 2013 The safety of long acting b2 agonists in the treatment of stable chronic obstructive pulmonary disease Int J Chron Obstruct Pulmon Dis Cilt 8 ss 53 64 doi 10 2147 COPD S39018 PMC 3558319 2 PMID 23378756 Nannini LJ Lasserson TJ Poole P 12 Eylul 2012 Nannini Luis Javier Ed Combined corticosteroid and long acting beta 2 agonist in one inhaler versus long acting beta 2 agonists for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 9 ss CD006829 doi 10 1002 14651858 CD006829 pub2 PMC 4170910 2 PMID 22972099 a b Karner Charlotta Chong Jimmy Poole Phillippa 21 Temmuz 2014 Tiotropium versus placebo for chronic obstructive pulmonary disease1 The Cochrane Database of Systematic Reviews 7 ss CD009285 doi 10 1002 14651858 CD009285 pub3 ISSN 1469 493X PMID 25046211 Cheyne Leanne Irvin Sellers Melanie J White John 22 Eylul 2015 Tiotropium versus ipratropium bromide for chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews 9 ss CD009552 doi 10 1002 14651858 CD009552 pub3 ISSN 1469 493X PMID 26391969 Singh S Loke YK Furberg CD Eylul 2008 Inhaled anticholinergics and risk of major adverse cardiovascular events in patients with chronic obstructive pulmonary disease a systematic review and meta analysis JAMA 300 12 ss 1439 50 doi 10 1001 jama 300 12 1439 PMID 18812535 Singh S Loke YK Enright P Furberg CD Ocak 2013 Pro arrhythmic and pro ischaemic effects of inhaled anticholinergic medications Thorax 68 1 ss 114 6 doi 10 1136 thoraxjnl 2011 201275 PMID 22764216 Jones P Apr 2013 Aclidinium bromide twice daily for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease a review Advances in therapy 30 4 ss 354 68 doi 10 1007 s12325 013 0019 2 PMID 23553509 Cazzola M Page CP Matera MG Jun 2013 Aclidinium bromide for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease Expert opinion on pharmacotherapy 14 9 ss 1205 14 doi 10 1517 14656566 2013 789021 PMID 23566013 a b Ni Han Soe Zay Moe Soe 19 Eylul 2014 Aclidinium bromide for stable chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews Cilt 9 ss CD010509 doi 10 1002 14651858 CD010509 pub2 ISSN 1469 493X PMID 25234126 Gartlehner G Hansen RA Carson SS Lohr KN 2006 Efficacy and Safety of Inhaled Corticosteroids in Patients With COPD A Systematic Review and Meta Analysis of Health Outcomes Ann Fam Med 4 3 ss 253 62 doi 10 1370 afm 517 PMC 1479432 2 PMID 16735528 Chinet T Dumoulin J Honore I Braun JM Couderc LJ Febvre M Mangiapan G Maurer C Serrier P Soyez F Terrioux P Jebrak G 29 Ocak 2016 The place of inhaled corticosteroids in COPD Revue des maladies respiratoires doi 10 1016 j rmr 2015 11 009 PMID 26831345 Dong YH Lin HH Shau WY Wu YC Chang CH Lai MS Ocak 2013 Comparative safety of inhaled medications in patients with chronic obstructive pulmonary disease systematic review and mixed treatment comparison meta analysis of randomised controlled trials Thorax 68 1 ss 48 56 doi 10 1136 thoraxjnl 2012 201926 PMID 23042705 Nannini LJ Poole P Milan SJ Kesterton A 30 Agustos 2013 Combined corticosteroid and long acting beta 2 agonist in one inhaler versus inhaled corticosteroids alone for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 8 ss CD006826 doi 10 1002 14651858 CD006826 pub2 PMID 23990350 Kew KM Seniukovich A 10 Mart 2014 Inhaled steroids and risk of pneumonia for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 3 ss CD010115 doi 10 1002 14651858 CD010115 pub2 PMID 24615270 Mammen MJ Sethi S 2012 Macrolide therapy for the prevention of acute exacerbations in chronic obstructive pulmonary disease Pol Arch Med Wewn 122 1 2 ss 54 9 PMID 22353707 a b Herath SC Poole P 28 Kasim 2013 Prophylactic antibiotic therapy for chronic obstructive pulmonary disease COPD Cochrane Database Syst Rev Cilt 11 ss CD009764 doi 10 1002 14651858 CD009764 pub2 PMID 24288145 Simoens S Laekeman G Decramer M Mayis 2013 Preventing COPD exacerbations with macrolides a review and budget impact analysis Respiratory medicine 107 5 ss 637 48 doi 10 1016 j rmed 2012 12 019 PMID 23352223 Barr RG Rowe BH Camargo CA 2003 Barr R Graham Ed Methylxanthines for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev 2 ss CD002168 doi 10 1002 14651858 CD002168 PMID 12804425 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Poole P Chong J Cates CJ 29 Temmuz 2015 Mucolytic agents versus placebo for chronic bronchitis or chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 7 ss CD001287 doi 10 1002 14651858 CD001287 pub5 PMID 26222376 a b COPD Working Group 2012 Long term oxygen therapy for patients with chronic obstructive pulmonary disease COPD an evidence based analysis Ontario health technology assessment series 12 7 ss 1 64 PMC 3384376 2 PMID 23074435 Bradley JM O Neill B 2005 Bradley Judy M Ed Short term ambulatory oxygen for chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 4 ss CD004356 doi 10 1002 14651858 CD004356 pub3 PMID 16235359 Ekstrom Magnus Ahmadi Zainab Bornefalk Hermansson Anna Abernethy Amy Currow David 25 Kasim 2016 Oxygen for breathlessness in patients with chronic obstructive pulmonary disease who do not qualify for home oxygen therapy The Cochrane Database of Systematic Reviews Cilt 11 ss CD006429 doi 10 1002 14651858 CD006429 pub3 ISSN 1469 493X PMID 27886372 Chapman Stephen 2009 Oxford handbook of respiratory medicine 2 bas Oxford University Press s 707 ISBN 978 0 19 954516 2 18 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Blackler Laura 2007 Managing chronic obstructive pulmonary disease Wiley s 49 ISBN 978 0 470 51798 7 18 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Jindal Surinder K 2013 Chronic Obstructive Pulmonary Disease Jaypee Brothers Medical s 139 ISBN 978 93 5090 353 7 17 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 a b O Driscoll BR Howard LS Davison AG British Thoracic Society Ekim 2008 BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients Thorax 63 Suppl 6 ss vi1 68 doi 10 1136 thx 2008 102947 PMID 18838559 van Agteren JE Carson KV Tiong LU Smith BJ 14 Ekim 2016 Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema The Cochrane database of systematic reviews Cilt 10 ss CD001001 doi 10 1002 14651858 CD001001 pub3 PMID 27739074 Bronchodilators delivered by nebuliser versus inhalers for lung attacks of chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database of Systematic Reviews 29 Agustos 2016 doi 10 1002 14651858 cd011826 13 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Wise Robert Chronic Obstructive Pulmonary Disease COPD Pulmonary Disorders Merck Manuals Professional Edition Merck Manuals Professional Edition 21 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2016 Walters JA Tan DJ White CJ Gibson PG Wood Baker R Walters EH Eylul 2014 Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 9 ss CD001288 doi 10 1002 14651858 CD001288 pub4 PMID 25178099 24 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Walters JA Tan DJ White CJ Wood Baker R 10 Aralik 2014 Different durations of corticosteroid therapy for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 12 ss CD006897 doi 10 1002 14651858 CD006897 pub3 PMID 25491891 a b Vollenweider DJ Jarrett H Steurer Stey CA Garcia Aymerich J Puhan MA 2012 Vollenweider Daniela J Ed Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease Cochrane Database Syst Rev Cilt 12 ss CD010257 doi 10 1002 14651858 CD010257 PMID 23235687 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Fluoroquinolone Antibacterial Drugs Drug Safety Communication FDA Advises Restricting Use for Certain Uncomplicated Infections FDA 12 Mayis 2016 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2016 WHO Disease and injury country estimates World Health Organization 2009 11 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2009 a b Murray CJ Vos T Lozano R Naghavi M Flaxman AD Michaud C Ezzati M Shibuya K Salomon JA Aralik 2012 Disability adjusted life years DALYs for 291 diseases and injuries in 21 regions 1990 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 ss 2197 223 doi 10 1016 S0140 6736 12 61689 4 PMID 23245608 a b Vos T Flaxman AD Naghavi M Lozano R Michaud C Ezzati M Shibuya K Salomon JA Abdalla S Aboyans V Aralik 2012 Years lived with disability YLDs for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 ss 2163 96 doi 10 1016 S0140 6736 12 61729 2 PMID 23245607 Medicine prepared by the Department of Medicine Washington University School of 2009 The Washington manual general internal medicine subspecialty consult 2 bas Wolters Kluwer Health Lippincott Williams amp Wilkins s 96 ISBN 978 0 7817 9155 7 17 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Chronic obstructive pulmonary disease COPD Fact sheet N 315 WHO Ocak 2015 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Lozano R Naghavi M Foreman K Lim S Shibuya K Aboyans V Abraham J Adair T Aggarwal R Aralik 2012 Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 ss 2095 128 doi 10 1016 S0140 6736 12 61728 0 PMID 23245604 World Health Organization Temmuz 2013 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2013 Rycroft CE Heyes A Lanza L Becker K 2012 Epidemiology of chronic obstructive pulmonary disease a literature review Int J Chron Obstruct Pulmon Dis Cilt 7 ss 457 94 doi 10 2147 COPD S32330 PMC 3422122 2 PMID 22927753 Simpson CR Hippisley Cox J Sheikh A 2010 Trends in the epidemiology of chronic obstructive pulmonary disease in England a national study of 51 804 patients Brit J Gen Pract 60 576 ss 483 8 doi 10 3399 bjgp10X514729 PMC 2894402 2 PMID 20594429 Centers for Disease Control and Prevention 23 Kasim 2012 Chronic Obstructive Pulmonary Disease Among Adults United States 2011 Morbidity and Mortality Weekly Report 61 46 ss 938 43 PMID 23169314 25 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 PDF National Heart Lung and Blood Institute 19 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b Torio CM Andrews RM 2006 Healthcare Cost and Utilization Project HCUP Statistical Briefs Agency for Health Care Policy and Research PMID 24199255 14 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2015 Hoyert DL Xu J 10 Ekim 2012 Deaths preliminary data for 2011 National vital statistics reports from the Centers for Disease Control and Prevention National Center for Health Statistics National Vital Statistics System 61 6 ss 1 51 PMID 24984457 Emphysema Dictionary com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2013 a b Ziment Irwin 1991 History of the Treatment of Chronic Bronchitis Respiration 58 Suppl 1 ss 37 42 doi 10 1159 000195969 PMID 1925077 a b c d Petty TL 2006 The history of COPD Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 1 1 ss 3 14 doi 10 2147 copd 2006 1 1 3 PMC 2706597 2 PMID 18046898 a b Wright Joanne L Churg Andrew 2008 Pathologic Features of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Diagnostic Criteria and Differential Diagnosis PDF Fishman Alfred Elias Jack Fishman Jay Grippi Michael Senior Robert Pack Allan Ed Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders 4 bas McGraw Hill ss 693 705 ISBN 978 0 07 164109 8 1965 A struggle with Titans Carlton Press s 6 18 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Fishman AP Mayis 2005 One hundred years of chronic obstructive pulmonary disease Am J Respir Crit Care Med 171 9 ss 941 8 doi 10 1164 rccm 200412 1685OE PMID 15849329 Yuh Chin T Huang 2012 A clinical guide to occupational and environmental lung diseases Humana Press s 266 ISBN 978 1 62703 149 3 17 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Medical dictionary thefreedictionary com 3 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 a b c Weinberger Steven E 2013 Principles of pulmonary medicine 6 bas Elsevier Saunders s 165 ISBN 978 1 62703 149 3 17 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Des Jardins Terry 2013 Clinical Manifestations amp Assessment of Respiratory Disease 6 bas Elsevier Health Sciences s 176 ISBN 978 0 323 27749 5 18 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 An outcomes strategy for people with chronic obstructive pulmonary disease COPD and asthma in England PDF 18 Temmuz 2011 s 5 23 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2013 Bloom D 2011 The Global Economic Burden of Noncommunicable Diseases PDF World Economic Forum s 24 4 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Mart 2015 KOAH Engel Orani Engelli com 1 Ocak 2023 1 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 Nici Linda 2011 Chronic Obstructive Pulmonary Disease Co Morbidities and Systemic Consequences Springer s 78 ISBN 978 1 60761 673 3 18 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 a b Chong Jimmy Leung Bonnie Poole Phillippa 4 Kasim 2013 Phosphodiesterase 4 inhibitors for chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews 11 ss CD002309 doi 10 1002 14651858 CD002309 pub4 ISSN 1469 493X PMID 24190161 Inamdar AC Inamdar AA Ekim 2013 Mesenchymal stem cell therapy in lung disorders pathogenesis of lung diseases and mechanism of action of mesenchymal stem cell Experimental Lung Research 39 8 ss 315 327 doi 10 3109 01902148 2013 816803 PMID 23992090 a b Oh DK Kim YS Oh YM Ocak 2017 Lung Regeneration Therapy for Chronic Obstructive Pulmonary Disease Tuberc Respir Dis Seoul 80 1 ss 1 10 doi 10 4046 trd 2017 80 1 1 PMC 5256352 2 PMID 28119741 Conese M Piro D Carbone A Castellani S Di Gioia S 2014 Hematopoietic and mesenchymal stem cells for the treatment of chronic respiratory diseases role of plasticity and heterogeneity The Scientific World Journal Cilt 2014 s 859817 doi 10 1155 2014 859817 PMC 3916026 2 PMID 24563632 McQualter JL Anthony D Bozinovski S Prele CM Laurent GJ Kasim 2014 Harnessing the potential of lung stem cells for regenerative medicine The International Journal of Biochemistry amp Cell Biology Cilt 56 ss 82 91 doi 10 1016 j biocel 2014 10 012 PMID 25450456 Tzouvelekis A Ntolios P Bouros D 2013 Stem cell treatment for chronic lung diseases Respiration 85 3 ss 179 192 doi 10 1159 000346525 PMID 23364286 Tzouvelekis A Laurent G Bouros D Subat 2013 Stem cell therapy in chronic obstructive pulmonary disease Seeking the Prometheus effect Current Drug Targets 14 2 ss 246 252 doi 10 2174 1389450111314020009 PMID 23256721 Gompelmann D Eberhardt R Herth FJ Agustos 2015 Novel Endoscopic Approaches to Treating Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Emphysema Seminars in Respiratory and Critical Care Medicine 36 4 ss 609 615 doi 10 1055 s 0035 1555614 PMID 26238645 Gotzsche Peter C Johansen Helle Krogh 20 Eylul 2016 Intravenous alpha 1 antitrypsin augmentation therapy for treating patients with alpha 1 antitrypsin deficiency and lung disease The Cochrane Database of Systematic Reviews Cilt 9 ss CD007851 doi 10 1002 14651858 CD007851 pub3 ISSN 1469 493X PMID 27644166 McLean Susannah Nurmatov Ulugbek Liu Joseph Ly Pagliari Claudia Car Josip Sheikh Aziz 6 Temmuz 2011 Telehealthcare for chronic obstructive pulmonary disease The Cochrane Database of Systematic Reviews 7 ss CD007718 doi 10 1002 14651858 CD007718 pub2 ISSN 1469 493X PMID 21735417 Akers R Michael Denbow D Michael 2008 Anatomy and Physiology of Domestic Animals Wiley s 852 ISBN 978 1 118 70115 7 17 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2017 Wright JL Churg A Aralik 2002 Animal models of cigarette smoke induced COPD Chest 122 6 Suppl ss 301S 6S doi 10 1378 chest 122 6 suppl 301S PMID 12475805 Churg A Wright JL 2007 Animal models of cigarette smoke induced chronic obstructive lung disease Contributions to microbiology Contributions to Microbiology Cilt 14 ss 113 25 doi 10 1159 000107058 ISBN 3 8055 8332 X PMID 17684336 Marinkovic D Aleksic Kovacevic S Plamenac P 2007 Cellular basis of chronic obstructive pulmonary disease in horses Int Rev Cytol International Review of Cytology Cilt 257 ss 213 47 doi 10 1016 S0074 7696 07 57006 3 ISBN 978 0 12 373701 4 PMID 17280899 Miller MS Tilley LP Smith FW Ocak 1989 Cardiopulmonary disease in the geriatric dog and cat Vet Clin North Am Small Anim Pract 19 1 ss 87 102 PMID 2646821 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kronik obstruktif akciger hastaligi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Curlie de Kronik obstruktif akciger hastaligi DMOZ tabanli

Yayın tarihi: Haziran 27, 2024, 08:10 am
En çok okunan
  • Kasım 15, 2024

    Ayn Taya

  • Kasım 21, 2024

    Aydınlar, Mihalıçcık

  • Kasım 21, 2024

    Aydınlar, Koyulhisar

  • Kasım 21, 2024

    Aydınlar, Hayrabolu

  • Kasım 21, 2024

    Aydınlar, Erfelek

Günlük

  • Özgür içerik

  • Türkçe

  • 1896 Yaz Olimpiyatları

  • Yunan Olimpiyat Komitesi

  • Stamata Revithi

  • Merkezî bataryalı gemi

  • 1944

  • 20 Kasım

  • 21 Kasım

  • Kalp

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst