Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede fazla sayıda görsel veya dosya bulunmaktadır ve temizlenmesi gerekmektedir. Eğer bu maddenin temizlenmesine yardım etmek istiyorsanız sayfanın geçmişine bakarak ilgili kişilerle iletişime geçebilirsiniz. |  |
Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.
| Marmara Denizi | |
|---|---|
  Marmara Denizi | |
| Havza | |
| Şehir(ler) | Şehirler listesi |
| Konum | Marmara Bölgesi, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°45′K 28°0′D / 40.750°K 28.000°D |
| Ada(lar) | Adalar listesi |
| Yerleşim(ler) (sahil) | İstanbul, Kocaeli, Yalova, Tekirdağ |
| Ayırdığı topraklar | Avrupa← →Asya |
| Genel bilgiler | |
| Aktığı yer | Ege Denizi |
| Tür | İç deniz |
| Bağladığı sular | Ege Denizi→ ←Karadeniz |
| Akarsu (gelen) | Simav nehri, Biga Çayı, Nilüfer Çayı |
| Akarsu (giden) | Çanakkale Boğazı |
| Ortalama derinlik | 494 m (1.621 ft) |
| En derin noktası | 1.370 m (4.490 ft) |
| Yüzölçümü | 11.350 km2 (4.380 sq mi) |
| Su hacmi | 3.378 km3 (810 cu mi) |
| Wikimedia Commons | |
 | |
Coğrafya
Yaklaşık olarak 240 km uzunluğa ve 70 km genişliğe, 11,500 km2 yüzölçümüne sahip ve en derin yeri -1.270 metre olan Marmara Denizi'nde, görülen akıntı tipi, normal deniz ve okyanuslardaki dairesel tip yerine, doğu batı yönünde bir akıntıdır. Denizin yüzeyi Karadeniz kökenli, dibi ise Ege-Akdeniz kökenli tuz, sıcaklık ve oksijen oranı bakımından farklı su kütlelerinden oluşur.
Marmara'daki körfezler
Marmara'daki adalar
Marmara Denizi'ndeki adalar; İmralı Adası, Marmara Adaları ve Prens Adaları olarak gruplandırılır. Yüzölçümlerine göre en büyük üç ada şu sıradadır;
Marmara'ya dökülen akarsular
Marmara Denizine dökülen başlıca akarsular şunlardır.
Anadolu
- Susurluk Çayı, dökülen en önemli akarsu
- Biga Çayı
- Gönen Çayı
Trakya
- Bayrampaşa Deresi, tarihî İstanbul'un en önemli akarsuyu
Çukurlar
Marmara Denizi'nin kuzeyinde yer alan bu derin noktalar doğudan batıya şunlardır:
- Çınarcık Çukuru
- Marmara Ereğlisi Çukuru
- Tekirdağ Çukuru
Jeoloji
Denizin Oluşumu
Marmara Denizi, jeolojik dönemler içinde özellikle Buzul Çağ dönemlerinde göle, kimi zaman da denize dönüşerek sürekli bir değişim yaşamıştır. Örneğin Miyosen döneminde (20 milyon yıl kadar önce) Marmara Denizi; Karadeniz, Hazar denizi ve Macaristan'a kadar uzanan bir iç denizle birlikte daha büyük bir denizin parçasıdır. Denizin yakın jeolojik dönemi incelendiğinde 12 bin yıl öncesinde deniz seviyesinin -85 m olduğu ve Marmara'nın bir göl olduğu anlaşılır. Marmaranın son kez denize dönüştüğü dönem 6500-7000 yıl öncesine tarihlenir. Bu dönemde İstanbul Boğazı'nın suyla dolması sonucu oluşan Karadeniz Tufanı ile Marmara Denizi, göl olan Karadeniz'de su seviyesinin yükselmesine ve denize dönüşmesine aracılık etmiştir.
Jeolojik Değişimler
Marmara Denizi'nde jeolojik olarak çok yakın döneme denk gelen başlıca değişimler şunlardır;
Kapıdağ Yarımadası: Tarihsel olarak adayken ve yüzölçümü düşünüldüğünde Marmara Denizi'nin en büyük adasıyken karayla birleşerek (Tombolo) yarımadaya dönüşmüştür.
Büyükçekmece ve Küçükçekmece Gölleri: Her iki göl, akarsuların aşındırdığı birer vadi iken deniz seviyesinin yükselmesi sonucunda koya dönüşmüştür. Zamanla koyun ağzında biriken alüvyonlar, deniz kulağı adı verilen alüvyon setleri oluşturarak koyun ağzını daraltıp ya da kapatıp koyun göle dönüşmesine neden olmuştur.
: Battığı düşünülen Prens Adalarından biri. Günümüzde Manastır kayalıkları olarak adlandıran bölgenin, MS 1000 yılı Nizam döneminde gerçekleşen bir deprem neticesinde battığı düşünülmektedir. Yapılan dalışlarda bulunan MS 500 yılına ait manastır kalıntısı bölgenin geçmişte bir ada olduğunu kanıtlamaktadır.
Faylar ve Depremler
Marmara Denizi altında Marmara fayı ya da fayları olarak da bilinen, Kuzey Anadolu Fay hatının batısında yer alan sismik olarak harketli bir fay bölgesi vardır. Tarih boyunca ürettiği depremlerle büyük yıkıma yol açan bu faylar 1509 Büyük İstanbul Depremi ve 1999 Gölcük Depremi gibi depremlerin sorumlusudur. Ayrıca günümüzde bu denizde tsunami olma riski vardır. Bunun için denize bir tsunami uyarı sistemi kurulmuştur.
Tarih
Boğazlar dışarıda bırakılırsa Marmara Denizi ile ilgili tarihsel olarak bahsedilecek ilk şey Argonotlar Seferidir. İason önderliğinde Altın Post'u aramak için Karadeniz'e doğru yol alan bu denizcilerin mitolojik öyküsünde, denizciler Marmara kıyılarınada uğrar. Helenistik dönemde boğazlar ve Marmara Denizi, balık göç yolları üzerinde olduğu için kıyı kentlerinde balıkçılık ön plana çıkar. Byzantion gibi kentlere ait sikkelerde balık motifinin kullanımı buna örnektir.
Moby Dick romanın yazarı Melville, İstanbul'da yaşamış Bizanslı tarihçi Prokopius'un MS 10. yüzyılda Marmara Denizi'nde gemilere saldıran bir balinadan söz ettiğini anlatır. Bir başka tarihî yazar Ahmet Midhat Efendi "Sayyadane Bir Cevelan" adlı kitabında, İstanbul Surları'na asılmış balina kemiklerinden bahseder. Kaldırılan kemikler nedeniyle denizin bereketi kaçınca Padişahın, kemiklerin bulunup yerine asılmasının emreden bir fetva yayınladığından bahseder.
Marmara Denizi, tarihsel batıklar açısında zengin bir denizdir. Marmaray kazıları sırasında keşfedilen Bizans'ın en büyük limanı olan Theodosius Limanı ve liman batıklarının dışında, denizin farklı bölgelerinde 6. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar dayanan birçok başka batıkta bulunmaktadır. Bunlar dışında I. Dünya Savaşına tarihlenen Osmanlı ve yabancı ülkelere ait batıklar ise Marmara denizinde yaşanan çarpışmalarını göstermesi sebebiyle deniz tarihi açısından önemlidir.
| Osmanlı döneminde Marmara'da batan bazı askerî ve sivil deniz araçları şunlardır:
|
|
Egemenlik
Marmara Denizi'nin ilginç bir özelliği de orta kesimlerinin kıyıdan uzaklığının 12 deniz milinden daha fazla olmasıdır. Böylece uluslararası deniz hukukuna göre bu orta kesimler Türk karasularının dışında kalmaktadır. Fakat başka herhangi bir kıyıdaş devlet bulunmadığından ve her yönde Türkiye karasuları ile kuşatılmış olduğundan dolayı Marmara Denizi'nin tamamı Türk karasuları durumundadır. Bunun esas sebebi Türkiye'nin uluslararası hukukça tanınan "kadim hak" olarak Marmara Denizi'ne iç deniz olarak sahip olmasıdır. Açık denizler için öngörülen münhasır ekonomik bölge, devletin karasularındaki tam egemenliği düşünüldüğünde Marmara Denizi için mümkün değildir.
Yerleşim
Marmara kıyısındaki idari birimler;
Direy
- 1950'lerde İstanbul kıyılarında bile görülebilen Akdeniz fokları, denizde yaşayan durumu en kritik canlı türüdür. Tüm dünyada 600 bireyin kaldığı düşünülen bu memelilerin Marmara popülasyonu, denizinin güneyinde Kapıdağ Yarımadası ve civar adalarda yaşarlar
- Caretta caretta isimli deniz kaplumbağalarının günümüzde Marmara'da, Kazanağzı mevkiinde yaşayan popülasyonunun ile ilgili yapılan çalışmalar, türü ait bireylerin tespit edilememesi ile sonuçlanmıştır. Bu da türün Marmara Denizi'nde yok olduğunu düşündürmektedir. Buna rağmen zaman zaman başka deniz kaplumbağaları denizde görülmektedir. Örneğin 1997 yılında Marmara'da ağlara takılan Deri sırtlı deniz kaplumbağası.
Bunların dışında zaman zaman yakalanan köpekbalıkları ve İstanbul kıyılarında da gözlenebilen çeşitli yunus türleri Marmara direyinin diğer parçalarıdır.
Ekonomi
Marmara denizinde antik çağlardan beri balıkçılık önemli bir uğraştır. 2010 yılında denizde avlanan balıklık, Türkiye balıkçılığın %8,36'sini oluşturur. Fakat günümüzde aşırı avlanma, kirlilik gibi kimi faktörler Marmara'daki balık stoklarını tehdit etmektedir. Ticari değere sahip olan tür sayısı ve avlanan balık miktarı düşüş eğilimindedir. TÜİK verilerine göre 2004'te Marmara'da avlanan 68 bin ton balığa karşı, 2009'da 31 bin ton balık avlanmıştır.
Madencilik konusunda Türkiye denizlerindeki ilk doğal gaz yatağı, TPAO tarafında Kuzey Marmara sahasında 1,200 m derinlikte Kuzey Marmara-1 kuyusunun 1988 yılındaki sondajı ile bulunmuştur. Saha, Silivri'nin 5 km batısında sahilden 2.5 km uzaklıkta bulunmaktadır. Kuzey Marmara sahasında doğal gaz üretimine 1997 yılında geçilmiştir.
Deniz turizm açısında Silivri, Marmaraereğlisi, Yalova kıyıları ve Avşa adası bölge içinde ön plana çıkmıştır.
Tehditler
Kirlilik, Marmara denizin başlıca sorunlarındandır. Özellikle denizin kuzeydoğusundaki İstanbul ve İzmit gibi yoğun nüfuslu şehirlerin atıkları ile İzmit Körfezi etrefındaki ağır sanayi tesisleri, denizi kirliliğin nedenleridir. Günde yaklaşık olarak 0,3 milyon metreküp sanayi, 2,1 milyon metreküp evsel atık bırakılmaktadır. Denizdeki yoğun denizanası popülasyonu bu kirliliğin işareti olarak kabul edilir.
Küresel Isınma ile değişen deniz yapısı ve istilacı türler Marmara Denizine yönelik yeni tehditlerdir. Zehirli denizanaları ve balon balığı Marmara'daki örnek istilacı türlerdendir.
1990'lı yılların başında ilk defa görülen ve 2021'den itibaren bir çevre felaketine dönüşen Marmara Denizi deniz salyası felaketi, deniz kirliliğin nedenlerinden biri olarak görülüyor
Kazalar
Boğazlar dışında sadece Marmara Denizi'nde gerçekleşen ölümle ya da büyük çapta kirlilikle sonuçlanan kazalar şunlardır;
- 1975, 30 Ocak günü ait F-28-1000 Fokker Fellowship tipi Bursa isimli yolcu uçağı denize düştü. Kazada 41 kişi öldü.
- 1979, 15 Kasım günü yaşanan Independenta tanker kazası sonrasında, 714.760 varil ham petrol 27 gün süren yangında yanmış ya da denize karışmıştır. Kazada 43 kişi öldü.
- 1997, 1997 TPAO tanker yangını: 13 Şubat günü TPAO isimli tanker Pendik Tersanesi'nde bakım onarım sırasında yanmıştır. Yangın sonucunda 1.500 ton fuel-oil denize yayılmıştır.
- 1999, 7 Kasım günü Semele ve Şipka adlı gemiler Yenikapı açıklarında çarpışmış, kaza sonucunda 10 ton fuel-oil denize yayılmıştır. Semele isimli gemi batmıştır.
- 1999, 29 Aralık günü Volganeft 248 isimli tanker hava muhalefeti sebebi ile Florya açıklarında ikiye ayrılmış, bu parçalardan biri de batmıştır. Kaza nedeniyle tahminen 1.500 ton fuel-oil denize yayılmıştır.
Ulaşım
İDO tarafında İstanbul, Yenikapı İskelesi en büyük merkez olmak üzere, İstanbul kıyılarına ve adalarına, Yalova, Mudanya, Bandırma ve Marmara Adalarına seferler vardır. İzmit Körfezi'nde yapılan Eskihisar-Topçular feribot seferleri ise diğer bir ulaşım türüdür. Yük taşımacılığı amaçlı Bandırma, İstanbul arası roro seferleri ise Marmara denizindeki son önemli ulaşım türüdür. Ayrıca BUDO Bursa Büyükşehir Belediyesi Deniz Otobüsü Bursa-İstanbul arasında seferlerine başlamıştır.
Projeler
- İzmit Körfez Köprüsü: İzmit Körfez Köprüsü, İzmit Körfezi üzerine yapılan asma köprü projesidir.
- İzmit Kanalı: Karadeniz'i, Sakarya Nehri ve Sapanca Gölü vasıtasıyla, İzmit Körfezi'ne bağlamayı amaçlayan kanal projesidir. İlk kez Osmanlı döneminde gündeme gelen proje, İstanbul Boğazına alternatif olması için düşünülmektedir.
- Kanal İstanbul: İstanbul'un batısında, Çatalca Yarımadasına açılacak bir kanal projesi olan Kanal İstanbul, öncelikle İstanbul Boğazı'ndaki gemi trafiğini rahatlatmayı amaçlar.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Haberler.com. 10 Haziran 2021. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ . 27 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2011.
- ^ İstanbul'un On Bin Yılı 15 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İstanbul Üniversitesi
- ^ "Depremle suya gömülen ada, Sabah". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2011.
- ^ "Marmara Denizi'nin dibine tsunami uyarı istasyonu, Sabah". 4 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2011.
- ^ turkiye-wrecks.com 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Marmara ve çevresindeki batıklar
- ^ SAD-AFAG 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sualtı araştırmaları derneği, Akdeniz foku araştırma grubu
- ^ Marmara Denizi'nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi projesi 17 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Seviç-Erdal İnönü vakfı
- ^ Mumyalanmış dev kaplumbağa, Radikal
- ^ a b . Milliyet. 9 Eylül 2011. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
- ^ nukte.org 28 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Doğal gaz enerjisi, Türkiyede doğal gaz
- ^ . 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2011.
- ^ "Denizlerdeki kirlilik artıyor, NTV". 27 Ocak 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2011.
- ^ "Denize ağ attık lüfer yerine denizanası çektik, Hürriyet". 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2011.
- ^ Zehirli denizanası uyarısı 3 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hürriyet
- ^ Marmara'da balıkçılarda 'balon balığı' paniği[] CNN Türk-video
- ^ İstanbul Boğazı ve Marmara Denizinde Meydana Gelen Önemli Gemi Kazaları[] İstanbul Valiliği Çevre ve Orman Müdürlüğü
- ^ . 5 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2011.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sea of Marmara ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Marmara Info 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede fazla sayida gorsel veya dosya bulunmaktadir ve temizlenmesi gerekmektedir Eger bu maddenin temizlenmesine yardim etmek istiyorsaniz sayfanin gecmisine bakarak ilgili kisilerle iletisime gecebilirsiniz Marmara Denizi ya da Klasik Antik Cag inda Propontis Karadeniz i Ege Denizi ve Akdeniz e baglayan bir ic denizdir Karadeniz e Istanbul Bogazi Ege Denizi ne Canakkale Bogazi ile baglanir Turkiye nin Asya ve Avrupa kisimlarini da birbirinden ayirir Marmara Adasinda bol miktarda mermer bulunmasi yuzunden adaya ve denize Yunanca mermer anlamina gelen Marmaros denmistir Denizin bir diger eski adi da Propontis tir Turkiye nin en buyuk sehirlerinden Istanbul ve Kocaeli bu denizin kiyisinda diger bir buyuk sehri Bursa ise hizla deniz kiyisina dogru genislemektedir Marmara DeniziMarmara DeniziHavzaSehir ler Sehirler listesiKonumMarmara Bolgesi TurkiyeKoordinatlar40 45 K 28 0 D 40 750 K 28 000 D 40 750 28 000Ada lar Adalar listesiYerlesim ler sahil Istanbul Kocaeli Yalova TekirdagAyirdigi topraklarAvrupa AsyaGenel bilgilerAktigi yerEge DeniziTurIc denizBagladigi sularEge Denizi KaradenizAkarsu gelen Simav nehri Biga Cayi Nilufer CayiAkarsu giden Canakkale BogaziOrtalama derinlik494 m 1 621 ft En derin noktasi1 370 m 4 490 ft Yuzolcumu11 350 km2 4 380 sq mi Su hacmi3 378 km3 810 cu mi Wikimedia CommonsMarmara Denizi fiziki haritasi30 Mart 2023 tarihinde Galata Koprusu nden Marmara DeniziArabali vapurun guvertesinden Marmara DeniziMarmara Denizi Izmit KorfeziCografyaAlg patlamasi yuzunden daha acik renk gozuken MarmaraPrens AdalariBiga Cayi Yaklasik olarak 240 km uzunluga ve 70 km genislige 11 500 km2 yuzolcumune sahip ve en derin yeri 1 270 metre olan Marmara Denizi nde gorulen akinti tipi normal deniz ve okyanuslardaki dairesel tip yerine dogu bati yonunde bir akintidir Denizin yuzeyi Karadeniz kokenli dibi ise Ege Akdeniz kokenli tuz sicaklik ve oksijen orani bakimindan farkli su kutlelerinden olusur Marmara daki korfezler Izmit Korfezi Gemlik Korfezi Bandirma Korfezi Erdek KorfeziMarmara daki adalar Marmara Denizi ndeki adalar Imrali Adasi Marmara Adalari ve Prens Adalari olarak gruplandirilir Yuzolcumlerine gore en buyuk uc ada su siradadir Marmara Adasi Pasalimani Adasi Avsa AdasiMarmara ya dokulen akarsular Marmara Denizine dokulen baslica akarsular sunlardir Anadolu Susurluk Cayi dokulen en onemli akarsu Biga Cayi Gonen CayiTrakya Bayrampasa Deresi tarihi Istanbul un en onemli akarsuyuCukurlar Marmara Denizi nin kuzeyinde yer alan bu derin noktalar dogudan batiya sunlardir Cinarcik Cukuru Marmara Ereglisi Cukuru Tekirdag CukuruJeolojiDenizin Olusumu Karadeniz Tufani Marmara Denizi jeolojik donemler icinde ozellikle Buzul Cag donemlerinde gole kimi zaman da denize donuserek surekli bir degisim yasamistir Ornegin Miyosen doneminde 20 milyon yil kadar once Marmara Denizi Karadeniz Hazar denizi ve Macaristan a kadar uzanan bir ic denizle birlikte daha buyuk bir denizin parcasidir Denizin yakin jeolojik donemi incelendiginde 12 bin yil oncesinde deniz seviyesinin 85 m oldugu ve Marmara nin bir gol oldugu anlasilir Marmaranin son kez denize donustugu donem 6500 7000 yil oncesine tarihlenir Bu donemde Istanbul Bogazi nin suyla dolmasi sonucu olusan Karadeniz Tufani ile Marmara Denizi gol olan Karadeniz de su seviyesinin yukselmesine ve denize donusmesine aracilik etmistir Jeolojik Degisimler Marmara Denizi nde jeolojik olarak cok yakin doneme denk gelen baslica degisimler sunlardir Kapidag Yarimadasi Tarihsel olarak adayken ve yuzolcumu dusunuldugunde Marmara Denizi nin en buyuk adasiyken karayla birleserek Tombolo yarimadaya donusmustur Buyukcekmece ve Kucukcekmece Golleri Her iki gol akarsularin asindirdigi birer vadi iken deniz seviyesinin yukselmesi sonucunda koya donusmustur Zamanla koyun agzinda biriken aluvyonlar deniz kulagi adi verilen aluvyon setleri olusturarak koyun agzini daraltip ya da kapatip koyun gole donusmesine neden olmustur Battigi dusunulen Prens Adalarindan biri Gunumuzde Manastir kayaliklari olarak adlandiran bolgenin MS 1000 yili Nizam doneminde gerceklesen bir deprem neticesinde battigi dusunulmektedir Yapilan dalislarda bulunan MS 500 yilina ait manastir kalintisi bolgenin gecmiste bir ada oldugunu kanitlamaktadir Faylar ve Depremler Marmara Denizi altinda Marmara fayi ya da faylari olarak da bilinen Kuzey Anadolu Fay hatinin batisinda yer alan sismik olarak harketli bir fay bolgesi vardir Tarih boyunca urettigi depremlerle buyuk yikima yol acan bu faylar 1509 Buyuk Istanbul Depremi ve 1999 Golcuk Depremi gibi depremlerin sorumlusudur Ayrica gunumuzde bu denizde tsunami olma riski vardir Bunun icin denize bir tsunami uyari sistemi kurulmustur TarihMarmara denizi 1785 Bogazlar disarida birakilirsa Marmara Denizi ile ilgili tarihsel olarak bahsedilecek ilk sey Argonotlar Seferidir Iason onderliginde Altin Post u aramak icin Karadeniz e dogru yol alan bu denizcilerin mitolojik oykusunde denizciler Marmara kiyilarinada ugrar Helenistik donemde bogazlar ve Marmara Denizi balik goc yollari uzerinde oldugu icin kiyi kentlerinde balikcilik on plana cikar Byzantion gibi kentlere ait sikkelerde balik motifinin kullanimi buna ornektir Moby Dick romanin yazari Melville Istanbul da yasamis Bizansli tarihci Prokopius un MS 10 yuzyilda Marmara Denizi nde gemilere saldiran bir balinadan soz ettigini anlatir Bir baska tarihi yazar Ahmet Midhat Efendi Sayyadane Bir Cevelan adli kitabinda Istanbul Surlari na asilmis balina kemiklerinden bahseder Kaldirilan kemikler nedeniyle denizin bereketi kacinca Padisahin kemiklerin bulunup yerine asilmasinin emreden bir fetva yayinladigindan bahseder Marmara Denizi tarihsel batiklar acisinda zengin bir denizdir Marmaray kazilari sirasinda kesfedilen Bizans in en buyuk limani olan Theodosius Limani ve liman batiklarinin disinda denizin farkli bolgelerinde 6 yuzyildan 13 yuzyila kadar dayanan bircok baska batikta bulunmaktadir Bunlar disinda I Dunya Savasina tarihlenen Osmanli ve yabanci ulkelere ait batiklar ise Marmara denizinde yasanan carpismalarini gostermesi sebebiyle deniz tarihi acisindan onemlidir Batirilan Barbaros Hayreddin zirhlisiOsmanli doneminde Marmara da batan bazi askeri ve sivil deniz araclari sunlardir AE2 Marmaraya girmeyi basaran ilk dusman denizaltisi Avustralya kokenli bu denizalti Turk Kruvazoru Sultan Hisari tarafindan Canakkale Karaburun aciklarinda batirilmistir Barbaros Hayreddin zirhlisi Bolayir Gelibolu onlerinde Ingiliz denizaltisi E 11 tarafindan batirildi Samsun Destroyer i 14 Agustos 1915 te Ingiliz denizaltisi E 11 tarafindan batirilmistir Bahrisefit Vapuru Erdek limaninda 19 Agustos 1915 te Ingiliz denizaltisi E 2 tarafindan batirildi Bitinye Vapuru 2 Haziran 1915 te Akbas onlerinde Ingiliz denizaltisi E 11 tarafindan batirildi Nur ul Bahir Nur ek Bahir Nurel Bahir Gambotu 1 Mayis 1915 te Ingiliz denizaltisi E 14 tarafindan batirildi Seyhun Vapuru 5 Agustos 1915 te Akbas onlerinde Ingiliz denizaltisi E 11 tarafindan batirildi Peleng i Derya 23 Mayis 1915 te Bakirkoy onlerinde Ingiliz denizaltisi E 11 tarafindan batirildi Rehber Vapuru Hunkar Iskelesi Vapuru 23 Agustos 1915 te Sarkoy onlerinde Ingiliz denizaltisi E 11 tarafindan batirildi EgemenlikMarmara Denizi nin ilginc bir ozelligi de orta kesimlerinin kiyidan uzakliginin 12 deniz milinden daha fazla olmasidir Boylece uluslararasi deniz hukukuna gore bu orta kesimler Turk karasularinin disinda kalmaktadir Fakat baska herhangi bir kiyidas devlet bulunmadigindan ve her yonde Turkiye karasulari ile kusatilmis oldugundan dolayi Marmara Denizi nin tamami Turk karasulari durumundadir Bunun esas sebebi Turkiye nin uluslararasi hukukca taninan kadim hak olarak Marmara Denizi ne ic deniz olarak sahip olmasidir Acik denizler icin ongorulen munhasir ekonomik bolge devletin karasularindaki tam egemenligi dusunuldugunde Marmara Denizi icin mumkun degildir YerlesimIstanbul Surlarindan Marmara DeniziPendik sahili arkada Tuzla TersanesiBiga CanakkaleGolcuk Deniz KomutanligiYalova sahilinden bir kare Marmara kiyisindaki idari birimler Istanbul Istanbul Il merkezi Fatih Adalar Bakirkoy Bostanci Maltepe Kadikoy Kartal Kumkapi Pendik Uskudar Yesilkoy Zeytinburnu Buyukcekmece Kumburgaz Silivri Tuzla Balikesir Bandirma Erdek Gonen Marmara Bursa Gemlik Karacabey Mudanya Canakkale il Biga Gelibolu Lapseki Kocaeli Derince Eskihisar Darica Dilovasi Bayramoglu Gebze Golcuk HerekeIzmit Il merkezi Karamursel Korfez Tekirdag Marmaraereglisi Sarkoy Tekirdag Il merkezi Yalova il Altinova Armutlu Ciftlikkoy Cinarcik Termal Yalova Il merkezi Direy1950 lerde Istanbul kiyilarinda bile gorulebilen Akdeniz foklari denizde yasayan durumu en kritik canli turudur Tum dunyada 600 bireyin kaldigi dusunulen bu memelilerin Marmara populasyonu denizinin guneyinde Kapidag Yarimadasi ve civar adalarda yasarlar Caretta caretta isimli deniz kaplumbagalarinin gunumuzde Marmara da Kazanagzi mevkiinde yasayan populasyonunun ile ilgili yapilan calismalar turu ait bireylerin tespit edilememesi ile sonuclanmistir Bu da turun Marmara Denizi nde yok oldugunu dusundurmektedir Buna ragmen zaman zaman baska deniz kaplumbagalari denizde gorulmektedir Ornegin 1997 yilinda Marmara da aglara takilan Deri sirtli deniz kaplumbagasi Bunlarin disinda zaman zaman yakalanan kopekbaliklari ve Istanbul kiyilarinda da gozlenebilen cesitli yunus turleri Marmara direyinin diger parcalaridir EkonomiAvsa Adasi nda Gunbatimi Marmara denizinde antik caglardan beri balikcilik onemli bir ugrastir 2010 yilinda denizde avlanan baliklik Turkiye balikciligin 8 36 sini olusturur Fakat gunumuzde asiri avlanma kirlilik gibi kimi faktorler Marmara daki balik stoklarini tehdit etmektedir Ticari degere sahip olan tur sayisi ve avlanan balik miktari dusus egilimindedir TUIK verilerine gore 2004 te Marmara da avlanan 68 bin ton baliga karsi 2009 da 31 bin ton balik avlanmistir Madencilik konusunda Turkiye denizlerindeki ilk dogal gaz yatagi TPAO tarafinda Kuzey Marmara sahasinda 1 200 m derinlikte Kuzey Marmara 1 kuyusunun 1988 yilindaki sondaji ile bulunmustur Saha Silivri nin 5 km batisinda sahilden 2 5 km uzaklikta bulunmaktadir Kuzey Marmara sahasinda dogal gaz uretimine 1997 yilinda gecilmistir Deniz turizm acisinda Silivri Marmaraereglisi Yalova kiyilari ve Avsa adasi bolge icinde on plana cikmistir TehditlerKirlilik Marmara denizin baslica sorunlarindandir Ozellikle denizin kuzeydogusundaki Istanbul ve Izmit gibi yogun nufuslu sehirlerin atiklari ile Izmit Korfezi etrefindaki agir sanayi tesisleri denizi kirliligin nedenleridir Gunde yaklasik olarak 0 3 milyon metrekup sanayi 2 1 milyon metrekup evsel atik birakilmaktadir Denizdeki yogun denizanasi populasyonu bu kirliligin isareti olarak kabul edilir Kuresel Isinma ile degisen deniz yapisi ve istilaci turler Marmara Denizine yonelik yeni tehditlerdir Zehirli denizanalari ve balon baligi Marmara daki ornek istilaci turlerdendir 1990 li yillarin basinda ilk defa gorulen ve 2021 den itibaren bir cevre felaketine donusen Marmara Denizi deniz salyasi felaketi deniz kirliligin nedenlerinden biri olarak goruluyorKazalarBogazlar disinda sadece Marmara Denizi nde gerceklesen olumle ya da buyuk capta kirlilikle sonuclanan kazalar sunlardir 1975 30 Ocak gunu ait F 28 1000 Fokker Fellowship tipi Bursa isimli yolcu ucagi denize dustu Kazada 41 kisi oldu 1979 15 Kasim gunu yasanan Independenta tanker kazasi sonrasinda 714 760 varil ham petrol 27 gun suren yanginda yanmis ya da denize karismistir Kazada 43 kisi oldu 1997 1997 TPAO tanker yangini 13 Subat gunu TPAO isimli tanker Pendik Tersanesi nde bakim onarim sirasinda yanmistir Yangin sonucunda 1 500 ton fuel oil denize yayilmistir 1999 7 Kasim gunu Semele ve Sipka adli gemiler Yenikapi aciklarinda carpismis kaza sonucunda 10 ton fuel oil denize yayilmistir Semele isimli gemi batmistir 1999 29 Aralik gunu Volganeft 248 isimli tanker hava muhalefeti sebebi ile Florya aciklarinda ikiye ayrilmis bu parcalardan biri de batmistir Kaza nedeniyle tahminen 1 500 ton fuel oil denize yayilmistir UlasimBandirma Iskelesinde IDO ya ait deniz otobusu IDO tarafinda Istanbul Yenikapi Iskelesi en buyuk merkez olmak uzere Istanbul kiyilarina ve adalarina Yalova Mudanya Bandirma ve Marmara Adalarina seferler vardir Izmit Korfezi nde yapilan Eskihisar Topcular feribot seferleri ise diger bir ulasim turudur Yuk tasimaciligi amacli Bandirma Istanbul arasi roro seferleri ise Marmara denizindeki son onemli ulasim turudur Ayrica BUDO Bursa Buyuksehir Belediyesi Deniz Otobusu Bursa Istanbul arasinda seferlerine baslamistir ProjelerIzmit Korfez Koprusu Izmit Korfez Koprusu Izmit Korfezi uzerine yapilan asma kopru projesidir Izmit Kanali Karadeniz i Sakarya Nehri ve Sapanca Golu vasitasiyla Izmit Korfezi ne baglamayi amaclayan kanal projesidir Ilk kez Osmanli doneminde gundeme gelen proje Istanbul Bogazina alternatif olmasi icin dusunulmektedir Kanal Istanbul Istanbul un batisinda Catalca Yarimadasina acilacak bir kanal projesi olan Kanal Istanbul oncelikle Istanbul Bogazi ndaki gemi trafigini rahatlatmayi amaclar Ayrica bakiniz1509 Buyuk Istanbul Depremi Ayrik deniz Deniz Gol Ic deniz Korfez Marmara Denizi deniz salyasi felaketi Nehir Okyanus Turk BogazlariKaynakca Haberler com 10 Haziran 2021 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2021 27 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2011 Istanbul un On Bin Yili 15 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Universitesi Depremle suya gomulen ada Sabah 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2011 Marmara Denizi nin dibine tsunami uyari istasyonu Sabah 4 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2011 turkiye wrecks com 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marmara ve cevresindeki batiklar SAD AFAG 6 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sualti arastirmalari dernegi Akdeniz foku arastirma grubu Marmara Denizi nin Degisen Osinografik Sartlarinin Izlenmesi projesi 17 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sevic Erdal Inonu vakfi Mumyalanmis dev kaplumbaga Radikal a b Milliyet 9 Eylul 2011 26 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2020 nukte org 28 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dogal gaz enerjisi Turkiyede dogal gaz 7 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2011 Denizlerdeki kirlilik artiyor NTV 27 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2011 Denize ag attik lufer yerine denizanasi cektik Hurriyet 24 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2011 Zehirli denizanasi uyarisi 3 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet Marmara da balikcilarda balon baligi panigi olu kirik baglanti CNN Turk video Istanbul Bogazi ve Marmara Denizinde Meydana Gelen Onemli Gemi Kazalari olu kirik baglanti Istanbul Valiligi Cevre ve Orman Mudurlugu 5 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2011 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sea of Marmara ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Marmara Info 28 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce