Bu madde, uygun değildir.Nisan 2011) ( |
Rize, Türkiye'nin kuzeydoğusunda yer alan ve Karadeniz'e sahili olan bir ildir. Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Rize'nin, batısında Trabzon, doğusunda Artvin, güneybatısında Bayburt, güneyinde Erzurum illeri bulunur. Türkiye'nin en çok yağış alan ilidir. En önemli ürünü çaydır. Rize'de yaz mevsimi ılık geçer. Sonbahar ve kış mevsimleri ise yağışlı geçer. Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, bölgenin en baskın karakteristik özelliklerini gösterir. Anadolu'nun diğer bölgelerinden coğrafi yapısıyla olduğu gibi kültürel yapısı ile de ayrılır. Dik yamaçlı vadileri, dağları, buzul gölleri, zümrüt yeşili yaylaları, kemer köprüleri, kaleleri ve coşkun akan dereleri ile bir turizm beldesidir.
Rize | |
---|---|
İlin Türkiye'deki konumu | |
İl sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
İdare | |
• Vali | |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 3.835 km² |
Rakım | 6 m |
Nüfus | |
• Toplam | 329.779 |
• Kır | 118.284 |
• Şehir | 211495 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 464 |
İl plaka kodu | 53 |
Resmî site Rize Belediyesi |
Tarihçe
Rize'nin tarihi öncesi hakkında bilgilerimiz sınırlıdır. Yöreye hakim olan orman dokusu nedeniyle, Rize'nin tarih çağları ile ilgili bilgilere ışık tutacak arkeolojik bulgular da bu güne kadar ortaya çıkarılamamıştır. Rize'nin tarihi ancak komşu illerin ve bölgelerin tarihleri ile bağlantılı olarak ele alınabilmiştir. Rize ilinin adı ile ilgili olarak değişik görüşler ileri sürülmüştür; Yunanca pirinç anlamına gelen Rhisos, Rumcada "Rıza" olarak dağ eteği anlamında kullanılmıştır. Osmanlıcada ise "Rize" ufak kırıntı, döküntü anlamındadır. Ayrıca Erzincan'ın Sakalar dönemindeki "Eriza" olan adının başındaki "e" sesinin düşmesi ile adaş olarak Rize için de kullanıldığı ifade edilmektedir.
Osmanlı döneminde liman, nahiye ve kaza merkezi olarak önemini korumuştur. 1640 yılında buraya gelen Evliya Çelebi, Rize’den şöyle söz etmiştir: “Trabzon’a bağlı deniz kıyısında bahçeli güzel bir yerdir”. Osmanlı döneminde Batum Kalesi muhafızı Tuzcuoğlu Memiş Ağa (1814-1817) ve Trabzon ağalarının isyanı (1835) gibi isyanlar olmuş ve bastırılmıştır. Rize 19. yüzyılda önemli bir kaza merkezidir. Berlin Antlaşması ile (1878) Lazistan sancağının merkezi olan Batum Rusya’ya bırakılınca Rize Trabzon Vilayetine bağlı sancağın merkezi olmuştur.
Coğrafya
Yeryüzü şekilleri
(Doğu Karadeniz) kıyı sıradağları yayının kuzey yamacında yer alan Rize toprakları genel ifade ile dağlık ve engebelidir.
Dağlar
- Kaçkar (3.937 m)
- Kardovit Dağı (3.810 m)
- Verçenik (3.711 m)
- Tatos Dağı (3.711 m)
- Mezovit (3.711 m)
- Kındevul Tepe (3.562 m)
- Hipot (3.560 m)
- Ziglat (3.511 m)
- Liblin tepe (3.492 m)
- Polant (3.492 m)
- Leşkaya (3.475 m)
- Vaçakar (3.458 m)
- Çengovit (3.458 m)
- Didvake (3.408 m)
- Gudashevsivrisi Tepesi (3.406 m)
- Salır (3.357 m)
- Lazgediği Tepe (3.353 m)
- Koyunsokağı Tepesi (3.342m)
- Kolkanlı (3.340 m)
- Marsis (3.334 m)
- Hızarkapı Tepe (3.330 m)
- Kebut (3.329 m)
- Aşağı Karataş Tepesi (3.322m)
- Varoş Dağı (3.304 m)
- Pornak (3.302 m)
- Kuşaklıkul Tepe (3.281 m)
- Miçilo (3.270 m)
- Barut (3.251 m)
- Çimenliliman (3.245 m)
- Ayılıbayır (3.210 m)
- Bulut Dağı (3.112 m)
- Açovit (3.109 m)
- Tekfur Tepesi (3.106 m)
- Cermaniman Tepesi (3.094 m)
- Baltaş Tepesi (2.955 m)
- Dargovit (2.850 m)
- Şeytan Dağı (2.802 m)
- Gölyayla Dağı (2.765 m)
- Buluntu Dağı (2.731 m)
- Demir Dağı (2.567 m)
- Okçular Dağı (2.483 m)
- Sazlık Tepesi (1.683 m)
- İşkence Dağı (1.513 m)
- Avup (1.481 m)
- Alan Dağı (1.429 m)
- Zugu Dağı (1.299 m)
- Kol Dağı (1.288 m)
- Cığalver (1.130 m)
- Üskürt Dağı (1.119 m)
- Karaağaçlı Tepe (992 m)
- Yosluca Tepesi (567 m)
- Kütük Tepesi (479 m)
Ana akarsular
Doğudan batıya:
Jeolojik özellikleri
Doğu Karadeniz dağlık sistemine dahil olan Rize arazisi esas itibarıyla Paleozoik zaman (I. zaman) bir temel üzerinde ve Kretase'de (III. zaman ara devresi) başlayan büyük orojenezle (dağ oluşumu) yüzeye çıkmış Granodiorit ve kertase flişlerinden ibaret olmakla birlikte yer yer Neojen depolarına da rastlanır. Bütün kıyı kesimi yüzeyde üst Kretase serisi volkanik örtü ve tüflerin fazlalığı ile dikkati çeker. Kıyıya yakın yamaçlarda ise Kretase sedimanları yaygın olmakla beraber, bu sedimanların üzeri yer yer Eosen fliş serileri tarafından örtülmüştür. Yüksek dağlık sahada ise daha çok magmatik elemanlar hakim durumdadır. Granit, andezit ve bazalt kütleleri yüksekliği 3000 m’yi aşan hemen her yerde hakim durumdadır. Yörede alüvyonlara, büyük akarsu vadilerinin denizden itibaren en çok 10 km’ye kadar olan kesimlerinde rastlanır.
İklim
Rize’de yazları serin kışları ılık ve her mevsim yağışlı bir iklim görülür. Elli yıl boyunca yapılan rasat sonuçlarına göre Rize’nin yıllık sıcaklık ortalaması 14 °C'den biraz fazla olarak tespit edilmiştir. Bu süre içinde kaydedilen en düşük sıcaklık -7 °C derece olup, en yüksek sıcaklık ise 38 C° derecedir. En soğuk ay olan Ocak ayının sıcaklık ortalaması 6,7 C° derece, en sıcak ay olan Temmuz ayının sıcaklık ortalaması ise 22,2 C° derecedir. Ocak en az -5,6 C° derece, Temmuz en fazla 32,5 °C derece olduğu Rize’de yıllık sıcaklık salınımı 25,8 °C derecedir. Bu haliyle Rize, denizsel iklimlerin karakteristik özelliğini taşır.
Rize’de aylık ortalama sıcaklık eğrisi bütün yıl 5 °C derecenin üzerinde seyretmekte olup, sadece 4 ayın sıcaklık ortalaması 10 °C derecenin altındadır ve Rize çok nemli bir şehirdir.
Yaylalar
Rize'nin iç kesimlerinde, zengin orman dokusu civarında yer alan yaylalarda mevcut altyapıyı kullanarak yapılabilecek fazla yatırım gerektirmeyen bir turizm çeşididir. Bu aktivite için gerekli potansiyel tüm yaylalarda mevcut olup, Ayder, Anzer, Pokut, Hazindağ, Samistal, Verçenik, Aşağı Kavron, Yukarı Kavron, Ambarlı, Kito, Çat, Elevit, Handüzü gibi yaylalarda yapılmaktadır.
Rize’nin güneyindeki Kaçkar Dağları ile yüksek dağların eteklerinde birbiriyle bağlantılı birçok yayla vardır. Bütün bu yaylalar yaz mevsiminde turistler tarafından ziyaret edilir. Bu yaylaların hemen hemen hepsinde de ot biçme şenlikleri yapılmaktadır. Bu şenliklere katılmak mümkün olduğu gibi, yayla eteklerindeki yamaçlarda rehberlerle birlikte doğa yürüyüşü yapma imkânı da bulunmaktadır.
Mutfak kültürü
Rize mutfak kültürü son dönemlerde, halk kültürünün genelinde olduğu gibi dönüşümler geçirse de, özellikle köylerde geleneksel yapısını korumayı sürdürür. Bölgedeki tarım alanlarının darlığı ve iklim koşulları nedeniyle sınırlı sayıda sebze ve meyve yetiştirilmektedir. Tarım alanları daha çok “çay” ve 1990’larla birlikte kısmen “kivi” yetiştiriciliğine ayrılmış durumdadır. Arıcılık ve bal üretimi (, Deli bal) hala yaygınlığını sürdürürken, pekmez üreticiliği de (üzüm pekmezi, armut pekmezi/balı) devam etmektedir. Rize kavurması, Rize Fırın Sütlacı, Çayeli kuru fasulyesi bölgede meşhur olan tatlardır. Muhlama, , Laz böreği, mısır ekmeği, karalahana çorbası/yemeği ya da haşlaması, vurma veya ezme lahana, karalahana sarması, pepeçura, , hamsili pilav, , hamsikoli, , kabak sütlacı en çok tüketilen yemeklerdir. Yöre mutfağının başlıca ham maddeleri mısır (mısır unu), kara lahana, fasulye, kabak gibi sebzelerin yanı sıra, Karadeniz denince akla ilk gelenlerden olan hamsidir,,,,,,,,,,,,,, Bununla birlikte hayvansal gıdalar da (et ve süt ürünleri) Rize mutfağını zenginleştiren ve tamamlayan unsurlardandır. Yılın büyük bölümünde kapalı ve yağışlı bir havaya sahip olan Rize’de yiyeceklerin güneşte kurutularak saklanması pek mümkün olmadığından turşu ve salamura yapımı da ön plana çıkar.
Yönetim
2020 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 12 İlçe, 18 belediye, bu belediyelerde 208 mahalle ve ayrıca 347 köy vardır.)
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Rize Valisi, 1981-Malatya doğumlu İhsan Selim BAYDAŞ’dır. Ağustos 2023 tarihinde Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı iken atanmıştır.
Rize Belediye Başkanı, 1969-Rize doğumlu Rahmi Metin (AK Parti), 31 Mart 2024 seçimlerinde %54,70 oy oranıyla seçilmiştir.
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Rize İl Genel Meclisi üye sayısı, 25 AK Parti, 2 MHP, 2 CHP ve 1 İYİ Parti olmak üzere 30’dur.Rize Belediye Meclisi ise 28 AK Parti, 1 CHP ve 2 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.
2023 Genel seçimleri sonucu, Rize'yi temsilen TBMM'ye AK Parti'den 2 milletvekili (Muhammed Avcı, Harun Mertoğlu) CHP'den 1 milletvekili (Tahsin Ocaklı) seçilmiştir.
İlin milletvekilleri
Nüfus
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri)
Rize ili nüfusu: 350.506'dır. Bu nüfusun % 67,97'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 3.835 km2'dir. İlde km2'ye 91 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 585’dir.) İlde yıllık nüfus % 1,85 oranında artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: İkizdere (% 33,99)- Merkez ilçe (-% 2,71)
6 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 12 İlçe, 18 belediye, bu belediyelerde 208 mahalle ve ayrıca 347 köy vardır.
2023 yılı sonunda Rize ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri km2 | ||||||||||||
İlçe | Nüfus 2022 | Nüfus 2023 | Fark | Nüfus Artışı % | Belediye Sayısı | Mahalle Sayısı | Köy Sayısı | Köy Nüfusu | Şehir nüfusu | Şehirde oturan % | Alanı km2 | km2'ye düşen kişi |
Ardeşen | 42.572 | 42.467 | -105 | -0,25 | 2 | 30 | 40 | 12.596 | 29.871 | 70,34 | 376 | 113 |
Çamlıhemşin | 6.911 | 7.799 | 888 | 12,09 | 1 | 10 | 24 | 5.828 | 1.971 | 25,27 | 897 | 9 |
Çayeli | 42.865 | 43.075 | 210 | 0,49 | 3 | 35 | 54 | 15.008 | 28.067 | 65,16 | 442 | 97 |
Derepazarı | 6.847 | 7.732 | 885 | 12,16 | 1 | 7 | 11 | 3.341 | 4.391 | 56,79 | 28 | 276 |
Fındıklı | 16.448 | 17.385 | 937 | 5,54 | 1 | 8 | 23 | 5.576 | 11.809 | 67,93 | 383 | 45 |
Güneysu | 14.952 | 15.953 | 1.001 | 6,48 | 1 | 8 | 21 | 7.649 | 8.304 | 52,05 | 159 | 100 |
Hemşin | 2.356 | 2.499 | 143 | 5,89 | 1 | 4 | 8 | 1.125 | 1.374 | 54,98 | 134 | 19 |
İkizdere | 6.176 | 8.676 | 2.500 | 33,99 | 1 | 7 | 29 | 6.499 | 2.177 | 25,09 | 855 | 10 |
İyidere | 8.446 | 9.366 | 920 | 10,34 | 1 | 9 | 7 | 3.934 | 5.432 | 58,00 | 28 | 335 |
Kalkandere | 12.903 | 15.042 | 2.139 | 15,34 | 1 | 12 | 22 | 7.973 | 7.069 | 47,00 | 107 | 141 |
Merkez | 152.056 | 147.996 | -4.060 | -2,71 | 4 | 66 | 60 | 26.728 | 121.268 | 81,94 | 253 | 585 |
Pazar | 31.484 | 32.516 | 1.032 | 3,23 | 1 | 12 | 48 | 16.000 | 16.516 | 50,79 | 173 | 188 |
Rize | 344.016 | 350.506 | 6.490 | 1,85 | 18 | 208 | 347 | 112.257 | 238.249 | 67,97 | 3835 | 91 |
Rize il nüfus bilgileri | ||||
---|---|---|---|---|
Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
1927 | 171.657 | 37 | %10 16.978 154.679 %90 | |
1935 | 271.900 | 26 | %58 | %9 24.245 247.655 %91 |
1940 | 172.764 | 48 | %36 | %10 16.940 155.824 %90 |
1945 | 171.929 | 49 | %0 | %14 23.704 148.225 %86 |
1950 | 181.512 | 51 | %6 | %14 25.600 155.912 %86 |
1955 | 211.967 | 52 | %17 | %18 38.999 172.968 %82 |
1960 | 248.930 | 48 | %17 | %22 53.903 195.027 %78 |
1965 | 281.099 | 46 | %13 | %23 63.554 217.545 %77 |
1970 | 315.700 | 46 | %12 | %23 72.714 242.986 %77 |
1975 | 336.278 | 47 | %7 | %25 82.708 253.570 %75 |
1980 | 361.258 | 48 | %7 | %27 96.152 265.106 %73 |
1985 | 374.206 | 50 | %4 | %30 111.368 262.838 %70 |
1990 | 348.776 | 51 | %7 | %38 133.370 215.406 %62 |
2000 | 365.938 | 52 | %5 | %56 205.245 160.693 %44 |
2007 | 316.252 | 57 | %14 | %62 197.167 119.085 %38 |
2008 | 319.410 | 57 | %1 | %59 189.704 129.706 %41 |
2009 | 319.569 | 57 | %0 | %61 195.569 124.000 %39 |
2010 | 319.637 | 57 | %0 | %62 197.520 122.117 %38 |
2011 | 323.012 | 57 | %1 | %63 202.636 120.376 %37 |
2012 | 324.152 | 56 | %0 | %64 207.631 116.521 %36 |
2013 | 328.205 | 56 | %1 | %62 204.194 124.011 %38 |
2014 | 329.779 | 56 | %0 | %64 211.495 118.284 %36 |
2015 | 328.979 | 56 | %0 | %66 215.596 113.383 %34 |
2016 | 331.048 | 56 | %1 | %67 221.040 110.008 %33 |
2017 | 331.041 | 56 | %0 | %67 222.418 108.623 %33 |
2018 | 348.608 | 56 | %5 | %59 206.088 142.520 %41 |
2019 | 343.212 | 56 | %2 | %65 223.584 119.628 %35 |
2020 | 344.359 | 56 | %0 | %66 228.670 115.689 %34 |
2021 | 345.662 | 56 | %0 | %68 233.866 111.796 %32 |
2022 | 344.016 | 56 | %0 | %68 234.538 109.478 %32 |
2023 | 350.506 | 56 | %2 | %63 221.458 129.048 %37 |
Ulaşım
Türkiye'nin her yerinden Rize’ye kara yolu bağlantısı vardır. Doğu Karadeniz sahil şeridi üzerinde yer alan Rize’de ulaşım kara yolu ile sağlanmaktadır. Liman bağlantısı tamamen endüstriyel amaçlar için kullanılır. Turistik amaçlı geziler dışında denizyolu ile sivil taşıma yapılmamaktadır. Demiryolu ağı ve hava limanı şehirde mevcut değildir. Hava yolu ile ulaşım, Pazar-Çayeli arasındaki Rize-Artvin Havalimanı'ndan sağlanmaktadır. Sivil havayolu sektöründe yaşanan gelişmeler neticesinde kentin göç vermiş olduğu büyük şehirlerle olan ulaşım bağlantısı kara yolu ulaşımından çok havayolu ulaşımına kaymıştır.
Batıda 76 km ile Trabzon'a, güneyde 251 km ile Erzurum'a, doğuda ise 159 km ile Artvin'e ve 109 km ile de Sarp Sınır Kapısı’na kara yolu ile bağlantılıdır. Doğu Karadeniz limanları içerisinde gelişmeye en müsait topoğrafik konumda olan liman, Rize Limanı'dır. Liman, konumu itibarı ile kara yolu hatlarına bağlı olup; Trabzon, Hopa, Rusya limanları ve İkizdere-Erzurum üzerinden İran bağlantısı ile Karadeniz Bölgesinin en kestirme transit yol merkezidir.[]
Konum
Spor
2018-2019 Sezonu sonunda, futbol takımı Çaykur Rizespor, Süper Lig'i 11.sırada tamamladı. 3. Ligdeki Pazarspor’un yanı sıra Bölgesel Amatör Lig'de 2, kadın futbol liginde 1 takımı ligde kalmıştır. Erkekler voleybol 1. Liginde Fındıklıspor grup 8. si olmuştur. Voleybol kadınlar 2. Liginde, Pazar Kaçkar Sağlık Koleji küme düşerken, Çaykur Rizespor ve Fındıklı Tenis Doğa ve Su Sporlar takımları ligde kalmıştır. Hentbol süper ligindeki Ardeşen GSK, kadın takımı ligi 3.sırada tamamlamıştır. Süper ligin diğer takımı Pazarspor'un hakları dondurulmuştur. Güneysuspor erkek takımı süper lige yükselmiştir. Erkekler hentbol 2. Liginde Rize GSK da yer almaktadır.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Pazarspor 4.turda, Çaykur Rizespor 5.turda elenmişlerdir.
Hentbol Kadınlar Türkiye Kupası'nda Ardeşen GSK, yarı finalde Kastamonu Bld.spor'a yenilerek Kupa 3.sü olmuştur.
Önemli spor tesisleri: Çaykur Didi Stadyumu (15.332), Yenişehir Spor Salonu (3.000) ve Rize Olimpik yüzme Havuzu (1.000)'dur.
Doğa sporları
Rafting gibi Akarsu Sporları, Dağcılık, Trekking gibi Yürüyüş Sporları, Heliski ve Jeep gibi Doğa Sporları bölgede özellikle turizm açısından yaygındır.
İlin milletvekilleri
Fotoğraflar
-
-
-
-
-
-
-
- Rize'de gün batımı
Ayrıca bakınız
Kardeş şehirler
Kaynakça
- ^ "Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlandı: 39 ilin valisi değişti". Haberturk.com. 27 Ekim 2018. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ . Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
- ^ . 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020.
- ^ https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 4 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . TUİK 4 Şubat 2020 verileri
- ^ . 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ . 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ . 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ . 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". TBMM. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Rize Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Rize Nüfusu". nufusune.com.
- "Rize Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ "Rize-Artvin Havalimanı". milliyet. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ağustos 2017.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:1
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
- ^ . 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020.
- ^ "Rize ve Bursa Kardeş Şehir". Haberler.com. 9 Ekim 2014. 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ "Rize'ye Japonya'dan Kardeş Şehir". Hürriyet.com.tr. 22 Mayıs 2015. 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
Dış bağlantılar
- Rize Valiliği19 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize Belediyesi22 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize il kültür ve Turizm Müdürlüğü5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize İl Tarım ve Orman Müdürlüğü3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize İl Özel İdaresi5 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi16 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize Gezi Rehberi27 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize Müftülüğü21 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize - İş kur3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rize İl Halk Kütüphanesi3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- T.C Rize Valiliği AB ve Dış İlişkiler Bürosu3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Nisan 2011 Rize Turkiye nin kuzeydogusunda yer alan ve Karadeniz e sahili olan bir ildir Karadeniz Bolgesi nde yer alan Rize nin batisinda Trabzon dogusunda Artvin guneybatisinda Bayburt guneyinde Erzurum illeri bulunur Turkiye nin en cok yagis alan ilidir En onemli urunu caydir Rize de yaz mevsimi ilik gecer Sonbahar ve kis mevsimleri ise yagisli gecer Dogu Karadeniz Bolgesinde yer alan Rize bolgenin en baskin karakteristik ozelliklerini gosterir Anadolu nun diger bolgelerinden cografi yapisiyla oldugu gibi kulturel yapisi ile de ayrilir Dik yamacli vadileri daglari buzul golleri zumrut yesili yaylalari kemer kopruleri kaleleri ve coskun akan dereleri ile bir turizm beldesidir RizeIlIlin Turkiye deki konumuIl sinirlari haritasiUlkeTurkiyeCografi bolgeKaradeniz BolgesiIdare ValiYuzolcumu Toplam3 835 km Rakim6 mNufus Toplam329 779 Kir118 284 Sehir211495Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu464Il plaka kodu53Resmi site T C Rize Valiligi Rize BelediyesiRizeTarihceRize nin tarihi oncesi hakkinda bilgilerimiz sinirlidir Yoreye hakim olan orman dokusu nedeniyle Rize nin tarih caglari ile ilgili bilgilere isik tutacak arkeolojik bulgular da bu gune kadar ortaya cikarilamamistir Rize nin tarihi ancak komsu illerin ve bolgelerin tarihleri ile baglantili olarak ele alinabilmistir Rize ilinin adi ile ilgili olarak degisik gorusler ileri surulmustur Yunanca pirinc anlamina gelen Rhisos Rumcada Riza olarak dag etegi anlaminda kullanilmistir Osmanlicada ise Rize ufak kirinti dokuntu anlamindadir Ayrica Erzincan in Sakalar donemindeki Eriza olan adinin basindaki e sesinin dusmesi ile adas olarak Rize icin de kullanildigi ifade edilmektedir Osmanli doneminde liman nahiye ve kaza merkezi olarak onemini korumustur 1640 yilinda buraya gelen Evliya Celebi Rize den soyle soz etmistir Trabzon a bagli deniz kiyisinda bahceli guzel bir yerdir Osmanli doneminde Batum Kalesi muhafizi Tuzcuoglu Memis Aga 1814 1817 ve Trabzon agalarinin isyani 1835 gibi isyanlar olmus ve bastirilmistir Rize 19 yuzyilda onemli bir kaza merkezidir Berlin Antlasmasi ile 1878 Lazistan sancaginin merkezi olan Batum Rusya ya birakilinca Rize Trabzon Vilayetine bagli sancagin merkezi olmustur ZilkaleCografyaYeryuzu sekilleri Dogu Karadeniz kiyi siradaglari yayinin kuzey yamacinda yer alan Rize topraklari genel ifade ile daglik ve engebelidir Daglar Kackar 3 937 m Kardovit Dagi 3 810 m Vercenik 3 711 m Tatos Dagi 3 711 m Mezovit 3 711 m Kindevul Tepe 3 562 m Hipot 3 560 m Ziglat 3 511 m Liblin tepe 3 492 m Polant 3 492 m Leskaya 3 475 m Vacakar 3 458 m Cengovit 3 458 m Didvake 3 408 m Gudashevsivrisi Tepesi 3 406 m Salir 3 357 m Lazgedigi Tepe 3 353 m Koyunsokagi Tepesi 3 342m Kolkanli 3 340 m Marsis 3 334 m Hizarkapi Tepe 3 330 m Kebut 3 329 m Asagi Karatas Tepesi 3 322m Varos Dagi 3 304 m Pornak 3 302 m Kusaklikul Tepe 3 281 m Micilo 3 270 m Barut 3 251 m Cimenliliman 3 245 m Ayilibayir 3 210 m Bulut Dagi 3 112 m Acovit 3 109 m Tekfur Tepesi 3 106 m Cermaniman Tepesi 3 094 m Baltas Tepesi 2 955 m Dargovit 2 850 m Seytan Dagi 2 802 m Golyayla Dagi 2 765 m Buluntu Dagi 2 731 m Demir Dagi 2 567 m Okcular Dagi 2 483 m Sazlik Tepesi 1 683 m Iskence Dagi 1 513 m Avup 1 481 m Alan Dagi 1 429 m Zugu Dagi 1 299 m Kol Dagi 1 288 m Cigalver 1 130 m Uskurt Dagi 1 119 m Karaagacli Tepe 992 m Yosluca Tepesi 567 m Kutuk Tepesi 479 m Ana akarsular Dogudan batiya Findikli Deresi Arili Deresi Firtina Deresi Pazar Suyu Buyukdere Taslidere IyidereJeolojik ozellikleri Dogu Karadeniz daglik sistemine dahil olan Rize arazisi esas itibariyla Paleozoik zaman I zaman bir temel uzerinde ve Kretase de III zaman ara devresi baslayan buyuk orojenezle dag olusumu yuzeye cikmis Granodiorit ve kertase flislerinden ibaret olmakla birlikte yer yer Neojen depolarina da rastlanir Butun kiyi kesimi yuzeyde ust Kretase serisi volkanik ortu ve tuflerin fazlaligi ile dikkati ceker Kiyiya yakin yamaclarda ise Kretase sedimanlari yaygin olmakla beraber bu sedimanlarin uzeri yer yer Eosen flis serileri tarafindan ortulmustur Yuksek daglik sahada ise daha cok magmatik elemanlar hakim durumdadir Granit andezit ve bazalt kutleleri yuksekligi 3000 m yi asan hemen her yerde hakim durumdadir Yorede aluvyonlara buyuk akarsu vadilerinin denizden itibaren en cok 10 km ye kadar olan kesimlerinde rastlanir Iklim Rize de yazlari serin kislari ilik ve her mevsim yagisli bir iklim gorulur Elli yil boyunca yapilan rasat sonuclarina gore Rize nin yillik sicaklik ortalamasi 14 C den biraz fazla olarak tespit edilmistir Bu sure icinde kaydedilen en dusuk sicaklik 7 C derece olup en yuksek sicaklik ise 38 C derecedir En soguk ay olan Ocak ayinin sicaklik ortalamasi 6 7 C derece en sicak ay olan Temmuz ayinin sicaklik ortalamasi ise 22 2 C derecedir Ocak en az 5 6 C derece Temmuz en fazla 32 5 C derece oldugu Rize de yillik sicaklik salinimi 25 8 C derecedir Bu haliyle Rize denizsel iklimlerin karakteristik ozelligini tasir Rize de aylik ortalama sicaklik egrisi butun yil 5 C derecenin uzerinde seyretmekte olup sadece 4 ayin sicaklik ortalamasi 10 C derecenin altindadir ve Rize cok nemli bir sehirdir Yaylalar Rize nin ic kesimlerinde zengin orman dokusu civarinda yer alan yaylalarda mevcut altyapiyi kullanarak yapilabilecek fazla yatirim gerektirmeyen bir turizm cesididir Bu aktivite icin gerekli potansiyel tum yaylalarda mevcut olup Ayder Anzer Pokut Hazindag Samistal Vercenik Asagi Kavron Yukari Kavron Ambarli Kito Cat Elevit Handuzu gibi yaylalarda yapilmaktadir Rize nin guneyindeki Kackar Daglari ile yuksek daglarin eteklerinde birbiriyle baglantili bircok yayla vardir Butun bu yaylalar yaz mevsiminde turistler tarafindan ziyaret edilir Bu yaylalarin hemen hemen hepsinde de ot bicme senlikleri yapilmaktadir Bu senliklere katilmak mumkun oldugu gibi yayla eteklerindeki yamaclarda rehberlerle birlikte doga yuruyusu yapma imkani da bulunmaktadir Mutfak kulturuRize mutfak kulturu son donemlerde halk kulturunun genelinde oldugu gibi donusumler gecirse de ozellikle koylerde geleneksel yapisini korumayi surdurur Bolgedeki tarim alanlarinin darligi ve iklim kosullari nedeniyle sinirli sayida sebze ve meyve yetistirilmektedir Tarim alanlari daha cok cay ve 1990 larla birlikte kismen kivi yetistiriciligine ayrilmis durumdadir Aricilik ve bal uretimi Deli bal hala yayginligini surdururken pekmez ureticiligi de uzum pekmezi armut pekmezi bali devam etmektedir Rize kavurmasi Rize Firin Sutlaci Cayeli kuru fasulyesi bolgede meshur olan tatlardir Muhlama Laz boregi misir ekmegi karalahana corbasi yemegi ya da haslamasi vurma veya ezme lahana karalahana sarmasi pepecura hamsili pilav hamsikoli kabak sutlaci en cok tuketilen yemeklerdir Yore mutfaginin baslica ham maddeleri misir misir unu kara lahana fasulye kabak gibi sebzelerin yani sira Karadeniz denince akla ilk gelenlerden olan hamsidir Bununla birlikte hayvansal gidalar da et ve sut urunleri Rize mutfagini zenginlestiren ve tamamlayan unsurlardandir Yilin buyuk bolumunde kapali ve yagisli bir havaya sahip olan Rize de yiyeceklerin guneste kurutularak saklanmasi pek mumkun olmadigindan tursu ve salamura yapimi da on plana cikar Yonetim2020 yilinda TUIK verilerine gore merkez ilceyle beraber 12 Ilce 18 belediye bu belediyelerde 208 mahalle ve ayrica 347 koy vardir Illerde protokolde ilk sirada yer alan Vali merkezi yonetimi temsil eder ve Cumhurbaskani tarafindan atanir Buyuksehir disindaki illerde yerel yonetim sehirler duzeyindedir Belediye Baskani belediye sinirlari icinde kalan secmenin oy coklugu ile secilir Ayni secmen Ilce Belediye Meclisi icin de oy kullanarak ilcelerin belediye meclislerini olusturur Ildeki butun secmenler ayrica il genel meclisi icin de oy kullanarak Il Genel Meclisinin olusumunu saglarlar Il genel meclisi ve belediye meclisi uyelikleri icin yapilan secimlerde onda birlik baraj uygulamali nispi temsil sistemi belediye baskanligi seciminde ise cogunluk sistemi uygulanir Il genel meclisi ve belediye meclisi uye sayilari ilce nufusuna gore kontenjandan kalan sayilarin partilere dagilimi ise D Hondt Sistemine gore belirlenir Kanun 2972 Madde 23 Il Genel Meclisi Il Ozel Idaresinin karar organidir baskanini uyeleri arasindan gizli oyla secer Ayrica Il Genel Meclisi kendi icinden gizli oyla bir yil gorev yapacak 5 kisilik Il Encumenini secer Merkezi yonetim Vali ve Il Mudurlerinden olusur Il Ozel Idaresi Il Genel Meclisi ve Il Encumeni secilmislerden olusur ancak Vali baskanliginda gorev yapar Yerel yonetim ise belediye baskanlari ve belediye meclislerinden olusur Rize Valisi 1981 Malatya dogumlu Ihsan Selim BAYDAS dir Agustos 2023 tarihinde Genclik ve Spor Bakan Yardimcisi iken atanmistir Rize Belediye Baskani 1969 Rize dogumlu Rahmi Metin AK Parti 31 Mart 2024 secimlerinde 54 70 oy oraniyla secilmistir 2019 Turkiye yerel secimleri sonuclarina gore Rize Il Genel Meclisi uye sayisi 25 AK Parti 2 MHP 2 CHP ve 1 IYI Parti olmak uzere 30 dur Rize Belediye Meclisi ise 28 AK Parti 1 CHP ve 2 MHP olmak uzere 31 uyeden olusur 2023 Genel secimleri sonucu Rize yi temsilen TBMM ye AK Parti den 2 milletvekili Muhammed Avci Harun Mertoglu CHP den 1 milletvekili Tahsin Ocakli secilmistir Ilin milletvekilleriNufusGuncel Nufus Degerleri TUIK 6 Subat 2024 verileri Rize ili nufusu 350 506 dir Bu nufusun 67 97 si sehirlerde yasamaktadir 2023 sonu Ilin yuzolcumu 3 835 km2 dir Ilde km2 ye 91 kisi dusmektedir Bu sayi merkezde 585 dir Ilde yillik nufus 1 85 oraninda artmistir Nufus artis orani en yuksek ve en dusuk ilceler Ikizdere 33 99 Merkez ilce 2 71 6 Subat 2024 TUIK verilerine gore merkez ilceyle beraber 12 Ilce 18 belediye bu belediyelerde 208 mahalle ve ayrica 347 koy vardir 2023 yili sonunda Rize ili ve ilcelerinin yerlesim yeri ve nufusla ilgili sayisal bilgileri km2Ilce Nufus 2022 Nufus 2023 Fark Nufus Artisi Belediye Sayisi Mahalle Sayisi Koy Sayisi Koy Nufusu Sehir nufusu Sehirde oturan Alani km2 km2 ye dusen kisiArdesen 42 572 42 467 105 0 25 2 30 40 12 596 29 871 70 34 376 113Camlihemsin 6 911 7 799 888 12 09 1 10 24 5 828 1 971 25 27 897 9Cayeli 42 865 43 075 210 0 49 3 35 54 15 008 28 067 65 16 442 97Derepazari 6 847 7 732 885 12 16 1 7 11 3 341 4 391 56 79 28 276Findikli 16 448 17 385 937 5 54 1 8 23 5 576 11 809 67 93 383 45Guneysu 14 952 15 953 1 001 6 48 1 8 21 7 649 8 304 52 05 159 100Hemsin 2 356 2 499 143 5 89 1 4 8 1 125 1 374 54 98 134 19Ikizdere 6 176 8 676 2 500 33 99 1 7 29 6 499 2 177 25 09 855 10Iyidere 8 446 9 366 920 10 34 1 9 7 3 934 5 432 58 00 28 335Kalkandere 12 903 15 042 2 139 15 34 1 12 22 7 973 7 069 47 00 107 141Merkez 152 056 147 996 4 060 2 71 4 66 60 26 728 121 268 81 94 253 585Pazar 31 484 32 516 1 032 3 23 1 12 48 16 000 16 516 50 79 173 188Rize 344 016 350 506 6 490 1 85 18 208 347 112 257 238 249 67 97 3835 91Rize il nufus bilgileriYil Toplam Sira Fark Sehir Kir1927 171 657 37 10 16 978154 679 90 1935 271 900 26 58 9 24 245247 655 91 1940 172 764 48 36 10 16 940155 824 90 1945 171 929 49 0 14 23 704148 225 86 1950 181 512 51 6 14 25 600155 912 86 1955 211 967 52 17 18 38 999172 968 82 1960 248 930 48 17 22 53 903195 027 78 1965 281 099 46 13 23 63 554217 545 77 1970 315 700 46 12 23 72 714242 986 77 1975 336 278 47 7 25 82 708253 570 75 1980 361 258 48 7 27 96 152265 106 73 1985 374 206 50 4 30 111 368262 838 70 1990 348 776 51 7 38 133 370215 406 62 2000 365 938 52 5 56 205 245160 693 44 2007 316 252 57 14 62 197 167119 085 38 2008 319 410 57 1 59 189 704129 706 41 2009 319 569 57 0 61 195 569124 000 39 2010 319 637 57 0 62 197 520122 117 38 2011 323 012 57 1 63 202 636120 376 37 2012 324 152 56 0 64 207 631116 521 36 2013 328 205 56 1 62 204 194124 011 38 2014 329 779 56 0 64 211 495118 284 36 2015 328 979 56 0 66 215 596113 383 34 2016 331 048 56 1 67 221 040110 008 33 2017 331 041 56 0 67 222 418108 623 33 2018 348 608 56 5 59 206 088142 520 41 2019 343 212 56 2 65 223 584119 628 35 2020 344 359 56 0 66 228 670115 689 34 2021 345 662 56 0 68 233 866111 796 32 2022 344 016 56 0 68 234 538109 478 32 2023 350 506 56 2 63 221 458129 048 37 UlasimTurkiye nin her yerinden Rize ye kara yolu baglantisi vardir Dogu Karadeniz sahil seridi uzerinde yer alan Rize de ulasim kara yolu ile saglanmaktadir Liman baglantisi tamamen endustriyel amaclar icin kullanilir Turistik amacli geziler disinda denizyolu ile sivil tasima yapilmamaktadir Demiryolu agi ve hava limani sehirde mevcut degildir Hava yolu ile ulasim Pazar Cayeli arasindaki Rize Artvin Havalimani ndan saglanmaktadir Sivil havayolu sektorunde yasanan gelismeler neticesinde kentin goc vermis oldugu buyuk sehirlerle olan ulasim baglantisi kara yolu ulasimindan cok havayolu ulasimina kaymistir Batida 76 km ile Trabzon a guneyde 251 km ile Erzurum a doguda ise 159 km ile Artvin e ve 109 km ile de Sarp Sinir Kapisi na kara yolu ile baglantilidir Dogu Karadeniz limanlari icerisinde gelismeye en musait topografik konumda olan liman Rize Limani dir Liman konumu itibari ile kara yolu hatlarina bagli olup Trabzon Hopa Rusya limanlari ve Ikizdere Erzurum uzerinden Iran baglantisi ile Karadeniz Bolgesinin en kestirme transit yol merkezidir kaynak belirtilmeli KonumKonum BilgileriIlce Kurulus Yili Onceden bagli oldugu ilce Alani km Rakim mt Merkeze km Ulasan YollarRize Merkez 253 11 23 Ardesen 1953 Pazar 376 5 47 24 Camlihemsin 1960 Ardesen 897 311 65 24 Ardesen gt Cayeli 1944 Merkez 442 10 19 23 Derepazari 1990 Merkez 28 8 9 23 Findikli 1948 Hopa 383 11 63 24 Guneysu 1987 Merkez 159 169 15 23 gt Hemsin 1990 Pazar 134 315 49 23 Pazar gt Ikizdere 1945 Merkez 855 556 50 01Iyidere 1990 Merkez 28 7 15 23 Kalkandere 1959 Merkez 107 167 21 01 gt 23 Rize gt Pazar Cumh once 173 34 38 23 RIZE 1935 3 835Spor2018 2019 Sezonu sonunda futbol takimi Caykur Rizespor Super Lig i 11 sirada tamamladi 3 Ligdeki Pazarspor un yani sira Bolgesel Amator Lig de 2 kadin futbol liginde 1 takimi ligde kalmistir Erkekler voleybol 1 Liginde Findiklispor grup 8 si olmustur Voleybol kadinlar 2 Liginde Pazar Kackar Saglik Koleji kume duserken Caykur Rizespor ve Findikli Tenis Doga ve Su Sporlar takimlari ligde kalmistir Hentbol super ligindeki Ardesen GSK kadin takimi ligi 3 sirada tamamlamistir Super ligin diger takimi Pazarspor un haklari dondurulmustur Guneysuspor erkek takimi super lige yukselmistir Erkekler hentbol 2 Liginde Rize GSK da yer almaktadir Ziraat Turkiye Kupasi nda Pazarspor 4 turda Caykur Rizespor 5 turda elenmislerdir Hentbol Kadinlar Turkiye Kupasi nda Ardesen GSK yari finalde Kastamonu Bld spor a yenilerek Kupa 3 su olmustur Onemli spor tesisleri Caykur Didi Stadyumu 15 332 Yenisehir Spor Salonu 3 000 ve Rize Olimpik yuzme Havuzu 1 000 dur Doga sporlari Rafting gibi Akarsu Sporlari Dagcilik Trekking gibi Yuruyus Sporlari Heliski ve Jeep gibi Doga Sporlari bolgede ozellikle turizm acisindan yaygindir Ilin milletvekilleriFotograflarAnzer Yaylasi Rize de gun batimiAyrica bakinizKolhis Rize ilindeki yerlesim yerleri listesiKardes sehirlerBursa Turkiye Kakegawa Japonya Kedah MalezyaKaynakca Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete de yayimlandi 39 ilin valisi degisti Haberturk com 27 Ekim 2018 25 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2018 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 Meteoroloji Genel Mudurlugu 23 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ekim 2021 18 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2020 https biruni tuik gov tr medas kn 95 amp locale tr 4 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde TUIK 4 Subat 2020 verileri 5 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 PDF 18 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 22 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 1 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Arsivlenmis kopya TBMM 4 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2023 Arsivlenmis kopya 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 Arsivlenmis kopya PDF 7 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Subat 2020 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2021 PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g h i Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Sonuclari html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Rize Nufusu nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Rize Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Rize Nufusu nufusubu com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Rize Artvin Havalimani milliyet 31 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Agustos 2017 Icisleri Bakanligi Iller Idaresi Genel Mudurlugu Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 1 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Karayollari Genel Mudurlugu 14 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2020 Rize ve Bursa Kardes Sehir Haberler com 9 Ekim 2014 31 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2021 Rize ye Japonya dan Kardes Sehir Hurriyet com tr 22 Mayis 2015 31 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2021 Dis baglantilarRize Valiligi19 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Belediyesi22 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize il kultur ve Turizm Mudurlugu5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Il Tarim ve Orman Mudurlugu3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Il Ozel Idaresi5 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Recep Tayyip Erdogan Egitim ve Arastirma Hastanesi16 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Gezi Rehberi27 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Muftulugu21 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Is kur3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Genclik ve Spor Il Mudurlugu3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rize Il Halk Kutuphanesi3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde T C Rize Valiligi AB ve Dis Iliskiler Burosu3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde