Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türk edebiyatı'nda hem sözlü hem yazılı, manzum ve mensur hikâye geleneğine sahip olmasına rağmen Tanzimat'tan sonra farklı yapısal özellikler taşıyan bir anlatı türü olarak yeni bir hikâye tarzı oluşmuştur. Giritli Ali Aziz Efendi tarafından 1796-97'de yazılan ve ilk defa 1852 tarihinde basılan Muhayyelât, Batı tesiri olmadan gerçekçi anlatıma olan yakınlığı noktasında modern Türk hikâyesinin başlangıcı sayılmaktadır. Bunun dışında, XIX. yüzyılda basımları yapılarak yaygınlık kazanmış olan meddah hikâyeleri "yeni hikâyeye" zemin hazırlayan eserler olarak görülmektedir. 1875-1890 yılları arasında Ahmed Midhat Efendi'nin devam eden Letâif-i Rivâyât serisinin dışında Mehmet Celal'in Venüs, Cemile gibi uzun hikâyeleri ile Nabizâde Nâzım'ın ilk dönem hikâyeleri bulunmaktadır.Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler adlı eseri Türk edebiyatında modern anlamda kısa hikâyenin başlangıcı kabul edilmektedir. Halid Ziya Uşaklıgil'in 1888'de yazdığı Bir Muhtıranın Son Yaprakları ile Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası adlı çalışmaları Avrupaî tarzda ilk hikâyeler kabul edilmektedir.
Adlandırılışı
Türk edebiyatında hikâye türünün ilk örnekleri Batı edebiyatı etkisinde geliştiğini söylenemez; Batılı anlamda ise hikâyenin bir tür olarak ortaya çıkışı romandan daha sonraya rastlamaktadır ve Osmanlı-Türk edebiyatında hikâye türünün ilk örneğini belirlemede kararsızlık mevcuttur. Bunun sebebi, roman çeviri yoluyla Türk edebiyatına dahil olurken "hikâye" sözcüğü, "destandan masala, menkıbeye, romandan tiyatroya kadar bütün tahkiyeli" metinleri kapsadığı için kendine özgü bir türün adı olan "hikâye" özel adı ile karıştırılmasıdır. Bundan dolayı Türk edebiyatında yazarlar, her iki kavramı "hikâye" türüne karşılık kullanmıştır.Namık Kemal, İntibah romanının önsözünde hikâyenin yazılmasındaki gayelerden bahsederken kendi romanı için "Onun için biz de şu eser-i âcizanenin havi olduğu bikr-i hayali bir hikâye-i muhayyele ile yaşmaklamak istedik." demiştir.Ahmet Mithat, Letaif-i Rivayat serisinde "…ismiyle bir hikâyeyi havidir." şeklinde notlar düşmekte ise de bu ifadeler tür belirtmekten ziyade tahkiye kavramının karşılığı olarak kullanılmıştır.Recâizade Mahmut Ekrem, Muhsin Bey yahut Şâirliğin Hazin Bir Neticesi adlı eserinin giriş yazısında romanı, büyük hikâye olarak adlandırmıştır.Halit Ziya Uşaklıgil, Hikâye isimli eserinde hikâye kelimesiyle hikâye ve roman türlerini birlikte ele almış ve her iki türü de hikâye başlığı altında değerlendirmiştir.
Gelişimi
İlk örnekler
Giritli Ali Azîz Efendi'nin 1796-97'de yazdığı ve ilk defa 1852 tarihinde basılan Muhayyelât, Batı tesiri olmadan gerçekçi anlatıma olan yakınlığı noktasında modern Türk hikâyesinin başlangıcı sayılmaktadır.İslam Ansiklopedisi'nde "Muhayyelat-ı Aziz Efendi'nin klasik hikâyecilikten modern hikâyeciliğe geçişte bir dönüm noktası kabul edildiği" belirtilmektedir. Eserin hem klasik hikâyenin hem de modern hikâyenin özelliklerini taşıdığı belirtilmekte ve modern hikâyenin özellikleri olarak şunlar öne çıkarılmaktadır: "Oldukça sade bir dille kaleme alınması, bazı bölümlerinde mekânın coğrafi gerçekçilikle örtüşmesi, üslupta yer yer basmakalıplıktan kurtulma gayreti, bazı yerlerde hikâye kahramanlarının sosyal durumlarına uygun şekilde konuşturulma dikkatinin bulunması, 18. yüzyıl 63 İstanbul'una ait yerli çizgilerin işlenmesi."
Ahmet Mithat Efendi, Kıssadan Hisse ve Letâif-i Rivâyat (1870-1893) eserleriyle hikâye türünün ilk yerli örneklerini vermiştir. Aynı yıllarda Emin Nihat Bey tarafından Müsâmeretnâme yazılmıştır. Bir yanıyla Binbir Gece hikâyelerine bağlanan Müsâmeretnâme, eski ile yeninin geçiş noktasında durmaktadır. Modern hikâyeye geçiş noktasında kısa hikâye türünün ilk örneği, Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler (1891) isimli kitabıdır. Küçük Şeyler bir mukaddime ile altı hikâye, bir mensure ve bir tercümeden oluşur. Sami Paþazade Sezai, Küçük Şeyler'den sonra yayımlanan Rumuzu'l Edep (1898) ve İclâl'de (1924), gezi yazıları, sohbetler, siyasi makaleler dışında öykülere de yer vermiştir.Nabizade Nazım, uzun hikâyesi Karabibik'le (1891) hikâye türünü hem tematik olarak hem de realist ve naturalist yönelimiyle gerçekçiliğin çizgisine taşır. Konusu Kaş'ta geçen eser, Anadolu köylüsünün hayatından kesitler vermektedir. Servet-i Fünûn döneminde hikâye türünün Batılı anlamda örnekleri Halit Ziya Uşaklıgil tarafından verilmiştir. Halit Ziya'nın Bir Muhtıranın Son Yaprakları (1888) ile Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası (1888) adlı uzun öykülerini Batılı tarzda ilk "hikâye"ler olarak kabul etmektedirler. Bu dönemde Mehmet Rauf, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Hüseyin Cahit Yalçın gibi yazarlar da çeşitli öyküler yazmışlardır. Fecr-i Âti döneminde ise Cemil Süleyman Alyanakoğlu bu akımın öykü yazan belli başlı kişisidir.
Millî Edebiyat dönemi
Millî Edebiyat, II. Meşrutiyet ile Cumhuriyet'in ilk yılları arasında faaliyet gösteren edebiyat akımıdır. Bu dönemde, Osmanlıcılık, Türkçülük, milliyetçilik gibi ideolojiler sonucu halka yöneliş ve toplum için sanat anlayışı ortaya çıkmıştır. Millî Edebiyat hikâye ve romanının en önemli niteliklerinden birisi olan İstanbul'dan Anadolu'ya yönelme; Anadolu coğrafyası, insanı ve hayatını ciddi anlamda gündeme taşımadır. Bu dönemin en önemli hikâye yazarı Ömer Seyfettin'dir. Geleneksel dil ve yazın anlayışlarını aşmaya çalışan tutumuyla çağdaş Türk hikâyeciliğinin başlangıcında önemli rolü vardır ve Maupassant tarzı hikâye kurgusunu Türk edebiyatına yerleştirmiştir. Kahramanlık, geleneksel hayatın sert gerçeklerini anlattığı hikâyelerin yanında gündelik hayatı, sıradan insanları, memurları, kadın-erkek ilişkilerini anlattığı hikâyeler yazmıştır. Hikâyelerinin birçoğunda, din kisvesi altında yapılan yanlışları, batıl inançları ve taassubu eleştirmiştir. Hayatı boyunca toplamda 138 hikâye, 21 küçük hikâye yazmıştır.
Bu dönemin hikâyeleri düzenli bir olay akışı, giriş, gelişme ve sonuç bölümleri ile içerik açısından düşünce, nükte, şaşırtıcılık ve abartmaya sahiptir. Memduh Şevket Esendal, F. Celaleddin, Refik Halit Karay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edib Adıvar bu dönemde hikâye yazan diğer yazarlardır.
Cumhuriyet dönemi
1923-1928 yılları arasında F. Celaleddin, Reşat Nuri Güntekin, Ercüment Ekrem, Aka Gündüz gibi Cumhuriyet öncesi kuşağın hikâye kitapları yayımlanmıştır. Cumhuriyet kuşağı yazarlarının hikâyeleri 1926'dan sonra gazete ve dergilerde; 1929'dan sonra ise kitap halinde basılmıştır ve 1930'lu yıllarda yoğunluk kazanmıştır.Resimli Ay dergisi "En Güzel Hikâyeler" adı altında 1928, 1929 ve 1930 yıllarında olmak üzere bir dizi hikâye seçkisi yayımlamıştır. İçlerinde yer alan hikâyelerin seçiminin, yazarları tarafından yapıldığı belirtilen bu kitapların "1928 En Güzel Hikâyeler" adını taşıyanında Aka Gündüz, Ercüment Ekrem, Reşat Nuri, Valâ Nurettin, Mahmut Yesari, Necip Fazıl, Sadri Etem, Nahit Sırrı, Hikmet Şevki, Celâlettin Ekrem ve Nizamettin Nazif'in toplam on altı hikâyesi bulunmaktadır. Aynı dergi tarafından Eylül 1927'de Resimli Hikaye dergisi, Aralık 1931'de "Küçük Hikâyeler Koleksiyonu" adlı seçki yayımlanmaya başlanmıştır.Yaşar Nabi Nayır, Varlık Yayınları'nı kurduktan sonra hikâyeye tür olarak ayrı bir önem vermiş, 1948-1959 yılları arasında, düzenli şekilde "Yeni Hikâyeler" genel başlığıyla, on iki kitap yayımlamıştır.
Temalar ve anlatım tarzları
Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla birlikte resmîleşen ve böylelikle yeni bir boyut kazanan Batılılaşma çabaları edebiyatı da etkilemiştir. Bu dönemdeki hikâye, geleneğin etkisiyle gerçekliğe, günlük yaşama uzak durmaktadır. Hikâye tür olarak kaynağını günlük yaşamdan, sıradan insanın dünyasından almaktadır. İlk hikâye örneklerinde ayrıntılara fazla itibar edilmediği, her unsurun oldukça yüzeysel ve kabataslak bir anlatımının olduğu görülmektedir.Selim İleri, bu dönemdeki hikâyecilerin politik olmaktan, dünyanın kavranışında neyi seçtiklerinden, dönemlerinin toplumsal yapısını belirleyen anaetmenleri irdelemekten habersiz kaldığını bu yüzden toplumsal yaşamı yansıtmaktan çok uzak boyutlarına sığındıklarını belirtmiştir. İleri, dönemin hikâyecilerini iki gruba ayırmıştır: Ahmet Mithat, Emin Nihat gibi Osmanlı'nın yüzeyde yenileşme hareketlerini, toplumun genel kalabalığının kavradığı gibi yansıtan, dolayısıyla yarı aydın niteliklerinden kurtulamayan öykücüler ile Nabizade Nazım gibi tarihin genel akışını kavramış, toplumunu bu akış içinde değerlendirmeye çalışan, politik seçimlerini yapmış, öyküyü çağcıl kılma çabasıyla yüklü öykücüler. Tanzimat'ın ilk dönemlerinde çatışmalar daha çok insan ve toplum arasındadır. İlk dönem eserlerinde kahramanların karşısında çatışma unsuru olarak toplumu temsil eden kuvvetli insanlar ya da karşı konulamayan şartlar yer almaktadır. Modern hikâyeyle birlikte geleneksel anlatılardaki insan dışı unsurlar yerlerini sıradan insanlara bırakmaya başlamışlardır. Ahmet Mithat Efendi, hikâyelerinde düşmüş kadınlar, köy hayatı ve kadın hakları gibi konuları da işlerken Samipaşazade Sezai, realist konuları romantik bir üslupla yazmıştır.
Servet-i Fünûn döneminde Halit Ziya hem Türk romanının hem de modern Türk hikâyesinin öncüsü sayılmaktadır. Bu dönemin yazarları hikâyelerinde realist bir tavrı esas almış, yaşadıkları bir hayatı işlemişlerdir: Romantik hisler, ilişkiler ve tabiata yaklaşım açısından romantizm mevcutken hikâye kişilerini genelde kendilerine benzeyen insanlardan ve yaşadıkları muhitlerden seçmekle gerçekçi bir yaklaşım içinde olmuşlar. Hikâyelerindeki kişiler, İstanbul zevk ve eğlence âlemlerinin müdavimleriyken mekân da yine İstanbul'dur. Şahısların fiziki özellikleri geniş bir şekilde, tasvir edilmemiş, daha çok psikolojilerinin verilmesine çalışılmıştır. Sosyal konularla uğraşmayan Servet-i Fünûn yazarları, ilgilerini insana ve onun her şeyden soyutlanmış yaşamına yöneltmişlerdir. Buna paralel olarak eserlerdeki çatışmalar daha küçük boyutlu ve iç dünyayla alâkalıdır.Hüseyin Rahmi Gürpınar gibir bazı yazarlar, Servet-i Fünûn'un etkisi dışında kalarak popüler konuları ele almışlardır. Gürpınar'ın hikâyelerinde fikir tek olaya dayanmaktadır ve uzun konuşmalar, gereksiz ayrıntılar mevcut değildir.
Millî edebiyat dönemindeki hikâye yazarları halkı bilinçlendirme gayretindedirler ve milleti ilgilendiren konulara yönelmişlerdir. Dilde meydanagelen sadeleşme hareketiyle birlikte hikâyelerin dil ve anlatımı günlük hayatta kullanıldığı şekle yaklaşmıştır.
Kaynakça
- ^ a b Kahraman, Alim (1998). "HiKAYE". TDV İslâm Ansiklopedisi. Cilt Cilt 17. ss. s. 493. 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ Akyüz, Kenan (1979). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri: 1860-1923. Ankara. s. 106. ISBN .
- ^ Kahraman, s. 495.
- ^ Rauf, Mehmet, Hayât-ı Muhayyel Muharriri, SF, 22 Haziran 1899, nr. 435, s. 250-252
- ^ a b c d e f g h Daşçıoğlu, Yılmaz; Koç, Okan (2009). (PDF). 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2017.
- ^ Aydın, Hilal (Ağustos 2008). (PDF). Ankara: Bilkent Üniversitesi. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2017.
- ^ Özgül, M. Kayahan (2000). "Hikâyenin Romanı". Hece Türk Öykücülüğü Özel Sayısı. 46-47. s. 33.
- ^ Kemal, Namık (1971). Özön, Mustafa Nihat (Ed.). İntibah. İstanbul: Remzi Kitabevi. s. 26.
- ^ Ekrem, Recaizade Mahmut (1997). Parlatır, İsmail; Çetin, Nurullah; Sazyek, Hakan (Ed.). Bütün Eserleri III. MEB Yayınları. s. 141.
- ^ Uşaklıgil, Halit Ziya (1998). Arslan, Nur Gürani (Ed.). Hikâye. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ^ Duymaz, Recep (1999). Muhayyelât Üzerinde Bir inceleme. İstanbul: Arma Yayınları.
- ^ “Hikâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1988. 479-501.
- ^ Tanpınar, Ahmet Hamdi (1988). 19'uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi (7. bas.). İstanbul: Çağlayan Kitabevi. s. 289.
- ^ Törenek, Mehmet. (PDF). 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
- ^ Ömer, Ayhan (Nisan-Mayıs 2005). "Sami Paşazade Sezai Kedi Öykülerinin En Güzelini Yazdı" (PDF). İmge Öyküler, 2. 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
- ^ Dino, Güzin. "NABİZÂDE NAZIM'IN (1865-1893) "KARABİBİK" İSİMLİ HİKÂYESİ ÜZERİNE BİR DENEME" (PDF). 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
- ^ . İslam Ansiklopedisi. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
- ^ a b c d e İleri, Selim (Temmuz 1975). (PDF). Türk Dili. Türk Öykücülüğü Özel Sayısı. Cilt XXXII (Sayı 286). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 24 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.
- ^ Canan, Sevinç (2009). "ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ (1923-1938) TÜRK ROMANINDA SİYASÎ, SOSYAL VE AHLÂKÎ BİR SORUNSAL OLARAK YOZLAŞMA" (PDF). The Journal of Academic Social Science Studies. Volume 2 (1). ss. 25-54. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mart 2017.
- ^ Bozdoğan, Ahmet (2006). "Dönem ve Akım Nitelemeleri Arasında Kalmış Bir Terim: Milli Edebiyat" (PDF). İlmi Araştırmalar, 22. TÜBİTAK ULAKBİM. ss. 15,36. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.[]
- ^ a b Gümüş, Semih (2010). Öykünün Kedi Gözü (PDF) (2. bas.). İstanbul: Can Yayınları. ISBN . 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ Yaprak, Tahsin; Bayrak, Özcan (Eylül 2013). "TÜRK HİKÂYECİLİĞİNDE HALDUN TANER'İN YERİ VE KİTAPLARINDA YER ALMAYAN "TÖHMET" ADLI İLK HİKÂYESİ". Tarih Okulu Dergisi, 15. ss. 481-498. doi:10.14225/Joh291.
- ^ Afzali, Najia (2011). . Ankara. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017.
- ^ Köşeli, Yusuf. (PDF). 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017.
- ^ Güzel, Hasan Celâl; Çiçek, Kemal; Koca, Salim, (Ed.) (2002). "TÜRKLER". Cilt Cilt 15. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. s. 181. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2017.
- ^ Özerdim, Sami N. (Temmuz 1975). "Türk Öykü Kitapları Zamandizini". Türk Dili. XXXIII (286). ss. 156-165.
- ^ Alim, Kahraman (2006). "Türk Edebiyatında Hikâye Literatürü: Cumhuriyet Dönemi". Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 4 (7). ss. 129-141.
- ^ Kahraman 2006, s. 130.
- ^ a b c d e Ayşe, Demir. "Başlangıcından Cumhuriyete Kadar Ana Çizgileriyle Türk Hikâyesi". Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. Cilt 4 (Sayı 7). ss. s. 99-128.
- ^ Kerman, Zeynep (1986). Sami Paşazade Sezai. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 2.
- ^ a b Törenek, Mehmet (1999). Hikâye ve Romanlarıyla Mehmet Rauf. İstanbul. s. 426.
- ^ Levend, Agâh Sırrı (1964). Hüseyin Rahmi Gürpınar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. s. 71.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk edebiyati nda hem sozlu hem yazili manzum ve mensur hikaye gelenegine sahip olmasina ragmen Tanzimat tan sonra farkli yapisal ozellikler tasiyan bir anlati turu olarak yeni bir hikaye tarzi olusmustur Giritli Ali Aziz Efendi tarafindan 1796 97 de yazilan ve ilk defa 1852 tarihinde basilan Muhayyelat Bati tesiri olmadan gercekci anlatima olan yakinligi noktasinda modern Turk hikayesinin baslangici sayilmaktadir Bunun disinda XIX yuzyilda basimlari yapilarak yayginlik kazanmis olan meddah hikayeleri yeni hikayeye zemin hazirlayan eserler olarak gorulmektedir 1875 1890 yillari arasinda Ahmed Midhat Efendi nin devam eden Letaif i Rivayat serisinin disinda Mehmet Celal in Venus Cemile gibi uzun hikayeleri ile Nabizade Nazim in ilk donem hikayeleri bulunmaktadir Samipasazade Sezai nin Kucuk Seyler adli eseri Turk edebiyatinda modern anlamda kisa hikayenin baslangici kabul edilmektedir Halid Ziya Usakligil in 1888 de yazdigi Bir Muhtiranin Son Yapraklari ile Bir Izdivacin Tarih i Muasakasi adli calismalari Avrupai tarzda ilk hikayeler kabul edilmektedir AdlandirilisiTurk edebiyatinda hikaye turunun ilk ornekleri Bati edebiyati etkisinde gelistigini soylenemez Batili anlamda ise hikayenin bir tur olarak ortaya cikisi romandan daha sonraya rastlamaktadir ve Osmanli Turk edebiyatinda hikaye turunun ilk ornegini belirlemede kararsizlik mevcuttur Bunun sebebi roman ceviri yoluyla Turk edebiyatina dahil olurken hikaye sozcugu destandan masala menkibeye romandan tiyatroya kadar butun tahkiyeli metinleri kapsadigi icin kendine ozgu bir turun adi olan hikaye ozel adi ile karistirilmasidir Bundan dolayi Turk edebiyatinda yazarlar her iki kavrami hikaye turune karsilik kullanmistir Namik Kemal Intibah romaninin onsozunde hikayenin yazilmasindaki gayelerden bahsederken kendi romani icin Onun icin biz de su eser i acizanenin havi oldugu bikr i hayali bir hikaye i muhayyele ile yasmaklamak istedik demistir Ahmet Mithat Letaif i Rivayat serisinde ismiyle bir hikayeyi havidir seklinde notlar dusmekte ise de bu ifadeler tur belirtmekten ziyade tahkiye kavraminin karsiligi olarak kullanilmistir Recaizade Mahmut Ekrem Muhsin Bey yahut Sairligin Hazin Bir Neticesi adli eserinin giris yazisinda romani buyuk hikaye olarak adlandirmistir Halit Ziya Usakligil Hikaye isimli eserinde hikaye kelimesiyle hikaye ve roman turlerini birlikte ele almis ve her iki turu de hikaye basligi altinda degerlendirmistir GelisimiIlk ornekler Giritli Ali Aziz Efendi nin 1796 97 de yazdigi ve ilk defa 1852 tarihinde basilan Muhayyelat Bati tesiri olmadan gercekci anlatima olan yakinligi noktasinda modern Turk hikayesinin baslangici sayilmaktadir Islam Ansiklopedisi nde Muhayyelat i Aziz Efendi nin klasik hikayecilikten modern hikayecilige geciste bir donum noktasi kabul edildigi belirtilmektedir Eserin hem klasik hikayenin hem de modern hikayenin ozelliklerini tasidigi belirtilmekte ve modern hikayenin ozellikleri olarak sunlar one cikarilmaktadir Oldukca sade bir dille kaleme alinmasi bazi bolumlerinde mekanin cografi gercekcilikle ortusmesi uslupta yer yer basmakalipliktan kurtulma gayreti bazi yerlerde hikaye kahramanlarinin sosyal durumlarina uygun sekilde konusturulma dikkatinin bulunmasi 18 yuzyil 63 Istanbul una ait yerli cizgilerin islenmesi Ahmet Mithat Efendi Kissadan Hisse ve Letaif i Rivayat 1870 1893 eserleriyle hikaye turunun ilk yerli orneklerini vermistir Ayni yillarda Emin Nihat Bey tarafindan Musameretname yazilmistir Bir yaniyla Binbir Gece hikayelerine baglanan Musameretname eski ile yeninin gecis noktasinda durmaktadir Modern hikayeye gecis noktasinda kisa hikaye turunun ilk ornegi Samipasazade Sezai nin Kucuk Seyler 1891 isimli kitabidir Kucuk Seyler bir mukaddime ile alti hikaye bir mensure ve bir tercumeden olusur Sami Pathazade Sezai Kucuk Seyler den sonra yayimlanan Rumuzu l Edep 1898 ve Iclal de 1924 gezi yazilari sohbetler siyasi makaleler disinda oykulere de yer vermistir Nabizade Nazim uzun hikayesi Karabibik le 1891 hikaye turunu hem tematik olarak hem de realist ve naturalist yonelimiyle gercekciligin cizgisine tasir Konusu Kas ta gecen eser Anadolu koylusunun hayatindan kesitler vermektedir Servet i Funun doneminde hikaye turunun Batili anlamda ornekleri Halit Ziya Usakligil tarafindan verilmistir Halit Ziya nin Bir Muhtiranin Son Yapraklari 1888 ile Bir Izdivacin Tarih i Muasakasi 1888 adli uzun oykulerini Batili tarzda ilk hikaye ler olarak kabul etmektedirler Bu donemde Mehmet Rauf Ahmet Hikmet Muftuoglu Huseyin Cahit Yalcin gibi yazarlar da cesitli oykuler yazmislardir Fecr i Ati doneminde ise Cemil Suleyman Alyanakoglu bu akimin oyku yazan belli basli kisisidir Milli Edebiyat donemi Milli Edebiyat II Mesrutiyet ile Cumhuriyet in ilk yillari arasinda faaliyet gosteren edebiyat akimidir Bu donemde Osmanlicilik Turkculuk milliyetcilik gibi ideolojiler sonucu halka yonelis ve toplum icin sanat anlayisi ortaya cikmistir Milli Edebiyat hikaye ve romaninin en onemli niteliklerinden birisi olan Istanbul dan Anadolu ya yonelme Anadolu cografyasi insani ve hayatini ciddi anlamda gundeme tasimadir Bu donemin en onemli hikaye yazari Omer Seyfettin dir Geleneksel dil ve yazin anlayislarini asmaya calisan tutumuyla cagdas Turk hikayeciliginin baslangicinda onemli rolu vardir ve Maupassant tarzi hikaye kurgusunu Turk edebiyatina yerlestirmistir Kahramanlik geleneksel hayatin sert gerceklerini anlattigi hikayelerin yaninda gundelik hayati siradan insanlari memurlari kadin erkek iliskilerini anlattigi hikayeler yazmistir Hikayelerinin bircogunda din kisvesi altinda yapilan yanlislari batil inanclari ve taassubu elestirmistir Hayati boyunca toplamda 138 hikaye 21 kucuk hikaye yazmistir Bu donemin hikayeleri duzenli bir olay akisi giris gelisme ve sonuc bolumleri ile icerik acisindan dusunce nukte sasirticilik ve abartmaya sahiptir Memduh Sevket Esendal F Celaleddin Refik Halit Karay Yakup Kadri Karaosmanoglu Halide Edib Adivar bu donemde hikaye yazan diger yazarlardir Cumhuriyet donemi 1923 1928 yillari arasinda F Celaleddin Resat Nuri Guntekin Ercument Ekrem Aka Gunduz gibi Cumhuriyet oncesi kusagin hikaye kitaplari yayimlanmistir Cumhuriyet kusagi yazarlarinin hikayeleri 1926 dan sonra gazete ve dergilerde 1929 dan sonra ise kitap halinde basilmistir ve 1930 lu yillarda yogunluk kazanmistir Resimli Ay dergisi En Guzel Hikayeler adi altinda 1928 1929 ve 1930 yillarinda olmak uzere bir dizi hikaye seckisi yayimlamistir Iclerinde yer alan hikayelerin seciminin yazarlari tarafindan yapildigi belirtilen bu kitaplarin 1928 En Guzel Hikayeler adini tasiyaninda Aka Gunduz Ercument Ekrem Resat Nuri Vala Nurettin Mahmut Yesari Necip Fazil Sadri Etem Nahit Sirri Hikmet Sevki Celalettin Ekrem ve Nizamettin Nazif in toplam on alti hikayesi bulunmaktadir Ayni dergi tarafindan Eylul 1927 de Resimli Hikaye dergisi Aralik 1931 de Kucuk Hikayeler Koleksiyonu adli secki yayimlanmaya baslanmistir Yasar Nabi Nayir Varlik Yayinlari ni kurduktan sonra hikayeye tur olarak ayri bir onem vermis 1948 1959 yillari arasinda duzenli sekilde Yeni Hikayeler genel basligiyla on iki kitap yayimlamistir Temalar ve anlatim tarzlariOsmanli Devleti nde Tanzimat Fermani nin ilaniyla birlikte resmilesen ve boylelikle yeni bir boyut kazanan Batililasma cabalari edebiyati da etkilemistir Bu donemdeki hikaye gelenegin etkisiyle gerceklige gunluk yasama uzak durmaktadir Hikaye tur olarak kaynagini gunluk yasamdan siradan insanin dunyasindan almaktadir Ilk hikaye orneklerinde ayrintilara fazla itibar edilmedigi her unsurun oldukca yuzeysel ve kabataslak bir anlatiminin oldugu gorulmektedir Selim Ileri bu donemdeki hikayecilerin politik olmaktan dunyanin kavranisinda neyi sectiklerinden donemlerinin toplumsal yapisini belirleyen anaetmenleri irdelemekten habersiz kaldigini bu yuzden toplumsal yasami yansitmaktan cok uzak boyutlarina sigindiklarini belirtmistir Ileri donemin hikayecilerini iki gruba ayirmistir Ahmet Mithat Emin Nihat gibi Osmanli nin yuzeyde yenilesme hareketlerini toplumun genel kalabaliginin kavradigi gibi yansitan dolayisiyla yari aydin niteliklerinden kurtulamayan oykuculer ile Nabizade Nazim gibi tarihin genel akisini kavramis toplumunu bu akis icinde degerlendirmeye calisan politik secimlerini yapmis oykuyu cagcil kilma cabasiyla yuklu oykuculer Tanzimat in ilk donemlerinde catismalar daha cok insan ve toplum arasindadir Ilk donem eserlerinde kahramanlarin karsisinda catisma unsuru olarak toplumu temsil eden kuvvetli insanlar ya da karsi konulamayan sartlar yer almaktadir Modern hikayeyle birlikte geleneksel anlatilardaki insan disi unsurlar yerlerini siradan insanlara birakmaya baslamislardir Ahmet Mithat Efendi hikayelerinde dusmus kadinlar koy hayati ve kadin haklari gibi konulari da islerken Samipasazade Sezai realist konulari romantik bir uslupla yazmistir Servet i Funun doneminde Halit Ziya hem Turk romaninin hem de modern Turk hikayesinin oncusu sayilmaktadir Bu donemin yazarlari hikayelerinde realist bir tavri esas almis yasadiklari bir hayati islemislerdir Romantik hisler iliskiler ve tabiata yaklasim acisindan romantizm mevcutken hikaye kisilerini genelde kendilerine benzeyen insanlardan ve yasadiklari muhitlerden secmekle gercekci bir yaklasim icinde olmuslar Hikayelerindeki kisiler Istanbul zevk ve eglence alemlerinin mudavimleriyken mekan da yine Istanbul dur Sahislarin fiziki ozellikleri genis bir sekilde tasvir edilmemis daha cok psikolojilerinin verilmesine calisilmistir Sosyal konularla ugrasmayan Servet i Funun yazarlari ilgilerini insana ve onun her seyden soyutlanmis yasamina yoneltmislerdir Buna paralel olarak eserlerdeki catismalar daha kucuk boyutlu ve ic dunyayla alakalidir Huseyin Rahmi Gurpinar gibir bazi yazarlar Servet i Funun un etkisi disinda kalarak populer konulari ele almislardir Gurpinar in hikayelerinde fikir tek olaya dayanmaktadir ve uzun konusmalar gereksiz ayrintilar mevcut degildir Milli edebiyat donemindeki hikaye yazarlari halki bilinclendirme gayretindedirler ve milleti ilgilendiren konulara yonelmislerdir Dilde meydanagelen sadelesme hareketiyle birlikte hikayelerin dil ve anlatimi gunluk hayatta kullanildigi sekle yaklasmistir Kaynakca a b Kahraman Alim 1998 HiKAYE TDV Islam Ansiklopedisi Cilt Cilt 17 ss s 493 3 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2017 Akyuz Kenan 1979 Modern Turk Edebiyatinin Ana Cizgileri 1860 1923 Ankara s 106 ISBN 9751002591 Kahraman s 495 Rauf Mehmet Hayat i Muhayyel Muharriri SF 22 Haziran 1899 nr 435 s 250 252 a b c d e f g h Dascioglu Yilmaz Koc Okan 2009 PDF 27 Subat 2012 tarihinde kaynagindan pdf arsivlendi Erisim tarihi 23 Mart 2017 Aydin Hilal Agustos 2008 PDF Ankara Bilkent Universitesi 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan pdf arsivlendi Erisim tarihi 23 Mart 2017 Ozgul M Kayahan 2000 Hikayenin Romani Hece Turk Oykuculugu Ozel Sayisi 46 47 s 33 Kemal Namik 1971 Ozon Mustafa Nihat Ed Intibah Istanbul Remzi Kitabevi s 26 Ekrem Recaizade Mahmut 1997 Parlatir Ismail Cetin Nurullah Sazyek Hakan Ed Butun Eserleri III MEB Yayinlari s 141 Usakligil Halit Ziya 1998 Arslan Nur Gurani Ed Hikaye Istanbul Yapi Kredi Yayinlari Duymaz Recep 1999 Muhayyelat Uzerinde Bir inceleme Istanbul Arma Yayinlari Hikaye Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi 1988 479 501 Tanpinar Ahmet Hamdi 1988 19 uncu Asir Turk Edebiyati Tarihi 7 bas Istanbul Caglayan Kitabevi s 289 Torenek Mehmet PDF 1 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2017 Omer Ayhan Nisan Mayis 2005 Sami Pasazade Sezai Kedi Oykulerinin En Guzelini Yazdi PDF Imge Oykuler 2 25 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Mart 2017 Dino Guzin NABIZADE NAZIM IN 1865 1893 KARABIBIK ISIMLI HIKAYESI UZERINE BIR DENEME PDF 1 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Mart 2017 Islam Ansiklopedisi 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2017 a b c d e Ileri Selim Temmuz 1975 PDF Turk Dili Turk Oykuculugu Ozel Sayisi Cilt XXXII Sayi 286 Ankara Turk Dil Kurumu Yayinlari 24 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2017 Canan Sevinc 2009 ERKEN CUMHURIYET DONEMI 1923 1938 TURK ROMANINDA SIYASI SOSYAL VE AHLAKI BIR SORUNSAL OLARAK YOZLASMA PDF The Journal of Academic Social Science Studies Volume 2 1 ss 25 54 31 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Mart 2017 Bozdogan Ahmet 2006 Donem ve Akim Nitelemeleri Arasinda Kalmis Bir Terim Milli Edebiyat PDF Ilmi Arastirmalar 22 TUBITAK ULAKBIM ss 15 36 Erisim tarihi 27 Mart 2017 olu kirik baglanti a b Gumus Semih 2010 Oykunun Kedi Gozu PDF 2 bas Istanbul Can Yayinlari ISBN 978 975 07 1216 6 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mart 2017 Yaprak Tahsin Bayrak Ozcan Eylul 2013 TURK HIKAYECILIGINDE HALDUN TANER IN YERI VE KITAPLARINDA YER ALMAYAN TOHMET ADLI ILK HIKAYESI Tarih Okulu Dergisi 15 ss 481 498 doi 10 14225 Joh291 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Afzali Najia 2011 Ankara 31 Mart 2017 tarihinde kaynagindan pdf arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2017 Koseli Yusuf PDF 31 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2017 Guzel Hasan Celal Cicek Kemal Koca Salim Ed 2002 TURKLER Cilt Cilt 15 Ankara Yeni Turkiye Yayinlari s 181 31 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2017 Ozerdim Sami N Temmuz 1975 Turk Oyku Kitaplari Zamandizini Turk Dili XXXIII 286 ss 156 165 Alim Kahraman 2006 Turk Edebiyatinda Hikaye Literaturu Cumhuriyet Donemi Turkiye Arastirmalari Literatur Dergisi 4 7 ss 129 141 Kahraman 2006 s 130 a b c d e Ayse Demir Baslangicindan Cumhuriyete Kadar Ana Cizgileriyle Turk Hikayesi Turkiye Arastirmalari Literatur Dergisi Cilt 4 Sayi 7 ss s 99 128 Kerman Zeynep 1986 Sami Pasazade Sezai Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari s 2 a b Torenek Mehmet 1999 Hikaye ve Romanlariyla Mehmet Rauf Istanbul s 426 Levend Agah Sirri 1964 Huseyin Rahmi Gurpinar Ankara Turk Dil Kurumu Yayinlari s 71