Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atina (Yunanca: Αθήνα Athína, Grekçe: Ἀθῆναι Athênai), Yunanistan'ın başkenti ve yaklaşık 4 milyon kişilik nüfusuyla en büyük, Avrupa Birliği'nin yedinci büyük şehri. Attika'ya hakim bir konumda olan Atina, aynı zamanda bu idari birimin yönetim merkezidir. 3.400 yıllık ve MÖ 7. ile 11. arasındaki binyıllara uzanan insan varlığıyla dünyanın en eski şehirlerinden biridir. Şehir adını Antik Yunan bilgelik tanrıçasından almıştır.
| Atina Yunanca: Αθήνα | |
|---|---|
 Arma | |
  Atina  Atina Atina (Balkanlar)  Atina Atina (Avrupa) | |
Koordinatlar: 37°59′03″K 23°43′41″D / 37.98417°K 23.72806°D | |
| Ülke |  Yunanistan |
| Bölge | Orta |
| İdari birim | Attika |
| Bölgesel birim | Atina-Merkez |
| Alt idari birimler | |
| İdare | |
| • Tür | Belediye Başkanı-Meclis |
| • Belediye Başkanı | Kostas Bakoyannis (YD) |
| Yüzölçümü | |
| • Başkent | 412 km² |
| • Metropol | 2.928,717 km² (1.130,783 mil²) |
| En yüksek nokta | 338 m (1.108 ft) |
| En alçak nokta | 70,1 m (229,9 ft) |
| Nüfus (2021) | |
| • Başkent | 643.452 |
| • Sıra | 1. |
| • Kent | 3.059.764 |
| • Metropol | 3.638.281 |
| • Metropol yoğunluğu | 1.200/km² (3.200/mil²) |
| GYSİH Nominal | |
| • Toplam | 75,1 milyar € |
| • Kişi başına | 20.600 € |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | (DAYS) |
| Posta kodu | 10x xx, 11x xx, 120 xx |
| Alan kodu | 21 |
| Plaka kodu | Yxx, Zxx, Ixx |
| Koruyucu aziz | (3 Ekim) |
| Ana havalimanı | Atina Havalimanı |
| Hızlı Ulaşım Ağı | Metro |
| Banliyö Treni | Tramvay Yunan Demiryolları |
Resmî site cityofathens.gr | |
Klasik Atina çok güçlü bir şehir devletiydi. Bir sanat, öğrenim ve felsefe merkezi olmasının yanı sıra Platon'un akademisine ve Aristoteles'in Lykeion'una ev sahipliği yapmıştı. Avrupa kıtası -özellikle Antik Roma- üzerindeki kültürel ve siyasi etkisi nedeniyle yaygın olarak Batı medeniyetinin beşiği ve demokrasinin doğum yeri olarak kabul edilir. Modern zamanlarda Atina, büyük bir kozmopolit metropoldür ve Yunanistan'daki ekonomik, finansal, endüstriyel, denizcilik, siyasi ve kültürel yaşamın merkezidir. 2023 yılı itibarıyla, Atina metropoliten alanı ve çevresindeki belediyelerin nüfusu yaklaşık 3,8 milyondur.
Atina, Küreselleşme ve Dünya Şehirleri Araştırma Ağı'na göre Beta statüsünde bir küresel şehirdir ve Güneydoğu Avrupa'daki en büyük ekonomik merkezlerden biridir. Aynı zamanda büyük bir finans sektörüne sahiptir ve limanı Pire, hem Avrupa'nın en işlek 3. yolcu limanı, hem de dünyanın en büyük 26. konteyner limanıdır. Kentin yüzölçümü 39 km², metropoliten alanın yüzölçümü ise 427 km²'dir. Şehir tepelerle çevrilidir ve yalnız batı kısmı açıktır. Aynı zamanda Atina, Kıta Avrupası'nın en güneyindeki başkenttir.
Klasik dönemin mirası, antik anıtlar ve en ünlüsü erken Batı kültürünün önemli bir simgesi olarak kabul edilen Partenon olmak üzere, sanat eserleriyle temsil edilen kentte hâlâ belirgindir. Şehir aynı zamanda Roma, Bizans ve daha az sayıda Osmanlı anıtını da muhafaza ederken, tarihi kentsel çekirdeği binlerce yıllık tarihi boyunca süreklilik gösteren unsurlara sahiptir. Atina, iki UNESCO Dünya Mirası Alanı'na ev sahipliği yapmaktadır: Atina Akropolisi ve Orta Çağ'dan kalma Dafni Manastırı. Atina'nın 1834 yılında bağımsız Yunan devletinin başkenti olarak kurulmasına kadar uzanan modern dönemin simge yapıları arasında Yunanistan Parlamentosu ve Yunanistan Millî Kütüphanesi, Atina Ulusal ve Kapodistrian Üniversitesi ve Atina Akademisi'nden oluşan Atina Mimari Üçlemesi yer almaktadır. Atina aynı zamanda dünyanın en büyük antik Yunan eserleri koleksiyonuna sahip Ulusal Arkeoloji Müzesi, Akropolis Müzesi, Kiklad Sanat Müzesi, Benaki Müzesi ve Bizans ve Hristiyan Müzesi gibi çeşitli müze ve kültür kurumlarına da ev sahipliği yapmaktadır. Atina, 1896 yılında ilk modern Olimpiyat Oyunlarına ev sahipliği yapmış, 108 yıl sonra da 2004 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yaparak Olimpiyatlara birden fazla kez ev sahipliği yapan az sayıdaki şehirden biri olmuştur. 2016 yılında Atina, UNESCO Öğrenen Şehirler Küresel Ağına katılmıştır.
Etimoloji
Şehrin Grekçe adı Ἀθῆναι (Athênai) çoğul bir addı. Yunancanın erken lehçelerinde ise Ἀθήνη (Athḗnē) şeklinde tekil bir addı. Şehrin adının Θῆβαι (Thêbai) ve Μυκῆναι (Μukênai) adlarında olduğu gibi muhtemelen daha sonra çoğul hâle getirildiği düşünülmektedir. Sözcüğün kökü olasılıkla Grekçe veya Hint-Avrupa kökenli değildir ve Attika'nın Yunan öncesi alt tabakasının bir kalıntısıdır. Antik çağda Atina'nın adını koruyucu tanrıçası Athena'dan mı yoksa Athena'nın adını şehirden mi aldığı tartışılırdı. Günümüzde bilim insanlarının geneli tanrıçanın adını şehirden aldığı konusunda hemfikirdir, çünkü -ene eki yer adlarında yaygınken kişi adları için nadiren kullanılır.
Mitolojide Atina şehrine ismin verilmesi tanrılar arasındaki müsabaka sonucu olmuştur. Denizler tanrısı Poseidon şehre sahip olabilmek için üç dişli yabasını kayaya vurmuş ve vurduğu yerden at ortaya çıkmış, bazı söylencelere göre de su kaynağı fışkırmıştır. Bunun üzerine Zekâ tanrıçası Athena, yaldızlı mızrağını yavaşça yere dokundurmuş, oradan dalları pıtrak gibi olgun meyvelerle dolu gümüş yapraklı güzel bir zeytin ağacı bitmiştir. İnsanlar zeytin ağacını daha yararlı bulup beğendiklerinden şehir Atina adını alıp Athena'nın olmuştur.
Osmanlıcada آتينا Ātīnā olarak adlandırılan şehir Medinetü'l Hükema adıyla da anılırdı.[]
Modern Yunan devletinin kuruluşunun ardından ve kısmen de yazı dilinin tutuculuğundan dolayı, Ἀθῆναι yeniden şehrin resmî adı oldu. 1970'lerde Katarevusa'nın terk edilmesi ile birlikte Αθήνα (Athína) resmî ad kabul edildi. Günümüzde şehir için sıklıkla kısaca η πρωτεύουσα (ī protévousa ; 'başkent') ifadesi kullanılır.
Tarihçe
İlk dönem
Atina Neolitik Çağdan bu yana bir yerleşim alanıdır. En eski yapıların tarihi Son Tunç Çağına değin uzanır. O dönemde, kale işlevi gören Akropolis'in doruğuna kiklop (büyük boyutlu) taşlardan örülmüş dev bir duvar çevreliyordu. Duvarlarının sağlamlığından ya da coğrafi konumundan dolayı Atina, Son Tunç ve İlk Demir çağlarının karışık dönemlerini büyük yıkıma uğramadan atlattı. Ele geçen çanak çömlek üsluplarından Atina'daki uygarlığın kesintiye uğramadan geliştiği anlaşılmaktadır. Milattan Önce (MÖ) 1000'lerde kent kuzeybatı yönünde yayılmaya başladı. MÖ 6. yüzyılda, özellikle ve oğullarının egemenliği döneminde (MÖ y. 560-510) olağanüstü bir gelişme gösterdi. MÖ 580'de bugün Parthenon'un bulunduğu yere Hekatompedon olarak bilinen bir Athena Tapınağı yapıldı. MÖ 566'da Peisistratos, Athena'nın onuruna dört yılda bir yapılmak üzere Panathenaia Oyunları'nı yeniden düzenledi. MÖ 530'da Akropolis'te Athena Polias için büyük bir tapınak daha inşa edildi. Akropolis böylece kaleden çok, bir kutsal yer işlevi görmeye başladı. Kentin hızlı gelişmesi karşısında eski agora yetersiz kalınca Akropolis'in kuzeybatısındaki evler yıkılarak burada yeni bir agora düzenlendi. Burası siyasal, hukuksal, dinsel ve ticari amaçlı bir toplanma alanıydı. Ayrı bir tiyatronun inşa edilmesinden önce de oyun yarışmaları düzenlenirdi. Alanın çevresinde çeşitli kamu yapıları ve kutsal yapılar yer alırdı. MÖ 480'de Atina'yı ele geçiren Persler kenti yakıp yıktılar. Akropolis'teki yapılar ve yamaçlardaki pek çok ev yerle bir oldu.
Milattan Önce 479'da kenti geri alan Atinalılar daha büyük surlar yaptılar. Bu tarihten 20 yıl kadar sonra kenti, limanı Pire'ye bağlayan yolun iki yanında ünlü Uzun Duvarlar örüldü. Pers istilasından sonraki 30 yılda Atinalılar yalnızca surlar, agorada Stoa Poikile ve kent meclisi yürütme kurulunun toplantı salonu gibi kamusal yapılar inşa ettiler. MÖ 449'da Perslerle varılan anlaşmadan sonra Atina yeni bir kalkınma dönemine girdi. Güney Attika'daki zengin Laurium (Lavrion) gümüş madenleri de yeniden işletilmeye başladı. Perikles, Perslere karşı Atina önderliğinde kurulan Delos Birliği'ni oluşturan kent devletlerinden para almayı savaştan sonra da sürdürdü. Bu kaynaklarla kent tarihinin en büyük yeniden inşa hareketi başlatıldı. Kırk yıl içinde Akropolis baştan aşağı yeniden yapıldı.
Yapımına MÖ 447'de başlanan Parthenon, MÖ 438'de bitirildi. Tapınağın yapımında Kallikrates, , Phidias gibi mimarlar görev aldılar. MÖ 431'de Peloponnesos Savaşı patlak verdiğinde Akropolis'in anıtsal kapısı Propylaion'un yapımı bitmek üzereydi. Nikias Barışı (MÖ 421) döneminde Erekhtheion Tapınağı'nın yapımına başlandı. Sicilya'ya düzenlenen sefer yüzünden (MÖ 415-413) Erekhtheion ancak MÖ 406'da tamamlanabildi. Atina'nın Peloponnesos Savaşı'ndan yenik çıkması üzerine tüm yapım etkinlikleri bir süre için durdu. MÖ 394'te Knidos açıklarında Spartalılara karşı bir deniz zaferi kazanan Konon, 10 yıl önce Spartalıların yıkmış olduğu Uzun Duvarlar'ı yeniden yaptırdı. MÖ 338-322 arasında devletin mali kaynaklarının denetlenmesinde görev yapan hatip Lykurgos yeni bir bayındırlık hareketi başlattı. Pnyks Tepesinde büyük bir toplantı salonu yapılırken, Dionysos Tiyatrosu yeniden inşa edildi. Panathenaia Stadionu da bu dönemde gerçekleştirilen yapılar arasındaydı. Bu dönemde Atina'daki mimarlık atılımlarının yanı sıra, felsefe okulları ortaya çıktı. Platon (MÖ 428/427-348/347) Akademia'da, Aristoteles ve yandaşları Lykeieon'da, Antisthenes ve Kynikler, Kynosarges gymnasion'unda felsefe okulları oluşturdular. Zenon agoradaki Stoa Poikile'de ders verirken, Epikuros ve izleyicileri kent içindeki bahçeli bir evde toplanıyorlardı. Ama görkemli tapınaklar, kamu yapıları ve caddeler dışında kentin pek etkileyici bir görünümü yoktu. Su sıkıntısı çekiliyordu. Sokaklar dar ve dolambaçlı, sokağa bakan evler de penceresiz, çirkin yapılardı.
Helenistik dönem ve Roma dönemi
Helenistik ve Roma dönemlerinde yabancı hükümdarlar da Atina'nın gelişmesine katkıda bulundular. Bunlar arasında en önemlileri Pergamonlu Attalos hanedanından II. Eumenes (hükümdarlığı MÖ 197-159) ile II. Attalos'tu (hükümdarlığı MÖ 159-138). İkisi de Akropolis yakınlarında ikişer katlı birer stoa yaptırdılar. MÖ 86'da kenti kanlı bir biçimde ele geçiren Romalı general Sulla, pek çok evi yıktırdı. Perikles Odeionu da savunma sırasında yandı, ama birkaç yıl içinde yeniden yapıldı. Roma döneminde eski agoranın doğusunda bir pazar yeri, gene agorada bir konser salonu, bir kütüphane, Akropolis'te İmparator Augustus ile Tanrıça Roma için bir tapınak yapıldı.
İmparator Hadrianus (hükümdarlığı Milattan Sonra 117-138) yapımına 600 yıl önce başlanan büyük Zeus Olympia Tapınağı'nı tamamladı. Ayrıca bugün Zappion Parkı'ndaki ünlü Hadrianus Kapısı'nı, bir kütüphane, bir gymnasion ve bir pantheion ile bugün hâlâ kullanılan sukemerlerini yaptırdı. Yıkılmış olan Atina kent surları, Valerianus döneminde (Milattan Sonra 253-260) yeniden yapıldı. Ama MS 267'de bir Cermen kavmi olan Heruli istilası sırasında surlar bir kez daha yıkıldı. Kentin aşağı bölümü yağmalandı, agoranın tüm yapıları yakılıp yıkıldı. Probus döneminde (267-282) yıkılan evlerin taşlarından yeni bir duvar örüldü. 4 ve 5. yüzyıllarda Atina, Yunan dünyasının kültür merkezi olmayı sürdürdü. Ama 529'da İmparator Justinianus'un felsefe okullarını kapatması, kentin kültür yaşamını söndürdü. Bu dönemden sonra Atina Bizans İmparatorluğu'nun merkezi Konstantinopolis'in yanında bir taşra kasabası görünümüne büründü.
Bizans dönemi
Milattan Sonra 51'de Aziz Paulus'un Atina'ya gelmesi küçük bir Hristiyan topluluğun doğmasına yol açmıştı. 4-6. yüzyıllarda Hristiyanlığın resmen tanınması ve putperestliğin yasaklanmasından sonra kiliseler yapılmaya başladı. 11 ve 12. yüzyıllarda Atina bir ölçüde eski zengin yaşamına döndü. Kapnikaria, Aziz Theodoros gibi Bizans üslubunda, taş ve tuğla almaşık duvarlı küçük kiliseler bu dönemin beğenisini yansıtır.
Latin istilası dönemi
IV. Haçlı Seferi sırasında istilaya uğrayan kent, 1204'ten sonraki 250 yıl boyunca Latin boyunduruğu altında kaldı; bu dönemde fazla değişikliğe uğramadı.
Osmanlı dönemi
1458'de Osmanlılar Atina'yı ele geçirdiler. Latinler tarafından Katolik kilisesine çevrilen Parthenon, cami haline getirildi. Kentin alt bölümlerinde de camiler inşa edildi. Evliya Çelebi 1667-1670 arasında yöreyi ziyaret etmiş ve kentte dört cami, yedi mescit, bir medrese, üç mektep, iki han ve üç hamam olduğunu yazmıştı. Kentte ilk inşa edilen camilerden Fethiye Camisi, bugün müze deposu olarak kullanılmaktadır. Çeşitli dönemlerde yapılan sekiz camiden pek azı bugün ayaktadır. Hamamlar ise hâlen kullanılmaktadır. Barutun kuşatmalarda kullanılması ile birlikte kentin klasik mimarisi değişti. 17. yüzyılın ortalarına değin ayakta kalabilen Akropolis, kuşatmalar sırasında top atışıyla tahrip oldu.
Osmanlı hâkimiyeti devrinde Atina iktisadî yönden gelişme gösterdi ve özellikle şarap, zeytinyağı ve bal üretimi ile koyun yetiştiriciliği başlıca ekonomik faaliyetleri teşkil etti.
Modern Yunanistan
1821'de Yunan başkaldırısının başlamasıyla ayaklanmacılar Atina'yı ele geçirdi. 1826'da Osmanlılar kenti geri aldı. Akropolis top ateşine tutulduktan sonra ele geçti. Bu sırada Erekhtheion hasar gördü. Yunan Ordusu 25 Mart 1833'te Atina önlerine gelerek şehrin derhal kendilerine teslimini istedi ve dış mahalleleri işgal etmeye başladı. Bunun üzerine tahliye edilen şehirdeki son Osmanlı askerinin de 31 Mart 1833'te ayrılmasıyla birlikte Atina'da 350 yıldan fazla süren Türk egemenliği de sona ermiş oluyordu. 1834'te Atina, yeni devletin başkenti oldu. I. Dünya Savaşı'nda Atina, Kral Konstantinos'un tahttan indirilmesine yol açan 1916-17 olaylarına sahne oldu. II. Dünya Savaşı'nda Alman birlikleri kenti işgal etti.
Atina'nın düzenli gelişimi 1920'lerde Türkiye'yle Yunanistan arasındaki Ahali Mübadelesi'yle altüst oldu. 1 milyonu aşkın Rum Anadolu'dan Yunanistan'a göç etti. Yeni gelenler Atina ve Pire'nin çevresinde gecekondu bölgeleri oluşturdular. Nüfusu 473 binden 718 bine çıkan kent güneyde Pire'ye, kuzeyde Kifisia köyüne doğru büyümeye başladı. 1940'larda Alman işgali sırasında kent bakımsız ve harap kaldı. Atina'da 1941-1942 ve 1942-1943 yılının kış ayında 100.000'den fazla insan açlıktan öldü. İşgalin sona ermesiyle başlayan iç savaş boyunca da kentin bu durumu sürdü. Yunanistan'da 1944-1949 yılında İç Savaş başkenti sarstı. 3 Aralık 1944'te polis tarafından Syntagma Meydanı'na kitlesel bir gösteri oldu. ELAS birimleri polis karakolları saldırıya uğradı ve İngiliz kuvvetleri sokak savaşlarında savaştı.
1950'lerde Atina'da bir inşaat patlaması baş gösterdi. Rastgele yapılan apartmanlar kentin görünümünü önemli ölçüde değiştirdi. Bir anayol şebekesi düzenlendi, açık alanlar neredeyse tümüyle ortadan kalktı. Eskiden kentin dışında kalan Likavittos Tepesi, kentin bir parçası oldu. Kent deniz yönüne doğru büyüyerek Pire'yle birleşti. Nazım plan, büyüme hızına uygun olarak birkaç kez genişletildi ve kent merkezindeki arsa fiyatlarında büyük artışlar oldu. Trafik sıkışıklığı önemli ölçüde arttı. Marathon'daki yapay göl kentin su gereksinimini karşılamaya yetmeyince, Mornos Nehrine bir baraj yapıldı. Atina'nın hızlı değişimine karşın, 1931-60 arasında bütünüyle onarılan antik Agora ile çevresindeki caddelerde ve Akropolis'in kuzeyinde yer alan Plaka'da hâlâ eski kentten izler bulmak olasıdır.
Coğrafya
Yunanistan'ın tarihsel başkenti olan Atina, Ege Denizine açılan ve artık kentle birleşmiş olan Pire limanının bulunduğu Faliron Körfezinden 8 km içeride, kuzey-güney doğrultusunda bir dizi tepeyle kesilen kurak bir havzada yer alır. Yazları kuruyan Kifisos Nehri kentin batı yarısından, genellikle kuru olan Ilisos Nehri de doğu yarısından geçerek denize dökülür. Kenti Parnita (1,413 m), Pendeli (1,096 m), (1,026 m), Aigaleon (468 m) dağları kuşatır.
İklim
Atina, Köppen iklim sınıflandırmasına göre yarı kurak bir iklime sahiptir. Atina'nın iklimi yumuşaktır. Kışları kar çok az yağar, don ender görülür (sıcaklık 0 °C'nin altına pek inmez). Yazları sıcak (ortalama en yüksek 34 °C) ve kurudur. Yazın çoğu zaman gün boyunca poyraz eser, geceler serindir. Atina ikliminin bütün bu özellikleri kentte açık hava etkinliklerinin yaygınlaşmasını sağlamış, mimarlık üslubu, toplumsal yaşam ve siyasal kurumlar üstünde önemli belirleyici etkiler yapmıştır.
 Atina (2001-2020) iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 22,6 | 25,3 | 28,9 | 32,2 | 38,4 | 44,8 | 43,0 | 42,6 | 38,6 | 36,5 | 30,5 | 22,9 | |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 13,6 | 14,5 | 17,7 | 21,4 | 26,8 | 31,7 | 34,8 | 34,8 | 29,9 | 24,4 | 19,4 | 14,7 | 23,6 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 10,5 | 11,2 | 13,8 | 17,1 | 22,1 | 26,8 | 29,8 | 29,9 | 25,4 | 20,5 | 16,0 | 11,8 | 19,6 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 7,4 | 7,8 | 10,0 | 12,7 | 17,4 | 21,9 | 24,8 | 25,0 | 20,8 | 16,5 | 12,6 | 8,9 | 15,5 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −6,5 | −5,7 | −2,6 | 1,7 | 6,2 | 11,8 | 16 | 15,5 | 8,9 | 5,9 | −1,1 | −4 | |
| Ortalama yağış (mm) | 57,5 | 50,0 | 38,6 | 26,6 | 19,8 | 14,7 | 11,4 | 4,9 | 36,6 | 41,0 | 67,0 | 82,7 | |
| Kaynak: Meteoclub | |||||||||||||
| Atina (1955-2010) iklimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 22,4 | 24,2 | 27,0 | 30,9 | 35,6 | 40,0 | 48,0 | 41,8 | 37,2 | 35,2 | 27,2 | 22,9 | |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 12,6 | 13,6 | 16,0 | 20,3 | 26,2 | 31,4 | 33,8 | 33,6 | 29,2 | 23,5 | 18,1 | 14,1 | |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 8,8 | 9,3 | 11,3 | 15,3 | 21,0 | 26,0 | 28,3 | 27,8 | 23,4 | 18,4 | 13,7 | 10,2 | |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 5,4 | 5,5 | 6,9 | 9,9 | 14,2 | 18,7 | 21,3 | 21,2 | 17,6 | 13,8 | 10,0 | 6,9 | |
| En düşük sıcaklık (°C) | −2,9 | −4,2 | −2 | 0,6 | 8,0 | 11,4 | 15,5 | 12,4 | 10,4 | 3,0 | 1,4 | −1,8 | |
| Ortalama yağış (mm) | 53,9 | 43,0 | 41,8 | 28,5 | 20,5 | 9,1 | 7,0 | 6,7 | 19,4 | 48,8 | 61,9 | 71,2 | |
| Kaynak: Yunan Meteoroloji Enstitüsü | |||||||||||||
Nüfus
Atina'nın nüfusu 1830'lardan sonra gözle görülür biçimde arttı. Atina, Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında tümüyle boşaltılmıştı. 1833'te yalnızca Akropolis'in kuzeyindeki küçük, dağınık evlerde 4 bin dolayında Atinalı vardı. Nüfusu 1907'de 167,479 oldu. 1920'lerde Anadolu'dan gelen göçmenler, daha sonra da II. Dünya Savaşı ile 1946-49 arasındaki iç savaş sırasında kırsal bölgelerden kente akın, bu artışı hızlandırdı. 1960'lara gelindiğinde Atina büyük ve kozmopolit bir kent görünümüne bürünmüştü. Halkın çoğunluğu Ortodoks mezhebine bağlıdır.
2001 itibarıyla kent nüfusu 745.514'tü. Atina, çevresiyle birlikte 3,761.810'a ulaşan nüfusuyla tüm ülke nüfusunun yaklaşık üçte birini barındırır. 1896 ve 2001 yılları arasında şehir nüfusu tablodaki gibidir.
| Yıl | Şehir Merkezi Nüfusu |
|---|---|
| 1833 | 4,000 |
| 1896 | 123.000 |
| 1971 | 867.023 |
| 1981 | 885.737 |
| 1991 | 772.072 |
| 2001 | 745.514 |
Ekonomi
I. Dünya Savaşı'ndan sonra Atina bir iç ve dış ticaret merkezi oldu. Bugün Pire'yle birlikte ülkenin en önemli sanayi kentidir. Başlıca sanayi dalları pamuklu dokuma, içki, çömlekçilik, sabun, kimyasal maddeler, halıcılık ve tabakçılıktır. Atina'dan zeytinyağı, domates ürünleri, şarap, çimento, dokuma ürünleri ihraç edilir. Yayımcılık da önemli bir etkinlik alanıdır. 1980'lerden itibaren hava kirliliğinin büyük ölçüde artması yüzünden kentteki sanayi tesislerinin çoğalmaması ve başka yörelere kaydırılması için çeşitli önlemler alınmıştır.
Denizcilik
Yunanistan'daki otomobil, traktör ve otobüslerin yarısından çoğu Atina'da bulunur. 1960'ların sonunda hükûmet, Yunan gemi sahiplerine yabancı bandıralı gemilerini Yunanistan'a getirmeleri için bir çağrıda bulundu. Bunun ardından Yunan bandıralı gemileri sayısında önemli bir artış oldu. Ticaret gemilerinin büyük çoğunluğu ülkenin en büyük limanı ve deniz taşımacılığının önemli merkezlerinden Pire'ye kayıtlıdır.
Kültür
Atina'daki ruhani meclisçe yönetilen Yunan Ortodoks Kilisesi, Yunan dilinin, geleneklerinin ve edebiyatının canlı tutulmasında başlıca rolü oynayan kurumlardan biridir.
Tarihsel yapılar
Akropolis
Atina'nın tam merkezinde ve deniz düzeyinden 150 m yükseklikte yer alan Akropolis, eski dönemlerden beri kale ve tapınak olarak kullanılıyordu. Buradaki yapıların en ünlüsü Parthenon'dur. Eski Yunan'da kentin koruyucusu sayılan Tanrıça Athena'nın baş tapınağı olarak inşa edilen, dev sütunlarla çevrili, dikdörtgen biçimindeki Parthenon, tarihin çeşitli dönemlerinde kilise ve cami olarak da kullanıldı. 26 Eylül 1687'de Osmanlılara saldıran Venedik topçusunun ateşi sonucunda içerideki barut deposu isabet aldı ve buradaki cami ile binanın iç bölümleri yıkıldı. 1801'de Büyük Britanya büyükelçisi Lord Elgin, Akropolis'teki Türk evlerinin yıkılıp heykel kalıntılarının aranması için Padişah III. Selim'den izin alarak Atina'ya gitti. Parthenon'dan geriye kalan heykellerin çoğunu ve başka bazı kalıntıları Londra'ya götürüp British Museum'a sattı. Elgin Mermerleri olarak bilinen ve sökülüp götürülmesi büyük eleştirilere konu olan bu paha biçilmez koleksiyon, hâlen bu müzede sergilenmektedir.
Akropolis'teki öbür tapınaklardan Erekktheion MÖ 5. yüzyılda Tanrıça Athena ve Tanrı Poseidon için yapıldı, Bizans döneminde kilise, Osmanlı döneminde de konut olarak kullanıldı. Akropolis'in özenli giriş kapısı Propylaion, surların tek açık yeriydi. Frank dükleri Orta Çağda Propylaion'un kuzey kanadında da iki katlı bir yapı inşa ettiler. 12. yüzyılda da Rum Ortodoks piskoposları burada oturdular. Propylaion'un sağındaki Athena-Nike Tapınağı'nın taşları Venedik saldırısı sırasında sökülerek kale tahkiminde kullanıldı. Tapınak 1836'da kötü bir onarım gördü. 1936'da ise yeniden onarıldı.
Atinalı heykelci ve mimar Phidias'ın Milattan Önce 5. yüzyılda yaptığı ve Propylaion'un arkasındaki açıklıkta durduğu sanılan 9 m boyundaki Tanrıça Athena Promakhos heykeli ile Parthenon'daki gene Phidias'ın yapıtı olan fildişi ve altından Athena heykelini Bizans imparatoru Justinianus, Konstantinopolis'e (İstanbul) götürdü. Bu yapıtlar 1204'te Konstantinopolis'in Haçlılar tarafından yağmalanması sırasında kayboldu.
Başka önemli yapılar
Zengin bir Romalı olan Herodes Atticus MS 161'de Akropolis'in güney yamacında bin kişilik bir tiyatro yaptırdı. Sonraları onarılan bu yapı günümüzde de müze olarak ve tiyatro festivallerinde kullanılmaktadır. Milattan Önce 5. yüzyılda yapılmış olan Dionysos Tiyatrosu'nda da Şarap ve Eğlence Tanrısı Dionysos için bahar şenlikleri düzenlenirdi. Roma dönemindeki onarımlardan sonra bugünkü görünümünü alan 13 bin kişilik bu tiyatroya Yunanistan'ın birçok yöresinden, ayrıca İtalya ve Anadolu'dan izleyiciler gelirdi. Düzenlenen yarışmalarda birinci gelen koronun onuruna bir anıt dikilirdi. Bunlardan günümüze kadar kalabilen Lysikrates Anıtı MÖ 334 tarihlidir. Tiyatronun doğu yönünde Perikles Odeionu ile Asklepieion kutsal yeri kalıntıları (MÖ 420) ve Akropolis'in güneybatısındaki Nymphalar Tepesinde MS 2. yüzyılda Roma konsülü olan Suriyeli Philopappus'a adanmış mermer anıtın kalıntıları yer alır. Pnyks Tepesindeki ekklesia'da (meclis) Atinalı hatipler dinlenmek için 18 bin Atinalı bir araya gelirdi. Ares Tepesinin kuzeyinde kalan Agora'nın yakınında en iyi korunmuş Yunan tapınağı olan Theseion vardır (MÖ 5. yüzyıl). Bir başka önemli anıt sekizgen biçiminde ve 13 m yüksekliğindeki antik saat kulesi Horologion'dur. Bu anıt Sokrates ve Platon'un mezarı olduğu inancıyla Osmanlılar zamanında korunmuştur. Bizans dönemi yaptlarından üç kilise de günümüze değin kalabilmiştir.
Atina'nın tarihsel ve anıtsal yapıları uzun süre bakımsız ve yıkık halde kaldıktan sonra Kral Otto'nun gelmesiyle yeniden ele alındı. Otto bu kalıntıları incelemeleri ve eski yapıtları ortaya çıkarmaları için bilim adamlarını görevlendirdi. Klasik dönem sonrası yapılarını ortadan kaldırtarak, anıtların eski durumlarına getirilmesi için çalıştı.
Spor
Atina, Yaz Olimpiyat Oyunları'na 1896 ve 2004'te ev sahipliği yaptı. 1994 ve 2007'deki UEFA Şampiyonlar Ligi finalleri Olimpiyat Stadyumu'nda oynandı.
Yönetim
Atına'nın mevcut belediye başkanı Kostas Bakoyannis'tir. Atina metropol bölgesi Merkezi Atina, Batı Atina, Kuzey Atina, Güney Atina ve Pire bölgesel birimlerini kapsamaktadır.
Eğitim
Atina Üniversitesi, Yunanistan Millî Kütüphanesi, Atina Akademisi , , , , , , Atina Ulusal Teknik Üniversitesi, şehirde bulunmaktadır.
Altyapı
Ulaşım
Kentin toplu taşıma sistemi elektrikli tren, otobüs ve tramvaydan oluşur. Elektrikli tren hattı güneydeki Pire'yi kuzeydeki Kifisia banliyösüne, başlıca demiryolu istasyonu olan Larissa da Atina'yı ülkenin öbür bölgelerine ve Avrupa'ya bağlar. 2000 yılında hizmete giren Atina metrosu toplam 47 km uzunluğunda 2 hattan oluşur. 2001'de hizmete giren Atina Eleftherios Venizelos Uluslararası Havalimanı şehrin doğusundadır. Havalimanı ile Kiato şehri arasında Proastiakos banliyö hattı hizmet vermektedir.
Atina Uluslararası Havalimanı
Atina Uluslararası Havaalanı, Atina merkezinin 35 km (22 mi) doğusundaki doğu Messoghia ovasındaki Spata kasabası yakınlarındadır.
Havaalanına, Atina Metrosu, banliyö treni, Pire limanına giden otobüsler, Atina Şehir Merkezi, Liosion ve Kifisos Şehirlerarası otobüs istasyonları ve Elliniko metrosunun hat 2 güney terminali ve ayrıca taksilerle hizmet verilir.
Havalimanı, 24 kişilik biniş köprüsü, 144 check-in kontuarı ve 7.000 m2 (75.347 ft2) ticari alanı, kafeleri, gümrüksüz mağazaları, ve küçük bir müzesi olan 150.000 m2 (1.614.587 ft2) ana terminali ile saatte 65 uçak iniş ve kalkışa ev sahipliği yapar.
Kardeş şehirler
|
|
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;census21isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Gross domestic product (GDP) at current market prices by metropolitan regions". 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023.
- ^ Vinie Daily, Athens, the city in your pocket, pp 6
- ^ . Ethnos.gr. July 2011. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2018.
- ^ "Athens". 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
Ancient Greek Athenai, historic city and capital of Greece. Many of classical civilization's intellectual and artistic ideas originated there, and the city is generally considered to be the birthplace of Western civilization
- ^ BBC History on Greek Democracy 19 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Accessed on 26 January 2007
- ^ . www.statistics.gr. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ . www.macrotrends.net. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ . ec.europa.eu (İngilizce). 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ . World Shipping Council (İngilizce). 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ . web.archive.org. 19 Mayıs 2008. 19 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ Od.7.80 18 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b (2009), Etymological Dictionary of Greek, Leiden and Boston: Brill, s. 29
- ^ a b Burkert, Walter (1985), Greek Religion, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, s. 139, ISBN
- ^ Osmanlı Yer Adları, Ankara 2017, s.v. tam metin 31 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ "Köppen iklim sınıflandırması haritası". 2 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2013.
- ^ . www.meteoclub.gr. 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- ^ Anthony Tung (2001). Preserving the World's Great Cities:The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis. New York: Three Rivers Press. pg. 257
- ^ "World Gazetter City Pop". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2007.
- ^ "World Gazetter Metro Pop". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2007.
- ^ a b c "Athens International Airport: Facts and Figures". Athens International Airport. aia.gr. 6 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2007.
- ^ . City of Barcelona. www.bcn.es. 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ "Beijing Sister Cities". City of Beijing. www.ebeijing.gov.cn. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ocak 2007.
- ^ . City of Beirut. www.beirut.gov.lb. 20 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ . Twinning With Palestine. 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2008.
- ^ . City of Chicago. www.chicagosistercities.com. 11 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2007.
- ^ . Municipalidad del Cusco (İspanyolca). www.municusco.gob.pe. 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ Erdem, Selim Efe (3 Kasım 2003). "İstanbul'a 49 kardeş". Radikal. Radikal. 18 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ . City of Los Angeles. www.lacity.org. 13 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2007.
- ^ . Nicosia Municipality. www.nicosia.org.cy. 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ . Seoul Metropolitan Government. www.seoul.go.kr. 4 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2008.
- ^ "Twinning Cities: International Relations" (PDF). Municipality of Tirana. www.tirana.gov.al. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ . District of Columbia. os.dc.gov. 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ . Yerevan Municipality. www.yerevan.am. 13 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2008.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Atina ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atina Yunanca A8hna Athina Grekce Ἀ8ῆnai Athenai Yunanistan in baskenti ve yaklasik 4 milyon kisilik nufusuyla en buyuk Avrupa Birligi nin yedinci buyuk sehri Attika ya hakim bir konumda olan Atina ayni zamanda bu idari birimin yonetim merkezidir 3 400 yillik ve MO 7 ile 11 arasindaki binyillara uzanan insan varligiyla dunyanin en eski sehirlerinden biridir Sehir adini Antik Yunan bilgelik tanricasindan almistir Atina Yunanca A8hnaBaskentLikavittos tan Akropolis in gorunumuZappeionMonastirakiMetropol KatedraliEski Kraliyet SarayiCizderiye CamiiAkademiArmaAtinaYunanistan haritasinda gosterAtinaAtina Balkanlar Balkanlar haritasinda gosterAtinaAtina Avrupa Avrupa haritasinda gosterKoordinatlar 37 59 03 K 23 43 41 D 37 98417 K 23 72806 D 37 98417 23 72806Ulke YunanistanBolgeOrtaIdari birimAttikaBolgesel birimAtina MerkezAlt idari birimlerListe MerkezKuzeyGuneyBatiPireDogu AttikaBati AttikaIdare TurBelediye Baskani Meclis Belediye BaskaniKostas Bakoyannis YD Yuzolcumu Baskent412 km Metropol2 928 717 km 1 130 783 mil En yuksek nokta338 m 1 108 ft En alcak nokta70 1 m 229 9 ft Nufus 2021 Baskent643 452 Sira1 Kent3 059 764 Metropol3 638 281 Metropol yogunlugu1 200 km 3 200 mil GYSIH Nominal Toplam75 1 milyar Kisi basina20 600 Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAYS Posta kodu10x xx 11x xx 120 xxAlan kodu21Plaka koduYxx Zxx IxxKoruyucu aziz 3 Ekim Ana havalimaniAtina HavalimaniHizli Ulasim AgiMetroBanliyo TreniTramvay Yunan DemiryollariResmi site cityofathens gr Klasik Atina cok guclu bir sehir devletiydi Bir sanat ogrenim ve felsefe merkezi olmasinin yani sira Platon un akademisine ve Aristoteles in Lykeion una ev sahipligi yapmisti Avrupa kitasi ozellikle Antik Roma uzerindeki kulturel ve siyasi etkisi nedeniyle yaygin olarak Bati medeniyetinin besigi ve demokrasinin dogum yeri olarak kabul edilir Modern zamanlarda Atina buyuk bir kozmopolit metropoldur ve Yunanistan daki ekonomik finansal endustriyel denizcilik siyasi ve kulturel yasamin merkezidir 2023 yili itibariyla Atina metropoliten alani ve cevresindeki belediyelerin nufusu yaklasik 3 8 milyondur Atina Kuresellesme ve Dunya Sehirleri Arastirma Agi na gore Beta statusunde bir kuresel sehirdir ve Guneydogu Avrupa daki en buyuk ekonomik merkezlerden biridir Ayni zamanda buyuk bir finans sektorune sahiptir ve limani Pire hem Avrupa nin en islek 3 yolcu limani hem de dunyanin en buyuk 26 konteyner limanidir Kentin yuzolcumu 39 km metropoliten alanin yuzolcumu ise 427 km dir Sehir tepelerle cevrilidir ve yalniz bati kismi aciktir Ayni zamanda Atina Kita Avrupasi nin en guneyindeki baskenttir Klasik donemin mirasi antik anitlar ve en unlusu erken Bati kulturunun onemli bir simgesi olarak kabul edilen Partenon olmak uzere sanat eserleriyle temsil edilen kentte hala belirgindir Sehir ayni zamanda Roma Bizans ve daha az sayida Osmanli anitini da muhafaza ederken tarihi kentsel cekirdegi binlerce yillik tarihi boyunca sureklilik gosteren unsurlara sahiptir Atina iki UNESCO Dunya Mirasi Alani na ev sahipligi yapmaktadir Atina Akropolisi ve Orta Cag dan kalma Dafni Manastiri Atina nin 1834 yilinda bagimsiz Yunan devletinin baskenti olarak kurulmasina kadar uzanan modern donemin simge yapilari arasinda Yunanistan Parlamentosu ve Yunanistan Milli Kutuphanesi Atina Ulusal ve Kapodistrian Universitesi ve Atina Akademisi nden olusan Atina Mimari Uclemesi yer almaktadir Atina ayni zamanda dunyanin en buyuk antik Yunan eserleri koleksiyonuna sahip Ulusal Arkeoloji Muzesi Akropolis Muzesi Kiklad Sanat Muzesi Benaki Muzesi ve Bizans ve Hristiyan Muzesi gibi cesitli muze ve kultur kurumlarina da ev sahipligi yapmaktadir Atina 1896 yilinda ilk modern Olimpiyat Oyunlarina ev sahipligi yapmis 108 yil sonra da 2004 Yaz Olimpiyatlari na ev sahipligi yaparak Olimpiyatlara birden fazla kez ev sahipligi yapan az sayidaki sehirden biri olmustur 2016 yilinda Atina UNESCO Ogrenen Sehirler Kuresel Agina katilmistir EtimolojiSehrin Grekce adi Ἀ8ῆnai Athenai cogul bir addi Yunancanin erken lehcelerinde ise Ἀ8hnh Athḗne seklinde tekil bir addi Sehrin adinin 8ῆbai Thebai ve Mykῆnai Mukenai adlarinda oldugu gibi muhtemelen daha sonra cogul hale getirildigi dusunulmektedir Sozcugun koku olasilikla Grekce veya Hint Avrupa kokenli degildir ve Attika nin Yunan oncesi alt tabakasinin bir kalintisidir Antik cagda Atina nin adini koruyucu tanricasi Athena dan mi yoksa Athena nin adini sehirden mi aldigi tartisilirdi Gunumuzde bilim insanlarinin geneli tanricanin adini sehirden aldigi konusunda hemfikirdir cunku ene eki yer adlarinda yayginken kisi adlari icin nadiren kullanilir Mitolojide Atina sehrine ismin verilmesi tanrilar arasindaki musabaka sonucu olmustur Denizler tanrisi Poseidon sehre sahip olabilmek icin uc disli yabasini kayaya vurmus ve vurdugu yerden at ortaya cikmis bazi soylencelere gore de su kaynagi fiskirmistir Bunun uzerine Zeka tanricasi Athena yaldizli mizragini yavasca yere dokundurmus oradan dallari pitrak gibi olgun meyvelerle dolu gumus yaprakli guzel bir zeytin agaci bitmistir Insanlar zeytin agacini daha yararli bulup begendiklerinden sehir Atina adini alip Athena nin olmustur Osmanlicada آتينا Atina olarak adlandirilan sehir Medinetu l Hukema adiyla da anilirdi kaynak belirtilmeli Modern Yunan devletinin kurulusunun ardindan ve kismen de yazi dilinin tutuculugundan dolayi Ἀ8ῆnai yeniden sehrin resmi adi oldu 1970 lerde Katarevusa nin terk edilmesi ile birlikte A8hna Athina resmi ad kabul edildi Gunumuzde sehir icin siklikla kisaca h prwteyoysa i protevousa baskent ifadesi kullanilir TarihceIlk donem Atina Neolitik Cagdan bu yana bir yerlesim alanidir En eski yapilarin tarihi Son Tunc Cagina degin uzanir O donemde kale islevi goren Akropolis in doruguna kiklop buyuk boyutlu taslardan orulmus dev bir duvar cevreliyordu Duvarlarinin saglamligindan ya da cografi konumundan dolayi Atina Son Tunc ve Ilk Demir caglarinin karisik donemlerini buyuk yikima ugramadan atlatti Ele gecen canak comlek usluplarindan Atina daki uygarligin kesintiye ugramadan gelistigi anlasilmaktadir Milattan Once MO 1000 lerde kent kuzeybati yonunde yayilmaya basladi MO 6 yuzyilda ozellikle ve ogullarinin egemenligi doneminde MO y 560 510 olaganustu bir gelisme gosterdi MO 580 de bugun Parthenon un bulundugu yere Hekatompedon olarak bilinen bir Athena Tapinagi yapildi MO 566 da Peisistratos Athena nin onuruna dort yilda bir yapilmak uzere Panathenaia Oyunlari ni yeniden duzenledi MO 530 da Akropolis te Athena Polias icin buyuk bir tapinak daha insa edildi Akropolis boylece kaleden cok bir kutsal yer islevi gormeye basladi Kentin hizli gelismesi karsisinda eski agora yetersiz kalinca Akropolis in kuzeybatisindaki evler yikilarak burada yeni bir agora duzenlendi Burasi siyasal hukuksal dinsel ve ticari amacli bir toplanma alaniydi Ayri bir tiyatronun insa edilmesinden once de oyun yarismalari duzenlenirdi Alanin cevresinde cesitli kamu yapilari ve kutsal yapilar yer alirdi MO 480 de Atina yi ele geciren Persler kenti yakip yiktilar Akropolis teki yapilar ve yamaclardaki pek cok ev yerle bir oldu Milattan Once 479 da kenti geri alan Atinalilar daha buyuk surlar yaptilar Bu tarihten 20 yil kadar sonra kenti limani Pire ye baglayan yolun iki yaninda unlu Uzun Duvarlar oruldu Pers istilasindan sonraki 30 yilda Atinalilar yalnizca surlar agorada Stoa Poikile ve kent meclisi yurutme kurulunun toplanti salonu gibi kamusal yapilar insa ettiler MO 449 da Perslerle varilan anlasmadan sonra Atina yeni bir kalkinma donemine girdi Guney Attika daki zengin Laurium Lavrion gumus madenleri de yeniden isletilmeye basladi Perikles Perslere karsi Atina onderliginde kurulan Delos Birligi ni olusturan kent devletlerinden para almayi savastan sonra da surdurdu Bu kaynaklarla kent tarihinin en buyuk yeniden insa hareketi baslatildi Kirk yil icinde Akropolis bastan asagi yeniden yapildi Yapimina MO 447 de baslanan Parthenon MO 438 de bitirildi Tapinagin yapiminda Kallikrates Phidias gibi mimarlar gorev aldilar MO 431 de Peloponnesos Savasi patlak verdiginde Akropolis in anitsal kapisi Propylaion un yapimi bitmek uzereydi Nikias Barisi MO 421 doneminde Erekhtheion Tapinagi nin yapimina baslandi Sicilya ya duzenlenen sefer yuzunden MO 415 413 Erekhtheion ancak MO 406 da tamamlanabildi Atina nin Peloponnesos Savasi ndan yenik cikmasi uzerine tum yapim etkinlikleri bir sure icin durdu MO 394 te Knidos aciklarinda Spartalilara karsi bir deniz zaferi kazanan Konon 10 yil once Spartalilarin yikmis oldugu Uzun Duvarlar i yeniden yaptirdi MO 338 322 arasinda devletin mali kaynaklarinin denetlenmesinde gorev yapan hatip Lykurgos yeni bir bayindirlik hareketi baslatti Pnyks Tepesinde buyuk bir toplanti salonu yapilirken Dionysos Tiyatrosu yeniden insa edildi Panathenaia Stadionu da bu donemde gerceklestirilen yapilar arasindaydi Bu donemde Atina daki mimarlik atilimlarinin yani sira felsefe okullari ortaya cikti Platon MO 428 427 348 347 Akademia da Aristoteles ve yandaslari Lykeieon da Antisthenes ve Kynikler Kynosarges gymnasion unda felsefe okullari olusturdular Zenon agoradaki Stoa Poikile de ders verirken Epikuros ve izleyicileri kent icindeki bahceli bir evde toplaniyorlardi Ama gorkemli tapinaklar kamu yapilari ve caddeler disinda kentin pek etkileyici bir gorunumu yoktu Su sikintisi cekiliyordu Sokaklar dar ve dolambacli sokaga bakan evler de penceresiz cirkin yapilardi Helenistik donem ve Roma donemi Helenistik ve Roma donemlerinde yabanci hukumdarlar da Atina nin gelismesine katkida bulundular Bunlar arasinda en onemlileri Pergamonlu Attalos hanedanindan II Eumenes hukumdarligi MO 197 159 ile II Attalos tu hukumdarligi MO 159 138 Ikisi de Akropolis yakinlarinda ikiser katli birer stoa yaptirdilar MO 86 da kenti kanli bir bicimde ele geciren Romali general Sulla pek cok evi yiktirdi Perikles Odeionu da savunma sirasinda yandi ama birkac yil icinde yeniden yapildi Roma doneminde eski agoranin dogusunda bir pazar yeri gene agorada bir konser salonu bir kutuphane Akropolis te Imparator Augustus ile Tanrica Roma icin bir tapinak yapildi Imparator Hadrianus hukumdarligi Milattan Sonra 117 138 yapimina 600 yil once baslanan buyuk Zeus Olympia Tapinagi ni tamamladi Ayrica bugun Zappion Parki ndaki unlu Hadrianus Kapisi ni bir kutuphane bir gymnasion ve bir pantheion ile bugun hala kullanilan sukemerlerini yaptirdi Yikilmis olan Atina kent surlari Valerianus doneminde Milattan Sonra 253 260 yeniden yapildi Ama MS 267 de bir Cermen kavmi olan Heruli istilasi sirasinda surlar bir kez daha yikildi Kentin asagi bolumu yagmalandi agoranin tum yapilari yakilip yikildi Probus doneminde 267 282 yikilan evlerin taslarindan yeni bir duvar oruldu 4 ve 5 yuzyillarda Atina Yunan dunyasinin kultur merkezi olmayi surdurdu Ama 529 da Imparator Justinianus un felsefe okullarini kapatmasi kentin kultur yasamini sondurdu Bu donemden sonra Atina Bizans Imparatorlugu nun merkezi Konstantinopolis in yaninda bir tasra kasabasi gorunumune burundu Bizans donemi Milattan Sonra 51 de Aziz Paulus un Atina ya gelmesi kucuk bir Hristiyan toplulugun dogmasina yol acmisti 4 6 yuzyillarda Hristiyanligin resmen taninmasi ve putperestligin yasaklanmasindan sonra kiliseler yapilmaya basladi 11 ve 12 yuzyillarda Atina bir olcude eski zengin yasamina dondu Kapnikaria Aziz Theodoros gibi Bizans uslubunda tas ve tugla almasik duvarli kucuk kiliseler bu donemin begenisini yansitir Latin istilasi donemi IV Hacli Seferi sirasinda istilaya ugrayan kent 1204 ten sonraki 250 yil boyunca Latin boyundurugu altinda kaldi bu donemde fazla degisiklige ugramadi Osmanli donemi Osmanli donemi 1458 de Osmanlilar Atina yi ele gecirdiler Latinler tarafindan Katolik kilisesine cevrilen Parthenon cami haline getirildi Kentin alt bolumlerinde de camiler insa edildi Evliya Celebi 1667 1670 arasinda yoreyi ziyaret etmis ve kentte dort cami yedi mescit bir medrese uc mektep iki han ve uc hamam oldugunu yazmisti Kentte ilk insa edilen camilerden Fethiye Camisi bugun muze deposu olarak kullanilmaktadir Cesitli donemlerde yapilan sekiz camiden pek azi bugun ayaktadir Hamamlar ise halen kullanilmaktadir Barutun kusatmalarda kullanilmasi ile birlikte kentin klasik mimarisi degisti 17 yuzyilin ortalarina degin ayakta kalabilen Akropolis kusatmalar sirasinda top atisiyla tahrip oldu Osmanli hakimiyeti devrinde Atina iktisadi yonden gelisme gosterdi ve ozellikle sarap zeytinyagi ve bal uretimi ile koyun yetistiriciligi baslica ekonomik faaliyetleri teskil etti Modern Yunanistan Omonia Meydani 1821 de Yunan baskaldirisinin baslamasiyla ayaklanmacilar Atina yi ele gecirdi 1826 da Osmanlilar kenti geri aldi Akropolis top atesine tutulduktan sonra ele gecti Bu sirada Erekhtheion hasar gordu Yunan Ordusu 25 Mart 1833 te Atina onlerine gelerek sehrin derhal kendilerine teslimini istedi ve dis mahalleleri isgal etmeye basladi Bunun uzerine tahliye edilen sehirdeki son Osmanli askerinin de 31 Mart 1833 te ayrilmasiyla birlikte Atina da 350 yildan fazla suren Turk egemenligi de sona ermis oluyordu 1834 te Atina yeni devletin baskenti oldu I Dunya Savasi nda Atina Kral Konstantinos un tahttan indirilmesine yol acan 1916 17 olaylarina sahne oldu II Dunya Savasi nda Alman birlikleri kenti isgal etti Atina nin duzenli gelisimi 1920 lerde Turkiye yle Yunanistan arasindaki Ahali Mubadelesi yle altust oldu 1 milyonu askin Rum Anadolu dan Yunanistan a goc etti Yeni gelenler Atina ve Pire nin cevresinde gecekondu bolgeleri olusturdular Nufusu 473 binden 718 bine cikan kent guneyde Pire ye kuzeyde Kifisia koyune dogru buyumeye basladi 1940 larda Alman isgali sirasinda kent bakimsiz ve harap kaldi Atina da 1941 1942 ve 1942 1943 yilinin kis ayinda 100 000 den fazla insan acliktan oldu Isgalin sona ermesiyle baslayan ic savas boyunca da kentin bu durumu surdu Yunanistan da 1944 1949 yilinda Ic Savas baskenti sarsti 3 Aralik 1944 te polis tarafindan Syntagma Meydani na kitlesel bir gosteri oldu ELAS birimleri polis karakollari saldiriya ugradi ve Ingiliz kuvvetleri sokak savaslarinda savasti 1950 lerde Atina da bir insaat patlamasi bas gosterdi Rastgele yapilan apartmanlar kentin gorunumunu onemli olcude degistirdi Bir anayol sebekesi duzenlendi acik alanlar neredeyse tumuyle ortadan kalkti Eskiden kentin disinda kalan Likavittos Tepesi kentin bir parcasi oldu Kent deniz yonune dogru buyuyerek Pire yle birlesti Nazim plan buyume hizina uygun olarak birkac kez genisletildi ve kent merkezindeki arsa fiyatlarinda buyuk artislar oldu Trafik sikisikligi onemli olcude artti Marathon daki yapay gol kentin su gereksinimini karsilamaya yetmeyince Mornos Nehrine bir baraj yapildi Atina nin hizli degisimine karsin 1931 60 arasinda butunuyle onarilan antik Agora ile cevresindeki caddelerde ve Akropolis in kuzeyinde yer alan Plaka da hala eski kentten izler bulmak olasidir CografyaImittos Dagi Yunanistan in tarihsel baskenti olan Atina Ege Denizine acilan ve artik kentle birlesmis olan Pire limaninin bulundugu Faliron Korfezinden 8 km iceride kuzey guney dogrultusunda bir dizi tepeyle kesilen kurak bir havzada yer alir Yazlari kuruyan Kifisos Nehri kentin bati yarisindan genellikle kuru olan Ilisos Nehri de dogu yarisindan gecerek denize dokulur Kenti Parnita 1 413 m Pendeli 1 096 m 1 026 m Aigaleon 468 m daglari kusatir Iklim Atina Koppen iklim siniflandirmasina gore yari kurak bir iklime sahiptir Atina nin iklimi yumusaktir Kislari kar cok az yagar don ender gorulur sicaklik 0 C nin altina pek inmez Yazlari sicak ortalama en yuksek 34 C ve kurudur Yazin cogu zaman gun boyunca poyraz eser geceler serindir Atina ikliminin butun bu ozellikleri kentte acik hava etkinliklerinin yayginlasmasini saglamis mimarlik uslubu toplumsal yasam ve siyasal kurumlar ustunde onemli belirleyici etkiler yapmistir Atina 2001 2020 iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 22 6 25 3 28 9 32 2 38 4 44 8 43 0 42 6 38 6 36 5 30 5 22 9Ortalama en yuksek sicaklik C 13 6 14 5 17 7 21 4 26 8 31 7 34 8 34 8 29 9 24 4 19 4 14 7 23 6Ortalama sicaklik C 10 5 11 2 13 8 17 1 22 1 26 8 29 8 29 9 25 4 20 5 16 0 11 8 19 6Ortalama en dusuk sicaklik C 7 4 7 8 10 0 12 7 17 4 21 9 24 8 25 0 20 8 16 5 12 6 8 9 15 5En dusuk sicaklik C 6 5 5 7 2 6 1 7 6 2 11 8 16 15 5 8 9 5 9 1 1 4Ortalama yagis mm 57 5 50 0 38 6 26 6 19 8 14 7 11 4 4 9 36 6 41 0 67 0 82 7Kaynak Meteoclub Atina 1955 2010 iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas AraEn yuksek sicaklik C 22 4 24 2 27 0 30 9 35 6 40 0 48 0 41 8 37 2 35 2 27 2 22 9Ortalama en yuksek sicaklik C 12 6 13 6 16 0 20 3 26 2 31 4 33 8 33 6 29 2 23 5 18 1 14 1Ortalama sicaklik C 8 8 9 3 11 3 15 3 21 0 26 0 28 3 27 8 23 4 18 4 13 7 10 2Ortalama en dusuk sicaklik C 5 4 5 5 6 9 9 9 14 2 18 7 21 3 21 2 17 6 13 8 10 0 6 9En dusuk sicaklik C 2 9 4 2 2 0 6 8 0 11 4 15 5 12 4 10 4 3 0 1 4 1 8Ortalama yagis mm 53 9 43 0 41 8 28 5 20 5 9 1 7 0 6 7 19 4 48 8 61 9 71 2Kaynak Yunan Meteoroloji EnstitusuNufusAtina nin nufusu 1830 lardan sonra gozle gorulur bicimde artti Atina Yunan Bagimsizlik Savasi sirasinda tumuyle bosaltilmisti 1833 te yalnizca Akropolis in kuzeyindeki kucuk daginik evlerde 4 bin dolayinda Atinali vardi Nufusu 1907 de 167 479 oldu 1920 lerde Anadolu dan gelen gocmenler daha sonra da II Dunya Savasi ile 1946 49 arasindaki ic savas sirasinda kirsal bolgelerden kente akin bu artisi hizlandirdi 1960 lara gelindiginde Atina buyuk ve kozmopolit bir kent gorunumune burunmustu Halkin cogunlugu Ortodoks mezhebine baglidir 2001 itibariyla kent nufusu 745 514 tu Atina cevresiyle birlikte 3 761 810 a ulasan nufusuyla tum ulke nufusunun yaklasik ucte birini barindirir 1896 ve 2001 yillari arasinda sehir nufusu tablodaki gibidir Yil Sehir Merkezi Nufusu1833 4 0001896 123 0001971 867 0231981 885 7371991 772 0722001 745 514EkonomiPanepistimiou Sokagindaki Yunanistan Bankasi I Dunya Savasi ndan sonra Atina bir ic ve dis ticaret merkezi oldu Bugun Pire yle birlikte ulkenin en onemli sanayi kentidir Baslica sanayi dallari pamuklu dokuma icki comlekcilik sabun kimyasal maddeler halicilik ve tabakciliktir Atina dan zeytinyagi domates urunleri sarap cimento dokuma urunleri ihrac edilir Yayimcilik da onemli bir etkinlik alanidir 1980 lerden itibaren hava kirliliginin buyuk olcude artmasi yuzunden kentteki sanayi tesislerinin cogalmamasi ve baska yorelere kaydirilmasi icin cesitli onlemler alinmistir Denizcilik Yunanistan daki otomobil traktor ve otobuslerin yarisindan cogu Atina da bulunur 1960 larin sonunda hukumet Yunan gemi sahiplerine yabanci bandirali gemilerini Yunanistan a getirmeleri icin bir cagrida bulundu Bunun ardindan Yunan bandirali gemileri sayisinda onemli bir artis oldu Ticaret gemilerinin buyuk cogunlugu ulkenin en buyuk limani ve deniz tasimaciliginin onemli merkezlerinden Pire ye kayitlidir KulturAtina daki ruhani meclisce yonetilen Yunan Ortodoks Kilisesi Yunan dilinin geleneklerinin ve edebiyatinin canli tutulmasinda baslica rolu oynayan kurumlardan biridir Tarihsel yapilar Akropolis Akropolis Atina nin tam merkezinde ve deniz duzeyinden 150 m yukseklikte yer alan Akropolis eski donemlerden beri kale ve tapinak olarak kullaniliyordu Buradaki yapilarin en unlusu Parthenon dur Eski Yunan da kentin koruyucusu sayilan Tanrica Athena nin bas tapinagi olarak insa edilen dev sutunlarla cevrili dikdortgen bicimindeki Parthenon tarihin cesitli donemlerinde kilise ve cami olarak da kullanildi 26 Eylul 1687 de Osmanlilara saldiran Venedik topcusunun atesi sonucunda icerideki barut deposu isabet aldi ve buradaki cami ile binanin ic bolumleri yikildi 1801 de Buyuk Britanya buyukelcisi Lord Elgin Akropolis teki Turk evlerinin yikilip heykel kalintilarinin aranmasi icin Padisah III Selim den izin alarak Atina ya gitti Parthenon dan geriye kalan heykellerin cogunu ve baska bazi kalintilari Londra ya goturup British Museum a satti Elgin Mermerleri olarak bilinen ve sokulup goturulmesi buyuk elestirilere konu olan bu paha bicilmez koleksiyon halen bu muzede sergilenmektedir Akropolis teki obur tapinaklardan Erekktheion MO 5 yuzyilda Tanrica Athena ve Tanri Poseidon icin yapildi Bizans doneminde kilise Osmanli doneminde de konut olarak kullanildi Akropolis in ozenli giris kapisi Propylaion surlarin tek acik yeriydi Frank dukleri Orta Cagda Propylaion un kuzey kanadinda da iki katli bir yapi insa ettiler 12 yuzyilda da Rum Ortodoks piskoposlari burada oturdular Propylaion un sagindaki Athena Nike Tapinagi nin taslari Venedik saldirisi sirasinda sokulerek kale tahkiminde kullanildi Tapinak 1836 da kotu bir onarim gordu 1936 da ise yeniden onarildi Atinali heykelci ve mimar Phidias in Milattan Once 5 yuzyilda yaptigi ve Propylaion un arkasindaki aciklikta durdugu sanilan 9 m boyundaki Tanrica Athena Promakhos heykeli ile Parthenon daki gene Phidias in yapiti olan fildisi ve altindan Athena heykelini Bizans imparatoru Justinianus Konstantinopolis e Istanbul goturdu Bu yapitlar 1204 te Konstantinopolis in Haclilar tarafindan yagmalanmasi sirasinda kayboldu Baska onemli yapilar Zengin bir Romali olan Herodes Atticus MS 161 de Akropolis in guney yamacinda bin kisilik bir tiyatro yaptirdi Sonralari onarilan bu yapi gunumuzde de muze olarak ve tiyatro festivallerinde kullanilmaktadir Milattan Once 5 yuzyilda yapilmis olan Dionysos Tiyatrosu nda da Sarap ve Eglence Tanrisi Dionysos icin bahar senlikleri duzenlenirdi Roma donemindeki onarimlardan sonra bugunku gorunumunu alan 13 bin kisilik bu tiyatroya Yunanistan in bircok yoresinden ayrica Italya ve Anadolu dan izleyiciler gelirdi Duzenlenen yarismalarda birinci gelen koronun onuruna bir anit dikilirdi Bunlardan gunumuze kadar kalabilen Lysikrates Aniti MO 334 tarihlidir Tiyatronun dogu yonunde Perikles Odeionu ile Asklepieion kutsal yeri kalintilari MO 420 ve Akropolis in guneybatisindaki Nymphalar Tepesinde MS 2 yuzyilda Roma konsulu olan Suriyeli Philopappus a adanmis mermer anitin kalintilari yer alir Pnyks Tepesindeki ekklesia da meclis Atinali hatipler dinlenmek icin 18 bin Atinali bir araya gelirdi Ares Tepesinin kuzeyinde kalan Agora nin yakininda en iyi korunmus Yunan tapinagi olan Theseion vardir MO 5 yuzyil Bir baska onemli anit sekizgen biciminde ve 13 m yuksekligindeki antik saat kulesi Horologion dur Bu anit Sokrates ve Platon un mezari oldugu inanciyla Osmanlilar zamaninda korunmustur Bizans donemi yaptlarindan uc kilise de gunumuze degin kalabilmistir Atina nin tarihsel ve anitsal yapilari uzun sure bakimsiz ve yikik halde kaldiktan sonra Kral Otto nun gelmesiyle yeniden ele alindi Otto bu kalintilari incelemeleri ve eski yapitlari ortaya cikarmalari icin bilim adamlarini gorevlendirdi Klasik donem sonrasi yapilarini ortadan kaldirtarak anitlarin eski durumlarina getirilmesi icin calisti SporAtina Yaz Olimpiyat Oyunlari na 1896 ve 2004 te ev sahipligi yapti 1994 ve 2007 deki UEFA Sampiyonlar Ligi finalleri Olimpiyat Stadyumu nda oynandi YonetimAtina nin mevcut belediye baskani Kostas Bakoyannis tir Atina metropol bolgesi Merkezi Atina Bati Atina Kuzey Atina Guney Atina ve Pire bolgesel birimlerini kapsamaktadir EgitimAtina Universitesi Yunanistan Milli Kutuphanesi Atina Akademisi Atina Ulusal Teknik Universitesi sehirde bulunmaktadir AltyapiUlasim Atina demiryollari agi metro proastiakos ve tramvay Kentin toplu tasima sistemi elektrikli tren otobus ve tramvaydan olusur Elektrikli tren hatti guneydeki Pire yi kuzeydeki Kifisia banliyosune baslica demiryolu istasyonu olan Larissa da Atina yi ulkenin obur bolgelerine ve Avrupa ya baglar 2000 yilinda hizmete giren Atina metrosu toplam 47 km uzunlugunda 2 hattan olusur 2001 de hizmete giren Atina Eleftherios Venizelos Uluslararasi Havalimani sehrin dogusundadir Havalimani ile Kiato sehri arasinda Proastiakos banliyo hatti hizmet vermektedir Atina Uluslararasi Havalimani Eski Hellinikon Uluslararasi Havaalani nin yerini alan yeni Atina Uluslararasi Havaalani 2001 yilinda acildi Atina Uluslararasi Havaalani Atina merkezinin 35 km 22 mi dogusundaki dogu Messoghia ovasindaki Spata kasabasi yakinlarindadir Havaalanina Atina Metrosu banliyo treni Pire limanina giden otobusler Atina Sehir Merkezi Liosion ve Kifisos Sehirlerarasi otobus istasyonlari ve Elliniko metrosunun hat 2 guney terminali ve ayrica taksilerle hizmet verilir Havalimani 24 kisilik binis koprusu 144 check in kontuari ve 7 000 m2 75 347 ft2 ticari alani kafeleri gumruksuz magazalari ve kucuk bir muzesi olan 150 000 m2 1 614 587 ft2 ana terminali ile saatte 65 ucak inis ve kalkisa ev sahipligi yapar Kardes sehirlerGeorgia ABD 1973 Barselona Ispanya 1999 Pekin Cin 2005 Beyrut Lubnan Beytullahim Filistin 1986 Bukres Romanya Kahire Misir Santiago de Cali Kolombiya Chicago ABD 1997 Kalosvar Romanya Cusco Peru 1991 Floransa Italya Cenova Italya Havana Kuba Istanbul Turkiye Kiev Ukrayna Lizbon Portekiz Ljubljana Slovenya Los Angeles ABD 1984 Madrid Ispanya Montreal Kanada kaynak belirtilmeli Moskova Rusya Lefkosa Kibris 1988 Rabat Fas Roma Italya kaynak belirtilmeli Santiago Sili Santo Domingo Dominik Cumhuriyeti Seul Guney Kore 2006 Sofya Bulgaristan Tiflis Gurcistan Tiran Arnavutluk Varsova Polonya Washington ABD 2000 Xi an Cin Erivan Ermenistan 1993 Atina nin sehir merkezinin kuzeydogusunda yer alan Melissia dan Atina nin panoramik gorunumu Sol tarafinda gorulmektedir Akropolis ten Atina nin panoramik gorunumu Sag tarafinda meclis Sintagma Meydani Likavittos tepesi gorulmektedir Ayrica bakiniz2006 Eurovision Sarki Yarismasi Atina demokrasisi Atina Antlasmasi 1913 Kaynakca Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi census21 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Gross domestic product GDP at current market prices by metropolitan regions 15 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2023 Vinie Daily Athens the city in your pocket pp 6 Ethnos gr July 2011 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ekim 2018 Athens 6 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2008 Ancient Greek Athenai historic city and capital of Greece Many of classical civilization s intellectual and artistic ideas originated there and the city is generally considered to be the birthplace of Western civilization BBC History on Greek Democracy 19 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed on 26 January 2007 www statistics gr 5 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2023 www macrotrends net 21 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2023 ec europa eu Ingilizce 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2023 World Shipping Council Ingilizce 13 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2023 web archive org 19 Mayis 2008 19 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2023 Od 7 80 18 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b 2009 Etymological Dictionary of Greek Leiden and Boston Brill s 29 a b Burkert Walter 1985 Greek Religion Cambridge Massachusetts Harvard University Press s 139 ISBN 0 674 36281 0 Osmanli Yer Adlari Ankara 2017 s v tam metin 31 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde TDV Islam Ansiklopedisi 21 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2022 Koppen iklim siniflandirmasi haritasi 2 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2013 www meteoclub gr 27 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2021 Anthony Tung 2001 Preserving the World s Great Cities The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis New York Three Rivers Press ISBN 0 609 80815 X pg 257 World Gazetter City Pop 30 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2007 World Gazetter Metro Pop 30 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2007 a b c Athens International Airport Facts and Figures Athens International Airport aia gr 6 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2007 City of Barcelona www bcn es 17 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2008 Beijing Sister Cities City of Beijing www ebeijing gov cn 16 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ocak 2007 City of Beirut www beirut gov lb 20 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2008 Twinning With Palestine 28 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2008 City of Chicago www chicagosistercities com 11 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2007 Municipalidad del Cusco Ispanyolca www municusco gob pe 12 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2008 Erdem Selim Efe 3 Kasim 2003 Istanbul a 49 kardes Radikal Radikal 18 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2008 City of Los Angeles www lacity org 13 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2007 Nicosia Municipality www nicosia org cy 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2008 Seoul Metropolitan Government www seoul go kr 4 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2008 Twinning Cities International Relations PDF Municipality of Tirana www tirana gov al 16 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Ocak 2008 District of Columbia os dc gov 26 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2008 Yerevan Municipality www yerevan am 13 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2008 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Atina ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Resmi site