Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Mayıs 2020) () ( |
Venüs, Güneş Sistemi'nde Güneş'e uzaklık bakımından ikinci sıradaki, sıcaklık bakımından ise birinci sıradaki gezegendir.
Mariner 10 tarafından elde edilen neredeyse doğal renklerdeki Venüs fotoğrafı | |||||||||||||||||
Adlandırmalar | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sıfatlar | Venusian, Cytherean veya Venerean / Venerian | ||||||||||||||||
Sembol | |||||||||||||||||
Yörünge özellikleri | |||||||||||||||||
Günöte |
| ||||||||||||||||
Günberi |
| ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Dış merkezlik | 0,006772 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
583,92 gün | |||||||||||||||||
Ortalama yörünge hızı | 35,02 km/sn | ||||||||||||||||
50,115° | |||||||||||||||||
Eğiklik |
| ||||||||||||||||
76,680° | |||||||||||||||||
54,884° | |||||||||||||||||
Doğal uyduları | Yok | ||||||||||||||||
Fiziksel özellikler | |||||||||||||||||
−4,92 ile −2,98 | |||||||||||||||||
9,7″–66,0″ | |||||||||||||||||
Ortalama yarıçap |
| ||||||||||||||||
Basıklık | 0 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Hacim |
| ||||||||||||||||
Kütle |
| ||||||||||||||||
Ortalama yoğunluk | 5,243 g/cm3 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
10,36 km/sn (6,44 mi/sn) | |||||||||||||||||
−243,025 g (ters yön) | |||||||||||||||||
Ekvatoral dönme hızı | 6,52 km/sa (1,81 m/sn) | ||||||||||||||||
2,64° (ters yön dönüş için) 177,36° (yörüngeye) | |||||||||||||||||
Kuzey kutbu sağ açıklık |
| ||||||||||||||||
Kuzey kutbu dik açıklık | 67,16° | ||||||||||||||||
Albedo |
| ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Atmosfer | |||||||||||||||||
Yüzey basıncı | 92 bar (9,2 MPa) 91 atm | ||||||||||||||||
Bileşimleri |
| ||||||||||||||||
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||||||||||||||
Güneşe uzaklık bakımından ikinci sırada olmasına rağmen en sıcak gezegen olmasının nedeni de atmosferinin gelen güneş ışınlarının dışarı çıkmasına izin vermemesidir. Ayrıca Zühre, Çolpan veya Çoban Yıldızı olarak da bilinir. Bu gezegen adını Eski Roma tanrıçası Venüs (Eski Yunan Mitolojisi'nde Afrodit)'ten almıştır. Venüs'ün astronomik sembolü ise kadınlık sembolü ile aynıdır. Venüs, kendi ekseni etrafında, Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerin aksi istikametinde döner. Güneş etrafındaki dönüşünü 224,7 Dünya gününde tamamlar.
Büyüklüğü açısından Dünya ile benzerlik gösterdiğinden Dünya ile kardeş gezegen veya dünyanın ikizi olarak da bilinmektedir. Gökyüzünde Güneş'e yakın konumda bulunduğundan ve yörüngesi Dünya'nınkine göre Güneş'e daha yakın olduğundan, yeryüzünden sadece Güneş doğmadan önce veya battıktan sonra görülebilir. Bu yüzden Venüs, Akşam Yıldızı, Sabah Yıldızı veya Tan Yıldızı olarak da isimlendirilir. Çoban Yıldızı da denmektedir. Görülebildiği zamanlar, gökyüzündeki en parlak cisim olarak dikkat çeker.
Venüs'ün tanınmasının tarihçesi
Venüs, Ay, Güneş, Merkür, Mars, Jüpiter ve Satürn ile birlikte, görünür hareketlerinin diğer yıldızlardan farklılığıyla tanınan 7 gök cisminden biri olarak gösterilir. Bu yönüyle, antik gök bilim için olduğu kadar astroloji açısından da önem taşıyan gezegen, birçok dilde haftanın yedi gününe adını veren gök cisimlerinden biri olarak, tarih öncesinden günümüze insan kültüründe yerini korumuştur. Günümüze ulaşan en eski gök bilimsel belge olan ve MÖ 7. yüzyıla ait olduğu sanılan Babillilerin MÖ 1700-1400 yılları arasında yaptıkları Venüs gözlemlerinden söz edilir. Eski Mezopotamya, Orta Amerika ve Uzak Doğu kültürlerinde Venüs'ün önemli bir yeri olmuştur. Eski Yunan'da sabah yıldızı olarak görüldüğünde 'Phosphorus', akşam yıldızı olarak görüldüğünde ise 'Hesperus' olmak üzere iki ayrı ad taşımaktaydı. Pisagor sayesinde bu iki yıldızın aslında aynı gök cismi olduğunu öğrenen ilk çağ dünyası, Venüs ve Merkür'ün Güneş çevresinde döndüğünü ileri süren Heraklit ile ilk kez güneş merkezli görüş ile tanıştı.
- 1610'da İtalyan gökbilimci Galileo Galilei basit bir teleskop yardımı ile Venüs'ün olduğunu fark etti. Daha sonraki gözlemlerinde gezegenin evrelerindeki değişikliklere paralel olarak görünür boyutunun da değiştiğini gözleyen Galilei, bu bulguları gezegenin Güneş etrafında döndüğünün kuvvetli göstergeleri olarak kabul etti.
- 1761'de Rus gök bilimci Mihail Vasilyeviç Lomonosov, Venüs'ün Güneş geçişi sırasında gezegenin kenar çizgisindeki düzensizliği fark ederek bunun bir atmosferin varlığını gösterdiğini öne sürdü.
- 1793'te, Alman gök bilimci sonradan kendi adıyla anılacak ve Venüs atmosferinin neden olduğu anlaşılacak olan 'faz kayması' olayını gözlemledi. Bu olay, güneş ışınları ile aydınlanan kalın ve yoğun atmosferin Venüs'ün görünür kenar çizgisine eklenerek, bulunduğu konumun gerektirdiğinden farklı bir evredeymiş gibi algılanmasına neden olması sonucu ortaya çıkar.
- 1932 yılında, Amerikalı araştırmacılar W. S. Adams ve kızılötesi tayfölçüm ile Venüs atmosferinin temel bileşeninin karbon dioksit olduğunu öğrendiler. İzleyen yıllarda , tayfölçüm verilerine dayanarak atmosferin kimyasal bileşimi yanı sıra basıncı, sıcaklığı, gezegen yüzeyiyle etkileşimi hakkında birçok tahminde bulundu.
- 1956'da gezegenden yansıyan güneş ışınlarının Doppler kaymasını ölçtüğünde, bulguların gezegenin kendi etrafında dönüş yönünün ters olduğunu gösterdiğini saptadı.
- 1960'larda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (M.I.T.) ve Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü bilim adamları mikrodalga bandında radar incelemeleri ile Venüs'ün kendi etrafında dönüş süresini duyarlı olarak ölçtüler. Aynı dönemde yeryüzünden yapılan radar incelemeleri ile gezegenin yüzey şekilleri hakkında önemli bilgi elde edildi.
- 14 Eylül 2020'de Royal Astronomical Society, Venüs'te yüksek miktarda fosfin bulunduğunu açıkladı. Fosfin gazının yüksek oranlarda bulunması resmi açıklamada "Venüs'te hayatın göstergesi" olarak tanımlandı.
Venüs'e gönderilen uzay araçları
- Sputnik 7 (SSCB): 4 Şubat 1961'de fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılamadı)
- Venera 1 (SSCB): 12 Şubat 1961'de fırlatıldı. Başarısız. (Venüs'e ulaşamadan iletişim koptu. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede)
- Mariner 1 (ABD): 22 Temmuz 1962'de fırlatıldı. Başarısız. (Fırlatılmadan hemen sonra kontrolden çıkması üzerine imha edildi)
- Sputnik 19 (1962AlphaPi1) (SSCB): 25 Ağustos 1962'de fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılma aşamasında son kademe arızalandı. 3 gün sonra Yer atmosferine girerek parçalandı.)
- Mariner 2 (ABD): 27 Ağustos 1962'de fırlatıldı. İlk başarılı Venüs sondası. 201 kg ağırlığında. 14 Aralık 1962'de gezegenin 35.000 km yakınından geçti. 42 dakika süren bilimsel gözlemleri ile Venüs hakkında bilinenlere önemli yenilikler ekledi. Venüs yüzeyinin 425 °C'den sıcak olduğunu, bulut tepelerinde ise sıcaklığın düşük olduğunu saptadı. Böylece gezegen yüzeyindeki koşullarda sera etkisinin payı anlaşıldı. Gezegenin manyetik alanı bulunmadığını gösterdi. Ayrıca Venüs'e doğru yolculuğu sırasında ilk kez güneş rüzgârını inceledi, güneş patlamaları kaynaklı yüksek enerjili yüklü parçacıklar ve kozmik ışınlar ile ilgili ölçümler yaptı, gezegenler arası toz miktarının sanılandan daha az olduğunun anlaşılmasını sağladı. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
- Sputnik 20 (1962 AlphaTau1) (SSCB): 1 Eylül 1962'de fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılamadı. 5 gün sonra Yer atmosferine girerek parçalandı.)
- Sputnik 21 (1962 APi) (SSCB): 12 Eylül 1962'de fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinde iken infilak ederek parçalandı.)
- Kosmos 21 (SSCB): 11 Kasım 1963'te fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılamadı. 3 gün sonra Yer atmosferine girerek parçalandı). Bu aracın bir Venüs sondası olduğu yalnızca bir tahmindir. Daha sonraki Venüs uçuşlarına hazırlık amaçlı bir test uçuşu da olabilir.
- Kosmos 27 (SSCB): 27 Mart 1964'te fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılamadı.)
- Zond 1 (SSCB): 4 Nisan 1964'te fırlatıldı. Başarısız. (Venüs'e ulaşamadan radyo sistemi arızalandı). Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
- Venera 2 (SSCB): 12 Kasım 1965'te fırlatıldı. Başarısız. (Venüs'e varmak üzere iken iletişim kesildi). Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
- Venera 3 (SSCB): 16 Kasım 1965'te fırlatıldı. Başarısız. (Venüs atmosferine girmekte iken iletişim kesildi. Venüs üzerine çarparak parçalandı.) Bir başka gezegen üzerinde bulunan en eski insan yapımı nesnedir.
- Kosmos 96 (SSCB): 23 Kasım 1965'te fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılma için ateşleme sırasında oluşan bir patlama ile hasar gördü. 16 gün sonra Yer atmosferine girerek parçalandı.)
- Venera 4 (SSCB): 12 Haziran 1967'de fırlatıldı. Venüs atmosferinden veri gönderen ilk uzay aracı. 1106 kg ağırlığında. 18 Ekim 1967'de Venüs atmosferine girdi, bir paraşüt sistemi ile yavaşlarken yanında taşımakta olduğu 2 termometre, bir barometre, bir radyo altimetre, bir atmosfer yoğunluğu ölçme cihazı, 11 gaz analiz cihazını düşüşe bıraktı ve bu cihazlardan gelen verileri yeryüzüne aktardı. Sondanın kendisi ise hidrojen ve oksijen algılayıcıları, kozmik ışın algılayıcısı yüklü parçacık algılayıcısı ve bir manyetometre taşımaktaydı. 25 km yükseklikte atmosferin yüksek sıcaklık ve basıncına dayanamayarak tahrip oldu. Atmosferin bileşimi ve ulaştığı yükseltiye kadar olan kısmına ait fizik verileri gönderdi. Bu şekilde ilk gezegenler arası yayını gerçekleştirmiş oldu.
- Mariner 5(ABD): 14 Haziran 1967'de fırlatıldı. 19 Ekim 1967'de Venüs yüzeyinin 4000 km uzağından geçti. Gezegenler arası ortamda ve Venüs yakınlarında manyetik alan, yüklü parçacıklar, plazma ölçümleri yaptı; Venüs atmosferinin radyo ve morötesi bandında ışınımlarını taradı. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
- Kosmos 167 (SSCB): 17 Haziran 1967'de fırlatıldı. Başarısız. (Venera 4'e benzer şekilde tasarlanmış olan ve Venüs üzerine inmesi planlanan bu araç Yer yörüngesinden ayrılamadı ve 8 gün sonra Yer atmosferine girerek parçalandı.)
- Venera 5 (SSCB): 5 Ocak 1969'da fırlatıldı. 16 Mayıs 1969'da Venüs atmosferine girdi. Venera 4'e benzer şekilde tasarlanmış 405 kg ağırlığındaki sonda, bir paraşüt sistemi ile yavaşlarken 53 dakika süreyle atmosfer hakkında veriler toplayıp gönderdi. Gezegen yüzeyine varamadan, atmosferin yüksek sıcaklık ve basıncına dayanamayarak tahrip oldu. Atmosferin bileşimi ve sondanın inebildiği 38 km yükseltiye kadar olan kısmına ait fizik verileri gönderdi.
- Venera 6 (SSCB): 10 Ocak 1969'da fırlatıldı. 17 Mayıs 1969'da Venüs atmosferine girdi. Venera 4'e benzer şekilde tasarlanmış 405 kg ağırlığındaki sonda, bir paraşüt sistemi ile yavaşlarken 51 dakika süreyle atmosfer hakkında veriler toplayıp gönderdi. Gezegen yüzeyine varamadan, atmosferin yüksek sıcaklık ve basıncına dayanamayarak tahrip oldu. Atmosferin bileşimi ve sondanın inebildiği 36 km yükseltiye kadar olan kısmına ait fizik verileri gönderdi.
- Venera 7 (SSCB): 17 Ağustos 1970'te fırlatıldı. 15 Aralık 1970'te Venüs atmosferine girdi. 495 kg ağırlığındaki iniş sondası bir paraşüt arızası nedeniyle 60 dakika sürmesi gereken inişini 35 dakikada tamamlayarak Venüs yüzeyine indi ve buradan 23 dakika süreyle sinyaller gönderdi. Gezegen yüzeyinde atmosfer sıcaklığının 475 °C, basıncın ise 90 atmosfer olduğunu saptadı. Böylece bir başka gezegenin yüzeyine çalışır durumda inen ve radyo yayınları yeryüzüne veri gönderen ilk uzay aracı oldu.
- Kosmos 359 (SSCB): 22 Ağustos 1970'te fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılamadı.)
- Venera 8 (SSCB): 27 Mart 1972'de fırlatıldı. 22 Temmuz 1972'de Venüs atmosferine girdi. Bir paraşüt sistemi yardımı ile inişi sırasında atmosfer hakkında veriler topladı. Değişik yükseltilerdeki rüzgâr hızını ve ışık şiddetini ölçtü. Sert atmosfer koşullarında görev süresini uzatabilmek amacıyla bir dış soğutma sisteminden yararlandı ve yüzeye inişinden sonra 50 dakika süreyle veri gönderebildi. Gezegen yüzeyinde aydınlığın fotoğraf çekilebilmesine olanak tanıyacak düzeyde olduğunu saptadı.
- Kosmos 482 (SSCB): 31 Mart 1972'de fırlatıldı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrılamadı.)
- Mariner 10 (ABD): 3 Kasım 1973'te fırlatıldı. 5 Şubat 1974'te, daha sonraki Merkür buluşması için uygun rotayı sağlayacak şekilde Venüs yakın geçişini gerçekleştirdi. Gezegen yüzeyinin 5800 km üzerinden geçerken, çok sayıda fotoğraf çekti, Venüs'ün ilk kez mor ötesi bantta görüntülerini elde etti ve bu sayede daha önce bilinmeyen atmosfer akımlarını tanımladı, Venüs'ün dikkate değer bir manyetik alanının bulunmadığını; ancak iyonosfer ile güneş rüzgârının bir şok dalgası oluşturacak şekilde etkileştiklerini gözledi. Venüs atmosferinde hidrojen bulunduğunu ve izotop dağılımına dayanarak bu hidrojenin Güneş kaynaklı olduğunu saptadı. Atmosferin radyo dalgalarını örtme biçimini inceleyerek Venüs bulutlarının en yoğun oldukları yükseklikleri hesapladı.
Mariner 10, Merkür gezegenine doğru yolculuğuna devam ederek bu gezegeni ziyaret eden ilk ve tek uzay aracı oldu. Yörünge değişikliği amacıyla bir gezegenin kütleçekim yardımından yararlanan ve aynı zamanda art arda iki gezegeni başarı ile ziyaret eden ilk uzay sondası olma özelliğini kazandı. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede dolanmaktadır.
- Venera 9 (SSCB): 8 Haziran 1975'te fırlatıldı. Bir yörünge aracı ve bir iniş aracı olmak üzere iki ayrı sondadan oluşmakta idi. 20 Ekim 1975'te iki araç birbirinden ayrıldı. 22 Ekim tarihinde yörünge aracı Venüs çevresinde 48 saat dolanma süreli bir yörüngeye girerken, 2015 kg ağırlığındaki iniş aracı da, bir sürtünme ve ısı kalkanı, üç ayrı paraşüt sistemi yardımı ile inişe geçti. 2300 kg ağırlığındaki yörünge aracı mor ötesi, görünür bant, kızıl ötesi ve mikrodalga bantlarında incelemeler yapabilecek donanıma sahipti, ayrıca iniş cihazının iniş sırasında ve gezegen yüzeyinde elde ettiği verileri dünyaya aktaracak bir bağlantı istasyonu olarak tasarlanmıştı. Sert atmosfer koşullarında görev süresini uzatabilmek amacıyla bir dış soğutma sistemine sahip olan iniş aracı, 60–30 km düzeyleri arasında bulutlar bulunduğunu gözledi, atmosferde düşük oranda bulunan hidroklorik asit, hidroflorik asit, iyot ve bromu saptadı. Yüzeye inişinden sonra 53 dakika süreyle veri gönderebildi. Taşıdığı televizyon kamerası yardımıyla Venüs yüzeyinin ilk fotoğraflarını yeryüzüne iletti. Resimlerde aşınma belirtisi göstermeyen keskin kenarlı kayalar, berrak bir atmosfer gözlendi. Venera 9 yörünge aracı şu anda Venüs çevresinde yörüngededir.
- Venera 10 (SSCB): 14 Haziran 1975'te fırlatıldı. Venera 9'a benzer şekilde, bir yörünge aracı ve bir iniş aracı olmak üzere iki ayrı sondadan oluşmakta idi. 23 Ekim 1975'te iki araç birbirinden ayrıldı. 25 Ekim tarihinde yörünge aracı Venüs çevresinde 49,5 saat dolanma süreli bir yörüngeye girerken, 2015 kg ağırlığındaki iniş aracı da, bir sürtünme ve ısı kalkanı, üç ayrı paraşüt sistemi yardımı ile inişe geçti. 2300 kg ağırlığındaki yörünge aracı mor ötesi, görünür bant, kızıl ötesi ve mikrodalga bantlarında incelemeler yapabilecek donanıma, bir manyetometreye ve bir yüklü parçacık sayacına sahipti, ayrıca iniş aracının iniş sırasında ve gezegen yüzeyinde elde ettiği verileri dünyaya aktaracak bir bağlantı istasyonu olarak tasarlanmıştı. Sert atmosfer koşullarında görev süresini uzatabilmek amacıyla bir dış soğutma sistemine sahip olan iniş aracı, atmosferin fizik özellikleri üzerinde ölçümler yaptı. Yüzeye inişinden sonra 65 dakika süreyle veri gönderebildi. Taşıdığı televizyon kamerası yardımıyla Venüs yüzeyinin fotoğraflarını yeryüzüne iletti. Venera 10 yörünge aracı şu anda Venüs çevresinde yörüngededir.
- Pioneer Venus 1 (Pioneer 12) (ABD): 20 Mayıs 1978'de fırlatıldı. 4 Aralık 1978 tarihinde Venüs çevresinde eliptik bir yörüngeye oturtulan 517 kg ağırlığındaki yörünge aracı, 300 W güç sağlayan güneş panelleri ile 17 değişik gözlem aygıtı çalıştırmakta idi. Gezegenin iyonosferi ve atmosferin üst katmanlarının yapısı hakkında ayrıntılı bilgi topladı, güneş rüzgârının iyonosfer ile etkileşimi ve oluşan manyetik alan üzerinde ölçümler yaptı, kütleçekimi değişimlerini kaydederek Venüs'ün iç yapısına ilişkin ipuçları elde etti. Gezegenin tamamına yakın bölümünün radar haritasını çıkardı. Yörünge ayarlamaları ile Ağustos 1992'ye dek çalışır durumda kaldı ve veri aktarmayı sürdürdü; ancak yakıtının tükenmesi sonucunda Venüs atmosferine girip parçalanarak görevini tamamladı.
- Pioneer Venus 2 (Pioneer 13) (ABD): 8 Ağustos 1978'de fırlatıldı. Bir taşıyıcı üzerinde bir büyük, üç küçük atmosfer sondasından oluşmakta idi. Büyük sonda taşıyıcıdan Venüs'e ulaşmadan 25 gün önce, küçük sondalar ise 20 gün önce ayrıldı. Sondalar birbirlerinden çok az farklı rotalar izleyerek 9 Aralık 1978'de gezegenin değişik bölgelerinde atmosfere girdiler. Küçük sondalardan biri gezegenin gece yüzüne, ikincisi gündüz yüzüne, üçüncüsü ise kuzey kutup bölgesine doğru düştüler ve atmosferin değişik düzeylerinde ısı, basınç, ivme, termal ışınım ve asılı parçacık ölçümleri yaptılar. Büyük sonda gündüz yüzünde ekvatora yakın bir bölgeye doğru paraşüt yardımı ile alçaldı ve küçük sondalardakine benzer ölçümlere ek olarak atmosfer bileşenlerini tanımlama ve oranlarını belirleme, bulut yapılarını değerlendirme amaçlı incelemeler yaptı. Atmosfere en son giren taşıyıcıda ise atmosferin dış tabakalarını araştırma amaçlı iki deney aygıtı daha bulunmaktaydı. Tüm bu ölçümlerin sonuçları, Pioneer Venus 1 yörünge aracının eşzamanlı olarak yaptığı gözlemler çerçevesinde değerlendirildi.
- Venera 11 (SSCB): 9 Eylül 1978'de fırlatıldı. Bir uçuş aracı ve bir iniş aracından oluşmakta idi. İki araç Venüs'e varmadan iki gün önce ayrıldılar, 25 Aralık 1978'de iniş aracı atmosfere girdi ve bir paraşüt yardımı ile gezegen üzerine yumuşak iniş yaptı. Aynı sırada gezegenin 34.000 km yakınından geçmekte olan uçuş aracı, bu sondanın iniş sırasında ve yüzeyden gönderdiği verileri yeryüzüne aktardı. Uçuş aracının ayrıca iyonosfer, gezegenler arası ortam, güneş rüzgârı üzerinde gözlemler yapma amaçlı donanımı bulunmaktaydı. İniş aracının gözlem aygıtlarının bazılarının arızalanmasına karşın, alt atmosferde Karbon monoksit varlığını saptaması, yıldırımlar gözlemesi mümkün oldu. Uçuş aracı şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
- Venera 12 (SSCB): 14 Eylül 1978'de fırlatıldı. İkizi Venera 11 gibi bir uçuş aracı ve bir iniş aracından oluşmakta idi. İki sonda Venüs'e varmadan iki gün önce ayrıldılar. İniş aracı, Venera 11'den dört gün önce, 21 Aralık 1978'de atmosfere girdi ve bir paraşüt yardımı ile gezegen üzerine yumuşak iniş yaptı. Aynı sırada gezegenin 34.000 km yakınından geçmekte olan uçuş aracı, bu sondanın iniş sırasında ve yüzeyden gönderdiği verileri 110 dakika süreyle yeryüzüne aktardı. Uçuş aracının ayrıca iyonosfer, gezegenler arası ortam, güneş rüzgârı üzerinde gözlemler yapma amaçlı donanımı bulunmaktaydı. İniş aracı, arıza nedeniyle sınırlı bilimsel veri sağladıysa da Venera 11 tarafından gönderilen bilgileri destekledi. Uçuş aracı 1980'de kuyruklu yıldızı ile ilgili ölçümler de yaptı. Şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
- Venera 13 (SSCB): 30 Ekim 1981'de fırlatıldı. Bir uçuş aracı ve bir iniş aracından oluşmakta idi. Uçuş aracının iyonosfer, gezegenler arası ortam, güneş rüzgârı üzerinde gözlemler yapma amaçlı donanımı bulunmaktaydı. İki araç Venüs'e varmadan önce ayrıldılar, 1 Mart 1982'de iniş aracı atmosfere girdi ve bir paraşüt yardımı ile yavaşlayarak gezegen üzerine indi. Aynı sırada gezegenin yakınından geçmekte olan uçuş aracı, bu sondanın iniş sırasında ve yüzeyden gönderdiği verileri yeryüzüne aktardı. Bu veriler arasında Venüs yüzeyinin ilk renkli görüntüleri de bulunmaktaydı. Araç hareketli bir kol yardımıyla yüzeyden aldığı toprak örneğini değerlendirdi. Toprağın mekanik direncini ölçmek için bir kol, bir sismometre ve ayrıca atmosfer incelemelerini yapmak için çeşitli aygıtlardan yararlandı. Bir başka gezegenden yeryüzüne ses kayıtları gönderen ilk uzay aracı oldu. Gezegen yüzeyinin zorlu koşullarında 127 dakika işlevsel kalabildi. Uçuş aracı şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
- Venera 14 (SSCB): 4 Kasım 1981'de fırlatıldı. Venera 13 ile aynı tasarıma sahipti. 5 Mart 1982'de Venüs yüzeyine inerek ikizinin gerçekleştirdiklerine benzer incelemeler yaptı. 57 dakika süreyle veri gönderdi. Uçuş aracı şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
- Venera 15 (SSCB): 2 Haziran 1983'te fırlatıldı. 10 Ekim 1983'te Venüs çevresinde kutupsal bir yörüngeye girdi. İkizi Venera 16 ile birlikte Venüs yüzeyinin radar haritasını çıkarmaya başladı. İşlevsel kaldığı 8 ay süresinde bu iki araç gezegenin 30 derece Kuzey enleminin kuzeyinde kalan kesiminin ayrıntılı bir haritasını elde ettiler.
- Venera 16 (SSCB): 7 Haziran 1983'te fırlatıldı. Venera 15 ile aynı tasarıma sahipti. 11 Ekim 1983'te Venüs çevresinde kutupsal bir yörüngeye girdi. İkizi Venera 15 ile birlikte Venüs yüzeyinin radar haritasını çıkarmaya başladı. İşlevsel kaldığı 8 ay süresinde bu iki araç gezegenin 30 derece Kuzey enleminin kuzeyinde kalan kesiminin ayrıntılı bir haritasını elde ettiler. Venera programının son uçuşu oldu.
- Vega 1(SSCB): 15 Aralık 1984'te fırlatıldı. Venera programı çerçevesinde Venüs'e yönelik bir iniş uçuşu şeklinde planlanmış olan uçuş, sonradan Halley kuyruklu yıldızının 1986 geçişini izlemek amacıyla aracın taşıyıcı kısmından yararlanmak üzere değiştirildi. Yeni şekliyle bu uçuşa 'Venüs' ve 'Gallei' (Rusça, Halley kuyruklu yıldızının adı) sözcüklerinin birleştirilmesi ile 'Vega' adı verildi. 9 Haziran 1985'te Vega 1 iniş aracı ve beraberindeki balon ayrıldıktan sonra, 2500 kg ağırlığındaki taşıyıcı araç gezegenin çekim kuvvetinden yararlanarak yörüngesini 1986 yılında Halley ile buluşacak şekilde değiştirdi. Venüs iniş aracı 1500 kg ağırlığında idi. Yüzeyden alınacak örnekler üzerinde analizler yapmak üzere tasarlanmış deney setleri güçlü rüzgârlar tarafından daha sonda yüzeye inmeden önce harekete geçirildiğinden, araç yüzeyde planlanan işlevini gerçekleştiremedi. Sondanın taşıdığı bir balon, ('aerobot') 54 km yükseklikte boşluğa bırakıldı. 3,5 metre çapında ve toplam 25 kg ağırlığındaki bu balon atmosferle ilgili ölçümler yapmak üzere donatılmıştı. Gezegenin karanlık yüzüne bırakılan balon, 47 saat uçtu ve doğal atmosfer akımlarının yardımı ile 9000 km yol aldıktan sonra gezegenin aydınlık yüzüne geçti ve güneş ışınlarının etkisi ile ısınıp patlayana kadar yeryüzündeki radyoteleskoplar tarafından kaydedilen önemli bilgiler gönderdi. Balonun dikey yöndeki beklenmedik yer değiştirmeleri, Venüs atmosferinin o güne dek bilinmeyen dikey akımlarını gün ışığına çıkardı. Vega 1 taşıyıcı aracı ise 6 Mart 1986'da Halley kuyruklu yıldızı ziyaretini gerçekleştirdi. Araç şu sırada Güneş çevresinde yörüngededir.
- Vega 2 (SSCB): 21 Aralık 1984'te fırlatıldı. Vega 1 ile aynı tasarıma sahipti. İniş aracının ayrılmasının ardından Venüs çekim yardımı ile Halley kuyruklu yıldızına doğru yöneldi. İniş aracı 15 Haziran 1985'te gezegen yüzeyine indi. Yüzeyden aldığı örneklerin incelemesinde Ay yüzeyinde bulunan; ancak dünyada nadir olan - tipi mineraller saptadı. Yerden 50 km yükseklikte bırakılan balon ise iki güne yakın süre uçarak yeryüzüne bilgi gönderdi. 9 Mart 1986'da Halley kuyruklu yıldızının yanından geçen taşıyıcı araç ise şu anda Güneş çevresinde yörüngededir.
- (ABD): 4 Mayıs 1989'da fırlatıldı. 10 Ağustos 1990'da Venüs çevresinde kutupsal bir yörüngeye girdi. 4 yıllık görev süresi içinde Venüs yüzeyinin tamamına yakınının radar haritasını çıkardı. Aynı bölgeler üzerinden birden fazla geçiş yaptığı için değişik açılardan kaydettiği görüntüler birleştirilerek 3 boyutlu haritalar elde edilebildi. Gezegenin ayrıntılı bir kütleçekim alanı haritasını da çıkardı. Görev süresini tamamladığında atmosferin üst sınırına dek alçaltılarak, güneş panelleri üzerindeki sürtünme etkisi ölçümleri ile üst atmosfer yapısı hakkında bilgi edinmeye çalışıldı. Atmosferin frenlemesi nedeniyle giderek yükselti kaybeden araç iki gün sonra parçalanarak gezegen üzerine düştü. Venüs'ün jeolojisi ve yüzey şekilleri hakkında bilinenlerin önemli bir kısmı Magellan'ın sağladığı verilere dayanmaktadır.
- (ABD): Jüpiter ve uydularını incelemek amacıyla 18 Ekim 1989'da fırlatılan araç kütleçekimi yardımı ile hız kazanmak üzere 2 Ekim 1990'da Venüs yakın geçişi yaptı. Gezegenin resimlerini çekti.
- Cassini-Huygens (ABD): Satürn ve uydularını incelemek amacıyla 15 Ekim 1997'de fırlatılan araç kütleçekimi yardımı ile hız kazanmak üzere 26 Nisan 1998 ve 24 Haziran 1999'da iki kez Venüs yakın geçişi yaptı. 1978'de Venera 11'in Venüs atmosferinde yıldırım olarak yorumlanan gözlemlerini doğrulamak üzere atmosferde elektriksel etkinlik aradı; ancak olumlu bir bulguya rastlamadı.
- MESSENGER (ABD): Merkür gezegeninin araştırılması amacıyla 3 Ağustos 2004'te fırlatılan araç, kütleçekimi yardımı ile hızı düşürülerek Merkür yörünge girişine hazırlanmak üzere 2006 ve 2007 yıllarında iki kez Venüs yakın geçişi yapacaktır. Bu geçişler sırasında bilimsel aygıtların Merkür gözlemleri öncesi test ve ayarları yapılırken, Venüs üzerinde de gözlemler yapması mümkün olacaktır.
- Venus Express (ESA-Avrupa Uzay Ajansı): 9 Kasım 2005'te fırlatıldığı 1270 kg ağırlığındaki araç 11 Nisan 2006'da Venüs çevresinde yörüngeye girerek, gezegenin atmosferi üzerinde yoğunlaşan bilimsel gözlemler yapıyor.
- Planet-C (Japonya): JAXA (Japon Uzay Ajansı) tarafından 2008 yılında fırlatılması ve 2009'da Venüs yörüngesine girmesi planlanan 320 kg ağırlığındaki araç, atmosfer hareketleri, elektriksel ve volkanik etkinlik araştırılması üzerinde yoğunlaşan gözlemler yapacaktır.
- BepiColombo (ESA ve JAXA ortaklığı): Merkür gezegeninin araştırılması amacıyla 20 Ekim 2018'de fırlatılan aracın, kütleçekimi yardımı ile Ekim 2020 ve Ağustos 2021 olmak üzere iki kez Venüs'e yakın geçişi yapması olasıdır.
Adlandırma
Bir tanrıçanın adını taşıyan tek gezegen olması nedeniyle, Venüs ile ilgili adların, kadın adları arasından seçilmesine özen gösterilmektedir. Bu yaklaşıma tek istisna, gezegen üzerindeki en yüksek dağa İskoç bilim insanı James Clerk Maxwell'in adının verilmiş olmasıdır. Uluslararası Gökbilim Birliği'nin (IAU), Venüs üzerindeki yüzey şekillerinin adlandırılmasında uyulmasını önerdiği kurallar şöyledir:
- Kıta büyüklüğündeki toprak parçaları (Terra): Aşk tanrıçaları
- Büyük coğrafi bölgeler (Regio): Kadın devler ve Titan'lar
- Kraterler: Ünlü kadınların adları. 20 km'den küçük kraterler için, yaygın kadın isimleri.
- Dağlar (Montes): Tanrıça adları
- Tepeler (Colles): Deniz tanrıçaları
- Sırtlar (Dorsa): Gök tanrıçaları
- Alçak düzlükler (Planita-ova): Mitolojik kadın kahramanlar
- Yüksek düzlükler (Plana-plato): Bereket tanrıçaları
- Uçurumlar (Rupes): Ev ve ocak tanrıçaları
- Vadiler (Valles): 400 km'den uzun olanlar için, Venüs gezegenine değişik dillerde verilen adlar. 400 km'den kısa olanlar için, nehir tanrıçaları.
- Taçlar (Corona): Dünya ve doğurganlık tanrıçaları
- Yarıklar (Chasma): Av tanrıçaları, Ay tanrıçaları
- Yassı volkanik tabanlar (Farra): Su tanrıçaları
- Sığ çukurluklar (Fossa): Savaş tanrıçaları
- İnce uzun yapılar (Linea): Savaş tanrıçaları
- Düzensiz kraterler (Patera): Ünlü kadınlar
- Çokgen görünümlü alanlar (Tessera): Kader ve kısmet tanrıçaları
- Kum tepeleri (Unda): Çöl tanrıçaları
- Yıldız biçimli oluşumlar (Astra), kubbe biçimli dağ ve tepeler (Tholus), kesişen vadi ağları (Labyrinthus), akıntı alanları (Fluctus): Çeşitli tanrıçalar
Gözlem koşulları
Venüs, Güneş çevresinde yaklaşık 224 gün süren dolanma süresine karşın yörüngesinin Yer yörüngesine yakınlığı nedeniyle 584 gün gibi uzun bir kavuşum dönemine sahiptir. Gökyüzündeki görünür hareketini tamamlaması bir buçuk yılı geçer. Bir alt gezegen olması nedeniyle her zaman Güneş'e yakın konumdadır ve gözlenmesi için en uygun saatler gün doğumundan önce ya da gün batımından sonradır. 'Sabah yıldızı' ve 'akşam yıldızı' adları bu nedenle verilmiştir. -4,4 kadir derecesine varabilen parlaklığı ile en parlak yıldızlardan ve diğer tüm gezegenlerden çok daha parlaktır. Güneş ve Ay'dan sonra gökyüzünün en parlak cismidir. Bu nedenle güneş ışınlarının Venüs'ün görülmesine izin vermediği alt ve üst kavuşum dönemleri dışında yılın büyük bir kısmında rahatlıkla izlenir. Merkür'e oranla çok daha yüksek uzanımlara (en uygun koşullarda 48°) çıkabildiği için gün içinde izlenebildiği süre de daha uzundur ve uygun dönemlerde akşam gün battıktan sonra veya sabah gün doğmadan önce 4 saat kadar ufkun üzerinde kalabilir. En parlak dönemlerinde güneş ufkun üzerinde iken bile görülmesi mümkündür, hatta alışkın gözler gün ortası saatlerinde dahi Venüs'ü yakalayabilir. Aysız gecelerde, kent ışıklarından yeterince uzaklaşılabilirse, insan gözünün Venüs ışığının çevreye verdiği aydınlığı hissedebildiği ve yarattığı gölgelerin fark edilebildiği de söylenir.
Venüs'ün dünyaya en yakın olduğu dönemlerde 1 yay dakikayı geçen görünür çapı insan gözünün ayırma gücü sınırındadır ve duyarlı gözlerin gezegenin hilal evresini ayırt edebilmesi olasıdır.
Tam güneş tutulmaları çok kısa süre için de olsa, Venüs'ün güneşe çok yakın konumda olduğu kavuşum dönemleri civarında bile gezegenin gün ortasında çıplak gözle izlenebilmesine olanak sağlar. 1999 tam güneş tutulması sırasında bu durum gerçekleşmiştir.
Evreler
Bir teleskop ile izlendiğinde Venüs'ün Ay gibi evreleri olduğu görülür. Gezegenin Güneş'in arkasında ve yeryüzüne en uzak durumda olduğu üst kavuşum anında, görünen yüzeyinin tümü aydınlandığından ışıklı bir daire şeklinde 'dolun' evresi söz konusudur. Bu aynı zamanda uzaklık nedeniyle Venüs'ün görünür çapının en az olduğu dönemdir. En yüksek uzanım anında gezegen bir yarım daire şeklinde görülür. Güneş ile yer arasında kaldığı dönemlerde ise karanlık yüzünü göstererek bir 'hilal' şekli alır. Hilalin en ince olduğu dönemler gezegenin Dünya'ya en yakın olduğu ve görünür çapının en büyük olduğu dönemlerdir; ancak bu esnada güneş ışınları gezegenin görülmesini engeller.
Parlaklık
Bir alt gezegen olması nedeniyle Venüs'ün yeryüzünden izlenebilir parlaklığı iki değişkenin ilişkisi ile belirlenir:
- Evre
- Görünür çap (dolaylı olarak Yer'e uzaklık)
Venüs Yer'e en yakın konumda iken dünyaya dönük yüzünün tümüyle karanlıkta kalması, aydınlanan yüzünün tamamının görülebildiği 'dolun' evresinde ise, en uzak dolayısıyla en küçük görünür boyutta olması nedeniyle yeterince parlak değildir. Gezegenin gözlemciye en fazla ışık gönderebildiği konumu, görünür aydınlık yüzeyin en fazla olduğu %30 aydınlık (hilal ile yarım evre arası) evresidir.
Venüs atmosferinin neden olduğu gözlem özellikleri
Gündüz-gece çizgisi üzerinde kalan Venüs atmosferinin güneş ışınları ile aydınlanması, gezegenin evresinin beklenenden daha büyük olarak algılanmasına neden olur. Venüs'ün herhangi bir dönemde Güneş'le yaptığı açıya dayanarak hesaplanan evre ile gözlenen evresi arasındaki bu 'faz kayması' bazen 3 günü bulur ve etkisi olarak adlandırılır. Venüs'ün karanlık yüzünün yeryüzüne dönük olduğu alt kavuşum anında, arkadan aydınlanan atmosferin, ortası karanlık bir halka şeklinde görülebildiği saptanmıştır. Yine alt kavuşum anına yakın günlerde gezegenin karanlık yüzünde çok hafif bir aydınlanma hissedilebilir. 'Küllenmiş ışık' adı verilen bu olay, bu yana bilinmektedir. Bugüne dek çok değişik açıklamalar getirilmiş olmasına rağmen nedeni bilinmeyen bu atmosfer aydınlanmasının, elektriksel etkinliklerle veya kutup ışıklarına benzer bir mekanizma ile ortaya çıkabileceği öne sürülmüştür. Venüs atmosferi gaz küreler gibi diferansiyel dönme (Kutup ve Eşlek-ekvator- bölgelerinin farklı hızlarda dönmesi) gösterir. Venüs'ün atmosferinde sürekli olarak devam eden asit yağmurları yağmaktadır. Genellikle Venüs kükürt nedeniyle çok sıcak bir iklime sahiptir.
Venüs'ün Güneş geçişleri
Venüs yaklaşık 20 ayda bir alt kavuşum konumundan geçtiği halde, yörüngesinin tutulum düzlemine 3,39 derecelik bir açı yapması nedeniyle güneş diskinin önünden geçişi nadiren gerçekleşir. Venüs yörüngesinin tutulum düzlemini kestiği noktalar, yani yörüngenin çıkış ve iniş düğümleri ile Güneş ve Yer'in düz bir çizgi üzerinde yer almasını gerektiren bu durum yaklaşık her yüzyılda 2 kez, 8 yıl aralıklı çiftler şeklinde gözlenir. (1761-1769, 1874-1882, 2004-2012, 2117-2125 gibi). Tüm geçişler, düğümlerin Yer yörüngesindeki izdüşümlerine denk gelen Haziran ve Aralık ayları içinde olur. Daha yakından incelendiğinde geçişlerin düzenlerinin 243 yıllık bir döngü içerisinde yinelendiği dikkati çeker. İçinde bulunduğumuz binyılda, bu döngü 113,5-8-121,5-8 yıllık aralıklar şeklinde tekrarlanmaktadır.
Venüs'ün geçişi, Güneş diski üzerinde küçük bir siyah beneğin ilerlemesi şeklinde izlenir ve en fazla 7 saat kadar sürer.
Güneş Sistemi'nde Venüs'ün özel yeri
Bazı özellikleri, Venüs'ü eşsiz kılmaktadır:
Venüs kendine ait fizistrospedi parçalama özelliğine ve trospinakolitan perazmına sahiptir
- Dünyaya yörüngesi itibarıyla ortalama mesafe olarak en yakın gezegendir.
- Yer'den gözlendiğinde en parlak gezegendir.
- Yüzey sıcaklığı en yüksek gezegendir.
- Yer benzeri gezegenler arasında en yoğun atmosfere sahip olanıdır.
- En çok uzay aracı gönderilen ve üzerinde en çok sayıda insan yapımı araç bulunan gezegendir.
- Ekseni etrafında ters döner.
*Örneğin Ay Dünya(Yer) etrafında dönerken kendi etrafında Venüs gibi ters, lâkin yavaş dönerek hep aynı yüzünü gösterir.
Atmosferindeki hayat olasılığı
Venüs'ün bulutlarında çok dirençli mikroorganizmalar olabileceğine dair bazı göstergeler bulunmaktadır. El Paso'daki Texas Üniversitesi'nden Dirk Schulze-Makuch ve Louis Irwin'e göre bunlar, diğer şeylerin yanı sıra bazı gazların yokluğunu veya varlığını açıklayabilir. Ayrıca Pioneer-Venus 2'nin büyük daldırma sondası, Venüs'ün bulutlarında bakteri boyutunda parçacıklar buldu.
Cardiff Üniversitesi'nden Profesör Jane Greaves yönetimindeki ekibin Venüs atmoserindeki fosfin miktarı ile ilgili akademik makaleleri, 14 Eylül 2020'de Nature Astronomy dergisinin websitesinde yayınlandı ve bu dergideki makaleye gönderme yaparak tarafından aynı gün açıklandı. Prof Greaves ve ekibi, Hawaii'deki James Clerk Maxwell Teleskobu ile yaptıkları gözlemlerde Venüs atmosferinde yüksek miktarda fosfin molekülüne rastladıktan sonra, bu gözlemin öneminden dolayı Şili'deki Atacama Large Millimeter/submillimieter Array (ALMA) tesisindeki 45 teleskopla gözlemlerini kontrol etme imkanı buldular. Bu gözlem, fosfin gazının özelliklerinden dolayı önemliydi: Fosfin gazı, canlı içermeyen süreçlerde (endüstriyel bir üretim yoksa) ancak çok az miktarda üretilebiliyordu. Bu yüzden de eldeki veriler daha detaylı incelemeye tabi tutuldu. Elde edilen veriler üzerinden, Kyoto Sangyo Üniversitesi'nden Prof Hideo Sagawa tarafından hesaplamalara göre Venüs atmosferinin gözlemlenen kısmında her 1 milyar molekülde 20 molekül fosfin olduğu anlaşıldı.[]
MIT'den Prof William Bains'in liderliğinde yapılan çalışmalarda, Prof Greaves'ın tespit ettiği miktarın cansız süreçlerle ortaya çıkıp çıkamayacağı kontrol edildi. Yapılan hesaplamalarda, cansız süreçlerin bu miktarın ancak 10.000'de birini üretebileceği ortaya konuldu. Bu sebeple, Venüs atmosferindeki fosfin miktarı, gezegende hayat olduğunun muhtemel işareti olarak değerlendiriliyor.[]
Çalışmaları yürüten bilim insanları, bu araştırmada ortaya çıkan verilerin Venüs'te hayat olduğunu kesin olarak göstermediğini ve daha fazla veriye ihtiyaç olduğunu belirtiyorlar. Ancak fosfin üretimi ile ilgili bilinen kimyasal tepkimeler göz önüne alındığında, Venüs gezegeninde fosfin üreten mikroorganizmaların varlığı ciddi bir ihtimal olarak değerlendiriliyor.[]
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Williams, David R. (15 Nisan 2005). . NASA. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2007.
- ^ Yeomans, Donald K. . JPL Horizons On-Line Ephemeris System. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Simon, J.L.; Bretagnon, P.; Chapront, J.; Chapront-Touzé, M.; Francou, G.; Laskar, J. (Şubat 1994). "Numerical expressions for precession formulae and mean elements for the Moon and planets". Astronomy and Astrophysics. 282 (2). ss. 663-683. Bibcode:1994A&A...282..663S.
- ^ Souami, D.; Souchay, J. (Temmuz 2012). "The solar system's invariable plane". Astronomy & Astrophysics. Cilt 543. s. 11. Bibcode:2012A&A...543A.133S. doi:10.1051/0004-6361/201219011. A133.
- ^ Mallama, Anthony; Hilton, James L. (Ekim 2018). "Computing apparent planetary magnitudes for The Astronomical Almanac". Astronomy and Computing. Cilt 25. ss. 10-24. arXiv:1808.01973 $2. Bibcode:2018A&C....25...10M. doi:10.1016/j.ascom.2018.08.002.
- ^ a b Seidelmann, P. Kenneth; Archinal, Brent A.; A'Hearn, Michael F.; Conrad, Albert R.; Consolmagno, Guy J.; Hestroffer, Daniel; Hilton, James L.; Krasinsky, Georgij A.; Neumann, Gregory A.; Oberst, Jürgen; Stooke, Philip J.; Tedesco, Edward F.; Tholen, David J.; Thomas, Peter C.; Williams, Iwan P. (2007). . Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 98 (3). ss. 155-180. Bibcode:2007CeMDA..98..155S. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. 8 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
- ^ Konopliv, A. S.; Banerdt, W. B.; Sjogren, W. L. (Mayıs 1999). (PDF). Icarus. 139 (1). ss. 3-18. Bibcode:1999Icar..139....3K. CiteSeerX 10.1.1.524.5176 $2. doi:10.1006/icar.1999.6086. 26 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . NASA. 5 Kasım 2008. 7 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015.
- ^ . International Astronomical Union. 2000. 11 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- ^ Mallama, Anthony; Krobusek, Bruce; Pavlov, Hristo (2017). "Comprehensive wide-band magnitudes and albedos for the planets, with applications to exo-planets and Planet Nine". Icarus. Cilt 282. ss. 19-33. arXiv:1609.05048 $2. Bibcode:2017Icar..282...19M. doi:10.1016/j.icarus.2016.09.023.
- ^ Haus, R. (Temmuz 2016). "Radiative energy balance of Venus based on improved models of the middle and lower atmosphere" (PDF). Icarus. Cilt 272. ss. 178-205. Bibcode:2016Icar..272..178H. doi:10.1016/j.icarus.2016.02.048. 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
- ^ . 5 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ . www.scientificamerican.com. 15 Haziran 2001. 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022.
- ^ . NASA. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- ^ "Why is Venus Called Earth's Evil Twin? We Asked a NASA Scientist: Episode 32 - NASA" (İngilizce). 4 Ocak 2023. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ "Hints of life on Venus". The Royal Astronomical Society (İngilizce). 15 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.
- ^ . 14 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2007.
- ^ Markus Hammonds (16 Mayıs 2013). "Does Alien Life Thrive in Venus' Mysterious Clouds?". discovery. 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2014.
- ^ Stuart Clark (26 Eylül 2002). "Acidic clouds of Venus could harbour life". New Scientist. 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ Leben in der Atmosphäre der Venus entdeckt? 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . science.ORF.at, 1 Ocak 2010, erişim 15 Eylül 2020
- ^ Greaves, Jane S.; Richards, Anita M. S.; Bains, William; Rimmer, Paul B.; Sagawa, Hideo; Clements, David L.; Seager, Sara; Petkowski, Janusz J.; Sousa-Silva, Clara; Ranjan, Sukrit; Drabek-Maunder, Emily (14 Eylül 2020). "Phosphine gas in the cloud decks of Venus". Nature Astronomy (İngilizce): 1-10. doi:10.1038/s41550-020-1174-4. ISSN 2397-3366. 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Venus haber gazete kitap akademik JSTOR Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Venus Gunes Sistemi nde Gunes e uzaklik bakimindan ikinci siradaki sicaklik bakimindan ise birinci siradaki gezegendir VenusMariner 10 tarafindan elde edilen neredeyse dogal renklerdeki Venus fotografiAdlandirmalarSifatlarVenusian Cytherean veya Venerean VenerianSembolYorunge ozellikleriDonem J2000Gunote0 728213 AU 108 939 000 kmGunberi0 718440 AU 107 477 000 kmYari buyuk eksen0 723332 AU 108 208 000 kmDis merkezlik0 006772Yorunge periyodu224 701 g 0 615198 y 1 92 Venus gunes gunuKavusum donemi583 92 gunOrtalama yorunge hizi35 02 km snOrtalama ayriklik50 115 EgiklikTutuluma 3 39458 Gunes ekvatoruna 3 86 Degismeyen duzleme 2 15 Cikis dugumu boylami76 680 Perihelyon acisi54 884 Dogal uydulariYokFiziksel ozelliklerGorunur buyukluk 4 92 ile 2 98Acisal cap9 7 66 0 Ortalama yaricap6 051 8 1 0 km 0 9499 DunyaBasiklik0Yuzey alani4 6023 108 km2 0 902 DunyaHacim9 2843 1011 km3 0 866 DunyaKutle4 8675 1024 kg 0 815 DunyaOrtalama yogunluk5 243 g cm3Yuzey kutle cekimi8 87 m sn2 0 904 gKurtulma hizi10 36 km sn 6 44 mi sn Yildiz donme suresi 243 025 g ters yon Ekvatoral donme hizi6 52 km sa 1 81 m sn Eksen egikligi2 64 ters yon donus icin 177 36 yorungeye Kuzey kutbu sag aciklik18sa 11d 2s 272 76 Kuzey kutbu dik aciklik67 16 Albedo0 689 geom 0 76 Bond Yuzey sicakligi min ort maks Kelvin 737 KCelsius 464 CFahrenheit 867 FAtmosferYuzey basinci92 bar 9 2 MPa 91 atmBilesimleri 96 5 karbondioksit 3 5 azot 0 015 kukurt dioksit 0 0070 argon 0 0020 su buhari 0 0017 karbonmonoksit 0 0012 helyum 0 0007 neon Belirti Belirti hidrojen klorur Belirti hidrojen florur Wikimedia Commons ta ilgili ortam Gunese uzaklik bakimindan ikinci sirada olmasina ragmen en sicak gezegen olmasinin nedeni de atmosferinin gelen gunes isinlarinin disari cikmasina izin vermemesidir Ayrica Zuhre Colpan veya Coban Yildizi olarak da bilinir Bu gezegen adini Eski Roma tanricasi Venus Eski Yunan Mitolojisi nde Afrodit ten almistir Venus un astronomik sembolu ise kadinlik sembolu ile aynidir Venus kendi ekseni etrafinda Gunes Sistemi ndeki diger tum gezegenlerin aksi istikametinde doner Gunes etrafindaki donusunu 224 7 Dunya gununde tamamlar Buyuklugu acisindan Dunya ile benzerlik gosterdiginden Dunya ile kardes gezegen veya dunyanin ikizi olarak da bilinmektedir Gokyuzunde Gunes e yakin konumda bulundugundan ve yorungesi Dunya ninkine gore Gunes e daha yakin oldugundan yeryuzunden sadece Gunes dogmadan once veya battiktan sonra gorulebilir Bu yuzden Venus Aksam Yildizi Sabah Yildizi veya Tan Yildizi olarak da isimlendirilir Coban Yildizi da denmektedir Gorulebildigi zamanlar gokyuzundeki en parlak cisim olarak dikkat ceker Venus un taninmasinin tarihcesiVenus Ay Gunes Merkur Mars Jupiter ve Saturn ile birlikte gorunur hareketlerinin diger yildizlardan farkliligiyla taninan 7 gok cisminden biri olarak gosterilir Bu yonuyle antik gok bilim icin oldugu kadar astroloji acisindan da onem tasiyan gezegen bircok dilde haftanin yedi gunune adini veren gok cisimlerinden biri olarak tarih oncesinden gunumuze insan kulturunde yerini korumustur Gunumuze ulasan en eski gok bilimsel belge olan ve MO 7 yuzyila ait oldugu sanilan Babillilerin MO 1700 1400 yillari arasinda yaptiklari Venus gozlemlerinden soz edilir Eski Mezopotamya Orta Amerika ve Uzak Dogu kulturlerinde Venus un onemli bir yeri olmustur Eski Yunan da sabah yildizi olarak goruldugunde Phosphorus aksam yildizi olarak goruldugunde ise Hesperus olmak uzere iki ayri ad tasimaktaydi Pisagor sayesinde bu iki yildizin aslinda ayni gok cismi oldugunu ogrenen ilk cag dunyasi Venus ve Merkur un Gunes cevresinde dondugunu ileri suren Heraklit ile ilk kez gunes merkezli gorus ile tanisti 1610 da Italyan gokbilimci Galileo Galilei basit bir teleskop yardimi ile Venus un oldugunu fark etti Daha sonraki gozlemlerinde gezegenin evrelerindeki degisikliklere paralel olarak gorunur boyutunun da degistigini gozleyen Galilei bu bulgulari gezegenin Gunes etrafinda dondugunun kuvvetli gostergeleri olarak kabul etti 1761 de Rus gok bilimci Mihail Vasilyevic Lomonosov Venus un Gunes gecisi sirasinda gezegenin kenar cizgisindeki duzensizligi fark ederek bunun bir atmosferin varligini gosterdigini one surdu 1793 te Alman gok bilimci sonradan kendi adiyla anilacak ve Venus atmosferinin neden oldugu anlasilacak olan faz kaymasi olayini gozlemledi Bu olay gunes isinlari ile aydinlanan kalin ve yogun atmosferin Venus un gorunur kenar cizgisine eklenerek bulundugu konumun gerektirdiginden farkli bir evredeymis gibi algilanmasina neden olmasi sonucu ortaya cikar 1932 yilinda Amerikali arastirmacilar W S Adams ve kizilotesi tayfolcum ile Venus atmosferinin temel bileseninin karbon dioksit oldugunu ogrendiler Izleyen yillarda tayfolcum verilerine dayanarak atmosferin kimyasal bilesimi yani sira basinci sicakligi gezegen yuzeyiyle etkilesimi hakkinda bircok tahminde bulundu 1956 da gezegenden yansiyan gunes isinlarinin Doppler kaymasini olctugunde bulgularin gezegenin kendi etrafinda donus yonunun ters oldugunu gosterdigini saptadi 1960 larda Massachusetts Teknoloji Enstitusu M I T ve Kaliforniya Teknoloji Enstitusu bilim adamlari mikrodalga bandinda radar incelemeleri ile Venus un kendi etrafinda donus suresini duyarli olarak olctuler Ayni donemde yeryuzunden yapilan radar incelemeleri ile gezegenin yuzey sekilleri hakkinda onemli bilgi elde edildi 14 Eylul 2020 de Royal Astronomical Society Venus te yuksek miktarda fosfin bulundugunu acikladi Fosfin gazinin yuksek oranlarda bulunmasi resmi aciklamada Venus te hayatin gostergesi olarak tanimlandi Venus e gonderilen uzay araclari Venus un morotesi isikta cekilmis bir fotografiSputnik 7 SSCB 4 Subat 1961 de firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilamadi Venera 1 SSCB 12 Subat 1961 de firlatildi Basarisiz Venus e ulasamadan iletisim koptu Su anda Gunes cevresinde yorungede Mariner 1 ABD 22 Temmuz 1962 de firlatildi Basarisiz Firlatilmadan hemen sonra kontrolden cikmasi uzerine imha edildi Sputnik 19 1962AlphaPi1 SSCB 25 Agustos 1962 de firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilma asamasinda son kademe arizalandi 3 gun sonra Yer atmosferine girerek parcalandi Mariner 2 ABD 27 Agustos 1962 de firlatildi Ilk basarili Venus sondasi 201 kg agirliginda 14 Aralik 1962 de gezegenin 35 000 km yakinindan gecti 42 dakika suren bilimsel gozlemleri ile Venus hakkinda bilinenlere onemli yenilikler ekledi Venus yuzeyinin 425 C den sicak oldugunu bulut tepelerinde ise sicakligin dusuk oldugunu saptadi Boylece gezegen yuzeyindeki kosullarda sera etkisinin payi anlasildi Gezegenin manyetik alani bulunmadigini gosterdi Ayrica Venus e dogru yolculugu sirasinda ilk kez gunes ruzgarini inceledi gunes patlamalari kaynakli yuksek enerjili yuklu parcaciklar ve kozmik isinlar ile ilgili olcumler yapti gezegenler arasi toz miktarinin sanilandan daha az oldugunun anlasilmasini sagladi Su anda Gunes cevresinde yorungede Sputnik 20 1962 AlphaTau1 SSCB 1 Eylul 1962 de firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilamadi 5 gun sonra Yer atmosferine girerek parcalandi Sputnik 21 1962 APi SSCB 12 Eylul 1962 de firlatildi Basarisiz Yer yorungesinde iken infilak ederek parcalandi Kosmos 21 SSCB 11 Kasim 1963 te firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilamadi 3 gun sonra Yer atmosferine girerek parcalandi Bu aracin bir Venus sondasi oldugu yalnizca bir tahmindir Daha sonraki Venus ucuslarina hazirlik amacli bir test ucusu da olabilir Kosmos 27 SSCB 27 Mart 1964 te firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilamadi Zond 1 SSCB 4 Nisan 1964 te firlatildi Basarisiz Venus e ulasamadan radyo sistemi arizalandi Su anda Gunes cevresinde yorungede Venera 2 SSCB 12 Kasim 1965 te firlatildi Basarisiz Venus e varmak uzere iken iletisim kesildi Su anda Gunes cevresinde yorungede Venera 3 SSCB 16 Kasim 1965 te firlatildi Basarisiz Venus atmosferine girmekte iken iletisim kesildi Venus uzerine carparak parcalandi Bir baska gezegen uzerinde bulunan en eski insan yapimi nesnedir Kosmos 96 SSCB 23 Kasim 1965 te firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilma icin atesleme sirasinda olusan bir patlama ile hasar gordu 16 gun sonra Yer atmosferine girerek parcalandi Venera 4 SSCB 12 Haziran 1967 de firlatildi Venus atmosferinden veri gonderen ilk uzay araci 1106 kg agirliginda 18 Ekim 1967 de Venus atmosferine girdi bir parasut sistemi ile yavaslarken yaninda tasimakta oldugu 2 termometre bir barometre bir radyo altimetre bir atmosfer yogunlugu olcme cihazi 11 gaz analiz cihazini dususe birakti ve bu cihazlardan gelen verileri yeryuzune aktardi Sondanin kendisi ise hidrojen ve oksijen algilayicilari kozmik isin algilayicisi yuklu parcacik algilayicisi ve bir manyetometre tasimaktaydi 25 km yukseklikte atmosferin yuksek sicaklik ve basincina dayanamayarak tahrip oldu Atmosferin bilesimi ve ulastigi yukseltiye kadar olan kismina ait fizik verileri gonderdi Bu sekilde ilk gezegenler arasi yayini gerceklestirmis oldu Mariner 5 ABD 14 Haziran 1967 de firlatildi 19 Ekim 1967 de Venus yuzeyinin 4000 km uzagindan gecti Gezegenler arasi ortamda ve Venus yakinlarinda manyetik alan yuklu parcaciklar plazma olcumleri yapti Venus atmosferinin radyo ve morotesi bandinda isinimlarini taradi Su anda Gunes cevresinde yorungede Venus ile Dunya nin boyutsal karsilastirmasiKosmos 167 SSCB 17 Haziran 1967 de firlatildi Basarisiz Venera 4 e benzer sekilde tasarlanmis olan ve Venus uzerine inmesi planlanan bu arac Yer yorungesinden ayrilamadi ve 8 gun sonra Yer atmosferine girerek parcalandi Venera 5 SSCB 5 Ocak 1969 da firlatildi 16 Mayis 1969 da Venus atmosferine girdi Venera 4 e benzer sekilde tasarlanmis 405 kg agirligindaki sonda bir parasut sistemi ile yavaslarken 53 dakika sureyle atmosfer hakkinda veriler toplayip gonderdi Gezegen yuzeyine varamadan atmosferin yuksek sicaklik ve basincina dayanamayarak tahrip oldu Atmosferin bilesimi ve sondanin inebildigi 38 km yukseltiye kadar olan kismina ait fizik verileri gonderdi Venera 6 SSCB 10 Ocak 1969 da firlatildi 17 Mayis 1969 da Venus atmosferine girdi Venera 4 e benzer sekilde tasarlanmis 405 kg agirligindaki sonda bir parasut sistemi ile yavaslarken 51 dakika sureyle atmosfer hakkinda veriler toplayip gonderdi Gezegen yuzeyine varamadan atmosferin yuksek sicaklik ve basincina dayanamayarak tahrip oldu Atmosferin bilesimi ve sondanin inebildigi 36 km yukseltiye kadar olan kismina ait fizik verileri gonderdi Venera 7 SSCB 17 Agustos 1970 te firlatildi 15 Aralik 1970 te Venus atmosferine girdi 495 kg agirligindaki inis sondasi bir parasut arizasi nedeniyle 60 dakika surmesi gereken inisini 35 dakikada tamamlayarak Venus yuzeyine indi ve buradan 23 dakika sureyle sinyaller gonderdi Gezegen yuzeyinde atmosfer sicakliginin 475 C basincin ise 90 atmosfer oldugunu saptadi Boylece bir baska gezegenin yuzeyine calisir durumda inen ve radyo yayinlari yeryuzune veri gonderen ilk uzay araci oldu Kosmos 359 SSCB 22 Agustos 1970 te firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilamadi Venera 8 SSCB 27 Mart 1972 de firlatildi 22 Temmuz 1972 de Venus atmosferine girdi Bir parasut sistemi yardimi ile inisi sirasinda atmosfer hakkinda veriler topladi Degisik yukseltilerdeki ruzgar hizini ve isik siddetini olctu Sert atmosfer kosullarinda gorev suresini uzatabilmek amaciyla bir dis sogutma sisteminden yararlandi ve yuzeye inisinden sonra 50 dakika sureyle veri gonderebildi Gezegen yuzeyinde aydinligin fotograf cekilebilmesine olanak taniyacak duzeyde oldugunu saptadi Kosmos 482 SSCB 31 Mart 1972 de firlatildi Basarisiz Yer yorungesinden ayrilamadi Mariner 10 ABD 3 Kasim 1973 te firlatildi 5 Subat 1974 te daha sonraki Merkur bulusmasi icin uygun rotayi saglayacak sekilde Venus yakin gecisini gerceklestirdi Gezegen yuzeyinin 5800 km uzerinden gecerken cok sayida fotograf cekti Venus un ilk kez mor otesi bantta goruntulerini elde etti ve bu sayede daha once bilinmeyen atmosfer akimlarini tanimladi Venus un dikkate deger bir manyetik alaninin bulunmadigini ancak iyonosfer ile gunes ruzgarinin bir sok dalgasi olusturacak sekilde etkilestiklerini gozledi Venus atmosferinde hidrojen bulundugunu ve izotop dagilimina dayanarak bu hidrojenin Gunes kaynakli oldugunu saptadi Atmosferin radyo dalgalarini ortme bicimini inceleyerek Venus bulutlarinin en yogun olduklari yukseklikleri hesapladi Venus Mariner 10 Merkur gezegenine dogru yolculuguna devam ederek bu gezegeni ziyaret eden ilk ve tek uzay araci oldu Yorunge degisikligi amaciyla bir gezegenin kutlecekim yardimindan yararlanan ve ayni zamanda art arda iki gezegeni basari ile ziyaret eden ilk uzay sondasi olma ozelligini kazandi Su anda Gunes cevresinde yorungede dolanmaktadir Venera 9 SSCB 8 Haziran 1975 te firlatildi Bir yorunge araci ve bir inis araci olmak uzere iki ayri sondadan olusmakta idi 20 Ekim 1975 te iki arac birbirinden ayrildi 22 Ekim tarihinde yorunge araci Venus cevresinde 48 saat dolanma sureli bir yorungeye girerken 2015 kg agirligindaki inis araci da bir surtunme ve isi kalkani uc ayri parasut sistemi yardimi ile inise gecti 2300 kg agirligindaki yorunge araci mor otesi gorunur bant kizil otesi ve mikrodalga bantlarinda incelemeler yapabilecek donanima sahipti ayrica inis cihazinin inis sirasinda ve gezegen yuzeyinde elde ettigi verileri dunyaya aktaracak bir baglanti istasyonu olarak tasarlanmisti Sert atmosfer kosullarinda gorev suresini uzatabilmek amaciyla bir dis sogutma sistemine sahip olan inis araci 60 30 km duzeyleri arasinda bulutlar bulundugunu gozledi atmosferde dusuk oranda bulunan hidroklorik asit hidroflorik asit iyot ve bromu saptadi Yuzeye inisinden sonra 53 dakika sureyle veri gonderebildi Tasidigi televizyon kamerasi yardimiyla Venus yuzeyinin ilk fotograflarini yeryuzune iletti Resimlerde asinma belirtisi gostermeyen keskin kenarli kayalar berrak bir atmosfer gozlendi Venera 9 yorunge araci su anda Venus cevresinde yorungededir Venera 10 SSCB 14 Haziran 1975 te firlatildi Venera 9 a benzer sekilde bir yorunge araci ve bir inis araci olmak uzere iki ayri sondadan olusmakta idi 23 Ekim 1975 te iki arac birbirinden ayrildi 25 Ekim tarihinde yorunge araci Venus cevresinde 49 5 saat dolanma sureli bir yorungeye girerken 2015 kg agirligindaki inis araci da bir surtunme ve isi kalkani uc ayri parasut sistemi yardimi ile inise gecti 2300 kg agirligindaki yorunge araci mor otesi gorunur bant kizil otesi ve mikrodalga bantlarinda incelemeler yapabilecek donanima bir manyetometreye ve bir yuklu parcacik sayacina sahipti ayrica inis aracinin inis sirasinda ve gezegen yuzeyinde elde ettigi verileri dunyaya aktaracak bir baglanti istasyonu olarak tasarlanmisti Sert atmosfer kosullarinda gorev suresini uzatabilmek amaciyla bir dis sogutma sistemine sahip olan inis araci atmosferin fizik ozellikleri uzerinde olcumler yapti Yuzeye inisinden sonra 65 dakika sureyle veri gonderebildi Tasidigi televizyon kamerasi yardimiyla Venus yuzeyinin fotograflarini yeryuzune iletti Venera 10 yorunge araci su anda Venus cevresinde yorungededir Pioneer Venus 1 Pioneer 12 ABD 20 Mayis 1978 de firlatildi 4 Aralik 1978 tarihinde Venus cevresinde eliptik bir yorungeye oturtulan 517 kg agirligindaki yorunge araci 300 W guc saglayan gunes panelleri ile 17 degisik gozlem aygiti calistirmakta idi Gezegenin iyonosferi ve atmosferin ust katmanlarinin yapisi hakkinda ayrintili bilgi topladi gunes ruzgarinin iyonosfer ile etkilesimi ve olusan manyetik alan uzerinde olcumler yapti kutlecekimi degisimlerini kaydederek Venus un ic yapisina iliskin ipuclari elde etti Gezegenin tamamina yakin bolumunun radar haritasini cikardi Yorunge ayarlamalari ile Agustos 1992 ye dek calisir durumda kaldi ve veri aktarmayi surdurdu ancak yakitinin tukenmesi sonucunda Venus atmosferine girip parcalanarak gorevini tamamladi Pioneer Venus 2 Pioneer 13 ABD 8 Agustos 1978 de firlatildi Bir tasiyici uzerinde bir buyuk uc kucuk atmosfer sondasindan olusmakta idi Buyuk sonda tasiyicidan Venus e ulasmadan 25 gun once kucuk sondalar ise 20 gun once ayrildi Sondalar birbirlerinden cok az farkli rotalar izleyerek 9 Aralik 1978 de gezegenin degisik bolgelerinde atmosfere girdiler Kucuk sondalardan biri gezegenin gece yuzune ikincisi gunduz yuzune ucuncusu ise kuzey kutup bolgesine dogru dustuler ve atmosferin degisik duzeylerinde isi basinc ivme termal isinim ve asili parcacik olcumleri yaptilar Buyuk sonda gunduz yuzunde ekvatora yakin bir bolgeye dogru parasut yardimi ile alcaldi ve kucuk sondalardakine benzer olcumlere ek olarak atmosfer bilesenlerini tanimlama ve oranlarini belirleme bulut yapilarini degerlendirme amacli incelemeler yapti Atmosfere en son giren tasiyicida ise atmosferin dis tabakalarini arastirma amacli iki deney aygiti daha bulunmaktaydi Tum bu olcumlerin sonuclari Pioneer Venus 1 yorunge aracinin eszamanli olarak yaptigi gozlemler cercevesinde degerlendirildi Venera 11 SSCB 9 Eylul 1978 de firlatildi Bir ucus araci ve bir inis aracindan olusmakta idi Iki arac Venus e varmadan iki gun once ayrildilar 25 Aralik 1978 de inis araci atmosfere girdi ve bir parasut yardimi ile gezegen uzerine yumusak inis yapti Ayni sirada gezegenin 34 000 km yakinindan gecmekte olan ucus araci bu sondanin inis sirasinda ve yuzeyden gonderdigi verileri yeryuzune aktardi Ucus aracinin ayrica iyonosfer gezegenler arasi ortam gunes ruzgari uzerinde gozlemler yapma amacli donanimi bulunmaktaydi Inis aracinin gozlem aygitlarinin bazilarinin arizalanmasina karsin alt atmosferde Karbon monoksit varligini saptamasi yildirimlar gozlemesi mumkun oldu Ucus araci su anda Gunes cevresindeki yorungesindedir Venera 12 SSCB 14 Eylul 1978 de firlatildi Ikizi Venera 11 gibi bir ucus araci ve bir inis aracindan olusmakta idi Iki sonda Venus e varmadan iki gun once ayrildilar Inis araci Venera 11 den dort gun once 21 Aralik 1978 de atmosfere girdi ve bir parasut yardimi ile gezegen uzerine yumusak inis yapti Ayni sirada gezegenin 34 000 km yakinindan gecmekte olan ucus araci bu sondanin inis sirasinda ve yuzeyden gonderdigi verileri 110 dakika sureyle yeryuzune aktardi Ucus aracinin ayrica iyonosfer gezegenler arasi ortam gunes ruzgari uzerinde gozlemler yapma amacli donanimi bulunmaktaydi Inis araci ariza nedeniyle sinirli bilimsel veri sagladiysa da Venera 11 tarafindan gonderilen bilgileri destekledi Ucus araci 1980 de kuyruklu yildizi ile ilgili olcumler de yapti Su anda Gunes cevresindeki yorungesindedir Venera 13 SSCB 30 Ekim 1981 de firlatildi Bir ucus araci ve bir inis aracindan olusmakta idi Ucus aracinin iyonosfer gezegenler arasi ortam gunes ruzgari uzerinde gozlemler yapma amacli donanimi bulunmaktaydi Iki arac Venus e varmadan once ayrildilar 1 Mart 1982 de inis araci atmosfere girdi ve bir parasut yardimi ile yavaslayarak gezegen uzerine indi Ayni sirada gezegenin yakinindan gecmekte olan ucus araci bu sondanin inis sirasinda ve yuzeyden gonderdigi verileri yeryuzune aktardi Bu veriler arasinda Venus yuzeyinin ilk renkli goruntuleri de bulunmaktaydi Arac hareketli bir kol yardimiyla yuzeyden aldigi toprak ornegini degerlendirdi Topragin mekanik direncini olcmek icin bir kol bir sismometre ve ayrica atmosfer incelemelerini yapmak icin cesitli aygitlardan yararlandi Bir baska gezegenden yeryuzune ses kayitlari gonderen ilk uzay araci oldu Gezegen yuzeyinin zorlu kosullarinda 127 dakika islevsel kalabildi Ucus araci su anda Gunes cevresindeki yorungesindedir Venera 14 SSCB 4 Kasim 1981 de firlatildi Venera 13 ile ayni tasarima sahipti 5 Mart 1982 de Venus yuzeyine inerek ikizinin gerceklestirdiklerine benzer incelemeler yapti 57 dakika sureyle veri gonderdi Ucus araci su anda Gunes cevresindeki yorungesindedir Venera 15 SSCB 2 Haziran 1983 te firlatildi 10 Ekim 1983 te Venus cevresinde kutupsal bir yorungeye girdi Ikizi Venera 16 ile birlikte Venus yuzeyinin radar haritasini cikarmaya basladi Islevsel kaldigi 8 ay suresinde bu iki arac gezegenin 30 derece Kuzey enleminin kuzeyinde kalan kesiminin ayrintili bir haritasini elde ettiler Venera 16 SSCB 7 Haziran 1983 te firlatildi Venera 15 ile ayni tasarima sahipti 11 Ekim 1983 te Venus cevresinde kutupsal bir yorungeye girdi Ikizi Venera 15 ile birlikte Venus yuzeyinin radar haritasini cikarmaya basladi Islevsel kaldigi 8 ay suresinde bu iki arac gezegenin 30 derece Kuzey enleminin kuzeyinde kalan kesiminin ayrintili bir haritasini elde ettiler Venera programinin son ucusu oldu Vega 1 SSCB 15 Aralik 1984 te firlatildi Venera programi cercevesinde Venus e yonelik bir inis ucusu seklinde planlanmis olan ucus sonradan Halley kuyruklu yildizinin 1986 gecisini izlemek amaciyla aracin tasiyici kismindan yararlanmak uzere degistirildi Yeni sekliyle bu ucusa Venus ve Gallei Rusca Halley kuyruklu yildizinin adi sozcuklerinin birlestirilmesi ile Vega adi verildi 9 Haziran 1985 te Vega 1 inis araci ve beraberindeki balon ayrildiktan sonra 2500 kg agirligindaki tasiyici arac gezegenin cekim kuvvetinden yararlanarak yorungesini 1986 yilinda Halley ile bulusacak sekilde degistirdi Venus inis araci 1500 kg agirliginda idi Yuzeyden alinacak ornekler uzerinde analizler yapmak uzere tasarlanmis deney setleri guclu ruzgarlar tarafindan daha sonda yuzeye inmeden once harekete gecirildiginden arac yuzeyde planlanan islevini gerceklestiremedi Sondanin tasidigi bir balon aerobot 54 km yukseklikte bosluga birakildi 3 5 metre capinda ve toplam 25 kg agirligindaki bu balon atmosferle ilgili olcumler yapmak uzere donatilmisti Gezegenin karanlik yuzune birakilan balon 47 saat uctu ve dogal atmosfer akimlarinin yardimi ile 9000 km yol aldiktan sonra gezegenin aydinlik yuzune gecti ve gunes isinlarinin etkisi ile isinip patlayana kadar yeryuzundeki radyoteleskoplar tarafindan kaydedilen onemli bilgiler gonderdi Balonun dikey yondeki beklenmedik yer degistirmeleri Venus atmosferinin o gune dek bilinmeyen dikey akimlarini gun isigina cikardi Vega 1 tasiyici araci ise 6 Mart 1986 da Halley kuyruklu yildizi ziyaretini gerceklestirdi Arac su sirada Gunes cevresinde yorungededir Vega 2 SSCB 21 Aralik 1984 te firlatildi Vega 1 ile ayni tasarima sahipti Inis aracinin ayrilmasinin ardindan Venus cekim yardimi ile Halley kuyruklu yildizina dogru yoneldi Inis araci 15 Haziran 1985 te gezegen yuzeyine indi Yuzeyden aldigi orneklerin incelemesinde Ay yuzeyinde bulunan ancak dunyada nadir olan tipi mineraller saptadi Yerden 50 km yukseklikte birakilan balon ise iki gune yakin sure ucarak yeryuzune bilgi gonderdi 9 Mart 1986 da Halley kuyruklu yildizinin yanindan gecen tasiyici arac ise su anda Gunes cevresinde yorungededir Bir Venus Orumcek Aginin Magellan uzay sondasi tarafindan cekilen radar goruntusu Venus e ozgu bu jeolojik yapinin niteligi tam olarak bilinmemektedir ABD 4 Mayis 1989 da firlatildi 10 Agustos 1990 da Venus cevresinde kutupsal bir yorungeye girdi 4 yillik gorev suresi icinde Venus yuzeyinin tamamina yakininin radar haritasini cikardi Ayni bolgeler uzerinden birden fazla gecis yaptigi icin degisik acilardan kaydettigi goruntuler birlestirilerek 3 boyutlu haritalar elde edilebildi Gezegenin ayrintili bir kutlecekim alani haritasini da cikardi Gorev suresini tamamladiginda atmosferin ust sinirina dek alcaltilarak gunes panelleri uzerindeki surtunme etkisi olcumleri ile ust atmosfer yapisi hakkinda bilgi edinmeye calisildi Atmosferin frenlemesi nedeniyle giderek yukselti kaybeden arac iki gun sonra parcalanarak gezegen uzerine dustu Venus un jeolojisi ve yuzey sekilleri hakkinda bilinenlerin onemli bir kismi Magellan in sagladigi verilere dayanmaktadir ABD Jupiter ve uydularini incelemek amaciyla 18 Ekim 1989 da firlatilan arac kutlecekimi yardimi ile hiz kazanmak uzere 2 Ekim 1990 da Venus yakin gecisi yapti Gezegenin resimlerini cekti Cassini Huygens ABD Saturn ve uydularini incelemek amaciyla 15 Ekim 1997 de firlatilan arac kutlecekimi yardimi ile hiz kazanmak uzere 26 Nisan 1998 ve 24 Haziran 1999 da iki kez Venus yakin gecisi yapti 1978 de Venera 11 in Venus atmosferinde yildirim olarak yorumlanan gozlemlerini dogrulamak uzere atmosferde elektriksel etkinlik aradi ancak olumlu bir bulguya rastlamadi MESSENGER ABD Merkur gezegeninin arastirilmasi amaciyla 3 Agustos 2004 te firlatilan arac kutlecekimi yardimi ile hizi dusurulerek Merkur yorunge girisine hazirlanmak uzere 2006 ve 2007 yillarinda iki kez Venus yakin gecisi yapacaktir Bu gecisler sirasinda bilimsel aygitlarin Merkur gozlemleri oncesi test ve ayarlari yapilirken Venus uzerinde de gozlemler yapmasi mumkun olacaktir Venus Express ESA Avrupa Uzay Ajansi 9 Kasim 2005 te firlatildigi 1270 kg agirligindaki arac 11 Nisan 2006 da Venus cevresinde yorungeye girerek gezegenin atmosferi uzerinde yogunlasan bilimsel gozlemler yapiyor Planet C Japonya JAXA Japon Uzay Ajansi tarafindan 2008 yilinda firlatilmasi ve 2009 da Venus yorungesine girmesi planlanan 320 kg agirligindaki arac atmosfer hareketleri elektriksel ve volkanik etkinlik arastirilmasi uzerinde yogunlasan gozlemler yapacaktir BepiColombo ESA ve JAXA ortakligi Merkur gezegeninin arastirilmasi amaciyla 20 Ekim 2018 de firlatilan aracin kutlecekimi yardimi ile Ekim 2020 ve Agustos 2021 olmak uzere iki kez Venus e yakin gecisi yapmasi olasidir AdlandirmaBir tanricanin adini tasiyan tek gezegen olmasi nedeniyle Venus ile ilgili adlarin kadin adlari arasindan secilmesine ozen gosterilmektedir Bu yaklasima tek istisna gezegen uzerindeki en yuksek daga Iskoc bilim insani James Clerk Maxwell in adinin verilmis olmasidir Uluslararasi Gokbilim Birligi nin IAU Venus uzerindeki yuzey sekillerinin adlandirilmasinda uyulmasini onerdigi kurallar soyledir Kita buyuklugundeki toprak parcalari Terra Ask tanricalari Buyuk cografi bolgeler Regio Kadin devler ve Titan lar Kraterler Unlu kadinlarin adlari 20 km den kucuk kraterler icin yaygin kadin isimleri Daglar Montes Tanrica adlari Tepeler Colles Deniz tanricalari Sirtlar Dorsa Gok tanricalari Alcak duzlukler Planita ova Mitolojik kadin kahramanlar Yuksek duzlukler Plana plato Bereket tanricalari Ucurumlar Rupes Ev ve ocak tanricalari Vadiler Valles 400 km den uzun olanlar icin Venus gezegenine degisik dillerde verilen adlar 400 km den kisa olanlar icin nehir tanricalari Taclar Corona Dunya ve dogurganlik tanricalari Yariklar Chasma Av tanricalari Ay tanricalari Yassi volkanik tabanlar Farra Su tanricalari Sig cukurluklar Fossa Savas tanricalari Ince uzun yapilar Linea Savas tanricalari Duzensiz kraterler Patera Unlu kadinlar Cokgen gorunumlu alanlar Tessera Kader ve kismet tanricalari Kum tepeleri Unda Col tanricalari Yildiz bicimli olusumlar Astra kubbe bicimli dag ve tepeler Tholus kesisen vadi aglari Labyrinthus akinti alanlari Fluctus Cesitli tanricalarGozlem kosullariVenus Gunes cevresinde yaklasik 224 gun suren dolanma suresine karsin yorungesinin Yer yorungesine yakinligi nedeniyle 584 gun gibi uzun bir kavusum donemine sahiptir Gokyuzundeki gorunur hareketini tamamlamasi bir bucuk yili gecer Bir alt gezegen olmasi nedeniyle her zaman Gunes e yakin konumdadir ve gozlenmesi icin en uygun saatler gun dogumundan once ya da gun batimindan sonradir Sabah yildizi ve aksam yildizi adlari bu nedenle verilmistir 4 4 kadir derecesine varabilen parlakligi ile en parlak yildizlardan ve diger tum gezegenlerden cok daha parlaktir Gunes ve Ay dan sonra gokyuzunun en parlak cismidir Bu nedenle gunes isinlarinin Venus un gorulmesine izin vermedigi alt ve ust kavusum donemleri disinda yilin buyuk bir kisminda rahatlikla izlenir Merkur e oranla cok daha yuksek uzanimlara en uygun kosullarda 48 cikabildigi icin gun icinde izlenebildigi sure de daha uzundur ve uygun donemlerde aksam gun battiktan sonra veya sabah gun dogmadan once 4 saat kadar ufkun uzerinde kalabilir En parlak donemlerinde gunes ufkun uzerinde iken bile gorulmesi mumkundur hatta aliskin gozler gun ortasi saatlerinde dahi Venus u yakalayabilir Aysiz gecelerde kent isiklarindan yeterince uzaklasilabilirse insan gozunun Venus isiginin cevreye verdigi aydinligi hissedebildigi ve yarattigi golgelerin fark edilebildigi de soylenir Venus un dunyaya en yakin oldugu donemlerde 1 yay dakikayi gecen gorunur capi insan gozunun ayirma gucu sinirindadir ve duyarli gozlerin gezegenin hilal evresini ayirt edebilmesi olasidir Tam gunes tutulmalari cok kisa sure icin de olsa Venus un gunese cok yakin konumda oldugu kavusum donemleri civarinda bile gezegenin gun ortasinda ciplak gozle izlenebilmesine olanak saglar 1999 tam gunes tutulmasi sirasinda bu durum gerceklesmistir Evreler Venus un evreleri Bir teleskop ile izlendiginde Venus un Ay gibi evreleri oldugu gorulur Gezegenin Gunes in arkasinda ve yeryuzune en uzak durumda oldugu ust kavusum aninda gorunen yuzeyinin tumu aydinlandigindan isikli bir daire seklinde dolun evresi soz konusudur Bu ayni zamanda uzaklik nedeniyle Venus un gorunur capinin en az oldugu donemdir En yuksek uzanim aninda gezegen bir yarim daire seklinde gorulur Gunes ile yer arasinda kaldigi donemlerde ise karanlik yuzunu gostererek bir hilal sekli alir Hilalin en ince oldugu donemler gezegenin Dunya ya en yakin oldugu ve gorunur capinin en buyuk oldugu donemlerdir ancak bu esnada gunes isinlari gezegenin gorulmesini engeller Parlaklik Bir alt gezegen olmasi nedeniyle Venus un yeryuzunden izlenebilir parlakligi iki degiskenin iliskisi ile belirlenir Evre Gorunur cap dolayli olarak Yer e uzaklik Venus Yer e en yakin konumda iken dunyaya donuk yuzunun tumuyle karanlikta kalmasi aydinlanan yuzunun tamaminin gorulebildigi dolun evresinde ise en uzak dolayisiyla en kucuk gorunur boyutta olmasi nedeniyle yeterince parlak degildir Gezegenin gozlemciye en fazla isik gonderebildigi konumu gorunur aydinlik yuzeyin en fazla oldugu 30 aydinlik hilal ile yarim evre arasi evresidir Venus atmosferinin neden oldugu gozlem ozellikleri Sahte renkte atmosferi gosteren bir Venus resmi Gunduz gece cizgisi uzerinde kalan Venus atmosferinin gunes isinlari ile aydinlanmasi gezegenin evresinin beklenenden daha buyuk olarak algilanmasina neden olur Venus un herhangi bir donemde Gunes le yaptigi aciya dayanarak hesaplanan evre ile gozlenen evresi arasindaki bu faz kaymasi bazen 3 gunu bulur ve etkisi olarak adlandirilir Venus un karanlik yuzunun yeryuzune donuk oldugu alt kavusum aninda arkadan aydinlanan atmosferin ortasi karanlik bir halka seklinde gorulebildigi saptanmistir Yine alt kavusum anina yakin gunlerde gezegenin karanlik yuzunde cok hafif bir aydinlanma hissedilebilir Kullenmis isik adi verilen bu olay bu yana bilinmektedir Bugune dek cok degisik aciklamalar getirilmis olmasina ragmen nedeni bilinmeyen bu atmosfer aydinlanmasinin elektriksel etkinliklerle veya kutup isiklarina benzer bir mekanizma ile ortaya cikabilecegi one surulmustur Venus atmosferi gaz kureler gibi diferansiyel donme Kutup ve Eslek ekvator bolgelerinin farkli hizlarda donmesi gosterir Venus un atmosferinde surekli olarak devam eden asit yagmurlari yagmaktadir Genellikle Venus kukurt nedeniyle cok sicak bir iklime sahiptir Venus un Gunes gecisleri source source source source source source Venus un 2004 Gunes Gecisi Venus yaklasik 20 ayda bir alt kavusum konumundan gectigi halde yorungesinin tutulum duzlemine 3 39 derecelik bir aci yapmasi nedeniyle gunes diskinin onunden gecisi nadiren gerceklesir Venus yorungesinin tutulum duzlemini kestigi noktalar yani yorungenin cikis ve inis dugumleri ile Gunes ve Yer in duz bir cizgi uzerinde yer almasini gerektiren bu durum yaklasik her yuzyilda 2 kez 8 yil aralikli ciftler seklinde gozlenir 1761 1769 1874 1882 2004 2012 2117 2125 gibi Tum gecisler dugumlerin Yer yorungesindeki izdusumlerine denk gelen Haziran ve Aralik aylari icinde olur Daha yakindan incelendiginde gecislerin duzenlerinin 243 yillik bir dongu icerisinde yinelendigi dikkati ceker Icinde bulundugumuz binyilda bu dongu 113 5 8 121 5 8 yillik araliklar seklinde tekrarlanmaktadir Venus un gecisi Gunes diski uzerinde kucuk bir siyah benegin ilerlemesi seklinde izlenir ve en fazla 7 saat kadar surer Gunes Sistemi nde Venus un ozel yeriBazi ozellikleri Venus u essiz kilmaktadir source source source source source source Venus kendi ekseninde donerken Gunes Sistemindeki diger gezegenlerin aksi bir yon izler Venus kendine ait fizistrospedi parcalama ozelligine ve trospinakolitan perazmina sahiptir Dunyaya yorungesi itibariyla ortalama mesafe olarak en yakin gezegendir Yer den gozlendiginde en parlak gezegendir Yuzey sicakligi en yuksek gezegendir Yer benzeri gezegenler arasinda en yogun atmosfere sahip olanidir En cok uzay araci gonderilen ve uzerinde en cok sayida insan yapimi arac bulunan gezegendir Ekseni etrafinda ters doner Ornegin Ay Dunya Yer etrafinda donerken kendi etrafinda Venus gibi ters lakin yavas donerek hep ayni yuzunu gosterir Atmosferindeki hayat olasiligiVenus un bulutlarinda cok direncli mikroorganizmalar olabilecegine dair bazi gostergeler bulunmaktadir El Paso daki Texas Universitesi nden Dirk Schulze Makuch ve Louis Irwin e gore bunlar diger seylerin yani sira bazi gazlarin yoklugunu veya varligini aciklayabilir Ayrica Pioneer Venus 2 nin buyuk daldirma sondasi Venus un bulutlarinda bakteri boyutunda parcaciklar buldu Cardiff Universitesi nden Profesor Jane Greaves yonetimindeki ekibin Venus atmoserindeki fosfin miktari ile ilgili akademik makaleleri 14 Eylul 2020 de Nature Astronomy dergisinin websitesinde yayinlandi ve bu dergideki makaleye gonderme yaparak tarafindan ayni gun aciklandi Prof Greaves ve ekibi Hawaii deki James Clerk Maxwell Teleskobu ile yaptiklari gozlemlerde Venus atmosferinde yuksek miktarda fosfin molekulune rastladiktan sonra bu gozlemin oneminden dolayi Sili deki Atacama Large Millimeter submillimieter Array ALMA tesisindeki 45 teleskopla gozlemlerini kontrol etme imkani buldular Bu gozlem fosfin gazinin ozelliklerinden dolayi onemliydi Fosfin gazi canli icermeyen sureclerde endustriyel bir uretim yoksa ancak cok az miktarda uretilebiliyordu Bu yuzden de eldeki veriler daha detayli incelemeye tabi tutuldu Elde edilen veriler uzerinden Kyoto Sangyo Universitesi nden Prof Hideo Sagawa tarafindan hesaplamalara gore Venus atmosferinin gozlemlenen kisminda her 1 milyar molekulde 20 molekul fosfin oldugu anlasildi kaynak belirtilmeli MIT den Prof William Bains in liderliginde yapilan calismalarda Prof Greaves in tespit ettigi miktarin cansiz sureclerle ortaya cikip cikamayacagi kontrol edildi Yapilan hesaplamalarda cansiz sureclerin bu miktarin ancak 10 000 de birini uretebilecegi ortaya konuldu Bu sebeple Venus atmosferindeki fosfin miktari gezegende hayat oldugunun muhtemel isareti olarak degerlendiriliyor kaynak belirtilmeli Calismalari yuruten bilim insanlari bu arastirmada ortaya cikan verilerin Venus te hayat oldugunu kesin olarak gostermedigini ve daha fazla veriye ihtiyac oldugunu belirtiyorlar Ancak fosfin uretimi ile ilgili bilinen kimyasal tepkimeler goz onune alindiginda Venus gezegeninde fosfin ureten mikroorganizmalarin varligi ciddi bir ihtimal olarak degerlendiriliyor kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c d e f g h Williams David R 15 Nisan 2005 NASA 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2007 Yeomans Donald K JPL Horizons On Line Ephemeris System 4 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Simon J L Bretagnon P Chapront J Chapront Touze M Francou G Laskar J Subat 1994 Numerical expressions for precession formulae and mean elements for the Moon and planets Astronomy and Astrophysics 282 2 ss 663 683 Bibcode 1994A amp A 282 663S Souami D Souchay J Temmuz 2012 The solar system s invariable plane Astronomy amp Astrophysics Cilt 543 s 11 Bibcode 2012A amp A 543A 133S doi 10 1051 0004 6361 201219011 A133 Mallama Anthony Hilton James L Ekim 2018 Computing apparent planetary magnitudes for The Astronomical Almanac Astronomy and Computing Cilt 25 ss 10 24 arXiv 1808 01973 2 Bibcode 2018A amp C 25 10M doi 10 1016 j ascom 2018 08 002 a b Seidelmann P Kenneth Archinal Brent A A Hearn Michael F Conrad Albert R Consolmagno Guy J Hestroffer Daniel Hilton James L Krasinsky Georgij A Neumann Gregory A Oberst Jurgen Stooke Philip J Tedesco Edward F Tholen David J Thomas Peter C Williams Iwan P 2007 Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 98 3 ss 155 180 Bibcode 2007CeMDA 98 155S doi 10 1007 s10569 007 9072 y 8 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2021 Konopliv A S Banerdt W B Sjogren W L Mayis 1999 PDF Icarus 139 1 ss 3 18 Bibcode 1999Icar 139 3K CiteSeerX 10 1 1 524 5176 2 doi 10 1006 icar 1999 6086 26 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi NASA 5 Kasim 2008 7 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Agustos 2015 International Astronomical Union 2000 11 Ekim 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 Mallama Anthony Krobusek Bruce Pavlov Hristo 2017 Comprehensive wide band magnitudes and albedos for the planets with applications to exo planets and Planet Nine Icarus Cilt 282 ss 19 33 arXiv 1609 05048 2 Bibcode 2017Icar 282 19M doi 10 1016 j icarus 2016 09 023 Haus R Temmuz 2016 Radiative energy balance of Venus based on improved models of the middle and lower atmosphere PDF Icarus Cilt 272 ss 178 205 Bibcode 2016Icar 272 178H doi 10 1016 j icarus 2016 02 048 22 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Mart 2021 5 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2023 www scientificamerican com 15 Haziran 2001 10 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Eylul 2022 NASA 18 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 Why is Venus Called Earth s Evil Twin We Asked a NASA Scientist Episode 32 NASA Ingilizce 4 Ocak 2023 Erisim tarihi 1 Temmuz 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Hints of life on Venus The Royal Astronomical Society Ingilizce 15 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2020 14 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2007 Markus Hammonds 16 Mayis 2013 Does Alien Life Thrive in Venus Mysterious Clouds discovery 29 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2014 Stuart Clark 26 Eylul 2002 Acidic clouds of Venus could harbour life New Scientist 16 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2020 Leben in der Atmosphare der Venus entdeckt 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde science ORF at 1 Ocak 2010 erisim 15 Eylul 2020 Greaves Jane S Richards Anita M S Bains William Rimmer Paul B Sagawa Hideo Clements David L Seager Sara Petkowski Janusz J Sousa Silva Clara Ranjan Sukrit Drabek Maunder Emily 14 Eylul 2020 Phosphine gas in the cloud decks of Venus Nature Astronomy Ingilizce 1 10 doi 10 1038 s41550 020 1174 4 ISSN 2397 3366 14 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2020