New York City, New York

New York Şehri (İngilizce telaffuz: ), Amerika Birleşik Devletleri'nin en kalabalık şehri ve dünyanın en kalabalık metropolitan alanlarından New York metropolitan bölgesinin merkezidir. Şehir bir parçası olduğu New York eyaleti ile karıştırıldığı için İngilizcede New York City (kısaca NYC) olarak isimlendirilir.

New York Asla Uyumayan Şehir
Şehir
New York City
Bayrak Mühür Arma
Takma adlar: Büyük Elma, Gotham
New York şehri
New York New York'un ABD'deki konumu
Ülke	Amerika Birleşik Devletleri
Eyalet	New York
İdare
• Belediye Başkanı	Eric Adams (D)
• Yasama organı	New York Şehri Konseyi
Yüzölçümü
• Şehir	1214.4 km²
Rakım	10 m
Nüfus  (1 Temmuz, 2016)
• Şehir	8.537.673
• Yoğunluk	10606/km²
• Kent	18.223.567
• Metropol	19.006.798
Zaman dilimi	UTC-05.00 (EST)
• Yaz (YSU)	UTC-04.00 (EDT)
Alan kodları	212, 718, 917, 347, 646
Resmî site NYC.gov

Şehir, dünyanın en büyük doğal limanlarından birinin üstüne kurulmuştur. New York borough (İngilizce telaffuz: ) adı verilen ve her bir bölümün bir (county) olduğu 5 kısımdan oluşur. Bu 5 borough - the Bronx, Brooklyn, Manhattan, Queens ve Staten Island - 1898 yılında tek şehir olarak birleştirilmiştir.

New York şehir sınırları içerisindeki nüfus yaklaşık 8,3 milyon olup, metropolitan alana bakıldığında bölgenin nüfusu yaklaşık 20 milyon kişidir. New York bir göçmen kentidir. Kentte yaklaşık 170 ayrı dil konuşulmaktadır ve her üç kişiden biri ABD dışında bir ülke doğumludur. İngilizce çeşitli aksanlarla konuşulur. İngilizcenin yanı sıra İspanyolca da yoğun konuşulmaktadır. Little Italy (Küçük İtalya) semtinde İtalyanca, Chinatown’da (Çin mahallesi) Çince konuşan nüfus mevcuttur.

Şehir; ticaret, finans, medya, sanat, moda, araştırma, teknoloji, eğitim ve eğlence sektörlerine önemli katkıda bulunduğundan dolayı 'küresel etkiye sahip şehir' olarak anılır. Önemli bir uluslararası diplomasi merkezi olan kent, Birleşmiş Milletler Genel Merkezine ev sahipliği yapar ve dünyanın kültür başkenti olarak tanımlanır. New York birçok Amerikan kültürel hareketinin de doğum yeridir. Edebiyat ve görsel sanatlarda , resimde soyut ekspresyonizm (New York Ekolü), müzikte hip hop, punk, ve Tin Pan Alley bu hareketlerden bazılarıdır. 24 saat açık olan metrosu ve yoğun trafiğiyle "Hiç Uyumayan Şehir" adını almıştır.

Empire State Binası, Central Park ve Times Meydanı, Modern Sanat Müzesi, Guggenheim Müzesi ve Amerikan Doğa Tarihi Müzesi şehrin ilgi çekici mekanlarıdır. Gökdelenleri, caddeleri, lokantaları, alışveriş merkezleri ve insanlarıyla, New York turist çekmektedir.

Aşağı Manhattan'ın Finans Bölgesi'nde Wall Street'in yanında yer alan New York City, hem dünyanın önde gelen finans ve fintech merkezi hem de dünyanın ekonomik açıdan en güçlü şehri olarak anılır.

Etimoloji

Şehir, daha sonra tahta çıkarak İngiltere Kralı olacak York dükü II. James'in onuruna 1664'te New York ismini almıştır. James'in ağabeyi Kral II. Charles, dükü Hollandalılardan almış oldukları Yeni Hollanda (ve Yeni Amsterdam) kolonisine atamıştır. Şehir özellikle Doğu ABD'de New York'a yakın bölgelerde sıklıkla sadece "The City" olarak bahsedilmektedir. Takma ad olarak "Big Apple" ismi ile de bilinmektedir.

Tarihçe

New York kenti 1615 yılında Hollandalılar tarafından New Amsterdam adı altında kuruldu. Kent 1664 yılında Birleşik Krallık'a geçti ve New York adını aldı. 1778 yılında kent 2 yıl süreyle yeni kurulan Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti oldu. Başkent Washington'a taşınmasına rağmen kentin önemi büyümeye devam etti.

New York'un bulunduğu yere Avrupalılar tarafından gerçekleştirilen ilk ziyaret 1524'teydi. Bu tarihte Fransız Kraliyeti donanmasında bulunan İtalyan kâşif Giovanni Verrazzano şehre ("Yeni Angoulême", Angoulême Fransa'da bir şehirdir) adını verdi. Daha sonra kürk ticaretine başlayan Hollandalılar tarafından Nieuw Amsterdam adı verilen şehrin Manhattan adası Amerika yerlilerinden 1626 yılında bugünün tutarıyla 1000 dolara satın alındı. 1664 yılında İngilizler tarafından fethedilen şehre York ve Albany İngiliz Dükü’ne ithafen New York adı verildi.

Şehir 19. yüzyılda göç ve açılım hareketi ile dönüşüm geçirdi. Central Park 1857 yılında Amerika şehirleri arasında peyzaj mimarlığı ile yapılan ilk park olma özelliği taşıyor. 1827 yılında köleler New York’ta tutulurdu fakat 1830’lu yıllardan sonra New York köleliğin kaldırılması eylemlerinin kuzeyde merkezi oldu.

1900 yılında New York. İtalyan diasporasının yoğun olarak yaşadığı İtalyan mahallesinde bulunan Mulberry Caddesi

1904 yılında New York şehir metrosunun açılması yeni şehrin bir araya gelmesini sağladı. New York şehri 20. yüzyılın ilk yarısında dünyanın ticaret, sanayi ve iletişim merkezi haline geldi. Elbette bu gelişmenin bir bedeli vardı. General Slocum adlı buharlı gemide çıkan yangında 1.021 yolcu, 1911 yılında meydana gelen New York şehrinin en büyük sanayi felaketi Triangle Shirtwaist fabrikası yangınında ise 146 konfeksiyon işçisi hayatını kaybetti. New York şehri 1920’li yıllardaki Büyük Göç sırasında Güney Amerika’daki Afrikalı Amerikalılar için başlıca istikametlerden biriydi. 1916 yılında New York şehri Kuzey Amerika’nın en büyük kentsel Afrikalı diasporasına sahip şehriydi. New York şehri 1920’lerde Londra’yı geride bırakarak en kalabalık şehir konumuna geldi ve Metropolitan Bölgesi 1930’ların başında nüfusu 10 milyon rakamını aşarak insanlık tarihindeki ilk mega şehir oldu.

Büyük Buhran’ın zor yıllarında reformcu Fiorello La Guardia’nın seçilmesi ’un 80 yıl boyunca kurduğu siyasi hakimiyete son verdi. II. Dünya Savaşı’ndan dönen gaziler ve Avrupa’dan gelen göçmenler doğu Queens’te geniş yerleşim yerleri oluşturdular. New York savaştan burnu kanamamış bir şekilde çıktı ve Amerika Birleşik Devletleri’nın dünya üzerindeki hakim ekonomik gücünün yükselmekte olan Wall Street’i ile dünyaya yön veren bir şehir haline geldi. 1950 yılında tamamlanan Birleşmiş Milletler Genel Merkezi New York’un politika üzerindeki etkisini açık bir şekilde simgelemektedir. New York 1960’lı yıllarda ekonomik problemler, artan suç oranları ve ırklar arası gerginlik 1970’lerde zirveye ulaştı. 1980 yılında finans sektöründe meydana gelen yeniden güçlenme ile şehrin kamu maliyesi düzeldi. 1990’lı yıllarda şehirde görülen ırkçı gerginlik duruldu, suç oranları önemli ölçüde azaldı ve Asya ile Latin Amerika’dan akın akın insan New York’a göç etti.

11 Eylül 2001 tarihinde kent Amerika tarihinin en büyük terör olayına tanık oldu. 11 Eylül saldırıları olarak bilinen bu olay sırasında El-Kaide tarafından kaçırılan uçaklarla New York'un o zamanlar en yüksek gökdelenleri olan Dünya Ticaret Merkezi binalarına (İkiz Kuleler) çarpan El-Kaideli teröristler 3000'e yakın insanın ölümüne neden olmuştur. İkiz Kulelerin olduğu bölgede Özgürlük Kulesi ve anıt ile üç ofis kulesi inşa edildi ve bu binaların tamamlanması 2013 yılını buldu.

COVID-19 pandemisi sırasında ABD'deki ilk vaka Mart 2020'de şehirde tespit edildi ve kısa bir süre sonra, pandeminin erken dönemlerinde şehir hem Amerika Birleşik Devletleri'nde hem de küresel açıdan pandemiden en yoğun etkilenenen alanlardan biri haline geldi ve 30.000'ü aşkın ölüm ile sonuçlandı.

Coğrafya

Merkezinde Manhattan Adası bulunan New York Şehri metropol bölgesi'nin çekirdeğidir

75.000 ila 11.000 yıl önceki Wisconsin buzullaşması sırasında, New York Şehir bölgesi derinliği 610 metre olan büyük bir buz örtüsünün kenarındaydı. Buzun aşındırıcı ileri geri hareketi, Long Island ve Staten Island'ın ayrılmasını etkiledi. Bu hareket aynı zamanda ana kayayı nispeten sığ derinlikte bırakıp Manhattan gökdelenlerinin çoğuna sağlam bir temel oluşturdu.

New York Şehri, ABD'nin kuzeydoğusunda, güneydoğu New York Eyaletindedir ve Washington, D.C. ve Boston arasında yaklaşık olarak yarı yoldadır. Doğal korunaklı limanı ve Atlantik Okyanusu'na dökülen Hudson Nehri'nin ağzındaki konumu, şehrin ticaret limanı olarak öneminin artmasına yardım etti. New York şehrinin çoğu, Long Island, Manhattan ve Staten Island'ın üç adası üzerine inşa edilmiştir.

New York eyaleti toplam 141,300 km² alanı kaplar ve olarak yer alır.

Şehrin en yüksek noktası, deniz seviyesinden 409,8 fit (124,9 m) yükseklikteki, Maine'in güneyindeki doğu sahilindeki en yüksek nokta olan Staten Adası'ndaki Todt Tepesidir.

İlçeler

  1. Manhattan

  2. Brooklyn

  3. Queens

  4. Bronx

  5. Staten Island

New York City bazen toplu olarak Beş İlçe olarak anılır. Her ilçe, New York Eyaleti'nin ilgili ilçesiyle birlikte değerlendirilir ve bu da New York City'yi ABD'nin birden çok ilçedeki belediyelerinden biri yapar.

İklim

Köppen iklim sınıflandırması altında, 0 °C izotermini kullanan New York City, nemli bir Ilıman dönencealtı iklimine (Cfa) sahiptir. Hemen kuzey ve batıdaki banliyöler, nemli subtropikal ve nemli karasal iklim (Dfa) arasındaki geçiş bölgesinde yer alır. Trewartha sınıflandırmasına göre, şehir okyanus iklimine (Do) sahip olarak tanımlanır. Şehir, USDA 7b bitki dayanıklılık bölgesinde yer almaktadır.

Kışlar soğuk ve nemlidir ve denizden açıkta esen rüzgar esintileri Atlantik Okyanusu'nun ılımlı etkilerini yumuşatır; yine de Atlantik ve Apalaş Dağları'nın daha soğuk havadan kısmi koruması, şehri kışın, Pittsburgh, Cincinnati ve Indianapolis gibi benzer veya daha az enlemlerde bulunan iç Kuzey Amerika şehirlerine göre daha sıcak tutar. Bölgenin en soğuk ayı olan Ocak ayında günlük ortalama sıcaklık 0,7 °C. Sıcaklıklar genellikle kış başına birkaç kez -12 °C düşer, yine de en soğuk kış aylarında bile birkaç gün 60 16 °C ulaşabilir. İlkbahar ve sonbahar tahmin edilemez ve soğuktan sıcağa değişebilir, ancak genellikle ılıman ve düşük nemlidir. Yazlar tipik olarak sıcak ve nemlidir ve Temmuz ayında günlük ortalama sıcaklık 25,3 °C'dir.

New York, altı ABD eyaleti, iki Great Lakes ve Kanada'nın Ontario ve Quebec eyaletleriyle sınırlanmıştır.

Gece sıcaklıkları genellikle kentsel ısı adası etkisi nedeniyle artar. Gündüz sıcaklıkları her yaz ortalama 17 gün 90 °F'yi (32 °C) aşıyor ve bazı yıllarda 100 °F'yi (38 °C) aşıyor, ancak bu nadir bir durum olmasına rağmen, en son 18 Temmuz 2012'de gerçekleşti. Benzer şekilde, 0 °F (-18 °C) sıcaklıkları da son derece nadirdir, en son 14 Şubat 2016'da meydana gelmiştir. 9 Şubat'ta kaydedilen aşırı sıcaklıklar -15 °F (-26 °C) arasında değişmiştir, 1934, 9 Temmuz 1936'da 41 °C'ye kadar; kaydedilen en soğuk rüzgar soğukluğu, tüm zamanların en düşük rekoru ile aynı gün -37 °F (-38 °C) idi. 30 Aralık 1917'de rekor soğuk günlük maksimum 2 °F (-17 °C) iken, tersine, 2 Temmuz 1903'te rekor sıcak günlük minimum 87 °F (31 °C) idi. Yakındaki Atlantik Okyanusu'nun ortalama su sıcaklığı, Şubat ayında 39.7 °F (4.3 °C) ile Ağustos ayında 74,1 °F (23.4 °C) arasında değişmektedir. Şehir yılda 49,5 inç (1,260 mm) yağış alır ve bu, yıl boyunca nispeten eşit bir şekilde yayılır. 1991 ve 2020 arasındaki ortalama kış karı yağışı 29,8 inç (76 cm); bu yıllar arasında önemli ölçüde değişir. New York bölgesinde kasırgalar ve tropikal siklonlar nadirdir.Sandy Kasırgası 29 Ekim 2012 akşamı New York City'ye yıkıcı bir fırtına dalgası getirdi, Aşağı Manhattan'da ve şehrin diğer bölgelerinde çok sayıda caddeyi, tüneli ve metro hattını su bastı ve şehrin birçok yerinde elektriği kesti. Fırtına ve onun derin etkileri, deniz duvarları inşa etme tartışmasına yol açtı. Ve gelecekte bu tür başka bir olaydan kaynaklanan yıkıcı sonuçların riskini en aza indirmek için şehrin ve metropol alanının kıyı şeridi etrafına kıyı bariyerleri yapılmaya başlandı.

Kayıtlardaki en soğuk ay, ortalama 19.6 °F (-6.9 °C) sıcaklıkla Ocak 1857'dir, kayıtlardaki en sıcak aylar ise her ikisi de ortalama 81,4 °F (27.4 °C) sıcaklıkla Temmuz 1825 ve Temmuz 1999'dur..  Kayıtlara geçen en sıcak yıllar, her ikisi de ortalama 57.1 °F (13.9 °C) sıcaklıkla 2012 ve 2020'dir. En soğuk yıl, ortalama 47.3 °F (8,5 °C) sıcaklıkla 1836'dır. Kayıtlardaki en kurak ay, 0,02 inç (0,51 mm) yağışla Haziran 1949'dur. En yağışlı ay, 18.95 inç (481 mm) yağışla Ağustos 2011'di. Kayıtlardaki en kurak yıl, 26.09 inç (663 mm) yağışla 1965'tir. En yağışlı yıl, 80.56 inç (2,046 mm) yağışla 1983 idi. Kayıtlardaki en karlı ay, 36,9 inç (94 cm) kar yağışıyla Şubat 2010'dur. Kayıtlardaki en karlı mevsim (Temmuz-Haziran) 1995-1996'dır ve 75.6 inç (192 cm) kar yağışı vardır. En az karlı sezon, 2,3 inç (5,8 cm) kar yağışı ile 1972-1973 idi. En erken mevsimsel kar yağışı izi, hem 1979 hem de 1925'te 10 Ekim'de meydana geldi. En son mevsimsel kar yağışı izi, hem 2020 hem de 1977'de 9 Mayıs'ta meydana geldi.

Demografi

Etnik yapı

Çinli nüfusun yaşadığı bölgeden bir görünüm, Mott Caddesi,Manhattan.

2020 verilerine göre şehrin %30,9'u Beyaz, %28,7'si Hispanik veya Latino, %20,2'si Afroamerikan, %15,6'sı Asyalı, %0,2'si ise Kızılderilidir. Hispanik olmayan nüfusun 3,4'ü ise birden fazla ırka mensup olduklarını belirtmiştir. 1940'da şehrin %92'si Beyazdı.

Tarihi boyunca New York göçmenlerin ülkeye girişindeki en önemli şehirlerden birini oluşturmuştur. 1900'de şehirdeki en büyük göçmen grubu Almanlar, , Yahudiler ve teşkil etmekteydi. 2013 verilerine göre şehirde yaşayan kişilerin %37'si yabancı bir ülkede doğmuştur ve her 10 New Yorkludan 6'sı ya göçmen ya da göçmen çocuğudur. 2011 verilerine göre modern göçmenler arasında herhangi bir ülke öne çıkmamakla birlikte Dominik Cumhuriyeti, Çin, Meksika, Guyana, Jamaika, Ekvador, Haiti, Hindistan, Rusya ve Trinidad ve Tobago en önemli göç veren ülkelerdir.

Din

Dini dağılım (2014)
Hristiyanlık			%59
Katolik Kilisesi			%33
Protestanlık			%23
Diğer Hristiyanlar			%3
Dinsiz			%24
Yahudilik			%8
Müslümanlık			%4
Hinduizm			%2
Budizm			%1
Diğer dinler			%1

Büyük ölçüde Batı Avrupa misyonerlik çalışmalarının ve bir sömürgecilik sonucu olan Hristiyanlık, New York'taki en büyük dindir.Katolik Kilisesi en büyük Hristiyan mezhebidir (%33), onu Protestanlık (%23) ve diğer Hristiyan (%3) takip etmektedir. Roma Katolik nüfusuna öncelikle New York Roma Katolik Başpiskoposluğu ve Brooklyn Piskoposluğu hizmet vermektedir. Doğu Katolik Kiliseleri, şehir genelinde çok sayıda yargı alanına bölünmüştür. Evanjelikalizm, şehirdeki en büyük Protestanlık dalıdır (% 9), ardındanAna Hat Protestanlığı (%8), tersi ise genellikle diğer şehirler ve metropol alanlar için geçerlidir. Evanjelizmde Baptistler en büyük gruptur; Ana Hat Protestanlığında, Reformcu Protestanlar en büyük alt kümeyi oluşturur. Tarihsel olarak Afro-Amerikan kiliselerinin çoğu, Ulusal Baptist Sözleşmesi (ABD) ve Aşamalı Ulusal Baptist Sözleşmesi ile bağlantılıdır. Mesih'teki Tanrı Kilisesi, bölgedeki en büyük ağırlıklı olarak Siyah Pentekostal mezheplerden biridir. Nüfusun yaklaşık %1'i Mormon'dur. buAmerika Rum Ortodoks Başpiskoposluğu ve diğer Ortodoks Hristiyanlar (ana akım ve bağımsız) en büyük Doğu Hristiyan gruplarıydı. Amerikan Ortodoks Katolik Kilisesi (başlangıçta Aftimios Ofiesh tarafından yönetildi) 1927'de New York'ta kuruldu.

Yahudilik, yarıdan fazlası Brooklyn'de yaşayan yaklaşık 1,1 milyon 321 bin kişi ile New York'ta uygulanan en büyük ikinci dindir ve İsrail, Tel Aviv dışındaki en büyük metropol Yahudi nüfusunu temsil eder. Etno-dini nüfus şehrin %18,4'ünü, dini demografisi ise %8'ini oluşturuyor. Kaydedilen ilk Yahudi yerleşimci, Ağustos 1654'te Hollanda Batı Hindistan Şirketi'nden bir pasaportla gelen Jacob Barsimson'dı. Rusya Kralı II. Aleksandr'ın öldürülmesinin ardından çoğu kişinin "Yahudileri" suçladığı 1881'de başlayan 36 yıl, Amerika Birleşik Devletleri'ne en büyük Yahudi göçü dalgasını yaşadı. 2012'de en büyük Yahudi mezhepleri Ortodoks Yahudilik, Haredi Yahudilik ve Muhafazakar Yahudilikti. Reform Yahudi toplulukları bölgede yaygındır. Manhattan'daki New York Cemaati Emanu-El, dünyanın en büyük Reform sinagogudur.

İslam, New York'ta Hristiyanlık ve Yahudilikten sonra üçüncü en büyük din olarak yer alıyor ve tahminlere göre, şehrin devlet okulu çocuklarının %10'u da dahil olmak üzere 600.000 ila 1.000.000 İslam gözlemcisi arasında değişiyor. Amerikalı Müslümanların yaklaşık %22,3'ü New York'ta yaşıyor ve New York metropol bölgesinde 1,5 milyon Müslüman Batı Yarımküre'deki en büyük metropol Müslüman nüfusu temsil ediyor. Brooklyn'deki Powers Street Camii, ABD'de sürekli faaliyet gösteren en eski camilerden biridir ve hem şehirde hem de New York eyaletinde ilk İslami organizasyonu temsil eder.

New York'taki bu en büyük üç dini grubun ardından Hinduizm, Budizm, Sihizm, Zerdüştçülük ve çeşitli diğer dinler ile ateizm gelmektedir. 2014'te New York'luların %24'ü herhangi bir organize dini bağlantı olmadığını tespit etti; New Yorkluların %3'ünden biraz fazlası ateistti.

Gelir dağılımı

New York City, diğer büyük şehirler gibi, 2017 itibarıyla 0,55 olan Gini katsayısının gösterdiği gibi, yüksek derecede gelir eşitsizliğine sahiptir. 2014 yılının ilk çeyreğinde, New York County'deki (Manhattan) ortalama haftalık ücret ABD'deki büyük ilçeler arasında en yüksek toplamı temsil eden 2.749 dolardı. 2017 itibarıyla New York, eski Belediye Başkanı Michael Bloomberg de dahil olmak üzere, 103 kişiyle dünyadaki herhangi bir şehrin en fazla milyardere ev sahipliği yaptı. New York ayrıca, 2014 yılında, sakinlerin %4,6'sı ile büyük ABD şehirleri arasında kişi başına en yüksek milyoner yoğunluğuna sahipti. New York, sakinlerine gelir vergisi (yaklaşık %3) uygulayan nispeten az sayıdaki Amerikan kentinden biridir. 2018 itibarıyla New York'ta 78.676 evsiz vardı.

İdari yapı

Beş bölge: 1: Manhattan, 2: Brooklyn,
3: Queens, 4: Bronx, 5: Staten Island

New York
İdari bölge		Nüfus	GSYİH		Yüzölçümü		Yoğunluk
Borough (İlçe)	County (Kontluk)	Tahmin (2018)	milyar (US$)	Kişi başına (US$)	mil²	km²	kişi / mil²	kişi / km^2
The Bronx	Bronx	1,432,132	42.695	29,200	42.10	109.04	34,653	13,231
Brooklyn	Kings	2,582,830	91.559	34,600	70.82	183.42	37,137	14,649
Manhattan	New York	1,628,701	600.244	360,900	22.83	59.13	72,033	27,826
Queens	Queens	2,278,906	93.310	39,600	108.53	281.09	21,460	8,354
Staten Island	Richmond	476,179	14.514	30,300	58.37	151.18	8,112	3,132
New York		8,398,748	842.343	97,700	302.64	783.83	28,188	10,947
		19,745,289	1,701.399	85,700	47,214	122,284	416.4	159
Kaynakça: Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 11 Haziran 2018'de erişilmiştir.

New York, her birine borough denilen beş bölgeden oluşur. Bunlardan Manhattan kendi başına bir adadır ve şehrin merkezini oluşturur. Manhattan'dan East River (Doğu Nehri) ile ayrılan Brooklyn ve Queens bölgeleri Long Island adasının batı ucunu oluşturur. Harlem Nehri, Manhattan ve Bronx bölgelerini ayırır. Bronx, bir ada üzerinde bulunmayan tek bölgedir ve Kuzey Amerika anakarası üzerindedir. Şehrin beşinci ve son bölgesi New York koyunun karşı tarafında, yine yekpare bir adadan oluşan Staten Island’dır. Manhattan, Brooklyn’e üç köprüyle (Brooklyn, Manhattan ve ); Queens’e bir köprü ( olarak bilinen 59. Cadde Köprüsü) ve bir tünelle () bağlıdır. Bronx ve Manhattan arasında Harlem Nehri'ni geçen köprüler bağlantı kurar. Manhattan’ın doğrudan bağlantısı olmayan tek bölge olan Staten Island, Brooklyn’e Verrazano-Narrows Köprüsü adlı asma köprü ile bağlanır.

Bronx New York şehrinin en kuzeyinde yer alan bölgesidir. Yankee Stadyumu ve New York Yankees'nin merkezi buradadır. Ayrıca 'nin küçük bir kısmı buradadır.

Ekonomi

Midtown Manhattan dünyanın en büyük merkezî iş alanıdır.

Dünyanın başlıca finans merkezi Wall Street, ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en yüksek gökdelen olan One World Trade Center dahil Lower Manhattan

New York şehri küresel bir iş ve ticaret merkezidir ve bazen dünyanın başkenti olarak da tanımlanır. Finans dünyasının merkezi Wall Street caddesi, New York'un Manhattan bölümündedir. New York borsası (New York Stock Exchange) buradadır.

Kenti yılda yaklaşık 40 milyon turist ziyaret etmektedir.

Mimari

Brooklyn'deki Crown Heights Kuzey Tarihi bölgesi'ndeki sıra evler

New York, Brooklyn'deki Hollanda Sömürge Dönemi Pieter Claesen Wyckoff Evi'nden, en eski bölümü 1656'ya tarihlenen modern Özgürlük Kulesi'ne, Ground'daki gökdelene kadar çok çeşitli tarzlarda ve farklı zaman dilimlerinde mimari açıdan dikkate değer binalara sahiptir. 2019 itibarıyla, New York City 6.455 yüksek bina ile Hong Kong ve Seul'den sonra dünyanın üçüncü en yüksek binalara sahip olan şehirdir. Bunlardan, 2011 itibarıyla, 550 tamamlanmış yapı en az 100 metre yüksekliğindeydi ve elliden fazla tamamlanmış gökdelen 200 metreden daha uzundu. Bunlar, Gotik Revival mimarisinin erken bir örneği olan Woolworth Building'i içerir. Büyük ölçekli Gotik detaylarla inşa edilmiş gökdelen tasarımında; 1913'te tamamlandı, 17 yıl boyunca dünyanın en yüksek binası oldu.

1916 İmar Kararı, güneş ışığının aşağıdaki sokaklara ulaşmasını sağlamak için yeni binalarda aksilikler ve kulelerin parsel büyüklüğünün belirli bir yüzdesiyle sınırlandırılmasını gerektirdi.Chrysler Binası'nın (1930) ve Empire State Binası'nın (1931) Art Deco stili, konik tepeleri ve çelik kuleleri ile imar gereksinimlerini yansıtıyordu. Binalar, Chrysler Binası'ndaki 61. katın köşelerindeki kartallar gibi kendine özgü süslemelere sahiptir ve Art Deco tarzının en güzel örneklerinden bazıları olarak kabul edilir. Son derece etkili bir örnek Amerika Birleşik Devletleri'ndeki uluslararası stil, binanın yapısını çağrıştırmak için görünür bronz tonlu I-kirişler kullanan cephesi için ayırt edici olan Seagram Binası'dır (1957). Condé Nast Binası (2000), Amerikan gökdelenlerinde  yeşil tasarımın önde gelen bir örneğidir ve tasarımı için Amerikan Mimarlar Enstitüsü ve AIA New York Eyaletinden bir ödül almıştır.

New York'un büyük yerleşim bölgelerinin karakteri genellikle 1870'ten 1930'a kadar olan hızlı genişleme döneminde inşa edilen zarif sıra evler ve şehir evleri ve eski püskü apartmanlarla tanımlanır. yoğun nüfuslu ve müstakil konutlara sahiptir. Riverdale (Bronx'ta), Ditmas Park (Brooklyn'de) ve Douglaston (Queens'te) gibi mahallelerde, Tudor Revival ve Victorian gibi çeşitli mimari tarzlarda büyük müstakil evler yaygındır.

1835'teki Büyük Yangın'ın ardından ahşap çerçeveli evlerin inşası sınırlandırıldıktan sonra, taş ve tuğla şehrin yapı malzemeleri olarak tercih edildi. Şehir binalarının çoğunun ayırt edici bir özelliği, çatıya monte edilmiş ahşap su kulesidir. 1800'lerde, belediye su borularını kırabilecek daha düşük kotlarda aşırı yüksek su basınçlarına ihtiyaç duymamak için şehir altı kattan yüksek binalara kurulumunu zorunlu kıldı.

Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırması'na göre, Temmuz 2014'te güncellenmiş bir sismik tehlike analizi, New York'ta daha önce değerlendirilenden "yüksek binalar için biraz daha düşük bir tehlike" ortaya çıkardı. Bilim adamları, bu azaltılmış riski, daha önce şehrin yakınında yavaş sallanmanın düşünüldüğünden daha düşük bir olasılığa dayanarak tahmin ettiler; bu, şehrin çevresindeki bir depremden daha uzun yapılara zarar verme olasılığı daha yüksek olacaktı.

New York City'nin beş boroughdan biri Manhattan borough'unun New Jersey eyaletinin Hoboken şehrinden panoramik görünümü. Hudson Nehri'nin sol köşesinde George Washington Köprüsü, sağ köşesinde Verrazano-Narrows Köprüsü görülmektedir.

Kültür ve medya

Şehrin önemli sembollerinden; Ellis Adası.

Metropolitan Museum of Art, Modern Sanat Müzesi ve Guggenheim Müzesi gibi müzeleri dünyanın en değerli sanat koleksiyonlarına sahiptir.Tiyatro ve müzikaller Broadway caddesinin etrafında toplanmıştır. Bronx Hayvanat Bahçesi şehirdeki en büyük hayvanat bahçesidir. ve Tribeca Film Festivali önemli kültür olaylarıdır.

Özgürlük Heykeli (Statue of Liberty) New York limanındaki küçük bir adada yer alır ve kentin en önemli sembollerinden biridir. Özgürlük Heykeli'nin yanı sıra Empire State Binası, Central Park, Times Square, Madison Avenue ve Brooklyn Köprüsü de önemli sembollerdendir.

New York'un yemek kültürü çok geniştir. Özellikle bagel ve New York stili pizza en ünlü yiyecekleridir.^[]Orta Doğu yemeklerini bulmak da oldukça kolaydır. Şehrin gazetelerinden New York Times dünyanın en saygın gazetelerinden biridir. Amerika'nın üç büyük televizyon kanalı olan , CBS ve NBC'nin merkezleri New York'ta yer alır.

Ulaşım

Queens'de yer alan John F. Kennedy Uluslararası Havaalanı dünyanın en çok yolcu trafiği taşıyan havaalanlarından birisidir. Kennedy Havalimanı'ndan sonra Newark'da yer alan Newark Liberty Uluslararası Havalimanı ile Queens'de yer alan LaGuardia Havalimanı şehre hizmet eden ana havalimanlarını oluşturmaktadır.

Metro sistemi

Kardeş şehirleri

Aşağıdaki kentlerle kardeş kentlerdir.

• Londra Birleşik Krallık
• Tokyo Japonya
• Pekin Çin
• Madrid İspanya
• Budapeşte Macaristan
• Kahire Mısır
• Johannesburg Güney Afrika
• Santo Domingo Dominik Cumhuriyeti
• Roma İtalya
• İstanbul Türkiye

Görseller

• Bugün New York adını taşıyan Yeni Amsterdam şehrine ait 1660 tarihli Castello Planı'nın 1916'da çizilmiş kopyası
• 1932 yılında New York
• 2001 yılında New York
• New York'tan bir görünüm

Manhattan'da bulunan gökdelenler

New York akşamları. Rockefeller Center'ın "Top of the Rock" kattından 'nin şehir merkezinin panoramik görünümü. Soldan sağa doğru Chrysler Binası, Manhattan Köprüsü, Brooklyn Köprüsü, Verrazano-Narrows Köprüsü, , Empire State Binası ve Condé Nast Binası görülmektedir.

Kaynakça

1. ^ . 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2017. 
2. ^ ^{a b} "The Global Financial Centres Index 35". Long Finance. 21 Mart 2024. 22 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
3. ^ Jones, Huw (24 Mart 2022). "New York widens lead over London in top finance centres index". Reuters. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
4. ^ "2021 Global Cities Report". Kearney. 2021. 18 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022. 
5. ^ Badoe, Etta (11 Kasım 2015). . . 1 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2021. 
6. ^ (2013). New York City, 1664-1710: Conquest and Change. Cornell University Press. s. 19. ISBN . 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2023. 
7. ^ Hickey, Walter (5 Haziran 2013). "22 Maps That Show How Americans Speak English Totally Differently From Each Other". Business Insider. 4 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2013. 
8. ^ . Dictionary.com, LLC. 11 Eylül 2010. 10 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2013. 
9. ^ . www.u-s-history.com. 27 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
10. ^ . www.nps.gov. 17 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
11. ^ Rankin, Rebecca B., Cleveland Rodgers (1948). New York: the World's Capital City, Its Development and Contributions to Progress. Harper.
12. ^ Jackson, Kenneth T.; Keller, Lisa; Flood, Nancy (2010). The Encyclopedia of New York City: Second Edition. . s. 2384. ISBN . 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
13. ^ . . 5 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015. 
14. ^ "Land and Water Area of States". Infoplease.com. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
15. ^ Lundrigan, Margaret (2004). Staten Island: Isle of the Bay. Arcadia Publishing. s. 10. ISBN . 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2024. 
16. ^ "The Five Boroughs of the City of New York: A Brief Historical Description". The History Box. 7 Ekim 2017. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020. 
17. ^ "NewYorkPolonia :: Informator polonijny w USA :: Polacy w Nowym Jorku :: New York Polonia :: Wiadomości, wydarzenia, ogłoszenia, forum - New York Page". www.newyorkpolonia.com. 4 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
18. ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 13 Ocak 2015. 2 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
19. ^ . kkh.ltrr.arizona.edu. 31 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
20. ^ . www.fao.org. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
21. ^ . web.archive.org. 27 Şubat 2014. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
22. ^ ^{a b} US Department of Commerce, NOAA. . www.weather.gov (İngilizce). 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
23. ^ . web.archive.org. 12 Nisan 2008. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
24. ^ . Weather 2000, Inc. 7 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
25. ^ Pollak, Michael (10 Ocak 2014). "Determining New York City's Record Wind Chill". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
26. ^ Ltd, Copyright Global Sea Temperatures-A.-Connect. . World Sea Temperatures (İngilizce). 15 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
27. ^ Dolnick, Sam (28 Ağustos 2011). "Recovery Is Slower in New York Suburbs". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 5 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
28. ^ (İngilizce). 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
29. ^ . International Business Times (İngilizce). 29 Ekim 2014. 31 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
30. ^ . web.archive.org. 2 Temmuz 2015. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
31. ^ . web.archive.org. 27 Mart 2020. 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
32. ^ (PDF). 6 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
33. ^ (PDF). 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
34. ^ (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
35. ^ (PDF). 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
36. ^ "2020 Decennial Census". U.S. Census Bureau. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2022. 
37. ^ . Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu. 12 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. 
38. ^  Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "New York City#Population". Encyclopædia Britannica. 19 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 617. 
39. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYCReligion1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
40. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYCReligion2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
41. ^ Lipka, Michael. . Pew Research Center (İngilizce). 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
42. ^ NW, 1615 L. St; Suite 800Washington; Inquiries, DC 20036USA202-419-4300 | Main202-857-8562 | Fax[phone] | Media. . Pew Research Center's Religion & Public Life Project (İngilizce). 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
43. ^ Danailova, Hilary (11 Ocak 2018). . Hadassah Magazine (İngilizce). 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
44. ^ . New York Daily News. 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
45. ^ . www.simpletoremember.com. 25 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
46. ^ (PDF). web.archive.org. 16 Kasım 2021. 26 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
47. ^ . The Forward (İngilizce). 12 Haziran 2012. 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
48. ^ . web.archive.org. 18 Ekim 2006. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
49. ^ "The Jewish Chronicle". 19 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
50. ^ . www.timesofisrael.com (İngilizce). 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
51. ^ Grynbaum, Michael M.; Otterman, Sharon (4 Mart 2015). "New York City Adds 2 Muslim Holy Days to Public School Calendar". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
52. ^ (PDF). 2 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
53. ^ . www.baltictimes.com. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
54. ^ Siddiqui, Zuha (26 Aralık 2018). . Bedford + Bowery (İngilizce). 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
55. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
56. ^ Honan, Katie (11 Eylül 2019). "New York City's Income-Inequality Gap Hasn't Changed, Report Says". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
57. ^ . www.bls.gov (İngilizce). 7 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
58. ^ (PDF). 29 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
59. ^ . Forbes (İngilizce). 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
60. ^ Wallace, Gregory (4 Ağustos 2014). . CNNMoney. 7 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
61. ^ . The Balance (İngilizce). 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
62. ^ . www1.nyc.gov. 11 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
63. ^ (PDF). web.archive.org. 8 Mart 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
64. ^ . www.cbsnews.com (İngilizce). 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
65. ^ "Current Population Estimates: NYC". NYC.gov. 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: June 10, 2017. 
66. ^ "GDP by County | U.S. Bureau of Economic Analysis (BEA)". www.bea.gov. 5 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
67. ^ Jones, Huw (24 Mart 2022). "New York widens lead over London in top finance centres index". Reuters.com. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
68. ^ Jackson, Kenneth T. (2 Nisan 2021). "Does New York Still Want to Be the Capital of the World?". The Wall Street Journal. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022. 
69. ^ . web.archive.org. 1 Şubat 2012. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
70. ^ . 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
71. ^ . web.archive.org. 11 Şubat 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
72. ^ Fischler, Raphael (30 Haziran 1998). "The Metropolitan Dimension of Early Zoning: Revisiting the 1916 New York City Ordinance". Journal of the American Planning Association. 64 (2): 170-188. doi:10.1080/01944369808975974. ISSN 0194-4363. 
73. ^ . old.skyscraper.org. 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
74. ^ Pogrebin, Robin (16 Nisan 2006). "7 World Trade Center and Hearst Building: New York's Test Cases for Environmentally Aware Office Towers". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
75. ^ Garb, Margaret (1 Mart 1998). "If You're Thinking of Living In/Riverdale, the Bronx; A Community Jealous of Its Open Space". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
76. ^ . web.archive.org. 4 Şubat 2012. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
77. ^ . 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
78. ^ Wilson, Rufus Rockwell (1902). New York: old & new; its story, streets, and landmarks. New York Public Library. Philadelphia & London, J.B. Lippincott company. 
79. ^ "Wondering About Water Towers". NPR.org (İngilizce). 3 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
80. ^ . web.archive.org. 11 Ağustos 2014. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
81. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2010. 

Konuyla ilgili yayınlar

• Weil, François (2013). New York: Bir Kent Tarihi. Başaran, Neslişah tarafından çevrildi. Kitap Yayınevi. ISBN . 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta New York ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• New York Şehri resmi sitesi24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)

• Vikigezgin'de New York City ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.