Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ulusal Faşist Parti (İtalyanca: Partito Nazionale Fascista), Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.
Ulusal Faşist Parti Partito Nazionale Fascista | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | PNF |
| Genel başkan | Benito Mussolini |
| Kurucu | Benito Mussolini |
| Slogan(lar) | "Credere, Obbedire, Combattere" (İnan, İtaat Et, Dövüş) |
| Kuruluş tarihi | 9 Kasım 1921 |
| Kapanış tarihi | 27 Temmuz 1943 |
| Birleşme | İtalyan Milliyetçi Derneği (1923) |
| Önceli | Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı |
| Ardılı | Cumhuriyetçi Faşist Parti |
| Merkez | Palazzo della Farnesina Via della Lungara, 230 Roma, İtalya |
| Gazete(ler) | Il Popolo d'Italia |
| Öğrenci kolu | Gruppi Universitari Fascisti |
| Gençlik kolu | Opera Nazionale Balilla Gioventù Italiana del Littorio Öncü Faşist Gençlik |
| Silahlı kanadı | Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale |
| Sendika kolu | Opera Nazionale Dopolavoro Confederazione Generale del Lavoro |
| Kadın kolu | |
| Üyelik (1939) | 6.000.000 |
| İdeoloji | İtalyan faşizmi |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sağ |
| Ulusal üyelik | Blocchi Nazionali (1921) Lista Nazionale (1924) |
| Resmî renkler | Siyah |
| Parti bayrağı | |
 | |
İdeoloji
Parti politikaları
Kuruluş döneminde parti, cumhuriyetçi değerleri sahiplenen, devletçilik ve aşırı anti-komünizm propagandası ile birlikte "milliyetçi" bir politika izledi. Partinin otoriter kanadı "İtalyan Milliyetçi Derneği"nden devralınan siyasi fikir ve görüşler büyük ölçüde olduğu gibi benimsendi. Parti, iktidara gelebilmek için monarşiye destek verdi ve parti üyelerinin çoğu cumhuriyetçi değerleri terk etti. 1943'te kurulan Cumhuriyetçi Faşist Parti ile cumhuriyetçi fikirler yeniden parti politikası olarak benimseyen ikinci bir parti kurulmuş oldu.
Mussolini, iktidara geldikten sonra, Katolik kesimin desteğini alabilmek amacıyla, din karşıtı politikaları terk ederek partinin Vatikan ve İtalya arasındaki ilişkilerini normale çevirdi. Faşist Parti, coşkulu nümâyişler düzenleyerek İtalyan halkını etkilemeye çalışıordu. Bu amaçla, bizzat Mussolini tarafından örgütlenen "Kara Gömlekliler" komünist çetelerle çatışıyor ve kendilesine karşı gelenleri sindiriyordu.
Ekonomi politikaları
Faşist Parti'nin ekonomi görüşü korporatizm denilen ve kapitalizm ile sosyalizm arasında, bir "üçüncü yol" olarak addedilen bir ekonomik yapı öngörüyordu. Teorik olarak, sendikalar ve iş ücretleri, iş gücü saatleri ve diğer konularda birlik kurmak için bir kooperatifte birleşecekti. Korporatizm uygulamaya konduğunda ufak tefek eleştiriler aldıysa da bu ekonomi sisteminin faydası görülmüştü. Bu başarılı ekonomi politikasından sonra İtalya'da işsizlik düşmüştü, bunda Confederazione Generale del Lavoro (Genel İşçi Konfederasyonu) gibi faşist sendikaların da payı vardı.
Tarihi
1921 yılının mayıs ayında parlamento seçimlerinde Benito Mussolini, Liberal Parti lideri Giovanni Collitti'yi destekliyordu. Giovanni Coliitti o zamanlar İtalya Başbakanı idi. Bu destek sayesinde yeniden zafer kazanan liberaller, Mussolini'ye jest yapıp ona destek çıktılar. Öyle ki, Mussolini başta olmak üzere 35 faşist milletvekili İtalya Parlamentosu'nda temsil hakkı kazandı. Aynı yılın 9 Kasım tarihinde Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı adlı örgüt resmen Ulusal Faşist Parti'ye dönüştü.
Bu arada ülkede sağ ve sol eksenli partiler arasında yaşanan siyasi mücadele bazen silahlı çatışmalara yol açıyordu. Faşistlerin anti-demokratik, terörist eylemlerine karşı 1921 yazında İtalya'nın birçok şehrinde "Halk Cesurları" adlı kurumlar oluşmaya başladı. Bu örgütler faşistlere karşı çıkıyor, emekçilerin gösteri ve tatil haklarını savunuyorlardı.
1921 yılının ağustos ayında Ulusal Faşist Partisi ve İtalyan Sosyalist Partisi'nin liderleri arasında "Sakinleştirme Paktı" imzalandı. Her iki taraf kendi üzerine birbirine karşı düşmanca hareketlerinden kaçınmak yükümlülüğü alıyordu. Dolayısıyla İtalya'da anti-faşist birliğinin oluşturulması düşüncesine ulaşamadılar.
Ülke nüfusunun büyük bir bölümü İtalya'nın savaşın sonucunda istediklerini elde edememesinden dolayı kırgın idi. Bu yüzden de 1922 yılının ekim ayında Napoli'deki faşistler toplanarak Roma'ya yürüyüş ilan etti. Mussolini hükûmete başkanlık etmek için Kral III. Vittorio Emanuele tarafından Roma'ya davet edildi. Bu daveti kabul eden Mussolini, silahdaşları ile beraber trenle Roma'ya geldi. Böylelikle ülkede kansız devrim faşistlerin tam olarak başa geçmesi ile sona geldi.
Faşist Parti iktidara geldikten hemen sonra saldırgan ve iddialı bir politika izlemeye başladı. Mussolini Akdeniz'in bir "İtalyan gölü" olacağını ve Roma İmparatorluğu'nun yeniden canlanacağını söylüyordu. İktidar olduğunda önceleri liberallerin desteğini alan Mussolini, diktatörlüğün koyu ve keskin uygulamalarını birer birer hayata geçirmeye başlamıştı. Kısa bir süre sonra da Mussolini liberallerin desteğine rağmen anti-liberal politikaları hayata geçirdi, bunlar devletin birey üzerindeki mutlak hakimiyeti ve liberal ekonomi yerine uygulanan korporatist ekonomi modeliydi. İtalya kısa zamanda bir polis devleti haline getirildi. Kitap ve gazetelere getirilen sansür, seçim sisteminde yapılan düzenlemeler ve Faşist Parti dışındaki diğer partilerin kapanması gibi uygulamalar gerçekleştirildi. Mussolini, sendika hareketlerini de kanun dışı ilan etti ve eğitimi kontrol altına aldı. Ayrıca ekonominin faşistleştirilmesi amacıyla da tüm ülkeyi tren rayları ve otobanlarla kaplayan Mussolini, çiftçileri sürekli teşvik ederek tarım ve endüstrinin canlanmasını sağladı. Gerçekleştirdiği bu değişiklikler ve yeni uygulamalarla İtalya'da işsizlik azalmıştı ve bu da Mussolini'nin popülaritesinin artmasına neden oldu. 1922 yılının bazı dönemlerinde ülkenin iç ve dış işlerinden, kolonilerden ve kamu çalışmalarından sorumlu olan Mussolini, aynı zamanda orduyu da idare ediyordu. Tüm bakanlıkların görevlerini kendisi üstlenmişti. Bu şekilde tüm gücü elinde tuttuğuna inanan Mussolini, rekabet yaratacak herhangi bir durumun da önüne geçmiş oluyordu. Ancak bu durum kurduğu rejimin daha verimli çalışmasını engelliyor ve sıkıntı yaratıyordu.
Diktatörlük altındaki İtalya'da kanunlar yeniden yazılmış, üniversitedeki öğretim görevlileri faşist rejimi savunacaklarına dair yemin etmek zorunda bırakılmışlardı. Gazete editörleri Mussolini tarafından özel olarak seçiliyor ve Faşist Parti'den sertifikası olmayan hiç kimse gazeteci olamıyordu. Amaç tüm İtalyan halkını, şirketleri ve dernekleri kontrol altında tutmaktı. Mussolini'nin dış politikada amacı ise pasifist anti-emperyalizmin yerine agresif milliyetçilik getirmekti. Bunun ilk örneği 1923'te Corfu'nun bombalanması sırasında olmuştu. Ardından Arnavutluk'un kukla rejimine geçmesi ve Libya'nın yeniden fethi geldi. 1934'te Libya işgal edildi ve kolonileştirildi. 1935'te ise Habeşistan işgal edildi ve o da kolonileştirildi. 1936'da ise Almanya ile Berlin-Roma Mihveri kuruldu. II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan Ordusu Kuzey Afrika ve Balkanlar'da Müttefikler'e karşı mağlup oldu. İtalya Almanya'dan aldığı destek ile işgal ettiği bölgelerde direndi ancak İtalya'da gücünü kaybetmeye başladı. Komünistler önderliğindeki direnişçilerin ülkede etkili olması ve müttefiklerin 1943'te Sicilya'ya çıkartma yapmasının ardından Kral III. Victor Emmanuel, Mussolini'yi görevden aldı. Almanya; Kuzey İtalya'yı işgal etti ve Alman paraşütçüleri Mussolini'yi 12 Eylül 1943'te 'da tutuklu bulunduğu otelden kurtararak uçakla Viyana'ya kaçırdı. Mussolini Cumhuriyetçi Faşist Parti'yle beraber İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ni kurdu ve kendine bağlı birliklerle mücadeleyi sürdürdü.
Mussolini, Nisan, savaşın son günlerinin yaşandığı 1945'te kılık değiştirip Alman askerî üniformasıyla kaçmaya çalışırken İtalyan direnişine mensup partizanlar tarafından yakalandı ve göğsünden vurularak öldürüldü.
Ertesi gün Mussolini'nin, sevgilisinin ve birkaç yandaşının cesedi Milano'da Loreto Meydanı'nda baş aşağı sallandırıldı.
Seçim sonuçları
İtalyan Parlamentosu
| Temsilciler Meclisi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Seçim | Oy | % | Sandalye | +/– | Lider |
| 1,260,007 (#3) | 19.1 | 37 / 535 | – | Benito Mussolini | |
| 4,653,488 (#1) | 64.9 | 375 / 535 |  338 | Benito Mussolini | |
| 8,517,838 (#1) | 98.4 | 400 / 400 | 25 | Benito Mussolini | |
| 10,045,477 (#1) | 99.8 | 400 / 400 | – | Benito Mussolini | |
Parti sembolleri
-
![image]()
Mussolini'nin hükûmet sancağı -
![image]()
Faşist Parti'ye mensup kişilerin üniformalarında bulunan kartal motifi
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ulusal Fasist Parti Italyanca Partito Nazionale Fascista Benito Mussolini nin fasizmin politik ifadesi olarak 9 Kasim 1921 tarihinde Roma da kurdugu siyasi parti Fasizmi bu zamandan once Fasist Mucadele Birliklerinin Ittifaki isimli teskilata bagli Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu Partinin temel politikalari milliyetcilik vatanseverlik cumhuriyetcilik korporatizm ve populizm uzerine kuruluydu Cumhuriyetci Fasist Parti ile birlikte su anda Italya da anayasa tarafindan yeniden kurulmasi yasaklanan iki partiden biridir Ulusal Fasist Parti Partito Nazionale FascistaKisaltmaPNFGenel baskanBenito MussoliniKurucuBenito MussoliniSlogan lar Credere Obbedire Combattere Inan Itaat Et Dovus Kurulus tarihi9 Kasim 1921Kapanis tarihi27 Temmuz 1943BirlesmeItalyan Milliyetci Dernegi 1923 OnceliFasist Mucadele Birliklerinin IttifakiArdiliCumhuriyetci Fasist PartiMerkezPalazzo della Farnesina Via della Lungara 230 Roma ItalyaGazete ler Il Popolo d ItaliaOgrenci koluGruppi Universitari FascistiGenclik koluOpera Nazionale Balilla Gioventu Italiana del Littorio Oncu Fasist GenclikSilahli kanadiMilizia Volontaria per la Sicurezza NazionaleSendika koluOpera Nazionale Dopolavoro Confederazione Generale del LavoroKadin koluUyelik 1939 6 000 000IdeolojiItalyan fasizmiSiyasi pozisyonAsiri sagUlusal uyelikBlocchi Nazionali 1921 Lista Nazionale 1924 Resmi renklerSiyahParti bayragiIdeolojiParti politikalari Kurulus doneminde parti cumhuriyetci degerleri sahiplenen devletcilik ve asiri anti komunizm propagandasi ile birlikte milliyetci bir politika izledi Partinin otoriter kanadi Italyan Milliyetci Dernegi nden devralinan siyasi fikir ve gorusler buyuk olcude oldugu gibi benimsendi Parti iktidara gelebilmek icin monarsiye destek verdi ve parti uyelerinin cogu cumhuriyetci degerleri terk etti 1943 te kurulan Cumhuriyetci Fasist Parti ile cumhuriyetci fikirler yeniden parti politikasi olarak benimseyen ikinci bir parti kurulmus oldu Mussolini iktidara geldikten sonra Katolik kesimin destegini alabilmek amaciyla din karsiti politikalari terk ederek partinin Vatikan ve Italya arasindaki iliskilerini normale cevirdi Fasist Parti coskulu numayisler duzenleyerek Italyan halkini etkilemeye calisiordu Bu amacla bizzat Mussolini tarafindan orgutlenen Kara Gomlekliler komunist cetelerle catisiyor ve kendilesine karsi gelenleri sindiriyordu Ekonomi politikalari Fasist Parti nin ekonomi gorusu korporatizm denilen ve kapitalizm ile sosyalizm arasinda bir ucuncu yol olarak addedilen bir ekonomik yapi ongoruyordu Teorik olarak sendikalar ve is ucretleri is gucu saatleri ve diger konularda birlik kurmak icin bir kooperatifte birlesecekti Korporatizm uygulamaya kondugunda ufak tefek elestiriler aldiysa da bu ekonomi sisteminin faydasi gorulmustu Bu basarili ekonomi politikasindan sonra Italya da issizlik dusmustu bunda Confederazione Generale del Lavoro Genel Isci Konfederasyonu gibi fasist sendikalarin da payi vardi Tarihi1921 yilinin mayis ayinda parlamento secimlerinde Benito Mussolini Liberal Parti lideri Giovanni Collitti yi destekliyordu Giovanni Coliitti o zamanlar Italya Basbakani idi Bu destek sayesinde yeniden zafer kazanan liberaller Mussolini ye jest yapip ona destek ciktilar Oyle ki Mussolini basta olmak uzere 35 fasist milletvekili Italya Parlamentosu nda temsil hakki kazandi Ayni yilin 9 Kasim tarihinde Fasist Mucadele Birliklerinin Ittifaki adli orgut resmen Ulusal Fasist Parti ye donustu Bu arada ulkede sag ve sol eksenli partiler arasinda yasanan siyasi mucadele bazen silahli catismalara yol aciyordu Fasistlerin anti demokratik terorist eylemlerine karsi 1921 yazinda Italya nin bircok sehrinde Halk Cesurlari adli kurumlar olusmaya basladi Bu orgutler fasistlere karsi cikiyor emekcilerin gosteri ve tatil haklarini savunuyorlardi 1921 yilinin agustos ayinda Ulusal Fasist Partisi ve Italyan Sosyalist Partisi nin liderleri arasinda Sakinlestirme Pakti imzalandi Her iki taraf kendi uzerine birbirine karsi dusmanca hareketlerinden kacinmak yukumlulugu aliyordu Dolayisiyla Italya da anti fasist birliginin olusturulmasi dusuncesine ulasamadilar Ulke nufusunun buyuk bir bolumu Italya nin savasin sonucunda istediklerini elde edememesinden dolayi kirgin idi Bu yuzden de 1922 yilinin ekim ayinda Napoli deki fasistler toplanarak Roma ya yuruyus ilan etti Mussolini hukumete baskanlik etmek icin Kral III Vittorio Emanuele tarafindan Roma ya davet edildi Bu daveti kabul eden Mussolini silahdaslari ile beraber trenle Roma ya geldi Boylelikle ulkede kansiz devrim fasistlerin tam olarak basa gecmesi ile sona geldi Mussolini ve yandaslari 1922 deki propaganda yuruyuslerini yaparken Fasist Parti iktidara geldikten hemen sonra saldirgan ve iddiali bir politika izlemeye basladi Mussolini Akdeniz in bir Italyan golu olacagini ve Roma Imparatorlugu nun yeniden canlanacagini soyluyordu Iktidar oldugunda onceleri liberallerin destegini alan Mussolini diktatorlugun koyu ve keskin uygulamalarini birer birer hayata gecirmeye baslamisti Kisa bir sure sonra da Mussolini liberallerin destegine ragmen anti liberal politikalari hayata gecirdi bunlar devletin birey uzerindeki mutlak hakimiyeti ve liberal ekonomi yerine uygulanan korporatist ekonomi modeliydi Italya kisa zamanda bir polis devleti haline getirildi Kitap ve gazetelere getirilen sansur secim sisteminde yapilan duzenlemeler ve Fasist Parti disindaki diger partilerin kapanmasi gibi uygulamalar gerceklestirildi Mussolini sendika hareketlerini de kanun disi ilan etti ve egitimi kontrol altina aldi Ayrica ekonominin fasistlestirilmesi amaciyla da tum ulkeyi tren raylari ve otobanlarla kaplayan Mussolini ciftcileri surekli tesvik ederek tarim ve endustrinin canlanmasini sagladi Gerceklestirdigi bu degisiklikler ve yeni uygulamalarla Italya da issizlik azalmisti ve bu da Mussolini nin popularitesinin artmasina neden oldu 1922 yilinin bazi donemlerinde ulkenin ic ve dis islerinden kolonilerden ve kamu calismalarindan sorumlu olan Mussolini ayni zamanda orduyu da idare ediyordu Tum bakanliklarin gorevlerini kendisi ustlenmisti Bu sekilde tum gucu elinde tuttuguna inanan Mussolini rekabet yaratacak herhangi bir durumun da onune gecmis oluyordu Ancak bu durum kurdugu rejimin daha verimli calismasini engelliyor ve sikinti yaratiyordu Diktatorluk altindaki Italya da kanunlar yeniden yazilmis universitedeki ogretim gorevlileri fasist rejimi savunacaklarina dair yemin etmek zorunda birakilmislardi Gazete editorleri Mussolini tarafindan ozel olarak seciliyor ve Fasist Parti den sertifikasi olmayan hic kimse gazeteci olamiyordu Amac tum Italyan halkini sirketleri ve dernekleri kontrol altinda tutmakti Mussolini nin dis politikada amaci ise pasifist anti emperyalizmin yerine agresif milliyetcilik getirmekti Bunun ilk ornegi 1923 te Corfu nun bombalanmasi sirasinda olmustu Ardindan Arnavutluk un kukla rejimine gecmesi ve Libya nin yeniden fethi geldi 1934 te Libya isgal edildi ve kolonilestirildi 1935 te ise Habesistan isgal edildi ve o da kolonilestirildi 1936 da ise Almanya ile Berlin Roma Mihveri kuruldu II Dunya Savasi sirasinda Italyan Ordusu Kuzey Afrika ve Balkanlar da Muttefikler e karsi maglup oldu Italya Almanya dan aldigi destek ile isgal ettigi bolgelerde direndi ancak Italya da gucunu kaybetmeye basladi Komunistler onderligindeki direniscilerin ulkede etkili olmasi ve muttefiklerin 1943 te Sicilya ya cikartma yapmasinin ardindan Kral III Victor Emmanuel Mussolini yi gorevden aldi Almanya Kuzey Italya yi isgal etti ve Alman parasutculeri Mussolini yi 12 Eylul 1943 te da tutuklu bulundugu otelden kurtararak ucakla Viyana ya kacirdi Mussolini Cumhuriyetci Fasist Parti yle beraber Italyan Sosyal Cumhuriyeti ni kurdu ve kendine bagli birliklerle mucadeleyi surdurdu Mussolini Nisan savasin son gunlerinin yasandigi 1945 te kilik degistirip Alman askeri uniformasiyla kacmaya calisirken Italyan direnisine mensup partizanlar tarafindan yakalandi ve gogsunden vurularak olduruldu Ertesi gun Mussolini nin sevgilisinin ve birkac yandasinin cesedi Milano da Loreto Meydani nda bas asagi sallandirildi Secim sonuclariItalyan Parlamentosu Temsilciler MeclisiSecim Oy Sandalye Lider1 260 007 3 19 1 37 535 Benito Mussolini4 653 488 1 64 9 375 535 338 Benito Mussolini8 517 838 1 98 4 400 400 25 Benito Mussolini10 045 477 1 99 8 400 400 Benito MussoliniParti sembolleriMussolini nin hukumet sancagi Fasist Parti ye mensup kisilerin uniformalarinda bulunan kartal motifiAyrica bakinizFasizm Benito Mussolini Giovinezza