Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tahta kurdu (Anobium punctatum), tos böceğigiller (Anobiidae) familyasından zararlı bir kın kanatlı böcek türüdür.
| Tahta kurdu | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Anobium punctatum , 1774 | ||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||
| Ptinus punctatum De Geer, 1774 |
Çoğunlukla serin ve rutubetli iklim şartlarında görülen, her türlü ağaç malzemeye (mobilya, merdiven, sanat eserler, çatı, direk) arız olan böcekler olup verdikleri zararları çok sonra fark edilen böceklerdir.
"Bu işte bir bit yeniği var" sözünde bit yeniği deyimini Türkçeye kazandıran bu böceğin diğer bir adı da tahta bitidir.
Morfoloji
Erginler koyu kırmızımsı ile siyahımsı kahverengidir. Vücudun ventral kısımları ile bacaklar kirli sarı renkli, ince ve kısa kıllarla örtülüdür. ’un kaidesi elytra’dan biraz daha geniş olup, disk üzeri küçük tüberküllerle kaplıdır. Erginlerin vücut uzunluğu 2.5-5 mm’dir. Vücutları silindirik yapıda olup, koyu bir şekilde baştan itibaren sarımsı tüylerle örtülüdür.
Larvalar 7 mm boyunda sarımsı beyaz renkte, vücut “C” şeklinde, başları sarımsı kahve renkte, çeneleri koyudur. Larva yolları başlangıçta ayrıdır, daha sonra birleşip tüm odunu istila ederek odunun yapısını bozarlar. Larvanın thorax segmentleri geniş ve abdominal kısmı şişkindir. segmentlerinin her biri kıvrımlara ayrılmıştır. Bacakları kısa ama iyi gelişmiştir. Abdominal kısmın ilk sekiz segmenti thoraxta olduğu gibi kıvrımlara ayrılmıştır. Thorax ve abdomenin ilk 7 segmenti küçük dik kıllarla örtülüdür.
-
![image]()
Yan -
![image]()
Alt -
![image]()
Ön -
![image]()
Duyarga
Yaşamı
Erginler genelde geç ilkbahar ve erken yazda ortaya çıkarlar. Dişiler çiftleştikten sonra yumurtalarını odunların çatlak ve yarıkları, pürüzlü yüzeyler ve kendilerinin çıkış delikleri içine bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar kısa bir süre etrafta dolaşıp uygun bir yer bulunca odunun içine girerler. Larvalar burada 4-5 hafta yiyim yaparlar. Ergin dişiler tarafından yumurtanın üzerine konulan bir madde sayesinde odun dokusunda ayrışmalar meydana gelir, odunun hücre duvarları bozulur ve odunda parçalanmalar görülür. Rutubetli ve kısmen çürümüş odunlar daha çok saldırıya uğramaktadır.
Larvaların gelişmesi için %70 nem ve 22-23.5 °C’deki sıcaklık optimumdur. İyi gelişebilmeleri için uygun nem ve sıcaklığın yanında besin de önemlidir. Fakat yetişkinlerin ortaya çıkabilmesi için 2 yıldan daha fazla zamana gerek vardır. Larvalar tamamen geliştikten sonra odunun içine doğru düzgün delikler açarak ilerlerler. Bu deliklerin içi toz ile doludur ve pupa dönemi burada olur. Pupa dönemi genelde 4-8 hafta sürer. Erginler karakteristik daire şeklindeki deliklerden dışarı çıkarlar. Bu delikler odunun istilasını gösterir. Erginler 4 hafta yaşarlar ve beslenmezler. Dişilerin her biri laboratuvardaki denemelerde 100’e yakın yumurta döl verdiği de bilinmektedir .
Larvaların esas gıda maddesi selülozdur. Gelişmeleri için az miktarda proteine ihtiyaçları vardır. Odun rutubeti istekleri %30’dur. Hava bağıl neminin azalmasıyla mobilya böceğinin gelişmesi hızlanmakta ve tahribat süresi uzamaktadır. Nispi rutubet %55-60‘ın, odun rutubeti % 10-12’nin altında olduğunda larvaların gelişmesi sona ermektedir. Bu nedenle bu böceğe rutubetli mahzen, kiler ve müzelerde yani, orta dereceli sıcaklıklarda ve rutubetli yerlerde rastlamak mümkündür. Uzun süreli sıcak periyotlarda, merkezi ısıtma sistemi olan yerlerde tahta kurdunun zararı görülmemektedir.
Yayılışı
Daha çok ılıman iklim bölgelerinde görülürler. Başlıca Avrupa, Asya, Kuzey Amerika, Cezayir, Kanarya Adaları, Korsika, ABD, Güney Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda’ya yayılmıştır. Türkiye’de İstanbul, Ankara, Ayancık ile Karadeniz Bölgesi’nde Rize, Trabzon ve Gümüşhane dolaylarında, ayrıca Doğu Anadolu Bölgesi'nde Göle havalisinde tespit edilmiştir.
Zararları
Geniş bir konukçu kitlesi vardır. Çam (Pinus), ladin (Picea), kayın (Fagus), kızılağaç (Alnus), ceviz (Juglans), göknar (Abies), kavak (Populus), dişbudak (Fraxinus), meşe (Quercus) ve sedirde (Cedrus) zarar yapar.
Esas konukçuları olan yapraklı ağaçların kabuk altındaki yumuşak odun dokularında, iğne yapraklı ağaçların da diri odununda galeriler açar. Böcekler ağaçların kurumuş dallarına veya onlardan yapılan mobilya ve diğer tahta eşyalara, binaların çatılarında kullanılan direk ve diğer tahta aksama saldırır. Döşeme tahtaların çökmesine sebep olacak kadar tahribatları ciddi ve önemlidir. Eski malzeme taze halindekinden daha yavaş tahrip edilmektedir Ancak ağaç malzemenin eskiliği, tahta kurdunun zararını engelleyememekte, çok eski malzemeye de arız olmaktadırlar. Odunların, bulaşmadan uzun süre sonra, iç kısımlarının boşaldığı ve yalnızca kabuk kısımlarının kaldığı görülür. Böceklerin meydana getirdiği deliklerin içleri toz halindeki talaşlarla dolar. Rutubetli ve kısmen çürümüş odunlar daha çok saldırıya uğrar.
Kütüphanelerde kitaplara da zarar verir. Kitap biti denmesinin sebebi budur.
Koruma ve mücadele
Zararı en aza indirgemek için ağaç malzemede servi, ardıç, porsuk ve sedir gibi dayanıklı ağaç türleri kullanılmalıdır. Kullanılmış odun ya da kereste içerisinde A. punctatum olduğu düşünülen odunlar asla kullanılmamalıdır. A. punctatum zararının fazla olduğu mıntıkalarda oduna az yer vermeye çalışılmalıdır. Tahta kurdunun zararı az ya da lokal bazı yerlerde mevcutsa, bu kısımların değiştirilmesi ve çıkarılan böcekli parçaların yakılması gerekir.
Mobilya, inşaat, müze gibi zarar gören yerlerde en iyi savaş yöntemi zarar gören kısımların koruyucu maddelerle muamele edilmiş yenisiyle değiştirilmesidir. Böceklerin çok olduğu yerlerde metil bromür ile fümigasyon yapılmalıdır. Bu gibi fümigasyonlar lisanslı kişiler tarafından yapılmalıdır. Fümigasyon sonrası kalan böcekler için kontakt etkili insektisitler kullanılabilir.
Fümigasyonun (gazlama ya da dumanlama): Her türlü biyolojik dönemlerdeki böcekleri ve diğer zararlı hastalık etmenlerini öldürmek amacıyla kapalı bir ortama belirli bir ısıda ve belirli bir miktarda gaz hâlinde kimyasal fümigant vermek ve belirli bir süre gazı bu ortamda tutmak amacı ile yapılan işlemlerdir. Fümigasyon, her türlü bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünler ile diğer materyalleri zararlı etmenlerden arındırarak, bu etmenlerin tahribatını ve ürün kaybını önlemek suretiyle ürünün sağlıklı hâlde bulunması amacını gerçekleştirmektedir.
Fümigasyonda kullanılan fümigantın özelliğine bağlı olarak fümigasyon, vakumlu ve atmosferik fümigasyon yöntemi olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır. Normal hava basıncı altında uygulanan atmosferik fümigasyon, basit, ucuz, fazla iş gücü gerektirmeyen, değişik koşullar ve değişik ortamlarda uygulanabilen bir yöntemdir . Alüminyum fosfit etkili fümigantlar, ticari olarak katı formda tablet biçiminde ambalajlanmıştır. Bu fümigantlara kimyasal bileşimden dolayı “ Alüminyum fosfit veya magnezyum fosfit etkili fümigantlar” da denilmektedir. Fümigant, nemli hava ile temas ettikten yaklaşık bir saat sonra bulunduğu ortama yayılan (PHз) gazı çıkarır. Bu gaz, karpit ve sarımsak kokusunda ve genzi yakan yanıcı bir gazdır. Ancak fümigantın bulunduğu ortama amonyak (NHз) ve karbondioksit (CO2) gibi söndürücü gaz verilmesi hidrojen fosfürün yanıcı özelliğinin kontrol altına alınmasını sağlar. Fümigasyon işleminde Metil Bromür, Hidrojen Siyanür, , Sülfür, Karbon Tetraklorür ve (DDVP) gibi fümigantlar da kullanılmaktadır
Mevcut olan ve önerilebilir insektisitler sentetik pyrethroids, permethrin ve deltamethrin, pirimiphos methyl’dir. Permethrin %0.1’lik, deltamethrin %0.05’lik ve pirimiphos methyl %0.5’lik sulandırılmış aktif maddeli olarak önerilebilir. Sprey halinde uygulanan gazyağı, dizel, neft yağı iyi sonuç verir, fakat bu uyguluma 5 yıl boyunca böcekli yüzeylere sürekli uygulanmalıdır. Döşemelerdeki böcekleri öldürmek için solunum zehirleri tercih edilir. Kullanılacak zehir insanlar için dayanılabilir nitelikte olmalıdır. Döşeme bir pülverizatör veya fırça ile iyi bir şekilde ilaçlanır. Bu amaç için kullanılabilir. Bundan sonra döşemelerin üstü kaba kâğıtla, bulunmadığı zaman gazete kağıdıyla örtülür; yeniden pülverize edilir ve kısa bir süre bekledikten sonra pülverize işlemi tekrarlanır. Bu suretle kağıdın damlayacak şekilde ıslak bulunması ve döşemenin ilacı iyice emmesi sağlanır. Döşeme kuruduktan sonra kâğıtlar kaldırılarak zemine böcek zararına elverişli olmayan maddeleri kapsayan cila sürülür. Gazlama maddesi olarak siyanür asidi de kullanılabilir. Bu asit çok iyi bir gazlama maddesidir. Siyanür asidinden başka paradiklorobenzol kristalleri de kullanılmaktadır. Kristaller oda sıcaklığında buharlaşarak odun içerisine girmekte ve oradaki larvaları öldürmektedir. İnşatlarda kullanılan direklerin daha az zarara uğraması için fırınlarda yüksek sıcaklıklarda kurutulması gerekir. Ayrıca bozulmayı önleyici koruyucu maddeler kullanıldığında böceğin zararı aza indirilebilir.
Terminoloji
Tahta kurdunun Türkçeye kazandırdığı iki terim vardır. Bunlardan bit yeniği terimi mecazen deyim olarak gündelik hayatta hâlâ kullanılmaktadır.
Bit yeniği : Çapı 1,0–1,1 mm arasında değişen çıkış delikleri ve odunda açtıkları yollar. Kastamonu'daki bir konakta yapılan akademik çalışmada, bir terek parçasının 10x10 cm alanında 78 tane böcek deliği tespit edilmiştir. Böcek, yüzeye yakın (2–3 cm) olarak birbirine paralel kısa yollar açacak şekillerde zarar yapmaktadır. Larvaların diri odun içerisinde açtıkları yolların çapı 2–3 mm kadardır. Böceğin zararı daha çok, merdiven süslemelerinde, mutfaklarda bulunan tereklerde, kiler kısımlarında, banyo kısmında kullanılan ahşap malzemelerinde, pencere ve pervazlarında görülmektedir.
Kemirinti ya da öğüntü : Daha çok rutubetli ve kısmen çürümüş odunlara, tahtalara saldıran larvaların tahtayı kemirdikten sonra bıraktığı ufalanmış sarımsı atıklar. Öğüntüler çıkış deliklerinin hemen yanında bulunmaktadır. Bu öğüntüler içerisinde ölü erginler bulunabilir. Ölmüş erginler özellikle bu çıkış deliklerine yakın ve başları yukarı doğru gelecek şekilde görülür.
Adlandırma
Latince Anobium cins adı, Yunanca anobios (hayata dönüş) kelimesinden türetilmiştir.
- Tahtaya, oduna, ağaca verdiği zarardan dolayı:
- Türkçe (tahta kurdu, tahta biti, odun kurdu, ağaç kurdu)
- Azerice (taxta biti)
- İngilizce (woodworm)
- Almanca (Holzwurm)
- Felemenkçe (houtwormkever)
- İtalyanca (tarlo del legno)
- Arapça (سوس الخشب)
- Bulgarca (дървояд)
- Rusça (древесный червь)
- Sırpça (тачкасти дрвоточац)
- Slovence (trdoglavec)
- Hırvatça (tvrdoglav)
- Bretonca (preñv-koad, bleiz-koad)
- İrlandaca (míol críon)
- Mobilya gibi işlenmiş malzemeye verdiği zarardan dolayı:
- Türkçe (mobilya böceği)
- İngilizce (furniture beetle)
- Afrikanca (meubelkewer, meubelbesie)
- İtalyanca (tarlo del mobili)
- İspanyolca (carcoma de los muebles)
- Katalanca (corc dels mobles)
- Portekizce (caruncho das mobílias)
- Rusça (мебельный жук, мебельный точильщик)
- Beyaz Rusça (шашалі мэблёвы)
- Bulgarca (мебелен дървояд)
- Letonca (mēbeļu ķirmis)
- Rumence (cariul de mobilă)
- Estonca (mööbli-toonesepp)
- Esperanto (mebla anobio)
- İbranice (חיפושיות הרהיטים)
- Çince (家具窃蠹)
- Evlerde bulunmalarından dolayı:
- İngilizce (household borer, hose borer)
- Portekizce (caruncho da casa)
- Rusça (точило домашний)
- Lehçe (kołatek domowy)
- Kütüphanede kitaplara verdiği zarardan dolayı:
- Malzemeyi kemirdiğinden dolayı:
- Malzemeyi deldiğinden dolayı:
- Mobilyada çıkardığı sesten dolayı:
- Almanca (Pochkäfer)
- Macarca (kopogóbogár)
- Felemenkçe (doodskloppertje)
- Macarca (halálórája)
- Özgün adlandırma:
- Lazca (çiçi)
Dipnotlar
Kaynakça
- Sabri ÜNAL, Ercan ÖZCAN ve Cihan CILBIRCIOĞLU (2008), Kastamonu’daki Tarihi Osmanlı Konağı’nda Tespit Edilen Zararlı Böceklere Karşı Fumigasyon Uygulaması, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, yıl: 2008, cilt (sayı): 8(2), sayfa: 103-108
- Azize TOPER KAYGIN ve Erkan SADE (2004), Türkiye'de Bulunan Anobiidae (Tosvuran Böcekler) Familyasına Bağlı Türler ve Bunilardan Bazı Önemli Türlerin Tanıtımı, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, yıl: 2004, cilt: 6, sayı: 6, sayfa: 142-152
- [3] S. Ünal, E. Özcan & A. T. Kaygın (2009) Wood-destroying Coleopteran species in the historical buildings in Katamonu, in Turkey, African Journal of Biotechnology Vol. 8 (10), pp. 2349–2355, 18 May, 2009
- Prof. Dr. Alı Demirsoy (1992), Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji)
- Azize Toper-Kaygın, Yafes Yıldız, S. Murat Onat, Sibel yıldız, Ümit C. Yıldız, N. Kaan Özkazanç, Bülent Kaygın, Selma Çelikyay, An Important Wood Destroying Beetle: An Important Wood Destroying Beetle: Anobium punctatum (De Geer) (Coleoptera: Anobiidae) and (Coleoptera: Anobiidae) and Distribution of Western Blacksea Distribution of Western Blacksea Region Region, Financial support from Tubitak.
- [5][] Furniture Beetle
- [6]26 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Anobium punctatum
- [7]25 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Forest and Timber Insects in New Zealand No. 32, Based on G. P. Hosking (1978)
- [8]28 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Amos Wilamowski, Ilana Kessler, Ira Rabin, Sabine Prozell, Shlomo Nevarro (2008), Biological control of Anobium Punctatun in infested books, using the parasitoid Lariophagus distinguendus, 9th International Conference on NDT of Art, Jerusalem Israel, 25-30 May 2008
- [9]21 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Pest Control
- [10]28 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Wood borer infestations: detection and treatment
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tahta kurdu Anobium punctatum tos bocegigiller Anobiidae familyasindan zararli bir kin kanatli bocek turudur Tahta kurduBiyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaAlt alem EumetazoaSube ArthropodaAlt sube HexapodaSinif InsectaTakim Coleoptera kin kanatlilar Familya AnobiidaeCins Tur A punctatumIkili adlandirmaAnobium punctatum 1774SinonimlerPtinus punctatum De Geer 1774 Anobium cylindricum Marsham 1802 Ptinus cylindricum Marsham 1802 Anobium domesticum Geoffroy 1785 Birrhus domesticus Geoffroy 1785 Anobium pumilum Leconte 1865 Hadrobregmus pumilum LeConte 1865 Anobium amplicolle Broun 1889 Anobium caelatum Mulsant amp Rey 1864 Anobium latreillei Dufour 1843 Anobium ruficolle Herbst 1793 Anobium ruficorne Broun 1880 Anobium striatum Olivier 1790 Anobium pertinax Fabricius 1775 non L Cogunlukla serin ve rutubetli iklim sartlarinda gorulen her turlu agac malzemeye mobilya merdiven sanat eserler cati direk ariz olan bocekler olup verdikleri zararlari cok sonra fark edilen boceklerdir Bu iste bir bit yenigi var sozunde bit yenigi deyimini Turkceye kazandiran bu bocegin diger bir adi da tahta bitidir MorfolojiErginler koyu kirmizimsi ile siyahimsi kahverengidir Vucudun ventral kisimlari ile bacaklar kirli sari renkli ince ve kisa killarla ortuludur un kaidesi elytra dan biraz daha genis olup disk uzeri kucuk tuberkullerle kaplidir Erginlerin vucut uzunlugu 2 5 5 mm dir Vucutlari silindirik yapida olup koyu bir sekilde bastan itibaren sarimsi tuylerle ortuludur Larvalar 7 mm boyunda sarimsi beyaz renkte vucut C seklinde baslari sarimsi kahve renkte ceneleri koyudur Larva yollari baslangicta ayridir daha sonra birlesip tum odunu istila ederek odunun yapisini bozarlar Larvanin thorax segmentleri genis ve abdominal kismi siskindir segmentlerinin her biri kivrimlara ayrilmistir Bacaklari kisa ama iyi gelismistir Abdominal kismin ilk sekiz segmenti thoraxta oldugu gibi kivrimlara ayrilmistir Thorax ve abdomenin ilk 7 segmenti kucuk dik killarla ortuludur Yan Alt On DuyargaYasamiOyugunda bir ergin bocekBit yenigi ic oyuklar Erginler genelde gec ilkbahar ve erken yazda ortaya cikarlar Disiler ciftlestikten sonra yumurtalarini odunlarin catlak ve yariklari puruzlu yuzeyler ve kendilerinin cikis delikleri icine birakirlar Yumurtadan cikan larvalar kisa bir sure etrafta dolasip uygun bir yer bulunca odunun icine girerler Larvalar burada 4 5 hafta yiyim yaparlar Ergin disiler tarafindan yumurtanin uzerine konulan bir madde sayesinde odun dokusunda ayrismalar meydana gelir odunun hucre duvarlari bozulur ve odunda parcalanmalar gorulur Rutubetli ve kismen curumus odunlar daha cok saldiriya ugramaktadir Larvalarin gelismesi icin 70 nem ve 22 23 5 C deki sicaklik optimumdur Iyi gelisebilmeleri icin uygun nem ve sicakligin yaninda besin de onemlidir Fakat yetiskinlerin ortaya cikabilmesi icin 2 yildan daha fazla zamana gerek vardir Larvalar tamamen gelistikten sonra odunun icine dogru duzgun delikler acarak ilerlerler Bu deliklerin ici toz ile doludur ve pupa donemi burada olur Pupa donemi genelde 4 8 hafta surer Erginler karakteristik daire seklindeki deliklerden disari cikarlar Bu delikler odunun istilasini gosterir Erginler 4 hafta yasarlar ve beslenmezler Disilerin her biri laboratuvardaki denemelerde 100 e yakin yumurta dol verdigi de bilinmektedir Larvalarin esas gida maddesi selulozdur Gelismeleri icin az miktarda proteine ihtiyaclari vardir Odun rutubeti istekleri 30 dur Hava bagil neminin azalmasiyla mobilya boceginin gelismesi hizlanmakta ve tahribat suresi uzamaktadir Nispi rutubet 55 60 in odun rutubeti 10 12 nin altinda oldugunda larvalarin gelismesi sona ermektedir Bu nedenle bu bocege rutubetli mahzen kiler ve muzelerde yani orta dereceli sicakliklarda ve rutubetli yerlerde rastlamak mumkundur Uzun sureli sicak periyotlarda merkezi isitma sistemi olan yerlerde tahta kurdunun zarari gorulmemektedir YayilisiDaha cok iliman iklim bolgelerinde gorulurler Baslica Avrupa Asya Kuzey Amerika Cezayir Kanarya Adalari Korsika ABD Guney Afrika Avustralya ve Yeni Zelanda ya yayilmistir Turkiye de Istanbul Ankara Ayancik ile Karadeniz Bolgesi nde Rize Trabzon ve Gumushane dolaylarinda ayrica Dogu Anadolu Bolgesi nde Gole havalisinde tespit edilmistir ZararlariBit yenigi cikis oyugu Bit yenigi cikis oyugu Genis bir konukcu kitlesi vardir Cam Pinus ladin Picea kayin Fagus kizilagac Alnus ceviz Juglans goknar Abies kavak Populus disbudak Fraxinus mese Quercus ve sedirde Cedrus zarar yapar Esas konukculari olan yaprakli agaclarin kabuk altindaki yumusak odun dokularinda igne yaprakli agaclarin da diri odununda galeriler acar Bocekler agaclarin kurumus dallarina veya onlardan yapilan mobilya ve diger tahta esyalara binalarin catilarinda kullanilan direk ve diger tahta aksama saldirir Doseme tahtalarin cokmesine sebep olacak kadar tahribatlari ciddi ve onemlidir Eski malzeme taze halindekinden daha yavas tahrip edilmektedir Ancak agac malzemenin eskiligi tahta kurdunun zararini engelleyememekte cok eski malzemeye de ariz olmaktadirlar Odunlarin bulasmadan uzun sure sonra ic kisimlarinin bosaldigi ve yalnizca kabuk kisimlarinin kaldigi gorulur Boceklerin meydana getirdigi deliklerin icleri toz halindeki talaslarla dolar Rutubetli ve kismen curumus odunlar daha cok saldiriya ugrar Kutuphanelerde kitaplara da zarar verir Kitap biti denmesinin sebebi budur Koruma ve mucadeleZarari en aza indirgemek icin agac malzemede servi ardic porsuk ve sedir gibi dayanikli agac turleri kullanilmalidir Kullanilmis odun ya da kereste icerisinde A punctatum oldugu dusunulen odunlar asla kullanilmamalidir A punctatum zararinin fazla oldugu mintikalarda oduna az yer vermeye calisilmalidir Tahta kurdunun zarari az ya da lokal bazi yerlerde mevcutsa bu kisimlarin degistirilmesi ve cikarilan bocekli parcalarin yakilmasi gerekir Mobilya insaat muze gibi zarar goren yerlerde en iyi savas yontemi zarar goren kisimlarin koruyucu maddelerle muamele edilmis yenisiyle degistirilmesidir Boceklerin cok oldugu yerlerde metil bromur ile fumigasyon yapilmalidir Bu gibi fumigasyonlar lisansli kisiler tarafindan yapilmalidir Fumigasyon sonrasi kalan bocekler icin kontakt etkili insektisitler kullanilabilir Fumigasyonun gazlama ya da dumanlama Her turlu biyolojik donemlerdeki bocekleri ve diger zararli hastalik etmenlerini oldurmek amaciyla kapali bir ortama belirli bir isida ve belirli bir miktarda gaz halinde kimyasal fumigant vermek ve belirli bir sure gazi bu ortamda tutmak amaci ile yapilan islemlerdir Fumigasyon her turlu bitkisel ve hayvansal kaynakli urunler ile diger materyalleri zararli etmenlerden arindirarak bu etmenlerin tahribatini ve urun kaybini onlemek suretiyle urunun saglikli halde bulunmasi amacini gerceklestirmektedir Fumigasyonda kullanilan fumigantin ozelligine bagli olarak fumigasyon vakumlu ve atmosferik fumigasyon yontemi olmak uzere iki sekilde uygulanmaktadir Normal hava basinci altinda uygulanan atmosferik fumigasyon basit ucuz fazla is gucu gerektirmeyen degisik kosullar ve degisik ortamlarda uygulanabilen bir yontemdir Aluminyum fosfit etkili fumigantlar ticari olarak kati formda tablet biciminde ambalajlanmistir Bu fumigantlara kimyasal bilesimden dolayi Aluminyum fosfit veya magnezyum fosfit etkili fumigantlar da denilmektedir Fumigant nemli hava ile temas ettikten yaklasik bir saat sonra bulundugu ortama yayilan PHz gazi cikarir Bu gaz karpit ve sarimsak kokusunda ve genzi yakan yanici bir gazdir Ancak fumigantin bulundugu ortama amonyak NHz ve karbondioksit CO2 gibi sondurucu gaz verilmesi hidrojen fosfurun yanici ozelliginin kontrol altina alinmasini saglar Fumigasyon isleminde Metil Bromur Hidrojen Siyanur Sulfur Karbon Tetraklorur ve DDVP gibi fumigantlar da kullanilmaktadir Mevcut olan ve onerilebilir insektisitler sentetik pyrethroids permethrin ve deltamethrin pirimiphos methyl dir Permethrin 0 1 lik deltamethrin 0 05 lik ve pirimiphos methyl 0 5 lik sulandirilmis aktif maddeli olarak onerilebilir Sprey halinde uygulanan gazyagi dizel neft yagi iyi sonuc verir fakat bu uyguluma 5 yil boyunca bocekli yuzeylere surekli uygulanmalidir Dosemelerdeki bocekleri oldurmek icin solunum zehirleri tercih edilir Kullanilacak zehir insanlar icin dayanilabilir nitelikte olmalidir Doseme bir pulverizator veya firca ile iyi bir sekilde ilaclanir Bu amac icin kullanilabilir Bundan sonra dosemelerin ustu kaba kagitla bulunmadigi zaman gazete kagidiyla ortulur yeniden pulverize edilir ve kisa bir sure bekledikten sonra pulverize islemi tekrarlanir Bu suretle kagidin damlayacak sekilde islak bulunmasi ve dosemenin ilaci iyice emmesi saglanir Doseme kuruduktan sonra kagitlar kaldirilarak zemine bocek zararina elverisli olmayan maddeleri kapsayan cila surulur Gazlama maddesi olarak siyanur asidi de kullanilabilir Bu asit cok iyi bir gazlama maddesidir Siyanur asidinden baska paradiklorobenzol kristalleri de kullanilmaktadir Kristaller oda sicakliginda buharlasarak odun icerisine girmekte ve oradaki larvalari oldurmektedir Insatlarda kullanilan direklerin daha az zarara ugramasi icin firinlarda yuksek sicakliklarda kurutulmasi gerekir Ayrica bozulmayi onleyici koruyucu maddeler kullanildiginda bocegin zarari aza indirilebilir TerminolojiTahta kurdunun Turkceye kazandirdigi iki terim vardir Bunlardan bit yenigi terimi mecazen deyim olarak gundelik hayatta hala kullanilmaktadir Bit yenigi Capi 1 0 1 1 mm arasinda degisen cikis delikleri ve odunda actiklari yollar Kastamonu daki bir konakta yapilan akademik calismada bir terek parcasinin 10x10 cm alaninda 78 tane bocek deligi tespit edilmistir Bocek yuzeye yakin 2 3 cm olarak birbirine paralel kisa yollar acacak sekillerde zarar yapmaktadir Larvalarin diri odun icerisinde actiklari yollarin capi 2 3 mm kadardir Bocegin zarari daha cok merdiven suslemelerinde mutfaklarda bulunan tereklerde kiler kisimlarinda banyo kisminda kullanilan ahsap malzemelerinde pencere ve pervazlarinda gorulmektedir Kemirinti ya da oguntu Daha cok rutubetli ve kismen curumus odunlara tahtalara saldiran larvalarin tahtayi kemirdikten sonra biraktigi ufalanmis sarimsi atiklar Oguntuler cikis deliklerinin hemen yaninda bulunmaktadir Bu oguntuler icerisinde olu erginler bulunabilir Olmus erginler ozellikle bu cikis deliklerine yakin ve baslari yukari dogru gelecek sekilde gorulur AdlandirmaLatince Anobium cins adi Yunanca anobios hayata donus kelimesinden turetilmistir Tahtaya oduna agaca verdigi zarardan dolayi Turkce tahta kurdu tahta biti odun kurdu agac kurdu Azerice taxta biti Ingilizce woodworm Almanca Holzwurm Felemenkce houtwormkever Italyanca tarlo del legno Arapca سوس الخشب Bulgarca drvoyad Rusca drevesnyj cherv Sirpca tachkasti drvotochac Slovence trdoglavec Hirvatca tvrdoglav Bretonca prenv koad bleiz koad Irlandaca miol crion Mobilya gibi islenmis malzemeye verdigi zarardan dolayi Turkce mobilya bocegi Ingilizce furniture beetle Afrikanca meubelkewer meubelbesie Italyanca tarlo del mobili Ispanyolca carcoma de los muebles Katalanca corc dels mobles Portekizce caruncho das mobilias Rusca mebelnyj zhuk mebelnyj tochilshik Beyaz Rusca shashali meblyovy Bulgarca mebelen drvoyad Letonca mebelu kirmis Rumence cariul de mobilă Estonca moobli toonesepp Esperanto mebla anobio Ibranice חיפושיות הרהיטים Cince 家具窃蠹 Evlerde bulunmalarindan dolayi Ingilizce household borer hose borer Portekizce caruncho da casa Rusca tochilo domashnij Lehce kolatek domowy Kutuphanede kitaplara verdigi zarardan dolayi Turkce kitap kurdu Ingilizce book worm Macarca konyvmoly Cekce knihomol Slovakca knihomoľ Malzemeyi kemirdiginden dolayi Almanca Nagekafer Rusca tochilshik Ukraynaca tochilnik Cekce cervotoc Slovakca cervotoc Malzemeyi deldiginden dolayi Danca borebille boreorm Norvecce stripet borebiller Fransizca petite vrillette Mobilyada cikardigi sesten dolayi Almanca Pochkafer Macarca kopogobogar Felemenkce doodskloppertje Macarca halaloraja Ozgun adlandirma Lazca cici DipnotlarKaynakcaSabri UNAL Ercan OZCAN ve Cihan CILBIRCIOGLU 2008 Kastamonu daki Tarihi Osmanli Konagi nda Tespit Edilen Zararli Boceklere Karsi Fumigasyon Uygulamasi Kastamonu Universitesi Orman Fakultesi Dergisi yil 2008 cilt sayi 8 2 sayfa 103 108 Azize TOPER KAYGIN ve Erkan SADE 2004 Turkiye de Bulunan Anobiidae Tosvuran Bocekler Familyasina Bagli Turler ve Bunilardan Bazi Onemli Turlerin Tanitimi Zonguldak Karaelmas Universitesi Orman Fakultesi Dergisi yil 2004 cilt 6 sayi 6 sayfa 142 152 3 S Unal E Ozcan amp A T Kaygin 2009 Wood destroying Coleopteran species in the historical buildings in Katamonu in Turkey African Journal of Biotechnology Vol 8 10 pp 2349 2355 18 May 2009 Prof Dr Ali Demirsoy 1992 Yasamin Temel Kurallari Entomoloji Azize Toper Kaygin Yafes Yildiz S Murat Onat Sibel yildiz Umit C Yildiz N Kaan Ozkazanc Bulent Kaygin Selma Celikyay An Important Wood Destroying Beetle An Important Wood Destroying Beetle Anobium punctatum De Geer Coleoptera Anobiidae and Coleoptera Anobiidae and Distribution of Western Blacksea Distribution of Western Blacksea Region Region Financial support from Tubitak 5 olu kirik baglanti Furniture Beetle 6 26 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Anobium punctatum 7 25 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Forest and Timber Insects in New Zealand No 32 Based on G P Hosking 1978 8 28 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Amos Wilamowski Ilana Kessler Ira Rabin Sabine Prozell Shlomo Nevarro 2008 Biological control of Anobium Punctatun in infested books using the parasitoid Lariophagus distinguendus 9th International Conference on NDT of Art Jerusalem Israel 25 30 May 2008 9 21 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pest Control 10 28 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wood borer infestations detection and treatment