Bu madde, uygun değildir.Haziran 2020) ( |
Aşağıdaki tarih öncesi insan kronolojisi, 300.000 yıl önce Afrika'da Homo sapiens'in ilk görünüşünden başlayıp, 5.000 yıl önce Yazının icadı ve tarihyazımının başlangıcına kadar süren, bir başka anlatımla Orta Paleolitik (Eski Taş Devri) 'den dünya tarihi nin başlangıcına kadar olan zamanı kapsar.
Bu çizelgedeki tüm tarihler, yeni buluntular veya analizler ışığında değiştirilebilirler.
Orta Paleolitik
- 300.000 yıl önce: Jebel Irhoud, Fas 'da Homo sapiens'in olası ilk görünüşü.
- 270.000 yıl önce: Y-DNA haplogroup A00 ("Y kromozom Âdem'i").
- 250.000 yıl önce: Homo neanderthalensis () 'nın ilk görünüşü
- 250.000-200.000 yıl önce: Batı Asya'da modern insan olması ())
- 230.000-150.000 yıl önce: mt-DNA haplogroup L ("Mitokondriyal Havva")
- 195.000 yıl önce: (Etiyopya), ortaya çıkmıştır.
- 160.000 yıl önce: Homo sapiens idaltu
- 170.000 yıl önce: insanlar ilk bu tarihte giyim eşyası giyiyorlar.
- 150.000 yıl önce: : ayrılık,
- 125.000 yıl önce: buzullararası dönemin zirvesi.
- 120.000–90.000 yıl önce: Kuzey Afrika'da - Sahara Çölü bölgesi ıslak ve bereketlidir.
- 100.000-60.000 yıl önce: Endonezya'nın Flores adasındaki Liang Bua mağarasında, Homo floresiensis insan türüne ait kafatası, diş ve kemik fosilleri ile taş aletler ortaya çıkarıldı. 1 metre boyunda, 25 kg ağırlığında olduğu düşünülen ve Hobbit olarak bilinen bu insan türünün ateş yaktığı ve taş aletler yaptıkları biliniyor. Yaklaşık 60 bin yıl önce yok olan Homo floresiensis insanlarının neden ve nasıl yok oldukları tam olarak bilinmiyor.
- 82.000 yıl önce: Fas'taki Taforalt 'dan küçük delikli deniz kabuğu boncukları dünyanın herhangi bir yerinde bulunan kişisel süs eşyası yapımının en erken kanıtıdır.
- 74.000 yıl önce: Endonezya'nın Sumatra adasındaki neredeyse insanlığın soyunu tüketen süper volkan patlaması yaşandı. Bu felaket sonrası Dünya genelinde yaklaşık 15.000 insan hayatta kalmış olabilir.
- 70.000 yıl önce: , Güney Afrika'dan soyut sanat veya en eski örneği — ızgara veya çapraz kapak desenleriyle kazınmış taşlar.
- 120.000 ila 75.000 yıl önce: Güney Afrika'dan Doğu Afrika'ya geri göç.
- 70.000 yıl önce: : [[Sahra Altı Afrika'nın Sahra-altı Afrikalıları] ve Afrikalı olmayanlar]
Üst Paleolitik
"Epipaleolitik" veya "Mezolitik" Son Buzul Maksimumları Arasındaki Geçiş Dönemi İçin Terimlerdir ve Eski Dünya (Avrasya) kültürlerindeki Neolitik Devrim.
- 67.000 ila 40.000 yıl önce: Avrasyalılara Neandertal insanların karışması.
- 55.000 yıl önce: Slovenya'nın kuzeybatısındaki Cerkno yakınlarındaki Neandertallerin yaşadığı Divje Babe mağarasında, aralıklı deliklerle delinmiş bir mağara ayısı uyluk kemiğinden yapılmış bir flüt bulundu. Divje Babe flütü, Dünyanın en eski müzik enstrümanı olarak tarihe geçti.
- 50.000 yıl önce: Denisova insanları tarafından yapılıp kullanılmış Dünyanın en eski Dikiş iğnesi bulundu.
- 50,000–30,000 yıl önce: Kuzey Afrika'da. Sahra Çölü bölgesi ıslak ve bereketlidir. Yeni Taş Devri Afrika'da başlıyor.
- 45.000–43,000 yıl önce: .
- 45.000–40.000 yıl önce: Fransa'da kültür.
- 42.000 yıl önce: Almanya'da.
- 42,000 yıl önce: Doğu Doğu Timor mağarası : gelişmiş derin deniz balıkçılığı teknolojisinin ilk kanıtı ] - yüksek seviyeli denizcilik becerileri ve Avustralya ve diğer adalara ulaşmalarını sağlayabilecek okyanus geçişleri için gereken teknolojiyi kullanmaları, ton balığı gibi çok sayıda iri derin deniz balığı yakalayıp tüketmelerinden belli.
- 41.000 yıl önce: Denisova insanı Altay Dağlarında yaşıyor.
- 40.000 yıl önce: Homo neanderthalensis'in yok olması.
- 40.000 yıl önce: kültürü Avrupa'da başlıyor.
- 40.000 yıl önce: kültürü Avrupa'da başlıyor.
- 40.000 yıl önce: bilinen en eski eseri .
- 40.000–30.000 yıl önce: Sydney 'deki ilk insan yerleşimi ,Perth ve Melbourne.
- 40.000–20.000 yıl önce: bilinen en eski ritüel , Avustralya'nın .
- 39.000-33.000 yıl önce: Güneydoğu Asya'da Tabon mağarasında yaşayan insanlar, Bitki Lif'leri kullanarak bebek taşıma çantalar, kıyafetler, sepetler, balık ağları ip ve halatlar yapmaya başlıyorlar.
- 35.000 yıl önce: bilinen en eski zoomorfik olmayan, sadece insan gösteren eseri ).
- 33.000 yıl önce: Tarihte bilinen en eski evcil Köpek'lerin hem Avrupa'da hem de Sibirya'da var olduklarını gösteriyor. Her iki kıtada hemen hemen aynı dönemlerde yaşamış köpeklerin kafatasları evrime ışık tutuyor
- 31.000–16.000 yıl önce: 'Son Buzul Maksimum' '(26.500 yıl önce zirve).
- 30.000 yıl önce: kaya resimleri geleneği Hindistan 'da ' da başlıyor, bu günlerde bir koleksiyon olarak bilinen en yoğun kaya sanatıdır. Yaklaşık 10 kilometrelik bir alanda, 2 bölgesinde yaklaşık 800 kaya barınağı bulunmaktadır ve bunların 500'ünde resim bulunmaktadır.
- 29.000 yıl önce: En erken fırın bulundu.
- 28.500 yıl önce: Yeni Gine, Asya veya Avustralya'dan gelen koloniciler tarafından dolduruldu.
- 28.000 yıl önce: bilinen en eski eğirilmiş ip.
- 28.000–24.000 yıl önce: bilinen en eski çanak çömlek — pişirme veya depolama kaplarından ziyade heykelcikler yapmak için kullanılır ().
- 28.000–20.000 yıl önce: Avrupa'da dönem. Zıpkınlar ve testereler icat edildi.
- 25.000 yıl önce: Günümüz Çekya 'nde Moravya' da 'de kemiklerinden inşa edilmiş kulelerden oluşan bir mezra kuruldu. Bu, arkeologlarca bu güne kadar bulunabilmiş en eski insan daimi yerleşimidir.
- 23.000 yıl önce: Japonya'nın Okinawa adasının güney kıyılarındaki Sakitari Mağarası’nda 23 bin yıllık deniz salyangozu kabuğundan titizlikle yapılmış, bilinen en eski balık oltası kancaları bulundu.
- 23.000 yıl önce: İsrail’de Celile Denizi kıyısında Ohalo II ismindeki 23,000 yıllık avcı toplayıcı yerleşik kampında küçük ölçekli tarım denemeleri yapıldığına dair kanıtlar bulundu.
- 21.000 yıl önce: Avustralya'nın başkenti Canberra 'da bulunan eserler eski insan faaliyetine işaret ediyor.
- 20.000 yıl önce: Lübnan 'da kültürü.
- 20.000 yıl önce: Çin'den en eski seramik depolama / pişirme kapları.* 20.000-10.000 yıl önce: Orta Afrika'ya yayılması.
- 16.000-14.000 yıl önce: Okinawa, Japonya'da ( fenotipinde)
- 16.000–13.000 yıl önce: .
- 16.000-11.000 yıl önce: ( fenotipinde) Avrupa'ya yayılması.
- 16.000 yıl önce: şu anda İspanya sınırında olan olarak bilinen mağaranın derinliklerinde kilden şekillendirilmiştir.
- 15.000-14.700 yıl önce (M.Ö. 13000- M.Ö. 12.700): [[Domuzun evcilleştirilmesi] için önerilen en erken tarihler].
- 14.800 yıl önce: Nemli Dönem Kuzey Afrika'da başlıyor. Daha sonra Sahra olacak olan bölge ıslak ve bereketli ve akiferi doludur.
- 14,500-11,500: Kızıl Geyik Mağarası insanları Çin'de, arkaik veya insanlarının olası geç zaman varlığı.
- 14.400 yıl önce: Bilinen en eski Ekmek kalıntısı bulundu. Ürdün'de yer alan Shubayqa 1 Natufyan avcı-toplayıcı yerleşkesinde bulunan Fırın yakınlarında buğday ve arpadan yapılmış ekmek kalıntıları bulundu.
- 14.000-12.000 yıl önce: tarih öncesi savaş ( katliamı Natufian kültür için en eski kanıt.
- 13.000–10.000 yıl önce: Son Buzul Maksimum, sonu, iklim ısınmaları, buzullar geri çekilir.
- 13000 yıl önce: Agassiz Gölü 'nde büyük bir su baskını meydana gelir; bu gölün büyüklüğü o zamanki Karadeniz kadar ve Dünya üzerindeki en büyük göl olabilirdi. Gölün çoğu Kuzey Okyanusuna Mackenzie Nehri boyunca boşalır.
- 13.000–11.000 yıl önce: için önerilen en erken tarihler.
- Yaklaşık 13.000 yıl önce, buz devri.
- 12.000 yıl önce: Jericho, MÖ 10.000'e dayanan bir yerleşim kanıtı var. Jericho, avcı-toplayıcı grupları için popüler bir durak alanıydı ve bu grupların ardında hilal şeklinde araçlar bıraktılar.
- 12.000 yıl önce: için önerilen en erken tarihler.
Holosen
"Neolitik" ve "Tunç Çağı" terimleri kültüre özgüdür ve çoğunlukla Eski Dünya kültürleriyle sınırlıdır. Yeni Dünya 'nın birçok popülasyonu modern dönem' ndeki Avrupalı temaslara kadar Mezolitik kültürel aşamada kalır.
- 12,000 yıl önce: Mevcut Holosen döneminin başlangıcı.
- 11,800 yıl önce: Mardin sınırları içindeki çanak çömleksiz neolitik dönemde kurulmuş olan Boncuklu Tarla 'da, Göbekli Tepe'deki tapınaktan 800 yıl daha eski olan Dinler öncesi tapınağı ortaya çıkarıldı. Bu tapınak 11,800 yıl öncesine tarihlendirilmiştir.
- 11.000 yıl önce (): Türkiye'nin en güneyindeki Göbekli Tepe temenoi tören yapılarının inşası için kaydedilen en erken tarih, muhtemelen Yeryüzündeki en eski ayakta kalan site.
- 11.000 yıl önce ([[M.Ö. 9.000] M.Ö. 9.000)]): Dünyanın en eski sürekli yerleşim bölgelerinden biri olan Jericho 'un ortaya çıkışı. ve 'un soyu tükenir. Atların Kuzey Amerika'da soyu tükenir.
- 10.500 yıl önce (): [Sığırın evcilleştirilmesi] için önerilen en erken tarih.
- 10.000 yıl önce ([[MÖ 8. binyıl] MÖ 8.000]]): Pleistosen ortasından beri devam eden sonlanıyor. Megatherium, yünlü gergedan, İrlanda geyiği, mağara ayısı, Mağara aslanı ve kılıç dişli kaplan de dahil olmak üzere buzul çağının megafaunasının soyu tükenir. Mamutun Avrasya ve Kuzey Amerika'da soyu tükenir, ancak M.Ö 1650 yılına kadar küçük ada popülasyonlarında korunur.
- 11,000 - 9,000 yıl önce: Byblos'a, döneminde yaklaşık M.Ö. 8800 ila 7000 yıllarında yerleşilmiş. Neolitik bazı binaların kalıntıları yerinde gözlemlenebilir.
- 10.000 - 8.000 yıl önce (): yavaşlar ve önceki 10.000 yıl boyunca gerçekleşen toprak kütlelerinin batışını yavaşlatır.
- 10.000 - 9.000 yıl önce (): Eş zamanlı olarak Dünyanın birçok bölgesindeki avcı-toplayıcı olarak yaşayan insanlar, Çavdar, arpa ve buğday tarımı yapmaya başladılar. Yetişen bu ürünleri ilk başta keşkek ve çorba için kullanılırlar, sonrasında ekmek için. Bu dönemde erken tarımda, kullanılır, ancak sonraki yüzyıllarda ilkel saban ile değiştirilir. Bu dönemde, bugün kadar yaklaşık 8.5 metre yüksekliği ve 8.5 metre çapa kadarı ulaşmış yuvarlak bir taş kulesi Jericho inşa edildi.
- 10.000-5.000 yıl önce (M.Ö. 8000-3000) : Bu dönemde, günümüzde yaşayan tüm insanlarının ortak ataları olan insan topluluklarının en son alt grubu yaşamıştır. Bu grup dışında kalanların soyu günümüze ulaşmamıştır.
- 10.000 yıl önce (M.Ö. 8.000): Çin'in Henan eyaletindeki Peiligang neolitik yerleşiminde çok sayıda evcilleştirilmiş Tavuk kemiklerine rastlandı. Nature dergisinde 2021 yılında yayınlanan Genetik çalışma da Tavukların Peiligang kültüründe evcilleştirildiğini doğrulamıştır.
- 9,500–5,900 yıl önce: Kuzey Afrika'da. Sahra Çölü bölgesi savana benzeri bir ortamı desteklemektedir. Çad Gölü şu andaki Hazar Denizi 'den daha büyüktür. Günümüz Sahel bölgesinde bir Afrika kültürü gelişir.
- 9,500 yıl önce (MÖ 7500): Çatalhöyük Anadolu 'da kurulmuş kentsel yerleşim. için varsayılan en erken tarih.
- 9,200 yıl önce: Amman, Ürdün 'deki ilk insan yerleşimi; Neolitik yerleşim 15 hektarlık bir alana yayılmıştır.
- 9,000 yıl önce: Doğu Çin'in Zhejiang eyaletinde yer alan antik "Shangshan" neolitik yerleşiminde bulunan çömlek testilerde, bilinen en eski Bira kalıntısına rastlandı. Çinliler birayı Pirinç ve Şeker kamışından elde ediyorlardı. Ayrıca bu arkeolojik alanda bira üretim atölyesi de bulundu.
- 9,000 yıl önce (): Jiahu kültürü Çin'de başladı.
- 8,600 yıl önce: Bursa'nın Yenişehir ilçesi sınırları içerisindeki neolitik Barcın Höyük de keşfedilen çömleklerde, Süt ve Tereyağı kullanıldığına dair kanıtlar bulundu.
- 8,200–8,000 yıl önce: : Doğu Afrika ve Laurentide Buz Levha nın nihai çöküşünün neden olduğu küresel sıcaklıkların ani düşüşü.
- 8000 ila 5.000 yıl önce: 'nın , Güneydoğu Avrupa () ve Batı Asya'da ).
- 8000 yıl önce: [Halep'in] bulunduğu yerdeki yerleşim yeri kanıtları yaklaşık c. 8000 yıl önce, de kazılar yapılmasına rağmen, şehrin 25 kilometre kuzeyindeki bölge yaklaşık 13.000 yıl önce yaşadığını gösteriyor, MÖ yedinci bin yılın ikinci yarısından bu yana, muhtemelen MÖ 6300 civarında işgal edilmiş olabilir. Ancak, daha geniş olan barada havzasında, M.Ö. 9000 yıllarına dayanan yerleşimin kanıtı bulunmaktadır.
- 7,500 yıl önce: Sırbistan'ın Pločnik neolitik yerleşiminde Bakır eritme fırınları bulundu. Ayrıca aynı arkeoloji alanda bakır Balta ve bakır Keski de bulundu.
- 7,200–6,000 yıl önce: : Malta. Adadaki ilk tarım yerleşimleri.
- 7,000 yıl önce: Günümüz Hırvatistan'ın Dalmaçya bölgesindeki Pokrovnik neolitik yerleşiminde Dünyanın en eski Peynir kalıntıları bulundu.
- 6,100-5,800 yıl önce: : . Malta.
- 6,070–6,000 yıl önce (): (Ukrayna) yerleşimine 15.000'e ulaştı. -18.000 nüfuslu.
- 6.500 yıl önce: , Bulgaristan 'da bulunan en eski altın hazinesi.
- 6,000 yıl önce ([[MÖ 4. binyıl] M.Ö. 4000]]): Mezopotamya / Bereketli Hilal bölgesinde (günümüz Irak çevresinde medeniyetler gelişir). ve 'nin icadı için varsayılan en erken tarihler.
- 5,900 yıl önce: : yakındaki göçler nedeniyle muhtemelen Sahara Çölünün kuru dönemini ve Nil Vadisinde nüfus artışını başlatan hızlı ve yoğun olayı. Ayrıca bu gelişmenin Mezopotamya'daki 'nin bitmesine katkıda bulunduğuna inanılmaktadır.
- 5,800 yıl önce: (): , ve inşa edilmiştir.
- 5,800 yıl önce (): (Ukrayna) yerleşim bölgesi 15.600 - 21.000 nüfusa ulaşır.
- 5,800–5,600 yıl önce: (M.Ö. 3800–3600): [Mġarr evresi] Malta'nın tarihöncesinde kısa bir geçiş dönemi. Özellikle eğri çizgilerden oluşan çanak çömlek ile tanınır.
- 5,700 yıl önce ()) Suriye 'deki ' daki toplu mezarlar.
- 5,700 yıl önce (): , (Ukrayna) yerleşimini 12.000-46.000 nüfusa ulaşır, ve 3 katlı bina inşa edilmiştir.
- 5,700 yıl önce: (): kültürü Girit 'de başlıyor.
- 5,600–5,200 yıl önce (): Malta'da Ġgantija dönemi. Malta tarih öncesi sakinlerinin yaşamı değişti.
- 5,500 yıl önce: [[36] MÖ 3600 ila 3500 M.Ö.]): Uruk dönemi Sümer. Mısır 'daki ilk mumyalama bulgusu.
- 5,500: 'ın bilinen en eski tasviri (, )
- 5,300 yıl önce: (): Tunç Çağı Yakın Doğu'da başlıyor Newgrange İrlanda'da inşa edildi. İndus Vadisi Uygarlığı 'nın Hakra Evresi Hindistan Yarımadası' da başlar.
- 5,300-5,000 yıl önce (M.Ö. 3300-3000): Malta 'da tarih öncesi.
- 4,600 yıl önce: (MÖ 2600): ve Mısır 'da ' in başlangıcını tetikleyen gelişmiştir.
- 5000-2000 yıl önce (M.Ö. 3000-300) En son ortak ata: bu dönemde bir zamanlar tüm günümüz insanlarının ortak atası olan en son insan yaşamıştır, diğerlerinin ya soyu tükenmiştir ya da tüm günümüz insanlarının bir alt kümesinin atalarıdırlar.
<! - Daha sonraki herhangi bir olay "Antik tarihin kronolojisi" ne aittir. ->
Kaynakça
- ^ Erin Wayman (11 Ocak 2012). "En Eski Modern İnsan adaylarını gör". smithsonian.com. 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2018.
- ^ "Bit DNAsı çalışması insanların ilk 170.000 yıl önce kıyafet giydiğini gösteriyor". ScienceDaily. 7 Ocak 2011. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2018.
- ^ "Homo floresiensis". Vikipedi. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ "Dünyanın En Eski Üretilen Boncukları Düşünüldüğünden Daha Eski". Science Daily. 7 Mayıs 2009. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2013.
- ^ . 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "'En eski' tarih öncesi sanat ortaya çıkarıldı". BBC Haberler. 10 Ocak 2002. 30 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2018.
- ^ a b Rito T, Richards MB, Fernandes V, Alshamali F, Cerny V, Pereira L, Soares P., "Afrika genelinde ilk modern insan dağılımı", PLoS One 2013 Kasım 13; 8 (11): e80031. doi: 10.1371 / journal.pone.0080031. "~ 130 ile, iki farklı anatomik modern insan grubu, Afrika'da bir arada var oldu: genel olarak, günümüzde birçok modern-gün Khoe ve San popülasyonunun ataları ve dünya çapında en çok bulunanların atalarını içeren ikinci bir orta / doğu Afrika grubu. Erken modern insan dağınıklıkları, iklim değişikliğiyle, özellikle de Orta ve Doğu Afrika'da genişlemeyi kolaylaştıracak paradoksal olarak ortaya çıkan MIS 5'in (deniz izotopu evre 5, 135–75 ka) tropik Afrika “megadroughts” ı ile ilişkilidir. Haplogroup L3 ~ 60 ka taşıyan insanların Afrikası. Haplogroup L0 içinde iki güney-doğu göçü farkedilebilir Bir tanesi, 120 ile 75 ka arasında, mtDNA tarafından tespit edilen ilk kesin olmayan uzun menzilli modern insan dağılımını temsil eder ve birkaçlarının dağılmasına izin vermiş olabilir. modernliğin belirteçlerii İkincisi, L0d tarafından işaret edilen son 20 ka içinde, doğudaki örneklerin eski, çok daha geniş bir dağılımın kalıntılarını oluşturduğu görüşünün tersine, güney Afrika'nın güney-ünsüz dillerinin yayılmasından sorumlu olmuş olabilir. "
- ^ Turk, Matija; Otte, Marcel. "The Neanderthal Musical Instrument from Divje Babe I Cave (Slovenia): A Critical Review of the Discussion". MDPI. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ . Sibirya Times. 23 Ağustos 2016. 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ John Noble Wilford (3 Kasım 2011). "Fosil Dişler Avrupa'da İnsanları Düşünüldüğünden Daha Önceye koydu". The New York Times. s. A4. 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ a b Tom Higham; Katerina Douka; Rachel Wood; Christopher Bronk Ramsey; Fiona Brock; Laura Basell; Marta Camps; Alvaro Arrizabalaga; Javier Baena; Cecillio Barroso-Ruíz; Christopher Bergman; Coralie Boitard; Paolo Boscato; Miguel Caparrós; Nicholas J. Conard; Christelle Draily; Alain Froment (21 Ağustos 2014). "Neanderthal'ın kayboluşunun zamanlaması ve yer-zaman örüntüleri". Doğa, 7514. ss. 306 -309. Bibcode:2014Natur.512..306H. (PMID) 25143113. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ En eski müzik aletleri bulundu 3 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC News, 25 Mayıs 2012
- ^ Corbyn, Zoë (24 Kasım 2011). "Arkeologlar dünyadaki en eski balık kancasını çıkarttılar". Doğa Haberleri. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2014.
- ^ O'Connor, Sue; Ono, Rintaro (25 Kasım 2011). "Günümüzden 42.000 Yıl Önce Modern İnsanların Denizcilik Becerileri ve Pelajik Balıkçılık". Science. 334 (6059). AAAS. ss. 1117-1121. doi:10.112/science.1207703. (PMID) 22116883. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2014.
- ^ William E. Banks; Francesco d'Errico; João Zilhão (2013). "Avrupa'da Proto-Aurignacian ve Erken Aurignacian'ın kronolojisini gözden geçirme: Higham ve arkadaşlarının Banks ve ark. (2013)". İnsan Evrimi Dergisi. Cilt 65. ss. 810-817. (PMID) 24095637. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ William E. Banks; Francesco d'Errico; João Zilhão (2013). "Proto Kronolojisine Yeniden Bakış -Almanyacı ve Avrupa'daki Erken Aurignacian: Higham ve arkadaşlarının Banks ve ark. (2013)". İnsan Evrimi Dergisi. Cilt 65. s. 810–817. (PMID) 24095637. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ Martin Bailey Buz Devri Aslan Adam dünyanın en erken figüratif heykelidir 16 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Art Newspaper ', 31 Ocak 2013, erişildi 1 Şubat 2013
- ^ Macey, Ri chard (15 Eylül 2007). "Yerleşiklerin geçmişi yeniden yazıldı: 30,000 yıl geri git". Sydney Sabah Herald. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2014.
- ^ "Aborijin insanlar ve yer". Sydney Barani. 2013. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2014.
- ^ Sandra Bowdler. "İnsan yerleşimi". D. Denoon (Ed.). . Pasifik Adalılarının Cambridge Tarihi. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 41-50. 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2008 – Batı Avustralya Üniversitesi vasıtasıyla.
- ^ Gary Presland, Melbourne'un Batı Bölgesi'nin İlk Sakinleri , (revize edisyon), Harriland Press, 1997. . Presland, sayfa 1'de şöyle diyor: “İnsanların vadisinde, günümüze yakın 'da, yaklaşık 40.000 yıl önce yaşadığını gösteren bazı kanıtlar var.”
- ^ "The invisible plant technology of Prehistoric Southeast Asia: Indirect evidence for basket and rope making at Tabon Cave, Philippines, 39–33,000 years ago". Plos One. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ "Avrupa'da ilk olarak evcilleştirilen köpekler, çalışma diyor Yazar = Elizabeth Landau". CNN. 14 Kasım 2013. 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2018.
- ^ "Sibirya'daki mağarada bulunan antik evcil köpek kafatası: 33.000 yaşında". ScienceDaily. 24 Ocak 2012. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ . Dünya Mirası. 8 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2007.
- ^ James Trager, The People's Chronology , 1994,
- ^ VANDIVER, P. B.; SOFFER, O.; KLIMA, B.; SVOBODA, J. (24 Kasım 1989). "The Origins of Ceramic Technology at Dolni Vecaronstonice, Czechoslovakia". Science (New York, N.Y.). American Association for the Advancement of Science (AAAS). 246 (4933): 1002-1008. doi:10.1126/science.246.4933.1002. ISSN 0036-8075. (PMID) 17806391.
- ^ Stuart, Gene S. (1979). "Buz Devri Avcıları: Kafeslerde Gizli Sanatçılar". Eski Dünyanın Gizemleri. National Geographic Society. s. 19.
- ^ Price, Michael ((Ed.)). "World's oldest fishhook found on Okinawa". Science. 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ Snir, Ainit; Nadel, Dani; Groman-Yaroslavski, Iris; Melamed, Yoel; Sternberg, Marcelo; Bar-Yosef, Ofer; Weiss, Ehud (22 Temmuz 2015). Volis, Sergei (Ed.). "The Origin of Cultivation and Proto-Weeds, Long Before Neolithic Farming". PLOS ONE (İngilizce). 10 (7): e0131422. doi:10.1371/journal.pone.0131422. ISSN 1932-6203. (PMC) 4511808 $2. (PMID) 26200895.
- ^ "Birrigai: güney doğudaki yaylalarda bir Pleistosen sitesi". Arkeoloji Okyanusya'da. 1987. ss. 9-22.
- ^ Wu, Xiaohong; Zhang, Chi; Goldberg, Paul; Cohen, David; Pan, Yan; Arpin, Trina; Bar-Yosef, Ofer (28 Haziran 2012). "Early Pottery at 20,000 Years Ago in Xianrendong Cave, China". Science. American Association for the Advancement of Science (AAAS). 336 (6089): 1696-1700. doi:10.1126/science.1218643. ISSN 0036-8075.
- ^ Stuart, Gene S. (1979). "Buz Devri Avcılar: Kafeslerde Gizli Sanatçılar". Eski Dünyanın Gizemleri. National Geographic Society. ss. 8-10.
- ^ "Savannah'dan Sahara'ya geçiş Shifu", Kenneth Chang, New York Times , 9 Mayıs 2008.
- ^ "İnsanlar ekmek yapmayı 14.400 yıl önce biliyorlardı". Arkeo News. 15 Mayıs 2022. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Mithen, Steven (2006). Buzun ardından: küresel bir insanlık tarihi, 20,000–5000 BC (1. Harvard University Press PBK. bas.). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 57. ISBN .
- ^ Çiftçi, Yunus; İpek, Bahattin. "Boncuklu Tarla Doğu Alanı Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem Mimarisi ve Köy-Mekan Organizasyonu". Research Gate. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ Köri, Andrew (Kasım 2008). "Gobekli Tepe: Dünyanın İlk Tapınağı mı? erişim tarihi = 2 Ağustos 2013". Smithsonian.com. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından .
- ^ E. J. Peltenburg; Alexander Wasse (2004). Garfinkel, Yosef., “Néolithique” ve “Énéolithique” Neolitik Devirde Güney Levanten Bağlamında Byblos: Kıbrıs'taki son buluntular ışığında güneybatı Asya'ya yeni bakış açıları. Levant'ta İngiliz Araştırma Konseyi. Oxbow Books. ISBN . 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2012.
- ^ Vogel, JC ve Waterbolk, HT, "Groningen Radyokarbon Tarihleri X", "Radiocarbon", 14, 6–110 / 105, 1972.
- ^ Kiple, Kenneth F. ve Ornelas, Kriemhild Coneè, eds., Cambridge Dünya Gıda Tarihi , Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2000, s. 83
- ^ "No-Till: The Quiet Revolution", David Huggins ve John Reganold, Scientific American , Temmuz 2008, s. 70-77.
- ^ Fagan, Brian M, ed. Oxford Arkeolojisi Companion , Oxford University Press, Oxford 1996 p 363
- ^ a b https://tedlab.mit.edu/~dr/Papers/Rohde-MRCA-two.pdf 30 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Tüm Yaşayan İnsanların Ortak Ataları Üzerine
- ^ Xiang, Hai; Gao, Jianqiang; Zhao, Xingbo. "Early Holocene chicken domestication in northern China". PNAS. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2014.
- ^ Hata, Ayano; Suzuki, Takayuki; Nunome, Mitsuo; Matsuda, Youchi. "Origin and evolutionary history of domestic chickens inferred from a large population study of Thai red junglefowl and indigenous chickens". Nature. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Scarre, Chris, (Ed.) (2005). İnsan Geçmişi. Thames & Hudson. s. 222.
- ^ Wang, Jiajing; Sun, Hanlong; Jiang, Leping. "Early evidence for beer drinking in a 9000-year-old platform mound in southern China". Plos One. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ "Earliest evidence of dairy production verified in northwest Turkey". DAILY SABAH. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2019.
- ^ Bryan Nelson (4 Ağustos 2015). "en eski 12 sürekli yaşadığı şehir". Ana Doğa Ağı.[] (3. Halep, Suriye.)
- ^ Moore, AMT Levant'ın Neolitiği . Oxford, İngiltere: Oxford Üniversitesi, 1978. 192–198. Baskı.
- ^ Burns 2005, s. 2
- ^ "Ancient metal workshop found in Serbia". Stone Pages. 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.
- ^ . Bradshaw Vakfı. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Macdonald, Kenneth, (Ed.) (10 Eylül 2018). "Dünyanın en eski peyniri Hırvatistan'da bulundu". BBC Türkiye. 20 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Thomas K. Harper. "İklimsel değişkenliğin popülasyon üzerindeki etkisi Cucuteni-Tripolye kültür kompleksinin dinamikleri ve Batı Tripolye devi yerleşim birimlerinin yükselişi" (PDF). Chronikajournal.com. 2 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
- ^ . Books.google.dk. 22 Ocak 2016. s. 347. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
- ^ Müller, Johannes; Rassmann, Knut; Videiko, Mykhailo (22 Ocak 2016). . Routledge. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016 – Google Kitaplar vasıtasıyla.
- ^ "Yüksek hassasiyetli Tripolye ödeme planları, demografik tahminler ve ödeme kuruluşu". Academia.edu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2016.
- ^ (PDF). Inst-ukr.lviv.ua. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
- ^ Kristiansen & Larsson 2005
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2020 Asagidaki tarih oncesi insan kronolojisi 300 000 yil once Afrika da Homo sapiens in ilk gorunusunden baslayip 5 000 yil once Yazinin icadi ve tarihyaziminin baslangicina kadar suren bir baska anlatimla Orta Paleolitik Eski Tas Devri den dunya tarihi nin baslangicina kadar olan zamani kapsar Bu cizelgedeki tum tarihler yeni buluntular veya analizler isiginda degistirilebilirler Orta Paleolitik300 000 yil once Jebel Irhoud Fas da Homo sapiens in olasi ilk gorunusu 270 000 yil once Y DNA haplogroup A00 Y kromozom Adem i 250 000 yil once Homo neanderthalensis nin ilk gorunusu 250 000 200 000 yil once Bati Asya da modern insan olmasi 230 000 150 000 yil once mt DNA haplogroup L Mitokondriyal Havva 195 000 yil once Etiyopya ortaya cikmistir 160 000 yil once Homo sapiens idaltu 170 000 yil once insanlar ilk bu tarihte giyim esyasi giyiyorlar 150 000 yil once ayrilik 125 000 yil once buzullararasi donemin zirvesi 120 000 90 000 yil once Kuzey Afrika da Sahara Colu bolgesi islak ve bereketlidir 100 000 60 000 yil once Endonezya nin Flores adasindaki Liang Bua magarasinda Homo floresiensis insan turune ait kafatasi dis ve kemik fosilleri ile tas aletler ortaya cikarildi 1 metre boyunda 25 kg agirliginda oldugu dusunulen ve Hobbit olarak bilinen bu insan turunun ates yaktigi ve tas aletler yaptiklari biliniyor Yaklasik 60 bin yil once yok olan Homo floresiensis insanlarinin neden ve nasil yok olduklari tam olarak bilinmiyor 82 000 yil once Fas taki Taforalt dan kucuk delikli deniz kabugu boncuklari dunyanin herhangi bir yerinde bulunan kisisel sus esyasi yapiminin en erken kanitidir 74 000 yil once Endonezya nin Sumatra adasindaki neredeyse insanligin soyunu tuketen super volkan patlamasi yasandi Bu felaket sonrasi Dunya genelinde yaklasik 15 000 insan hayatta kalmis olabilir 70 000 yil once Guney Afrika dan soyut sanat veya en eski ornegi izgara veya capraz kapak desenleriyle kazinmis taslar 120 000 ila 75 000 yil once Guney Afrika dan Dogu Afrika ya geri goc 70 000 yil once Sahra Alti Afrika nin Sahra alti Afrikalilari ve Afrikali olmayanlar Ust Paleolitik Epipaleolitik veya Mezolitik Son Buzul Maksimumlari Arasindaki Gecis Donemi Icin Terimlerdir ve Eski Dunya Avrasya kulturlerindeki Neolitik Devrim 67 000 ila 40 000 yil once Avrasyalilara Neandertal insanlarin karismasi 55 000 yil once Slovenya nin kuzeybatisindaki Cerkno yakinlarindaki Neandertallerin yasadigi Divje Babe magarasinda aralikli deliklerle delinmis bir magara ayisi uyluk kemiginden yapilmis bir flut bulundu Divje Babe flutu Dunyanin en eski muzik enstrumani olarak tarihe gecti 50 000 yil once Denisova insanlari tarafindan yapilip kullanilmis Dunyanin en eski Dikis ignesi bulundu 50 000 30 000 yil once Kuzey Afrika da Sahra Colu bolgesi islak ve bereketlidir Yeni Tas Devri Afrika da basliyor 45 000 43 000 yil once 45 000 40 000 yil once Fransa da kultur 42 000 yil once Almanya da 42 000 yil once Dogu Dogu Timor magarasi gelismis derin deniz balikciligi teknolojisinin ilk kaniti yuksek seviyeli denizcilik becerileri ve Avustralya ve diger adalara ulasmalarini saglayabilecek okyanus gecisleri icin gereken teknolojiyi kullanmalari ton baligi gibi cok sayida iri derin deniz baligi yakalayip tuketmelerinden belli 41 000 yil once Denisova insani Altay Daglarinda yasiyor 40 000 yil once Homo neanderthalensis in yok olmasi 40 000 35 000 yasinda 40 000 yil once kulturu Avrupa da basliyor 40 000 yil once kulturu Avrupa da basliyor 40 000 yil once bilinen en eski eseri kuzey bati bulunan Bradshaw kaya resimleri 40 000 30 000 yil once Sydney deki ilk insan yerlesimi Perth ve Melbourne 40 000 20 000 yil once bilinen en eski rituel Avustralya nin 39 000 33 000 yil once Guneydogu Asya da Tabon magarasinda yasayan insanlar Bitki Lif leri kullanarak bebek tasima cantalar kiyafetler sepetler balik aglari ip ve halatlar yapmaya basliyorlar 35 000 yil once bilinen en eski zoomorfik olmayan sadece insan gosteren eseri 33 000 yil once Tarihte bilinen en eski evcil Kopek lerin hem Avrupa da hem de Sibirya da var olduklarini gosteriyor Her iki kitada hemen hemen ayni donemlerde yasamis kopeklerin kafataslari evrime isik tutuyor 31 000 16 000 yil once Son Buzul Maksimum 26 500 yil once zirve 30 000 yil once kaya resimleri gelenegi Hindistan da da basliyor bu gunlerde bir koleksiyon olarak bilinen en yogun kaya sanatidir Yaklasik 10 kilometrelik bir alanda 2 bolgesinde yaklasik 800 kaya barinagi bulunmaktadir ve bunlarin 500 unde resim bulunmaktadir 29 000 yil once En erken firin bulundu 28 500 yil once Yeni Gine Asya veya Avustralya dan gelen koloniciler tarafindan dolduruldu 28 000 yil once bilinen en eski egirilmis ip 28 000 24 000 yil once bilinen en eski canak comlek pisirme veya depolama kaplarindan ziyade heykelcikler yapmak icin kullanilir 28 000 20 000 yil once Avrupa da donem Zipkinlar ve testereler icat edildi 25 000 yil once Gunumuz Cekya nde Moravya da de kemiklerinden insa edilmis kulelerden olusan bir mezra kuruldu Bu arkeologlarca bu gune kadar bulunabilmis en eski insan daimi yerlesimidir 23 000 yil once Japonya nin Okinawa adasinin guney kiyilarindaki Sakitari Magarasi nda 23 bin yillik deniz salyangozu kabugundan titizlikle yapilmis bilinen en eski balik oltasi kancalari bulundu 23 000 yil once Israil de Celile Denizi kiyisinda Ohalo II ismindeki 23 000 yillik avci toplayici yerlesik kampinda kucuk olcekli tarim denemeleri yapildigina dair kanitlar bulundu 21 000 yil once Avustralya nin baskenti Canberra da bulunan eserler eski insan faaliyetine isaret ediyor 20 000 yil once Lubnan da kulturu 20 000 yil once Cin den en eski seramik depolama pisirme kaplari 20 000 10 000 yil once Orta Afrika ya yayilmasi 16 000 14 000 yil once Okinawa Japonya da fenotipinde 16 000 13 000 yil once 16 000 11 000 yil once fenotipinde Avrupa ya yayilmasi 16 000 yil once su anda Ispanya sinirinda olan olarak bilinen magaranin derinliklerinde kilden sekillendirilmistir 15 000 14 700 yil once M O 13000 M O 12 700 Domuzun evcillestirilmesi icin onerilen en erken tarihler 14 800 yil once Nemli Donem Kuzey Afrika da basliyor Daha sonra Sahra olacak olan bolge islak ve bereketli ve akiferi doludur 14 500 11 500 Kizil Geyik Magarasi insanlari Cin de arkaik veya insanlarinin olasi gec zaman varligi 14 400 yil once Bilinen en eski Ekmek kalintisi bulundu Urdun de yer alan Shubayqa 1 Natufyan avci toplayici yerleskesinde bulunan Firin yakinlarinda bugday ve arpadan yapilmis ekmek kalintilari bulundu Okcular arasinda bir savascinin maglup edilmesi Morella la Vella Ispanya bilinen en eski savas tasviri 14 000 12 000 yil once tarih oncesi savas katliami Natufian kultur icin en eski kanit 13 000 10 000 yil once Son Buzul Maksimum sonu iklim isinmalari buzullar geri cekilir 13000 yil once Agassiz Golu nde buyuk bir su baskini meydana gelir bu golun buyuklugu o zamanki Karadeniz kadar ve Dunya uzerindeki en buyuk gol olabilirdi Golun cogu Kuzey Okyanusuna Mackenzie Nehri boyunca bosalir 13 000 11 000 yil once icin onerilen en erken tarihler Yaklasik 13 000 yil once buz devri 12 000 yil once Jericho MO 10 000 e dayanan bir yerlesim kaniti var Jericho avci toplayici gruplari icin populer bir durak alaniydi ve bu gruplarin ardinda hilal seklinde araclar biraktilar 12 000 yil once icin onerilen en erken tarihler Holosen Neolitik ve Tunc Cagi terimleri kulture ozgudur ve cogunlukla Eski Dunya kulturleriyle sinirlidir Yeni Dunya nin bircok populasyonu modern donem ndeki Avrupali temaslara kadar Mezolitik kulturel asamada kalir 12 000 yil once Mevcut Holosen doneminin baslangici 11 800 yil once Mardin sinirlari icindeki canak comleksiz neolitik donemde kurulmus olan Boncuklu Tarla da Gobekli Tepe deki tapinaktan 800 yil daha eski olan Dinler oncesi tapinagi ortaya cikarildi Bu tapinak 11 800 yil oncesine tarihlendirilmistir 11 000 yil once Turkiye nin en guneyindeki Gobekli Tepe temenoi toren yapilarinin insasi icin kaydedilen en erken tarih muhtemelen Yeryuzundeki en eski ayakta kalan site 11 000 yil once M O 9 000 M O 9 000 Dunyanin en eski surekli yerlesim bolgelerinden biri olan Jericho un ortaya cikisi ve un soyu tukenir Atlarin Kuzey Amerika da soyu tukenir 10 500 yil once Sigirin evcillestirilmesi icin onerilen en erken tarih 10 000 yil once MO 8 binyil MO 8 000 Pleistosen ortasindan beri devam eden sonlaniyor Megatherium yunlu gergedan Irlanda geyigi magara ayisi Magara aslani ve kilic disli kaplan de dahil olmak uzere buzul caginin megafaunasinin soyu tukenir Mamutun Avrasya ve Kuzey Amerika da soyu tukenir ancak M O 1650 yilina kadar kucuk ada populasyonlarinda korunur 11 000 9 000 yil once Byblos a doneminde yaklasik M O 8800 ila 7000 yillarinda yerlesilmis Neolitik bazi binalarin kalintilari yerinde gozlemlenebilir 10 000 8 000 yil once yavaslar ve onceki 10 000 yil boyunca gerceklesen toprak kutlelerinin batisini yavaslatir 10 000 9 000 yil once Es zamanli olarak Dunyanin bircok bolgesindeki avci toplayici olarak yasayan insanlar Cavdar arpa ve bugday tarimi yapmaya basladilar Yetisen bu urunleri ilk basta keskek ve corba icin kullanilirlar sonrasinda ekmek icin Bu donemde erken tarimda kullanilir ancak sonraki yuzyillarda ilkel saban ile degistirilir Bu donemde bugun kadar yaklasik 8 5 metre yuksekligi ve 8 5 metre capa kadari ulasmis yuvarlak bir tas kulesi Jericho insa edildi 10 000 5 000 yil once M O 8000 3000 Bu donemde gunumuzde yasayan tum insanlarinin ortak atalari olan insan topluluklarinin en son alt grubu yasamistir Bu grup disinda kalanlarin soyu gunumuze ulasmamistir 10 000 yil once M O 8 000 Cin in Henan eyaletindeki Peiligang neolitik yerlesiminde cok sayida evcillestirilmis Tavuk kemiklerine rastlandi Nature dergisinde 2021 yilinda yayinlanan Genetik calisma da Tavuklarin Peiligang kulturunde evcillestirildigini dogrulamistir 9 500 5 900 yil once Kuzey Afrika da Sahra Colu bolgesi savana benzeri bir ortami desteklemektedir Cad Golu su andaki Hazar Denizi den daha buyuktur Gunumuz Sahel bolgesinde bir Afrika kulturu gelisir 9 500 yil once MO 7500 Catalhoyuk Anadolu da kurulmus kentsel yerlesim icin varsayilan en erken tarih 9 200 yil once Amman Urdun deki ilk insan yerlesimi Neolitik yerlesim 15 hektarlik bir alana yayilmistir 9 000 yil once Dogu Cin in Zhejiang eyaletinde yer alan antik Shangshan neolitik yerlesiminde bulunan comlek testilerde bilinen en eski Bira kalintisina rastlandi Cinliler birayi Pirinc ve Seker kamisindan elde ediyorlardi Ayrica bu arkeolojik alanda bira uretim atolyesi de bulundu 9 000 yil once Jiahu kulturu Cin de basladi 8 600 yil once Bursa nin Yenisehir ilcesi sinirlari icerisindeki neolitik Barcin Hoyuk de kesfedilen comleklerde Sut ve Tereyagi kullanildigina dair kanitlar bulundu 8 200 8 000 yil once Dogu Afrika ve Laurentide Buz Levha nin nihai cokusunun neden oldugu kuresel sicakliklarin ani dususu 8000 ila 5 000 yil once nin Guneydogu Avrupa ve Bati Asya da 8000 yil once Halep in bulundugu yerdeki yerlesim yeri kanitlari yaklasik c 8000 yil once de kazilar yapilmasina ragmen sehrin 25 kilometre kuzeyindeki bolge yaklasik 13 000 yil once yasadigini gosteriyor MO yedinci bin yilin ikinci yarisindan bu yana muhtemelen MO 6300 civarinda isgal edilmis olabilir Ancak daha genis olan barada havzasinda M O 9000 yillarina dayanan yerlesimin kaniti bulunmaktadir 7 500 yil once Sirbistan in Plocnik neolitik yerlesiminde Bakir eritme firinlari bulundu Ayrica ayni arkeoloji alanda bakir Balta ve bakir Keski de bulundu 7 200 6 000 yil once Malta Adadaki ilk tarim yerlesimleri 7 000 yil once Gunumuz Hirvatistan in Dalmacya bolgesindeki Pokrovnik neolitik yerlesiminde Dunyanin en eski Peynir kalintilari bulundu 6 100 5 800 yil once Malta 6 070 6 000 yil once Ukrayna yerlesimine 15 000 e ulasti 18 000 nufuslu 6 500 yil once Bulgaristan da bulunan en eski altin hazinesi 6 000 yil once MO 4 binyil M O 4000 Mezopotamya Bereketli Hilal bolgesinde gunumuz Irak cevresinde medeniyetler gelisir ve nin icadi icin varsayilan en erken tarihler 5 900 yil once yakindaki gocler nedeniyle muhtemelen Sahara Colunun kuru donemini ve Nil Vadisinde nufus artisini baslatan hizli ve yogun olayi Ayrica bu gelismenin Mezopotamya daki nin bitmesine katkida bulunduguna inanilmaktadir 5 800 yil once ve insa edilmistir 5 800 yil once Ukrayna yerlesim bolgesi 15 600 21 000 nufusa ulasir 5 800 5 600 yil once M O 3800 3600 Mġarr evresi Malta nin tarihoncesinde kisa bir gecis donemi Ozellikle egri cizgilerden olusan canak comlek ile taninir 5 700 yil once Suriye deki daki toplu mezarlar 5 700 yil once Ukrayna yerlesimini 12 000 46 000 nufusa ulasir ve 3 katli bina insa edilmistir 5 700 yil once kulturu Girit de basliyor 5 600 5 200 yil once Malta da Ġgantija donemi Malta tarih oncesi sakinlerinin yasami degisti 5 500 yil once 36 MO 3600 ila 3500 M O Uruk donemi Sumer Misir daki ilk mumyalama bulgusu 5 500 in bilinen en eski tasviri 5 300 yil once Tunc Cagi Yakin Dogu da basliyor Newgrange Irlanda da insa edildi Indus Vadisi Uygarligi nin Hakra Evresi Hindistan Yarimadasi da baslar 5 300 5 000 yil once M O 3300 3000 Malta da tarih oncesi 4 600 yil once MO 2600 ve Misir da in baslangicini tetikleyen gelismistir 5000 2000 yil once M O 3000 300 En son ortak ata bu donemde bir zamanlar tum gunumuz insanlarinin ortak atasi olan en son insan yasamistir digerlerinin ya soyu tukenmistir ya da tum gunumuz insanlarinin bir alt kumesinin atalaridirlar lt Daha sonraki herhangi bir olay Antik tarihin kronolojisi ne aittir gt Kaynakca Erin Wayman 11 Ocak 2012 En Eski Modern Insan adaylarini gor smithsonian com 12 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2018 Bit DNAsi calismasi insanlarin ilk 170 000 yil once kiyafet giydigini gosteriyor ScienceDaily 7 Ocak 2011 15 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2018 Homo floresiensis Vikipedi 27 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2023 Dunyanin En Eski Uretilen Boncuklari Dusunuldugunden Daha Eski Science Daily 7 Mayis 2009 1 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2013 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2008 En eski tarih oncesi sanat ortaya cikarildi BBC Haberler 10 Ocak 2002 30 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2018 a b Rito T Richards MB Fernandes V Alshamali F Cerny V Pereira L Soares P Afrika genelinde ilk modern insan dagilimi PLoS One 2013 Kasim 13 8 11 e80031 doi 10 1371 journal pone 0080031 130 ile iki farkli anatomik modern insan grubu Afrika da bir arada var oldu genel olarak gunumuzde bircok modern gun Khoe ve San populasyonunun atalari ve dunya capinda en cok bulunanlarin atalarini iceren ikinci bir orta dogu Afrika grubu Erken modern insan daginikliklari iklim degisikligiyle ozellikle de Orta ve Dogu Afrika da genislemeyi kolaylastiracak paradoksal olarak ortaya cikan MIS 5 in deniz izotopu evre 5 135 75 ka tropik Afrika megadroughts i ile iliskilidir Haplogroup L3 60 ka tasiyan insanlarin Afrikasi Haplogroup L0 icinde iki guney dogu gocu farkedilebilir Bir tanesi 120 ile 75 ka arasinda mtDNA tarafindan tespit edilen ilk kesin olmayan uzun menzilli modern insan dagilimini temsil eder ve birkaclarinin dagilmasina izin vermis olabilir modernligin belirteclerii Ikincisi L0d tarafindan isaret edilen son 20 ka icinde dogudaki orneklerin eski cok daha genis bir dagilimin kalintilarini olusturdugu gorusunun tersine guney Afrika nin guney unsuz dillerinin yayilmasindan sorumlu olmus olabilir Turk Matija Otte Marcel The Neanderthal Musical Instrument from Divje Babe I Cave Slovenia A Critical Review of the Discussion MDPI 25 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2020 Sibirya Times 23 Agustos 2016 21 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 John Noble Wilford 3 Kasim 2011 Fosil Disler Avrupa da Insanlari Dusunuldugunden Daha Onceye koydu The New York Times s A4 3 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 a b Tom Higham Katerina Douka Rachel Wood Christopher Bronk Ramsey Fiona Brock Laura Basell Marta Camps Alvaro Arrizabalaga Javier Baena Cecillio Barroso Ruiz Christopher Bergman Coralie Boitard Paolo Boscato Miguel Caparros Nicholas J Conard Christelle Draily Alain Froment 21 Agustos 2014 Neanderthal in kaybolusunun zamanlamasi ve yer zaman oruntuleri Doga 7514 ss 306 309 Bibcode 2014Natur 512 306H PMID 25143113 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 En eski muzik aletleri bulundu 3 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News 25 Mayis 2012 Corbyn Zoe 24 Kasim 2011 Arkeologlar dunyadaki en eski balik kancasini cikarttilar Doga Haberleri 30 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2014 O Connor Sue Ono Rintaro 25 Kasim 2011 Gunumuzden 42 000 Yil Once Modern Insanlarin Denizcilik Becerileri ve Pelajik Balikcilik Science 334 6059 AAAS ss 1117 1121 doi 10 112 science 1207703 PMID 22116883 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2014 William E Banks Francesco d Errico Joao Zilhao 2013 Avrupa da Proto Aurignacian ve Erken Aurignacian in kronolojisini gozden gecirme Higham ve arkadaslarinin Banks ve ark 2013 Insan Evrimi Dergisi Cilt 65 ss 810 817 PMID 24095637 18 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 William E Banks Francesco d Errico Joao Zilhao 2013 Proto Kronolojisine Yeniden Bakis Almanyaci ve Avrupa daki Erken Aurignacian Higham ve arkadaslarinin Banks ve ark 2013 Insan Evrimi Dergisi Cilt 65 s 810 817 PMID 24095637 18 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 Martin Bailey Buz Devri Aslan Adam dunyanin en erken figuratif heykelidir 16 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Art Newspaper 31 Ocak 2013 erisildi 1 Subat 2013 Macey Ri chard 15 Eylul 2007 Yerlesiklerin gecmisi yeniden yazildi 30 000 yil geri git Sydney Sabah Herald 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2014 Aborijin insanlar ve yer Sydney Barani 2013 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2014 Sandra Bowdler Insan yerlesimi D Denoon Ed Pasifik Adalilarinin Cambridge Tarihi Cambridge Cambridge University Press ss 41 50 16 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2008 Bati Avustralya Universitesi vasitasiyla Gary Presland Melbourne un Bati Bolgesi nin Ilk Sakinleri revize edisyon Harriland Press 1997 0 646 33150 7 Presland sayfa 1 de soyle diyor Insanlarin vadisinde gunumuze yakin da yaklasik 40 000 yil once yasadigini gosteren bazi kanitlar var The invisible plant technology of Prehistoric Southeast Asia Indirect evidence for basket and rope making at Tabon Cave Philippines 39 33 000 years ago Plos One Erisim tarihi 30 Haziran 2023 Avrupa da ilk olarak evcillestirilen kopekler calisma diyor Yazar Elizabeth Landau CNN 14 Kasim 2013 22 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2018 Sibirya daki magarada bulunan antik evcil kopek kafatasi 33 000 yasinda ScienceDaily 24 Ocak 2012 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Dunya Mirasi 8 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2007 James Trager The People s Chronology 1994 0 8050 3134 0 VANDIVER P B SOFFER O KLIMA B SVOBODA J 24 Kasim 1989 The Origins of Ceramic Technology at Dolni Vecaronstonice Czechoslovakia Science New York N Y American Association for the Advancement of Science AAAS 246 4933 1002 1008 doi 10 1126 science 246 4933 1002 ISSN 0036 8075 PMID 17806391 Stuart Gene S 1979 Buz Devri Avcilari Kafeslerde Gizli Sanatcilar Eski Dunyanin Gizemleri National Geographic Society s 19 Price Michael Ed World s oldest fishhook found on Okinawa Science 29 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2016 Snir Ainit Nadel Dani Groman Yaroslavski Iris Melamed Yoel Sternberg Marcelo Bar Yosef Ofer Weiss Ehud 22 Temmuz 2015 Volis Sergei Ed The Origin of Cultivation and Proto Weeds Long Before Neolithic Farming PLOS ONE Ingilizce 10 7 e0131422 doi 10 1371 journal pone 0131422 ISSN 1932 6203 PMC 4511808 2 PMID 26200895 KB1 bakim PMC bicimi link Birrigai guney dogudaki yaylalarda bir Pleistosen sitesi Arkeoloji Okyanusya da 1987 ss 9 22 Wu Xiaohong Zhang Chi Goldberg Paul Cohen David Pan Yan Arpin Trina Bar Yosef Ofer 28 Haziran 2012 Early Pottery at 20 000 Years Ago in Xianrendong Cave China Science American Association for the Advancement of Science AAAS 336 6089 1696 1700 doi 10 1126 science 1218643 ISSN 0036 8075 Stuart Gene S 1979 Buz Devri Avcilar Kafeslerde Gizli Sanatcilar Eski Dunyanin Gizemleri National Geographic Society ss 8 10 Savannah dan Sahara ya gecis Shifu Kenneth Chang New York Times 9 Mayis 2008 Insanlar ekmek yapmayi 14 400 yil once biliyorlardi Arkeo News 15 Mayis 2022 1 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2023 Mithen Steven 2006 Buzun ardindan kuresel bir insanlik tarihi 20 000 5000 BC 1 Harvard University Press PBK bas Cambridge Massachusetts Harvard University Press s 57 ISBN 0 674 01999 7 Ciftci Yunus Ipek Bahattin Boncuklu Tarla Dogu Alani Canak Comleksiz Neolitik Donem Mimarisi ve Koy Mekan Organizasyonu Research Gate 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2020 Kori Andrew Kasim 2008 Gobekli Tepe Dunyanin Ilk Tapinagi mi erisim tarihi 2 Agustos 2013 Smithsonian com 1 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan E J Peltenburg Alexander Wasse 2004 Garfinkel Yosef Neolithique ve Eneolithique Neolitik Devirde Guney Levanten Baglaminda Byblos Kibris taki son buluntular isiginda guneybati Asya ya yeni bakis acilari Levant ta Ingiliz Arastirma Konseyi Oxbow Books ISBN 978 1 84217 132 5 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2012 Vogel JC ve Waterbolk HT Groningen Radyokarbon Tarihleri X Radiocarbon 14 6 110 105 1972 Kiple Kenneth F ve Ornelas Kriemhild Conee eds Cambridge Dunya Gida Tarihi Cambridge Universitesi Yayinlari 2000 s 83 No Till The Quiet Revolution David Huggins ve John Reganold Scientific American Temmuz 2008 s 70 77 Fagan Brian M ed Oxford Arkeolojisi Companion Oxford University Press Oxford 1996 978 0 521 40216 3 p 363 a b https tedlab mit edu dr Papers Rohde MRCA two pdf 30 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tum Yasayan Insanlarin Ortak Atalari Uzerine Xiang Hai Gao Jianqiang Zhao Xingbo Early Holocene chicken domestication in northern China PNAS 10 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2014 Hata Ayano Suzuki Takayuki Nunome Mitsuo Matsuda Youchi Origin and evolutionary history of domestic chickens inferred from a large population study of Thai red junglefowl and indigenous chickens Nature 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2021 Scarre Chris Ed 2005 Insan Gecmisi Thames amp Hudson s 222 Wang Jiajing Sun Hanlong Jiang Leping Early evidence for beer drinking in a 9000 year old platform mound in southern China Plos One Erisim tarihi 12 Agustos 2021 Earliest evidence of dairy production verified in northwest Turkey DAILY SABAH 19 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2019 Bryan Nelson 4 Agustos 2015 en eski 12 surekli yasadigi sehir Ana Doga Agi olu kirik baglanti 3 Halep Suriye Moore AMT Levant in Neolitigi Oxford Ingiltere Oxford Universitesi 1978 192 198 Baski Burns 2005 s 2 Ancient metal workshop found in Serbia Stone Pages 9 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2007 Arsivlenmis kopya 29 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2013 Bradshaw Vakfi 4 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Macdonald Kenneth Ed 10 Eylul 2018 Dunyanin en eski peyniri Hirvatistan da bulundu BBC Turkiye 20 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2023 Thomas K Harper Iklimsel degiskenligin populasyon uzerindeki etkisi Cucuteni Tripolye kultur kompleksinin dinamikleri ve Bati Tripolye devi yerlesim birimlerinin yukselisi PDF Chronikajournal com 2 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Kasim 2016 Books google dk 22 Ocak 2016 s 347 27 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Kasim 2016 Muller Johannes Rassmann Knut Videiko Mykhailo 22 Ocak 2016 Routledge 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2016 Google Kitaplar vasitasiyla Yuksek hassasiyetli Tripolye odeme planlari demografik tahminler ve odeme kurulusu Academia edu 13 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2016 PDF Inst ukr lviv ua 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Kasim 2016 Kristiansen amp Larsson 2005