Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtalik diller, bilinen ilk üyeleri MÖ 1. milenyumda İtalyan Yarımadası'nda konuşulmuş olan bir Hint-Avrupa dil ailesi koludur. Eski dillerinin en önemlisi, milattan önce diğer İtalik halkları fetheden Antik Roma'nın resmi dili olan Latinceydi. Diğer İtalik diller; MS ilk yüzyıllarda, konuşanları Roma İmparatorluğu'nda asimile olduğundan ve Latinceye dolayı yok oldu. MS 3. ve 8. yy. arasında Halk Latincesi, (belki diğer İtalik dillerdeki kaymadan etkilenerek) günümüzde ana dil olarak konuşulan tek İtalik dil grubu olan Latin (Romen) dillerine ayrıldı, ayrıca Edebi Latince de hayatta kaldı. Latincenin yanında bilinen diğer antik İtalik dilleri; Faliskçe (Latinceye en yakın), Umbriyaca ve Oskanca (Osko-Umbriya dilleri) ve Güney Pikencedir. Yarımadada konuşulmuş ve sınıflandırması tartışmalı olan diğer İtalik diller Venetçe ve . Uzun zaman önce yok olmuş bu diller, yalnızca arkeolojik bulgulardaki birkaç yazıttan bilinmektedir.
| İtalik | |
|---|---|
| Etnik köken | Aslen İtalikler |
| Coğrafi dağılım | Aslen İtalyan Yarımadası ve modern Avusturya ve İsviçre'nin bölümleri; günümüzde Güney Avrupa, Latin Amerika, Fransa, Romanya, Moldova, Kanada ve Afrika'daki ülkelerin yarısının resmi dili |
| Sınıflandırma | Hint-Avrupa
|
| Alt bölümler |
|
| ISO 639-5 | itc |
 Roma öncesi İtalya ve yakındaki adaların dilleri (I: İtalik, C: Kelt, G: Helenik, IE: diğer Hint-Avrupa dilleri, P: Fenike dilleri, N: Hint-Avrupa olmayanlar): N1: Retoca, N2: Etrüskçe, N3: (Novilara Pikencesi), N4: , N5: (Nuragik), N6: , N7: ; C1: , C2: Galyaca; I1: Güney Pikence, I2: Umbriyaca, I3: (Sabince), I4: Faliskçe, I5: Latince, I6: Volskice ve (Hernikçe), I7: Merkez İtalik ((Marsice), Ekçe, (Pelinyice), (Marrukince) ve Vestince), I8: Oskanca, Sidikince ve Pre-Samnitçe, I9: ; IE1: Venetçe, IE2: Mesapça; G1-G2-G3 Yunanca (G1: , G2: , G3: ); P1: Pönce. | |
MÖ 1. milenyumda Hint-Avrupa'nın diğer kollarından diller (Kelt ve Helenik diller) ve en az bir tane Hint-Avrupa olmayan dil (Etrüskçe) de dahil olmak üzere bazı İtalik olmayan diller de konuşulmuştu.
Genellikle bu MÖ 1. milenyum İtalik dillerinin, göçmenler tarafından yaklaşık MÖ 2. milenyumda yarımadaya getirilen Hint-Avrupa dillerinden geldiğine inanılır. Fakat bu göçlerin kaynağı ve yarımadadaki dillerin tarihi, tarihçiler arasında halen daha bir tartışma konusudur. Özellikle, antik İtalik dillerin hepsinin bölgeye geldikten sonra tek bir Ön-İtalik dilinden mi türediği yoksa göçmenlerin iki veya daha fazla, birbiriyle uzaktan ilgili Hint-Avrupa dili mi getirdiği tartışılır.
Ana dil olarak konuşan 800 milyonun üzerinde kişiyle Latin dilleri; İtalik'i, Hint-İran'ın ardından en yaygınca konuşulan Hint-Avrupa kolu yapıyor. Ancak akademide eski İtalik diller, Orta Çağ ve Modern Latin dillerinden ayrı bir çalışma alanı oluşturuyor. Bu madde eski dillere odaklanmaktadır. Diğerleri için ve şu anda konuşulan İtalik altgrubu için Latin dillerine bakınız.
Tüm İtalik diller (Romen dahil), genellikle - veya ondan türeyen Latin alfabesi ve uyarlamalarıyla - yazıldılar, bu alfabeler nihai olarak Yunan alfabesinden gelen İtalik olmayan Etrüskçe dilini yazmak için kullanılan alfabelerden türediler.
Konseptin tarihi
Tarihsel dilbilimciler genel olarak; İtalyan Yarımadası'ndaki antik Hint-Avrupa dillerinin, ailenin diğer kollarına (örneğin Helenik'e) ait olarak tanımlanamayacaklarını ve ailenin tek bir koluna ait olduklarını düşündüler, Kelt ve Cermen dillerine benzer şekilde. Bu teorinin kurucusu Antoine Meillet'dir (1866-1936).
Bu üniter teori; , ve gibi kişilerce eleştirildi. Onlar; Latin-Falisk ve Osko-Umbriya dillerinin, Hint-Avrupa'nın iki ayrı kolunu oluşturduğunu düşünüyordu. Bu görüş, 20. yüzyılın ikinci yarısında kabul görmeye başlamıştı ancak gibi bazı destekçileri daha sonradan fikri reddetmişti. Üniter teori, çağdaş bilimde baskın olmaya devam etmekte.
Sınıflandırma
Aşağıdaki (2008) tarafından önerilen sınıflandırma genellikle kabul edilir. Fakat bazıları yakın zamanda Venetçenin konumunu reddetmeye başladı.
- Ön-İtalik (veya Ön-İtalo-Venetçe)
- Ön-Venetçe
- Venetçe (MÖ 550 – MÖ 100)
- Ön-Latin-Sabel
- Latin-Falisk veya Latino-Faliskan
- Erken Faliskçe (MÖ 7. yy. - MÖ 5. yy.)
- Orta Faliskçe (MÖ 5. yy. - MÖ 3. yy.)
- Geç Faliskçe (MÖ 3. yy. - MÖ 2. yy.), Latinceden yoğun bir şekilde etkilenmiştir.
- Orta Faliskçe (MÖ 5. yy. - MÖ 3. yy.)
- Eski Latince (MÖ 6. yy. - MÖ 1. yy.)
- Klasik Latince (MÖ 1. yy. – MS 3. yy.)
- Geç Latince (MS 3. yy. – MS 6. yy.)
- Halk Latincesi veya Vulgar Latince (MS 2. yy. – MS 9. yy.) MS 3. yy. - MS 8. yy. arasında (Latin dillerinin atası olan Geç Halk Latincesinin yeniden oluşturulmuş haline) evrildi.
- Latin veya Romen dilleri, en azından MS 9. yy.dan beri Latinceyle karşılıklı anlaşılabilir değiller, bugün hala konuşulan tek İtalik grubu
- Gallo-Romen (MS 842'de tasdiklendi), (yaklaşık 960), (yaklaşık 1000), İber-Romen (yaklaşık 1075), (yaklaşık 1100), Sarduca (1102), (soyu tükenmiş; en azından MS 12. yy.a kadar konuşuldu), Doğu Romen (1521)
- Latin veya Romen dilleri, en azından MS 9. yy.dan beri Latinceyle karşılıklı anlaşılabilir değiller, bugün hala konuşulan tek İtalik grubu
- Klasik Latince (MÖ 1. yy. – MS 3. yy.)
- Erken Faliskçe (MÖ 7. yy. - MÖ 5. yy.)
- Sabel veya Osko-Umbriya dilleri
- Umbriyaca (MÖ 7. yy. - MÖ 1. yy.), Ekçe, (Marsice) ve Volskice gibi lehçeler dahil
- Oskanca (MÖ 5. yy. - MÖ 1. yy.), (Hernikçe), Kuzey Oskanca ((Marrukince), (Pelinyice), Vestince) ve (Sabince) (Samnitçe) dahil
- Piken dilleri
- Ön-Samnitçe veya Pre-Samnitçe (MÖ 6. yy. - MÖ 5. yy.)
- Güney Pikence (MÖ 6. yy. - MÖ 5. yy.)
- Latin-Falisk veya Latino-Faliskan
- (?)
- (?) Lusitanca
- Ön-Venetçe
Tarih
Ön-İtalik dönemi
Ön-İtalik, muhtemelen Alplerin kuzeyindeki İtalik kabileleri tarafından konuşuldu. Özellikle Kelt ve Cermen dili konuşanlarla olan erken temaslar dilbilimsel kanıtlarla önerilir.
Bakkum; Ön-İtalik'i, kendi başına bağımsız bir gelişimi olmayan, Geç Ön-Hint-Avrupaca'dan Ön Latince ve Ön-Sabelceye kadar uzanan "kronolojik bir evre" olarak tanımlıyor. Meiser'ın MÖ 4000'den MÖ 1800'e tarihleri ( çok önce), kendi tarafından "herkesinki kadar iyi bir tahmin" olarak tanımlanıyor. Schrijver, bir Ön-İtalo-Kelt evresini tartışır; yaklaşık olarak MÖ 2. milenyumun birinci yarısında ya da ortasında konuşulduğunu; önce Kelt'in, sonra Venetçenin ve kalandan yani İtalik'ten Latin-Falisk ve Sabel'in ayrıldığını önermekte.
İtalik halklar muhtemelen, 2. milenyumun ikinci yarısı sırasında İtalyan Yarımadası'na doğru hareket ettiler, zamanla güney bölgelere de gittiler. Ancak arkeolojik ve dilbilimsel kanıtlar arasında kesin bir denklem kurulamasa da Ön-İtalik dili genellikle (1700–1150 BC) ve (1200–900 BC) kültürleri ile ilişkilendirilir.
Demir Çağı'nda İtalya dilleri
Demir Çağı'nın başında (yaklaşık MÖ 700'de) Eğriboz'dan gelen İyonyalılar, Güney İtalya kıyıları boyunca koloniler kurdu.Fenikelilerden öğrendikleri, bugünki ismiyle Batı Yunan alfabesini getirdiler. İcat, bütün yarımadaya dilsel ve siyasi sınırlar boyunca hızlıca yayıldı. Yerel uyarlamalar (çoğunlukla harflerdeki küçük şekil değişimleri ve bazı harflerin atılıp eklenmesi), ortaya çıkardı. Yazıtlar gösteriyor ki MÖ 700'de bölgede Hint-Avrupa'nın çeşitli kollarından diller ve çeşitli Hint-Avrupa dışı diller de dahil çok sayıda dil konuşuluyordu. Hint-Avrupa olmayanların en önemlisi, 10,000'den fazla yazıt ve bazı kısa metinlerle tasdiklenen Etrüskçedir. Etrüskçenin diğer bilinen herhangi bir dille bağlantısı bulunamadı ve halen daha olası kökeni hakkında bir ipucu bulunmamakta (Ege'deki Limni Adası'ndaki yazıtlar hariç). O dönemde bulunan diğer muhtemelen Hint-Avrupa olmayan diller; Alp bölgesindeki Retoca, bugünki Genoa'daki (Liguryaca değil) ve Sardunya'daki bazı tanımlanamamış dillerdir. Bu diller, Latince üzerinde tespit edilebilir bir etki bırakmışlardır. Güney İtalya'da, Yunan kolonilerinde konuşulan en büyük dil - hariç - MÖ 6-5. yy.dan kalan yaklaşık 260 yazıttan bilinen Mesapçaydı. İki halk arasında bulunan seramikler ve metallerdeki arkeolojik bağlantıya ek olarak ve İlirya kabileleri arasında tarihi bir bağlantı da bulunmaktadır ki bu da dilbilimsel bağlantının hipotezini güçlendirmiştir. Ancak İlirce yazıtlar, kişisel isim ve yer adlarından oluşmakta ve bu da, böyle bir hipotezi desteklemeyi zorlaştırmakta. Ayrıca Lusitancanın da İtalik dil grubuna dahil olabileceği de önerildi.
Latincenin zaman çizelgesi
Antik zamanlardaki Latince tarihinde, çeşitli dönemler bulunmaktadır:
- Arkaik (eski) dönemden geriye; MÖ 6-4. yy.dan kalma çeşitli yazıtlar, en eski kanunların parçaları, Salii'nin kutsal marşından parçalar, 'in marşı kalmıştır.
- Klasik öncesi dönemde (MÖ 3. ve 2. yy.) Edebi Latince (Plautus ve Teretius'un komedileri, Yaşlı Cato'nun tarım tezleri, bir dizi yazarın eserlerinden parçalar), Roma lehçesine dayanıyordu.
- Klasik Latincenin "altın" dönemi, MS 17'deki Ovidius'un ölümüne kadar sürdü (MÖ 1. yy., söz varlığının ve terminolojinin gelişimi, eski morfolojik eşillerin (dubletlerin) kaybı, edebiyatın çiçek açışı: Cicero, Caesar, Sallustius, Vergilius, Horatius, Ovidius).
- Klasik Latincenin "gümüş" dönemi, İmparator Marcus Aurelius'un MS 180'deki ölümüne kadar sürmüştür. Bu dönemde; Juvenalis'in, Tacitus'un Suetonius'un eserleri ve Petronius'un 'u görülür; fonetik, morfolojik ve yazım normları sonunda oluşturuldu.
Roma Cumhuriyeti'nin İtalyan Yarımadası'ndaki siyasi egemenliğini genişletmesiyle beraber Latince, diğer İtalik dillere baskın gelmeye başladı; bu diller, muhtemelen MS 1. yy.da bir noktada konuşulmayı bıraktılar. Halk Latincesinden Romen dilleri oluşmaya başladı.
Bu devletin gücünün büyümesiyle Latince, giderek Roma'nın ötesinde de yayıldı ve MÖ 4. ve 3. yy.da başlayarak diğer İtalik kabilelerin dillerinin, İlircenin, Mesapçanın ve Venetçenin yerine geçti. İtalyan Yarımadası'nın Romalılaştırması, MÖ 1. yy.a kadar Güney İtalya ve Sicilya hariç tamamlanmıştı, oralarda baskın dil Yunancaydı. durumu tartışmalıdır.
Köken teorileri
İtalik dillerin kökenini ilgilendiren ana tartışma, Helenik dillerin kökeni hakkındaki tartımalara benzer fakat burada rolünü oynayacak bir "Erken İtalik" dilinden kayıt bulunmamakta.
İtalya'nın dilsel manzarası hakkında bildiğimiz her şey; yaklaşık MÖ 700'e doğru alfabenin yarımadaya yayılmasından sonra yazılmış olan yazıtlardan ve yüzyılllar sonrasındaki Yunan ve Romalı yazarların eserlerinden gelmekte. En eski örnekler MÖ 7. yy.dan, Umbriyaca ve Faliskçe yazıtlardan geliyor. Alfabelerinin, Etrüsk alfabesinden türediği açıkça görülüyor.. Bu zamandan önce konuşulan diller hakkında güvenilir kaynak bulunmamakta. Yer adlarına bakarak bazı tahminler yapılabilir ama doğrulanamazlar.
Eski İtalik diller ve Hint-Avrupaca arasındaki ara evrelerin bulunacağının garantisi yok. Haliyle İtalik diller, İtalya'nın dışında mı oluştu yoksa İtalya içinde Hint-Avrupacanın ve diğer etkenlerin asimilasyonu ile mi gelişti sorusu cevapsız kalmaya devam ediyor.
Bazı dilbilimci ve tarihçilere göre Hint-Avrupa'nın "İtalik" kolu diye bir şey yok, yani İtalik dillere ayrılan bir Ön-İtalik dili yoktu. Domenico Silvestri ve Helmut Rix gibi bazı dilbilimciler; ortak bir Ön-İtalik dilinin yeniden oluşturulamayacağını çünkü (1) fonolojik sisteminin tutarlı fonetik değişimlerle Latince ve Osko-Umbriya dillerinin sistemlerine dönüşmüş olabileceğini, (2) fonolojisi ve morfolojisinin tutarlı bir şekilde Ön-Hint-Avrupacadan evrilmiş olabileceğini söylediler. Fakat Rix sonradan fikrini değiştirdi ve İtalik'i dil grubu (ailesi) olarak tanıyanlardan biri oldu.
Bu dilbilimciler; İtalya'daki 1. milenyum Hint-Avrupa dillerinin atalarının iki veya daha fazla farklı dil olduğunu, uzak bir zamanda Hint-Avrupacadan ayrı ayrı evrildiklerini ve Avrupa'ya muhtemelen farklı çağlarda ve farklı rotalarla girdiklerini öneriyorlar. Bu görüş; kısmen, tarih öncesinde ortak bir İtalik anayurdu tanımlamanın veya bu dillerin gelmiş olabileceği "Yaygın İtalik", "Ön-İtalik" gibi atasal bir dili yeniden oluşturmanın zorluğundan kaynaklanıyor. Dilleri bağlayan bazı ortak özellikler bir dil birliği (sprachbund) fenomeninden ibaret olabilir,'in en çok kabul gören versiyonunda olduğu gibi.
Özellikleri
Roma öncesi İtalik dillerin genel ve spesifik özellikleri:
- Fonetikte: Oskanca (Latince ve Umbriyaca kıyasla); rotasizm yokluğunda, ıslıklı seslerin yokluğunda ve kt > ht değişiminde eski ikili ünlülerin (ai, oi, ei, ou) tüm konumlarını korudu. Hint-Avrupa *kʷ ve *gʷ seslerinde farklılıklar oluştu (Latince qu ve v, Oskanca p ve b). Genizsil ünsüz öncesindeki s sesi korundu ve Hint-Avrupa *dh ve *bh, f sesine dönüştü. (syncope) ve vurgusuz hecelerdeki ünlülerin indirgenmesine yol açan başlangıç vurgusu oluştu (Latincede bu, tarihi dönemde yeniden oluşturulmuştu).
- Sözdizimde: Birçok benzeşme görülür. Osko-Umbriya'da; kişisiz yapılar, parataksis (art arda sıralılık), kısmi tamlayan, geçici tamlayan ve tamlayan ilişkileri daha sık kullanılır.
Fonoloji
İtalik dillerin en ayırt edici özelliği Ön-Hint-Avrupaca ötümlü soluklu patlamalılarının gelişimidir. Başlangıç konumunda *bʰ-, *dʰ- ve *gʷʰ- /f-/'de birleşirken *gʰ- > /h-/ olmuştur. Latincede ise bazı durumlarda *gʰ- > /w-/ ve /g-/ değişimleri yaşanmıştır.
Orta konumda; tüm ötümlü soluklu patlamalılarının Latincede uzak bir karşılığı vardır, öncesinde genizsil varsa -*gʰ- ve *gʷʰ- için de farklı karşılıklar vardır. Osko-Umbriya dilleri, başlangıç konumunda genellikle aynı karşılıklara sahiptirler fakat Umbriyaca, öncesinde genizsil olmasına göre farklı bir değişim göstermekte, aynı Latince gibi. Ötümlü soluklu patlamalılar, Ön-İtalik'te büyük ihtimalle *-β-, *-ð-, *-ɣ- ve *-ɣʷ- ara evresini geçirdiler.
| başlangıç konumu | orta konum | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| *bʰ- | *dʰ- | *gʰ- | *gʷʰ- | *-(m)bʰ- | *-(n)dʰ- | *-(n)gʰ- | *-(n)gʷʰ- | |
| Latince | f- | f- | h- | f- | -b- -mb- | -d- -nd- | -h- -ng- | -w- -ngu- |
| Faliskçe | f- | f- | h- | ? | -f- | -f- | -g- | ? |
| Umbriyaca | f- | f- | h- | ? | -f- -mb- | -f- -nd- | -h- -ng- | -f- ? |
| Oskanca | f- | f- | h- | ? | -f- | -f- | -h- | ? |
| ||||||||
Ötümsüz ve normal ötümlü patlamalılar (*p, *t, *k, *kʷ; *b, *d, *g, *gʷ); Latincede, *gʷ > /w/ değişimi hariç değişmeden kaldı. Osko-Umbriya'da dudaksıl artdamaksıllar (*kʷ ve *gʷ), dudaksıl patlamalılara (/p/ ve /b/) dönüştü. Örneğin Oskanca pis (kim), Latince quis; bivus (canlı, yalın çoğul), Latince vivus.
Dil bilgisi
Dil bilgisinde, Osko-Umbriya ve Latin-Falisk dilleride paylaşılan basitçe üç yenilik bulunmaktadır:
- Bitmemiş isteme kipindeki *-sē- eki (3. tekil bitmemiş dilek kipinde Oskanca fusíd ve Latince foret, ikisi de *fusēd'in türevleri)
- Bitmemiş haber kipindeki *-fā- eki (Oskanca fufans 'onlardı, ing. they were', Latincede bu ek -bā- olmuştur, ör. portabāmus 'taşıdık')
- Sıfat-fiil (gerundif) eki *-ndo- (Latince operandam 'inşa edilecek, edilmesi gereken (şey)'; Osko-Umbriya'da ek bir değişim vardır -nd- > -nn-, Oskanca úpsannam 'inşa edilecek, edilmesi gereken (şey)', Umbriyaca pihaner 'saflaştırılacak, saflaştırılması gereken (şey)')
Bu paylaşılan değişimler, diğer yazarların sorguladığı İtalik grubunun lehine olan ana argümanlardan biridir.
Sözlüksel kıyaslama
Hint-Avrupa dilleri arasında İtalik, Kelt ve Cermen dillerinin leksikonları büyük bir oranda ortaktır ki bunlar Helenik dillerle beraber Hint-Avrupa'nın geleneksel "centum" kolunu oluştururlar.
Aşağıdaki tablolarda bazı İtalik diller arasında yapılan sözlüksel kıyaslamalar yer almaktadır:
| Kelime | Ön-İtalik | Latin-Falisk | Osko-Umbriya | Ön-Cermence | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Faliskçe | Eski Latince | Klasik Latince | Oskanca | Umbriyaca | |||||
| '1' | *oinos | *ounos | ūnus | *unʊs, acc. *unu | *𐌖𐌉𐌍𐌖𐌔 *uinus | 𐌖𐌍𐌔 uns | *oinos | *ainaz | |
| '2' | *duō | du | *duō | duō | *dos, d. *duas | 𐌃𐌖𐌔 dus | -𐌃𐌖𐌚 -duf | *dwāu | *twai |
| '3' | *trēs (e.d.) *triā (n.) | tris | trēs (e.d.) tria (n.) | *tres | 𐌕𐌓𐌝𐌔 trís | 𐌕𐌓𐌉𐌚 (e.d.) 𐌕𐌓𐌉𐌉𐌀 (n.) trif (e.d.) triia (n.) | *trīs | *þrīz | |
| '4' | *kʷettwōr | quattuor | *kʷattɔr | 𐌐𐌄𐌕𐌖𐌓𐌀 𐌐𐌄𐌕𐌕𐌉𐌖𐌓 petora pettiur | 𐌐𐌄𐌕𐌖𐌓 petur | *kʷetwares | *fedwōr | ||
| '5' | *kʷenkʷe | *quique | quinque | *kinkʷɛ | 𐌐𐌏𐌌𐌐𐌄- pompe- | *𐌐𐌖𐌌𐌐𐌄 *pumpe | *kʷenkʷe | *fimf | |
| '6' | *seks | śex | *sex | sex | *sɛks | *𐌔𐌄𐌇𐌔 *sehs | 𐌔𐌄𐌇𐌔 sehs | *swexs | *sehs |
| '7' | *septem | *śepten | septem | *sɛpte | 𐌔𐌄𐌚𐌕𐌄𐌍 seften | *sextam | *sebun | ||
| '8' | *oktō | oktu | octō | *ɔkto | *𐌖𐌇𐌕𐌏 *uhto | *oxtū | *ahtōu | ||
| '9' | *nowen | *neven | novem | *nɔwe | *𐌍𐌖𐌖𐌄𐌍 *nuven | *𐌍𐌖𐌖𐌉𐌌 *nuvim | *nawan | *newun | |
| '10' | *dekem | decem | *dɛke | 𐌃𐌄𐌊𐌄𐌍 deken | *𐌃𐌄𐌔𐌄𐌌 *desem | *dekam | *tehun | ||
| Kelime | Ön-İtalik | Latince | Faliskçe | Oskanca | Umbriyaca | Venetçe | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kuşlar | *awēs | avēs | aves | aves | |||
| diğer | *alteros | alter | alttre | etre | |||
| yıl | *atnos | annus | aceneis | acnu | |||
| akşam yemeği | *kertsnā | cena | kersna | sesna | |||
| hayat | *gʷītām | vītam | veitam | bítam | bitam | vitam | |
| canlı | *gʷīwos | vīvus | vivo | bivus | biver | vivus | vivoi |
| eli | *manom | manum | manom | manim | manuve | menom | manom |
| şu | *ole | ille | ole | úlle | ull | ole | oli |
| evet | *swei | sī | sei | svaí | sve | sei | |
| aşağı, alt | *xenðrā | infrā | infra | húntrus | hondra | ||
| bu, bura | *xeike | hic | fec | eike | ese | heie | eik |
| adamın | *xemones | hominis | femono | humuns | homonus | ||
| oğul | *feilios | fīlius | hileo | feilius | feliuf | feilius | filea |
| zemin | *meletom | molitum | meletom | maletu | |||
| yapmak | *fak- | facere | haciu | facum | façiu | ||
| iyi | *ðwenos | bonus | dueno | fuons | foner | duenus | |
| çiçek | *flōzā | flōra | fluusa | flora | |||
| çok | *etantos | tantus | etantuf | etantu | tantom | ||
| dil | *ðengwā | lingua | dengua | fangva | fangua | dengua | |
| teşekkürler | *gʷrātos | grātiās | brateis | brat | gratos | ||
| özgür | *louðeros | liberis | loufiro | lovfreís | vufru | louderobos | |
| söylemek | *deik- | dīcere | deicum | deku | |||
| tapınak | *fesnom | fānum | fíisnam | fesnuf | |||
| halk, hepsi | *toutos | tōtus | touto | toutos | tota | touto | teuta |
| olmak | *ezom | esse | esum | ezum | erom | esom | esom |
| -e, -e doğru | *ad | ad | ad | az | ař | ati | |
| -den, ing. "from" | *aβ | ab | af | af | ah | ab | |
| ile, sırasında, ing. "by" | *pert | per | pe | pert | pert | per | |
| ne zaman | *kʷande | quando | quando | pún | pune | ||
| tutmak, sahip olmak | *xaβeo | habere | hafum | habeu | habem | ||
| gerçek | *gʷēros | vērus | berus | veres | |||
| hariç, güvende | *salwes | salvus | salues | salavs | saluo | salues | |
| yol | *wijā | via | via | viaí | via | via | via |
| şarap | *wīnom | vīnum | vino | vinu- | vinu | vinu- | vinoi |
| toprak | *terzā | terra | terrum | terram | |||
| bitiş, son | *termenios | terminus | teremenniu | termenats | termonios | ||
| senato | *senātos | senātus | zenatuo | senateis | |||
| hediye | *dōnom | dōnum | donom | dúnúm | dunum | donom | donom |
| ile, birlikte | *kom | cum | com | com | kum | ||
| arasında | *enter | inter | anter | anter | |||
| daha fazla | *maɣis | magis | magis | mais | mes | ||
| eksik olmak | *kazeō | carebo | carefo | kasit | |||
| -ın/in, ing. "of" | *dē | dē | de | dat | det | ||
| önce | *prai | prae | pre | praí | pre | pra | prai |
| ver | *dōnātod | dōnāto | duunatud | donasto | |||
| yazılı | *skreiptos | scrīptus | scriftas | screhto | |||
| ceza ücreti | *molta | multa | molta | muta | |||
| birinci | *priisemos | prīmum | pramom | promom | promom | ||
| barışın | *pākis | pācis | pacris | pacer | |||
| altın | *awzom | aurum | auzom | orum | |||
| kim, hangisi | *kʷoi | qui | quei | pús | poi | qoi | |
| çünkü | *kʷod | quod | quod | púd | puře | qod | kude |
| neden? | *kʷid | quid | quid | píd | piři | qed | |
| ve | *kʷe | que | que | pe | qe | ke | |
| nerede | *kuðei | ubi | puf | pufe | kude | ||
| nasıl | *kutei | ut | utei | puz | puse | ||
| yerine | *op | ob | op | úp | op | ||
| kaldırmak, yok etmek | *tolno | tollere | tulom | entelus | toler | ||
| tahıl | *far | far | far | far | far | far | far |
| hareket etmek | *ag- | agere | acum | agu | age | ||
| erkek akrdeş | *frātēr | frater | frater | fratrer | frater | frater | fraterei |
| kız kardeş | *swezōr | soror | suesor | svosor | surur | suesor | suesor |
| orada | *ipei | ibi | ipi | iepi | be | ||
| içmek | *pibo | bibere | pipo | pipo | |||
| masa | *mensa | mensa | mese | mefa | |||
| kapı | *portām | portam | púrtam | pertom | |||
| kırmızı | *ruðrom | rubrum | rufrum | rufru | rufru | ||
| ayrıca | *eitom | item | eite | esa | itom | ||
| yemin, dua, oy | *wotom | votum | vootum | vurtúm | vose | votsom | |
| gümüş | *argentom | argentum | arcentom | aragetom | |||
| -dır/dir, ing. "is" | *este | est | est | ist | est | esti | |
| ben | *eɣō | ego | eco | eho | ego | ||
| beni | *meɣo | me | me | mehe | mi | mego | |
| et | *karnis | carnis | carneis | karne | |||
| veya | *awti | aut | aut | avt | ote | ||
| verdi | *ded- | dedit | dedet | deded | dede | doto | |
| bu yüzden, kendisine | *seiβei | sibi | seifi | seibei | selboi |
Yıldız işareti, doğrudan bir yazıtta bulunmayan ve dolaylı dilsel kanıtlara dayanarak yeniden oluşturulan biçimleri ifade ediyor.
Ön-Hint-Avrupaca açısından bakıldığında İtalik diller oldukça tutucudur. Fonolojide İtalik diller centum dilleridir, öndamaksılları artdamaksıllarla birleştirirler fakat dudaksıl artdamaksılları ayırırlar. Morfolojide İtalik diller; isim ve sıfatlarda 6 durum (yalın, belirtme, tamlayan, yönelme, ayrılma, seslenme) ve yedincisinden (bulunma) izler barındırır ancak hem isimde hem de fiilde çiftlik (dual) kaybolmuştur. Morfolojik yenilikler ve ortak sözlük birimleri göz önüne alındığında İtalik, en fazla Kelt ve Cermen ile benzerlik göstermektedir, ortak sözlük karşılıklarının bir kısmı Baltık-Slav'da da bulunmaktadır.
P-İtalik ve Q-İtalik dilleri
Kelt dillerine benzer şekilde İtalik diller de, Ön-Hint-Avrupaca *kʷ sesinin karşılığına göre P- ve Q- diye kollara ayrılmaktadır. Osko-Umbriya dillerinde *kʷ > p değişimi olurken, Latin-Falisk dillerinde ses korunmuştur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ S. Beeler, Madison (1952). "The Relation of Latin and Osco-Umbrian". Jstor. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023.
- ^ FERRISS-HILL, JENNIFER L. (2011). "Virgil's Program of Sabellic Etymologizing and the Construction of Italic Identity". Jstor. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023.
- ^ Mallory & Adams 1997, s. 314–319.
- ^ a b c d Bossong 2017, s. 859.
- ^ a b Fortson 2004, s. 245.
- ^ Manning, Eugene W. (1892). "Romance Languages". Jstor. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023.
- ^ Villar 2000, ss. 474–475.
- ^ Villar 2000, ss. 447–482.
- ^ Poccetti 2017.
- ^ de Vaan 2008, s. 5: "Most scholars assume that Venetic was the first language to branch off Proto-Italic, which implies that the other Italic languages, which belong to the Sabellic branch and to the Latino-Faliscan branch, must have continued for a certain amount of time as a single language."
- ^ Bossong 2017, s. 859: "Venetic, spoken in Venetia, was undoubtedly Indo-European. It is safe to assume that it formed an independent branch by itself, rather than a subgroup of Italic."
- ^ a b c d e de Vaan 2008, s. 5.
- ^ Fortson 2017, s. 836.
- ^ (1992). Lippi-Green, Rosina (Ed.). Recent Developments in Germanic Linguistics (İngilizce). John Benjamins Publishing. s. 50. ISBN . 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ a b Poccetti 2017, s. 738.
- ^ a b c de Vaan 2008, s. 14.
- ^ Bossong 2017, s. 863: "Up to the middle of the 2nd century BCE (conquest of Carthage and Greece) the language was uniform; no differences between 'higher' and 'lower' styles can be detected." p. 867: "From a strictly linguistic point of view, the are just an instantaneous snapshot in the long evolution from Latin to French, but their fundamental importance lies in the fact that here a Romance text is explicitly opposed to a surrounding text formulated in Latin. Romance is clearly presented as something different from Latin."
- ^ Posner 1996, s. 98.
- ^ Herman 2000, s. 113: "That is, the transformation of the language, from structures we call Latin into structures we call Romance, lasted from the third or fourth century until the eighth."
- ^ Fortson 2004, s. 258: "The earliest Romance language to be attested is French, a northern variety of which first appears in writing in the Strasbourg Oaths in or around the year 842 (...) it had diverged more strongly from Latin than the other varieties closer to Italy."
- ^ Bossong 2017, ss. 863, 867.
- ^ Bossong 2017, ss. 861–862, 867.
- ^ a b c d e de Vaan 2008, s. 2.
- ^ a b c d Baldi 2017, s. 804.
- ^ a b Vine 2017, s. 752.
- ^ Hartmann 2017, s. 1854: "The Siculian language is widely believed to be of Indo-European, Italic origin..."
- ^ a b Villar 2000.
- ^ Bakkum 2009, s. 54.
- ^ Schrijver 2016, s. 490
- ^ Schrijver 2016, s. 499
- ^ "history of Europe : Romans". Encyclopædia Britannica. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2012.
- ^ Francisco Villar, Rosa Pedrero y Blanca María Prósper
- ^ a b Fortson (2010) §13.26.
- ^ Leppänen, Ville (1 Ocak 2014). "Geoffrey Horrocks,Greek: A History of the Language and its Speakers (2nd edn.). Wiley-Blackwell, Chichester, 2010. Pp. xx + 505". Journal of Greek Linguistics. 14 (1): 127-135. doi:10.1163/15699846-01401006
![image]()
. ISSN 1566-5844. - ^ Silvestri 1998, s. 325
- ^ Silvestri, 1987
- ^ Rix, 1983, p. 104
- ^ Domenico Silvestri, 1993
- ^ Meiser 2017, s. 744.
- ^ a b Stuart-Smith 2004, s. 53.
- ^ Meiser 2017, ss. 744,750.
- ^ Stuart-Smith 2004, s. 63.
- ^ Stuart-Smith 2004, s. 115.
- ^ Stuart-Smith 2004, s. 99.
- ^ Meiser 2017, ss. 749.
- ^ Vine 2017, s. 786.
- ^ Vine 2017, ss. 795–796.
- ^ Stuart-Smith, Jane (2004). Phonetics and Philology: Sound Change in Italic. Oxford University Press.
- ^ De Vaan, Michiel. 2018. Etymological dictionary of Latin and the other Italic languages. Leiden, The Netherlands: Brill
- ^ Mallory & Adams 1997, ss. 316–317.
- ^ Whatmough, Joshua (1937). The Foundations of Roman Italy. Londra: Routledge. ss. 276-277. doi:10.4324/9781315744810. ISBN . 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
Ek kaynaklar
- (2017). "The syntax of Italic". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ISBN .
- Bakkum, Gabriël C. L. M. (2009). The Latin Dialect of the Ager Faliscus: 150 Years of Scholarship. Amsterdam University Press. ISBN .
- Bossong, Georg (2017). "The Evolution of Italic". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ISBN .
(2008). Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. Brill. ISBN .
- Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture. Blackwell. ISBN .
- Fortson, Benjamin W. (2017). "The dialectology of Italic". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ISBN .
- Hartmann, Markus (2017). "Siculian". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 3. Berlin: Walter de Gruyter. ss. 1854-1857. doi:10.1515/9783110542431-026. ISBN .
- Herman, Jozsef (2000). Vulgar Latin. Pennsylvania State University Press. ISBN .
- ; (1997). "Italic Languages". Encyclopedia of Indo-European Culture. Fitzroy Dearborn. ss. 314-319. ISBN .
- Meiser, Gerhard (2017). "The phonology of Italic". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ss. 743-751. doi:10.1515/9783110523874-002. ISBN .
- Poccetti, Paolo (2017). "The documentation of Italic". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ISBN .
- (1996). The Romance Languages. Cambridge University Press. ISBN .
- (2016). "Ancillary Study: Sound Change, the Italo-Celtic Linguistic Unity, and the Italian Homeland of Celtic". Koch, John T.; Cunliffe, Barry (Ed.). Celtic from the West 3. Atlantic Europe in the Metal Ages: questions of shared language. Oxbow Books. ss. 489-502. ISBN .
- Silvestri, Domenico (1998). "The Italic Languages". Ramat, A. (Ed.). The Indo-European Languages. ss. 322-344.
- Stuart-Smith, Jane (2004). Phonetics and Philology: Sound Change in Italic. Oxford University Press. ISBN .
- (2000). Indoeuropeos y no indoeuropeos en la Hispania prerromana. Universidad de Salamanca. ISBN .
- Vine, Brent (2017). "The morphology of Italic". Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (Ed.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ss. 751-804. doi:10.1515/9783110523874-003. ISBN .
Daha fazla okuma
- . 2002. The Foundations of Latin. Berlin: de Gruyter.
- Beeler, Madison S. 1966. "The Interrelationships within Italic." In Ancient Indo-European Dialects: Proceedings of the Conference on Indo-European Linguistics held at the University of California, Los Angeles, April 25–27, 1963. Edited by Henrik Birnbaum and Jaan Puhvel, 51–58. Berkeley: Univ. of California Press.
- Coleman, Robert. 1986. "The Central Italic Languages in the Period of Roman Expansion." Transactions of the Philological Society 84.1: 100–131.
- Dickey, Eleanor, and Anna Chahoud, eds. 2010. Colloquial and Literary Latin. Cambridge, UK: Cambridge Univ. Press.
- Joseph, Brian D., and Rex J. Wallace. 1991. "Is Faliscan a Local Latin Patois?" Diachronica 8:159–186.
- Pulgram, Ernst. 1968. The Tongues of Italy: Prehistory and History. New York: Greenwood.
- Rix, Helmut. 2002. Handbuch der italischen Dialekte. Vol. 5, Sabellische Texte: Die Texte des Oskischen, Umbrischen und Südpikenischen. Indogermanische Bibliothek. Heidelberg, Germany: Winter.
- Silvestri, Domenico (1995). "Las lenguas itálicas" [The Italic languages]. Las lenguas indoeuropeas [The Indo-European languages] (İspanyolca). ISBN .
- Tikkanen, Karin. 2009. A Comparative Grammar of Latin and the Sabellian Languages: The System of Case Syntax. PhD diss., Uppsala Univ.
- Villar, Francisco (1997). Gli Indoeuropei e le origini dell'Europa [Indo-Europeans and the origins of Europe] (İtalyanca). Bologna, Il Mulino. ISBN .
- Wallace, Rex E. 2007. The Sabellic Languages of Ancient Italy. Languages of the World: Materials 371. Munich: LINCOM.
- Watkins, Calvert. 1998. "Proto-Indo-European: Comparison and Reconstruction" In The Indo-European Languages. Edited by Anna Giacalone Ramat and Paolo Ramat, 25–73. London: Routledge.
- Clackson, James, and Horrocks, Geoffrey. 2007. A Blackwell History of the Latin Language
Ek bağlantılar
- TM Texts Italic 10 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . A list of all Italic texts in Trismegistos.
- , Brill Academic Publishers (archived 17 June 2013) – part available freely online
- . Linguist List, Eastern Michigan University. 2010. 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2010.
- . Institut für deutsche Sprache und Linguistik. 2009. 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2009.
- "Languages and Cultures of Ancient Italy. Historical Linguistics and Digital Models 10 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", Project fund by the Italian Ministry of University and Research (P.R.I.N. 2017)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Italik diller bilinen ilk uyeleri MO 1 milenyumda Italyan Yarimadasi nda konusulmus olan bir Hint Avrupa dil ailesi koludur Eski dillerinin en onemlisi milattan once diger Italik halklari fetheden Antik Roma nin resmi dili olan Latinceydi Diger Italik diller MS ilk yuzyillarda konusanlari Roma Imparatorlugu nda asimile oldugundan ve Latinceye dolayi yok oldu MS 3 ve 8 yy arasinda Halk Latincesi belki diger Italik dillerdeki kaymadan etkilenerek gunumuzde ana dil olarak konusulan tek Italik dil grubu olan Latin Romen dillerine ayrildi ayrica Edebi Latince de hayatta kaldi Latincenin yaninda bilinen diger antik Italik dilleri Faliskce Latinceye en yakin Umbriyaca ve Oskanca Osko Umbriya dilleri ve Guney Pikencedir Yarimadada konusulmus ve siniflandirmasi tartismali olan diger Italik diller Venetce ve Uzun zaman once yok olmus bu diller yalnizca arkeolojik bulgulardaki birkac yazittan bilinmektedir ItalikEtnik kokenAslen ItaliklerCografi dagilimAslen Italyan Yarimadasi ve modern Avusturya ve Isvicre nin bolumleri gunumuzde Guney Avrupa Latin Amerika Fransa Romanya Moldova Kanada ve Afrika daki ulkelerin yarisinin resmi diliSiniflandirmaHint Avrupa ItalikAlt bolumlerLatin Falisk Latin dilleri dahil Osko Umbriya Sabel Venetce Lusitanca ISO 639 5itcRoma oncesi Italya ve yakindaki adalarin dilleri I Italik C Kelt G Helenik IE diger Hint Avrupa dilleri P Fenike dilleri N Hint Avrupa olmayanlar N1 Retoca N2 Etruskce N3 Novilara Pikencesi N4 N5 Nuragik N6 N7 C1 C2 Galyaca I1 Guney Pikence I2 Umbriyaca I3 Sabince I4 Faliskce I5 Latince I6 Volskice ve Hernikce I7 Merkez Italik Marsice Ekce Pelinyice Marrukince ve Vestince I8 Oskanca Sidikince ve Pre Samnitce I9 IE1 Venetce IE2 Mesapca G1 G2 G3 Yunanca G1 G2 G3 P1 Ponce Demir Cagi Italyasi ve cevresinin baslica dilsel gruplari Bu dillerin bazilari geride cok az kanit birakti ve bu yuzden siniflandirmalari kesin degil Sardunya ya Punikler tarafindan getirilen Ponce Punic yerli Italik olmayan Nuragik ile ayni anda konusuluyordu MO 1 milenyumda Hint Avrupa nin diger kollarindan diller Kelt ve Helenik diller ve en az bir tane Hint Avrupa olmayan dil Etruskce de dahil olmak uzere bazi Italik olmayan diller de konusulmustu Genellikle bu MO 1 milenyum Italik dillerinin gocmenler tarafindan yaklasik MO 2 milenyumda yarimadaya getirilen Hint Avrupa dillerinden geldigine inanilir Fakat bu goclerin kaynagi ve yarimadadaki dillerin tarihi tarihciler arasinda halen daha bir tartisma konusudur Ozellikle antik Italik dillerin hepsinin bolgeye geldikten sonra tek bir On Italik dilinden mi turedigi yoksa gocmenlerin iki veya daha fazla birbiriyle uzaktan ilgili Hint Avrupa dili mi getirdigi tartisilir Ana dil olarak konusan 800 milyonun uzerinde kisiyle Latin dilleri Italik i Hint Iran in ardindan en yayginca konusulan Hint Avrupa kolu yapiyor Ancak akademide eski Italik diller Orta Cag ve Modern Latin dillerinden ayri bir calisma alani olusturuyor Bu madde eski dillere odaklanmaktadir Digerleri icin ve su anda konusulan Italik altgrubu icin Latin dillerine bakiniz Tum Italik diller Romen dahil genellikle veya ondan tureyen Latin alfabesi ve uyarlamalariyla yazildilar bu alfabeler nihai olarak Yunan alfabesinden gelen Italik olmayan Etruskce dilini yazmak icin kullanilan alfabelerden turediler Konseptin tarihiTarihsel dilbilimciler genel olarak Italyan Yarimadasi ndaki antik Hint Avrupa dillerinin ailenin diger kollarina ornegin Helenik e ait olarak tanimlanamayacaklarini ve ailenin tek bir koluna ait olduklarini dusunduler Kelt ve Cermen dillerine benzer sekilde Bu teorinin kurucusu Antoine Meillet dir 1866 1936 Bu uniter teori ve gibi kisilerce elestirildi Onlar Latin Falisk ve Osko Umbriya dillerinin Hint Avrupa nin iki ayri kolunu olusturdugunu dusunuyordu Bu gorus 20 yuzyilin ikinci yarisinda kabul gormeye baslamisti ancak gibi bazi destekcileri daha sonradan fikri reddetmisti Uniter teori cagdas bilimde baskin olmaya devam etmekte SiniflandirmaAsagidaki 2008 tarafindan onerilen siniflandirma genellikle kabul edilir Fakat bazilari yakin zamanda Venetcenin konumunu reddetmeye basladi On Italik veya On Italo Venetce On VenetceVenetce MO 550 MO 100 On Latin SabelLatin Falisk veya Latino FaliskanErken Faliskce MO 7 yy MO 5 yy Orta Faliskce MO 5 yy MO 3 yy Gec Faliskce MO 3 yy MO 2 yy Latinceden yogun bir sekilde etkilenmistir Eski Latince MO 6 yy MO 1 yy Klasik Latince MO 1 yy MS 3 yy Gec Latince MS 3 yy MS 6 yy Halk Latincesi veya Vulgar Latince MS 2 yy MS 9 yy MS 3 yy MS 8 yy arasinda Latin dillerinin atasi olan Gec Halk Latincesinin yeniden olusturulmus haline evrildi Latin veya Romen dilleri en azindan MS 9 yy dan beri Latinceyle karsilikli anlasilabilir degiller bugun hala konusulan tek Italik grubuGallo Romen MS 842 de tasdiklendi yaklasik 960 yaklasik 1000 Iber Romen yaklasik 1075 yaklasik 1100 Sarduca 1102 soyu tukenmis en azindan MS 12 yy a kadar konusuldu Dogu Romen 1521 Sabel veya Osko Umbriya dilleriUmbriyaca MO 7 yy MO 1 yy Ekce Marsice ve Volskice gibi lehceler dahil Oskanca MO 5 yy MO 1 yy Hernikce Kuzey Oskanca Marrukince Pelinyice Vestince ve Sabince Samnitce dahil Piken dilleriOn Samnitce veya Pre Samnitce MO 6 yy MO 5 yy Guney Pikence MO 6 yy MO 5 yy LusitancaTarihOn Italik donemi On Italik muhtemelen Alplerin kuzeyindeki Italik kabileleri tarafindan konusuldu Ozellikle Kelt ve Cermen dili konusanlarla olan erken temaslar dilbilimsel kanitlarla onerilir Bakkum On Italik i kendi basina bagimsiz bir gelisimi olmayan Gec On Hint Avrupaca dan On Latince ve On Sabelceye kadar uzanan kronolojik bir evre olarak tanimliyor Meiser in MO 4000 den MO 1800 e tarihleri cok once kendi tarafindan herkesinki kadar iyi bir tahmin olarak tanimlaniyor Schrijver bir On Italo Kelt evresini tartisir yaklasik olarak MO 2 milenyumun birinci yarisinda ya da ortasinda konusuldugunu once Kelt in sonra Venetcenin ve kalandan yani Italik ten Latin Falisk ve Sabel in ayrildigini onermekte Italik halklar muhtemelen 2 milenyumun ikinci yarisi sirasinda Italyan Yarimadasi na dogru hareket ettiler zamanla guney bolgelere de gittiler Ancak arkeolojik ve dilbilimsel kanitlar arasinda kesin bir denklem kurulamasa da On Italik dili genellikle 1700 1150 BC ve 1200 900 BC kulturleri ile iliskilendirilir Demir Cagi nda Italya dilleri Demir Cagi nin basinda yaklasik MO 700 de Egriboz dan gelen Iyonyalilar Guney Italya kiyilari boyunca koloniler kurdu Fenikelilerden ogrendikleri bugunki ismiyle Bati Yunan alfabesini getirdiler Icat butun yarimadaya dilsel ve siyasi sinirlar boyunca hizlica yayildi Yerel uyarlamalar cogunlukla harflerdeki kucuk sekil degisimleri ve bazi harflerin atilip eklenmesi ortaya cikardi Yazitlar gosteriyor ki MO 700 de bolgede Hint Avrupa nin cesitli kollarindan diller ve cesitli Hint Avrupa disi diller de dahil cok sayida dil konusuluyordu Hint Avrupa olmayanlarin en onemlisi 10 000 den fazla yazit ve bazi kisa metinlerle tasdiklenen Etruskcedir Etruskcenin diger bilinen herhangi bir dille baglantisi bulunamadi ve halen daha olasi kokeni hakkinda bir ipucu bulunmamakta Ege deki Limni Adasi ndaki yazitlar haric O donemde bulunan diger muhtemelen Hint Avrupa olmayan diller Alp bolgesindeki Retoca bugunki Genoa daki Liguryaca degil ve Sardunya daki bazi tanimlanamamis dillerdir Bu diller Latince uzerinde tespit edilebilir bir etki birakmislardir Guney Italya da Yunan kolonilerinde konusulan en buyuk dil haric MO 6 5 yy dan kalan yaklasik 260 yazittan bilinen Mesapcaydi Iki halk arasinda bulunan seramikler ve metallerdeki arkeolojik baglantiya ek olarak ve Ilirya kabileleri arasinda tarihi bir baglanti da bulunmaktadir ki bu da dilbilimsel baglantinin hipotezini guclendirmistir Ancak Ilirce yazitlar kisisel isim ve yer adlarindan olusmakta ve bu da boyle bir hipotezi desteklemeyi zorlastirmakta Ayrica Lusitancanin da Italik dil grubuna dahil olabilecegi de onerildi Latincenin zaman cizelgesi Antik zamanlardaki Latince tarihinde cesitli donemler bulunmaktadir Arkaik eski donemden geriye MO 6 4 yy dan kalma cesitli yazitlar en eski kanunlarin parcalari Salii nin kutsal marsindan parcalar in marsi kalmistir Klasik oncesi donemde MO 3 ve 2 yy Edebi Latince Plautus ve Teretius un komedileri Yasli Cato nun tarim tezleri bir dizi yazarin eserlerinden parcalar Roma lehcesine dayaniyordu Klasik Latincenin altin donemi MS 17 deki Ovidius un olumune kadar surdu MO 1 yy soz varliginin ve terminolojinin gelisimi eski morfolojik esillerin dubletlerin kaybi edebiyatin cicek acisi Cicero Caesar Sallustius Vergilius Horatius Ovidius Klasik Latincenin gumus donemi Imparator Marcus Aurelius un MS 180 deki olumune kadar surmustur Bu donemde Juvenalis in Tacitus un Suetonius un eserleri ve Petronius un u gorulur fonetik morfolojik ve yazim normlari sonunda olusturuldu Roma Cumhuriyeti nin Italyan Yarimadasi ndaki siyasi egemenligini genisletmesiyle beraber Latince diger Italik dillere baskin gelmeye basladi bu diller muhtemelen MS 1 yy da bir noktada konusulmayi biraktilar Halk Latincesinden Romen dilleri olusmaya basladi Bu devletin gucunun buyumesiyle Latince giderek Roma nin otesinde de yayildi ve MO 4 ve 3 yy da baslayarak diger Italik kabilelerin dillerinin Ilircenin Mesapcanin ve Venetcenin yerine gecti Italyan Yarimadasi nin Romalilastirmasi MO 1 yy a kadar Guney Italya ve Sicilya haric tamamlanmisti oralarda baskin dil Yunancaydi durumu tartismalidir Koken teorileriItalik dillerin kokenini ilgilendiren ana tartisma Helenik dillerin kokeni hakkindaki tartimalara benzer fakat burada rolunu oynayacak bir Erken Italik dilinden kayit bulunmamakta Italya nin dilsel manzarasi hakkinda bildigimiz her sey yaklasik MO 700 e dogru alfabenin yarimadaya yayilmasindan sonra yazilmis olan yazitlardan ve yuzyilllar sonrasindaki Yunan ve Romali yazarlarin eserlerinden gelmekte En eski ornekler MO 7 yy dan Umbriyaca ve Faliskce yazitlardan geliyor Alfabelerinin Etrusk alfabesinden turedigi acikca goruluyor Bu zamandan once konusulan diller hakkinda guvenilir kaynak bulunmamakta Yer adlarina bakarak bazi tahminler yapilabilir ama dogrulanamazlar Eski Italik diller ve Hint Avrupaca arasindaki ara evrelerin bulunacaginin garantisi yok Haliyle Italik diller Italya nin disinda mi olustu yoksa Italya icinde Hint Avrupacanin ve diger etkenlerin asimilasyonu ile mi gelisti sorusu cevapsiz kalmaya devam ediyor Bazi dilbilimci ve tarihcilere gore Hint Avrupa nin Italik kolu diye bir sey yok yani Italik dillere ayrilan bir On Italik dili yoktu Domenico Silvestri ve Helmut Rix gibi bazi dilbilimciler ortak bir On Italik dilinin yeniden olusturulamayacagini cunku 1 fonolojik sisteminin tutarli fonetik degisimlerle Latince ve Osko Umbriya dillerinin sistemlerine donusmus olabilecegini 2 fonolojisi ve morfolojisinin tutarli bir sekilde On Hint Avrupacadan evrilmis olabilecegini soylediler Fakat Rix sonradan fikrini degistirdi ve Italik i dil grubu ailesi olarak taniyanlardan biri oldu Bu dilbilimciler Italya daki 1 milenyum Hint Avrupa dillerinin atalarinin iki veya daha fazla farkli dil oldugunu uzak bir zamanda Hint Avrupacadan ayri ayri evrildiklerini ve Avrupa ya muhtemelen farkli caglarda ve farkli rotalarla girdiklerini oneriyorlar Bu gorus kismen tarih oncesinde ortak bir Italik anayurdu tanimlamanin veya bu dillerin gelmis olabilecegi Yaygin Italik On Italik gibi atasal bir dili yeniden olusturmanin zorlugundan kaynaklaniyor Dilleri baglayan bazi ortak ozellikler bir dil birligi sprachbund fenomeninden ibaret olabilir in en cok kabul goren versiyonunda oldugu gibi OzellikleriRoma oncesi Italik dillerin genel ve spesifik ozellikleri Fonetikte Oskanca Latince ve Umbriyaca kiyasla rotasizm yoklugunda islikli seslerin yoklugunda ve kt gt ht degisiminde eski ikili unlulerin ai oi ei ou tum konumlarini korudu Hint Avrupa kʷ ve gʷ seslerinde farkliliklar olustu Latince qu ve v Oskanca p ve b Genizsil unsuz oncesindeki s sesi korundu ve Hint Avrupa dh ve bh f sesine donustu syncope ve vurgusuz hecelerdeki unlulerin indirgenmesine yol acan baslangic vurgusu olustu Latincede bu tarihi donemde yeniden olusturulmustu Sozdizimde Bircok benzesme gorulur Osko Umbriya da kisisiz yapilar parataksis art arda siralilik kismi tamlayan gecici tamlayan ve tamlayan iliskileri daha sik kullanilir Fonoloji Italik dillerin en ayirt edici ozelligi On Hint Avrupaca otumlu soluklu patlamalilarinin gelisimidir Baslangic konumunda bʰ dʰ ve gʷʰ f de birlesirken gʰ gt h olmustur Latincede ise bazi durumlarda gʰ gt w ve g degisimleri yasanmistir Orta konumda tum otumlu soluklu patlamalilarinin Latincede uzak bir karsiligi vardir oncesinde genizsil varsa gʰ ve gʷʰ icin de farkli karsiliklar vardir Osko Umbriya dilleri baslangic konumunda genellikle ayni karsiliklara sahiptirler fakat Umbriyaca oncesinde genizsil olmasina gore farkli bir degisim gostermekte ayni Latince gibi Otumlu soluklu patlamalilar On Italik te buyuk ihtimalle b d ɣ ve ɣʷ ara evresini gecirdiler On Hint Avrupaca otumlu soluklu patlamalilarinin Italik karsiliklari baslangic konumu orta konum bʰ dʰ gʰ gʷʰ m bʰ n dʰ n gʰ n gʷʰ Latince f f h f b mb d nd h ng w ngu Faliskce f f h f f g Umbriyaca f f h f mb f nd h ng f Oskanca f f h f f h Bazi durumlarda ayrica b Otumsuz ve normal otumlu patlamalilar p t k kʷ b d g gʷ Latincede gʷ gt w degisimi haric degismeden kaldi Osko Umbriya da dudaksil artdamaksillar kʷ ve gʷ dudaksil patlamalilara p ve b donustu Ornegin Oskanca pis kim Latince quis bivus canli yalin cogul Latince vivus Dil bilgisi Dil bilgisinde Osko Umbriya ve Latin Falisk dilleride paylasilan basitce uc yenilik bulunmaktadir Bitmemis isteme kipindeki se eki 3 tekil bitmemis dilek kipinde Oskanca fusid ve Latince foret ikisi de fused in turevleri Bitmemis haber kipindeki fa eki Oskanca fufans onlardi ing they were Latincede bu ek ba olmustur or portabamus tasidik Sifat fiil gerundif eki ndo Latince operandam insa edilecek edilmesi gereken sey Osko Umbriya da ek bir degisim vardir nd gt nn Oskanca upsannam insa edilecek edilmesi gereken sey Umbriyaca pihaner saflastirilacak saflastirilmasi gereken sey Bu paylasilan degisimler diger yazarlarin sorguladigi Italik grubunun lehine olan ana argumanlardan biridir Sozluksel kiyaslama Hint Avrupa dilleri arasinda Italik Kelt ve Cermen dillerinin leksikonlari buyuk bir oranda ortaktir ki bunlar Helenik dillerle beraber Hint Avrupa nin geleneksel centum kolunu olustururlar Asagidaki tablolarda bazi Italik diller arasinda yapilan sozluksel kiyaslamalar yer almaktadir Kelime On Italik Latin Falisk Osko Umbriya On CermenceFaliskce Eski Latince Klasik Latince Oskanca Umbriyaca 1 oinos ounos unus unʊs acc unu 𐌖𐌉𐌍𐌖𐌔 uinus 𐌖𐌍𐌔 uns oinos ainaz 2 duō du duō duō dos d duas 𐌃𐌖𐌔 dus 𐌃𐌖𐌚 duf dwau twai 3 tres e d tria n tris tres e d tria n tres 𐌕𐌓𐌝𐌔 tris 𐌕𐌓𐌉𐌚 e d 𐌕𐌓𐌉𐌉𐌀 n trif e d triia n tris thriz 4 kʷettwōr quattuor kʷattɔr 𐌐𐌄𐌕𐌖𐌓𐌀 𐌐𐌄𐌕𐌕𐌉𐌖𐌓 petora pettiur 𐌐𐌄𐌕𐌖𐌓 petur kʷetwares fedwōr 5 kʷenkʷe quique quinque kinkʷɛ 𐌐𐌏𐌌𐌐𐌄 pompe 𐌐𐌖𐌌𐌐𐌄 pumpe kʷenkʷe fimf 6 seks sex sex sex sɛks 𐌔𐌄𐌇𐌔 sehs 𐌔𐌄𐌇𐌔 sehs swexs sehs 7 septem septen septem sɛpte 𐌔𐌄𐌚𐌕𐌄𐌍 seften sextam sebun 8 oktō oktu octō ɔkto 𐌖𐌇𐌕𐌏 uhto oxtu ahtōu 9 nowen neven novem nɔwe 𐌍𐌖𐌖𐌄𐌍 nuven 𐌍𐌖𐌖𐌉𐌌 nuvim nawan newun 10 dekem decem dɛke 𐌃𐌄𐌊𐌄𐌍 deken 𐌃𐌄𐌔𐌄𐌌 desem dekam tehunKelime On Italik Latince Faliskce Oskanca Umbriyaca Venetcekuslar awes aves aves avesdiger alteros alter alttre etreyil atnos annus aceneis acnuaksam yemegi kertsna cena kersna sesnahayat gʷitam vitam veitam bitam bitam vitamcanli gʷiwos vivus vivo bivus biver vivus vivoieli manom manum manom manim manuve menom manomsu ole ille ole ulle ull ole olievet swei si sei svai sve seiasagi alt xendra infra infra huntrus hondrabu bura xeike hic fec eike ese heie eikadamin xemones hominis femono humuns homonusogul feilios filius hileo feilius feliuf feilius fileazemin meletom molitum meletom maletuyapmak fak facere haciu facum faciuiyi dwenos bonus dueno fuons foner duenuscicek flōza flōra fluusa floracok etantos tantus etantuf etantu tantomdil dengwa lingua dengua fangva fangua denguatesekkurler gʷratos gratias brateis brat gratosozgur louderos liberis loufiro lovfreis vufru louderobossoylemek deik dicere deicum dekutapinak fesnom fanum fiisnam fesnufhalk hepsi toutos tōtus touto toutos tota touto teutaolmak ezom esse esum ezum erom esom esom e e dogru ad ad ad az ar ati den ing from ab ab af af ah abile sirasinda ing by pert per pe pert pert perne zaman kʷande quando quando pun punetutmak sahip olmak xabeo habere hafum habeu habemgercek gʷeros verus berus veresharic guvende salwes salvus salues salavs saluo saluesyol wija via via viai via via viasarap winom vinum vino vinu vinu vinu vinoitoprak terza terra terrum terrambitis son termenios terminus teremenniu termenats termoniossenato senatos senatus zenatuo senateishediye dōnom dōnum donom dunum dunum donom donomile birlikte kom cum com com kumarasinda enter inter anter anterdaha fazla maɣis magis magis mais meseksik olmak kazeō carebo carefo kasit in in ing of de de de dat detonce prai prae pre prai pre pra praiver dōnatod dōnato duunatud donastoyazili skreiptos scriptus scriftas screhtoceza ucreti molta multa molta mutabirinci priisemos primum pramom promom promombarisin pakis pacis pacris paceraltin awzom aurum auzom orumkim hangisi kʷoi qui quei pus poi qoicunku kʷod quod quod pud pure qod kudeneden kʷid quid quid pid piri qedve kʷe que que pe qe kenerede kudei ubi puf pufe kudenasil kutei ut utei puz puseyerine op ob op up opkaldirmak yok etmek tolno tollere tulom entelus tolertahil far far far far far far farhareket etmek ag agere acum agu ageerkek akrdes frater frater frater fratrer frater frater fratereikiz kardes swezōr soror suesor svosor surur suesor suesororada ipei ibi ipi iepi beicmek pibo bibere pipo pipomasa mensa mensa mese mefakapi portam portam purtam pertomkirmizi rudrom rubrum rufrum rufru rufruayrica eitom item eite esa itomyemin dua oy wotom votum vootum vurtum vose votsomgumus argentom argentum arcentom aragetom dir dir ing is este est est ist est estiben eɣō ego eco eho egobeni meɣo me me mehe mi megoet karnis carnis carneis karneveya awti aut aut avt oteverdi ded dedit dedet deded dede dotobu yuzden kendisine seibei sibi seifi seibei selboi Yildiz isareti dogrudan bir yazitta bulunmayan ve dolayli dilsel kanitlara dayanarak yeniden olusturulan bicimleri ifade ediyor centum mavi ve satem kirmizi dillerinin yaklasik yerleri On Hint Avrupaca acisindan bakildiginda Italik diller oldukca tutucudur Fonolojide Italik diller centum dilleridir ondamaksillari artdamaksillarla birlestirirler fakat dudaksil artdamaksillari ayirirlar Morfolojide Italik diller isim ve sifatlarda 6 durum yalin belirtme tamlayan yonelme ayrilma seslenme ve yedincisinden bulunma izler barindirir ancak hem isimde hem de fiilde ciftlik dual kaybolmustur Morfolojik yenilikler ve ortak sozluk birimleri goz onune alindiginda Italik en fazla Kelt ve Cermen ile benzerlik gostermektedir ortak sozluk karsiliklarinin bir kismi Baltik Slav da da bulunmaktadir P Italik ve Q Italik dilleri Kelt dillerine benzer sekilde Italik diller de On Hint Avrupaca kʷ sesinin karsiligina gore P ve Q diye kollara ayrilmaktadir Osko Umbriya dillerinde kʷ gt p degisimi olurken Latin Falisk dillerinde ses korunmustur Ayrica bakinizItalikler Latin dilleri Hint Avrupa dil ailesiKaynakca S Beeler Madison 1952 The Relation of Latin and Osco Umbrian Jstor 2 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2023 FERRISS HILL JENNIFER L 2011 Virgil s Program of Sabellic Etymologizing and the Construction of Italic Identity Jstor 2 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2023 Mallory amp Adams 1997 s 314 319 a b c d Bossong 2017 s 859 a b Fortson 2004 s 245 Manning Eugene W 1892 Romance Languages Jstor 2 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2023 Villar 2000 ss 474 475 Villar 2000 ss 447 482 Poccetti 2017 de Vaan 2008 s 5 Most scholars assume that Venetic was the first language to branch off Proto Italic which implies that the other Italic languages which belong to the Sabellic branch and to the Latino Faliscan branch must have continued for a certain amount of time as a single language Bossong 2017 s 859 Venetic spoken in Venetia was undoubtedly Indo European It is safe to assume that it formed an independent branch by itself rather than a subgroup of Italic a b c d e de Vaan 2008 s 5 Fortson 2017 s 836 1992 Lippi Green Rosina Ed Recent Developments in Germanic Linguistics Ingilizce John Benjamins Publishing s 50 ISBN 978 90 272 3593 0 23 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 a b Poccetti 2017 s 738 a b c de Vaan 2008 s 14 Bossong 2017 s 863 Up to the middle of the 2nd century BCE conquest of Carthage and Greece the language was uniform no differences between higher and lower styles can be detected p 867 From a strictly linguistic point of view the are just an instantaneous snapshot in the long evolution from Latin to French but their fundamental importance lies in the fact that here a Romance text is explicitly opposed to a surrounding text formulated in Latin Romance is clearly presented as something different from Latin Posner 1996 s 98 Herman 2000 s 113 That is the transformation of the language from structures we call Latin into structures we call Romance lasted from the third or fourth century until the eighth Fortson 2004 s 258 The earliest Romance language to be attested is French a northern variety of which first appears in writing in the Strasbourg Oaths in or around the year 842 it had diverged more strongly from Latin than the other varieties closer to Italy Bossong 2017 ss 863 867 Bossong 2017 ss 861 862 867 a b c d e de Vaan 2008 s 2 a b c d Baldi 2017 s 804 a b Vine 2017 s 752 Hartmann 2017 s 1854 The Siculian language is widely believed to be of Indo European Italic origin a b Villar 2000 Bakkum 2009 s 54 Schrijver 2016 s 490 Schrijver 2016 s 499 history of Europe Romans Encyclopaedia Britannica 29 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2012 Francisco Villar Rosa Pedrero y Blanca Maria Prosper a b Fortson 2010 13 26 Leppanen Ville 1 Ocak 2014 Geoffrey Horrocks Greek A History of the Language and its Speakers 2nd edn Wiley Blackwell Chichester 2010 Pp xx 505 Journal of Greek Linguistics 14 1 127 135 doi 10 1163 15699846 01401006 ISSN 1566 5844 Silvestri 1998 s 325 Silvestri 1987 Rix 1983 p 104 Domenico Silvestri 1993 Meiser 2017 s 744 a b Stuart Smith 2004 s 53 Meiser 2017 ss 744 750 Stuart Smith 2004 s 63 Stuart Smith 2004 s 115 Stuart Smith 2004 s 99 Meiser 2017 ss 749 Vine 2017 s 786 Vine 2017 ss 795 796 Stuart Smith Jane 2004 Phonetics and Philology Sound Change in Italic Oxford University Press De Vaan Michiel 2018 Etymological dictionary of Latin and the other Italic languages Leiden The Netherlands Brill Mallory amp Adams 1997 ss 316 317 Whatmough Joshua 1937 The Foundations of Roman Italy Londra Routledge ss 276 277 doi 10 4324 9781315744810 ISBN 9781315744810 26 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Ek kaynaklar 2017 The syntax of Italic Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 2 Walter de Gruyter ISBN 978 3 11 054243 1 Bakkum Gabriel C L M 2009 The Latin Dialect of the Ager Faliscus 150 Years of Scholarship Amsterdam University Press ISBN 978 90 5629 562 2 Bossong Georg 2017 The Evolution of Italic Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 2 Walter de Gruyter ISBN 978 3 11 054243 1 2008 Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages Brill ISBN 978 90 04 16797 1 Fortson Benjamin W 2004 Indo European Language and Culture Blackwell ISBN 978 1 4443 5968 8 Fortson Benjamin W 2017 The dialectology of Italic Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 2 Walter de Gruyter ISBN 978 3 11 054243 1 Hartmann Markus 2017 Siculian Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 3 Berlin Walter de Gruyter ss 1854 1857 doi 10 1515 9783110542431 026 ISBN 978 3 11 054243 1 Herman Jozsef 2000 Vulgar Latin Pennsylvania State University Press ISBN 978 0 271 04177 3 1997 Italic Languages Encyclopedia of Indo European Culture Fitzroy Dearborn ss 314 319 ISBN 978 1 884964 98 5 Meiser Gerhard 2017 The phonology of Italic Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 2 Walter de Gruyter ss 743 751 doi 10 1515 9783110523874 002 ISBN 978 3 11 054243 1 Poccetti Paolo 2017 The documentation of Italic Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 2 Walter de Gruyter ISBN 978 3 11 054243 1 1996 The Romance Languages Cambridge University Press ISBN 978 0 521 28139 3 2016 Ancillary Study Sound Change the Italo Celtic Linguistic Unity and the Italian Homeland of Celtic Koch John T Cunliffe Barry Ed Celtic from the West 3 Atlantic Europe in the Metal Ages questions of shared language Oxbow Books ss 489 502 ISBN 978 1 78570 227 3 Silvestri Domenico 1998 The Italic Languages Ramat A Ed The Indo European Languages ss 322 344 Stuart Smith Jane 2004 Phonetics and Philology Sound Change in Italic Oxford University Press ISBN 978 0 19 925773 7 2000 Indoeuropeos y no indoeuropeos en la Hispania prerromana Universidad de Salamanca ISBN 978 84 7800 968 8 Vine Brent 2017 The morphology of Italic Klein Jared Joseph Brian Fritz Matthias Ed Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics 2 Walter de Gruyter ss 751 804 doi 10 1515 9783110523874 003 ISBN 978 3 11 054243 1 Daha fazla okuma 2002 The Foundations of Latin Berlin de Gruyter Beeler Madison S 1966 The Interrelationships within Italic In Ancient Indo European Dialects Proceedings of the Conference on Indo European Linguistics held at the University of California Los Angeles April 25 27 1963 Edited by Henrik Birnbaum and Jaan Puhvel 51 58 Berkeley Univ of California Press Coleman Robert 1986 The Central Italic Languages in the Period of Roman Expansion Transactions of the Philological Society 84 1 100 131 Dickey Eleanor and Anna Chahoud eds 2010 Colloquial and Literary Latin Cambridge UK Cambridge Univ Press Joseph Brian D and Rex J Wallace 1991 Is Faliscan a Local Latin Patois Diachronica 8 159 186 Pulgram Ernst 1968 The Tongues of Italy Prehistory and History New York Greenwood Rix Helmut 2002 Handbuch der italischen Dialekte Vol 5 Sabellische Texte Die Texte des Oskischen Umbrischen und Sudpikenischen Indogermanische Bibliothek Heidelberg Germany Winter Silvestri Domenico 1995 Las lenguas italicas The Italic languages Las lenguas indoeuropeas The Indo European languages Ispanyolca ISBN 978 84 376 1348 2 Tikkanen Karin 2009 A Comparative Grammar of Latin and the Sabellian Languages The System of Case Syntax PhD diss Uppsala Univ Villar Francisco 1997 Gli Indoeuropei e le origini dell Europa Indo Europeans and the origins of Europe Italyanca Bologna Il Mulino ISBN 978 88 15 05708 2 Wallace Rex E 2007 The Sabellic Languages of Ancient Italy Languages of the World Materials 371 Munich LINCOM Watkins Calvert 1998 Proto Indo European Comparison and Reconstruction In The Indo European Languages Edited by Anna Giacalone Ramat and Paolo Ramat 25 73 London Routledge Clackson James and Horrocks Geoffrey 2007 A Blackwell History of the Latin LanguageEk baglantilarTM Texts Italic 10 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde A list of all Italic texts in Trismegistos Brill Academic Publishers archived 17 June 2013 part available freely online Linguist List Eastern Michigan University 2010 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2010 Institut fur deutsche Sprache und Linguistik 2009 4 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2009 Languages and Cultures of Ancient Italy Historical Linguistics and Digital Models 10 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Project fund by the Italian Ministry of University and Research P R I N 2017