Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
III. Arnuvanda, MÖ 13. yüzyıl sonlarında (yaklaşık MÖ 1209-1207), kısa bir süre hüküm sürmüş Hitit kralıdır.
| III. Arnuvanda | |
|---|---|
| Hitit Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 1209-1207 |
| Önce gelen | IV. Tuthaliya |
| Sonra gelen | II. Şuppiluliuma |
| Ölüm | MÖ 1207 |
| Babası | IV. Tuthaliya |
| Hitit kralları listesi |
|---|
| Hititler-Dönemler MÖ 23. yüzyıl- MÖ 12. yüzyıl (Orta kronoloji) |
Hatti Kralları (Beylikler Dönemi) |
| Pamba |
| Pithana |
| Piyusti |
| Anitta |
Eski Krallık MÖ 17. yüzyıl - MÖ 16. yüzyıl |
| Labarna |
| I. Hattuşili |
| I. Murşili |
| I. Hantili I. Zidanta Ammuna I. Huzziya Telepinu |
Orta Krallık MÖ 15. yüzyıl |
| Alluvamna |
| Tahurvaili |
| II. Hantili |
| II. Zidanta |
| II. Huzziya |
| I. Muvatalli |
Yeni (Büyük) Krallık Dönemi MÖ 14. yüzyıl - MÖ 12. yüzyıl |
| I. Tuthaliya |
| I. Arnuvanda |
| II. Hattuşili(?) |
| II. Tuthaliya |
| Genç Tuthaliya(?) |
| I. Şuppiluliuma |
| II. Arnuvanda |
| II. Murşili |
| II. Muvatalli |
| III. Murşili |
| III. Hattuşili |
| IV. Tuthaliya |
| Kurunta(?) |
| III. Arnuvanda |
| II. Şuppiluliuma |
Hükümdarlığı
III. Arnuvanda, babası ve bir önceki kral IV. Tuthaliya'nın ölümüyle Hitit tahtına çıkmıştır. Hüküm süresi tam bilinmemekle birlikte bir ya da iki yıldan fazla olmadığı tahmin edilmektedir ve dolayısıyla dönemine ait çok az belge vardır. Hükümdarlığını belgeleyen, ismini taşıyan bir adet kraliyet mühürü Boğazköy'de bulunmuştur. Ne sebeple öldüğü bilinmemektedir, ancak öldüğünde bir oğlu olmadığından başa kardeşi II. Şuppiluliuma geçmiştir. II. Şuppiluliuma'nın tahta geçişiyle ilgili olarak dönemine ait bir dokümanda Arnuvanda hakkında şöyle denmektedir:
"Hatti halkı ona karşı günah işledi ama ben işlemedim. Eğer bir oğlu olmuş olsaydı, onu dışlamazdım; (aksine) oğlunu korurdum. Ama oğlu yoktu; (hatta) bir hamile eş var mı diye aradım, ama hamile eş (bile) yoktu. Eğer Arnuvanda'nın bir oğlu olsaydı, günah işlemis olurdum.'
Hatti halkının Arnuvanda'ya karşı günah işlediğinin söylenmesi, ülkede ayaklanmaların olduğu ve iç düzendeki bozukluğun bir isareti olarak yorumlanmıştır. Bu bağlamda, hem Ugarit hem Mısır kaynaklarında bahsedilen Hatti'deki yiyecek sıkıntısı ve açlığın bu döneme ait olabileceği düşünülmüşse de, bu yönde kesin bir delil yoktur. Bu dokümanlar IV. Tuthaliya'nın son yılları veya II. Şuppiluliuma dönemiyle de ilişkilendirilebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler, Ankara: Arkadaş Yayınları.
- (İngilizce) Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites, 2nd Edition, Oxford: Oxford University Press
- (Almanca) Klengel, H. (1999) Geschichte des hethitischen Reichs, Brill, Leiden.
Notlar
- ^ Verilen tarihler takribidir ve "orta" kronolojiye dayanmaktadır. Hitit krallarının 'uzun', 'orta' ve 'kısa' kronolojiye göre karşılaştırmalı bir listesi için: Alpaslan, M. (2009) 'Hititolojiye Giriş', s. 155.
- ^ Yakın zamana kadar Hitit kral listesindeki belirsizliklerden dolayı, daha fazla sayıda dokümanın III. Arnuvanda'ya ait olduğu düşünülmekteyken, bunların çoğunun daha önceki adaşlarına, özellikle I. Arnuvanda'ya ait olduğu ortaya çıkmıştır. Arzava kralı Madduvatta ile ilgili dokümanlarda adı geçen kral, III. değil I. Arnuvanda'dır.
- ^ KUB 26.33, ii 3'-11', tercüme d'Alfonso'dan uyarlanmıştır, d'Alfonso (2007) "The Treaty between Talmi-Teššub of Karkemiš and Šuppilulijama Great King of Hatti," Fs Košak, DBH 25, s. 203-220.
- ^ Ugarit'de bulunan RS 20.212 no'lu dokümanda Hitit limanı Ura'ya Ugarit limanlarından doğru 450 ton tahıl gönderildiği ve Karnak tapınağının Merneptah'a ait yazıtlarında "Hatti ülkesini hayatta tutmak için" Mısır'dan tahıl gönderildiği yazılmıştır.
- ^ Klengel (1999) s. 299
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
III Arnuvanda MO 13 yuzyil sonlarinda yaklasik MO 1209 1207 kisa bir sure hukum surmus Hitit kralidir III ArnuvandaHitit KraliHukum suresiMO 1209 1207Once gelenIV TuthaliyaSonra gelenII SuppiluliumaOlumMO 1207BabasiIV TuthaliyaHitit krallari listesiHititler Donemler MO 23 yuzyil MO 12 yuzyil Orta kronoloji Hatti Krallari Beylikler Donemi PambaPithanaPiyustiAnittaEski Krallik MO 17 yuzyil MO 16 yuzyilLabarnaI HattusiliI MursiliI Hantili I Zidanta Ammuna I Huzziya TelepinuOrta Krallik MO 15 yuzyilAlluvamnaTahurvailiII HantiliII ZidantaII HuzziyaI MuvatalliYeni Buyuk Krallik Donemi MO 14 yuzyil MO 12 yuzyilI TuthaliyaI ArnuvandaII Hattusili II TuthaliyaGenc Tuthaliya I SuppiluliumaII ArnuvandaII MursiliII MuvatalliIII MursiliIII HattusiliIV TuthaliyaKurunta III ArnuvandaII SuppiluliumaHukumdarligiIII Arnuvanda babasi ve bir onceki kral IV Tuthaliya nin olumuyle Hitit tahtina cikmistir Hukum suresi tam bilinmemekle birlikte bir ya da iki yildan fazla olmadigi tahmin edilmektedir ve dolayisiyla donemine ait cok az belge vardir Hukumdarligini belgeleyen ismini tasiyan bir adet kraliyet muhuru Bogazkoy de bulunmustur Ne sebeple oldugu bilinmemektedir ancak oldugunde bir oglu olmadigindan basa kardesi II Suppiluliuma gecmistir II Suppiluliuma nin tahta gecisiyle ilgili olarak donemine ait bir dokumanda Arnuvanda hakkinda soyle denmektedir Hatti halki ona karsi gunah isledi ama ben islemedim Eger bir oglu olmus olsaydi onu dislamazdim aksine oglunu korurdum Ama oglu yoktu hatta bir hamile es var mi diye aradim ama hamile es bile yoktu Eger Arnuvanda nin bir oglu olsaydi gunah islemis olurdum Hatti halkinin Arnuvanda ya karsi gunah islediginin soylenmesi ulkede ayaklanmalarin oldugu ve ic duzendeki bozuklugun bir isareti olarak yorumlanmistir Bu baglamda hem Ugarit hem Misir kaynaklarinda bahsedilen Hatti deki yiyecek sikintisi ve acligin bu doneme ait olabilecegi dusunulmusse de bu yonde kesin bir delil yoktur Bu dokumanlar IV Tuthaliya nin son yillari veya II Suppiluliuma donemiyle de iliskilendirilebilir Ayrica bakinizHitit krallari listesi Hitit ImparatorluguKaynakcaBrandau B amp Schickert H 2003 Hititler Ankara Arkadas Yayinlari Ingilizce Bryce T 2005 Kingdom of the Hittites 2nd Edition Oxford Oxford University Press Almanca Klengel H 1999 Geschichte des hethitischen Reichs Brill Leiden Notlar Verilen tarihler takribidir ve orta kronolojiye dayanmaktadir Hitit krallarinin uzun orta ve kisa kronolojiye gore karsilastirmali bir listesi icin Alpaslan M 2009 Hititolojiye Giris s 155 Yakin zamana kadar Hitit kral listesindeki belirsizliklerden dolayi daha fazla sayida dokumanin III Arnuvanda ya ait oldugu dusunulmekteyken bunlarin cogunun daha onceki adaslarina ozellikle I Arnuvanda ya ait oldugu ortaya cikmistir Arzava krali Madduvatta ile ilgili dokumanlarda adi gecen kral III degil I Arnuvanda dir KUB 26 33 ii 3 11 tercume d Alfonso dan uyarlanmistir d Alfonso 2007 The Treaty between Talmi Tessub of Karkemis and Suppilulijama Great King of Hatti Fs Kosak DBH 25 s 203 220 Ugarit de bulunan RS 20 212 no lu dokumanda Hitit limani Ura ya Ugarit limanlarindan dogru 450 ton tahil gonderildigi ve Karnak tapinaginin Merneptah a ait yazitlarinda Hatti ulkesini hayatta tutmak icin Misir dan tahil gonderildigi yazilmistir Klengel 1999 s 299