Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kurunta MÖ 13. yüzyılın sonlarında yaşamış Hitit prensi ve Tarhuntassa ülkesi kralıdır. Hitit kralı IV. Tuthaliya'nın hükümdarlığı sırasında çok kısa bir süre için Hitit başkentini ele geçirip kendini büyük kral ilan etmiş olabileceği ileri sürülmüştür.
| Kurunta | |
|---|---|
| Hitit Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 13. yüzyıl sonları |
| Önce gelen | IV. Tuthaliya |
| Sonra gelen | IV. Tuthaliya (veya III. Arnuvanda) |
| Babası | II. Muvatalli |
| Hitit kralları listesi |
|---|
| Hititler-Dönemler MÖ 23. yüzyıl- MÖ 12. yüzyıl (Orta kronoloji) |
Hatti Kralları (Beylikler Dönemi) |
| Pamba |
| Pithana |
| Piyusti |
| Anitta |
Eski Krallık MÖ 17. yüzyıl - MÖ 16. yüzyıl |
| Labarna |
| I. Hattuşili |
| I. Murşili |
| I. Hantili I. Zidanta Ammuna I. Huzziya Telepinu |
Orta Krallık MÖ 15. yüzyıl |
| Alluvamna |
| Tahurvaili |
| II. Hantili |
| II. Zidanta |
| II. Huzziya |
| I. Muvatalli |
Yeni (Büyük) Krallık Dönemi MÖ 14. yüzyıl - MÖ 12. yüzyıl |
| I. Tuthaliya |
| I. Arnuvanda |
| II. Hattuşili(?) |
| II. Tuthaliya |
| Genç Tuthaliya(?) |
| I. Şuppiluliuma |
| II. Arnuvanda |
| II. Murşili |
| II. Muvatalli |
| III. Murşili |
| III. Hattuşili |
| IV. Tuthaliya |
| Kurunta(?) |
| III. Arnuvanda |
| II. Şuppiluliuma |
Kimliği
13. yüzyıl başlarında hüküm sürmüş Hitit kralı II. Muvatalli'nin yaşça küçük bir oğludur. İsmini Hitit panteonundaki biri olan Kurunta'dan alır. Geç devir Hitit prenslerinde gelenek olduğu üzere Kurunta'nın kullandığı Hurrice isim de büyük bir ihtimalle Ulmi-Teşup'tur.
Hayatı ve hükümdarlığı
Kurunta hakkında bilinen bilgilerin büyük çoğunluğu Hitit devleti ile Tarhuntassa krallığı arasında varılan iki antlaşmadan bilinmektedir. Ayrıca Kurunta ismi Tavagalava mektubu olarak bilinen dokümanda ve çeşitli mühürlerde de geçmektedir.
Bu belgelere göre Muvatalli oğlu Kurunta'yı küçük yaşta kardeşi Hattuşili'nin himayesine vermiş ve Kurunta, Hattuşili'nin oğulları ile birlikte büyümüştür. Babasının ölümünden sonra tahta Kurunta'nın ağabeyi III. Murşili (Urhi-Teşup) geçmiştir. Ancak birkaç yıl sonra III. Murşili, amcası III. Hattuşili ile taht mücadelesine girdiğinde, Kurunta Hattuşili'yi desteklemiştir. III. Hattuşili tahta çıktığında Kurunta'yı Orta Anadolu'nun güneyindeki Tarhuntassa şehri ve ülkesine vasal kral atayarak mükafatlandırır. Tarhuntassa şehri zaten Kurunta'nın babası II. Muvatalli zamanında Hitit yönetim merkezi olarak hizmet vermiş ancak Muvatalli'nin ölümünden sonra başkent tekrar Hattuşa'ya taşınmıştır.
III. Hattuşili'nin oğlu ve ardılı IV. Tuthaliya ile Kurunta arasında imzalanan bir antlaşma 1986 yılında tunç bir tablet üzerine yazılmış olarak Boğazköy'de bulunmuştur. Bu antlaşma ile Kurunta'nın Tarhuntassa üzerindeki hakimiyeti tekrar garanti edilmiş, hatta bazı ilave tavizler verilmiştir. Gene bu metinden bu dönemde Tarhuntassa'nın batı sınırlarında Lukka (Likya) bölgesi ile mücadele içinde olduğu, Parha (Perge) şehrini ele geçirmeye çalıştığı anlaşılmıştır.
Bu tavizlere rağmen daha sonra Kurunta'nın Hattuşa ile ters düştüğü, kendi mühürlerinde Hitit krallarına mahsus "Büyük Kral" unvanını kullanmasından anlaşılmaktadır. Ayrıca yukarıda bahsi geçen tunç antlaşma tabletinin Hattuşa'da, Yerkapı yakınında yol döşeme taşlarının altına gömülü olarak bulunmuş olması, buraya ritüel bir şekilde gömülerek antlaşmanın geçersiz hale getirildiği şeklinde yorumlanmıştır. Konya-Hatip'de bulunan, Kurunta'ya ait bir Hitit anıtında da gene "Büyük Kral" unvanı kullanılmıştır. Büyük Kral unvanlı mühürlerin Hattuşa'da bulunmuş olması dolayısıyla bazı tarihçiler Kurunta'nın kısa bir süre de olsa Hitit başkentini ele geçirmiş olabileceğini iddia etmiştir. Tarhuntassa ile Hattuşa'nın bozulan ilişkilerinin bir diğer göstergesi de IV. Tuthaliya'nın oğlu II. Şuppiluliuma zamanına ait bir yazıtta kralın Tahuntassa'ya karşı düzenlediği bir seferden ve şehri ele geçirip yağmalamasından bahsetmesidir.
Kurunta'nin nasıl öldüğü ve Tarhuntassa'nın akıbeti konusunda başka bir bilgi yoktur. Tarhuntassa şehrinin nerede olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte genel olarak Orta Anadolu'nun güneyinde, Akdeniz'e yakın bir bölgede olduğu bilinmektedir. Hattuşa'nın gazabından kurtulmuşsa bile, bu dönemde oldukça artan Deniz Kavimleri göçlerinin yarattığı karmaşıklıktan da zarar görmüş olabilir. Ayrıca Karaman ilindeki Kızıldağ ve Karadağ yazıtları ve Aksaray'daki Burunkaya yazıtında ismi geçen ve Büyük Kral unvanını kullanan Murşili ve Hartapu'nun Tarhuntassa kralları olabileceği ileri sürülmüştür.
Ailesi
Babası kral II. Muvatalli'dir. Annesinin kim olduğu bilinmemekle beraber Muvatalli'nin birinci eşi kraliçe (?) olmadığı kesindir. Bilinen tek kardeşi II. Muvatalli'den sonra III. Murşili ismiyle tahta çıkan Urhi-Teşup'tur.
Notlar
- ^ Hitit krallarının 'uzun', 'orta' ve 'kısa' kronolojiye göre karşılaştırmalı bir listesi için: Alpaslan, M. (2009) Hititolojiye Giriş, s. 155.
- ^ Bu iddia aşağıda bahsi geçen antlaşmalardan birinde Kurunta yerine Ulmi-Teşup isminin kullanılmasına dayanmaktadır. Kimi tarihçiler Ulmi-Teşup ile Kurunta'nın aynı kişi olduğunu iddia etmektedir, kimine göre ise Ulmi-Teşup Muvatalli'nin başka bir oğludur. Bu tartışmanın bir özeti ve bibliyografya için: Bryce, s. 270-1, 320-1 ve s. 463, not 21-22.
- ^ Bu antlaşmaların ingilizce tercümesi için: Beckman, G. (2005) Hittite Diplomatic Texts, Atlanta: Scholars, s. 102-18.
- ^ Tavagalava mektubunun ingilizce tercümesi için: Tawagalawa Letter 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Büyük Kral unvanlı mühürler için: Herbordt, S. et al (2011) Die Siegel der Grosskönige und Grosskönigen auf Tonbullen aus dem Nişantepe-Archiv in Hattusa, BoHa XXIII, s. 100, 208 ve Tbl. 51.
- ^ Hitit antlaşmalarının ana kopyalarının metal üzerine yazıldığı Hitit dökümanlarında belirtilmektedir, ancak bu tablet ele geçen tek örnektir.
- ^ Bryce, s. 320
- ^ Bahar, H. 91996) “Konya-Hatip'te Bulunan Yeni Bir Hitit Anıtı, Ein Neues Hethitisches Dekmal in Konya-Hatip”, Arkeoloji ve Sanat 73:2-5.
Anıta ait resimler için: www.hittitemonuments.com/hatip 10 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ^ Kimi tarihçilere göre de Kurunta tahtı IV. Tuthaliya'nın ölümünde sonra ele geçirmiştir. Bu konudaki tartışma ve bibliyografya için: Bryce, s. 319-21 ve alakalı dipnotlar.
- ^ Literatürde Südburg olarak bilinen kitabenin ingilizce yayını için: Hawkins, J. D. (1995) The Hieroglyphic Inscription of the Sacred Pool Complex at Hattusa, StBoT Beiheft 3.
Kitabeye ait bir resim için: Südburg kitabesi 29 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ^ "www.hittitemonuments.com/kizildag". 13 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.
- ^ "www.hittitemonuments.com/karadag". 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.
- ^ "www.hittitemonuments.com/burunkaya". 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.
- ^ Bryce, s.351-3; Singer, I. (1996) “Great Kings of Tarhuntassa,” SMEA 38:63-71.
Kaynakça
- Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler, Ankara: Arkadaş Yayınları.
- Dinçol, A. ve Dinçol, B. (2005) “Anadolu'da bulunan ilk çiviyazılı tunç tablet ve yeni bir Hitit kralının ortaya çıkışı,” Anadolu Araştırmaları 18:1-13
- (İngilizce) Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites, 2nd Edition, Oxford; Oxford University Press.
- (Almanca) Klengel, H. (1999) Geschichte des hethitischen Reichs, Leiden: Brill.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- (İngilizce) **Kurunta'nın hükümdarlığı4 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurunta MO 13 yuzyilin sonlarinda yasamis Hitit prensi ve Tarhuntassa ulkesi kralidir Hitit krali IV Tuthaliya nin hukumdarligi sirasinda cok kisa bir sure icin Hitit baskentini ele gecirip kendini buyuk kral ilan etmis olabilecegi ileri surulmustur KuruntaHitit KraliHukum suresiMO 13 yuzyil sonlariOnce gelenIV TuthaliyaSonra gelenIV Tuthaliya veya III Arnuvanda BabasiII MuvatalliHitit krallari listesiHititler Donemler MO 23 yuzyil MO 12 yuzyil Orta kronoloji Hatti Krallari Beylikler Donemi PambaPithanaPiyustiAnittaEski Krallik MO 17 yuzyil MO 16 yuzyilLabarnaI HattusiliI MursiliI Hantili I Zidanta Ammuna I Huzziya TelepinuOrta Krallik MO 15 yuzyilAlluvamnaTahurvailiII HantiliII ZidantaII HuzziyaI MuvatalliYeni Buyuk Krallik Donemi MO 14 yuzyil MO 12 yuzyilI TuthaliyaI ArnuvandaII Hattusili II TuthaliyaGenc Tuthaliya I SuppiluliumaII ArnuvandaII MursiliII MuvatalliIII MursiliIII HattusiliIV TuthaliyaKurunta III ArnuvandaII SuppiluliumaKimligi13 yuzyil baslarinda hukum surmus Hitit krali II Muvatalli nin yasca kucuk bir ogludur Ismini Hitit panteonundaki biri olan Kurunta dan alir Gec devir Hitit prenslerinde gelenek oldugu uzere Kurunta nin kullandigi Hurrice isim de buyuk bir ihtimalle Ulmi Tesup tur Hayati ve hukumdarligiKurunta hakkinda bilinen bilgilerin buyuk cogunlugu Hitit devleti ile Tarhuntassa kralligi arasinda varilan iki antlasmadan bilinmektedir Ayrica Kurunta ismi Tavagalava mektubu olarak bilinen dokumanda ve cesitli muhurlerde de gecmektedir Bu belgelere gore Muvatalli oglu Kurunta yi kucuk yasta kardesi Hattusili nin himayesine vermis ve Kurunta Hattusili nin ogullari ile birlikte buyumustur Babasinin olumunden sonra tahta Kurunta nin agabeyi III Mursili Urhi Tesup gecmistir Ancak birkac yil sonra III Mursili amcasi III Hattusili ile taht mucadelesine girdiginde Kurunta Hattusili yi desteklemistir III Hattusili tahta ciktiginda Kurunta yi Orta Anadolu nun guneyindeki Tarhuntassa sehri ve ulkesine vasal kral atayarak mukafatlandirir Tarhuntassa sehri zaten Kurunta nin babasi II Muvatalli zamaninda Hitit yonetim merkezi olarak hizmet vermis ancak Muvatalli nin olumunden sonra baskent tekrar Hattusa ya tasinmistir IV Tuthaliya ile Kurunta antlasmasini iceren tunc Hitit tableti III Hattusili nin oglu ve ardili IV Tuthaliya ile Kurunta arasinda imzalanan bir antlasma 1986 yilinda tunc bir tablet uzerine yazilmis olarak Bogazkoy de bulunmustur Bu antlasma ile Kurunta nin Tarhuntassa uzerindeki hakimiyeti tekrar garanti edilmis hatta bazi ilave tavizler verilmistir Gene bu metinden bu donemde Tarhuntassa nin bati sinirlarinda Lukka Likya bolgesi ile mucadele icinde oldugu Parha Perge sehrini ele gecirmeye calistigi anlasilmistir Bu tavizlere ragmen daha sonra Kurunta nin Hattusa ile ters dustugu kendi muhurlerinde Hitit krallarina mahsus Buyuk Kral unvanini kullanmasindan anlasilmaktadir Ayrica yukarida bahsi gecen tunc antlasma tabletinin Hattusa da Yerkapi yakininda yol doseme taslarinin altina gomulu olarak bulunmus olmasi buraya rituel bir sekilde gomulerek antlasmanin gecersiz hale getirildigi seklinde yorumlanmistir Konya Hatip de bulunan Kurunta ya ait bir Hitit anitinda da gene Buyuk Kral unvani kullanilmistir Buyuk Kral unvanli muhurlerin Hattusa da bulunmus olmasi dolayisiyla bazi tarihciler Kurunta nin kisa bir sure de olsa Hitit baskentini ele gecirmis olabilecegini iddia etmistir Tarhuntassa ile Hattusa nin bozulan iliskilerinin bir diger gostergesi de IV Tuthaliya nin oglu II Suppiluliuma zamanina ait bir yazitta kralin Tahuntassa ya karsi duzenledigi bir seferden ve sehri ele gecirip yagmalamasindan bahsetmesidir Kurunta nin nasil oldugu ve Tarhuntassa nin akibeti konusunda baska bir bilgi yoktur Tarhuntassa sehrinin nerede oldugu kesin olarak bilinmemekle birlikte genel olarak Orta Anadolu nun guneyinde Akdeniz e yakin bir bolgede oldugu bilinmektedir Hattusa nin gazabindan kurtulmussa bile bu donemde oldukca artan Deniz Kavimleri goclerinin yarattigi karmasikliktan da zarar gormus olabilir Ayrica Karaman ilindeki Kizildag ve Karadag yazitlari ve Aksaray daki Burunkaya yazitinda ismi gecen ve Buyuk Kral unvanini kullanan Mursili ve Hartapu nun Tarhuntassa krallari olabilecegi ileri surulmustur AilesiBabasi kral II Muvatalli dir Annesinin kim oldugu bilinmemekle beraber Muvatalli nin birinci esi kralice olmadigi kesindir Bilinen tek kardesi II Muvatalli den sonra III Mursili ismiyle tahta cikan Urhi Tesup tur Notlar Hitit krallarinin uzun orta ve kisa kronolojiye gore karsilastirmali bir listesi icin Alpaslan M 2009 Hititolojiye Giris s 155 Bu iddia asagida bahsi gecen antlasmalardan birinde Kurunta yerine Ulmi Tesup isminin kullanilmasina dayanmaktadir Kimi tarihciler Ulmi Tesup ile Kurunta nin ayni kisi oldugunu iddia etmektedir kimine gore ise Ulmi Tesup Muvatalli nin baska bir ogludur Bu tartismanin bir ozeti ve bibliyografya icin Bryce s 270 1 320 1 ve s 463 not 21 22 Bu antlasmalarin ingilizce tercumesi icin Beckman G 2005 Hittite Diplomatic Texts Atlanta Scholars s 102 18 Tavagalava mektubunun ingilizce tercumesi icin Tawagalawa Letter 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Buyuk Kral unvanli muhurler icin Herbordt S et al 2011 Die Siegel der Grosskonige und Grosskonigen auf Tonbullen aus dem Nisantepe Archiv in Hattusa BoHa XXIII s 100 208 ve Tbl 51 Hitit antlasmalarinin ana kopyalarinin metal uzerine yazildigi Hitit dokumanlarinda belirtilmektedir ancak bu tablet ele gecen tek ornektir Bryce s 320 Bahar H 91996 Konya Hatip te Bulunan Yeni Bir Hitit Aniti Ein Neues Hethitisches Dekmal in Konya Hatip Arkeoloji ve Sanat 73 2 5 Anita ait resimler icin www hittitemonuments com hatip 10 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kimi tarihcilere gore de Kurunta tahti IV Tuthaliya nin olumunde sonra ele gecirmistir Bu konudaki tartisma ve bibliyografya icin Bryce s 319 21 ve alakali dipnotlar Literaturde Sudburg olarak bilinen kitabenin ingilizce yayini icin Hawkins J D 1995 The Hieroglyphic Inscription of the Sacred Pool Complex at Hattusa StBoT Beiheft 3 Kitabeye ait bir resim icin Sudburg kitabesi 29 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde www hittitemonuments com kizildag 13 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2012 www hittitemonuments com karadag 6 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2012 www hittitemonuments com burunkaya 17 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2012 Bryce s 351 3 Singer I 1996 Great Kings of Tarhuntassa SMEA 38 63 71 KaynakcaBrandau B amp Schickert H 2003 Hititler Ankara Arkadas Yayinlari Dincol A ve Dincol B 2005 Anadolu da bulunan ilk civiyazili tunc tablet ve yeni bir Hitit kralinin ortaya cikisi Anadolu Arastirmalari 18 1 13 Ingilizce Bryce T 2005 Kingdom of the Hittites 2nd Edition Oxford Oxford University Press Almanca Klengel H 1999 Geschichte des hethitischen Reichs Leiden Brill Ayrica bakinizHitit krallari listesi Hitit ImparatorluguDis baglantilar Ingilizce Kurunta nin hukumdarligi4 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde