Genç Tuthaliya (bazı kaynaklarda III. Tuthaliya) kral olup olmadığı tartışmalı olan bir Hitit prensidir. M.Ö. 1350 yılında tahta çıktıysa bile aynı yıl içinde öldürülerek tahtı I. Şuppiluliuma'ya kaybettiği kesindir.
Genç Tuthaliya | |
---|---|
Hitit Kralı | |
Hüküm süresi | M.Ö. 1350(?) |
Önce gelen | II. Tuthaliya |
Sonra gelen | I. Şuppiluliuma |
Ölüm | M.Ö. 1350 |
Babası | II. Tuthaliya |
Hitit kralları listesi |
---|
Hititler-Dönemler MÖ 23. yüzyıl- MÖ 12. yüzyıl (Orta kronoloji) |
Hatti Kralları (Beylikler Dönemi) |
Pamba |
Pithana |
Piyusti |
Anitta |
Eski Krallık MÖ 17. yüzyıl - MÖ 16. yüzyıl |
Labarna |
I. Hattuşili |
I. Murşili |
I. Hantili I. Zidanta Ammuna I. Huzziya Telepinu |
Orta Krallık MÖ 15. yüzyıl |
Alluvamna |
Tahurvaili |
II. Hantili |
II. Zidanta |
II. Huzziya |
I. Muvatalli |
Yeni (Büyük) Krallık Dönemi MÖ 14. yüzyıl - MÖ 12. yüzyıl |
I. Tuthaliya |
I. Arnuvanda |
II. Hattuşili(?) |
II. Tuthaliya |
Genç Tuthaliya(?) |
I. Şuppiluliuma |
II. Arnuvanda |
II. Murşili |
II. Muvatalli |
III. Murşili |
III. Hattuşili |
IV. Tuthaliya |
Kurunta(?) |
III. Arnuvanda |
II. Şuppiluliuma |
Biyografi
Genç Tuthaliya hakkındaki bilgilerin hemen hemen tamamı bir nesil sonra II. Murşili zamanında yazılan dokümanlardan bilinmektedir. Kendisinden 'Tuthaliya TUR' diye bahsedilir. TUR kelimesi "genç" veya "çocuk" şeklinde tercüme edilebilir. Ancak kral unvanıyla bahsedilmez. Bu dokümanlardan anlaşıldığına göre II. Murşili'nin dedesi II. Tuthaliya zamanında oğlu Genç Tuthaliya taht varisi olarak hazırlanmıştır. Hem Genç Tuthaliya, hem Şuppiluliuma babaları II. Tuthaliya ile birlikte çeşitli seferlere katılmış olmalıdır. Genç Tuthaliya ve Şuppluliluma kardeş olmalıdır ancak annelerinin farklı olma ihtimali mevcuttur. II. Murşili'nin ağzından tanrılara yapılan bir yakarıştan Genç Tuthaliya'nın sonunun Şuppiluliuma ve taraftarları tarafından getirildiği anlaşılmaktadır:
“Genç Tuthaliya Hatti'nin efendisi olduğu için, prensler, soylular, komutanlar, subaylar, astsubaylar(?), Hatti'nin bütün piyade ve süvarileri ona bağlılık yemini yapmıştı. Babam da bağlılık yemini yapmıştı. Ama babam Tuthaliya'ya karşı yanlış davrandığı zaman Hatti'nin bütün prensleri, soyluları, komutanları ve subayları babamın tarafına geçtiler. Ona bağlılık yemini yapmış olmalarına rağmen Tuthaliya'yı yakaladılar ve öldürdüler. Ayrıca, onun tarafını tutan bütün kardeşlerini de öldürdüler.”
Yukarıda bahsedilen bağlılık yemini Genç Tuthaliya'ya daha naip prensken de yapılmış olabileceği düşünüldüğünden tahta çıkıp çıkmadığı belli değildir. Kral olamadan öldürülmüş olması da muhtemeldir. Ayrıca bu kralın ismi kral adak listelerinde de geçmez, ancak II. Murşili zamanına ait ve üzerinde önceki devirlere ait kralların isimlerinin yazılı olduğu bir mühürde ismi geçen Tuthaliya isimli krallardan birinin Genç Tuthaliya olabileceği ileri sürülmüştür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler, Ankara: Arkadaş Yayınları.
- (İngilizce) Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites, 2nd Edition, Oxford: Oxford University Press
- (Almanca) Klengel, H. (1999) Geschichte des hethitischen Reichs, Brill: Leiden.
Notlar
- ^ Verilen tarihler takribidir ve "orta" kronolojiye dayanmaktadır. Hitit krallarının 'uzun', 'orta' ve 'kısa' kronolojiye göre karşılaştırmalı bir listesi için: Alpaslan, M. (2009) 'Hititolojiye Giriş', s. 155.
- ^ Şuppiluliuma'nın bu seferlerde oldukça aktif bir görev aldığı bilinmektedir.
- ^ Süvariden kasıt, savaş arabalarıdır. At binen süvari sınıfı Hititlerde mevcut değildi.
- ^ KUB 14.14 i 13-19; İngilizce tercümesinden uyarlanmıştır: Beckman, G. (1997) "Plague Prayers of Muršili II", Context of Scripture I, p.156-160.
- ^ Klengel, s. 148.
- ^ (İngilizce) Beckman, G. (2000) "Hittite Chronology," Akkadica 119-120, s. 25.
- ^ Mühür için: (İngilizce) Dinçol, A. et al. (1993) “The ‘Cruciform Seal’ from Boğazköy-Hattuša,” Istanbuler Mitteilungen 43 (Fs Neve): 87-106. Tuthaliya iddiasi için: (İngilizce) Forlanini, M. (1995) "The Kings of Kaniš." Atti Del II Congresso Internazionale Di Hittitologia Pavia: Gianni Iuculano Editore, s. 123-32.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Genc Tuthaliya bazi kaynaklarda III Tuthaliya kral olup olmadigi tartismali olan bir Hitit prensidir M O 1350 yilinda tahta ciktiysa bile ayni yil icinde oldurulerek tahti I Suppiluliuma ya kaybettigi kesindir Genc TuthaliyaHitit KraliHukum suresiM O 1350 Once gelenII TuthaliyaSonra gelenI SuppiluliumaOlumM O 1350BabasiII TuthaliyaHitit krallari listesiHititler Donemler MO 23 yuzyil MO 12 yuzyil Orta kronoloji Hatti Krallari Beylikler Donemi PambaPithanaPiyustiAnittaEski Krallik MO 17 yuzyil MO 16 yuzyilLabarnaI HattusiliI MursiliI Hantili I Zidanta Ammuna I Huzziya TelepinuOrta Krallik MO 15 yuzyilAlluvamnaTahurvailiII HantiliII ZidantaII HuzziyaI MuvatalliYeni Buyuk Krallik Donemi MO 14 yuzyil MO 12 yuzyilI TuthaliyaI ArnuvandaII Hattusili II TuthaliyaGenc Tuthaliya I SuppiluliumaII ArnuvandaII MursiliII MuvatalliIII MursiliIII HattusiliIV TuthaliyaKurunta III ArnuvandaII SuppiluliumaBiyografiGenc Tuthaliya hakkindaki bilgilerin hemen hemen tamami bir nesil sonra II Mursili zamaninda yazilan dokumanlardan bilinmektedir Kendisinden Tuthaliya TUR diye bahsedilir TUR kelimesi genc veya cocuk seklinde tercume edilebilir Ancak kral unvaniyla bahsedilmez Bu dokumanlardan anlasildigina gore II Mursili nin dedesi II Tuthaliya zamaninda oglu Genc Tuthaliya taht varisi olarak hazirlanmistir Hem Genc Tuthaliya hem Suppiluliuma babalari II Tuthaliya ile birlikte cesitli seferlere katilmis olmalidir Genc Tuthaliya ve Suppluliluma kardes olmalidir ancak annelerinin farkli olma ihtimali mevcuttur II Mursili nin agzindan tanrilara yapilan bir yakaristan Genc Tuthaliya nin sonunun Suppiluliuma ve taraftarlari tarafindan getirildigi anlasilmaktadir Genc Tuthaliya Hatti nin efendisi oldugu icin prensler soylular komutanlar subaylar astsubaylar Hatti nin butun piyade ve suvarileri ona baglilik yemini yapmisti Babam da baglilik yemini yapmisti Ama babam Tuthaliya ya karsi yanlis davrandigi zaman Hatti nin butun prensleri soylulari komutanlari ve subaylari babamin tarafina gectiler Ona baglilik yemini yapmis olmalarina ragmen Tuthaliya yi yakaladilar ve oldurduler Ayrica onun tarafini tutan butun kardeslerini de oldurduler Yukarida bahsedilen baglilik yemini Genc Tuthaliya ya daha naip prensken de yapilmis olabilecegi dusunuldugunden tahta cikip cikmadigi belli degildir Kral olamadan oldurulmus olmasi da muhtemeldir Ayrica bu kralin ismi kral adak listelerinde de gecmez ancak II Mursili zamanina ait ve uzerinde onceki devirlere ait krallarin isimlerinin yazili oldugu bir muhurde ismi gecen Tuthaliya isimli krallardan birinin Genc Tuthaliya olabilecegi ileri surulmustur Ayrica bakinizHitit krallari listesi Hitit ImparatorluguKaynakcaBrandau B amp Schickert H 2003 Hititler Ankara Arkadas Yayinlari Ingilizce Bryce T 2005 Kingdom of the Hittites 2nd Edition Oxford Oxford University Press Almanca Klengel H 1999 Geschichte des hethitischen Reichs Brill Leiden Notlar Verilen tarihler takribidir ve orta kronolojiye dayanmaktadir Hitit krallarinin uzun orta ve kisa kronolojiye gore karsilastirmali bir listesi icin Alpaslan M 2009 Hititolojiye Giris s 155 Suppiluliuma nin bu seferlerde oldukca aktif bir gorev aldigi bilinmektedir Suvariden kasit savas arabalaridir At binen suvari sinifi Hititlerde mevcut degildi KUB 14 14 i 13 19 Ingilizce tercumesinden uyarlanmistir Beckman G 1997 Plague Prayers of Mursili II Context of Scripture I p 156 160 Klengel s 148 Ingilizce Beckman G 2000 Hittite Chronology Akkadica 119 120 s 25 Muhur icin Ingilizce Dincol A et al 1993 The Cruciform Seal from Bogazkoy Hattusa Istanbuler Mitteilungen 43 Fs Neve 87 106 Tuthaliya iddiasi icin Ingilizce Forlanini M 1995 The Kings of Kanis Atti Del II Congresso Internazionale Di Hittitologia Pavia Gianni Iuculano Editore s 123 32