Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2022) () |
Karahallı, Uşak ilinin bir ilçesidir.
| Karahallı | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'deki yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Uşak |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Funda Hamza Çaldağı |
| • Belediye başkanı | Ramazan Karakaya (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 323 km² |
| Rakım | 873 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 10.457 |
| • Kır | 4,317 |
| • Şehir | 5.729 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 64700 |
| İl alan kodu | 0276 |
| İl plaka kodu | 64 |
Resmî site Belediye | |
Etimoloji
Karahallı ismi Bozulus Türkmenleri'nin Danişmendli ormağının Karahalillü adlı cemaatinden gelmektedir.Konar-göçer yaşayan Karahalillü cemaati üyelerinin yerleşik düzene geçmesiyle de günümüz yerleşimi oluşmuştur. Bundan 700 yıl önce Danişmentliler Süleymanlı Oymağı'nda tabi Karahaliloğulları Ömerlisi ve diğerleri Karahallı bölgesine iskan edildiler. Bu bölgeye yerleşen Kara Halili Türkmen oymağı tarihi süreç içerisinde konar-göçer hayat şeklinden yerleşik hayata uyum sağlamış ve kültürel yapılarında göçebe hayat tarzının motiflerini de barındırmışlardır. Kara Halil Oğulları, Karahallı bölgesine yayılarak civar bölgelerde de yerleşim birimleri oluşturmuşlardır. Böylece Karahalil'in yerleştiği köyün adı Karahallı, Garib Hasan'ın yerleştiği köyün adı Karbasan, Kara Bedir'in yerleştiği köyün adı Karabedirler, Deli Hıdır'ın yerleştiği köyün adı Delihıdırlı Köyü olarak zaman içerisinde değişikliğe uğramıştır.[]
Coğrafya
Kuzeydoğusunda Sivaslı (Uşak), batısında Ulubey (Uşak), güneydoğusunda Çivril (Denizli) ve güneybatısında Bekilli (Denizli), güneyinde Çal (Denizli), kuzeyinde Uşak merkez ilçeleri bulunmaktadır. İlçenin toplam yüzölçümü 337 km² olup rakımı 873 m'dir. İlçeden geçen tek akarsu Banaz Çayı'dır ve Ege Denizi'ne Didim civarlarından dökülür.
İklim
Karahallı'da karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Yağışlar kışın ve ilkbaharda görülür. Yıllık sıcaklık ortalaması 12,9 °C'dur.
Tarihçe
İlçenin tarihini ortaya koyacak kesin bilgiler yoktur. MÖ 4000 yıllarda bölgede yerleşilmeye başlanmıştır. MÖ 1800 yıllarda Hititler bölgeye gelmişlerdir. MÖ 1200'lü yıllarda Frigyalıların egemenliğine geçmiştir. Bölge MÖ 547'de Pers imparatoru Kirus ile Perslerin eline geçmiştir. MÖ 324 Büyük İskender Persleri mağlup ederek Makedonya devletini kurmuştur. MÖ 260'da Bergama Krallığı ve M.Ö. 132 ile MS 395 yılları arasında bölge Roma İmparatorluğu hakimiyetinde kalmıştır. Bölgede MS 165 yılında Pepouza şehri kurulmuştur. Bölge 395'ten 1072'ye kadar Bizans hakimiyetinde kalmıştır. 1071 yılında Malazgirt'te Selçuklu Türkleri ile Bizanslılar arasındaki Türklerin zaferi ile sonuçlanan savaştan sonra bölge Selçuklu Devleti hakimiyetine girmiştir. 13. yüzyılda da Türkler bölgeye gelip bugünkü Karahallı şehrini kurmuşlardır. 13-14. yüzyıl Germiyanoğulları hakimiyetindeki ilçe 1429 yılından itibaren Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanmıştır.
Osmanlı dönemi
Osmanlı kaynaklarına göre ilk defa II. Beyazıd döneminde yapılan tahrir kayıtlarında geçmektedir. Bu dönemde Göbek (Ulugöbek) nahiyesine bağlı Kara Halillü adında 23 haneli bir köy olan yerleşim 1520 yılı tahririnde Uşak kazasına bağlı 9 hanelik ve 1570 yılı tahririnde de 16 hanelik bir köy olarak kaydedilmiştir. II. Beyazıd döneminden 1520 yılına kadar geçen kısa süre zarfında 23 hanelik köyün 9 haneye düşmesinde bazı hanelerin civarda yeni köy kurmasından kaynaklanmış olmasını akla getirmektedir. Uzun yıllar köy statüsünde olan yerleşim, 14 Ocak 1907 tarihinde 24 köyün bağlı bulunduğu nahiye merkezi oldu. İdari anlamda 1907 yılında nahiye olan yerleşim, bu tarihten askeri olarak Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye ordusunun düzenlenmesi kapsamında oluşturulan "Uşak Redif Taburu"nun teşkilat yapısı içerisinde 4. Bölüğünün askeri nahiye merkezi konumundaydı. 1898 yılı kayıtlarına göre 397 haneli yerleşimde 2500 civarında kişi yaşıyordu. Köylüler 1889 tarihinde Denizli Sancağı'nın Çal Kazası'na bağlanmak için Dahiliye Nezaretine başvurmakla birlikte Şûrâ-yı Devlet tarafından bu talep kabul edilmemiştir.
Kurtuluş Savaşı
Batı Cephesi harekâtı içinde Sandıklı, Çivril, Çal ve Uşak kesimi içinde Karahallı'nın da yeri vardır. 28 Ağustos 1920'de Yunan işgaline uğramış olan Karahallı ilçesi, 2 Eylül 1922 tarihinde Yunan işgalinden kurtarılmıştır.
Cumhuriyet dönemi
1928 yılı kayıtlarına göre Uşak nahiyesi 15 köyden meydana gelmekteydi. Uşak 9 Temmuz 1953 yılında Kütahya'dan ayrılarak il statüsüne kavuştuktan sonra, Karahallı' da 9 Temmuz 1953 tarihinde Uşak iline bağlı ilçe merkezi olmuştur.
Tarihî eserler
Karahallı'da Lidyalılar, Romalılar, Selçuklu Hanedanı ve Osmanlılar döneminden bazı kalıntılar olmakla birlikte, en önemli tarihî eser Clandras Köprüsü'dür. Ayrıca Hristiyanlığın 7 mezhebinden biri olan ve uzun süredir yerleşim yeri bulunamayan Montanism mezhebinin merkezi antik Pepuza kenti, ilçeye bağlı Karayakuplu köyünün 3 km güneyinde Banaz Çayı'nın kıyısında bulunmuştur.
Nüfus
2020 yılı nüfus verilerine göre ilçenin merkez nüfusu resmi kayıtlara göre 5.729 olup, köyleriyle birlikte toplam ilçe nüfusu 10.046'dır. Karahallı dışında yaşayan Karahallılılarla birlikte yaz aylarında ilçenin toplam nüfusunun 35-40 bin civarına çıktığı düşünülmektedir. Karahallı'ya bağlı 13 adet köy mevcut olup eskiden belde olan Karbasan, Karahallı merkez ilçeye 2014 yılında köy, 2018 yılında ise mahalle olarak bağlandı.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955 | 16.768 | 4.922 | 11.846 |
| 1960 | 16.855 | 4.771 | 12.084 |
| 1965 | 15.732 | 4.987 | 10.745 |
| 1970 | 15.505 | 4.553 | 10.952 |
| 1975 | 17.126 | 5.539 | 11.587 |
| 1980 | 18.059 | 5.801 | 12.258 |
| 1985 | 18.753 | 5.923 | 12.830 |
| 1990 | 18.609 | 5.839 | 12.770 |
| 2000 | 14.423 | 5.243 | 9.180 |
| 2007 | 12.614 | 4.528 | 8.086 |
| 2008 | 12.502 | 4.602 | 7.900 |
| 2009 | 12.167 | 4.511 | 7.656 |
| 2010 | 11.750 | 4.393 | 7.357 |
| 2011 | 11.353 | 4.207 | 7.146 |
| 2012 | 11.195 | 4.204 | 6.991 |
| 2013 | 11.283 | 4.450 | 6.833 |
| 2014 | 10.769 | 4.106 | 6.663 |
| 2015 | 10.624 | 4.127 | 6.497 |
| 2016 | 10.365 | 4.010 | 6.355 |
| 2017 | 10.241 | 3.969 | 6.272 |
| 2018 | 10.457 | 5.884 | 4.573 |
| 2019 | 10.139 | 5.718 | 4.421 |
| 2020 | 10.046 | 5.729 | 4.317 |
Kültür
Giyim
Kadın giyimi
Karahallılı kadın, Türk-İslam inancına uygun, gösterişten ve şatafattan uzak, kadınlığını dışa vuran mütevazı bir şekilde toplumun, o dönemde öngördüğü normlar doğrultusunda giyinirdi. Giyimlerinde Anadolu motiflerini canlı tutan, doğal sanat eserlerini sergilemekten çekinmezdi. Önemli günlerde o güne has giyimleriyle, belli bir yapıda renk mozaiğini giyimiyle oluştururdu.
Önceleri Karahallı'da kadınlar yakası yuvarlak, uzun etekli uzun kollu dize kadar beyaz (gömlek denilen içe giyilen elbise) giyerlerdi. Onun altında ayaklarına kadar uzanan, kalçadan lastikli dizlik ve iç zıbın denilen önde bele kadar, arkada da kalçayı örten bir iç giyimleri vardı. Ayrıca kadınlar içlerine camadan denilen daha çok beyaz kumaş üzerine işlemeli ya da renkli kumaşlar ile diktikleri, işli yerler öne gelecek şekilde bir içlik giyerlerdi. sıtma yeleğin boyun kısmı V şeklinde olduğu için boyundan yere kadar göğüslük takarlardı.
Entarinin altına acem şalı ya da gudulu/yörük kuşağı denilen uçkurlu diril kumaştan ipek ve pamuklu karışımlı kumaştan, paçaları lastikli şalvar tipinde olan guduludan giyerlerdi. Kadınlar dışarıya çıkacakları vakit önleri yanları yırtmaçlı, kolları uzun ve bol elbiseler giyip bunların üzerine işlemeli bir kemer takarlardı. Ayrıca kara çarşaf ve uzun bel kısmından büzgülü, koyu renkli bir başka sokak giysisi de vardı. Cumhuriyetin ilanından sonra car giyilmeyip pürgü adı verilen uçları saçaklı renkli bir şal örtülmeye başlandı.
Yeni gelinlerde ise, bu elbiselerin büzgülü olan kısımları ve boncuk işlemesiyle süslü olup, tepelik adı verilen daha çok altın paralarla ve çeşitli boncuk pullarla işlemeli alına takılan başlık, yazma ile tutturulup başa geçirilir ve saçla bir bütün oluşturulurdu. Normalde ise sade çeki ile aynı işlem yapılırdı. Bu elbiselerin üzerine yine ağır ve mütevazı altın bilezik, yüzük bele kadar sarkan kolye, altın-inci karışımlı küpe, cıngıl denilen gümüşten salkım zincirlerin ve paraların oluşturduğu bir göğüs takısı; ipe dizili boncuk takarlardı. Ellerine siyah eldiven takıp, içi aynalı çanta taşırlardı.
Evde nalın, dışarıda geçmeli ponponlu sivri burunlu bir ayakkabı, yaşlı kadınlar ise mest biçiminde ayakkabı, bunların içine de yün ve kıldan örülen nakışlı çorap giyerlerdi. Karahallı kadınındaki bu sadelik içeren giyimler, tarihten gelen bir mirasın sonucu ve yansımasıdır.
Erkek giyimi
Erkekler kadınlardan farklı olarak giyim konusunda daha sade ve rahattır. Erkek iç giyiminde, kadınlarınkinden farklı olarak göğnek boyları kısadır. Diz kapağına kadar bele iple bağlamalı, genellikle kadife kumaştan, ön kısmı işlemeli uçkurdan giyerlerdi. Dış giyim ise kemerli dizlerine kadar bolca uzanan sonra ayak bileklerine kadar daralan düğmeli külot pantolon veya şalvardan oluşurdu. İşlemeli uzun kollu cepken bele bağlanan bir ve yün çorap giysiyi tamamlardı. Gençlerin başında sadece kırmızı bir fes bulunurken yaşlılar bu kırmızı fesin üstüne tülbent sararak sarığın ucu yan tarafından sallanırdı. Cumhuriyetten sonra şapka inkılabıyla beraber fes ve sarığı bırakmak suretiyle fötr şapkaya geçilmiştir. Fötür şapka Karahallılı terziler tarafından dikilmiştir. Fakat fötr şapka tutulmamış ve altı köşeli kasketler yaygın olarak kullanılmıştır. Ayakkabı olarak lastik, kabarlı ve demirden yapılmış ayakkabılar kullanılmıştır. Ekonomik durumu iyi olan aileler Aydın ve Söke'den getirilmiş kunduralar giyerlerdi. Bu kunduraların ses çıkartması amacıyla alt tarafına lastik konulmak suretiyle gıcırdaması ve bu suretle gösterişli olması sağlanmıştı. Bu tür ayakkabılara gıncırdıklı ayakkabı denilmiştir. Dış cepken baştan düğmeli ve keçeden yapılmıştır. Pantolon ise paça kısmı dar ve düğmeli olurdu.
Karahallı'da terzilik mesleğinin yaygın olması elbise dikimini ve bulunmasını kolaylaştırmış aynı zamanda tertiplilik muhafaza edilmiştir. O dönem itibarıyla Karahallı'da her ne kadar tekstil yapılsa da kumaş Uşak'tan getirilmiştir.
Şenlikler
Clandras Festivali
Karahallı'nın Yunan işgalinden kurtuluş tarihi olan 2 Eylül'de Karahallı'da Clandras Festivali düzenlenir. Bu festival Dokuma Festivali olarak da bilinir. Festival adını Karahallı'daki Frigyalılar döneminden kalma tarihi Clandras Köprüsü'nden almıştır.
Karahallı Pazarı
Karahallı'da cumartesi günleri pazar kurulur. Bu pazara çevre köy ve ilçelerden müşteriler gelir.
Ekonomi
Osmanlı dönemi
14. yüzyıldan sonra başlayan Ulu Camii ismi geleneğine göre yerleşim biriminin oluşmasıyla beraber Türk İslam kültürü gereğince ilk olarak cami yapılır ve şehirleşme bu cami etrafında teşekkül eder. Bu cami Ulu Camii olarak nitelendirilir. Karahallı da bu geleneğe uygun olarak Ulu Camii etrafında yerleşim alanını oluşturmuştur. Ulu Camii merkez olmak üzere yakın bölgeler çarşı olarak nitelendirilmiş ve uzaklaşıldıkça da evler teşekkül etmiştir.
Daha önce konar-göçer hayata uygun olarak büyük oranda hayvancılıkla geçinen Türkmen grubu, geldikleri ilk zamanlarda buna devam etmiş ve aynı zamanda yerleşik hayata uygun olarak tarımla da meşgul olmuşlardır. Bu ekonomik faaliyet sadece kendi geçimlerini sağlamaktan ibaret olmuştur. Gelişen ve ileride Uşak'ın en büyük köylerinden olan Kara Halili'de coğrafyanın, tarım ve hayvancılığı karşılayamaması halkın farklı geçim kaynaklarına yönelmesine sebebiyet vermiştir. Geldikleri yöreye hemen hakim olan ve birbirine bağlı Türkmen grubu tarım ve hayvancılıktan farklı olarak, günümüzde Karahallı'nın en önemli geçim kaynağı olan tekstile yönelmişlerdir.
Tekstil o zamanın metotlarıyla, çadır dokumak için kullanılan küçük el tezgâhlarında kumaş dokuyarak yapılmıştır. Bu metot zamanla gelişim göstermiştir. Tarım alanlarının yetersiz, içme suyunun az oluşu hayvancılığın bitmesine sebep olmuş, tarım ise sadece ailevi ihtiyaçları karşılamak için az da olsa devam etmiştir. Tarım ürünleri içinde coğrafyaya uygun olarak buğday, az da olsa pamuk, bostan, üzüm ve çeşitli sert coğrafyaya uygun meyve ağaçları vardır.
Karahallı'nın sarp, aynı zamanda ulaşım yollarına uzak oluşu, ekonomik faaliyetlerin gelişmemesine sebep olmuştur. Tekstil hayatına giren Karahallı halkı, kumaş dokuma aletlerinin yetersiz olmasından dolayı yakındaki Denizli ve Uşak'tan kumaş getirip işleyerek terzilik sanatını geliştirmişlerdir. Bu kumaşları hazır elbise haline getirip yakın yerleşim bölgelerine (Alaşehir, Dinar, Uşak, Manisa) giderek ürettikleri ürünleri satmışlardır. Bu vesile ile ticaret hayatına giren Karahallı halkı, ilerleyen zamanlarda Uşak'tan deri getirmek suretiyle ayakkabıcılık sektörüne de girmişlerdir. Meslek grupları teşekkül etmiş ve aynı zamanda çeşitli meslekler Karahallı'ya getirilmiştir. Bu mesleklerin Karahallı'ya gelişlerinin temelinde, Karahallı halkının akıllı bir politika güderek dışarıdan gelen bekar meslek erbaplarını, Karahallı içinden bir kızla evlendirip onun evini yaptıktan sonra Karahallı'da kalmasını sağlamaları yatmaktadır. Bu suretle çeşitli meslekler ve kültürel motifler Karahallı'ya girmiştir. Örneğin Berberler sülalesinden merhum Hafız Veli Çimen'in babasının dedesi Denizli'ye bağlı Süller kasabasından her ay Karahallı'ya tıraş için gelen bir bekar olup, Karahallı'da evlendirilerek berberlik mesleğini Karahallı'ya getiren ve yaygınlaştıran kişidir. Tekstil bu dönemde daha üretim aşamasına tam manasıyla geçmiş değildir. Tekstil, önemini Cumhuriyet'in ilanından sonra kazanacaktır.
Karahallı'da ticaretin yaygınlaşmasında lonca adı verilen, dışarıdan gelen tüccarların konaklayıp satış yapmaları için yapılmış yarı kapalı pazarların da etkisi çoktur. Karahallı'da Şeyhlü ve Kasab adıyla Uşak Salnameleri'nde geçen iki pazar olduğu bilinmektedir. Develerle gelen tüccarlar bu loncalara yerleşirdi. Yüksek Türk kültürünün getirmiş olduğu yardımlaşma ve misafirseverlik sonucu olarak bu tüccarların yiyecek ihtiyaçları lonca etrafında bulunan evlerde oturanlar tarafından karşılanırdı. Pazar günleri Ulu Camii imamı tarafından dua edilir ve pazar açılırdı. Tüccarlar, birbirlerini denetlemek suretiyle asayiş ve ticaret ahlakının devamını sağlarlardı.
Gelişen meslek adabına göre yetiştirilmiş ve sonunda usta olan çırak, ustası tarafından kuşak bağlanıp, makas verilerek ustalığı belgelenirdi. Çırak herkese yemek dağıtarak artık usta olduğunu ilan ederdi. Bu ve benzeri gelenekler Karahallı'da ticarete ve mesleğe duyulan saygıyı göstermektedir. Ticari hayattaki bu gelişim kısa zamanda halkın refah düzeyini arttırmıştır.
Karahallı'da ticaretin bu denli gelişmesi, Cumhuriyet'in ilanından günümüze kadar Karahallı için ticareti tek geçim kaynağı haline getirmiştir. Tüccarların dışarıya çıkarak ürünlerini pazarlamaları, onların değişik hayat tarzlarını görmeleri, ilerleyen zamanlarda tek geçim kaynağı olan dokuma tezgâhlarının Karahallı'ya girmesine vesile olacaktır.
İlerleyen süreçte Osmanlı Devleti'nde meydana gelen gerileme ile beraber tüm Anadolu'da olduğu gibi Karahallı'da da ekonomi gerilemiştir. I. Dünya Savaşı yıllarında üretim durmuş, yurt içine giren ucuz mallar el sanatlarını yok olma tehlikesiyle karşı karşıya getirmiştir. Savaş yıllarındaki ağır savaş masrafları ve insan gücünün yok oluşu, Karahallı'da yaşamı güçleştirmiştir. Un bulamayan Karahallı halkı dağdan topladığı bıtırak denen yabani otu öğüterek un haline getirmiş ve bunu yemiştir. Yağ ise sadece hayvan, haşhaş ve susamdan az miktarda elde edilerek kıt kanaat kullanılmıştır. Değişen ekonomi ancak Cumhuriyet sonrasında yeniden hayat bulabilmiş ve gelişmiştir.
Tarım ve tekstil
Dokumacılık
Karahallı da ekonomi tekstile dayanmaktadır. İlçedeki tekstil üretimi Osmanlı İmparatorluğu döneminde el tezgâhları ile başlamıştır. Dokumacılık temel gelir kaynağıdır.
1940'lı yılların sonlarına kadar daha çok beyaz mal yani astar ve kaput dokunurdu. O dönemde renkli dokumalar da yapılıyordu. Kareli bez dokunurdu. Buna satranç tablasına benzediği için satrançda denirdi. El tezgâhlarında diril, peştamal, tülbent, keme, zifir, kutmu, üstlük, güvercin gözü, çarşaf ve hatta el havlusu da dokunurdu. Güvercin gözü denilen dokunmuş maldan pantolon dikilip çevre pazarlarda satılırdı. Üstlük dokunduktan sonra özel ipekle işleme yapılırdı. İşleme yapılan üstlükler ve diğer dokunan renkli bezler Kütahya çevrelerinde çokça satılır, atlarla gidilen köylerde de pazarlanırdı.
1950 sonrası el dokumacılığı aile geçimini sağlayacak düzeyden uzaklaştı. Ama yine de devam edilmek zorundaydı. Ancak yeni arayışlara girildi. Dokumacılık makinalaştı. Eskiden beri var olan seyyar manifaturacılığa biraz daha hız verildi. Kara vasıtaları çoğaldığı için bazı tüccarlar otobüs veya kamyonlarla pazarlara mallarını götürüp Uşak, Çivril, Banaz, Dumlupınar gibi yerlere gidip geldiler. Bu arada at sırtında gezerek ticaretini sürdürenler de az değildi.
Karahallı'ya dokuma tezgâhlarında kullanılabilecek elektrik 1960 yılında geldi. Bu tarihten önce 1954 yılında belediyenin çabası ile bir dizel elektrik üreticisi temin edildi. Bu yalnız ışıklandırmada kullanılıyor, akşam saatlerinde çalıştırılıp gece saat 24:00'te durduruluyordu. 28 Mart 1960 tarihinde Banaz Çayı üzerine kurulan hidroelektrik santrali üretime başladı. Daha sonra her alanda kullanılan kaput bezi üretimine hız verildi.
Kısaca el tezgâhları ile başlanılan tekstil sanayi zamanla teknolojiye ayak uydurmuştur. Bugün bilgisayarlı hızlı üreten bir yapıdadır.
İlçedeki tekstilci iş adamları teknolojik gelişmelere ayak uydurmuşlar ve Karahallı'da her türlü tekstil üretimi yapabilecek tecrübe, birikim ve imkânlara sahip olmuşlardır. Karahallı Türkiye'nin en önemli tekstil üretim merkezlerinden biri konumundadır.
İlçede tahminen 1000 - 1200 adet dokuma tezgâhı bulunmakta olup, üretim ufak atölye ve büyük modern fabrikalarda yapılmaktadır. İlçedeki pamuklu dokuma sanayi uluslararası piyasalarla iş yapma yönünde ilerlemektedir.
Tarım
İlçe bölgesinde tarım ikinci planda kalmış olup, sulama olmaksızın tarım yapılır.
Bölgede buğday, tütün, mercimek, nohut, pamuk, haşhaş, susam ve üzüm gibi ürünler yetiştirilir. Bölgede çok çeşitli siyah ve yeşil üzüm bağları bulunur. Bölgede üretilen üzümler 17 km uzaklıktaki komşu ilçe Bekilli'de şarap yapılır. Bölge şarabı çok kaliteli ve meşhurdur.
Eğitim
Karahallı' da 12 ilköğretim okulu, 1 lise ve 1 meslek yüksekokulu bulunmaktadır. 1993-1994 yılı eğitim öğretim yılında eğitime başlayan meslek yüksekokulu Afyon Kocatepe Üniversitesi bünyesinde eğitim-öğretim devam etmekteyken 2006 yılında Uşak Üniversitesi' ne bağlandı.
Kaynakça
- ^ (2001). 15. ve 16. Yüzyıl Osmanlı Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik tarihi. İstanbul: Filiz Kitabevi. s. 331. ISBN .
- ^ Çakmak, Biray (2014). "Osmanlı Taşrasında Yönetilme Kaygıları:Karahallı Mülkî Nahiyesi'nin Kuruluşu" (PDF). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19. Hacettepe Üniversitesi. ss. 10,14. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ Özav, Lütfi; Kaya, Ahmet (2008). "NÜFUSU GİDEREK AZALAN BİR YÖRE;"KARAHALLI İLÇESİ"". Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1 (2). DergiPark. s. 5. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Karahallı Nüfusu - Uşak". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Uşak Karahallı Nüfusu". nufusune.com.
- ^ , Cumhuriyet'in İlk Yıllarında Uşak, İzmir, 1998, s.92
- ^ 1967 İl Yıllığı, Uşak Valiliği, s.82
- ^ Solak, a.g.t., s.90
- ^ Özkan TOPÇU / Afyon Kocatepe Üniversitesi Tarih Bölümü Araştırma Tezleri
- ^ Şerafettin POLAT/Karahallı Aylık Haber Bülteni (Polat'ın Kaleminden)
- ^ Uşak Valiliği[]
Dış bağlantılar
- Selim Gümüş-Karahallı Resimleri21 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karahallı için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Karahalli haber gazete kitap akademik JSTOR Eylul 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Karahalli Usak ilinin bir ilcesidir KarahalliIlceTurkiye deki yeriIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlUsakCografi bolgeEge BolgesiIdare KaymakamFunda Hamza Caldagi Belediye baskaniRamazan Karakaya CHP Yuzolcumu Toplam323 km Rakim873 mNufus 2018 Toplam10 457 Kir4 317 Sehir5 729Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu64700Il alan kodu0276Il plaka kodu64Resmi site BelediyeEtimolojiKarahalli ismi Bozulus Turkmenleri nin Danismendli ormaginin Karahalillu adli cemaatinden gelmektedir Konar gocer yasayan Karahalillu cemaati uyelerinin yerlesik duzene gecmesiyle de gunumuz yerlesimi olusmustur Bundan 700 yil once Danismentliler Suleymanli Oymagi nda tabi Karahalilogullari Omerlisi ve digerleri Karahalli bolgesine iskan edildiler Bu bolgeye yerlesen Kara Halili Turkmen oymagi tarihi surec icerisinde konar gocer hayat seklinden yerlesik hayata uyum saglamis ve kulturel yapilarinda gocebe hayat tarzinin motiflerini de barindirmislardir Kara Halil Ogullari Karahalli bolgesine yayilarak civar bolgelerde de yerlesim birimleri olusturmuslardir Boylece Karahalil in yerlestigi koyun adi Karahalli Garib Hasan in yerlestigi koyun adi Karbasan Kara Bedir in yerlestigi koyun adi Karabedirler Deli Hidir in yerlestigi koyun adi Delihidirli Koyu olarak zaman icerisinde degisiklige ugramistir kaynak belirtilmeli CografyaKuzeydogusunda Sivasli Usak batisinda Ulubey Usak guneydogusunda Civril Denizli ve guneybatisinda Bekilli Denizli guneyinde Cal Denizli kuzeyinde Usak merkez ilceleri bulunmaktadir Ilcenin toplam yuzolcumu 337 km olup rakimi 873 m dir Ilceden gecen tek akarsu Banaz Cayi dir ve Ege Denizi ne Didim civarlarindan dokulur Iklim Karahalli da karasal iklim hukum surer Yazlari sicak ve kurak kislari soguk ve kar yagislidir Yagislar kisin ve ilkbaharda gorulur Yillik sicaklik ortalamasi 12 9 C dur TarihceIlcenin tarihini ortaya koyacak kesin bilgiler yoktur MO 4000 yillarda bolgede yerlesilmeye baslanmistir MO 1800 yillarda Hititler bolgeye gelmislerdir MO 1200 lu yillarda Frigyalilarin egemenligine gecmistir Bolge MO 547 de Pers imparatoru Kirus ile Perslerin eline gecmistir MO 324 Buyuk Iskender Persleri maglup ederek Makedonya devletini kurmustur MO 260 da Bergama Kralligi ve M O 132 ile MS 395 yillari arasinda bolge Roma Imparatorlugu hakimiyetinde kalmistir Bolgede MS 165 yilinda Pepouza sehri kurulmustur Bolge 395 ten 1072 ye kadar Bizans hakimiyetinde kalmistir 1071 yilinda Malazgirt te Selcuklu Turkleri ile Bizanslilar arasindaki Turklerin zaferi ile sonuclanan savastan sonra bolge Selcuklu Devleti hakimiyetine girmistir 13 yuzyilda da Turkler bolgeye gelip bugunku Karahalli sehrini kurmuslardir 13 14 yuzyil Germiyanogullari hakimiyetindeki ilce 1429 yilindan itibaren Osmanli Imparatorlugu na baglanmistir Osmanli donemi Osmanli kaynaklarina gore ilk defa II Beyazid doneminde yapilan tahrir kayitlarinda gecmektedir Bu donemde Gobek Ulugobek nahiyesine bagli Kara Halillu adinda 23 haneli bir koy olan yerlesim 1520 yili tahririnde Usak kazasina bagli 9 hanelik ve 1570 yili tahririnde de 16 hanelik bir koy olarak kaydedilmistir II Beyazid doneminden 1520 yilina kadar gecen kisa sure zarfinda 23 hanelik koyun 9 haneye dusmesinde bazi hanelerin civarda yeni koy kurmasindan kaynaklanmis olmasini akla getirmektedir Uzun yillar koy statusunde olan yerlesim 14 Ocak 1907 tarihinde 24 koyun bagli bulundugu nahiye merkezi oldu Idari anlamda 1907 yilinda nahiye olan yerlesim bu tarihten askeri olarak Asakir i Mansure i Muhammediyye ordusunun duzenlenmesi kapsaminda olusturulan Usak Redif Taburu nun teskilat yapisi icerisinde 4 Bolugunun askeri nahiye merkezi konumundaydi 1898 yili kayitlarina gore 397 haneli yerlesimde 2500 civarinda kisi yasiyordu Koyluler 1889 tarihinde Denizli Sancagi nin Cal Kazasi na baglanmak icin Dahiliye Nezaretine basvurmakla birlikte Sura yi Devlet tarafindan bu talep kabul edilmemistir Kurtulus Savasi Bati Cephesi harekati icinde Sandikli Civril Cal ve Usak kesimi icinde Karahalli nin da yeri vardir 28 Agustos 1920 de Yunan isgaline ugramis olan Karahalli ilcesi 2 Eylul 1922 tarihinde Yunan isgalinden kurtarilmistir Cumhuriyet donemi 1928 yili kayitlarina gore Usak nahiyesi 15 koyden meydana gelmekteydi Usak 9 Temmuz 1953 yilinda Kutahya dan ayrilarak il statusune kavustuktan sonra Karahalli da 9 Temmuz 1953 tarihinde Usak iline bagli ilce merkezi olmustur Tarihi eserler Karahalli da Lidyalilar Romalilar Selcuklu Hanedani ve Osmanlilar doneminden bazi kalintilar olmakla birlikte en onemli tarihi eser Clandras Koprusu dur Ayrica Hristiyanligin 7 mezhebinden biri olan ve uzun suredir yerlesim yeri bulunamayan Montanism mezhebinin merkezi antik Pepuza kenti ilceye bagli Karayakuplu koyunun 3 km guneyinde Banaz Cayi nin kiyisinda bulunmustur Nufus2020 yili nufus verilerine gore ilcenin merkez nufusu resmi kayitlara gore 5 729 olup koyleriyle birlikte toplam ilce nufusu 10 046 dir Karahalli disinda yasayan Karahallililarla birlikte yaz aylarinda ilcenin toplam nufusunun 35 40 bin civarina ciktigi dusunulmektedir Karahalli ya bagli 13 adet koy mevcut olup eskiden belde olan Karbasan Karahalli merkez ilceye 2014 yilinda koy 2018 yilinda ise mahalle olarak baglandi Yil Toplam Sehir Kir1955 16 768 4 922 11 8461960 16 855 4 771 12 0841965 15 732 4 987 10 7451970 15 505 4 553 10 9521975 17 126 5 539 11 5871980 18 059 5 801 12 2581985 18 753 5 923 12 8301990 18 609 5 839 12 7702000 14 423 5 243 9 1802007 12 614 4 528 8 0862008 12 502 4 602 7 9002009 12 167 4 511 7 6562010 11 750 4 393 7 3572011 11 353 4 207 7 1462012 11 195 4 204 6 9912013 11 283 4 450 6 8332014 10 769 4 106 6 6632015 10 624 4 127 6 4972016 10 365 4 010 6 3552017 10 241 3 969 6 2722018 10 457 5 884 4 5732019 10 139 5 718 4 4212020 10 046 5 729 4 317KulturGiyim Kadin giyimi Karahallili kadin Turk Islam inancina uygun gosteristen ve satafattan uzak kadinligini disa vuran mutevazi bir sekilde toplumun o donemde ongordugu normlar dogrultusunda giyinirdi Giyimlerinde Anadolu motiflerini canli tutan dogal sanat eserlerini sergilemekten cekinmezdi Onemli gunlerde o gune has giyimleriyle belli bir yapida renk mozaigini giyimiyle olustururdu Onceleri Karahalli da kadinlar yakasi yuvarlak uzun etekli uzun kollu dize kadar beyaz gomlek denilen ice giyilen elbise giyerlerdi Onun altinda ayaklarina kadar uzanan kalcadan lastikli dizlik ve ic zibin denilen onde bele kadar arkada da kalcayi orten bir ic giyimleri vardi Ayrica kadinlar iclerine camadan denilen daha cok beyaz kumas uzerine islemeli ya da renkli kumaslar ile diktikleri isli yerler one gelecek sekilde bir iclik giyerlerdi sitma yelegin boyun kismi V seklinde oldugu icin boyundan yere kadar gogusluk takarlardi Entarinin altina acem sali ya da gudulu yoruk kusagi denilen uckurlu diril kumastan ipek ve pamuklu karisimli kumastan pacalari lastikli salvar tipinde olan guduludan giyerlerdi Kadinlar disariya cikacaklari vakit onleri yanlari yirtmacli kollari uzun ve bol elbiseler giyip bunlarin uzerine islemeli bir kemer takarlardi Ayrica kara carsaf ve uzun bel kismindan buzgulu koyu renkli bir baska sokak giysisi de vardi Cumhuriyetin ilanindan sonra car giyilmeyip purgu adi verilen uclari sacakli renkli bir sal ortulmeye baslandi Yeni gelinlerde ise bu elbiselerin buzgulu olan kisimlari ve boncuk islemesiyle suslu olup tepelik adi verilen daha cok altin paralarla ve cesitli boncuk pullarla islemeli alina takilan baslik yazma ile tutturulup basa gecirilir ve sacla bir butun olusturulurdu Normalde ise sade ceki ile ayni islem yapilirdi Bu elbiselerin uzerine yine agir ve mutevazi altin bilezik yuzuk bele kadar sarkan kolye altin inci karisimli kupe cingil denilen gumusten salkim zincirlerin ve paralarin olusturdugu bir gogus takisi ipe dizili boncuk takarlardi Ellerine siyah eldiven takip ici aynali canta tasirlardi Evde nalin disarida gecmeli ponponlu sivri burunlu bir ayakkabi yasli kadinlar ise mest biciminde ayakkabi bunlarin icine de yun ve kildan orulen nakisli corap giyerlerdi Karahalli kadinindaki bu sadelik iceren giyimler tarihten gelen bir mirasin sonucu ve yansimasidir Erkek giyimi Erkekler kadinlardan farkli olarak giyim konusunda daha sade ve rahattir Erkek ic giyiminde kadinlarinkinden farkli olarak gognek boylari kisadir Diz kapagina kadar bele iple baglamali genellikle kadife kumastan on kismi islemeli uckurdan giyerlerdi Dis giyim ise kemerli dizlerine kadar bolca uzanan sonra ayak bileklerine kadar daralan dugmeli kulot pantolon veya salvardan olusurdu Islemeli uzun kollu cepken bele baglanan bir ve yun corap giysiyi tamamlardi Genclerin basinda sadece kirmizi bir fes bulunurken yaslilar bu kirmizi fesin ustune tulbent sararak sarigin ucu yan tarafindan sallanirdi Cumhuriyetten sonra sapka inkilabiyla beraber fes ve sarigi birakmak suretiyle fotr sapkaya gecilmistir Fotur sapka Karahallili terziler tarafindan dikilmistir Fakat fotr sapka tutulmamis ve alti koseli kasketler yaygin olarak kullanilmistir Ayakkabi olarak lastik kabarli ve demirden yapilmis ayakkabilar kullanilmistir Ekonomik durumu iyi olan aileler Aydin ve Soke den getirilmis kunduralar giyerlerdi Bu kunduralarin ses cikartmasi amaciyla alt tarafina lastik konulmak suretiyle gicirdamasi ve bu suretle gosterisli olmasi saglanmisti Bu tur ayakkabilara gincirdikli ayakkabi denilmistir Dis cepken bastan dugmeli ve keceden yapilmistir Pantolon ise paca kismi dar ve dugmeli olurdu Karahalli da terzilik mesleginin yaygin olmasi elbise dikimini ve bulunmasini kolaylastirmis ayni zamanda tertiplilik muhafaza edilmistir O donem itibariyla Karahalli da her ne kadar tekstil yapilsa da kumas Usak tan getirilmistir Senlikler Clandras Festivali Karahalli nin Yunan isgalinden kurtulus tarihi olan 2 Eylul de Karahalli da Clandras Festivali duzenlenir Bu festival Dokuma Festivali olarak da bilinir Festival adini Karahalli daki Frigyalilar doneminden kalma tarihi Clandras Koprusu nden almistir Karahalli Pazari Karahalli da cumartesi gunleri pazar kurulur Bu pazara cevre koy ve ilcelerden musteriler gelir EkonomiOsmanli donemi 14 yuzyildan sonra baslayan Ulu Camii ismi gelenegine gore yerlesim biriminin olusmasiyla beraber Turk Islam kulturu geregince ilk olarak cami yapilir ve sehirlesme bu cami etrafinda tesekkul eder Bu cami Ulu Camii olarak nitelendirilir Karahalli da bu gelenege uygun olarak Ulu Camii etrafinda yerlesim alanini olusturmustur Ulu Camii merkez olmak uzere yakin bolgeler carsi olarak nitelendirilmis ve uzaklasildikca da evler tesekkul etmistir Daha once konar gocer hayata uygun olarak buyuk oranda hayvancilikla gecinen Turkmen grubu geldikleri ilk zamanlarda buna devam etmis ve ayni zamanda yerlesik hayata uygun olarak tarimla da mesgul olmuslardir Bu ekonomik faaliyet sadece kendi gecimlerini saglamaktan ibaret olmustur Gelisen ve ileride Usak in en buyuk koylerinden olan Kara Halili de cografyanin tarim ve hayvanciligi karsilayamamasi halkin farkli gecim kaynaklarina yonelmesine sebebiyet vermistir Geldikleri yoreye hemen hakim olan ve birbirine bagli Turkmen grubu tarim ve hayvanciliktan farkli olarak gunumuzde Karahalli nin en onemli gecim kaynagi olan tekstile yonelmislerdir Tekstil o zamanin metotlariyla cadir dokumak icin kullanilan kucuk el tezgahlarinda kumas dokuyarak yapilmistir Bu metot zamanla gelisim gostermistir Tarim alanlarinin yetersiz icme suyunun az olusu hayvanciligin bitmesine sebep olmus tarim ise sadece ailevi ihtiyaclari karsilamak icin az da olsa devam etmistir Tarim urunleri icinde cografyaya uygun olarak bugday az da olsa pamuk bostan uzum ve cesitli sert cografyaya uygun meyve agaclari vardir Karahalli nin sarp ayni zamanda ulasim yollarina uzak olusu ekonomik faaliyetlerin gelismemesine sebep olmustur Tekstil hayatina giren Karahalli halki kumas dokuma aletlerinin yetersiz olmasindan dolayi yakindaki Denizli ve Usak tan kumas getirip isleyerek terzilik sanatini gelistirmislerdir Bu kumaslari hazir elbise haline getirip yakin yerlesim bolgelerine Alasehir Dinar Usak Manisa giderek urettikleri urunleri satmislardir Bu vesile ile ticaret hayatina giren Karahalli halki ilerleyen zamanlarda Usak tan deri getirmek suretiyle ayakkabicilik sektorune de girmislerdir Meslek gruplari tesekkul etmis ve ayni zamanda cesitli meslekler Karahalli ya getirilmistir Bu mesleklerin Karahalli ya gelislerinin temelinde Karahalli halkinin akilli bir politika guderek disaridan gelen bekar meslek erbaplarini Karahalli icinden bir kizla evlendirip onun evini yaptiktan sonra Karahalli da kalmasini saglamalari yatmaktadir Bu suretle cesitli meslekler ve kulturel motifler Karahalli ya girmistir Ornegin Berberler sulalesinden merhum Hafiz Veli Cimen in babasinin dedesi Denizli ye bagli Suller kasabasindan her ay Karahalli ya tiras icin gelen bir bekar olup Karahalli da evlendirilerek berberlik meslegini Karahalli ya getiren ve yayginlastiran kisidir Tekstil bu donemde daha uretim asamasina tam manasiyla gecmis degildir Tekstil onemini Cumhuriyet in ilanindan sonra kazanacaktir Karahalli da ticaretin yayginlasmasinda lonca adi verilen disaridan gelen tuccarlarin konaklayip satis yapmalari icin yapilmis yari kapali pazarlarin da etkisi coktur Karahalli da Seyhlu ve Kasab adiyla Usak Salnameleri nde gecen iki pazar oldugu bilinmektedir Develerle gelen tuccarlar bu loncalara yerlesirdi Yuksek Turk kulturunun getirmis oldugu yardimlasma ve misafirseverlik sonucu olarak bu tuccarlarin yiyecek ihtiyaclari lonca etrafinda bulunan evlerde oturanlar tarafindan karsilanirdi Pazar gunleri Ulu Camii imami tarafindan dua edilir ve pazar acilirdi Tuccarlar birbirlerini denetlemek suretiyle asayis ve ticaret ahlakinin devamini saglarlardi Gelisen meslek adabina gore yetistirilmis ve sonunda usta olan cirak ustasi tarafindan kusak baglanip makas verilerek ustaligi belgelenirdi Cirak herkese yemek dagitarak artik usta oldugunu ilan ederdi Bu ve benzeri gelenekler Karahalli da ticarete ve meslege duyulan saygiyi gostermektedir Ticari hayattaki bu gelisim kisa zamanda halkin refah duzeyini arttirmistir Karahalli da ticaretin bu denli gelismesi Cumhuriyet in ilanindan gunumuze kadar Karahalli icin ticareti tek gecim kaynagi haline getirmistir Tuccarlarin disariya cikarak urunlerini pazarlamalari onlarin degisik hayat tarzlarini gormeleri ilerleyen zamanlarda tek gecim kaynagi olan dokuma tezgahlarinin Karahalli ya girmesine vesile olacaktir Ilerleyen surecte Osmanli Devleti nde meydana gelen gerileme ile beraber tum Anadolu da oldugu gibi Karahalli da da ekonomi gerilemistir I Dunya Savasi yillarinda uretim durmus yurt icine giren ucuz mallar el sanatlarini yok olma tehlikesiyle karsi karsiya getirmistir Savas yillarindaki agir savas masraflari ve insan gucunun yok olusu Karahalli da yasami guclestirmistir Un bulamayan Karahalli halki dagdan topladigi bitirak denen yabani otu oguterek un haline getirmis ve bunu yemistir Yag ise sadece hayvan hashas ve susamdan az miktarda elde edilerek kit kanaat kullanilmistir Degisen ekonomi ancak Cumhuriyet sonrasinda yeniden hayat bulabilmis ve gelismistir Tarim ve tekstil Dokumacilik Karahalli da ekonomi tekstile dayanmaktadir Ilcedeki tekstil uretimi Osmanli Imparatorlugu doneminde el tezgahlari ile baslamistir Dokumacilik temel gelir kaynagidir 1940 li yillarin sonlarina kadar daha cok beyaz mal yani astar ve kaput dokunurdu O donemde renkli dokumalar da yapiliyordu Kareli bez dokunurdu Buna satranc tablasina benzedigi icin satrancda denirdi El tezgahlarinda diril pestamal tulbent keme zifir kutmu ustluk guvercin gozu carsaf ve hatta el havlusu da dokunurdu Guvercin gozu denilen dokunmus maldan pantolon dikilip cevre pazarlarda satilirdi Ustluk dokunduktan sonra ozel ipekle isleme yapilirdi Isleme yapilan ustlukler ve diger dokunan renkli bezler Kutahya cevrelerinde cokca satilir atlarla gidilen koylerde de pazarlanirdi 1950 sonrasi el dokumaciligi aile gecimini saglayacak duzeyden uzaklasti Ama yine de devam edilmek zorundaydi Ancak yeni arayislara girildi Dokumacilik makinalasti Eskiden beri var olan seyyar manifaturaciliga biraz daha hiz verildi Kara vasitalari cogaldigi icin bazi tuccarlar otobus veya kamyonlarla pazarlara mallarini goturup Usak Civril Banaz Dumlupinar gibi yerlere gidip geldiler Bu arada at sirtinda gezerek ticaretini surdurenler de az degildi Karahalli ya dokuma tezgahlarinda kullanilabilecek elektrik 1960 yilinda geldi Bu tarihten once 1954 yilinda belediyenin cabasi ile bir dizel elektrik ureticisi temin edildi Bu yalniz isiklandirmada kullaniliyor aksam saatlerinde calistirilip gece saat 24 00 te durduruluyordu 28 Mart 1960 tarihinde Banaz Cayi uzerine kurulan hidroelektrik santrali uretime basladi Daha sonra her alanda kullanilan kaput bezi uretimine hiz verildi Kisaca el tezgahlari ile baslanilan tekstil sanayi zamanla teknolojiye ayak uydurmustur Bugun bilgisayarli hizli ureten bir yapidadir Ilcedeki tekstilci is adamlari teknolojik gelismelere ayak uydurmuslar ve Karahalli da her turlu tekstil uretimi yapabilecek tecrube birikim ve imkanlara sahip olmuslardir Karahalli Turkiye nin en onemli tekstil uretim merkezlerinden biri konumundadir Ilcede tahminen 1000 1200 adet dokuma tezgahi bulunmakta olup uretim ufak atolye ve buyuk modern fabrikalarda yapilmaktadir Ilcedeki pamuklu dokuma sanayi uluslararasi piyasalarla is yapma yonunde ilerlemektedir Tarim Ilce bolgesinde tarim ikinci planda kalmis olup sulama olmaksizin tarim yapilir Bolgede bugday tutun mercimek nohut pamuk hashas susam ve uzum gibi urunler yetistirilir Bolgede cok cesitli siyah ve yesil uzum baglari bulunur Bolgede uretilen uzumler 17 km uzakliktaki komsu ilce Bekilli de sarap yapilir Bolge sarabi cok kaliteli ve meshurdur EgitimKarahalli da 12 ilkogretim okulu 1 lise ve 1 meslek yuksekokulu bulunmaktadir 1993 1994 yili egitim ogretim yilinda egitime baslayan meslek yuksekokulu Afyon Kocatepe Universitesi bunyesinde egitim ogretim devam etmekteyken 2006 yilinda Usak Universitesi ne baglandi Kaynakca 2001 15 ve 16 Yuzyil Osmanli Kaynaklarina Gore Usak Kazasinin Sosyal ve Ekonomik tarihi Istanbul Filiz Kitabevi s 331 ISBN 9753682239 Cakmak Biray 2014 Osmanli Tasrasinda Yonetilme Kaygilari Karahalli Mulki Nahiyesi nin Kurulusu PDF Cumhuriyet Tarihi Arastirmalari Dergisi 19 Hacettepe Universitesi ss 10 14 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2020 Ozav Lutfi Kaya Ahmet 2008 NUFUSU GIDEREK AZALAN BIR YORE KARAHALLI ILCESI Usak Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 2 DergiPark s 5 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2020 Arsivlenmis kopya 20 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2015 1955 Genel Nufus Sayimi PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 Il Ilce Bucak ve Koyler itibariyla nufus PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Karahalli Nufusu Usak nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Usak Karahalli Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Cumhuriyet in Ilk Yillarinda Usak Izmir 1998 s 92 1967 Il Yilligi Usak Valiligi s 82 Solak a g t s 90 Ozkan TOPCU Afyon Kocatepe Universitesi Tarih Bolumu Arastirma Tezleri Serafettin POLAT Karahalli Aylik Haber Bulteni Polat in Kaleminden Usak Valiligi olu kirik baglanti Dis baglantilarWikimedia Commons ta Karahalli ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Selim Gumus Karahalli Resimleri21 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Karahalli icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft