Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çorum, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde yer alan bir ildir.
| Çorum | |
|---|---|
 | |
 İlin Türkiye'deki konumu | |
 İl sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Vali | Zülkif Dağlı |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 12.428 km² |
| Rakım | 820 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 527.220 |
| • Yoğunluk | 43/km² |
| • Kır | 152.244 |
| • Şehir | 374976 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 364 |
| İl plaka kodu | 19 |
Resmî site çorum.gov.tr | |
04 Şubat 2021 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 14 İlçe, 16 belediye, bu belediyelerde 126 mahalle, ayrıca 759 köy bulunmaktadır.
Çorum ili, leblebisi ile tanınır. İlde toprak ve makine endüstrisi oldukça gelişmiştir. Osmancık ilçesinde pirinç üretimi etkin bir şekilde yapılmaktadır. Kapari bitkisinin Türkiye'deki anavatanı Osmancık ilçesidir.
Tarihçe
Çorum il toprakları tarihi devirlerin en başından beri insan yerleşimine sahip olmuştur. Kadim Hititler'in başkenti Hattuşaş Çorum ilindedir. Tarihi devirlere bakıldığında Alacahöyük, Hattuşaş, İskilip, Kuşsaray, Pazarlı, Eskiyapar, Büyükgülücek ve Balimsultan köyü çevresinde yapılan arkeolojik kazılarda ve toprak üstü buluntularından anlaşılır ki Bakır Çağı ile Tunç Çağı zamanlarına giden araç, gereç ve silahlar bulunmuştur.
- MÖ ? - - Kalkolitik Dönem
- MÖ 3000 - - İlk Tunç Çağı, (bu dönemden kalma Bayat ilçesine 15 km uzaklıkta Dere Kutuğun köyünde bakır izabe ocağı (dökümhane) olduğu MTA tarafından bulunmuştur).
- - - Orta Tunç Çağı
- MÖ 3000? - - ve İskilip merkezinde Anadolu'nun ilk sağlık kültü olan ve suyu kenarındaki Asklepios'un kurulması
- ? - - Kaşkalar
- - - Hitit Krallığı
- - - Hitit İmparatorluğu
- - (Kızılırmak'ın batısı)
- MÖ 750 - MÖ 330 Frig
- MÖ 676 - İskit akınları
- - MÖ 332 - Pers akınları (Kızılırmak'ın doğusu)
- MÖ 300 - MÖ 200 Galat egemenliği, İskilip, Galatların ikinci krallık merkezi oldu.
- MÖ 323 - MS 170 - Kapadokya (Kızılırmak'ın doğusu)
- MÖ - MS - Pontus
- 175 - 395 - Roma İmparatorluğu
- 395 - 1071 - Bizans İmparatorluğu hükümdarlığı dönemi
- 3 Eylül 968 - Çorum, Amasya ve Kastamonu civarında deprem
- 1050 - Merkez üssü Amasya olan bir deprem
- 1074 - Çorum'un Bizans İmparatorluğu'nun elinden alınması.
- 1075 - Çorum'un Bizans'tan alındığı yıl yaşanan Danişmend depremi
- 1080 - Türklerin (Danişmentliler Beyliği'nin) yöreye kalıcı olarak yerleşmeleri ve şimdiki Çorum şehrini kurmaları
- 1097 - 1101 - Haçlı ordusunun saldırısı
- 1109 - Danişmentlilerin yöreye tamamen egemen olmaları
- 1175 - Anadolu Selçukluları'nın eline geçti.
- 1240 - Babai ayaklanması
- 1240+ - İskilip; Ceceli Aşireti Cece oğullarından Yahya Bey’in idaresinde girer daha sonra Nureddin Caca aşiret beyi olur.
- 1257 - İskilip, Ulucami (Çarşı Camii) deprem nedeniyle yıkıldı ve yeniden yapıldı
- 1272 - Aslen İskilipli olan Kırşehir Emiri Caca Nureddin () İskilip'e vakıf olarak medrese, camii ve hamam yaptırdığına dair vakfiyenameyi kaleme alır. İskilip kütüphanesinde yazılı tarih içinde ilk kuruluşu da bu vakfiyede yer alan medrese kitaplığına dayanır.
- 1283 - Mecitözü Elvan Çelebi Tekkesi açıldı.
- 1300 - iskilip ilçesi merkezli olarak bölge Germiyanoğullarının idaresine girdi.
- 1344 - İskilip ilçesi'nin batısında yer alan dağlık alanlar sınır olmak üzere bölge Eretna Beyliği'ne dahil oldu.
- 1352 - Mecitözü Elvan Çelebi Zaviyesi
- 1381 - Çorum havarisi Eretna devletinin el değiştirmesi sonucu Kadı Burhaneddin hükümranlığına dahil oldu.
- 1391 - Kısa bir süre için Osmanlı devleti hükümranlığına dahil oldu.
- 1392 - Kadı Burhaneddin, Şehzade Ertuğrul komutasındaki Osmanlı devleti ordusunu Çorum yakınlarında (Kırkdilim) yendi ve bu savaşta Yıldırım Beyazıd'ın taht varisi oğlu Ertuğrul öldü.
- 1398 - Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman Bey tarafından Kadı Bürhaneddinin öldürülmesiyle birlikte Çorum ve havarisinin Osmanlı devleti hükümranlığına dahil olması.
- 1398 - Çorum, şimdiki Sivas şehrinin merkezi olduğu 'Rumiye-i Suğra' adını taşıyan Osmanlı eyaletine bağlı sancak merkezi oldu.
- 1409 - II. Bayezid zamanında olan deprem 40 gün devam etmiştir.
- 1416 - İskilip ilçesi, Çelebi Mehmed tarafından Osmanlı devletine kalıcı olarak dahil oldu.
- 1419 - Tekkeköy Abdalata Tekkesi
- 1423 - Çorum, şimdiki Amasya şehrinin merkezi olduğu eyalete bağlı sancak merkezi oldu.
- 1427 - Yörgüç Paşa, Osmancık ve Çorum'da asileri yenerek yeniden merkezi otoriteyi sağladı.
- 1428 - Osmancık, İmaret Camisi
- 1435 - Kara Yülük Osman Beyin iki oğlu Osmanlıya sığınırak önce Mecitözü şimdiki beldesindeki Dergahına gelirler bunu haber alan devrin padişahı II. Murad, Hasan ve Üveys adlı bu iki kardeşe ve ailelerine İskilipi Tımar olarak verir.
- 1436 - Yörgüç Paşa, İskilip şehrine Amasya'da kurulu vakfına irad/gelir edilmek üzere hamam yaptırdı. Vakfiye Tarihi.
- 1446 - Deprem, çok şiddetli olur ve halk arasında Danişmend Zelzelesi yahut Küçük Kıyamet denilir. 40 gün aralıklarla sürer
![image]()
Arslanlı kapı, Hattuşaş - 1484 - Osmancık, Sultan II. Bayezıd Köprüsü
- 1494 - Tacettin Paşa Hamamı Tacettin İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır.
- 1512 - I. Selim'in tahta çıkışı esnasında Çorum yöresinde Alevi kalkışması.
- 1514 - Şiddetli depremde Çorum'un üçte biri yıkılırak harap olur. Bu deprem sonrasında halkın çoğunluğu Mısır'a göç etmek zorunda kalmıştır.
- 1543 - 30 kadar evi yıkan bir deprem
- 1559 - Gülabibey Camii'nin de yıkıldığı ve şehre zarar ziyan veren bir deprem
- 1560 - Çorum yöresinde medrese talebelerinin kalkışması
- 1573 - Ali Paşa tarafından Tarihi Ali Paşa Hamamı inşa edilmiştir.
- 1579 - Deprem, bu depremden halk çok mağdur oldu ve hububatdan alınan vergi o yıl alınmamıştır.
- 1582 - Yeşilırmak yöresinde yoğunlaşan ayaklanmaların sonucunda güpegündüz İskilip'in silahlı ayaklanmacılarca basılması.
- 1585 - Çorum ve Amasya depremi
- 1591 - Çorum, şimdiki Ankara şehrinin merkezi olduğu eyalete bağlı sancak merkezi oldu.
- 1595 - Çorum, şimdiki Amasya şehrinin merkezi olduğu eyalete bağlı sancak merkezi oldu.
- 1601 - Celali kalkışmasının elebaşı Karayazıcı'nın öldürülmesi.
- 1601 - 1610 - Büyük Kaçgunluk Devri devlet erkinin yörede tümden ortadan kalktığı bu dönemde; İskilip, Merzifon, Osmancık ve Gümüş yerleşimlerine Süleyman, Kara Ahmet ve Musa adındaki şefelerin önderliğinde suhte ve leventlerin baskınlar yaparak insanların mallarını ve erkek çocuklarını kaçırmışlardır.
- 1692 - Büyük bir deprem olmuştur, şehirler ve köyler harap olmuştur.
- 1729 - Çorum'da kuşluk vaktinde deprem oldu. Aynı gün altı kere deprem oldu, bir aydan fazla devam etti, İskilip ilçesi'nin bütün evleri harap oldu
- 1730 - Şimdiki İskilip kütüphanesinin ikincil temeli olan; Hocazade, Şeyh Hasip ve Hacıbey kütüphaneleri kuruldu.
- 1730 - Dedesli ovasında yer alan alevi köylerinin ilk kez kurulması.
- 1734 - Şiddetli bir deprem oldu.
- 1754 - Kalınsaz adı ile (Sungurlu) Yozgat'a bağlı nahiye oldu.
- 1756 - Şimdiki Çorum İl kütüphanesinin çekirdeği ve başlangıcı kabul edilen Elhaç Ali Efendi bin Mahmut vakıf kütüphanesi açıldı.
- 1759 - Şiddetli bir deprem oldu
- 1763 - Çorum'un Çapanoğlu Ahmed Paşa'ya arpalık olarak verilmesi.
- 1793 - Çorum depremi.
- 1794 - Kalınsaz (Sungurlu) nahiyesi Çorum'a bağlandı.
- 1800 - Deprem ve 600 kişi şehri terk eder. Bu deprem ve sonrasında çıkan yangınların sonucu yılgınlığa düşen halkın büyük bir çoğunluğu Mısır'a göç etmiştir.
- 1822 - İskilip, Terzi Bekir kütüphanesi kuruldu
- 1824 - Deprem halk uzun süre çadırlarda ikamet etti.
- 1828 - İskilip içme suyunun bilinen temellerinden olan Hacı Ali çeşmelerinin vakıf olarak kurulması.
- 1841 - Çorum, Sivas eyaletinden alınıp Ankara eyaletine bağlı sancak merkezi.
- 1848 - İskilip Camii Kebir (Ulu Camii) kütüphanesi kuruldu.
- 1863 - Çorum, sancak merkezi kazaya çevrildi.
- 1864 - Çorum, Yozgat sancağına bağlı kaza olarak bağlandı.
- 1864 - Osmancık, Amasya sancağına bağlandı.
- 1866 - Kalınsaz, Budaközü (Sungurlu) adı ile kaza oldu.
- 1866 - Hacıköy (Mecitözü) kaza oldu.
- 1866 - İskilip, Amasya'dan alınarak Çankırı sancağına kaza olarak bağlandı.
- 1866 - Ruslar tarafından Kafkasyadan sürgün edilen Çerkesler İskilip'e geldi.
- 1871 - Mecitözü Rüşdiyyesi açıldı.
- 1872 - Çorum Rüşdiyyesi açıldı.
- 1872 - İskilip belediye teşkilatı kuruldu
- 1875 - İskilip, Kastamonu Vilayetine bağlı.
- 1876 - Çorum belediye teşkilatı kuruldu
- 1879 - İskilip ve Sungurlu'da Rüşdiyye okulları açıldı.
- 1890 - İskilip ilçesi, Amasya sancağına kaza olarak bağlandı.
- 1891 - Osmancık belediye teşkilatı kuruldu
- 1894 - Çorum, Ankara vilayetine bağlı olarak yeniden sancak merkezi yapıldı ve İskilip, Osmancık ile Sungurlu kazaları Çorum Sancağına bağlandı. Çağımızdaki siyasi idarenin banisi oldu bu durum. Bu durum devirin Osmanlı paşası Yedi Sekiz Hasan Paşa'ın gayreti ile meydana gelir.
- 1895 - Çorum Hasan Paşa Kütüphanesi kuruldu.
- 1902 - Çorum İdadi mektebi faaliyete geçirildi.
- 1905 - Alaca belediye teşkilatı kuruldu
- 1908 - İskilip merkezli büyük yıkıma yol açan deprem
- 1911 - Kargı belediye teşkilatı kuruldu
- 1914 - Çorum, yeni bir padişah salnamesi ile Ankara'ya bağlı sancak merkezi olur ve İskilip, Osmancık, Sungurlu, Mecitözü ile Alaca'da Çorum'a bağlı kılınır.
- 1919 - Hüseyinabad (Alaca) nahiyesi kaza yapıldı.
- 1920 - Çapanoğlu, Pontus ve Aynacıoğlu ayaklanmaları. Bu ayaklanmalar Çorum merkez ilçesinin doğu ve kuzeyinde etkili oldu.
- 1920 - Çerkez Ethem ve birliklerinin isyancıları yenmesi.
- 1921 - Çorum Türkiye Cumhuriyeti'nin müstakil sancak oldu.
- 1924 - Çorum Türkiye Cumhuriyeti'nin müstakil vilayeti oldu.
- 1924 - İskilip Halk kütüphanesi Caca Bey mescidi yanında ilk düzenli yerinde açılır.
- 1925 - İdadi Mektebi ortaokul yapıldı.
- 1925 - Yazılı tarih boyunca Kızılırmak üzerinde bilinen İskilip - Çorum arası ilk köprü ahşap olarak kullanıma açıldı.
- 1929 - Çorum Meteoroloji İstasyonu kuruldu
- 1932 - Çorum'da modern un üretiminin başlangıcı olan Hatap Un Fabrikası üretime başladı.
- 1932 - Çorum Kızılay Şubesi açıldı.
- 1935 - Hüseyinabad kazasının adı Alaca olarak değiştirildi
- 1939 - Merkez üssü Erzincan olan deprem Çorum ve havarisinde yıkıma neden oldu.
- 1941 - Alacahöyük Müzesi açıldı
- 1943 - Çorum'da meydana gelen depremde 2554 ev yıkıldı ve 618 kişi öldü.
- 1945 - İskilip ilçesine tümü bağlı Dedesli Ovası köylerinin ırmağın doğu yakasında kalanlarının tümü Çorum merkez ilçeye dönemin valisinin ısrarıyla bağlanması.
- 1946 - Çorum'da ilk kez toprak sanayisi olarak Yıldız Kiremit ve Tuğla Fabrikası quruldu.
- 1953 - Kastamonu ili ilçesi Kargı, Çorum iline dahil oldu.
- 1957 - Çorum Çimento Fabrikası faaliyete başladı.
- 1958 - Bayat belediye teşkilatı kuruldu
- 1958 - İskilip ilçesinin nahiyesi olan Alagöz, Bayat adıyla ilçe olarak Çorum vilayetine dahil oldu.
- 1959 - Mecitözü ilçesinin nahiyesi olan Ortaköy ilçe olarak Çorum vilayetine dahil oldu.
- 1966 - Boğazköy Müzesi açıldı.
- 1966 - Çorum'da makine sanayisinin başlangıcı olan Çağıl Makina faaliyete başladı.
- 1968 - Çorum Müzesi açıldı.
- 1969 - Uğurludağ belediye teşkilatı kuruldu
- 1973 - Çorum makine imalat sanayisinin öncülerinden olan Arsan Makina İmalat Tic. A.Ş.
- 1975 - İki yıllık yüksek okullar açıldı; Makina Meslek Yüksek Okulu ve Eğitim Enstitüsü.
- 1975 - Çorum Yem Fabrikası üretime girdi.
- 1976 - ÇOPİKAS A.Ş. kuruldu, kâğıt ve oluklu mukavva fabrikası üretime başladı
- 1977 - Çorum Organize Sanayi Bölgesi işletmeye açıldı.
- 1977 - Çorum Süt Peynir ve Tereyağı Fabrikası üretime başladı.
- 1980 - Tarihe Çorum Olayları diye giren Alevi - Sünni kışkırtılmasında ölenler oldu ve Çorum merkez ilçede çok sayıda aile Çorum'dan göç etti.
- 1981 - Çorum'un ilk demir çelik dökümhanesi olan Kızılırmak Döküm Sanayii ve Ticaret A.Ş. açıldı.
- 1981 - Ayvaz Kale Kiremit Fabrikası işletmeye açıldı.
- 1981 - İlk kez Hitit Festivali düzenlendi.
- 1982 - İl genelindeki kiremit ve tuğla fabrikası sayısı 40 adete ulaştı.
- 1985 - Çorum'un ilk bakır fabrikası Hançerliler Bakır Ltd. Şti faaliyete geçti.
- 1985 - Çorum makine sektöründe faaliyet gösteren Erdal Özkan Makina A.Ş. faaliyetine başladı
- 1985 - Çorum makine imalat sanayisinin öncülerinden olan Altan Makina ve Çelik Döküm Ltd. Şti. faaliyete geçti.
- 1987 - Çorum toprak sanayi makineleri imalatı öncülerinden yeni ürün ve tasarımlarıyla Yaşar Okumuş, Anmaksan Makine San.Tic. Ltd. Şirketini kurdu.
- 1987 - Çorum'da döküm sektörüne yönelik makine modeli imalatı yapan ilk firma Çorum Özmakina Model ve Döküm San.Tic.Ltd.Şti. faaliyete başladı.
- 1987 - Çorum'un ilk yüksek evsaflı krom çelik dökümhanesi olan Duduoğlu Çelik Döküm Sanayii Ticaret A.Ş. faaliyete girdi.
- 1987 - Hayat şırınga, Hayat Tıbbi Aletler ve Oluklu Mukavva San. Ve Tic. A.Ş kuruldu.
- 1987 - İskilip ilçesinin bucağı olan Uğurludağ ilçe olarak Çorum iline dahil oldu.
- 1987 - Sungurlu ilçesinin bucağı olan Boğazkale ilçe olarak Çorum iline dahil oldu.
- 1990 - Çorum' da ilk hidrolik pompa fabrikası Kozmak Hidrolik faaliyete geçti.
- 1990 - Osmancık ilçesinin bucağı olan Dodurga ilçe olarak Çorum iline dahil oldu.
- 1990 - Çorum merkez ilçesinin bucağı olan Laçin ilçe olarak Çorum iline dahil oldu.
- 1990 - İskilip ilçesinin kasabası olan Karaören adı değiştirilip Oğuzlar adıyla ilçe olarak Çorum iline dahil oldu.
- 1996 - 5.6 ve 5.4 şiddetinde peş peşe iki deprem olur, can kaybı olmadı.
Coğrafya
Çorum il topraklarının %61'i dağlıktır. Bu dağlar derin vadilerle yarılarak birbirinden ayrılmışlardır.
Dağlar kuzey-batı yönünde uzanmıştır. Çorum il topraklarının batı kısmı Kuzey batı Anadolu'nun en önemli dağ sırası olan ve batıda Sakarya nehri ile doğuda Kızılırmak nehri arasında uzanan Köroğlu Dağ sırasının en doğu ucunda yer alır. Köroğlu dağ sırasının Kızılırmak havzasına ulaştığı yerde oluşan önemli yerleşmeler; İskilip, Bayat, Kargı, Oğuzlar, Dodurga, Alpagut'tur.
Çorum ili İç Anadolu bölgesinin kuzey kısmında yer almaktadır. Karasal iklimi etkisi altındadır. Doğusunda Amasya, güneyinde Yozgat, batısında Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzey batısında Kastamonu, kuzey doğusunda Samsun, güney batısında Kırıkkale illeri ile çevrilidir.
Çorum şehir merkezinin diğer şehirlere uzaklığı; Ankara'ya 244, İstanbul'a 608, Amasya'ya 92, Sinop'a 294, Samsun'a 172, Tokat'a ise 188 kilometredir.
İlçelerin il merkezine uzaklıkları; Alaca 52, Bayat 83, Boğazkale 87, Dodurga 42, İskilip 56, Kargı 106, Laçin 29, Mecitözü 37, Oğuzlar 68, Ortaköy 57, Osmancık 59, Sungurlu 72 ve Uğurludağ 66 km'dir.
Ovalar
- Çorum Ovası: arazi 375 km², yükseklik 800 m
- : arazi 70 km², yükseklik 820 m
- : arazi 75 km², yükseklik 700–800 m
- : arazi 264 km², yükseklik 725 – 875 m
- Dedesli Ovası: arazi 250 km² yükseklik 500 – 550 m
- Taybı Ovası: arazi 144 km², yükseklik 500 – 550 m
- : arazi 600 km², yükseklik 500–550 m
- : arazi 50 km², yükseklik 950 m
- : arazi 100 km², yükseklik 950 m
- : arazi 300 km², yükseklik 300 – 350 m
- : arazi 32 km², yükseklik 900 m
- : arazi 75 km², yükseklik 400 – 500 m
- : arazi 72 km², yükseklik 400 – 500 m
- : arazi 750 km², yükseklik 550 –580 m
Akarsuları
Dağlar
- 2.097 m
- Öbek Tepesi-2064 m (geçmiş dağı Bayat)
- 1.981 m
- - 1.846 m
- - 1.791 m
- -
- -
- - 1.777 m
- - 1.700 m
- -
- -
- -
- -
- 1.566 m
İklim
İlin genelinde genellikle Karadeniz İklimi görülür.
Karadeniz iklimi olan şehirler Kızılırmak havzasında olan: Bayat, Dodurga, İskilip, Kargı, Laçin, Oğuzlar, Osmancık ve Uğurludağ. Kışları çok yağışlı, yazları ise İç Anadolu iklim tesiri ile sıcak olur.
İç Anadolu iklimi; Kızılırmak havzasının güneyinde olan Çorum, Alaca, Boğazkale, Mecitözü, Ortaköy ve Sungurlu ilçelerinde olur.
Çorum ilinde bulunan şehir, bucak ve köyler genel olarak tipik karasal iklim özelliklerini gösterir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve genelde kar yağışlıdır. İlkbahar ve sonbaharda az da olsa yağmurludur. Yüksek yerleşimlerde özellikle yaz akşamları bile serin bir havaya sahiptir. Bu umumi durumun istisnası da İskilip ve havarisinin iklim tipi olup mikro klima iklim özelliklerini göstermektedir.
Yağmur
| İlçeler | Süre | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çorum | 54 il | 39.8 | 30.2 | 37.9 | 45.9 | 60.6 | 48.9 | 17.7 | 11.9 | 20.1 | 24.9 | 30.9 | 43.3 |
| Bayat | 18 il | 69.3 | 62.2 | 51.2 | 52.2 | 60.9 | 38.9 | 17.8 | 15.9 | 22 | 30 | 32.1 | 75.9 |
| İskilip | 32 il | 70.1 | 51.7 | 56.4 | 55.4 | 69.8 | 47.3 | 17.6 | 15.1 | 16.5 | 27.5 | 35.8 | 70.1 |
| İlçelere göre aylık yağış grafiği | |||||||||||||
Jeolojik yapı
Türkiye'nin önemli fay hatlarından Kuzey Anadolu Fay Hattı (K. A. F.), Çorum il sınırlarının kuzeyinden geçmektedir.
İlin jeolojik yapısında iki ana kütle (kayaç) grubu öne çıkar. Bunlardan birincisi “Metamorfik seri” (başkalaşmış kayaçlar), ikincisi ise, “Tortul Kütleler”dir. İlin asıl jeolojik karakterini 3. jeolojik zamanın sonları ile 4. jeolojik zamanda meydana çıkma oluşumlar meydana getirmektedir.
Bununla birlikte, jeolojik devirlerden ilkel zaman olarak bilinen Arkean ve Prekambrien devirlerine ait Çorum merkez ilçe, Alaca, İskilip, Osmancık, Mecitözü ve özellikle Kargı ilçelerinde çeşitli metamorfik (başkalaşım) topraklarına rastlanılmıştır. 3. jeolojik zamanın kütlelerinden olan jips (kireçtaşı) ve kayatuzu yatakları ile karbon miktari % 75 kadar olan zengin linyit kömürü yataklarına (Osmancık, Dodurga yöresinde 30 milyon ton rezervinde ayrıca Alpagut - Zambal - Karakaya - Ayva ve Ovacık köylerinde) rastlanmaktadır. Yine bu zamanın püskürük kütlelerinden olan Trakit, Granit, Bazalt ve Andezit kimi kütle arazisine de Çorum merkez ilçesinde, Kargı, Sungurlu, Alaca, Mecitözü, Osmancık ve İskilip ilçelerinde rastlanmaktadır. Tortul kütlelere ise vilayetin çok yöresinde rastlanmaktadır.
Çorum; Alp-Himalaya Orogenezi (Dağ oluşumu) olarak bilinen sistem dahilinde yer alan K. A. F. üzerinde yer almaktadır. K. A. F. il merkezinin 20 kilometre kuzeyinde Osmancık ve Kargı ilçelerinin dahili sınırlarından geçmektedir.
Kültür
Kütüphaneler
İlin tümünde 18 halk ve müstakil 2 çocuk olmak üzere toplam 20 kütüphane var. 2006 yıl sonu istatistiklerine göre İlde toplam 228.482 adet kitap vardı. En çok kitap olan kütüphaneler; 47.303, 38.046 adet ve 19.866 adet geri kalan 123.547 kitap, 17 halk ve çocuk kütüphanesindedir.
İl merkezi olan Çorum'da beş adet kütüphane var olup, toplam kitap varlığı 72.805 adet diğer 12 ilçe ile 3 belde kütüphanesinde ise 155.677 kitap var olup; İskilip Halk Kütüphanesi 38.046 adet, Sungurlu Halk Kütüphanesi 19.866, Mecitözü Halk Kütüphanesi 14.468, Osmancık 13.106, Kargı 11.575, Alaca 10.023, Bayat 9.566, Boğazkale 7.474, Uğurludağ 7.188, Oğuzlar 6.066, Arifegazili 5.884, Ortaköy 5.006, Alacahöyük 3.349, Dodurga 2.617, Hacıhamza 1.443. Laçin ilçesinde ise kütüphane yoktur.
Türkiye Cumhuriyeti'nin toplam 28 adet 'El Yazması Eser' kütüphanesi vardır. Bu El Yazması Eser kütüphanelerinden Çorum ve İskilip ilçesinde olmak üzere Çorum ilinde iki adet var. İskilip Halk Kütüphanesinde 529 adet, Çorum Hasan Paşa Kütüphanesinde cumhuriyetin ilk yıllarında il ve ilçe merkezlerinden toplanmış olan 3692 adet el yazması kitap vardır.
İskilip İlçesi Halk Kütüphanesi
İskilip kütüphanesi yakın coğrafyasında bilinen en eski kütüphane olup; 1258 yılında kurulan Hacıbey, 1272 yılında Cecebey, 1476 yılında Şeyh Habib, 1480 yılında Ebusuud, olan; 1735 yılında Hocazade ile 1818 yılında kurulan Terzi Bekir Ağa ve 1841 yılında kurulan Camii Kebir kütüphanelerinin 1924 yılında kanun ile 1272 yılında vakfedilerek kurulan Cece Bey Medresesi kütüphanesinde toplanarak tek kütüphane çatısı altında faaliyete geçirilerek oluşturulmuştur. İlin en eski kütüphanesi olduğu gibi Türkiye'nin de en eski kütüphanelerindendir. İskilip ilçesi Halk Kütüphanesinde tarihi değeri olan 1443 adet Arapça alfabesinde yazılmış taş baskı basılı kitap ve 529 adet el yazması kitap ile 2006 yılında 38.046 adet toplam kitap vardır. İskilip Halk Kütüphanesinde 1996 yılında yaşlılar için özel okuma salonu hizmete açılmış olup bu salon Türkiye genelinde gerçekleştirilen ilk uygulamadır. Kütüphane 1924 yılından bu yana üç değişik yerde hizmette bulunarak günümüzde bulunan yere taşınarak kendisine ait özel binasında faaliyetlerini sürdürmektedir.
Hasan Paşa Halk Kütüphanesi
Bahçelievler semtinde hizmet veren Çorum Merkez Hasan Paşa Halk Kütüphanesi 25 Aralık 1991 tarihinde hizmete giren Çorum ilinin en köklü kütüphanelerinden biridir. Alt katta depolar, üstte ise okuyucu salonları, idare büroları, yazma eserler bölümü ve bilgisayar bölümü bulunmaktadır. 2006 yılında mevcut kitap sayısı 47.303 adet olup bunun 3692 adeti el yazmasıdır.
Merkez ilçe olan Çorum şehri, Mimar Sinan Mahallesi'ndedir. 25 Aralık 1991 tarihinde hizmete girmiştir. Çorum ilinin en büyük ve modern kütüphanesidir.
Müzeler
Müze olarak; Alacahöyük, Boğazköy ve Çorum müzeleri vardır. İlave olarak Hattuşaş ören yeri de açık müze olup ziyaretçilere hizmet eder.
Alacahöyük müzesi
Alacahöyük müzesi yakın geçmişte köy şimdi belde olan yerde 1935 yılından sonra mahallinde arkeoloji kazılarında çıkarılabilen tarihî eserlerin sergilenmesi için 1941 yılında kuruldu. Müzede milattan önce 4000'lerden günümüze ulaşabilen tarihî eserler mevcuttur.
Boğazköy müzesi
Boğazköy Müzesi genellikle kadim Hitit dönemi arkeoloji eserleri bulundurmaktadır.
| 2006 yılı il Müze/Ören istatistikleri | ||
|---|---|---|
| Müze Adı | Eser Sayı (adet) | Ziyaretçi Sayı (adet) |
| Çorum | 13.804 | 12.452 |
| Alacahöyük | 3.324 | 12.742 |
| Boğazköy | 12.420 | 5.677 |
| Hattuşaş Yazılıkaya | ören yeri | 26.738 |
| Toplam | 29.548 | 57.609 |
Yerel halk edebiyatı
Çorum ilindeki halk edebiyatını, 15. yüzyıldan başlayarak Alevi - Bektaşi edebiyatı etkilemiştir.
Aşık Ali Açık, Deli Boran, Aşık Haydar, Dedemoğlu, Kasap Mustafa Çarkacı, Kadir Uslu, Aşık Kör Kurtça, Hüseyin Çırakman, Aşık Gülabi gibi ozanlar, Çorum halk edebiyatının önemli ozanlarındandır.
İskilip ilçesinde haftanın günleri de İstanbul Türkçesi'nden farklıdır; Giravu - Pazar, Düşembe - Pazartesi, Deri - Salı, Bazar - Çarşamba, Bazitesi - Perşembe, Cumayı - Cuma, Cumitesi - Cumartesi.
Ekonomi
Çorum ilinin ekonomisi; tarım, hayvancılık, sanayi ve ticarete dayanır.
2000 yılı istatistiklerine göre Çorum il ekonomisinde sektörlere göre dağılımı; hizmetler %32, ticaret %30, tarım %25, sanayi %9, inşaat %4 olarak meydana gelmiştir.
İlin coğrafi konumu nedeniyle İç Anadolu bölgesi ile Karadeniz Bölgesi arasında önemli bir geçiş yolu üzerinde olması önemini artırmakta olup ekonomisini olumlu olarak etkilemektedir. Ankara ile Samsun arasında kuzey - güney doğrultusunda geçiş üzerinde yer aldığı gibi batı - doğu doğrultusunda da Kastamonu, Çankırı, Amasya ve Tokat illeride Çorum topraklarında yer alan yollardan yararlanmaktadırlar.
İl dışından alınan ürünler olarak; beyaz eşya, petrol ürünleri, otomotiv yedek parçası, makineler, kazanlar, mekanik araçlar, hazır giyim gibi kalemlerdir. İl dışına satışı yapılan üretim kalemleri ise; süt ve süt ürünleri, çimento, bal, yumurta, kazanlar, makineler, mekanik araçlar, hazır giyim, ayakkabı, değirmencilik ürünleri, kâğıt ve karton türleridir.
Tarım
Çorum ilinde çeşitlenmiş tarım yapısı olup ürün yelpazesi geniş üretim miktarları fazladır. En çok yetiştirilen tarım bitkileri; buğday, şekerpancarı, arpa, soğan, domates, patates, kavun, karpuz, hıyar, üzüm, nohut, fiğ, pirinç, ayçiçeği, yeşil mercimek, ceviz, elma, kiraz, gebere. 2002 yılı Türkiye istatistiklerine göre yeşil mercimeğin %14'ü, pirincin %11'i, soğanın %8'i Çorum ilinde üretilmiştir. Geleneksel yöre sebze ve meyvelerinin dışında olanlarda özellikle İskilip ve bölgesinin mikro klima iklimi sayesinde yetişebilmektedir; Antepfıstığı, haşhaş, kayısı, Trabzon Hurması gibi bitkilerde yetişebilmektedir. 2002 yılında ildeki traktör sayısı 20.929 adettir.
| 2004 Yılındaki Tarım Arazileri | |
|---|---|
| Arazi | Miktar (ha) |
| Ekili Arazi | 474.126 |
| Nadas Arazisi | 121.757 |
| Bağ Arazisi | 9.093 |
| Meyve Arazisi | 2.876 |
| Sebze Arazisi | 11.753 |
| Tarıma elverişli kullanım dışı alan | 2.863 |
| Tarım Arazisi | 662.468 |
| Yıllara Göre Traktör Sayısı | |
|---|---|
| 1970 | 1.862 |
| 1979 | 9.234 |
| 2002 | 20.929 |
| 2005 | 30.505 |
Ekin, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale büyük ölçüde kuru tarım arazilerinde üretilirek elde edilir. Mısır bitkisi iklim özelliğince su ister, çeltik tümüyle su içinde olan tavalarda üretilir. Üretim genellikle ve çoğunlukla üretici eliyle tahıl borsasında satılmakta yahut un ve yem fabrikalarına verilmektedir.
| 2005 yılı Tarla bitkileri üretimi | ||
|---|---|---|
| Türü | Alan (ha) | Miktar (Ton) |
| Buğday | 292.610 | 924.396 |
| Arpa | 87.632 | 282.604 |
| Çavdar | 710 | 1.528 |
| Yulaf | 660 | 1.581 |
| Çeltik | 8.280 | 59.097 |
| Mısır | 200 | 1.082 |
| Tritikale | 875 | 274 |
Nohut ve yeşil mercimek kuru tarım arazilerinde istehsal edilir yetiştirilmekte olup, kuru fasulye sulama yapmadan yetişmemektedir.
| 2005 yılı baklagiller üretimi | ||
|---|---|---|
| Türü | Alan (ha) | Miktar (Ton) |
| Nohut | 25.676 | 28.406 |
| Kuru Fasulye | 1.468 | 1.600 |
| Yeşil Mercimek | 9.054 | 9.173 |
| 2005 yılı Yem bitkileri üretimi | ||
|---|---|---|
| Türü | Alan (ha) | Miktar (Ton) |
| Fiğ (Dane) | 17.755 | 17.945 |
| Fiğ (K. Ot) | 4.005 | 10.428 |
| Mısır (Silaj) | 993 | 46.035 |
| Yonca (K. Ot) | 2.365 | 25.598 |
| Korunga | 1.191 | 4.193 |
| Heyvan Pancarı | 12 | 450 |
| 2005 yılı Endüstri bitkileri üretimi | ||
|---|---|---|
| Türü | Alan (ha) | Miktar (Ton) |
| Şeker Pancarı | 7.555 | 310.198 |
| Haşhaş | 634 | 205 |
| Ayçiçeği (Yağlık) | 6.955 | 10.004 |
| Ayçiçeği (Çerezlik) | 425 | 732 |
| Patates | 1.262 | 29.040 |
| 2005 yılı Bahçe bitkileri üretimi | ||
|---|---|---|
| Türü | Alan (ha) | Miktar (Ton) |
| Lahana (Beyza) | 161 | 3.811 |
| Ispanak | 220 | 1.321 |
| Pırasa | 73 | 689 |
| Kabak (Sakız) | 32 | 378 |
| Kabak (Bal) | 108 | 1.427 |
| Hıyar | 411 | 5.315 |
| Patlıcan | 64 | 444 |
| Bamya | 130 | 536 |
| Domates | 1.810 | 46.845 |
| Biber (Sivri) | 132 | 836 |
| Biber (Dolmalık) | 29 | 177 |
| Karpuz | 508 | 8.426 |
| Kavun | 1.736 | 30.799 |
| Fasulye (Taze) | 718 | 3.761 |
| Barbunya (Taze) | 201 | 1.366 |
| Sarımsak | 8 | 61 |
| Soğan (Kuru) | 4.689 | 109.659 |
| Havuç | 22 | 198 |
| Turp (Bayır) | 19 | 232 |
| Soğan (Taze) | 110 | 1.174 |
| 2005 yılı Meyve üretimi | |
|---|---|
| Türü | Miktar (Ton) |
| Erik | 1.229 |
| Kayısı | 391 |
| Gilas | 1.104 |
| Vişne | 683 |
| Badem | 165 |
| Ceviz | 2.902 |
| Dut | 974 |
| Üzüm | 14.623 |
| Elma | 7.426 |
| 2005 yılı il Gübre kullanımı | |
|---|---|
| Türü | Miktar (Ton) |
| Saf N | 60.991 |
| Saf P205 | 45.559 |
| Saf K20 | 11,4 |
Orman
Vilayetin ormanlık arazileri daha çok kuzeyinde olup Çorum, Bayat, İskilip, Osmancık ve Kargıda sık olarak mevcuttur. Dağ köylerinin geçimi ormancılık üretimine bağlıdır.
Toplam ormanlık arazisi 373.825 hektardır. 185.873 hektar orman verimli, 187.952 hektar orman verimsizdir. Bu ormanların 194.564 hektarı koru ormanı, 179.261 hektarı baltalık ormandır. İl ormanlarının tümü kamu adına devlete ait olup şahıs ormanı yoktur.
- Bayat ilçesinde: Göknar, Kayın, Karaçam, Meşe, Ardıç.
- Kargı ilçesinde Sarıçam, Göknar, Kayın, Karaçam, Kızılçam, Meşe, Ardıç.
- İskilip ilçesinde: Göknar, Kayın, Karaçam, Meşe, Ardıç.
- Osmancık ilçesinde: Kayın, Karaçam
- Laçin ilçesinde: Karaçam, Meşe.
- Uğurludağ ilçesinde: Karaçam, Meşe.
- Çorum ilçesinde: Sarıçam, Göknar, Kayın, Karaçam, Meşe.
- Mecitözü ve Sungurlu ilçel?rind?: Karaçam, Meşe.
| 2005 yılı Orman üretimi | |
|---|---|
| Türü | Miktar (m³) |
| Tomruk | 37.730 |
| Maden Direk | 4.413 |
| Sanayi Odunu | 3.641 |
| Kağıtlık Odun | 13.580 |
| Lif Yonga Odunu | 73.000 |
| Yakacak Odun | 152.931 |
| 2005 yılı Orman - Mera alanı | |
|---|---|
| Türü | Miktar (ha) |
| Çayır alanı | 5.530 |
| Mera alanı | 139.582 |
| Orman alanı | 365.208 |
| Yoz alanı | 145.593 |
Hayvancılık
İl ekonomisinde hayvancılık üretimi ikinci derecededir. 2002 yılı Türkiye istatistiklerine göre il dahilinde 162.000 sığır, 139.000 koyun, 17.000 kıl keçisi, 3.000 Ankara keçisi, 5.000 manda mevcuttur. Yumurta, deri, süt, arıcılık, tavukçuluk önemli hayvancılık kaynaklı ürünlerdir.
Mera arazisi 139.582 hektar olup ilin hayvancılık üretimi için önem arz etmektedir.
1913 yılı hayvancılık üretimi; 89.059 sığır, 195.735 koyun, 220.856 keçi, 8.000 kömüş/camış vardır. Ek olarak 5.592 at, 12.575 eşek, 385 katır gibi çekim hayvanı vardı.
1927 yılında üretimi devlet istatistiklerine göre; ilde 83.000 kadar sığır, 160.000 kadar koyun, 230.000 kadar keçi, 230.000 kadar tavuk ile ek olarak 80.000 kadar eşek, katır ve at diğer çekim hayvanı vardı.
Lezzetli yoğurdu için özellikle camış sulak köylerde ve Kızılırmak kenar köylerinde beslenmektedir.
1980 yılına kadar ilde çok sayı kıl keçisi vardı. Orman alanlarında taze sürgünlere verilen zarar neticede çok sayı köyde yasaklandılar.
İlde dahilinde bir adet balıkçılık üretimi ile iştigal eden şirket var olup yıllık kapasitesi 15.000 ton olup ancak 10.000 ton kadar istehsal mümkün olmaktadır.
| Büyük baş hayvan üretimi (adet) | ||
|---|---|---|
| Türü | 2003 yılı | 2005 yılı |
| Sığır (Kültür) | 28.418 | |
| Sığır (Melez) | 89.465 | |
| Sığır (Yerli) | 46.461 | |
| Sığır Toplamı | 162.144 | 164.344 |
| Manda | 4.830 | 3.297 |
| At | 1.104 | |
| Katır | 1.245 | |
| Eşek | 10.766 | |
| Küçük baş hayvan üretimi (adet) | ||
|---|---|---|
| Türü | 2003 yılı | 2005 yılı |
| Koyun | 139.334 | 154.180 |
| Kıl Keçisi | 17.125 | 17.249 |
| Tiftik Keçisi | 3.285 | 3.649 |
| 2005 yılı kuş - kanatlı ve yumurta üretimi | |
|---|---|
| Türü | Miktar |
| Yumurtacı Tavuk | 2.426.200 |
| Et Tavuk | 18.950 |
| Ördek | 10.695 |
| Kaz | 18.805 |
| Hindi | 23.680 |
| Tavuk Yumurtası | 514.318.000 |
| Ördek Yumurtası | 372.750 |
| Kaz Yumurtası | 621.400 |
| Hindi Yumurtası | 798.500 |
| 2005 yılı Arıcılık üretim bilgileri | |
|---|---|
| Türü | Miktar |
| Eski Usul Kovan Sayı | 722 |
| Fenni Usul Kovan Sayı | 44.384 |
| Bal Üretimi | 565.120 kg |
| Bal Mumu Üretimi | 13.808 kg |
| Arı Bakan Köy Sayısı | 626 |
Sanayi
Çorum'daki başlıca sanayi tesisleri; çeşitli gıda maddeleri, süt ürünleri, un, yem, şeker, kereste, parke, alçı, kireç, çimento, prefabrik yapı elemanları, tuğla ve kiremit, demir - çelik döküm ve makine, dokuma, ayakkabı, ısıcam fabrikalarıdır. 2001 yılında Çorum'da 10'dan fazla çalışanı olan işletme sayısı 82'dir. Bunlardan 40'ı taş ve toprak sanayisi; 18'i gıda, içki ve tütün sanayisi; 10'u metal eşya, makine ve teçhizat sanayisi; 5'i metal ana sanayisi; 4'ü tekstil, giyim ve deri sanayisi; 2'si mobilya sanayisi; 1'i kâğıt, kâğıt ürünleri ve basım sanayisi ve 1'i de motorlu kara taşıtları sanayisine aittir. Çorum ilinin sembolü olan leblebi ise Çorum, Sungurlu ve Osmancık civarlarında küçük işletmeler tarafından üretilir.
| 2005 Yılında Çorum İlindeki sanayi tesisleri | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İlçe | (%) | (%) | (%) | (%) | Toplam(cəm) | |||||
| Çorum | 43 | 56 | 76 | 95 | 41 | 76 | 59 | 82 | 212 | |
| Alaca | 3 | 3 | - | - | - | - | 1 | 1 | 4 | |
| Bayat | 1 | 1 | - | - | - | - | 2 | 2 | 3 | |
| Boğazkale | - | - | - | - | - | - | - | - | ||
| Dodurga | - | - | - | - | - | - | - | - | ||
| İskilip | 3 | 3 | - | - | - | - | 4 | 6 | 7 | |
| Kargı | 8 | 11 | - | - | 1 | 2 | - | - | 9 | |
| Laçin | 1 | 1 | - | - | - | - | - | - | 1 | |
| Mecitözü | 2 | 2 | - | - | 1 | 2 | - | - | 3 | |
| Oğuzlar | - | - | - | - | - | - | - | - | ||
| Ortaköy | - | - | - | - | - | - | - | - | ||
| Osmancık | 16 | 21 | - | - | 11 | 20 | - | - | 27 | |
| Sungurlu | 9 | 12 | 4 | 5 | - | - | 6 | 9 | 19 | |
| Uğurludağ | - | - | - | - | - | - | - | - | ||
| Toplam | 86 | ------ | 80 | ------ | 54 | ------ | 72 | ------ | 285 | |
Madencilik
Çorum'da işletilmekte olan çok sayıda linyit kömür işletmesi vardır. Bu işletmeler; İskilip, Dodurga ve Bayat ilçelerindedir. Son zamanlarda Mecitözü ilçesi civarında yüksek rezervli linyit kömür sahaları bulunmuştur. Bu rezervlerden Bayat ve Dodurga'daki en zengin rezervdir ve en kalorili kömür de buradan çıkarılır.
Bayat'ta 4000 yıllık maden ocağı galerisi bulunmuş mevcut rezerv nabit bakırdan oluşmaktadır. Bayat Sağpazar köyünde 95 yılında petrol araştırmaları yapılmış ve TPAO nun 1.derece arama sahasında bulunmatır. Ayrıca ilçede tuzve kireçtaşı da mevcuttur.
İl genelinde; bakır, manganez, çinko, antimon, demir, kurşun, asbest, linyit, grafit yatakları ile jeotermal kaynaklar olduğu tespit edilmiştir.
Nüfus
| Çorum il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
| 1927 | 247.926 | 20 | %18 43.599 204.327 %82 | |
| 1935 | 284.773 | 23 | %15  | %16 45.564 239.209 %84 |
| 1940 | 302.745 | 25 | %6 | %16 49.340 253.405 %84 |
| 1945 | 312.723 | 25 | %3 | %15 47.167 265.556 %85 |
| 1950 | 341.353 | 23 | %9 | %15 52.006 289.347 %85 |
| 1955 | 401.547 | 19 | %18 | %16 62.953 338.594 %84 |
| 1960 | 446.389 | 19 | %11 | %19 83.894 362.495 %81 |
| 1965 | 485.567 | 24 | %9 | %20 97.032 388.535 %80 |
| 1970 | 518.366 | 27 | %7 | %24 124.283 394.083 %76 |
| 1975 | 547.580 | 29 | %6 | %27 145.969 401.611 %73 |
| 1980 | 571.831 | 30 | %4 | %29 167.273 404.558 %71 |
| 1985 | 599.204 | 32 | %5 | %33 200.431 398.773 %67 |
| 1990 | 609.863 | 33 | %2 | %42 253.804 356.059 %58 |
| 2000 | 597.065 | 38 | %2  | %52 311.897 285.168 %48 |
| 2007 | 549.828 | 37 | %8 | %62 340.916 208.912 %38 |
| 2008 | 545.444 | 38 | %1 | %63 345.352 200.092 %37 |
| 2009 | 540.704 | 38 | %1 | %65 350.477 190.227 %35 |
| 2010 | 535.405 | 39 | %1 | %66 355.015 180.390 %34 |
| 2011 | 534.578 | 39 | %0 | %68 361.244 173.334 %32 |
| 2012 | 529.975 | 40 | %1 | %69 365.526 164.449 %31 |
| 2013 | 532.080 | 40 | %0 | %69 369.163 162.917 %31 |
| 2014 | 527.220 | 40 | %1 | %71 374.976 152.244 %29 |
| 2015 | 525.180 | 40 | %0 | %73 381.303 143.877 %27 |
| 2016 | 527.863 | 40 | %1 | %74 388.789 139.074 %26 |
| 2017 | 528.422 | 41 | %0 | %74 392.654 135.768 %26 |
| 2018 | 536.483 | 41 | %2 | %73 392.004 144.479 %27 |
| 2019 | 530.864 | 42 | %1 | %74 393.522 137.342 %26 |
| 2020 | 530.126 | 43 | %0 | %74 394.250 135.876 %26 |
| 2021 | 526.282 | 42 | %1 | %75 393.772 132.510 %25 |
| 2022 | 524.130 | 42 | %0 | |
Günümüzde Çorum ilini meydana getiren ilçelere bakılırsa, üçü dışındakiler kaza kimliğine 1866 yılından sonra ulaşmışlardır. 1866 yılına kadar üç ilçe "kaza" statüsünde olup bunlar; Çorum merkez, İskilip ve Osmancık'tır. Şimdiki il sınırları kalıcı haline 1924 yılında Türkiye Cumhuriyeti döneminde yapılan yasal düzenleme ile kavuştu. 1924 yılına kadar iskilip'e bağlı olan şimdiki Çankırı ilinin üç ilçe toprakları (Yapraklı, Kızılırmak, Merkez) alındı ve Çorum iline dahil edildi. Öyle ki, 1900 yılında İskilip topraklarında şimdi tam sekiz adet ilçe kurulu olup bu ilçeler 4 vilayete (Çankırı, Çorum, Kastamonu, Kırıkkale) dağılmıştır. Bir de Kargı ilçesinin özel durumu dışında il genelinde sınır değişiklikleri olmamıştır.
Aşağıdaki tabloda Çorum, İskilip, Osmancık, Sungurlu ve Mecitözü ilçelerindeki nüfus miktarındaki ani azalışların nedenleri;
- Bayat 1958 yılında, Uğurludağ 1987 Oğuzlar 1990 yılında İskilip ilçesinden ayrılıp birer ilçe haline getirilmesi, buna bir de 1945 yılında Harami ile Irmak arasında kalan ova köylerinin dönemin valisince Çorum merkez ilçeye bağlanması
- Alaca 1919 yılında, Laçin ise 1990 yılında Çorum'dan ayrılıp birer ilçe haline getirilmesi
- Ortaköy, 1959 yılında Mecitözü'nden ayrılıp bir ilçe haline getirilmesi
- Dodurga, 1990 yılında Osmancık ilçesinden ayrılıp bir ilçe haline getirilmesi
- Boğazkale de 1987 yılında Sungurlu ilçesinden ayrılıp bir ilçe haline getirilmesi
2007 yılı sonunda yapılan adrese dayalı nüfus sayımı sonuçlarına göre yirminci yüzyıl boyunca (cumhuriyet dönemi) Çorum merkez ilçenin nüfusu 22 kat artmıştır. Nüfus üzerindeki incelemelerde il genelinde nüfusun merkez ilçeye ve il dışına doğru bir göç akış içerisinde olduğu sonucu çıkmaktadır. 2007 yılındaki sayıma göre belediye yerleşimlerinde de görülen genel bir nüfus azalması olduğudur ki bunun istisnaları yalnızca Çorum ve İskilip merkezleridir.
| Yıllara göre il nüfus bilgileri | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İlçe | 1831* | 1849 | 1893 | 1907 | 1927 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2007 | 2012 | |||||
| Çorum | 10.075* | 49.057 | 80.973 | 60.752 | 88.056 | 118.536 | 144.569 | 168.985 | 189.748 | 221.699 | 243.600 | 265.242 | ||||||
| Alaca | - | - | - | - | 26.787 | 46.444 | 54.315 | 56.657 | 56.724 | 53.403 | 53.193 | 40.770 | 35.324 | |||||
| Bayat | - | - | - | - | - | - | 22.836 | 27.078 | 31.957 | 36.294 | 30.574 | 27.032 | 20.909 | |||||
| Boğazkale | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 9.973 | 8.190 | 5.696 | 4.437 | |||||
| Dodurga | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 13.550 | 10.439 | 8.292 | 6.989 | |||||
| İskilip | 11.450* | 43.442 | 43.271 | 52.362 | 53.722 | 66.611 | 55.618 | 67.434 | 72.569 | 52.569 | 45.327 | 42.476 | 37.307 | |||||
| Kargı | - | - | - | - | - | - | 31.564 | 32.261 | 31.247 | 26.762 | 20.388 | 17.050 | 15.780 | |||||
| Laçin | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 11.960 | 9.425 | 7.058 | 5.463 | |||||
| Mecitözü | - | - | 31.928 | 36.752 | 44.319 | 34.598 | 35.496 | 34.911 | 31.246 | 26.064 | 20.689 | 17.235 | ||||||
| Oğuzlar | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 11.154 | 9.083 | 7.930 | 6.393 | |||||
| Ortaköy | - | - | - | - | - | - | 9.580 | 11.016 | 12.420 | 13.073 | 11.820 | 9.711 | 8.090 | |||||
| Osmancık | 4.349* | 17.639 | 29.473 | 29.184 | 33.494 | 42.960 | 53.849 | 63.018 | 52.490 | 53.758 | 45.730 | 44.363 | ||||||
| Sungurlu | - | - | 67.607 | 39.793 | 40.405 | 62.429 | 76.382 | 90.006 | 100.000 | 88.327 | 80.840 | 64.631 | 55.922 | |||||
| Uğurludağ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 18.111 | 16.265 | 9.163 | 6.521 | |||||
| Toplam | 202.601 | 247.602 | 341.353 | 446.389 | 518.366 | 571.831 | 608.660 | 597.065 | 549.828 | 529.975 | ||||||||
- 1831 yılına ilişkin nüfus bilgileri kent merkezleri olup köy nüfus sayıları dahil değildir.
- (-) işareti dahil olunan kutucuklar adı geçen ilçenin o tarihte/tarihlerde ilçe olmadığını belirtmek içindir.
- Yukarıdaki tabloda sarı renkli bölmeler 1866-cı yıldan evvelde ilçe olanları işaret eder.
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri)
Çorum ili nüfusu: 528.351'dir. Bu nüfusun %74,35'i şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 12.428 km2'dir. İlde km2'ye 43 kişi düşmektedir. (Bu sayı Merkez ilçede 121’dir.) İlde yıllık nüfus % 0,80 oranında artmıştır.
Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Uğurludağ (% 36,84)- Merkez ilçe (-% 1,60)
06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 14 İlçe, 16 belediye, bu belediyelerde 126 mahalle, ayrıca 759 köy bulunmaktadır.
| 2023 yılı sonunda Çorum ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus 2022 | Nüfus 2023 | Fark | Nüfus Artışı % | Belediye Sayısı | Mahalle Sayısı | Köy Sayısı | Köy Nüfusu | Şehir nüfusu | Şehirde oturan % | Alanı km2 | km2'ye düşen kişi |
| Alaca | 29.929 | 29.952 | 23 | 0,08 | 1 | 7 | 101 | 11.163 | 18.789 | 62,73 | 1296 | 23 |
| Bayat | 14.615 | 15.047 | 432 | 2,91 | 1 | 5 | 40 | 9.509 | 5.538 | 36,80 | 717 | 21 |
| Boğazkale | 3.584 | 4.068 | 484 | 12,67 | 1 | 3 | 14 | 1.591 | 2.477 | 60,89 | 264 | 15 |
| Dodurga | 5.265 | 5.786 | 521 | 9,44 | 1 | 6 | 12 | 3.173 | 2.613 | 45,16 | 229 | 25 |
| İskilip | 29.643 | 29.270 | -373 | -1,27 | 1 | 14 | 64 | 12.413 | 16.857 | 57,59 | 1170 | 25 |
| Kargı | 15.464 | 16.040 | 576 | 3,66 | 1 | 6 | 58 | 10.555 | 5.485 | 34,20 | 1174 | 14 |
| Laçin | 4.211 | 4.883 | 672 | 15,07 | 1 | 3 | 14 | 3.252 | 1.631 | 33,40 | 196 | 25 |
| Mecitözü | 13.840 | 14.441 | 601 | 4,25 | 1 | 8 | 54 | 10.443 | 3.998 | 27,69 | 825 | 18 |
| Merkez | 299.061 | 294.321 | -4.740 | -1,60 | 2 | 23 | 198 | 32.987 | 261.334 | 88,79 | 2436 | 121 |
| Oğuzlar | 4.896 | 5.240 | 344 | 6,79 | 1 | 7 | 6 | 2.412 | 2.828 | 53,97 | 121 | 43 |
| Ortaköy | 6.264 | 8.496 | 2.232 | 30,48 | 2 | 5 | 14 | 3.027 | 5.469 | 64,37 | 300 | 28 |
| Osmancık | 43.297 | 43.388 | 91 | 0,21 | 1 | 18 | 55 | 13.631 | 29.757 | 68,58 | 1273 | 34 |
| Sungurlu | 48.296 | 49.086 | 790 | 1,62 | 1 | 16 | 109 | 17.055 | 32.031 | 65,25 | 1999 | 25 |
| Uğurludağ | 5.765 | 8.333 | 2.568 | 36,84 | 1 | 5 | 20 | 4.289 | 4.044 | 48,53 | 428 | 19 |
| Çorum | 524.130 | 528.351 | 4.221 | 0,80 | 16 | 126 | 759 | 135.500 | 392.851 | 74,35 | 12428 | 43 |
Yönetim
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Çorum Valisi, 1966-Antalya doğumlu Dr. Zülkif DAĞLI’dır. Ağustos 2023'te Samsun Valisi iken atanmıştır.
Çorum Belediye Başkanı, 1973-Çorum doğumlu Halil İbrahim Aşgın(AK PARTİ), 31 Mart 2024 seçimlerinde %40,55 oy oranıyla seçilmiştir.
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Çorum İl Genel Meclisi üye sayısı, 25 AK PARTİ, 6 CHP, 5 MHP ve 1 İYİ Parti olmak üzere 37’dir. Çorum Belediye meclisi ise 20 AK PARTİ, 13 CHP ve 4 MHP olmak üzere 37 üyeden oluşur.
2023 Genel seçimleri sonucu, Çorum'u temsilen TBMM'de AKP'den 2 milletvekili (Yusuf Ahlatcı, Oğuzhan Kaya), CHP'den 1 milletvekili (Mehmet Tahtasız), MHP'den 1 milletvekili (Vahit Kayırcı) seçilmiştir.
Konum
| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze km | Ulaşan Yollar |
| Çorum Merkez | 2.436 | 822 |  -04,  -03,  | |||
| Alaca | Cumh.önce | 1.296 | 926 | 52 | -05,  -03 | |
| Bayat | 1958 | İskilip | 717 | 698 | 83 | -02=> |
| Boğazkale | 1987 | Sungurlu | 264 | 995 | 87 | -02=> |
| Dodurga | 1990 | Osmancık | 229 | 624 | 42 |  -04 |
| İskilip | Cumh.önce | 1.170 | 734 | 56 |  -03 | |
| Kargı | 1936 | Tosya | 1.174 | 387 | 106 | -03,  |
| Laçin | 1990 | Merkez | 196 | 729 | 29 | -04=> |
| Mecitözü | Cumh.önce | 825 | 811 | 36 | -04 | |
| Oğuzlar | 1990 | İskilip | 121 | 680 | 57 | -04=> |
| Ortaköy | 1959 | Mecitözü | 300 | 809 | 60 | Çorum=> |
| Osmancık | Cumh.önce | 1.273 | 425 | 59 |  / -16, -04, | |
| Sungurlu | Cumh.önce | 1.999 | 762 | 72 | -02,  ,  | |
| Uğurludağ | 1987 | İskilip | 428 | 806 | 64 | -03=> |
| ÇORUM | Cumh.önce | 12.428 | ||||
İlin milletvekilleri
Spor
2018-2019 sezonu sonunda, futbol takımı Yeni Çorumspor, play-off sonunda 2. Lige çıkmıştır. Futbol BAL'da Sungurlu Belediyespor ligde kalmıştır. Sungurlu Belediyespor erkekler voleybol 2. Ligine düşmüştür. Voleybol erkekler 2. Liginde 1, kadınlar liginde 2 takımı vardır. Voleybol bölgesel ligine de 2 takımla katılmıştır.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Yeni Çorumspor, katıldığı 2. turda elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Dr. Turhan Kılıçcıoğlu Stadyumu (11.263), Atatürk Spor Salonu (2.000), Olimpik Yüzme Havuzu (1.000).
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- (Türkiye Mülki İdare Bölümleri) Republic of Turkey Civil Administration Units Municipalities Villages, Ministry of Interior, Ankara 2002
- Türkiyə İstatistik Kurumu TUİK27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Genel Nüfus Sayımı 1990, 2000
- DİE Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Çorum 1975
- DİE Genel Nüfus Sayımı, 1927, 1935, 1940, 1945, 1950, 1955, 1960, 1965, 1970, 1975, 1980, 1985, 1990
- Çorum 2004
- Çorum 2005
- Türkiye Vilayetler Ensiklopediyası (İl İl Yurdumuz Türkiye İller Ansiklopedisi) Milliyet Yayınları 2005 İstanbul
- Türkiye Coğrafya Atlası, DB Yayıncılık 2006 İstanbul
- DİE - Osmanlı Devletinin İlk İstatistik Yıllığı 1897, Ankara 1997
- Yurt Ansiklopedisi, Anadolu yayıncılık 1982 İstanbul
- İ. Hakkı Uzunçarşılı - Osmanlı Tarihi Cilt I -IV Ankara 1972 - 1978
- Yaşar Yüsel - Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara 1970
- Çorum İl Yıllığı 1973
- Çorum İl Yıllığı 1967
- Ahmet Temir, Kırşehir Emiri Caca Oğlu Nureddin'in 1272 tarixli Arapça - Moğolca Vakfiyesi, Ankara 1959
- Türkiye Ansiklopedisi, 1956
- Ahmet Gökoğlu - Paflagonya - Paphlagonia Gayri Menkul Eserleri ve Arkeolojisi, Kastamonu 1952
- Şemseddin Sami - Kamus-ül Alam, Cilt 1 - 6, İstanbul 1889 -1899
- V. Cuniet - La Turquie d'Asie, Paris 1892
- Charles Texier - Küçük Asya, Asie Minore I, Paris 1842
- W. F. Ainsworth - Travels and REsearches in Asia Minor, Mesopotamia, Chaldea and Armenia, Londra 1842
- J. Hamilton - Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia I, Londra 1842
- M. Vivien de Saint Martin - Description Historique de l'Asie Mineoure, Paris 1852
Notlar
- ^ "Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlandı: 39 ilin valisi değişti". Haberturk.com. 27 Ekim 2018. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Güncel Nüfus Değerleriisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Hizmete giriş tarihi". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çorum Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Çorum Nüfusu". nufusune.com.
- "Çorum Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ . 10 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008.
- ^ . TC Çorum Valiliği İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ (PDF). 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ . 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- ^ (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- ^ . 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- ^ . 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- ^ . 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:0isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
Dış bağlantılar
- Çorum Belediyesi3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Çorum YerelNET 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Corum Turkiye nin Karadeniz Bolgesi nin Orta Karadeniz bolumunde yer alan bir ildir CorumIlIlin Turkiye deki konumuIl sinirlari haritasiUlkeTurkiyeCografi bolgeKaradeniz BolgesiIdare ValiZulkif DagliYuzolcumu Toplam12 428 km Rakim820 mNufus Toplam527 220 Yogunluk43 km Kir152 244 Sehir374976Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu364Il plaka kodu19Resmi site corum gov tr 04 Subat 2021 TUIK verilerine gore merkez ilceyle beraber 14 Ilce 16 belediye bu belediyelerde 126 mahalle ayrica 759 koy bulunmaktadir Corum ili leblebisi ile taninir Ilde toprak ve makine endustrisi oldukca gelismistir Osmancik ilcesinde pirinc uretimi etkin bir sekilde yapilmaktadir Kapari bitkisinin Turkiye deki anavatani Osmancik ilcesidir TarihceCorum il topraklari tarihi devirlerin en basindan beri insan yerlesimine sahip olmustur Kadim Hititler in baskenti Hattusas Corum ilindedir Tarihi devirlere bakildiginda Alacahoyuk Hattusas Iskilip Kussaray Pazarli Eskiyapar Buyukgulucek ve Balimsultan koyu cevresinde yapilan arkeolojik kazilarda ve toprak ustu buluntularindan anlasilir ki Bakir Cagi ile Tunc Cagi zamanlarina giden arac gerec ve silahlar bulunmustur Kadim Hitit Devleti ve baskenti HattusasMO Kalkolitik Donem MO 3000 Ilk Tunc Cagi bu donemden kalma Bayat ilcesine 15 km uzaklikta Dere Kutugun koyunde bakir izabe ocagi dokumhane oldugu MTA tarafindan bulunmustur Orta Tunc Cagi MO 3000 ve Iskilip merkezinde Anadolu nun ilk saglik kultu olan ve suyu kenarindaki Asklepios un kurulmasi Kaskalar Hitit Kralligi Hitit Imparatorlugu Kizilirmak in batisi MO 750 MO 330 Frig MO 676 Iskit akinlari MO 332 Pers akinlari Kizilirmak in dogusu MO 300 MO 200 Galat egemenligi Iskilip Galatlarin ikinci krallik merkezi oldu MO 323 MS 170 Kapadokya Kizilirmak in dogusu MO MS Pontus 175 395 Roma Imparatorlugu 395 1071 Bizans Imparatorlugu hukumdarligi donemi 3 Eylul 968 Corum Amasya ve Kastamonu civarinda deprem 1050 Merkez ussu Amasya olan bir deprem 1074 Corum un Bizans Imparatorlugu nun elinden alinmasi 1075 Corum un Bizans tan alindigi yil yasanan Danismend depremi 1080 Turklerin Danismentliler Beyligi nin yoreye kalici olarak yerlesmeleri ve simdiki Corum sehrini kurmalari 1097 1101 Hacli ordusunun saldirisi 1109 Danismentlilerin yoreye tamamen egemen olmalari 1175 Anadolu Selcuklulari nin eline gecti 1240 Babai ayaklanmasi 1240 Iskilip Ceceli Asireti Cece ogullarindan Yahya Bey in idaresinde girer daha sonra Nureddin Caca asiret beyi olur 1257 Iskilip Ulucami Carsi Camii deprem nedeniyle yikildi ve yeniden yapildi 1272 Aslen Iskilipli olan Kirsehir Emiri Caca Nureddin Iskilip e vakif olarak medrese camii ve hamam yaptirdigina dair vakfiyenameyi kaleme alir Iskilip kutuphanesinde yazili tarih icinde ilk kurulusu da bu vakfiyede yer alan medrese kitapligina dayanir 1283 Mecitozu Elvan Celebi Tekkesi acildi 1300 iskilip ilcesi merkezli olarak bolge Germiyanogullarinin idaresine girdi 1344 Iskilip ilcesi nin batisinda yer alan daglik alanlar sinir olmak uzere bolge Eretna Beyligi ne dahil oldu 1352 Mecitozu Elvan Celebi Zaviyesi 1381 Corum havarisi Eretna devletinin el degistirmesi sonucu Kadi Burhaneddin hukumranligina dahil oldu 1391 Kisa bir sure icin Osmanli devleti hukumranligina dahil oldu 1392 Kadi Burhaneddin Sehzade Ertugrul komutasindaki Osmanli devleti ordusunu Corum yakinlarinda Kirkdilim yendi ve bu savasta Yildirim Beyazid in taht varisi oglu Ertugrul oldu 1398 Akkoyunlu hukumdari Kara Yuluk Osman Bey tarafindan Kadi Burhaneddinin oldurulmesiyle birlikte Corum ve havarisinin Osmanli devleti hukumranligina dahil olmasi 1398 Corum simdiki Sivas sehrinin merkezi oldugu Rumiye i Sugra adini tasiyan Osmanli eyaletine bagli sancak merkezi oldu 1409 II Bayezid zamaninda olan deprem 40 gun devam etmistir 1416 Iskilip ilcesi Celebi Mehmed tarafindan Osmanli devletine kalici olarak dahil oldu 1419 Tekkekoy Abdalata Tekkesi 1423 Corum simdiki Amasya sehrinin merkezi oldugu eyalete bagli sancak merkezi oldu 1427 Yorguc Pasa Osmancik ve Corum da asileri yenerek yeniden merkezi otoriteyi sagladi 1428 Osmancik Imaret Camisi 1435 Kara Yuluk Osman Beyin iki oglu Osmanliya siginirak once Mecitozu simdiki beldesindeki Dergahina gelirler bunu haber alan devrin padisahi II Murad Hasan ve Uveys adli bu iki kardese ve ailelerine Iskilipi Timar olarak verir 1436 Yorguc Pasa Iskilip sehrine Amasya da kurulu vakfina irad gelir edilmek uzere hamam yaptirdi Vakfiye Tarihi Iskilip kaya mezarlari1446 Deprem cok siddetli olur ve halk arasinda Danismend Zelzelesi yahut Kucuk Kiyamet denilir 40 gun araliklarla surer Arslanli kapi Hattusas 1484 Osmancik Sultan II Bayezid Koprusu 1494 Tacettin Pasa Hamami Tacettin Ibrahim Pasa tarafindan yaptirilmistir 1512 I Selim in tahta cikisi esnasinda Corum yoresinde Alevi kalkismasi 1514 Siddetli depremde Corum un ucte biri yikilirak harap olur Bu deprem sonrasinda halkin cogunlugu Misir a goc etmek zorunda kalmistir 1543 30 kadar evi yikan bir deprem 1559 Gulabibey Camii nin de yikildigi ve sehre zarar ziyan veren bir deprem 1560 Corum yoresinde medrese talebelerinin kalkismasi 1573 Ali Pasa tarafindan Tarihi Ali Pasa Hamami insa edilmistir 1579 Deprem bu depremden halk cok magdur oldu ve hububatdan alinan vergi o yil alinmamistir 1582 Yesilirmak yoresinde yogunlasan ayaklanmalarin sonucunda gupegunduz Iskilip in silahli ayaklanmacilarca basilmasi 1585 Corum ve Amasya depremi 1591 Corum simdiki Ankara sehrinin merkezi oldugu eyalete bagli sancak merkezi oldu 1595 Corum simdiki Amasya sehrinin merkezi oldugu eyalete bagli sancak merkezi oldu 1601 Celali kalkismasinin elebasi Karayazici nin oldurulmesi 1601 1610 Buyuk Kacgunluk Devri devlet erkinin yorede tumden ortadan kalktigi bu donemde Iskilip Merzifon Osmancik ve Gumus yerlesimlerine Suleyman Kara Ahmet ve Musa adindaki sefelerin onderliginde suhte ve leventlerin baskinlar yaparak insanlarin mallarini ve erkek cocuklarini kacirmislardir 1692 Buyuk bir deprem olmustur sehirler ve koyler harap olmustur 1729 Corum da kusluk vaktinde deprem oldu Ayni gun alti kere deprem oldu bir aydan fazla devam etti Iskilip ilcesi nin butun evleri harap oldu 1730 Simdiki Iskilip kutuphanesinin ikincil temeli olan Hocazade Seyh Hasip ve Hacibey kutuphaneleri kuruldu 1730 Dedesli ovasinda yer alan alevi koylerinin ilk kez kurulmasi 1734 Siddetli bir deprem oldu 1754 Kalinsaz adi ile Sungurlu Yozgat a bagli nahiye oldu 1756 Simdiki Corum Il kutuphanesinin cekirdegi ve baslangici kabul edilen Elhac Ali Efendi bin Mahmut vakif kutuphanesi acildi 1759 Siddetli bir deprem oldu 1763 Corum un Capanoglu Ahmed Pasa ya arpalik olarak verilmesi 1793 Corum depremi 1794 Kalinsaz Sungurlu nahiyesi Corum a baglandi 1800 Deprem ve 600 kisi sehri terk eder Bu deprem ve sonrasinda cikan yanginlarin sonucu yilginliga dusen halkin buyuk bir cogunlugu Misir a goc etmistir 1822 Iskilip Terzi Bekir kutuphanesi kuruldu 1824 Deprem halk uzun sure cadirlarda ikamet etti 1828 Iskilip icme suyunun bilinen temellerinden olan Haci Ali cesmelerinin vakif olarak kurulmasi 1841 Corum Sivas eyaletinden alinip Ankara eyaletine bagli sancak merkezi 1848 Iskilip Camii Kebir Ulu Camii kutuphanesi kuruldu 1863 Corum sancak merkezi kazaya cevrildi 1864 Corum Yozgat sancagina bagli kaza olarak baglandi 1864 Osmancik Amasya sancagina baglandi 1866 Kalinsaz Budakozu Sungurlu adi ile kaza oldu 1866 Hacikoy Mecitozu kaza oldu 1866 Iskilip Amasya dan alinarak Cankiri sancagina kaza olarak baglandi 1866 Ruslar tarafindan Kafkasyadan surgun edilen Cerkesler Iskilip e geldi 1871 Mecitozu Rusdiyyesi acildi 1872 Corum Rusdiyyesi acildi 1872 Iskilip belediye teskilati kuruldu 1875 Iskilip Kastamonu Vilayetine bagli 1876 Corum belediye teskilati kuruldu 1879 Iskilip ve Sungurlu da Rusdiyye okullari acildi 1890 Iskilip ilcesi Amasya sancagina kaza olarak baglandi 1891 Osmancik belediye teskilati kuruldu 1894 Corum Ankara vilayetine bagli olarak yeniden sancak merkezi yapildi ve Iskilip Osmancik ile Sungurlu kazalari Corum Sancagina baglandi Cagimizdaki siyasi idarenin banisi oldu bu durum Bu durum devirin Osmanli pasasi Yedi Sekiz Hasan Pasa in gayreti ile meydana gelir 1895 Corum Hasan Pasa Kutuphanesi kuruldu 1902 Corum Idadi mektebi faaliyete gecirildi 1905 Alaca belediye teskilati kuruldu 1908 Iskilip merkezli buyuk yikima yol acan deprem 1911 Kargi belediye teskilati kuruldu 1914 Corum yeni bir padisah salnamesi ile Ankara ya bagli sancak merkezi olur ve Iskilip Osmancik Sungurlu Mecitozu ile Alaca da Corum a bagli kilinir 1919 Huseyinabad Alaca nahiyesi kaza yapildi 1920 Capanoglu Pontus ve Aynacioglu ayaklanmalari Bu ayaklanmalar Corum merkez ilcesinin dogu ve kuzeyinde etkili oldu 1920 Cerkez Ethem ve birliklerinin isyancilari yenmesi 1921 Corum Turkiye Cumhuriyeti nin mustakil sancak oldu 1924 Corum Turkiye Cumhuriyeti nin mustakil vilayeti oldu 1924 Iskilip Halk kutuphanesi Caca Bey mescidi yaninda ilk duzenli yerinde acilir Kizilirmak Iskilip Corum yolu uzerinde ilk kopru Kaymakam Baha Koldas donemi 19251925 Idadi Mektebi ortaokul yapildi 1925 Yazili tarih boyunca Kizilirmak uzerinde bilinen Iskilip Corum arasi ilk kopru ahsap olarak kullanima acildi 1929 Corum Meteoroloji Istasyonu kuruldu 1932 Corum da modern un uretiminin baslangici olan Hatap Un Fabrikasi uretime basladi 1932 Corum Kizilay Subesi acildi 1935 Huseyinabad kazasinin adi Alaca olarak degistirildi 1939 Merkez ussu Erzincan olan deprem Corum ve havarisinde yikima neden oldu 1941 Alacahoyuk Muzesi acildi 1943 Corum da meydana gelen depremde 2554 ev yikildi ve 618 kisi oldu 1945 Iskilip ilcesine tumu bagli Dedesli Ovasi koylerinin irmagin dogu yakasinda kalanlarinin tumu Corum merkez ilceye donemin valisinin israriyla baglanmasi 1946 Corum da ilk kez toprak sanayisi olarak Yildiz Kiremit ve Tugla Fabrikasi quruldu 1953 Kastamonu ili ilcesi Kargi Corum iline dahil oldu 1957 Corum Cimento Fabrikasi faaliyete basladi 1958 Bayat belediye teskilati kuruldu 1958 Iskilip ilcesinin nahiyesi olan Alagoz Bayat adiyla ilce olarak Corum vilayetine dahil oldu 1959 Mecitozu ilcesinin nahiyesi olan Ortakoy ilce olarak Corum vilayetine dahil oldu 1966 Bogazkoy Muzesi acildi 1966 Corum da makine sanayisinin baslangici olan Cagil Makina faaliyete basladi 1968 Corum Muzesi acildi 1969 Ugurludag belediye teskilati kuruldu 1973 Corum makine imalat sanayisinin onculerinden olan Arsan Makina Imalat Tic A S 1975 Iki yillik yuksek okullar acildi Makina Meslek Yuksek Okulu ve Egitim Enstitusu 1975 Corum Yem Fabrikasi uretime girdi 1976 COPIKAS A S kuruldu kagit ve oluklu mukavva fabrikasi uretime basladi 1977 Corum Organize Sanayi Bolgesi isletmeye acildi 1977 Corum Sut Peynir ve Tereyagi Fabrikasi uretime basladi 1980 Tarihe Corum Olaylari diye giren Alevi Sunni kiskirtilmasinda olenler oldu ve Corum merkez ilcede cok sayida aile Corum dan goc etti 1981 Corum un ilk demir celik dokumhanesi olan Kizilirmak Dokum Sanayii ve Ticaret A S acildi 1981 Ayvaz Kale Kiremit Fabrikasi isletmeye acildi 1981 Ilk kez Hitit Festivali duzenlendi 1982 Il genelindeki kiremit ve tugla fabrikasi sayisi 40 adete ulasti 1985 Corum un ilk bakir fabrikasi Hancerliler Bakir Ltd Sti faaliyete gecti 1985 Corum makine sektorunde faaliyet gosteren Erdal Ozkan Makina A S faaliyetine basladi 1985 Corum makine imalat sanayisinin onculerinden olan Altan Makina ve Celik Dokum Ltd Sti faaliyete gecti 1987 Corum toprak sanayi makineleri imalati onculerinden yeni urun ve tasarimlariyla Yasar Okumus Anmaksan Makine San Tic Ltd Sirketini kurdu 1987 Corum da dokum sektorune yonelik makine modeli imalati yapan ilk firma Corum Ozmakina Model ve Dokum San Tic Ltd Sti faaliyete basladi 1987 Corum un ilk yuksek evsafli krom celik dokumhanesi olan Duduoglu Celik Dokum Sanayii Ticaret A S faaliyete girdi 1987 Hayat siringa Hayat Tibbi Aletler ve Oluklu Mukavva San Ve Tic A S kuruldu 1987 Iskilip ilcesinin bucagi olan Ugurludag ilce olarak Corum iline dahil oldu 1987 Sungurlu ilcesinin bucagi olan Bogazkale ilce olarak Corum iline dahil oldu 1990 Corum da ilk hidrolik pompa fabrikasi Kozmak Hidrolik faaliyete gecti 1990 Osmancik ilcesinin bucagi olan Dodurga ilce olarak Corum iline dahil oldu 1990 Corum merkez ilcesinin bucagi olan Lacin ilce olarak Corum iline dahil oldu 1990 Iskilip ilcesinin kasabasi olan Karaoren adi degistirilip Oguzlar adiyla ilce olarak Corum iline dahil oldu 1996 5 6 ve 5 4 siddetinde pes pese iki deprem olur can kaybi olmadi CografyaCorum il topraklarinin 61 i dagliktir Bu daglar derin vadilerle yarilarak birbirinden ayrilmislardir Daglar kuzey bati yonunde uzanmistir Corum il topraklarinin bati kismi Kuzey bati Anadolu nun en onemli dag sirasi olan ve batida Sakarya nehri ile doguda Kizilirmak nehri arasinda uzanan Koroglu Dag sirasinin en dogu ucunda yer alir Koroglu dag sirasinin Kizilirmak havzasina ulastigi yerde olusan onemli yerlesmeler Iskilip Bayat Kargi Oguzlar Dodurga Alpagut tur Corum ili Ic Anadolu bolgesinin kuzey kisminda yer almaktadir Karasal iklimi etkisi altindadir Dogusunda Amasya guneyinde Yozgat batisinda Cankiri kuzeyde Sinop kuzey batisinda Kastamonu kuzey dogusunda Samsun guney batisinda Kirikkale illeri ile cevrilidir Corum sehir merkezinin diger sehirlere uzakligi Ankara ya 244 Istanbul a 608 Amasya ya 92 Sinop a 294 Samsun a 172 Tokat a ise 188 kilometredir Ilcelerin il merkezine uzakliklari Alaca 52 Bayat 83 Bogazkale 87 Dodurga 42 Iskilip 56 Kargi 106 Lacin 29 Mecitozu 37 Oguzlar 68 Ortakoy 57 Osmancik 59 Sungurlu 72 ve Ugurludag 66 km dir Ovalar Kizilirmak ve Taybi ovasi Iskilip En bereketli ovaCorum Ovasi arazi 375 km yukseklik 800 m arazi 70 km yukseklik 820 m arazi 75 km yukseklik 700 800 m arazi 264 km yukseklik 725 875 m Dedesli Ovasi arazi 250 km yukseklik 500 550 m Taybi Ovasi arazi 144 km yukseklik 500 550 m arazi 600 km yukseklik 500 550 m arazi 50 km yukseklik 950 m arazi 100 km yukseklik 950 m arazi 300 km yukseklik 300 350 m arazi 32 km yukseklik 900 m arazi 75 km yukseklik 400 500 m arazi 72 km yukseklik 400 500 m arazi 750 km yukseklik 550 580 mAkarsulari Iskilip Dedesli Ovasi yakinlari KizilirmakKizilirmak YesilirmakDaglar 2 097 m Obek Tepesi 2064 m gecmis dagi Bayat 1 981 m 1 846 m 1 791 m 1 777 m 1 700 m 1 566 mIklimIlin genelinde genellikle Karadeniz Iklimi gorulur Karadeniz iklimi olan sehirler Kizilirmak havzasinda olan Bayat Dodurga Iskilip Kargi Lacin Oguzlar Osmancik ve Ugurludag Kislari cok yagisli yazlari ise Ic Anadolu iklim tesiri ile sicak olur Ic Anadolu iklimi Kizilirmak havzasinin guneyinde olan Corum Alaca Bogazkale Mecitozu Ortakoy ve Sungurlu ilcelerinde olur Corum ilinde bulunan sehir bucak ve koyler genel olarak tipik karasal iklim ozelliklerini gosterir Yazlar sicak ve kurak kislar soguk ve genelde kar yagislidir Ilkbahar ve sonbaharda az da olsa yagmurludur Yuksek yerlesimlerde ozellikle yaz aksamlari bile serin bir havaya sahiptir Bu umumi durumun istisnasi da Iskilip ve havarisinin iklim tipi olup mikro klima iklim ozelliklerini gostermektedir Yagmur Ilceler Sure Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas AraCorum 54 il 39 8 30 2 37 9 45 9 60 6 48 9 17 7 11 9 20 1 24 9 30 9 43 3Bayat 18 il 69 3 62 2 51 2 52 2 60 9 38 9 17 8 15 9 22 30 32 1 75 9Iskilip 32 il 70 1 51 7 56 4 55 4 69 8 47 3 17 6 15 1 16 5 27 5 35 8 70 1Ilcelere gore aylik yagis grafigiJeolojik yapiTurkiye nin onemli fay hatlarindan Kuzey Anadolu Fay Hatti K A F Corum il sinirlarinin kuzeyinden gecmektedir Ilin jeolojik yapisinda iki ana kutle kayac grubu one cikar Bunlardan birincisi Metamorfik seri baskalasmis kayaclar ikincisi ise Tortul Kutleler dir Ilin asil jeolojik karakterini 3 jeolojik zamanin sonlari ile 4 jeolojik zamanda meydana cikma olusumlar meydana getirmektedir Bununla birlikte jeolojik devirlerden ilkel zaman olarak bilinen Arkean ve Prekambrien devirlerine ait Corum merkez ilce Alaca Iskilip Osmancik Mecitozu ve ozellikle Kargi ilcelerinde cesitli metamorfik baskalasim topraklarina rastlanilmistir 3 jeolojik zamanin kutlelerinden olan jips kirectasi ve kayatuzu yataklari ile karbon miktari 75 kadar olan zengin linyit komuru yataklarina Osmancik Dodurga yoresinde 30 milyon ton rezervinde ayrica Alpagut Zambal Karakaya Ayva ve Ovacik koylerinde rastlanmaktadir Yine bu zamanin puskuruk kutlelerinden olan Trakit Granit Bazalt ve Andezit kimi kutle arazisine de Corum merkez ilcesinde Kargi Sungurlu Alaca Mecitozu Osmancik ve Iskilip ilcelerinde rastlanmaktadir Tortul kutlelere ise vilayetin cok yoresinde rastlanmaktadir Corum Alp Himalaya Orogenezi Dag olusumu olarak bilinen sistem dahilinde yer alan K A F uzerinde yer almaktadir K A F il merkezinin 20 kilometre kuzeyinde Osmancik ve Kargi ilcelerinin dahili sinirlarindan gecmektedir KulturKutuphaneler Ilin tumunde 18 halk ve mustakil 2 cocuk olmak uzere toplam 20 kutuphane var 2006 yil sonu istatistiklerine gore Ilde toplam 228 482 adet kitap vardi En cok kitap olan kutuphaneler 47 303 38 046 adet ve 19 866 adet geri kalan 123 547 kitap 17 halk ve cocuk kutuphanesindedir Il merkezi olan Corum da bes adet kutuphane var olup toplam kitap varligi 72 805 adet diger 12 ilce ile 3 belde kutuphanesinde ise 155 677 kitap var olup Iskilip Halk Kutuphanesi 38 046 adet Sungurlu Halk Kutuphanesi 19 866 Mecitozu Halk Kutuphanesi 14 468 Osmancik 13 106 Kargi 11 575 Alaca 10 023 Bayat 9 566 Bogazkale 7 474 Ugurludag 7 188 Oguzlar 6 066 Arifegazili 5 884 Ortakoy 5 006 Alacahoyuk 3 349 Dodurga 2 617 Hacihamza 1 443 Lacin ilcesinde ise kutuphane yoktur Turkiye Cumhuriyeti nin toplam 28 adet El Yazmasi Eser kutuphanesi vardir Bu El Yazmasi Eser kutuphanelerinden Corum ve Iskilip ilcesinde olmak uzere Corum ilinde iki adet var Iskilip Halk Kutuphanesinde 529 adet Corum Hasan Pasa Kutuphanesinde cumhuriyetin ilk yillarinda il ve ilce merkezlerinden toplanmis olan 3692 adet el yazmasi kitap vardir Iskilip Ilcesi Halk Kutuphanesi Iskilip kutuphanesi yakin cografyasinda bilinen en eski kutuphane olup 1258 yilinda kurulan Hacibey 1272 yilinda Cecebey 1476 yilinda Seyh Habib 1480 yilinda Ebusuud olan 1735 yilinda Hocazade ile 1818 yilinda kurulan Terzi Bekir Aga ve 1841 yilinda kurulan Camii Kebir kutuphanelerinin 1924 yilinda kanun ile 1272 yilinda vakfedilerek kurulan Cece Bey Medresesi kutuphanesinde toplanarak tek kutuphane catisi altinda faaliyete gecirilerek olusturulmustur Ilin en eski kutuphanesi oldugu gibi Turkiye nin de en eski kutuphanelerindendir Iskilip ilcesi Halk Kutuphanesinde tarihi degeri olan 1443 adet Arapca alfabesinde yazilmis tas baski basili kitap ve 529 adet el yazmasi kitap ile 2006 yilinda 38 046 adet toplam kitap vardir Iskilip Halk Kutuphanesinde 1996 yilinda yaslilar icin ozel okuma salonu hizmete acilmis olup bu salon Turkiye genelinde gerceklestirilen ilk uygulamadir Kutuphane 1924 yilindan bu yana uc degisik yerde hizmette bulunarak gunumuzde bulunan yere tasinarak kendisine ait ozel binasinda faaliyetlerini surdurmektedir Hasan Pasa Halk Kutuphanesi Bahcelievler semtinde hizmet veren Corum Merkez Hasan Pasa Halk Kutuphanesi 25 Aralik 1991 tarihinde hizmete giren Corum ilinin en koklu kutuphanelerinden biridir Alt katta depolar ustte ise okuyucu salonlari idare burolari yazma eserler bolumu ve bilgisayar bolumu bulunmaktadir 2006 yilinda mevcut kitap sayisi 47 303 adet olup bunun 3692 adeti el yazmasidir Merkez ilce olan Corum sehri Mimar Sinan Mahallesi ndedir 25 Aralik 1991 tarihinde hizmete girmistir Corum ilinin en buyuk ve modern kutuphanesidir MuzelerHattusas Yerkapi Yokusu Muze olarak Alacahoyuk Bogazkoy ve Corum muzeleri vardir Ilave olarak Hattusas oren yeri de acik muze olup ziyaretcilere hizmet eder Alacahoyuk muzesi Alacahoyuk muzesi yakin gecmiste koy simdi belde olan yerde 1935 yilindan sonra mahallinde arkeoloji kazilarinda cikarilabilen tarihi eserlerin sergilenmesi icin 1941 yilinda kuruldu Muzede milattan once 4000 lerden gunumuze ulasabilen tarihi eserler mevcuttur Bogazkoy muzesi Bogazkoy Muzesi genellikle kadim Hitit donemi arkeoloji eserleri bulundurmaktadir 2006 yili il Muze Oren istatistikleriMuze Adi Eser Sayi adet Ziyaretci Sayi adet Corum 13 804 12 452Alacahoyuk 3 324 12 742Bogazkoy 12 420 5 677Hattusas Yazilikaya oren yeri 26 738Toplam 29 548 57 609Yerel halk edebiyati Corum ilindeki halk edebiyatini 15 yuzyildan baslayarak Alevi Bektasi edebiyati etkilemistir Asik Ali Acik Deli Boran Asik Haydar Dedemoglu Kasap Mustafa Carkaci Kadir Uslu Asik Kor Kurtca Huseyin Cirakman Asik Gulabi gibi ozanlar Corum halk edebiyatinin onemli ozanlarindandir Iskilip ilcesinde haftanin gunleri de Istanbul Turkcesi nden farklidir Giravu Pazar Dusembe Pazartesi Deri Sali Bazar Carsamba Bazitesi Persembe Cumayi Cuma Cumitesi Cumartesi EkonomiCorum ilinin ekonomisi tarim hayvancilik sanayi ve ticarete dayanir 2000 yili istatistiklerine gore Corum il ekonomisinde sektorlere gore dagilimi hizmetler 32 ticaret 30 tarim 25 sanayi 9 insaat 4 olarak meydana gelmistir Ilin cografi konumu nedeniyle Ic Anadolu bolgesi ile Karadeniz Bolgesi arasinda onemli bir gecis yolu uzerinde olmasi onemini artirmakta olup ekonomisini olumlu olarak etkilemektedir Ankara ile Samsun arasinda kuzey guney dogrultusunda gecis uzerinde yer aldigi gibi bati dogu dogrultusunda da Kastamonu Cankiri Amasya ve Tokat illeride Corum topraklarinda yer alan yollardan yararlanmaktadirlar Il disindan alinan urunler olarak beyaz esya petrol urunleri otomotiv yedek parcasi makineler kazanlar mekanik araclar hazir giyim gibi kalemlerdir Il disina satisi yapilan uretim kalemleri ise sut ve sut urunleri cimento bal yumurta kazanlar makineler mekanik araclar hazir giyim ayakkabi degirmencilik urunleri kagit ve karton turleridir Tarim Bamya Kargi ve Hacihamza Turkiye uretiminin 8 10 unu karsilar SarimsakSogan Iskilip Sungurlu ve Corum ovalari ana ureticiler olup Turkiye nin yillara gore 8 12 i karsilanir Corum ilinde cesitlenmis tarim yapisi olup urun yelpazesi genis uretim miktarlari fazladir En cok yetistirilen tarim bitkileri bugday sekerpancari arpa sogan domates patates kavun karpuz hiyar uzum nohut fig pirinc aycicegi yesil mercimek ceviz elma kiraz gebere 2002 yili Turkiye istatistiklerine gore yesil mercimegin 14 u pirincin 11 i soganin 8 i Corum ilinde uretilmistir Geleneksel yore sebze ve meyvelerinin disinda olanlarda ozellikle Iskilip ve bolgesinin mikro klima iklimi sayesinde yetisebilmektedir Antepfistigi hashas kayisi Trabzon Hurmasi gibi bitkilerde yetisebilmektedir 2002 yilinda ildeki traktor sayisi 20 929 adettir 2004 Yilindaki Tarim ArazileriArazi Miktar ha Ekili Arazi 474 126Nadas Arazisi 121 757Bag Arazisi 9 093Meyve Arazisi 2 876Sebze Arazisi 11 753Tarima elverisli kullanim disi alan 2 863Tarim Arazisi 662 468Yillara Gore Traktor Sayisi1970 1 8621979 9 2342002 20 9292005 30 505 Ekin arpa cavdar yulaf ve tritikale buyuk olcude kuru tarim arazilerinde uretilirek elde edilir Misir bitkisi iklim ozelligince su ister celtik tumuyle su icinde olan tavalarda uretilir Uretim genellikle ve cogunlukla uretici eliyle tahil borsasinda satilmakta yahut un ve yem fabrikalarina verilmektedir 2005 yili Tarla bitkileri uretimiTuru Alan ha Miktar Ton Bugday 292 610 924 396Arpa 87 632 282 604Cavdar 710 1 528Yulaf 660 1 581Celtik 8 280 59 097Misir 200 1 082Tritikale 875 274 Nohut ve yesil mercimek kuru tarim arazilerinde istehsal edilir yetistirilmekte olup kuru fasulye sulama yapmadan yetismemektedir 2005 yili baklagiller uretimiTuru Alan ha Miktar Ton Nohut 25 676 28 406Kuru Fasulye 1 468 1 600Yesil Mercimek 9 054 9 1732005 yili Yem bitkileri uretimiTuru Alan ha Miktar Ton Fig Dane 17 755 17 945Fig K Ot 4 005 10 428Misir Silaj 993 46 035Yonca K Ot 2 365 25 598Korunga 1 191 4 193Heyvan Pancari 12 4502005 yili Endustri bitkileri uretimiTuru Alan ha Miktar Ton Seker Pancari 7 555 310 198Hashas 634 205Aycicegi Yaglik 6 955 10 004Aycicegi Cerezlik 425 732Patates 1 262 29 0402005 yili Bahce bitkileri uretimiTuru Alan ha Miktar Ton Lahana Beyza 161 3 811Ispanak 220 1 321Pirasa 73 689Kabak Sakiz 32 378Kabak Bal 108 1 427Hiyar 411 5 315Patlican 64 444Bamya 130 536Domates 1 810 46 845Biber Sivri 132 836Biber Dolmalik 29 177Karpuz 508 8 426Kavun 1 736 30 799Fasulye Taze 718 3 761Barbunya Taze 201 1 366Sarimsak 8 61Sogan Kuru 4 689 109 659Havuc 22 198Turp Bayir 19 232Sogan Taze 110 1 1742005 yili Meyve uretimiTuru Miktar Ton Erik 1 229Kayisi 391Gilas 1 104Visne 683Badem 165Ceviz 2 902Dut 974Uzum 14 623Elma 7 4262005 yili il Gubre kullanimiTuru Miktar Ton Saf N 60 991Saf P205 45 559Saf K20 11 4Orman Vilayetin ormanlik arazileri daha cok kuzeyinde olup Corum Bayat Iskilip Osmancik ve Kargida sik olarak mevcuttur Dag koylerinin gecimi ormancilik uretimine baglidir Toplam ormanlik arazisi 373 825 hektardir 185 873 hektar orman verimli 187 952 hektar orman verimsizdir Bu ormanlarin 194 564 hektari koru ormani 179 261 hektari baltalik ormandir Il ormanlarinin tumu kamu adina devlete ait olup sahis ormani yoktur Bayat ilcesinde Goknar Kayin Karacam Mese Ardic Kargi ilcesinde Saricam Goknar Kayin Karacam Kizilcam Mese Ardic Iskilip ilcesinde Goknar Kayin Karacam Mese Ardic Osmancik ilcesinde Kayin Karacam Lacin ilcesinde Karacam Mese Ugurludag ilcesinde Karacam Mese Corum ilcesinde Saricam Goknar Kayin Karacam Mese Mecitozu ve Sungurlu ilcel rind Karacam Mese 2005 yili Orman uretimiTuru Miktar m Tomruk 37 730Maden Direk 4 413Sanayi Odunu 3 641Kagitlik Odun 13 580Lif Yonga Odunu 73 000Yakacak Odun 152 9312005 yili Orman Mera alaniTuru Miktar ha Cayir alani 5 530Mera alani 139 582Orman alani 365 208Yoz alani 145 593Hayvancilik Koyunlar ve tavuklarBal arisiYumurta Turkiye yumurta uretiminin 5 i Corum da yapilir Ankara Tiftik KecisiSigirTahil Ambari Il ekonomisinde hayvancilik uretimi ikinci derecededir 2002 yili Turkiye istatistiklerine gore il dahilinde 162 000 sigir 139 000 koyun 17 000 kil kecisi 3 000 Ankara kecisi 5 000 manda mevcuttur Yumurta deri sut aricilik tavukculuk onemli hayvancilik kaynakli urunlerdir Mera arazisi 139 582 hektar olup ilin hayvancilik uretimi icin onem arz etmektedir 1913 yili hayvancilik uretimi 89 059 sigir 195 735 koyun 220 856 keci 8 000 komus camis vardir Ek olarak 5 592 at 12 575 esek 385 katir gibi cekim hayvani vardi 1927 yilinda uretimi devlet istatistiklerine gore ilde 83 000 kadar sigir 160 000 kadar koyun 230 000 kadar keci 230 000 kadar tavuk ile ek olarak 80 000 kadar esek katir ve at diger cekim hayvani vardi Lezzetli yogurdu icin ozellikle camis sulak koylerde ve Kizilirmak kenar koylerinde beslenmektedir 1980 yilina kadar ilde cok sayi kil kecisi vardi Orman alanlarinda taze surgunlere verilen zarar neticede cok sayi koyde yasaklandilar Ilde dahilinde bir adet balikcilik uretimi ile istigal eden sirket var olup yillik kapasitesi 15 000 ton olup ancak 10 000 ton kadar istehsal mumkun olmaktadir Buyuk bas hayvan uretimi adet Turu 2003 yili 2005 yiliSigir Kultur 28 418Sigir Melez 89 465Sigir Yerli 46 461Sigir Toplami 162 144 164 344Manda 4 830 3 297At 1 104Katir 1 245Esek 10 766Kucuk bas hayvan uretimi adet Turu 2003 yili 2005 yiliKoyun 139 334 154 180Kil Kecisi 17 125 17 249Tiftik Kecisi 3 285 3 6492005 yili kus kanatli ve yumurta uretimiTuru MiktarYumurtaci Tavuk 2 426 200Et Tavuk 18 950Ordek 10 695Kaz 18 805Hindi 23 680Tavuk Yumurtasi 514 318 000Ordek Yumurtasi 372 750Kaz Yumurtasi 621 400Hindi Yumurtasi 798 5002005 yili Aricilik uretim bilgileriTuru MiktarEski Usul Kovan Sayi 722Fenni Usul Kovan Sayi 44 384Bal Uretimi 565 120 kgBal Mumu Uretimi 13 808 kgAri Bakan Koy Sayisi 626Sanayi Corum daki baslica sanayi tesisleri cesitli gida maddeleri sut urunleri un yem seker kereste parke alci kirec cimento prefabrik yapi elemanlari tugla ve kiremit demir celik dokum ve makine dokuma ayakkabi isicam fabrikalaridir 2001 yilinda Corum da 10 dan fazla calisani olan isletme sayisi 82 dir Bunlardan 40 i tas ve toprak sanayisi 18 i gida icki ve tutun sanayisi 10 u metal esya makine ve techizat sanayisi 5 i metal ana sanayisi 4 u tekstil giyim ve deri sanayisi 2 si mobilya sanayisi 1 i kagit kagit urunleri ve basim sanayisi ve 1 i de motorlu kara tasitlari sanayisine aittir Corum ilinin sembolu olan leblebi ise Corum Sungurlu ve Osmancik civarlarinda kucuk isletmeler tarafindan uretilir 2005 Yilinda Corum Ilindeki sanayi tesisleriIlce Toplam cem Corum 43 56 76 95 41 76 59 82 212Alaca 3 3 1 1 4Bayat 1 1 2 2 3Bogazkale Dodurga Iskilip 3 3 4 6 7Kargi 8 11 1 2 9Lacin 1 1 1Mecitozu 2 2 1 2 3Oguzlar Ortakoy Osmancik 16 21 11 20 27Sungurlu 9 12 4 5 6 9 19Ugurludag Toplam 86 80 54 72 285Madencilik Corum da isletilmekte olan cok sayida linyit komur isletmesi vardir Bu isletmeler Iskilip Dodurga ve Bayat ilcelerindedir Son zamanlarda Mecitozu ilcesi civarinda yuksek rezervli linyit komur sahalari bulunmustur Bu rezervlerden Bayat ve Dodurga daki en zengin rezervdir ve en kalorili komur de buradan cikarilir Bayat ta 4000 yillik maden ocagi galerisi bulunmus mevcut rezerv nabit bakirdan olusmaktadir Bayat Sagpazar koyunde 95 yilinda petrol arastirmalari yapilmis ve TPAO nun 1 derece arama sahasinda bulunmatir Ayrica ilcede tuzve kirectasi da mevcuttur Il genelinde bakir manganez cinko antimon demir kursun asbest linyit grafit yataklari ile jeotermal kaynaklar oldugu tespit edilmistir NufusCorum il nufus bilgileriYil Toplam Sira Fark Sehir Kir1927 247 926 20 18 43 599204 327 82 1935 284 773 23 15 16 45 564239 209 84 1940 302 745 25 6 16 49 340253 405 84 1945 312 723 25 3 15 47 167265 556 85 1950 341 353 23 9 15 52 006289 347 85 1955 401 547 19 18 16 62 953338 594 84 1960 446 389 19 11 19 83 894362 495 81 1965 485 567 24 9 20 97 032388 535 80 1970 518 366 27 7 24 124 283394 083 76 1975 547 580 29 6 27 145 969401 611 73 1980 571 831 30 4 29 167 273404 558 71 1985 599 204 32 5 33 200 431398 773 67 1990 609 863 33 2 42 253 804356 059 58 2000 597 065 38 2 52 311 897285 168 48 2007 549 828 37 8 62 340 916208 912 38 2008 545 444 38 1 63 345 352200 092 37 2009 540 704 38 1 65 350 477190 227 35 2010 535 405 39 1 66 355 015180 390 34 2011 534 578 39 0 68 361 244173 334 32 2012 529 975 40 1 69 365 526164 449 31 2013 532 080 40 0 69 369 163162 917 31 2014 527 220 40 1 71 374 976152 244 29 2015 525 180 40 0 73 381 303143 877 27 2016 527 863 40 1 74 388 789139 074 26 2017 528 422 41 0 74 392 654135 768 26 2018 536 483 41 2 73 392 004144 479 27 2019 530 864 42 1 74 393 522137 342 26 2020 530 126 43 0 74 394 250135 876 26 2021 526 282 42 1 75 393 772132 510 25 2022 524 130 42 0 Gunumuzde Corum ilini meydana getiren ilcelere bakilirsa ucu disindakiler kaza kimligine 1866 yilindan sonra ulasmislardir 1866 yilina kadar uc ilce kaza statusunde olup bunlar Corum merkez Iskilip ve Osmancik tir Simdiki il sinirlari kalici haline 1924 yilinda Turkiye Cumhuriyeti doneminde yapilan yasal duzenleme ile kavustu 1924 yilina kadar iskilip e bagli olan simdiki Cankiri ilinin uc ilce topraklari Yaprakli Kizilirmak Merkez alindi ve Corum iline dahil edildi Oyle ki 1900 yilinda Iskilip topraklarinda simdi tam sekiz adet ilce kurulu olup bu ilceler 4 vilayete Cankiri Corum Kastamonu Kirikkale dagilmistir Bir de Kargi ilcesinin ozel durumu disinda il genelinde sinir degisiklikleri olmamistir Asagidaki tabloda Corum Iskilip Osmancik Sungurlu ve Mecitozu ilcelerindeki nufus miktarindaki ani azalislarin nedenleri Bayat 1958 yilinda Ugurludag 1987 Oguzlar 1990 yilinda Iskilip ilcesinden ayrilip birer ilce haline getirilmesi buna bir de 1945 yilinda Harami ile Irmak arasinda kalan ova koylerinin donemin valisince Corum merkez ilceye baglanmasi Alaca 1919 yilinda Lacin ise 1990 yilinda Corum dan ayrilip birer ilce haline getirilmesi Ortakoy 1959 yilinda Mecitozu nden ayrilip bir ilce haline getirilmesi Dodurga 1990 yilinda Osmancik ilcesinden ayrilip bir ilce haline getirilmesi Bogazkale de 1987 yilinda Sungurlu ilcesinden ayrilip bir ilce haline getirilmesi 2007 yili sonunda yapilan adrese dayali nufus sayimi sonuclarina gore yirminci yuzyil boyunca cumhuriyet donemi Corum merkez ilcenin nufusu 22 kat artmistir Nufus uzerindeki incelemelerde il genelinde nufusun merkez ilceye ve il disina dogru bir goc akis icerisinde oldugu sonucu cikmaktadir 2007 yilindaki sayima gore belediye yerlesimlerinde de gorulen genel bir nufus azalmasi oldugudur ki bunun istisnalari yalnizca Corum ve Iskilip merkezleridir Yillara gore il nufus bilgileriIlce 1831 1849 1893 1907 1927 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2007 2012Corum 10 075 49 057 80 973 60 752 88 056 118 536 144 569 168 985 189 748 221 699 243 600 265 242Alaca 26 787 46 444 54 315 56 657 56 724 53 403 53 193 40 770 35 324Bayat 22 836 27 078 31 957 36 294 30 574 27 032 20 909Bogazkale 9 973 8 190 5 696 4 437Dodurga 13 550 10 439 8 292 6 989Iskilip 11 450 43 442 43 271 52 362 53 722 66 611 55 618 67 434 72 569 52 569 45 327 42 476 37 307Kargi 31 564 32 261 31 247 26 762 20 388 17 050 15 780Lacin 11 960 9 425 7 058 5 463Mecitozu 31 928 36 752 44 319 34 598 35 496 34 911 31 246 26 064 20 689 17 235Oguzlar 11 154 9 083 7 930 6 393Ortakoy 9 580 11 016 12 420 13 073 11 820 9 711 8 090Osmancik 4 349 17 639 29 473 29 184 33 494 42 960 53 849 63 018 52 490 53 758 45 730 44 363Sungurlu 67 607 39 793 40 405 62 429 76 382 90 006 100 000 88 327 80 840 64 631 55 922Ugurludag 18 111 16 265 9 163 6 521Toplam 202 601 247 602 341 353 446 389 518 366 571 831 608 660 597 065 549 828 529 9751831 yilina iliskin nufus bilgileri kent merkezleri olup koy nufus sayilari dahil degildir isareti dahil olunan kutucuklar adi gecen ilcenin o tarihte tarihlerde ilce olmadigini belirtmek icindir Yukaridaki tabloda sari renkli bolmeler 1866 ci yildan evvelde ilce olanlari isaret eder Guncel Nufus Degerleri TUIK 6 Subat 2024 verileri Corum ili nufusu 528 351 dir Bu nufusun 74 35 i sehirlerde yasamaktadir 2023 sonu Ilin yuzolcumu 12 428 km2 dir Ilde km2 ye 43 kisi dusmektedir Bu sayi Merkez ilcede 121 dir Ilde yillik nufus 0 80 oraninda artmistir Nufus artis orani en yuksek ve en dusuk ilceler Ugurludag 36 84 Merkez ilce 1 60 06 Subat 2024 TUIK verilerine gore merkez ilceyle beraber 14 Ilce 16 belediye bu belediyelerde 126 mahalle ayrica 759 koy bulunmaktadir 2023 yili sonunda Corum ili ve ilcelerinin yerlesim yeri ve nufusla ilgili sayisal bilgileriIlce Nufus 2022 Nufus 2023 Fark Nufus Artisi Belediye Sayisi Mahalle Sayisi Koy Sayisi Koy Nufusu Sehir nufusu Sehirde oturan Alani km2 km2 ye dusen kisiAlaca 29 929 29 952 23 0 08 1 7 101 11 163 18 789 62 73 1296 23Bayat 14 615 15 047 432 2 91 1 5 40 9 509 5 538 36 80 717 21Bogazkale 3 584 4 068 484 12 67 1 3 14 1 591 2 477 60 89 264 15Dodurga 5 265 5 786 521 9 44 1 6 12 3 173 2 613 45 16 229 25Iskilip 29 643 29 270 373 1 27 1 14 64 12 413 16 857 57 59 1170 25Kargi 15 464 16 040 576 3 66 1 6 58 10 555 5 485 34 20 1174 14Lacin 4 211 4 883 672 15 07 1 3 14 3 252 1 631 33 40 196 25Mecitozu 13 840 14 441 601 4 25 1 8 54 10 443 3 998 27 69 825 18Merkez 299 061 294 321 4 740 1 60 2 23 198 32 987 261 334 88 79 2436 121Oguzlar 4 896 5 240 344 6 79 1 7 6 2 412 2 828 53 97 121 43Ortakoy 6 264 8 496 2 232 30 48 2 5 14 3 027 5 469 64 37 300 28Osmancik 43 297 43 388 91 0 21 1 18 55 13 631 29 757 68 58 1273 34Sungurlu 48 296 49 086 790 1 62 1 16 109 17 055 32 031 65 25 1999 25Ugurludag 5 765 8 333 2 568 36 84 1 5 20 4 289 4 044 48 53 428 19Corum 524 130 528 351 4 221 0 80 16 126 759 135 500 392 851 74 35 12428 43YonetimIllerde protokolde ilk sirada yer alan Vali merkezi yonetimi temsil eder ve Cumhurbaskani tarafindan atanir Buyuksehir disindaki illerde yerel yonetim sehirler duzeyindedir Belediye Baskani belediye sinirlari icinde kalan secmenin oy coklugu ile secilir Ayni secmen Ilce Belediye Meclisi icin de oy kullanarak ilcelerin belediye meclislerini olusturur Ildeki butun secmenler ayrica il genel meclisi icin de oy kullanarak Il Genel Meclisinin olusumunu saglarlar Iskilip Kalesi kadim Hatti medeniyeti devrinden gunumuze gosterisi olan tum surlari Yerden 100 metre yukarida yekpare kaya uzerine kurulu Il genel meclisi ve belediye meclisi uyelikleri icin yapilan secimlerde onda birlik baraj uygulamali nispi temsil sistemi belediye baskanligi seciminde ise cogunluk sistemi uygulanir Il genel meclisi ve belediye meclisi uye sayilari ilce nufusuna gore kontenjandan kalan sayilarin partilere dagilimi ise D Hondt Sistemine gore belirlenir Kanun 2972 Madde 23 Il Genel Meclisi Il Ozel Idaresinin karar organidir baskanini uyeleri arasindan gizli oyla secer Ayrica Il Genel Meclisi kendi icinden gizli oyla bir yil gorev yapacak 5 kisilik Il Encumenini secer Merkezi yonetim Vali ve Il Mudurlerinden olusur Il Ozel Idaresi Il Genel Meclisi ve Il Encumeni secilmislerden olusur ancak Vali baskanliginda gorev yapar Yerel yonetim ise belediye baskanlari ve belediye meclislerinden olusur Corum Valisi 1966 Antalya dogumlu Dr Zulkif DAGLI dir Agustos 2023 te Samsun Valisi iken atanmistir Corum Belediye Baskani 1973 Corum dogumlu Halil Ibrahim Asgin AK PARTI 31 Mart 2024 secimlerinde 40 55 oy oraniyla secilmistir 2019 Turkiye yerel secimleri sonuclarina gore Corum Il Genel Meclisi uye sayisi 25 AK PARTI 6 CHP 5 MHP ve 1 IYI Parti olmak uzere 37 dir Corum Belediye meclisi ise 20 AK PARTI 13 CHP ve 4 MHP olmak uzere 37 uyeden olusur 2023 Genel secimleri sonucu Corum u temsilen TBMM de AKP den 2 milletvekili Yusuf Ahlatci Oguzhan Kaya CHP den 1 milletvekili Mehmet Tahtasiz MHP den 1 milletvekili Vahit Kayirci secilmistir KonumKonum BilgileriIlce Kurulus Yili Onceden bagli oldugu ilce Alani km Rakim mt Merkeze km Ulasan YollarCorum Merkez 2 436 822 04 03 Alaca Cumh once 1 296 926 52 05 03Bayat 1958 Iskilip 717 698 83 02 gt Bogazkale 1987 Sungurlu 264 995 87 02 gt Dodurga 1990 Osmancik 229 624 42 04Iskilip Cumh once 1 170 734 56 03Kargi 1936 Tosya 1 174 387 106 03 Lacin 1990 Merkez 196 729 29 04 gt Mecitozu Cumh once 825 811 36 04Oguzlar 1990 Iskilip 121 680 57 04 gt Ortakoy 1959 Mecitozu 300 809 60 Corum gt Osmancik Cumh once 1 273 425 59 16 04 Sungurlu Cumh once 1 999 762 72 02 Ugurludag 1987 Iskilip 428 806 64 03 gt CORUM Cumh once 12 428Ilin milletvekilleriSpor2018 2019 sezonu sonunda futbol takimi Yeni Corumspor play off sonunda 2 Lige cikmistir Futbol BAL da Sungurlu Belediyespor ligde kalmistir Sungurlu Belediyespor erkekler voleybol 2 Ligine dusmustur Voleybol erkekler 2 Liginde 1 kadinlar liginde 2 takimi vardir Voleybol bolgesel ligine de 2 takimla katilmistir Ziraat Turkiye Kupasi nda Yeni Corumspor katildigi 2 turda elenmistir Onemli spor tesisleri Dr Turhan Kiliccioglu Stadyumu 11 263 Ataturk Spor Salonu 2 000 Olimpik Yuzme Havuzu 1 000 Ayrica bakinizYazilikayaKaynakca Turkiye Mulki Idare Bolumleri Republic of Turkey Civil Administration Units Municipalities Villages Ministry of Interior Ankara 2002 Turkiye Istatistik Kurumu TUIK27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genel Nufus Sayimi 1990 2000 DIE Genel Nufus Sayimi Nufusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri Corum 1975 DIE Genel Nufus Sayimi 1927 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 Corum 2004 Corum 2005 Turkiye Vilayetler Ensiklopediyasi Il Il Yurdumuz Turkiye Iller Ansiklopedisi Milliyet Yayinlari 2005 Istanbul Turkiye Cografya Atlasi DB Yayincilik 2006 Istanbul DIE Osmanli Devletinin Ilk Istatistik Yilligi 1897 Ankara 1997 Yurt Ansiklopedisi Anadolu yayincilik 1982 Istanbul I Hakki Uzuncarsili Osmanli Tarihi Cilt I IV Ankara 1972 1978 Yasar Yusel Kadi Burhaneddin Ahmed ve Devleti Ankara 1970 Corum Il Yilligi 1973 Corum Il Yilligi 1967 Ahmet Temir Kirsehir Emiri Caca Oglu Nureddin in 1272 tarixli Arapca Mogolca Vakfiyesi Ankara 1959 Turkiye Ansiklopedisi 1956 Ahmet Gokoglu Paflagonya Paphlagonia Gayri Menkul Eserleri ve Arkeolojisi Kastamonu 1952 Semseddin Sami Kamus ul Alam Cilt 1 6 Istanbul 1889 1899 V Cuniet La Turquie d Asie Paris 1892 Charles Texier Kucuk Asya Asie Minore I Paris 1842 W F Ainsworth Travels and REsearches in Asia Minor Mesopotamia Chaldea and Armenia Londra 1842 J Hamilton Researches in Asia Minor Pontus and Armenia I Londra 1842 M Vivien de Saint Martin Description Historique de l Asie Mineoure Paris 1852Notlar Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete de yayimlandi 39 ilin valisi degisti Haberturk com 27 Ekim 2018 25 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2018 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Guncel Nufus Degerleri isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Hizmete giris tarihi 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2021 PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g h Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Sonuclari html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Corum Nufusu nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Corum Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Corum Nufusu nufusubu com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 10 Mart 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2008 TC Corum Valiligi Il Nufus ve Vatandaslik Mudurlugu 29 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2014 Arsivlenmis kopya 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 PDF 16 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 5 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2020 PDF 18 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2020 29 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2020 1 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2020 2 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2020 Icisleri Bakanligi Iller Idaresi Genel Mudurlugu Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Karayollari Genel MudurluguDis baglantilarCorum Belediyesi3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Corum YerelNET 13 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde